EUROPEES PARLEMENT 1999
« «« « « « « « « « ««
2004
Commissie milieubeheer, volksgezondheid en consumentenbeleid 6 april 2001
PE 301.045/6-57
AMENDEMENTEN 6-57 ONTWERPVERSLAG - Stihler ALCOHOLGEBRUIK DOOR KINDEREN EN ADOLESCENTEN
(PE 301.045)
Voorstel voor een aanbeveling COM(2000) 736 – C5-0020/2001 – 2001/0801(CNS) Door de Commissie voorgestelde tekst
Amendementen
Amendement 6, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori Overweging 4 (4) In de mededeling van de Commissie "Prioriteiten op het gebied van verkeersveiligheid in de Europese Unie" (COM(2000) 125) wordt rijden onder invloed beschouwd als één van de topprioriteiten waar gemeenschappelijke actie de hoge dodentol op de wegen in de Europese Unie kan verminderen. De aanbeveling van de Commissie betreffende het wettelijk toegestane alcoholpromillage voor bestuurders van motorvoertuigen (COM(2000) xxx) vestigt in het bijzonder de aandacht op het probleem van jonge automobilisten en motorrijders en stelt voor onervaren automobilisten en motorrijders een maximaal alcoholgehalte van 0,2 mg/ml voor.
(4) In de mededeling van de Commissie "Prioriteiten op het gebied van verkeersveiligheid in de Europese Unie" (COM(2000) 125) wordt de combinatie van alcohol en rijden erkend als één van de zes hoofdprioriteiten waar gemeenschappelijke actie het grote aantal verkeersdoden in de Europese Unie, dat ongeveer 45.000 per jaar bedraagt, zal verminderen, evenals het aantal zwaargewonden die vele jaren of levenslang gehandicapt blijven. De aanbeveling van de Commissie betreffende het wettelijk toegestane alcoholpromillage voor bestuurders van motorvoertuigen (COM(2000) xxx) vestigt in het bijzonder de aandacht op het probleem van jonge automobilisten en motorrijders en stelt voor onervaren automobilisten en motorrijders een maximaal alcoholgehalte van 0,2 mg/ml voor.
Motivering Het gevaar van alcoholgebruik voor de verkeersveiligheid, met name de gevolgen ervan voor adolescenten, moet worden erkend. AM\436911NL.doc
NL
PE 301.045/6-57
NL
Or. el Amendement 7, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori Overweging 5 (5) Een van de doelstellingen van het communautair actieprogramma inzake gezondheidsbevordering, -voorlichting, opvoeding en -opleiding (Besluit 645/96/EG van het Europees Parlement en de Raad)1 is de bevordering van onderzoek, evaluatie en uitwisseling van ervaringen, alsmede ondersteuning van acties inzake maatregelen ter voorkoming van schadelijk drankgebruik en de gevolgen daarvan voor de gezondheid en op sociaal en economisch gebied; dit programma vormt dus een basis voor de follow-up van en het toezicht op de voorgestelde maatregelen.
(5) Een van de doelstellingen van het communautair actieprogramma inzake gezondheidsbevordering, -voorlichting, opvoeding en -opleiding (Besluit 645/96/EG van het Europees Parlement en de Raad)1 is de bevordering van onderzoek, evaluatie en uitwisseling van ervaringen, alsmede ondersteuning van acties inzake maatregelen ter voorkoming van drankmisbruik en de gevolgen daarvan voor de gezondheid en op sociaal gebied; dit programma vormt dus een basis voor de follow-up van en het toezicht op de voorgestelde maatregelen.
Motivering Omdat diverse termen worden gehanteerd (gebruik, misbruik, verslaving, overmatig gebruik, buitensporig gebruik, enz.), is het begrip 'schadelijk gebruik' volgens de WHO het meest aangewezen voor kinderen en adolescenten omdat het verwijst naar de hoeveelheid, de frequentie, de gewoonten, de wijze en de gevolgen van alcoholgebruik. Or. el Amendement 8, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori Overweging 7 (7) In het kader van het communautair actieprogramma inzake de voorkoming van letsel (Besluit 372/99/EG van het Europees Parlement en de Raad)1 is letsel in verband met alcoholmisbruik een onderdeel van de genomen acties, wat nuttig kan zijn ter ondersteuning van het verzamelen van de gegevens die nodig zijn om de voorgestelde maatregelen ten uitvoer te leggen.
(7) In het kader van het communautair actieprogramma inzake de voorkoming van letsel (Besluit 372/99/EG van het Europees Parlement en de Raad)1 is letsel in verband met alcoholgebruik of -misbruik een onderdeel van de genomen acties, wat nuttig kan zijn ter ondersteuning van het verzamelen van de gegevens die nodig zijn om de voorgestelde maatregelen ten uitvoer te leggen.
Motivering Bij kinderen en adolescenten kan zelfs gewoon alcoholgebruik verkeersongevallen veroorzaken. Or. el PE 301.045/6-57
NL
2/24
AM\436911NL.doc
Amendement 9, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori Overweging 9 (9) Voor de voorgestelde maatregelen is het van belang op te merken dat het gewijzigde voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 79/112/EEG betreffende de onderlinge aanpassing van de wetgeving der lidstaten inzake de etikettering en presentatie van levensmiddelen alsmede inzake de daarvoor gemaakte reclame1 uitdrukkelijk stelt dat om een hoog gezondheidsniveau te bereiken en de gezondheid van de consument te beschermen, een passende voorlichting van de consument dient te worden gewaarborgd voor levensmiddelen en vooral voor alcoholhoudende dranken, met name door de aanduiding van de ingrediënten op het etiket, en dat dit des te dringender is geboden omdat de laatste jaren steeds meer alcoholhoudende dranken op de markt komen die gezien de samenstelling en de presentatie kennelijk voor de verkoop aan jongeren zijn bedoeld, en dat een gemeenschappelijke regelgeving over de etikettering van alcoholische dranken essentieel is voor de expansie en het behoud van de interne markt voor deze producten.
(9) Voor de voorgestelde maatregelen is het van belang op te merken dat het gewijzigde voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 79/112/EEG betreffende de onderlinge aanpassing van de wetgeving der lidstaten inzake de etikettering en presentatie van levensmiddelen alsmede inzake de daarvoor gemaakte reclame1 uitdrukkelijk stelt dat om een hoog gezondheidsniveau te bereiken en de gezondheid van de consument te beschermen, een passende voorlichting van de consument dient te worden gewaarborgd voor levensmiddelen en vooral voor alcoholhoudende dranken, met name door de aanduiding van de ingrediënten op het etiket, en dat dit des te dringender is geboden omdat de laatste jaren steeds meer alcoholhoudende dranken, alcoholhoudende frisdranken en "samengestelde dranken" op de markt komen die gezien de samenstelling en de presentatie kennelijk voor de verkoop aan jongeren zijn bedoeld, en dat een gemeenschappelijke regelgeving over de etikettering van alcoholische dranken essentieel is voor de expansie en het behoud van de interne markt voor deze producten.
Motivering Jongeren en adolescenten moeten, zoals blijkt uit de desbetreffende wetenschappelijke gegevens, worden gewezen op de gevaren van niet alleen alcoholhoudende dranken, maar ook van alcoholhoudende frisdranken en samengestelde dranken. Or. el Amendement 10, ingediend door Kathleen Van Brempt Overweging 13 bis (nieuw) (13 bis) Gezien de rampzalige gevolgen van overmatig alcoholgebruik voor de gezondheid, met name die van de jongeren, is een meer dwingende Europese regeling AM\436911NL.doc
3/24
PE 301.045/6-57
NL
nodig voor de tot de jongeren gerichte reclame voor alcoholische dranken. Motivering De zelfregulering moet worden versterkt door een Europees juridisch kader. Het suggereren in voor de jongeren bestemde reclame dat alcoholgebruik staat voor "cool" en "feel good" en dat het de lichamelijke, sociale, seksuele of andersoortige prestaties verbetert, moet volledig verboden worden. Or. fr Amendement 11, ingediend door Béatrice Patrie Overweging 14 (14) In bepaalde lidstaten blijkt uit statistische gegevens dat zich in de drinkpatronen van adolescenten bijzonder zorgwekkende wijzigingen voordoen, met name: een stijging van het aantal 'drinkpartijen' en van gevallen van overmatig alcoholgebruik onder minderjarigen, een trend naar aanzienlijk alcoholgebruik zonder enig toezicht en buiten de gezinssfeer op jeugdiger leeftijd, en toenemend drankgebruik door jonge meisjes in een aantal lidstaten. De beschikbare informatie moet niettemin verder worden ontwikkeld.
(14) In bepaalde lidstaten blijkt uit statistische gegevens dat zich in de drinkpatronen van adolescenten bijzonder zorgwekkende wijzigingen voordoen, met name: een stijging van het aantal 'drinkpartijen' en van gevallen van overmatig alcoholgebruik onder minderjarigen, een tendens om verschillende producten, met name alcohol, tabak en drugs, dooreen te gebruiken, een trend naar aanzienlijk alcoholgebruik zonder enig toezicht en buiten de gezinssfeer op jeugdiger leeftijd, en toenemend drankgebruik door jonge meisjes in een aantal lidstaten. De beschikbare informatie moet niettemin verder worden ontwikkeld.
Motivering Er moet worden gewezen op de ernstige gevolgen die de combinatie van alcohol, tabak en drugs voor jongeren kan hebben. Or. fr Amendement 12, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori Overweging 14 (14) In bepaalde lidstaten blijkt uit statistische gegevens dat zich in de drinkpatronen van adolescenten bijzonder zorgwekkende wijzigingen voordoen, met name: een stijging van het aantal 'drinkpartijen' en van gevallen van PE 301.045/6-57
NL
(14) In bepaalde lidstaten blijkt uit statistische gegevens dat zich in de drinkpatronen van adolescenten bijzonder zorgwekkende wijzigingen voordoen, met name: een stijging van het aantal gevallen van (occasioneel of stelselmatig) schadelijk 4/24
AM\436911NL.doc
overmatig alcoholgebruik onder minderjarigen, een trend naar aanzienlijk alcoholgebruik zonder enig toezicht en buiten de gezinssfeer op jeugdiger leeftijd, en toenemend drankgebruik door jonge meisjes in een aantal lidstaten. De beschikbare informatie moet niettemin verder worden ontwikkeld.
alcoholgebruik onder minderjarigen, een trend naar aanzienlijk alcoholgebruik zonder enig toezicht en buiten de gezinssfeer op jongere leeftijd, toenemend drankgebruik door jonge meisjes in een aantal lidstaten en stelselmatig alcoholgebruik dat op een steeds jongere leeftijd begint. Alcoholgebruik bij jongeren om ongunstige situaties (stress) aan te pakken, heeft door zijn stimulerende werking ernstige gevolgen voor de psychische en emotionele ontwikkeling van jongeren. Jongeren die op jeugdige leeftijd stelselmatig alcohol beginnen te gebruiken, lopen meer kans op verslaving als ze volwassen zijn. In de statistieken is sprake van een nauwe band tussen alcoholgebruik en asociaal gedrag. De beschikbare informatie moet niettemin verder worden ontwikkeld. Motivering
Er wordt gewezen op andere wetenschappelijke gegevens die andere aspecten belichten van de problemen die door alcoholgebruik bij kinderen en adolescenten ontstaan. Or. el Amendement 13, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori Overweging 15 (15) De Gemeenschap moet het verzamelen van gegevens duidelijk op een consequente manier verbeteren en daarbij streven naar een steviger wetenschappelijke informatiebasis met betrekking tot de oorzaken, de aard en de omvang van de problemen die door alcoholgebruik door kinderen en adolescenten worden veroorzaakt.
(15) De Gemeenschap moet het verzamelen van gegevens duidelijk verbeteren om ze te kunnen vergelijken en moet daarbij streven naar een steviger wetenschappelijke informatiebasis met betrekking tot de oorzaken, de aard, de omstandigheden en de omvang van de problemen die door alcoholgebruik door kinderen en adolescenten worden veroorzaakt.
Motivering De lidstaten moeten de gegevens verzamelen op een manier die onderlinge vergelijking mogelijk maakt. Or. el Amendement 14, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori AM\436911NL.doc
5/24
PE 301.045/6-57
NL
Overweging 17 (17) Er moet een permanente evaluatie van de genomen maatregelen plaatsvinden, met bijzondere aandacht voor de doeltreffendheid en het succes daarvan op nationaal en communautair niveau.
(17) Omdat met name kinderen en adolescenten de doelgroep vormen, hebben de voorgestelde maatregelen in de eerste plaats tot doel de vraag te beperken door doelgerichte, preventieve acties en door het aannemen van een gezond en verantwoord gedrag. Verder zijn deze maatregelen bedoeld om ook het aanbod te beperken. Er moet een permanente evaluatie van de genomen maatregelen op beide vermelde gebieden plaatsvinden, met bijzondere aandacht voor het succes en de doeltreffendheid ervan op plaatselijk, regionaal, nationaal en communautair niveau.
Motivering Er wordt gewezen op de nood aan preventieve acties die tot doel hebben het alcoholgebruik bij kinderen en adolescenten te beperken. Ook wordt gewezen op maatregelen om het aanbod te beperken. Or. el Amendement 15, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 1 (1) Inspanningen versterken voor het ontwikkelen en toepassen op lokaal, nationaal en Europees niveau van geëigende, alomvattende beleidsmaatregelen inzake gezondheidsbevordering gericht op kinderen, adolescenten, hun ouders, leraren en verzorgers. Hierbij dient in het bijzonder aandacht te worden besteed aan de settings waarin de maatregelen worden toegepast, bijvoorbeeld in jeugdorganisaties, sportverenigingen en scholen;
PE 301.045/6-57
NL
(1) De reeds bestaande en alle nieuwe gegevens evalueren aan de hand van per geval aangewezen analyses, om de omvang en de gevolgen van het probleem van alcoholgebruik bij met name kinderen en adolescenten te leren kennen. De lidstaten moeten de gegevens op uniforme wijze verzamelen om te waarborgen dat ze met elkaar te vergelijken zijn, waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke nationale situaties en de voedingsgewoonten. Op grond van dit alles worden op lokaal, regionaal, nationaal en Europees niveau de geëigende beleidsvormen en maatregelen inzake gezondheidsbevordering gericht op kinderen, adolescenten, hun ouders, leraren en verzorgers, ontwikkeld en toegepast;
6/24
AM\436911NL.doc
Motivering Het is van essentieel belang aan de hand van de geschikte studies te weten te komen wat precies de gevolgen van alcoholgebruik zijn. Or. el Amendement 16, ingediend door Didier Rod en Jillian Evans - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 1 (1) Inspanningen versterken voor het ontwikkelen en toepassen op lokaal, nationaal en Europees niveau van geëigende, alomvattende beleidsmaatregelen inzake gezondheidsbevordering gericht op kinderen, adolescenten, hun ouders, leraren en verzorgers. Hierbij dient in het bijzonder aandacht te worden besteed aan de settings waarin de maatregelen worden toegepast, bijvoorbeeld in jeugdorganisaties, sportverenigingen en scholen;
(1) Inspanningen versterken voor het ontwikkelen en toepassen op lokaal, regionaal, nationaal en Europees niveau van geëigende, alomvattende beleidsmaatregelen inzake gezondheidsbevordering gericht op kinderen, adolescenten, hun ouders, leraren en verzorgers. Hierbij dient in het bijzonder aandacht te worden besteed aan de settings waarin de maatregelen worden toegepast, bijvoorbeeld in jeugdorganisaties, sportverenigingen, universiteiten en scholen; en jongeren steunen in hun vermogen om weloverwogen keuzes met betrekking tot hun gezondheid te maken;
Motivering Veel regionale overheden in de Europese Unie hebben een doeltreffend beleid inzake gezondheidsbevordering ontwikkeld. De beleidsvormen moeten jongeren de nodige informatie verstrekken en hen ertoe aanzetten een positieve keuze te maken met betrekking tot hun eigen gezondheid. Or. en Amendement 17, ingediend door Antonios Trakatellis - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 1 bis(nieuw) (1 bis) Studies inzake alcoholgebruik steunen als een van de determinerende gezondheidsparameters waarmee de gevolgen op nationaal, regionaal en communautair niveau kunnen worden beoordeeld;
AM\436911NL.doc
7/24
PE 301.045/6-57
NL
Motivering Reeds in het gezondheidsprogramma wordt alcohol ingedeeld bij de determinerende gezondheidsparameters die uit de leefwijze voortvloeien. Or. el Amendement 18, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 2 (2) Inspanningen versterken en ondersteunen voor het ontwikkelen en toepassen van gezondheidsbevorderingsprogramma's in scholen en het naar behoren integreren van het alcoholprobleem, rekening houdend met de bestaande ervaringen, zoals bijvoorbeeld het concept van de gezondheidsbevorderende school, alsook met de culturele verscheidenheid in de Europese Gemeenschap;
(2) Inspanningen versterken en ondersteunen voor het ontwikkelen en toepassen van gezondheidsbevorderingsprogramma's in scholen, die alle stimulerende middelen, met inbegrip van alcohol, omvatten, rekening houdend met de bestaande ervaringen, zoals bijvoorbeeld het concept van de gezondheidsbevorderende school, alsook met de culturele verscheidenheid in de Europese Gemeenschap;
Motivering Het is nuttig hier alle stimulerende middelen op te nemen. Or. el Amendement 19, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 3 (3) Maatregelen ondersteunen voor het bewustmaken van de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik, met name voor kinderen en adolescenten, en van de gevolgen voor het individu en de samenleving;
Schrappen
Motivering Wordt vervangen door aanbeveling 3 bis (nieuw). Or. el Amendement 20, ingediend door John Bowis - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 3 PE 301.045/6-57
NL
8/24
AM\436911NL.doc
(3) Maatregelen ondersteunen voor het bewustmaken van de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik, met name voor kinderen en adolescenten, en van de gevolgen voor het individu en de samenleving;
(3) Maatregelen ondersteunen voor het bewustmaken van de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik, met name van de gevaren van drinkpartijen voor al wie alcohol drinkt, maar in het bijzonder voor kinderen en adolescenten, van de gevolgen voor het individu en de samenleving en van hoelang alcohol in de bloedsomloop aanwezig blijft;
Motivering Na een drinkpartij kan er zelfs de volgende dag nog alcohol in de bloedsomloop aanwezig zijn. Or. en Amendement 21, ingediend door Béatrice Patrie - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 3 (3) Maatregelen ondersteunen voor het bewustmaken van de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik, met name voor kinderen en adolescenten, en van de gevolgen voor het individu en de samenleving;
(3) Maatregelen ondersteunen voor het bewustmaken van de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik en in het bijzonder van gecombineerd gebruik (van alcohol, tabak en drugs), met name voor kinderen en adolescenten, en van de gevolgen voor het individu en de samenleving;
Motivering Er moet worden gewezen op het feit dat het gecombineerd gebruik van alcohol, tabak en drugs voor jongeren ernstige gevaren kan inhouden. Or. fr Amendement 22, ingediend door Didier Rod en Jillian Evans - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 3 (3) Maatregelen ondersteunen voor het bewustmaken van de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik, met name voor kinderen en adolescenten, en van de gevolgen voor het individu en de samenleving;
AM\436911NL.doc
(3) Maatregelen ondersteunen voor het bewustmaken van de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik, met name voor kinderen en adolescenten, en van de gevolgen voor het individu en de samenleving. Specifieke maatregelen ter bevordering van een gezonde levensstijl en zelfachting in het kader van een globale aanpak moeten in 9/24
PE 301.045/6-57
NL
deze context zeer geschikt worden geacht; Motivering Dit voorstel heeft tot doel ongepast alcoholgebruik bij jongeren te voorkomen. Dit vergt niet alleen specifieke maatregelen, maar moet ook worden gezien in het kader van een gezonde levensstijl en zelfachting. Or. en Amendement 23, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 3 bis (nieuw) (3 bis) Jongeren via een pedagogische benadering die gericht is op de ontwikkeling van persoonlijke en sociale vaardigheden, in staat stellen een correct en verantwoord gedrag op het gebied van de gezondheid aan te nemen; Motivering Het onderwijs speelt een belangrijke rol bij de algemene ontwikkeling van jongeren. Or. el Amendement 24, ingediend door Didier Rod en Jillian Evans - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 4 (4) Evaluaties van de doeltreffendste methodes inzake gezondheidsbevordering en -opvoeding met betrekking tot alcohol aanmoedigen en van de nodige middelen voorzien;
(4) Evaluaties van de doeltreffendste methodes inzake gezondheidsbevordering en -opvoeding met betrekking tot alcohol aanmoedigen en van de nodige middelen voorzien, en de verspreiding van innoverende goede-praktijkmodellen bevorderen;
Motivering De bevordering van goede-praktijkmodellen zal de projecten doeltreffender helpen maken. Or. en Amendement 25, ingediend door John Bowis - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING PE 301.045/6-57
NL
10/24
AM\436911NL.doc
Aanbeveling 4 (4) Evaluaties van de doeltreffendste methodes inzake gezondheidsbevordering en -opvoeding met betrekking tot alcohol aanmoedigen en van de nodige middelen voorzien;
(4) Evaluaties van de doeltreffendste methodes inzake gezondheidsbevordering en -opvoeding met betrekking tot alcohol aanmoedigen en van de nodige middelen voorzien, waarbij zowel wordt gewezen op verstandig drinken als op alcoholmisbruik;
Motivering Het is belangrijk dat jongeren verstandig leren drinken, maar ook dat ze inzien welke gevaren alcoholmisbruik voor de drinker en voor anderen inhoudt. Or. en Amendement 26, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 4 (4) Evaluaties van de doeltreffendste methodes inzake gezondheidsbevordering en -opvoeding met betrekking tot alcohol aanmoedigen en van de nodige middelen voorzien;
(4) Evaluaties van de doeltreffendste methodes inzake gezondheidsbevordering en -opvoeding met betrekking tot alcohol aanmoedigen en van de nodige middelen voorzien in het kader van de preventie en het gebruik van stimulerende middelen;
Motivering Idem als voor amendement 9. Or. el Amendement 27, ingediend door Antonios Trakatellis - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 4 bis (4 bis) De ontwikkeling van databanken over de gevaren van alcoholconsumptie aanmoedigen; Motivering Spreekt voor zich. Or. el
AM\436911NL.doc
11/24
PE 301.045/6-57
NL
Amendement 28, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 5 (5) Jeugdorganisaties, sportverenigingen en andere plaatselijke initiatieven aanmoedigen om gezondheidsopvoeding in verband met alcohol in hun activiteitsprogramma's op te nemen en te integreren; specifieke acties (in het bijzonder op het gebied van de voorlichting) die door en voor jongeren worden opgezet en ten uitvoer gelegd, moeten in deze context als bijzonder geschikt worden beschouwd.
(5) Jeugdorganisaties, sportverenigingen en andere plaatselijke initiatieven aanmoedigen om gezondheidsopvoeding in verband met het gebruik van stimulerende middelen en alcohol in hun activiteitsprogramma's op te nemen en te integreren; specifieke acties (in het bijzonder op het gebied van de voorlichting) die door en voor jongeren worden opgezet en ten uitvoer gelegd, moeten in deze context als bijzonder geschikt worden beschouwd.
Motivering Idem als voor amendement 9. Or. el Amendement 29, ingediend door Didier Rod en Jillian Evans - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 1 (5) Jeugdorganisaties, sportverenigingen en andere plaatselijke initiatieven aanmoedigen om gezondheidsopvoeding in verband met alcohol in hun activiteitsprogramma's op te nemen en te integreren; specifieke acties (in het bijzonder op het gebied van de voorlichting) die door en voor jongeren worden opgezet en ten uitvoer gelegd, moeten in deze context als bijzonder geschikt worden beschouwd.
(5) Jeugd- en studentenorganisaties, sportverenigingen en andere plaatselijke initiatieven aanmoedigen om gezondheidsopvoeding in verband met alcohol in hun activiteitsprogramma's op te nemen en te integreren; specifieke acties (in het bijzonder op het gebied van de voorlichting) die door en voor jongeren worden opgezet en ten uitvoer gelegd, moeten in deze context als bijzonder geschikt worden beschouwd.
Motivering Studenten zijn vaak kwetsbaar op het gebied van alcoholmisbruik. Or. en Amendement 30, ingediend door Béatrice Patrie - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 5 bis (nieuw)
PE 301.045/6-57
NL
12/24
AM\436911NL.doc
(5 bis) Bevorderen dat het potentieel wordt benut dat schuilt in sport en competitiegeest om het model van overmatig alcoholgebruik dat bij jongeren sterk in trek is, te bestrijden, alsook een gezonde levensstijl bevorderen; hiertoe moet er met name op worden gelet dat in de mate van het mogelijke op competitieplaatsen geen alcoholische dranken worden verkocht; Motivering De nauwe band tussen sport en gezond leven moet in de opvoeding van jongeren centraal staan. Niettemin kan in geheel de Europese Unie overmatig alcoholgebruik tijdens en rond bepaalde sportwedstrijden worden vastgesteld, wat te betreuren is en initiatieven van de overheid vergt om de verkoop van alcohol zo ver mogelijk van sportwedstrijden te houden. Or. fr Amendement 31, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 6 (6) De producenten van alcoholische dranken aanmoedigen in hun inspanningen om speciale opleiding te ontwikkelen voor horeca- en verkooppersoneel met betrekking tot de bescherming van kinderen en adolescenten;
(6) De producenten van alcoholische dranken aanmoedigen in hun inspanningen om speciale opleiding te ontwikkelen voor personen die in contact komen met de consumenten, in het bijzonder met betrekking tot de bescherming van kinderen en adolescenten;
Motivering Deze alcoholopleiding zou doeltreffender zijn als ze voor de volledige distributieketen wordt georganiseerd. Or. el Amendement 32, ingediend door Didier Rod en Jillian Evans - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 7 (7) De productie aanmoedigen van adviesmateriaal voor de ouders om hen te helpen om alcoholproblemen met hun kinderen te bespreken en de verspreiding ervan via plaatselijke netwerken zoals scholen, diensten voor gezondheidszorg, AM\436911NL.doc
(7) De productie aanmoedigen van adviesmateriaal voor de ouders om hen te helpen om alcoholproblemen met hun kinderen te bespreken en de verspreiding ervan via plaatselijke netwerken zoals scholen, diensten voor gezondheidszorg, 13/24
PE 301.045/6-57
NL
bibliotheken en gemeenschapscentra, alsook via internet, te bevorderen;
bibliotheken en gemeenschapscentra, alsook via internet, te bevorderen; Waarborgen dat de informatie toegankelijk is voor alle jongeren, met inbegrip van jongeren met leermoeilijkheden of handicaps en jongeren uit etnische gemeenschappen;
Motivering Om een maximale doeltreffendheid te waarborgen, moet de informatie voor alle jongeren toegankelijk zijn. Or. en Amendement 33, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 7 (7) De productie aanmoedigen van adviesmateriaal voor de ouders om hen te helpen om alcoholproblemen met hun kinderen te bespreken en de verspreiding ervan via plaatselijke netwerken zoals scholen, diensten voor gezondheidszorg, bibliotheken en gemeenschapscentra, alsook via internet, te bevorderen;
(7) De productie aanmoedigen van adviesmateriaal voor de ouders om hen te helpen om alcoholproblemen met hun kinderen te bespreken en de verspreiding ervan via plaatselijke netwerken zoals scholen, diensten voor gezondheidszorg, de werkplek, de media, bibliotheken en gemeenschapscentra, alsook via internet, te bevorderen;
Motivering Uitbreiding van de plaatsen waar en de middelen waarmee informatie over alcohol wordt verstrekt. Or. el Amendement 34, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 8 (8) Speciale initiatieven bedoeld voor jongeren met betrekking tot rijden onder invloed verder ontwikkelen, met bijzondere aandacht voor plaatsen zoals discotheken;
PE 301.045/6-57
NL
(8) Speciale initiatieven bedoeld voor jongeren met betrekking tot rijden en drinken verder ontwikkelen en maatregelen nemen, met bijzondere aandacht voor plaatsen waar jongeren samenkomen zoals discotheken;
14/24
AM\436911NL.doc
Motivering Zie motivering voor amendement 1. Or. el Amendement 35, ingediend door John Bowis - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 8 (8) Speciale initiatieven bedoeld voor jongeren met betrekking tot rijden onder invloed verder ontwikkelen, met bijzondere aandacht voor plaatsen zoals discotheken;
(8) Speciale initiatieven bedoeld voor jongeren met betrekking tot rijden onder invloed verder ontwikkelen;
Motivering Rijden onder invloed is zo gevaarlijk dat de boodschap niet enkel discotheken mag vermelden. Or. en Amendement 36, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 9 (9) Strikte handhavingsmaatregelen treffen, bij voorrang tegen de illegale verkoop van alcohol aan te jonge consumenten, en waar nodig de ontwikkeling en de actieve bevordering steunen van een officiële kaart die geldt als bewijs voor de leeftijd;
Schrappen
Motivering Aangezien het hier om repressieve maatregelen gaat, is het beter deze te vermelden vóór aanbeveling 13. Or. el Amendement 37, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 11 (11) Op bewijsmateriaal steunende informatie produceren en verspreiden over de factoren die kinderen tot zorgwekkend AM\436911NL.doc
(11) Op bewijsmateriaal steunende informatie produceren en verspreiden over de factoren die kinderen tot schadelijk alcoholgebruik aanzetten, met bijzondere 15/24
PE 301.045/6-57
NL
drinkgedrag aanzetten;
aandacht voor adolescenten en personen met een groot risicogedrag; Motivering
Omdat diverse termen worden gehanteerd (gebruik, misbruik, verslaving, overmatig gebruik, buitensporig gebruik, enz.), is het begrip 'schadelijk gebruik' volgens de WHO het meest aangewezen voor kinderen en adolescenten omdat het verwijst naar de hoeveelheid, de frequentie, de gewoonten, de wijze en de gevolgen van alcoholgebruik. Or. el Amendement 38, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 12 (12) De ontwikkeling ondersteunen van specifieke benaderingen die zijn gebaseerd op vroegtijdige opsporing en kortstondige interventies bij alcoholverslaafde jongeren;
(12) De ontwikkeling ondersteunen van specifieke benaderingen die zijn gebaseerd op vroegtijdige opsporing en kortstondige interventies bij jongeren die op schadelijke wijze alcohol gebruiken of eraan verslaafd zijn;
Motivering Omdat diverse termen worden gehanteerd (gebruik, misbruik, verslaving, overmatig gebruik, buitensporig gebruik, enz.), is het begrip 'schadelijk gebruik' volgens de WHO het meest aangewezen voor kinderen en adolescenten omdat het verwijst naar de hoeveelheid, de frequentie, de gewoonten, de wijze en de gevolgen van alcoholgebruik. Or. el Amendement 39, ingediend door Catherine Stihler - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 12 bis (nieuw) (12 bis) De ontwikkeling ondersteunen van specifieke benaderingen die zijn gebaseerd op vroegtijdige opsporing en kortstondige interventies bij jongeren die zorgwekkende hoeveelheden drinken; (Vervangt amendement 4 in het ontwerpverslag.) Motivering Jongeren die als "alcoholverslaafd" kunnen worden bestempeld, vormen een kleine minderheid; de nieuwe formulering is voor patronen van alcoholmisbruik door jongeren beter geschikt. Volgens de European Comparative Alcohol Study (ECAS) van december 2000 is een ding zeker: PE 301.045/6-57
NL
16/24
AM\436911NL.doc
in tegenstelling tot de stereotype vooroordelen drinken in geen enkel land jongeren onder de 20 meer dan jongeren boven de 20. Or. en Amendement 40, ingediend door John Bowis - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 12 bis (nieuw) (12 bis) Van de autoriteiten die bevoegd zijn voor de veiligheid in vijvers, rivieren, meren en aan de kust, eisen dat zij zwemmers in hun waarschuwingsborden ook wijzen op de gevaren van zwemmen na alcoholgebruik; Motivering Vaak verdrinken mensen omdat ze te snel na het gebruiken van alcohol gaan zwemmen. Or. en Amendement 41, ingediend door Didier Rod en Jillian Evans - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 12 bis (nieuw) (12 bis) De globale aard van de meeste gezondheidsfactoren erkennen door een sectoroverschrijdende aanpak te bevorderen die oplossingen uit alle relevante beleidsgebieden integreert; Motivering Sociale en economische factoren dragen bij tot de mate waarin jongeren alcohol misbruiken. Bijgevolg is er een sectoroverschrijdende benadering nodig om het probleem ten volle aan te pakken. Or. en Amendement 42, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEZONDHEIDSBEVORDERING, -OPVOEDING EN -VOORLICHTING Aanbeveling 12 bis (nieuw) (12 bis) Strikte handhavingsmaatregelen treffen, bij voorrang tegen de illegale verkoop van alcohol aan te jonge AM\436911NL.doc
17/24
PE 301.045/6-57
NL
consumenten, en waar nodig de ontwikkeling en de actieve bevordering steunen van een officiële kaart die geldt als bewijs voor de leeftijd; Motivering Aangezien het hier om repressieve maatregelen gaat, is het beter deze te vermelden vóór aanbeveling 13. Or. el Amendement 43, ingediend door Antonios Trakatellis - GEDRAGSCODES Aanbeveling 13 bis (nieuw) (13 bis) Streven naar een globale benadering inzake gebruik en misbruik van alcohol voor alle leeftijden, om bij kinderen en adolescenten doeltreffend te kunnen optreden; Motivering Bij kinderen en adolescenten kan niet doeltreffend worden opgetreden als hun omgeving alcoholmisbruik door volwassenen gedoogt. Het heeft geen zin kinderen en adolescenten de juiste boodschap mee te geven als er in hun omgeving sprake is van alcoholmisbruik. Or. el Amendement 44, ingediend door Rosemarie Müller - GEDRAGSCODES Aanbeveling 14 bis (nieuw) (14 bis) Ervoor zorgen dat handelaars in alle lidstaten zich er vrijwillig toe verbinden dat in openbare lokalen en horecazaken ten minste één alcoholvrije drank goedkoper wordt aangeboden dan de alcoholhoudende dranken; Motivering Niet zelden is bier of cider in een horecazaak goedkoper dan mineraalwater of frisdranken, wat met name jongeren ertoe aanzet voor de goedkopere drank te kiezen. Or. de
PE 301.045/6-57
NL
18/24
AM\436911NL.doc
Amendement 45, ingediend door Didier Rod en Jillian Evans - GEDRAGSCODES Aanbeveling 15, letter b) (b) om ervoor te zorgen dat alcoholhoudende dranken en de reclame ervoor niet speciaal zijn bedoeld om in het bijzonder bij kinderen en adolescenten in de smaak te vallen. Het betreft onder meer de volgende elementen:
(b) om ervoor te zorgen dat alcoholhoudende dranken en de reclame ervoor niet speciaal zijn bedoeld om in het bijzonder bij kinderen en adolescenten in de smaak te vallen. Het betreft onder meer de volgende elementen:
- het gebruik van letters, motieven, kleuren en stijlen die met de jongerencultuur worden geassocieerd,
- geen gebruik van letters, motieven, kleuren en stijlen die met de jongerencultuur worden geassocieerd,
- het gebruik van kinderen, adolescenten of modellen met een zeer jeugdige uitstraling in reclamecampagnes,
- geen gebruik van kinderen, adolescenten of modellen met een minderjarige uitstraling in reclamecampagnes,
- het zinspelen op de drugscultuur en drugsbeelden,
- niet zinspelen op de drugscultuur en drugsbeelden,
- het leggen van verbanden met geweld of asociaal gedrag,
- geen verbanden leggen met geweld of asociaal gedrag,
- het suggereren van succes op sociaal, seksueel of sportief vlak,
- geen succes suggereren op sociaal, seksueel of sportief vlak,
- het stimuleren van bovenmatig of onverantwoord drankgebruik,
- geen bovenmatig of onverantwoord drankgebruik stimuleren,
- het maken van reclame tijdens of het sponsoren van sport- of andere manifestaties, wanneer met die reclame en dat sponsorschap hoofdzakelijk de kinderen en de adolescenten worden geviseerd die aan die manifestaties deelnemen,
- geen reclame maken tijdens sport- of andere manifestaties of deze sponsoren, wanneer met die reclame en dat sponsorschap hoofdzakelijk de kinderen en de adolescenten worden geviseerd die aan die manifestaties deelnemen,
- het maken van reclame in op kinderen en adolescenten gerichte geschreven media,
- geen reclame maken in op kinderen of adolescenten gerichte geschreven media, - geen reclame maken op radio of TV die op kinderen of adolescenten gericht is,
- het gratis verdelen van alcoholische dranken voor reclamedoeleinden;
- geen gratis verdeling van alcoholische dranken voor reclamedoeleinden, - waarschuwingsetiketten op alle alcoholische dranken dat overmatig alcoholgebruik gevaarlijk is voor de gezondheid; Motivering
Duidelijker stellen dat de opgesomde elementen niet gebruikt mogen worden bij het ontwerp van of de reclame voor alcoholische dranken. De term "zeer jeugdig" is niet precies en onduidelijk en moet bijgevolg vervangen worden door de duidelijke term "minderjarig". AM\436911NL.doc
19/24
PE 301.045/6-57
NL
Geen reclame maken in op kinderen of adolescenten gerichte media mag niet beperkt blijven tot de geschreven media, maar moet ook betrekking hebben op radio en TV. Waarschuwingsetiketten kunnen aanzienlijk bijdragen tot het reduceren van overmatig alcoholgebruik. Or. en Amendement 46, ingediend door Christa Klaß - GEDRAGSCODES Aanbeveling 15, letter b), streepje 1 - het gebruik van letters, motieven, kleuren en stijlen die met de jongerencultuur worden geassocieerd,
- het gebruik van letters, motieven, kleuren en stijlen die met de jongerencultuur worden geassocieerd, waarbij verwarring tussen niet-alcoholische dranken en alcoholische dranken moet worden uitgesloten,
Motivering Kinderen en jongeren moeten beschermd worden tegen verwarring waarbij ze onbewust alcohol tot zich nemen en zo schade kunnen oplopen. Het gevaar bestaat immers dat kinderen en jongeren onbewust aan de smaak en het gebruik van alcohol zouden kunnen wennen. Or. de Amendement 47, ingediend door Christa Klaß - GEDRAGSCODES Aanbeveling 15, letter b), streepje 9 bis (nieuw) - in de handel een strikte ruimtelijke scheiding tussen niet-alcoholische dranken en alcoholhoudende en alcoholische dranken; Motivering Kinderen en jongeren moeten worden beschermd tegen illegale toegang tot alcohol en ongecontroleerd en schadelijk gebruik ervan. De nationale wetten en aanbevelingen om kinderen en jongeren tegen alcohol te beschermen, als die al bestaan, mogen niet worden ondermijnd door een onachtzame opstelling in de handel. Kinderen en jongeren, evenals hun ouders, moeten in de winkelrekken onmiddellijk een onderscheid kunnen maken tussen nietalcoholische en alcoholische dranken. Ook hier moet verwarring uitgesloten worden. Or. de Amendement 48, ingediend door Catherine Stihler - GEDRAGSCODES PE 301.045/6-57
NL
20/24
AM\436911NL.doc
Aanbeveling 15, letter b), streepje 2 bis (nieuw) - het gebruik van bedrijfslogo's op babykleding, Motivering Onlangs zijn gevallen vastgesteld van drankproducenten die hun logo op babykleding voor reclamedoeleinden aanbrengen. Or. en Amendement 49, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - GEDRAGSCODES Aanbeveling 15, letter b) streepje 9 bis (nieuw) - alcoholhoudende frisdranken ("alcopops") of "samengestelde dranken"; Motivering Het is aangewezen ook de alcoholhoudende frisdranken of samengestelde dranken op te nemen. Or. el Amendement 50, ingediend door John Bowis - GEDRAGSCODES Aanbeveling 15, letter (e) (e) De producenten, bij wijze van vrijblijvende dienstverlening aan bedrijven, de mogelijkheid bieden om advies in te winnen alvorens ze een product op de markt brengen of erin investeren, alsmede om advies in te winnen inzake marketingcampagnes alvorens ze een product werkelijk lanceren;
Schrappen
Motivering Dit is durewoordkramerij en een overbodige en dure activiteit voor de lidstaten. Or. en Amendement 51, ingediend door Béatrice Patrie - GEDRAGSCODES Aanbeveling 15, letter (e) bis (nieuw) AM\436911NL.doc
21/24
PE 301.045/6-57
NL
(e bis) het aanbrengen van zichtbare informatie en waarschuwingen betreffende alcoholische dranken op de verkooppunten, met name in supermarkten, bevorderen; Motivering De meeste jongeren kopen in supermarkten alcohol om feestjes te organiseren. Voor de mensen die in deze winkels werken is het moeilijk, om niet te zeggen onmogelijk, zelfs met een specifieke opleiding inzake bescherming van kinderen en adolescenten, de jongeren te informeren over de risico's van een of ander alcoholisch product. Daarom is het wenselijk bovenop een betere etikettering en een specifieke opleiding van de verkopers, ervoor te zorgen dat de voor jongeren bestemde informatie zoveel mogelijk jongeren bereikt, ook op de verkooppunten. Or. fr Amendement 52, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - FOLLOW-UP OP COMMUNAUTAIR NIVEAU Paragraaf 1 (1) De lidstaten te ondersteunen bij hun inspanningen om de voorgestelde maatregelen toe te passen, in het bijzonder door relevante vergelijkbare gegevens te verzamelen en ter beschikking te stellen en door de uitwisseling van informatie en van beste praktijken te vergemakkelijken;
(1) De lidstaten te ondersteunen bij hun inspanningen om de voorgestelde maatregelen toe te passen, in het bijzonder door relevante vergelijkbare gegevens te verzamelen en ter beschikking te stellen en door de uitwisseling van informatie en van beste praktijken te vergemakkelijken, onder meer via het Europees waarnemingscentrum dat reeds dergelijke praktijken voor andere stimulerende middelen heeft toegepast; Motivering
Het is nuttig ook rekening te houden met de praktijken van het Europees waarnemingscentrum (voor drugs en drugsverslaving). Or. el Amendement 53, ingediend door Kathleen Van Brempt - FOLLOW-UP OP COMMUNAUTAIR NIVEAU Paragraaf 1 bis (nieuw) (1 bis) Aan de hand van de gedragscode striktere wetsbesluiten voor te stellen inzake de op jongeren gerichte reclame voor alcohol, teneinde een meer dwingend PE 301.045/6-57
NL
22/24
AM\436911NL.doc
Europees juridisch kader op te leggen. Motivering De zelfregulering moet worden versterkt door een Europees juridisch kader. Het suggereren in voor de jongeren bestemde reclame dat alcoholgebruik staat voor "cool" en "feel good" en dat het de lichamelijke, sociale, seksuele of andersoortige prestaties verbetert, moet volledig verboden worden. Or. fr Amendement 54, ingediend door Antonios Trakatellis - FOLLOW-UP OP COMMUNAUTAIR NIVEAU Paragraaf 1 bis (nieuw) (1 bis) De resultaten van aanverwante acties op communautair niveau te volgen, in het bijzonder het besluit tot invoering van het volksgezondheidsprogramma, en de acties en maatregelen inzake alcoholgebruik bij jongeren en adolescenten bij te sturen op grond van de nieuwe gegevens die aan het licht komen; Motivering Spreekt voor zich. Or. el Amendement 55, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - FOLLOW-UP OP COMMUNAUTAIR NIVEAU Paragraaf 2 (2) Te zorgen voor de follow-up, de evaluatie en het toezicht op de ontwikkelingen en de maatregelen die in de lidstaten en op Gemeenschapsniveau zijn genomen, en in deze context een permanente, constructieve en gestructureerde dialoog met alle belangstellende partijen te verzekeren;
AM\436911NL.doc
(2) Te zorgen voor de follow-up, de evaluatie en het toezicht op de ontwikkelingen en de maatregelen die in de lidstaten en op Gemeenschapsniveau zijn genomen, en in deze context een permanente, constructieve en gestructureerde dialoog met alle belangstellende partijen te verzekeren om een samenhangende, globale strategie ter bestrijding van met alcohol verband houdende problemen te bevorderen;
23/24
PE 301.045/6-57
NL
Motivering Spreekt voor zich. Or. el Amendement 56, ingediend door Rosemarie Müller - FOLLOW-UP OP COMMUNAUTAIR NIVEAU Paragraaf 2 bis (nieuw) (2 bis) Voor EU-steunprogramma's die jongeren als doelgroep hebben, het aspect omgaan met alcohol in de respectieve programma's op te nemen indien dit zinvol lijkt; Motivering Er bestaan tal van maatregelen, bijvoorbeeld projecten voor arbeidsloze jongeren, programma's voor omscholing en voortgezette beroepsopleiding, enz., die een goed platform bieden voor het doelgericht behandelen van het thema omgaan met alcohol. Or. de Amendement 57, ingediend door Minerva Melpomeni Malliori - FOLLOW-UP OP COMMUNAUTAIR NIVEAU Paragraaf 3 bis (nieuw) (3 bis) Samen te werken met de WHO en elke actie te steunen die het alcoholhandvest van de WHO (Alcohol Charter) ten uitvoer legt. Motivering De WHO heeft dit thema reeds uitvoerig onderzocht. Bijgevolg moet bijzonder ernstig rekening worden gehouden met deze gegevens. Or. el
PE 301.045/6-57
NL
24/24
AM\436911NL.doc
