Europese regels inzake arbeidsmigratie uit derde landen Prof. dr. Herwig VERSCHUEREN Universiteit Antwerpen Vrije Universiteit Brussel Vleva, 16 oktober 2014
Rol EU in de arbeidsmigratie •
Gedeelde bevoegdheid EU en lidstaten inzake migratie in het algemeen en arbeidsmigratie in het bijzonder Pogingen om een globaal Europees arbeidsmigratierecht te ontwikkelen zijn mislukt Lidstaten behouden steeds de mogelijkheid om zelf te bepalen hoeveel derdelands arbeidsmigranten het toelaat (art. 79, §5 VWEU)
•
Reeks van ad hoc richtlijnen die werden of moeten worden omgezet in nationaal recht
•
Naast onrechtstreeks effect op de arbeidsmigratie van andere richtlijnen Bijv. asielzoekers; gezinshereniging; …
2
Circulaire migratie • Veel
“beleidsvoorbereiding”
• Weinig
tastbaars Zie partnerschapsovereenkomsten met een aantal derde landen: Moldavië, Georgië, Kaap-Verdische eilanden, …..
• Zie
richtlijnen “intra-corperate transfer” en “seizoenarbeid”
Externe arbeidsmigratie •
Richtlijn 2004/114: studenten en vrijwilligers
•
Richtlijn 2005/71: onderzoekers
•
Voorstel COM(2013) 151 van 25.3.2013: “herschikking” van de richtlijnen “onderzoekers” en “studenten” in één richtlijn • Ook van toepassing op stagiairs en au pairs • Recht voor onderzoekers en studenten om na het beëindigen van studies of onderzoek in het gastland te blijven om werk te zoeken (tot 12 maanden) • Meer rechten voor studenten om deeltijds te werken (20 u./ week) • Betere interne EU mobiliteit
Richtlijn 2009/50: hooggeschoolden (“blue-card”) •
Hooggekwalificeerden
•
Zie Amerikaanse “green card”
•
Definitie van wie hooggekwalificeerd is (art. 2) Ofwel getuigschrift hoger onderwijs Ofwel ten minste 5 jaar vergelijkbare beroepservaring
•
Betrokkene moet een geldige AO of een bindend aanbod van ten minste 1 jaar hebben (art. 5)
•
Omgezet in Belgische verblijfswet en Belgische wet en KB tewerkstelling buitenlandse werknemers
•
Zeer beperkte toepassing: aanvraagprocedures voor zogenaamde “hooggeschoolden” en “kaderleden” zijn eenvoudiger
5
Sanctierichtlijn 2009/52 •
Sancties voor de tewerkstelling van illegaal verblijvende derdelands werknemers
•
Straf- en andere sancties
•
Hoofdelijke aansprakelijkheid betaling loon
•
Verblijfsrechten voor “klokkenluiders” tijdens de procedure
Omzetting Richtlijn 2009/52 (sanctierichtlijn) •
Wet van 11 februari 2013 tot vaststelling van sancties en maatregelen voor werkgevers van illegaal verblijvende onderdanen van derde landen
•
Wijziging Wet 30/4/1999: • Nieuw art. 4/1: de werkgever moet voorafgaand aan de tewerkstelling nagaan of de betrokken buitenlandse werknemer over een geldige verblijfsvergunning of andere machtiging tot verblijf beschikt Een afschrift bewaren van dit document tijdens de tewerkstelling
• Nieuw art. 13, eerste lid Werkgever van illegaal verblijvende derdelander is aansprakelijk voor kosten repatriëring en forfaitaire vergoeding voor kosten huisvesting, verblijf en gezondheidszorgen KB 15 december 2013: € 190 per dag
Omzetting Richtlijn 2009/52 (sanctierichtlijn) •
Wijziging Sociaal strafwetboek
•
Nieuw §1/1 in art. 175 • Sanctie van niveau 4 (gevangenisstraf van 6m. tot 3 j., strafrechtelijke geldboete van 600 tot 6000 € of admin. geldboete van 50 tot 500 €) Indien niet vooraf is nagegaan of de derdelands werknemer over een geldig verblijfsdocument beschikt, het afschrift van zo’n document niet in beschikbaar gehouden of de nodige aangifte niet is gedaan
Omzetting Richtlijn 2009/52 (sanctierichtlijn) •
Hoofdelijke aansprakelijkheid • nieuwe afdeling in wet van 12 april 1965 (nieuwe afdeling 2 in Hoofdstuk VI/1; nieuwe art. 35/7-35/13) • Art. 35/9: buiten het kader van een keten van onderaannemers: hoofdelijke aansprakelijkheid van de hoofdaannemer voor de betaling van het door hun rechtstreekse onderaannemer nog verschuldigde loon • Tenzij zij in het bezit zijn van een schriftelijke verklaring van de rechtstreekse onderaannemer die bevestigd dat hij geen illegaal verblijvende derdelands onderdanen tewerkstelt; wel hoofdelijk aansprakelijk indien de hoofdaannemer weet dat dit niet klopt (bijv. via de sociale inspectie)
Omzetting Richtlijn 2009/52 (sanctierichtlijn) •
Hoofdelijke aansprakelijkheid • Art. 35/10: in geval van een keten van onderaannemers zijn de hoofdaannemer en intermediaire aannemers hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van het loon indien zij op de hoogte waren van de tewerkstelling van illegaal verblijvende derdelandsonderdanen • Art. 35/11: hoofdelijke aansprakelijkheid van de opdrachtgever die op de hoogte was • Art. 35/13: organisaties en instellingen die in rechte kunnen optreden ter verdediging van de rechten van betrokken werknemer: vakorganisaties, CGKR, ….
Omzetting Richtlijn 2009/52 (sanctierichtlijn) •
Strafsancties voor de hoofdaannemer of de intermediaire aannemer: • Nieuw art. 175 §3/1 Sociaal strafwetboek: Sanctie niveau 4 indien onderaannemer een illegaal verblijvende derdelands onderdaan tewerkstelt Tenzij schriftelijke verklaring van onderaannemer dat hij geen illegaal verblijvende derdelands onderdaan tewerkstelt Geldt niet indien de hoofdaannemer of intermediaire aannemer wist dat dit niet klopte (bijv. melding van sociale inspectie) Geldt ook voor opdrachtgever
Richtlijn 2011/98: “gecombineerde vergunning” voor verblijf en arbeid •
Moest omgezet worden tegen 25.12.2013 • één enkele aanvraagprocedure, één enkel administratief document, één enkele bevoegde instantie • procedurele waarborgen en recht op gelijke behandeling, met een aantal uitzonderingen
•
Gedeelde bevoegdheid federaal en gewesten, zeker na de zesde staatshervorming
Richtlijn 2014/36 (26/2/2014): seizoenarbeiders •
Eerste instrument dat circulaire arbeidsmigratie regelt
•
Betreft derdelanders die niet hun woonplaats hebben in een lidstaat en die seizoenarbeid komen verrichten via een AO van bepaalde duur rechtstreeks gesloten met een werkgever van het gastland
•
Lidstaten behouden veel beleidsruimte: onder meer inzake het aantal vergunningen dat wordt afgeleverd, en het verlenen van voorrang aan reeds aanwezige arbeidskrachten
•
Moet omgezet worden tegen 20 september 2016
Richtlijn 2014/66 (15/5/2014): ”intra-corperate transferees” •
Tijdelijke detachering van kaderleden en “specialisten” binnen eenzelfde onderneming of concern
•
Indien aan een reeks voorwaarden is voldaan moeten de lidstaten een vergunning afleveren
•
Mobiliteit binnen de EU
•
Moet omgezet worden tegen 29 november 2016
Hartelijk dank voor uw aandacht
[email protected]
15
