Europa 1804 -1830 En Terugblik
Franse Revolutie • Universele verklaring van de Rechten van de mens en burger • Alle mensen zijn gelijk !!!!!!
Maar….. • Tegenbeweging : De Romantiek
Jean Jacques Rousseau Filosoof, Schrijver, Pedagoog, Componist De meest invloedrijke denker van de achttiende eeuw
Terug naar de Natuur Sentimentalisme Cultuurpessimist 41-jarige leeftijd (pastel van Maurice Quentin de La Tour uit 1753)
Rococo had ook al een fascinatie voor de natuur
Stourhead , Wiltshire Engelse Landschapstuin
• Verlichting (Napoleon)
Versus
• Romantiek
Napoleon at the St. Bernard Pass 1801 Oil on canvas, 246 x 231 cm Österreichische Galerie Belvedere, Vienna
Napoleon Eylau 1807 olieverf op doek 104,9 × 145,1 cm
Napoleons Hervormingen • Verlichte wetgeving • Liberaal • Code Napoleon
Het doel van het Wetboek was • dat de wet geschreven en duidelijk zou zijn en dat eenieder zijn rechten zou kennen; de wet moest dezelfde zijn voor het hele land; • de burgerlijke staat, de burgerlijke stand en met name het huwelijk werden onttrokken aan het kerkelijk recht; • eigendom van onroerende goederen zonder allerlei feodale rechten.
• • • • •
Metrische stelsel Afschaffing van alles wat feodaal was Gelijkheid voor de wet Godsdienstvrijheid Opheffing inquisitie, beslaglegging kerkelijke goederen; Wereldlijke staat
• Opheffing gilden of beperkt • Afschaffing “heerlijke rechten”
• • • •
Vrijheid van beroepskeuze Opheffing interne tarieven, tollen etc. Wetgeving los van ambtenarij Goede administratie, iedereen moet belasting betalen.
• Door de Code Napoléon werd de man boven de vrouw gesteld.
Wetgeving Napoleon • Verlichtingsideaal • Gaat voorbij aan traditie en lokale verschillen • Velen verliezen hierbij
1707 Vrede van Tilsit • Napoleon en Alexander ontmoetten elkaar op de Niemen Rivier, Pruisische koning wacht af op de oever
Alexander I 1777 - 1825 • Wilde de deling van Polen ongedaan maken • Gevoel voor rechtvaardigheid • Geschokt over de Hertog van Enghien • Zag Napoleon als immoreel
Talleyrand
Alexander I is ontstemt over actie Napoleon
Congres in Erfurt
Het Continentale systeem • Verbod op import Britse Goederen
• Engeland neemt de Deens vloot in beslag
• Portugal weigert; wordt veroverd door Napoleon
Het Continentale systeem • 1806 Decreet van Berlijn/ 1807 decreet van Milaan • Verbod import “Britse” goederen naar het Continent • Alle “neutrale” schepen die doorzocht zijn door Britse schepen of Britse havens hebben aangedaan worden in beslag genomen
Het Continentaal Stelsel • Reactie van de VS • 1812 Anglo– Amerikaanse oorlog om Canada (Het Witte Huis brandt af) • Eigen katoenproductie (Katoen uit Midden Oosten) • Suikerbieten in Holland, Frankrijk etc.
Het Continentaal Stelsel • Transport over land vervangt transport over zee • Tarieven tussen landen blijven bestaan (intern zijn ze vaak wel opgeheven) • Frankrijk bleef protectionistisch • Schippers, scheepbouwers en handelaren gingen op de fles. • Triëst; 1807 - 208.000 ton, 1812 60.000 ton
Het Britse antwoord • Britse Blokkade • Export naar Latijns Amerika groeide van 300.000 Gbp naar 6.300.000 Gbp • Inkomen Groot Brittanië groeide van (1792) £ 140.000.000 naar (1814) £ 335.000.000
Krachten tegen Napoleon • Brits Kapitalisme (32.000.000 pond gedurende 18131815) • Oost Europees agrarisch feodalisme • Britse Marine • Russische Leger • Spaans Klerikalisme • Duits Nationalisme • Vorsten • Democraten • Liberalen • Conservatieven
Mislukte veldtocht tegen Rusland
Duitsland • Duitsers rebelleren tegen • Napoleon • Franse Beschaving • Tijdperk van Napoleon is het tijdperk van grote culturele bloei van Duitsland • Goethe, Schiller, Beethoven, Kant, Fichte, Hegel, Schleiermacher
Duitsland • Werd het meest Romantische Land van Europa
• Duitsland werd de intellectuele leider van de Negentiende Eeuw
Johann Gottfried von Herder • Geboren Mohrungen, Pruisen op 25 augustus 1744 • 18 december 1803 te Weimar • Cultureel Nationalisme • Gevoel versus verstand • Volksgeist
Herder • Alle ware cultuur wortelt in de lokale beschaving • Volksgeest (Volksgeist) • Landen en culturen verschillen van elkaar, de een is niet (per definitie) beter dan de andere • Elk volk heeft zijn eigen genie, zijn eigen geschiedenis (wetgeving etc.) = Romantiek • Nadruk op genie en intuïtie = Romantiek
Johann Gottlieb Fichte (deel 1) • Geboren 19 mei 1762 in Rammenau, Saksen • Gestorven 17 januari 1814 in Berlijn • Filosoof van het Duitse Idealisme • 1799 ontslagen aan de universiteit van Jena wegens Atheïsme
Fichte • "Als het Ik (Ego) goddelijk is, dan gaat het niet aan te veronderstellen dat er naast en los van dat Ik nog een apart wezen 'God' bestaat!"
Fichte • Aanvankelijk aanhanger van de Franse revolutie • De Terreur tijdens de Franse revolutie zag hij als “mensen dwingen om vrij te zijn” • De staat is de belichaming van de soevereiniteit van het volk
1808 Reden an die deutsche Nation, • Redevoeringen aan de Duitse Natie • Gehouden in Berlijn • “Heb de moed en karakter om Duitser te zijn • Antisemitisch
Fichte • De Duitse Geest is nobeler dan die van anderen • Deze moet zuiver gehouden. Afwijzing buitenlandse invloeden. • De superieure Duitse Geest is misschien nog niet bekend, maar zal zich in de toekomst tonen.
• De Geest van het volk schept een eigen Moreel Universum • Volksopvoeding • Teruggrijpen op Tacitus zijn Germania die de Duitsers prees
Friedrich Ludwig Jahn • Duitsland (geb. 1778 in Lanzgest. 1852 in Freyburg) • Studentenbeweging: Burschenschaften • Burschenschaften waren conservatieve nationalistische studentenverbonden (vgl. onze studentencorpsen)
• „Unglückliches Deutschland! Die Verachtung deiner Muttersprache hat sich fürchterlich gerächt. Du warst schon länger dir unwissend durch eine fremde Sprache besiegt, durch Fremdsucht ohnmächtig, durch Götzendienst des Auslandes entwürdigt. Nie hätte dein Überwinder so vielfach in einem andern Lande gesiegt, wo die Vergötterung seiner Sprache nicht mitgefochten […] Diese Sprache hat deine Männer betört, deine Jünglinge verführt, deine Weiber entehrt. – – – Deutsche, fühlt wieder mit männlichem Hochsinn den Wert eurer edeln lebendigen Sprache, schöpft aus ihrem nieversiegenden Urborn, grabet die alten Quellen auf, und lasset Lutetiens stehende Lache in Ruhe!“
• 13 november 1810 oprichting Deutschen Bund zur Befreiung und Einigung Deutschlands • 1819 zes jaar in de gevangenis
Friedrich Ludwig Jahn • Turnvater Jahn verbond theorieën over lichaamsbeweging met een nationalistische ideologie • Term Turnen komt van hem, evenals de rekstok en de brug • 1819 Turnverbod in Duitsland
Beethoven • 1813 • Wellingtons Sieg oder die Schlacht bei Vittoria • Opus 91 • Opgedragen aan Koning George IV van Engeland • Geschreven ter herdenking van de overwinning van Wellington op de troepen van Joseph Napoleon bij Vittoria • Première 8 December 1813 in Wenen
• Oorspronkelijk bedoeld voor een • Panharmonicon • 1805 Muziekmachine van • Johann Nepomuk Maelzel
Johann Nepomuk Maelzel • Metronoom • Turkse Schaakmachine (uitvinder Wolfgang von Kempelen) • Automaton
• Zelfs Napoleon en Benjamin Franklin speelden hier tegen
Wellingtons Sieg • Groot orkest, veel blazers • Ook musketten • Benefiet concert
• Alom geprezen • Samen uitgevoerd met Symfonie nr. 7
Bevrijdingsoorlogen 1813 - 1815 • Instelling IJzeren Kruis (1813 door Frederik Willem III van Pruisen)
• Ontworpen aan de hand van het kruis van de Duitse Orde; een zwart kruis met de typische verbrede balken, zoals de Deutschritter al vanaf de 14e eeuw droegen.
• Onder het aan Prinses Marianne van Pruisen toegeschreven motto "Gold gab ich für Eisen" schonken in de jaren na 1805 patriottische dames hun edelmetalen sieraden aan de oorlogskas.
Fer de Berlin • De naam van sieraden die in het begin van de 19de eeuw zijn gemaakt van ijzer. • In ruil voor het inleveren van de sieraden kregen de dames een cadeau in de vorm van een ijzeren sieraad, met de inscriptie: "Eingetauscht zum Wohl des Vaterlands". • Zij tooiden zich vervolgens met gietijzer om te laten zien hoe vaderlandslievend zij waren.
Fer de Berlin • In Pruisen kwamen in 1813 fijn gedetailleerde sieraden, het "Fer de Berlin" in de mode. Het IJzeren Kruis uit 1813 is van gietijzer met een zilveren montuur.
• Conrad Geiß • Halsketting en hanger uit de werkplaats van Conrad Geiß. • 15x15 mm, • Maximale Länge: 25 mm
Wilhelm August Stilarsky (Modellmeister der Königlichen Eisengießerei Berlin): Großer Apostelleuchter, Eisenguss, Preußen
• Door de kleur zwart kwamen deze sieraden in gebruik als rouwsieraden na de dood van Koningin Louise, de echtgenote van Frederik Willen III van Pruisen. • De zogenaamde Luisenhänger werd erg populair.
Granssee in Brandenburg. Monument voor koningin Louise, Schinkelplatz. Ontwerper; Friedrich Schinkel
Ter nagedachtenis aan de soldaten van het Pruisische leger, die in de bevrijdingsoorlogen van 1813 tot 1815 vielen, liet Koning Friedrich Wilhelm III. van 1818 tot 1821 het 18,83 Meter hoge gedenkmonument Nationaldenkmal für die Befreiungskriege op de Kreuzberg bij Berlijn oprichtten
Oorspronkelijk zou een kerk worden gebouwd
Krachten tegen Napoleon • Brits Kapitalisme (32.000.000 pond gedurende 18131815) • Oost Europees agrarisch feodalisme • Britse Marine • Russische Leger • Spaans Klerikalisme • Duits Nationalisme • Vorsten • Democraten • Liberalen, • Conservatieven
1813 • Volkerenslag bij Liepzig
1813 Verdrag van Parijs • Restauratie van de Bourbons in Frankrijk • Quadruple alliantie (Rusland, Oostenrijk, Pruisen, Groot Brittannië)
1813 Verdrag van Parijs • Restauratie van de Bourbons in Frankrijk • Quadruple alliantie (Rusland, Oostenrijk, Pruisen, Groot Brittannië) • Rusland weigert te praten over Turkije en de Balkan; zij behielden Finland, Georgië, Bessarabië en Azerbeidjaan
1813 Verdrag van Parijs • Restauratie van de Bourbons in Frankrijk • Quadruple alliantie (Rusland, Oostenrijk, Pruisen, Groot Brittannië) • Rusland weigert te praten over Turkije en de Balkan; zij behielden Finland, Georgië, Bessarabië en Azerbeidjaan • Engeland weigert te praten over de vrijheid van de zeeën, koloniale en overzeese vraagstukken
Engeland • • • • •
Behoudt Malta, Helgoland, Ionische eilanden Santa Lucia, Trinidad Tobago in West Indië Mauritius Kaap de Goede Hoop, Ceylon
• (Grote veroveringen gemaakt in India)
Congres van Wenen 1814-1815 • Machtevenwicht is de leidraad • Frankrijk moet beteugeld worden • Bufferstaat Koninkrijk der Nederlanden
Voormalige Republiek en De Oostenrijkse Nederlanden (sinds 1713)
Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden had twee regeringscentra; Den Haag en Brussel.
• Henry Robert Stewart (Dublin, 18 juni 1769 - Loring Hall (Kent), 12 augustus 1822), bekend onder zijn titel burggraaf van Castlereagh • Klemens Wenzel Lothar von Metternich (Koblenz, 15 Mei 1773 Wenen, 11 Juni 1859)
Congres van Wenen 1814-1815 • Genua gaat naar het koninkrijk PiedmonteSardinië
• Pruisen krijgt de linker oever van de Rijn • Oostenrijk krijgt, Toscane, Milaan en Venetië • Restauratie van de Paus • Murat mag blijven in Zuid Italië
• Reorganisatie van Duitsland wordt niet ongedaan gemaakt • Beieren, Württemberg en Saksen blijven koninkrijken • George III van Engeland wordt koning van Hannover • Oprichting van de Confederatie van Duitse staten (39)
• Pools -Saksische kwestie • Alexander wil een “nieuw” Polen • (Alexander wilde constitutionele regeringen en een internationaal “veiligheidsstelsel”) • Pruisen wil Saksen • Nieuwe oorlog dreigde
Tweede vrede van Parijs • • • • •
Kleine grenswijzigingen 17 vestingen worden 15 jaar bezet Oorlogsboete van 700.000.000 francs Nooit meer een Napoleon op de troon Murat wordt geëxecuteerd (koos de verkeerde kant) • Restoratie van reactionaire Bourbon monarchie in Napels
Frankrijk verliest • Saarbrücken aan Pruisen • Landau aan Beieren • Savoy aan Sardinië
• Heilige Alliantie; ophouden Christelijke waarden: Vrede en Liefdadigheid • Paus, Sultan en Britse Koning tekenen niet
Resultaat • Conservatieve krachten winnen • Geen grote oorlogen in Europa voor vijftig jaar • Groot Brittannië is de machtigste natie met zijn koloniën
• Congressysteem tot 1822
Congres 1818 • Aken aan de Rijn • Terugtrekking troepen uit Frankrijk • Probleem van de Slavenhandel en Piraterij • Britten krijgen geen toestemming echt op te treden
Geboorte van de -ismes (Engels) • • • • •
1819 Liberalisme 1820 Radicalisme 1832 Socialisme 1835 Conservatisme 1830 - individualisme, “constitutionalisme”, humanisme, Royalisme • 1840 – Nationalisme, communisme • 1850- Kapitalisme (in Frans veel ouder)
