ESDOORNVERGIFTIGING | ATYPISCHE MYOPATHIE Piet Deprez
Atypische myopathie • “Typisch” versus “atypisch” – Maandagziekte / tying up / …. • Spierbeschadiging tijdens of na arbeid
– Atypische myopathie • Dieren op de weide zonder verband met arbeid
04/11/2014
Atypische myopathie • Symptomen – Vlug optredend – Soms kort voorafgegaan door sufheid / lichte kolieksymptomen /stijfheid – Ofwel dood gevonden op de weide – Ofwel neerliggend op zijde en moeilijk tot niet recht te krijgen
Atypische myopathie • Symptomen – Vlug optredend – Soms kort voorafgegaan door sufheid / lichte kolieksymptomen /stijfheid – Ofwel dood gevonden op de weide – Ofwel neerliggend op zijde en moeilijk tot niet recht te krijgen – Ofwel nog rechtstaan met spierrillingen, zweten, stijfheid – Doorgaans suf en hoofd laag gehouden
Atypische myopathie • Symptomen – Donker bruine urine – Soms sterk opgezette blaas
Atypische myopathie • Symptomen – Temperatuur kan licht gestegen of gedaald zijn – Soms koliek / moeilijk slikken / slokdarm obstructie – Progressief moeilijker ademhaling
Atypische myopathie • Diagnose – Kenmerkende symptomen in herfst of lente – Bloedonderzoek
Atypische myopathie • Prognose – Sterfte in > 75% van de gevallen – Vooruitzichten beter indien: • De paarden blijven rechtstaan • Normale slijmvliezen • Geen ademnood • Normale lichaamstemperatuur
Atypische myopathie • Prognose – Indien herstel, (vrijwel) volledige recuperatie – Eventueel hartritme stoornissen
Atypische myopathie • Aanpak van een vermoedelijk aangetast dier: – Zo weinig mogelijk verplaatsen: naar dichtstbijzijnde stal of schuilhok brengen – Temperatuur nemen: indien onderkoeld, deken opleggen – Droog wrijven indien fel zweten – Kleine beetjes voeder ( vb mengeling) geven – VERWITTIG DIRECT DIERENARTS VOOR ONDERZOEK EN BEHANDELING
Atypische myopathie • Andere dieren op de weide: – Weghalen van de weide – Goed observeren gedurende drie dagen – Eventueel bloedname
– Zolang weidecontaminatie met esdoorn mogelijk is: weide niet meer gebruiken vanaf oktober tot eind mei
Atypische myopathie • Risicofactoren – Esdoorn op of in buurt van weide – Jonge dieren ( < 3 jaar) of oude dieren – Magere dieren lijken iets meer risico te lopen – Weides met weinig gras, geen bijvoedering of bijvoedering op de grond – Vochtige weiden met veel dode bladeren – Regenperiodes, winderige dagen
Atypische myopathie • Oorzaak – Toxische stof in de samara’s van • Acer pseudoplatanus ( Gewone esdoorn- Europa)
• Acer Negunsdo
http://www.kuleuven-kulak.be/bioweb/
Opmerking • Acer platanoides (Noorse esdoorn) – Tot op heden niet geïmpliceerd in pathologie
Acer platanoides
Acer pseudoplatanus
Atypische myopathie • Oorzaak – Toxische stof in de samara’s van • Acer Negundo ( Vederesdoorn -Verenigde Staten)
www.complete-encyclopedie.nl
http://nl.wikipedia.org/wiki/Vederesdoorn
Atypische myopathie • Toxisch aminozuur: hypoglycine A – Wordt in lichaam omgezet tot de actieve molecule • Methylenecyclopropylacetic acid ( MCPA) • Koppelt zich met coenzyme A ( carnitine – glycine ) • Aangetroffen in serum en urine van aangetaste dieren • Stoort de werking van meerdere enzymes (acyl-CoA dehydrogenases, glutaryl-CoA dehydrogenases, …)(MADD) • Finaal effect: verstoring van de afbraak en het transport van vetzuren in de spiercellen opstapeling van vet in die cellen openbreken van de celwand
Atypische myopathie • Toxisch aminozuur: hypoglycine A – Variabele gehaltes in zaadjes binnen en tussen bedrijven: • Acer negundo: van 3 µg tot 160 µg ( gemiddeld 40µg) • Acer pseudoplatanus: van 3,6 tot 820 µg
– Hoeveel zaadjes moeten opgenomen worden: • Schatting: tussen 165 en 8000 zaadjes in functie van concentratie
Atypische myopathie • Toxisch aminozuur: hypoglycine A – Variabele gehaltes in zaadjes binnen en tussen bedrijven:
Hypoglycin A Concentrations in Seeds of Acer Pseudoplatanus Trees Growing on Atypical Myopathy-Affected and Control Pastures L. Unger, A. Nicholson, E.M. Jewitt, V. Gerber, A. Hegeman, L. Sweetman, and S. Valberg J Vet Intern Med 2014;28:1289–1293
Atypische myopathie – Herfst uitbraken: opname van zaadjes – Lente uitbraken: waarschijnlijk opname van zaailingen ( met zaadje eraan) en/of vrijgekomen oude zaadjes • Weinig tot geen gevallen in vorstperiodes: – Meer paarden binnen ? – Zaden bedekt door sneeuw ? – Meer bijvoeding ? – ???
Atypische myopathie • FAQ: – Waarom nu en vroeger niet ? • Vroeger was het sporadisch aanwezig, sinds 2000 beduidend meer • Invloed klimaat ? – Meer mast jaren door globale opwarming ? – Meer stressoren ( vb schimmel infectie (Rhytisma acerinum ?)
Atypische myopathie • Take home message: – Controleer de weides op aanwezigheid van esdoornzaden / bomen – Indien aanwezig: bron verwijderen of deze weide niet gebruiken in risicoperiodes – Indien niet mogelijk: bijvoederen in ruif , wormproblemen aanpakken, conditie op peil houden: negatieve energiebalans vermijden – Preventie werkt veel beter dan behandeling
Atypische myopathie • Take home message: – Controleer de weides op aanwezigheid van esdoornzaden / bomen – Indien aanwezig: bron verwijderen of deze weide niet gebruiken in risicoperiodes – Indien niet mogelijk: bijvoederen in ruif , wormproblemen aanpakken, conditie op peil houden: negatieve energiebalans vermijden
