28/10/2015
BEMIDDELAARS INZAKE HYPOTHECAIR KREDIET NA RICHTLIJN 2014/17/EU Prof. dr. Diederik BRULOOT
D. Bruloot | 23 oktober 2015
Bemiddelaars inzake hypothecair krediet
SITUERING D. Bruloot | 23 oktober 2015
1
28/10/2015
RICHTLIJN 2014/17/EU (MCD) • Dubbel doel ‣ 1. Hoog niveau van consumentenbescherming ‧ Concrete problemen? ‣ 2. Interne markt voor hypothecair krediet ‧ 1% ! – Oorzaken ‧ Concrete aanpak
D. Bruloot | 23 oktober 2015
RICHTLIJN 2014/17/EU • Interne markt voor hypothecair krediet ‣ Concrete aanpak ‧ Vraagzijde ‧ Aanbodzijde – Paspoortregime – Kredietbemiddelaars ‣ Potentiële voordelen kredietbemiddeling ‧ Market-matching: Aanbod ↑ concurrentie ↑ ‧ Informatieasymmetrie ↓ ‧ Nabijheid D. Bruloot | 23 oktober 2015
2
28/10/2015
Bemiddelaars inzake hypothecair krediet
KREDIETBEMIDDELING IN BELGIË D. Bruloot | 23 oktober 2015
KREDIETBEMIDDELING IN BELGIË • Evolutie wetgevend kader ‣ Consumentenkrediet ‧ Art. 1, 3°WCK I.9, 35°WER ‣ Hypothecair krediet ‧ Beperkte wettelijke regeling in WHK – Art. 18, 19, 34, 47, 49 WHK – Art. 42 WHK nooit uitgevoerd Thans VII.123 (reclame), 124 (kosten), 137-138 (koppelverkoop) en XV.87, 3°(strafsanctie) WER
D. Bruloot | 23 oktober 2015
3
28/10/2015
KREDIETBEMIDDELING IN BELGIË • W. 19/04/2014 houdende invoeging van boek VII WER ‧ Boek VII – Titel 4 “Kredietovereenkomsten” – Hoofdstuk 2 “Hypothecair krediet” » In werking 01/04/2015 – Hoofdstuk 4 “Toegang tot de activiteit van de kredietgevers en de kredietbemiddelaars” Afdeling 5 “Bemiddelaars inzake hypothecair krediet” » VII.180-183 WER » In werking 01/07/2015 01/11/2015 D. Bruloot | 23 oktober 2015
DEFINITIES • Kredietbemiddelaar (art. 4, lid 5 MCD) ‣ een natuurlijke persoon of rechtspersoon ‣ die niet als kredietgever of notaris optreedt en ‣ niet enkel een consument rechtstreeks of onrechtstreeks met een kredietgever of een kredietbemiddelaar in contact brengt, en ‣ die in het kader van zijn bedrijfs- of beroepsactiviteiten ‣ voor een vergoeding in de vorm van geld of van een andere overeengekomen financiële prestatie: ‣ Eén van de omschreven activiteiten, nl.
D. Bruloot | 23 oktober 2015
4
28/10/2015
DEFINITIES • Kredietbemiddelaar (art. 4, lid 5 MCD) ‣ Eén van de omschreven activiteiten, nl. ‧ a) aan consumenten kredietovereenkomsten voorstelt of aanbiedt; ‧ b) consumenten bijstaat bij de voorbereiding of ander precontractueel beheer van andere dan de onder a) bedoelde kredietovereenkomsten; of ‧ c) namens de kredietgever met consumenten kredietovereenkomsten sluit
D. Bruloot | 23 oktober 2015
DEFINITIES • Kredietbemiddelaar (art. 4, lid 5 MCD) ‣ Vgl. definitie “kredietbemiddelaar” art. I.9, 35° WER ‧ “niet enkel een consument rechtstreeks of onrechtstreeks met een kredietgever of een kredietbemiddelaar in contact brengt” ‧ “economisch voordeel” ‧ “ander precontractueel beheer” ‧ Overeenkomsten met onmiddellijke overdracht of indeplaatsstelling D. Bruloot | 23 oktober 2015
5
28/10/2015
DEFINITIES Verbonden agenten
Bemiddelaar inzake hypothecair krediet
Kredietmakelaars
(VII.180, §4 WER) Kredietbemiddelaar (VII.177 WER) Bemiddelaar inzake consumentenkrediet
subagenten
D. Bruloot | 23 oktober 2015
DEFINITIES • Verbonden agent (I.9, 36°WER) ‣ een kredietbemiddelaar die handelt ‣ voor rekening van en onder de volle en onvoorwaardelijke verantwoordelijkheid van : ‧ a) slechts één kredietgever; ‧ b) slechts één groep van kredietgevers, of ‧ c) een aantal kredietgevers of groepen die niet de meerderheid van de markt vertegenwoordigen ‣ = art. 4, lid 7 MCD: verbonden KREDIETBEMIDDELAAR
D. Bruloot | 23 oktober 2015
6
28/10/2015
DEFINITIES • Kredietmakelaar (I.9, 37°WER) ‣ de kredietbemiddelaar die geen verbonden agent is ‣ MCD: niet-verbonden KREDIETBEMIDDELAAR
• Subagent (I.9, 74°WER) ‣ de natuurlijke of rechtspersoon die als kredietbemiddelaar handelt ‣ voor rekening van en onder de volledige en onvoorwaardelijke verantwoordelijkheid van slechts één kredietbemiddelaar ‣ Vgl. art. 4, al. 8 MCD: AANGESTELDE VERTGENWOORDIGER D. Bruloot | 23 oktober 2015
Bemiddelaars inzake hypothecair krediet
VERPLICHTE INSCHRIJVING D. Bruloot | 23 oktober 2015
7
28/10/2015
INSCHRIJVINGSPLICHT • Art. 29 MCD omgezet door art. VII.180 WER ‣ Inschrijvingsplicht voor iedere (BE) bemiddelaar inzake hypothecair krediet (FSMA) ‣ + aanwijzing 1 of meer “verantwoordelijken voor de distributie” (I.9, 78° WER). ‣ Afwijkende regeling voor vergunde kredietgevers ‧ ≠ verzekeringstussenpersonen of tussenpersonen in banken beleggingsdiensten
• Inwerkingtreding 01/11/2015, MAAR ‣ www.mcc-info.fsma.be
“voorlopige machtiging”
‧ Gestart na 01/11/2014: tot 31/12/2015 ‧ Gestart voor 01/11/2014: tot 30/04/2017 D. Bruloot | 23 oktober 2015
INSCHRIJVINGSVOORWAARDEN • Beroepskennis ‧ Zie Bijlage III MCD
KB
• “Fit & proper” ‧ Zie art. 19 W. 22/03/1993
• Verzekering beroepsaansprakelijkheid • Enkel handelen met erkende entiteiten • Toetreden tot een buitengerechtelijke regeling voor consumentengeschillen • Vergoedingen à FSMA betalen • e-mailadres • + Ondernemingsnummer D. Bruloot | 23 oktober 2015
8
28/10/2015
INSCHRIJVING • + Desgevallend ‧ Makelaar: verklaring op erewoord ‧ Subagent: bewijs statuut ‧ Collectieve aanvraag door “centrale instelling” (kredietgever) die verifieert
• Register publiek toegankelijk via FSMA-website • Sanctionering? ‧ Art. XV.67 e.v. WER “Schrapping en andere herstelmaatregelen” ‧ Van rechtswege vermindering verplichtingen kredietnemer tot ontleende bedrag met behoud termijnvoordeel (VII.209, d) WER). D. Bruloot | 23 oktober 2015
Bemiddelaars inzake hypothecair krediet
GEDRAGSREGELEN D. Bruloot | 23 oktober 2015
9
28/10/2015
OVERZICHT • Identieke regeling kredietgever & kredietbemiddelaar ‧ ‧ ‧ ‧
reclame (11 MCD) koppelverkoop (12 MCD) ESIS + ontwerpovereenkomst (14 MCD) adequate toelichting (16 MCD)
• Uitbreiding beperkt tot verbonden kredietbemiddelaar (cf. verbonden agent) ‧ Algemene informatieplicht (prospectus) (13 MCD)
• Samenwerkingsplicht bij kredietwaardigheidsbeoordeling (20, lid 2 MCD) D. Bruloot | 23 oktober 2015
OVERZICHT • Specifieke informatieplicht voor kredietbemiddelaars & aangewezen vertegenwoordigers (15 MCD) ‧ BE-context: aangewezen vertegenwoordiger = subagent ‧ Ruimschoots voor start activiteit, op papier/duurzame drager: – Identificatiegegevens – Registratie(nummer) – Klachtenprocedure – Hoedanigheid D. Bruloot | 23 oktober 2015
10
28/10/2015
ART. 15 MCD • Specifieke informatieplicht ‧ Hoedanigheid – Verbonden (+ naam)/ Niet- verbonden / “uitsluitend met een of meer kredietgevers” werkend (+ namen) – Onafhankelijk
‧ Adviesdiensten? (22 MCD) – Bijkomende informatieplicht – “Duty of loyalty” t.o.v kredietnemer – Lidstaten kunnen gebruik voorbehouden aan nietverbonden kredietbemiddelaar » Zo niet, beperkingen op gebruik “onafhankelijk advies/adviseur” D. Bruloot | 23 oktober 2015
ART. 15 MCD • Specifieke informatieplicht ‣ Vergoeding ‧ Vergoeding door consument verschuldigd – ≠ huidig VII.124 WER ‧ Commissies/premies verschuldigd door kredietgever (evt. via ESIS) ‧ Niet verbonden kredietbemiddelaars: kennisgeving mogelijkheid om info m.b.t. commissies op te vragen ‧ Eventuele verrekening vergoeding & commissie ‧ Zie in dit verband ook M. DE MUYNCK en D. BRULOOT, “Credit intermediation under the new European Mortgage Credit Directive: Reconciling consumer protection and market integration”, FLI Working Paper 2015, 33 p. D. Bruloot | 23 oktober 2015
11
28/10/2015
VERGOEDING
D. Bruloot | 23 oktober 2015
VERGOEDING
D. Bruloot | 23 oktober 2015
12
28/10/2015
VERGOEDING • DUBBELE aanpak vergoedingsproblematiek in MCD ‣ 1) Informatieverplichtingen ‣ 2) Algemene gedragsregel voor alle actoren (art. 7 MCD) ‧ Op een eerlijke, billijke, transparante en professionele wijze optreden ‧ + rekening houden met de rechten en belangen van de consument De lidstaten zien er op toe dat de manier waarop kredietgevers kredietbemiddelaars belonen de naleving van de algemene gedragsregel niet in de weg staat = grondslag voor gerichte nationale regulering van bepaalde vergoedingspraktijken D. Bruloot | 23 oktober 2015
BESLUIT • Kredietbemiddeling is belangrijke schakel in tot stand brengen interne markt voor hypothecair krediet • Moeilijk evenwicht evenwel (zowel op EU- als BEniveau) tussen ‣ Stimuleren bemiddelingsactiviteit ‣ Reguleren bemiddelingsactiviteit met oog op hoog niveau van consumentenbescherming ‧ Belang van helderheid in de terminologie (cf. verwachtingen consument) ‧ Aandacht voor vergoedingsstructuren vereist D. Bruloot | 23 oktober 2015
13
28/10/2015
BEMIDDELAARS INZAKE HYPOTHECAIR KREDIET NA RICHTLIJN 2014/17/EU Prof. dr. Diederik BRULOOT
D. Bruloot | 23 oktober 2015
14