erfgoededucatie gids A M S T E R D A M

erfgoededucatiegids A

M

S

T

E

R

D

A

M

Beeld voorzijde: Amsterdam Museum

Inleiding

Erfgoededucatiegids voor Amsterdam Cultureel erfgoed is de verzamelnaam voor grote en kleine monumenten uit het verre en nabije verleden. Cultureel erfgoed gaat onder meer over gebouwen, kunstvoorwerpen, vondsten en opgravingen, voorwerpen uit het dagelijks leven, verhalen, liedjes, verzamelingen en archieven, landschappen, en stads- en dorpsgezichten. Alles wat onze ouders en voorouders door de eeuwen hebben achtergelaten in de eigen omgeving of in andere landen en werelddelen is cultureel erfgoed. Cultureel erfgoed maakt ons bewust van onze cultuur en geschiedenis. De kennis die wij er over onze cultuur en geschiedenis door delen, verbindt ons met elkaar en geeft ons ruimte om de culturele achtergrond van anderen te begrijpen. Erfgoededucatie is daarom maatschappelijk van belang en in het onderwijs verdient zij daarom een belangrijke plek. Met de Canon van Nederland is een aantal ijkpunten voor erfgoededucatie en geschiedenisonderwijs bijeengebracht in vijftig vensters. Veel gemeenten, waaronder ook Amsterdam, hebben een eigen canon samengesteld om zo meer inzicht in het eigen cultureel erfgoed te geven. Inleiding In Amsterdam is erfgoededucatie in het basisonderwijs een van de speerpunten van het gemeentebeleid en onderdeel van het Basispakket Cultuureducatie. De gemeente ondersteunt het Basispakket door handreikingen te bieden waarmee scholen een eigen leerlijn voor cultureel erfgoed kunnen opstellen. Met deze gids geeft Mocca, het Amsterdamse expertisenetwerk voor cultuureducatie, een aanzet voor een samenhangend programma voor cultureel erfgoed op Amsterdamse basisscholen. Daarbij heeft zij in eerste instantie gekozen voor grote erfgoedinstellingen met educatieve programma’s voor het basisonderwijs. De gids geeft van elke organisatie een overzicht van de educatieve programma’s, waarbij is vermeld voor welke basisschoolgroep of –groepen elk programma is bedoeld, bij welke thema’s uit de erfgoedcanon het aansluit, en bij welke kerndoelen en leerdoelen. Van de 24 instellingen die in deze gids staan vermeld, kunnen er zeventien worden bezocht met de Cultuurbus Amsterdam of de Cultuurboot Amsterdam. Voor een bezoek aan deze instellingen biedt de gemeente in 2012 aan elke Amsterdamse basisschool vijf busritten of bootvaarten aan. Voor een bezoek aan Het Concertgebouw is een zesde rit of vaart beschikbaar. Deze gids is zeker niet uitputtend: Amsterdam heeft nog veel meer instellingen en kunstenaars die erfgoededucatie aanbieden. Een groot aantal daarvan kunt u vinden op de website van Mocca. Met de viering in 2013 van het 400-jarig bestaan van de Amsterdamse grachtengordel zal het aantal programma’s nog toenemen. Bezoek onze site dus regelmatig.

Laat u inspireren door het erfgoed in deze gids en bel of mail ons over leerlijnen en andere vragen over cultuureducatie. Daar zijn we voor. Peggy Brandon Directeur Mocca 1

Inhoud

Inhoud

Inleiding

1

Overige Amsterdamse erfgoedinstellingen

89

Leerlijnen

4

Programma’s per groep overige Amsterdamse erfgoedinstellingen

90

Cultuurbus Amsterdam en Cultuurboot Amsterdam

6

Programma’s per groep voor de zeventien Cultuurbus Amsterdam Erfgoedinstellingen

8

Amsterdam Museum Anne Frank Huis Bijbels Museum Eye Filmmuseum Foam Hermitage Amsterdam Joods Historisch Museum NEMO Museum Ons’ Lieve Heer op Solder Rembrandthuis Rijksmuseum Amsterdam Het Scheepvaartmuseum Stedelijk Museum Amsterdam Tropenmuseum Van Gogh Museum Verzetsmuseum Amsterdam Museum Willet-Holthuysen Museumplattegrond Amsterdams Uitburo

2

13 19 21 23 26 32 35 39 42 45 47 52 57 67 71 75 81

Allard Pierson Museum Hortus Botanicus Amsterdam Koninklijk Paleis Amsterdam Het Persmuseum Museum Het Schip Stadsarchief Amsterdam Tassenmuseum Hendrikje

93 96 99 103 106 109 112

Canon van Amsterdam

114

Basispakket cultuureducatie

116

Kerndoelen in het basisonderwijs

116

Aantekeningen

118

Bronnen en verwijzingen

120

Colofon

120

Mocca Academie en cultureel erfgoed

121

86

3

Leerlijnen

Leerlijnen: structuur voor verankering Leerlijnen bieden structuur aan het cultuurprogramma van een school. Met het onderzoek Cultuur in de Spiegel, dat vaak wordt genoemd als het over kwalitatief cultuuronderwijs en over leerlijnen gaat, wordt het ontwikkelen van een raamleerplan voor cultuuronderwijs aan 4- tot 18-jarigen beoogd. Het uitgangspunt van dit onderzoek is dat het van belang is dat kinderen cultureel zelfbewustzijn ontwikkelen. Het doel is dat zij hun vermogen tot zelfreflectie ontwikkelen en inzicht verwerven in cultuur. Het gaat daarbij om de eigen cultuur, de cultuur van anderen en cultuur in het algemeen. Een ander doel is dat zij zich in verschillende media leren uitdrukken. In de studie Leerlijnen en vocabulaires in de praktijk van de Stichting Leerplanontwikkeling Nederland (SLO) wordt gesteld: “Er kunnen dus leerlijnen ontwikkeld worden om meer samenhang en continuïteit door leerjaren heen aan te geven, bijvoorbeeld thematisch, maar ook om specifiek een individuele leerlijn voor een leerling uit te zetten. Leerlijnen worden gebruikt om leermiddelen te arrangeren en om onderwijs via een bepaalde vakdidactiek aan te bieden.” Leerlijnen gedefinieerd In de omschrijving van de SLO wordt de volgende definitie van leerlijnen gehanteerd: “Een leerlijn is een beredeneerde opbouw van tussendoelen en inhouden, leidend naar een einddoel. Afhankelijk van de precieze functie, gebruikscontext en doelgroep variëren leer lijnen in de mate waarin implicaties voor verschillende leerplanelementen zijn uitgewerkt.” Erfgoed à la Carte, een organisatie die structurele samenwerkingsverbanden tussen scholen in het primair onderwijs en erfgoedinstellingen beoogde, hanteerde de volgende omschrijving: “Een leerlijn beschrijft het ontwikkelingsproces dat kinderen doorlopen op basis van gegeven onderwijs. Het geeft een overzicht van wat kinderen leren (doelen), hoe het gegeven onderwijs dat leren kan beïnvloeden (didactiek, organisatie, leermiddelen) en wat de inhoud van het onderwijsaanbod is. Een leerlijn laat dan zien welke onderwijsinhouden achtereenvolgens (bijvoorbeeld per leerjaar) aan bod komen. Het is overigens geen strikt lineaire lijn en houdt rekening met verschillen in tempo, leerstijl en interesse.” Bouwstenen voor een leerlijn Net als bij andere vakken bieden de kerndoelen voor het basisonderwijs houvast voor de opbouw van een leerlijn. Bij cultureel erfgoed is kerndoel 56 leidend: De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Andere kerndoelen zijn uitgewerkt onder de thema’s mens en samenleving, kunstzinnige oriëntatie, natuur en techniek, aardrijkskunde en geschiedenis, oriëntatie op jezelf en de samenleving.

Leerlijnen TULE inhouden & activiteiten noemt de volgende uitgangspunten voor een leerlijn erfgoededucatie op basis van kerndoel 56: Cultureel erfgoed is gerelateerd aan verschillende vakgebieden. In groep 1/2 worden vooral onderwerpen uit de directe en nabije omgeving van de kinderen onder de aandacht gebracht.

Cultureel erfgoed is gerelateerd aan verschillende vakgebieden. In groep 3/4 komen onder meer onderwerpen uit oriëntatie op jezelf en de wereld, taal en kunst aan de orde.

Cultureel erfgoed is gerelateerd aan verschillende vakgebieden. In groep 5/6 komen onder meer onderwerpen uit oriëntatie op jezelf en de wereld (meer specifiek: aardrijkskunde, geschiedenis), taal en kunst aan de orde.

Cultureel erfgoed is gerelateerd aan verschillende vakgebieden. In groep 7/8 kunnen vanuit alle vakken relaties gelegd worden met cultureel erfgoed.

GROEP 1-2

GROEP 3-4

GROEP 5-6

GROEP 7-8

Voor elke groep wordt steeds een combinatie van verschillende media toegepast: 1. Objecten uit het verleden, zoals gebouwen, monumenten en (gebruiks)voorwerpen. 2. Rituelen en gebruiken, zoals spelletjes, liedjes, feesten en vieringen, eetcultuur, waarden en normen. 3. Verhalen, waaronder ook spreekwoorden, verhalenboeken, persoonlijke geschiedenis en filosofisch gedachtegoed vallen. 4. Kunstzinnige disciplines, met aandacht voor beeldtaal, mode, grafiek, ambachtsproducten en interieurs. Vooral voor de allerjongsten betekent dit dat de inhoud van het aanbod niet het belangrijkste uitgangspunt is, maar dat vanuit het erfgoedbrede aanbod gezocht moet worden naar ‘rijke leeromgevingen’, waarin kinderen worden uitgedaagd te handelen en te onderzoeken. Bij groep 1/2 zou dat een project Ridders en Kastelen kunnen zijn, met een bezoek aan het Paleis op de Dam, het Bijbels museum, het Rijksmuseum of het Amsterdam Museum / Museum Willet-Holthuysen. Bij groep 3/4 kan een wandelroute met verwerkingsopdrachten worden gevolgd door de eigen buurt of door een ander deel van de stad. De groepen voeren een ‘verzamelproject’ uit in de eigen omgeving. Groep 5/6 bezoekt een museum na een voorbereidende les en krijgt na afloop een verwerkingsopdracht. Een kunstenaar doet een project met de kinderen over opgravingen of architectuur. Groep 7/8 bezoekt monumenten en musea, en krijgt inzicht in architectuur en de geschiedenis en het onderhoud van gebouwen. De groepen bezoeken het Anne Frank Huis, het Joods Historisch Museum of het Verzetsmuseum Amsterdam en leren verbanden te leggen tussen geschiedenis, historische voorwerpen en de Tweede Wereldoorlog. De school vult de leerlijnen vaak in samen met verschillende culturele instellingen en met individuele kunstenaars, zowel op locatie als op school. Als er vakdocenten zijn, hebben die een rol in de opzet en de verwezenlijking van een leerlijn. Niet alle instellingen en kunstenaars zijn even goed in staat om hun aanbod op het gebied van erfgoed af te stemmen op de leeftijd en de ontwikkeling van de kinderen of op het doel dat de school beoogt. Dit vraagt aandacht van zowel de school als de culturele sector.

4

5



Vierhonderd jaar grachten, 2013 Vanaf het voorjaar van 2013 wordt een aantal museumprogramma’s in samenhang aangeboden ter gelegenheid van de viering van het 400-jarig bestaan van de Amsterdamse grachtengordel. Dit deel van de binnenstad maakt sinds twee jaar deel uit van de werelderfgoedlijst van UNESCO.

Cultuurbus Amsterdam en Cultuurboot Amsterdam Sinds 2011 biedt de gemeente Amsterdam alle Amsterdamse basisscholen besloten vervoer aan naar zeventien culturele instellingen. De gemeente draagt de kosten van het vervoer en de scholen betalen zelf het bezoek aan de instelling en het programma dat er wordt gevolgd. Scholen kunnen kiezen voor vervoer per bus of per rondvaartboot. Zij kunnen de Cultuurboot Amsterdam en de Cultuurbus Amsterdam boeken via www.cultuurbus-amsterdam.nl.

Scholen boeken zelfstandig een educatief programma bij een van de instellingen die deelnemen. Dat kan rechtstreeks bij de instellingen of via de link op de website van de Cultuurbus Amsterdam. Het vervoer kan daarna los via de website worden gereserveerd. Alle voorwaarden en mogelijkheden zijn na te lezen op www.cultuurbus-amsterdam.nl en www.cultuurboot-amsterdam.nl Op de volgende pagina is een totaaloverzicht opgenomen van alle programma’s van de zeventien instellingen, gerangschikt naar groep, van groep 1 tot en met 8. Het Concertgebouw is er niet in opgenomen.

© Ada Nieuwendijk

Elke school kan in het schooljaar 2012-2013 zes ritten of vaarten boeken, waarvan één naar Het Concertgebouw. Voor de andere vijf kunnen zij kiezen uit de zeventien culturele instellingen die deelnemen.

Waar kun je heen met de Cultuurbus Anne Frank Huis, Amsterdam Museum, Bijbels Museum, Het Concertgebouw, EYEFilminstituut Nederland, Hermitage Amsterdam, FOAM, Joods Historisch Museum, Museum Ons’ Lieve Heer op Solder, Museum Willet-Holthuysen, NEMO, Rembrandthuis, Rijksmuseum Amsterdam, Het Scheepvaartmuseum, Stedelijk Museum Amsterdam, Tropenmuseum, Van Gogh Museum, Verzetsmuseum Amsterdam.

6

7

INSTELLING

GROEP 1

GROEP 2

GROEP 3

GROEP 4

Cultureel erfgoed is gerelateerd aan verschillende vakgebieden. In groep 1/2 worden vooral onderwerpen uit de directe en nabije omgeving van de kinderen onder de aandacht gebracht.




• Het kleine weeshuis

• Het kleine weeshuis

Amsterdam Museum

INSTELLING

Amsterdam Museum

Anne Frank Huis

Anne Frank Huis

Bijbels Museum

Bijbels Museum

Eye Filmmuseum Foam

• Ruik eens aan een foto


• Filmjuwelen

• Filmjuwelen


• Ruik eens aan een foto • Foto detective

• Hermitage School

Hermitage Amsterdam Joods Historisch Museum NEMO

• Max de Matze

• Max de Matze

• Met de klas in NEMO


Museum Ons’ Lieve Heer op Solder

Het Scheepvaartm useum

• Rondleiding: Ik heet Titus, mijn vader is Rembrandt



• Audiotour: Eten & drinken in de Gouden Eeuw

• Op zee met Tina Giga

• Op zee met Tina Giga

• Monster of knuffeldier


• Hallo Stedelijk! • Walkie Talkie • Stedelijk in de Klas: Gekke Machines


Tropenmuseum

• Kantjil

• Kantjil

• Daar zit muziek in


Van Gogh Museum

• Camille

• Camille

• Interactieve rondleiding


Verzetsmuseum Amsterdam

INSTELLING


Rembrandthuis

Stedelijk Museum Amsterdam

Museum Willet-Holthuysen

Foam


Rembrandthuis Rijksmuseum Amsterdam

Eye Filmmuseum

Rijksmuseum Amsterdam


Stedelijk Museum Amsterdam Tropenmuseum Van Gogh Museum Verzetsmuseum Amsterdam

• Muis in het grachtenhuis

• Muis in het grachtenhuis

• Madame & Monsieur

• Madame & Monsieur

GROEP 1

GROEP 2

GROEP 3

GROEP 4

Museum Willet-Holthuysen

INSTELLING

INSTELLING

Amsterdam Museum

GROEP 5

GROEP 6

GROEP 7

GROEP 8





• Mijn Stad

• Mijn Stad

• Gouden Eeuw • Rondje Interactief, accent 17e eeuw • Rondje Interactief, accent 19e en 20 e eeuw

• Gouden Eeuw • Rondje Interactief, accent 17e eeuw • Rondje Interactief, accent 19e en 20 e eeuw

Eye Filmmuseum Foam


Anne Frank Huis

• Jodendom, Christendom, Islam

• Jodendom, Christendom, Islam

Bijbels Museum Eye Filmmuseum

• Filmjuwelen

• Filmjuwelen

• Filmjuwelen

• Filmjuwelen

• Foto detective •De Wijk

• Foto detective • De Wijk • Laat jezelf zien! • Toekomstdromen

• De Wijk • Laat jezelf zien! • Toekomstdromen

• De Wijk • Laat jezelf zien! • Toekomstdromen



• Wat jij niet wil...kikker in je bil!

• Wat jij niet wil...kikker in je bil!

• Wat jij niet wil...kikker in je bil! • Kinderjaren van Jona Oberski

• Wat jij niet wil...kikker in je bil! • Kinderjaren van Jona Oberski





• Twee kerken naast elkaar

• Twee kerken naast elkaar


• Grafische workshop voor schoolklassen



Rijksmuseum Amsterdam

• Lespakket en rondleiding in gebarentaal: Kijk je ogen uit met Avercamp! • Audiotour: Eten & drinken in de Gouden Eeuw

• Lespakket en rondleiding in gebarentaal: Kijk je ogen uit met Avercamp! • Audiotour: Eten & drinken in de Gouden Eeuw • Vier themaspeurtochten





• Shoppen in de haven • Gouden Netwerk




• Hallo Stedelijk! • Walkie Talkie • De Stijl - Mijn Stijl • Stedelijk in de Klas: Gekke Machines

• Hallo Stedelijk! • De Stijl - Mijn Stijl • Wat is beweging? • Stedelijk in de Klas: Orde of chaos?

• Hallo Stedelijk! • De Stijl - Mijn Stijl • Wat is beweging? • Stedelijk in de Klas: Orde of chaos?


•Daar zit muziek in

• Rondleiding langs hoogtepunten

• Rondleiding langs hoogtepunten



• Interactieve rondleiding • Jij als rondleider

• Interactieve rondleiding • Jij als rondleider

• Rondleiding • Buurtwandeling

• Rondleiding • Buurtwandeling

Stedelijk Museum Amsterdam Tropenmuseum Van Gogh Museum Verzetsmuseum Amsterdam Museum Willet-Holthuysen

INSTELLING

Foam

Hermitage Amsterdam


Rembrandthuis

Amsterdam Museum

• Een Duits meisje in Nederland

Anne Frank Huis Bijbels Museum

INSTELLING

• Keukengeheimen

• Keukengeheimen

• Rondje interactief

• Rondje interactief

GROEP 5

GROEP 6

GROEP 7

GROEP 8

Joods Historisch Museum NEMO Museum Ons’ Lieve Heer op Solder Rembrandthuis Rijksmuseum Amsterdam


Stedelijk Museum Amsterdam Tropenmuseum Van Gogh Museum Verzetsmuseum Amsterdam Museum Willet-Holthuysen

INSTELLING

A msterdam M useum

Erfgoed instellingen te bereiken met de Cultuurbus Amsterdam of Cultuurboot Amsterdam Amsterdam Museum Anne Frank Huis Bijbels Museum Eye Filmmuseum Foam Hermitage Amsterdam Joods Historisch Museum NEMO Museum Ons’ Lieve Heer op Solder Rembrandthuis Rijksmuseum Amsterdam Het Scheepvaartmuseum Stedelijk Museum Amsterdam Tropenmuseum Van Gogh Museum

Amsterdam Museum

Verzetsmuseum Amsterdam Museum Willet-Holthuysen 12

Kalverstraat 92 en Sint Luciënsteeg 27 1012 PH Amsterdam

E [email protected] T 020 523 1730 www.amsterdammuseum.nl 13

Het Amsterdam Museum stelt zich ten doel de geschiedenis van Amsterdam toegankelijk te maken en levend te houden door deze op een actuele, inspirerende en interactieve wijze voor een zo breed mogelijk publiek te presenteren. Samenhang tussen de programma’s: De educatieve programma’s van het Amsterdam Museum worden opgebouwd ‘van klein naar groot’. Dit betekent dat de leerlingen in de lagere klassen beginnen met de geschiedenis van dichtbij en naarmate ze ouder worden steeds meer uitbreiden naar de geschiedenis van de wereld. Tevens maken alle programma’s een koppeling tussen het heden en het verleden.

Het kleine weeshuis Omschrijving programma: Bezoekers aan Het Kleine Weeshuis stappen een andere wereld binnen. Zij belanden in een levendig en bruisend 17de-eeuws weeshuis in het hart van een welvarende handelsstad. Het besloten wereldje achter de weeshuispoorten had eetzalen, slaapzalen, leslokalen, keukens, een kakdoos en zelfs een eigen koeienstal. Duur: 2 uur Groep: 3 en 4 Kosten: € 90,- per 15, maximaal 30 leerlingen. Thema programma: 17e eeuw / zorgen voor elkaar Aansluiting belevingswereld: De gehele opbouw van het kleine weeshuis is gericht op het meevoeren van de bezoeker in een spannende, historische sensatie met ervaringsgerichte, zintuiglijk prikkelende activiteiten. Hierdoor sluit dit programma goed aan bij de belevingswereld van de doelgroep. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De Republiek Leerstijl: Actief/Receptief Kunstbeschouwing: Nee

14

Mijn stad

A msterdam M useum

A msterdam M useum

Amsterdam Museum

Omschrijving programma: Ontdek jouw eigen buurt in de stad Amsterdam. In de klas knutsel je jouw eigen huis. Samen met andere kinderen maak je een hele straat of zelfs een kleine stad! In en rond het Van Eesterenmuseum of Museum de Noord ga je samen met een museumdocent op ontdekkingstocht door de buurt. Kijk goed! Hoe is jouw deel van de stad bedacht? Hoe zag het er vroeger uit? En wat zie je nu? Duur: 1 uur Groep: 3, 4 en 5 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen, maximaal 30 leerlingen. Thema programma: Plattegronden/kaarten en hoe Amsterdam in de jaren is gegroeid. Aansluiting belevingswereld: Het programma sluit aan bij de leefwereld van de leerling door het huis, straat en woonplaats van de leerling als uitgangspunt te nemen. Leerdoelen: - Leerlingen worden zich bewust van de groei en opbouw van de stad. - Leerlingen plaatsen hun eigen buurt in het grotere geheel van de stad. - Leerlingen kijken anders naar hun eigen omgeving. - Leerlingen leren naar plattegronden kijken en elementen herkennen. - Leerlingen kunnen Amsterdam vanuit een historisch perspectief bekijken. - Leerlingen werken het thema Amsterdam op een beeldende manier uit. - Leerlingen hebben plezier in het lezen van boeken. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. 12. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van hen onbekende woorden. Onder ‘woordenschat’ vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. 50. De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereld geschiedenis. 15

Gouden Eeuw Omschrijving programma: In de klas ontvang je de Gouden Eeuw-krant. Lees hierin de berichten over uitvindingen, het oprichten van de VOC en de laatste jongensmode! In het museum nemen we je mee op een theatrale rondleiding. Heb jij overeenkomsten met een rijke koopman, een rattenvanger of een meid op zoek naar werk? Ontdek het terwijl je voorwerpen bekijkt van wel honderden jaren oud. Duur: 1 uur Groep: 7 en 8 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen, maximaal 30 leerlingen. Thema programma: Gouden Eeuw Aansluiting belevingswereld: Door middel van een theatrale rondleiding waarbij de leerlingen zelf een actieve rol zullen vervullen. Leerdoelen: Zie kerndoelen. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en 16

Aansluiting Canon van Nederland: Leerstijl: Kunstbeschouwing:

boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereld geschiedenis. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. · De Republiek · De VOC · De Beemster · De grachtengordel · Hugo de Groot · De Statenbijbel · Rembrandt · Atlas Major van Blaeu · Christiaan Huygens · Spinoza · Slavernij · Buitenhuizen Actief/ Receptief Nee

A msterdam M useum

A msterdam M useum

54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van andere te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De Republiek · De Beemster · De grachtengordel Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Iedere leerling tekent en kleurt zijn eigen huis op karton. Vervolgens worden de gemaakte huizen klassikaal besproken. Hierbij wordt ingegaan op de volgende vragen: Wat valt de leerlingen op? Zijn er grote verschillen? Wat zijn leuke vondsten? Wat vertelt het ene huis en wat het andere, als je ze met elkaar vergelijkt? Waar komt dat door? Wat valt op als je naar alle huizen samen kijkt? Vinden de leerlingen hun huis goed gelukt?

Rondje interactief, accent 17e eeuw Omschrijving programma: Ervaar de Amsterdamse geschiedenis in het vroegere Burgerweeshuis. Deze interactieve rondleiding vol afwisseling, zintuigelijke ervaringen en discussie voert leerlingen langs middeleeuwse stadsleven, bloeiende 17de-eeuwse handel en sociale misstanden van de 19de eeuw naar de recentste stadsgeschiedenis. Duur: 1 uur Groep: 7 en 8 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen, maximaal 30 leerlingen. Geschikt voor groep: 7 en 8 Thema programma: Algemene kennismaking met accent op 17e eeuw. Aansluiting belevingswereld: Door de leerlingen zelf actief deel te laten nemen aan het programma en hun inbreng een plaats te geven in het verloop van het programma. Leerdoelen: Zie kerndoelen. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de tijdvakken. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de 17


anne frank huis

A msterdam M useum

Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. · De Republiek · De VOC · De Beemster · De grachtengordel Actief/ Receptief Nee

Rondje interactief, accent 19e en 20e eeuw Omschrijving programma: Ervaar de Amsterdamse geschiedenis in het vroegere Burgerweeshuis. Deze interactieve rondleiding vol afwisseling, zintuigelijke ervaringen en discussie voert leerlingen langs middeleeuws stadsleven, bloeiende 17de-eeuwse handel en sociale misstanden van de 19de eeuw naar de recentste stadsgeschiedenis. Duur: 1 uur Groep: 6, 7 en 8 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen, maximaal 30 leerlingen.

18

Anne Frank Huis © Juul Hondius

Thema programma: Algemene kennismaking met de 19e en 20e eeuw. Aansluiting belevingswereld: Door de leerlingen zelf actief deel te laten nemen aan het programma en hun inbreng een plaats te geven in het verloop van het programma. Leerdoelen: Zie kerndoelen. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de tijdvakken. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereld geschiedenis. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De patriotten · Napoleon Bonaparte · Koning Willem I · De eerste spoorlijn · De grondwet · Crisisjaren · Tweede Wereldoorlog Leerstijl: Actief/ Receptief Kunstbeschouwing: Nee

Prinsengracht 267 1016 GV Amsterdam

E Via contactformulier op www.annefrank.org/nl/sitewide/contact/ T 020 556 7100 www.annefrank.org 19

Anne Frank Huis Sinds 1960 kunnen mensen het achterhuis waar Anne Frank ondergedoken zat met eigen ogen bekijken. Het Anne Frank Huis biedt zo een ervaring van de geschiedenis van Anne Frank op de plek zelf.

Een Duits meisje in Nederland

20

bijbels museum

Thema programma: Het levensverhaal van Anne Frank staat centraal tijdens het educatieve programma Een Duits meisje in Nederland. Met behulp van historische foto’s en documenten wordt het verhaal van Anne verteld, ook komen de thema’s Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging aan bod. Aansluiting belevingswereld: Het programma sluit aan bij de geschiedenislessen op school. Anne was een leeftijdgenoot van de kinderen die het programma volgen. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereld geschiedenis. Aansluiting Canon van Nederland: · Tweede Wereldoorlog · Anne Frank Leerstijl: Actief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Nee

Bijbels Museum © Martijn Luns

anne frank huis

Omschrijving programma: Leerlingen worden voorbereid op een kijkje achter de boekenkast. Speciaal voor groep 8 zijn er afwisselende werkvormen met historische foto’s en een overzichtelijke tijdsbalk om over de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging te leren. We stemmen het programma af op het niveau en leeftijd van de leerlingen. Vooraf ontvangt u lesbrieven en een docentenhandleiding, waarmee u twee voorbereidende lessen kunt geven. Duur: 2 uur Groep: 8 Kosten: Programma € 40,-, entreekosten € 4,50 per kind. De kosten voor een volwassene/ begeleider/docent zijn € 9,-, tweede en derde begeleider gratis.

Herengracht 366-368 1016 CH Amsterdam

E [email protected] T 020 624 2436 www.bijbelsmuseum.nl 21

Bijbels Museum Archeologische vondsten, voorwerpen uit het oude Egypte, eeuwenoude modellen van de tempel van Salomo en Herodes, religieuze voorwerpen uit de joodse en christelijke traditie en zelfs geuren laten de bezoeker van het Bijbels Museum kennis maken met verhalen uit de Bijbel. Samenhang tussen de programma’s: Het programma Jodendom, Christendom, Islam kan geboekt worden met een verdiepingsbezoek aan het Museum Ons’ Lieve Heer op Solder. Er zijn zijlijnen die uitgewerkt worden met programma’s van het Amsterdam Museum. Alle programma’s staan echter ook op zichzelf.

Jodendom, Christendom, Islam

22

E Y E F ilmmuseum

Thema programma: Verschillende geloven (in Amsterdam) Aansluiting belevingswereld: In de presentatie die met name ontwikkeld is voor schoolgroepen vertellen kinderen uit de stad Amsterdam wat het Jodendom, het Christendom en de Islam voor hen betekent. Hoe gaan ze om met tradities en rituelen. Welke feesten vieren ze? En wat is de betekenis daarvan. In de presentatie wordt ook ruimte gegeven aan kinderen zonder religieuze achtergrond. Door de koppeling van verhalen van nu en objecten van vroeger en nu sluiten we aan bij de belevingswereld van leerlingen. Leerdoelen: - Kennis maken met de drie wereldreligies: Jodendom, Christendom, Islam. - Hoofdzaken van deze drie religies (feesten, rituelen, gebedshuizen etc.). - Overeenkomsten en verschillen tussen deze drie religies. - Besef hebben dat er diversiteit is binnen het Jodendom, het Christendom en de Islam. Kerndoelen: 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 49. De leerlingen leren over de mondiale ruimtelijke spreiding van godsdiensten. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De Statenbijbel · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Nee

EYE Filmmuseum © Paul van der Klei

bijbels museum

Omschrijving programma: Kinderen uit de stad Amsterdam vertellen wat het Jodendom, het Christendom en de Islam voor hen betekent met ruimte voor kinderen zonder religieuze achtergrond. Duur: 1 uur Groep: 7 en 8 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen

IJpromenade 1 1031 KT Amsterdam

E [email protected] T 020 5891400 www.eyefilm.nl 23

Bezoek ons voor een filmvoorstelling op het grote doek in één van de bijzondere filmzalen. Schoolvoorstellingen bestaan altijd uit een filmvertoning en een inleiding van een educatief medewerker. Om de leerlingen een idee te geven hoe het vroeger was om naar de film te gaan, worden ‘stille films’ live begeleid op de piano. Aansluitend aan de voorstelling kunnen kinderen spelen met interactieve installaties en het filmpanorama bezoeken, een visuele attractie waar 360 graden rondom filmfragmenten uit de EYE-collectie te zien zijn. Samenhang tussen de programma’s: Alle drie programma’s bestaan uit uniek (historisch) beeldmateriaal met fictie en non-fictie, kleur en zwart-wit, animatie en live-action, stille - en geluidsfilms. Ook wordt bij elk thema de vraag gesteld hoe was het vroeger, hoe is het nu? Wel komt bij elk thema een ander aspect uit de filmgeschiedenis aan de orde. De drie thema’s samen vormen een doorlopende leerlijn, waarbij in de onder- en bovenbouw vooral naar vroeger en nu wordt gekeken, terwijl in de bovenbouw tevens een brug wordt geslagen naar de toekomst.

Filmjuwelen

E Y E F ilmmuseum

Omschrijving programma: Een erfgoedprogramma waarin de rijke filmcollectie van EYE centraal staat. Filmjuwelen geeft aandacht aan cultureel filmerfgoed en gebruikt film tevens als bronnenmateriaal om het ‘verleden’ visueel en tastbaar te maken voor leerlingen. Aan de hand van onderwerpen die aansluiten bij de belevingswereld van leerlingen zijn drie filmprogramma’s samengesteld voor het basisonderwijs. Alle drie programma’s bestaan uit uniek (historisch) beeldmateriaal. Leerlingen maken met Filmjuwelen dan ook een zeer gevarieerde reis door de filmgeschiedenis. Bij de programma’s is lesmateriaal ontwikkeld met een doorlopende leerlijn, waarbij vanuit het heden een link wordt gelegd naar het verleden. De filmprogramma’s zijn zeer goed te combineren met de Filmjuwelen-workshops. Duur: Variabel Groep: 3, 4, 5, 7 en 8 Kosten: Minimaal 25 leerlingen, € 187,50. Elke leerling > 25 kost € 5,75 per leerling.

Leerdoelen: Elk thema heeft zijn eigen specifieke leerdoelen, maar voor alle thema’s geldt dat leerlingen door de kennismaking met het erfgoed van EYE inzicht krijgen in de historische context van de huidige beeldcultuur. Kerndoelen: 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 6. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, bij systematisch geordende bronnen, waaronder digitale. 7. De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten. 44. De leerlingen leren bij producten uit hun omgeving relaties leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige bronnen, zoals aanwezig in ons cultureel erfgoed, en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. Aansluiting Canon van Nederland: · Europa Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: De midden- en bovenbouw leren onder andere dat de ordening van filmbeelden voortkomt uit bewuste keuzes van filmmakers en interpretaties door de kijker. Door dit inzicht zullen leerlingen anders kijken naar film dan daarvoor.

E Y E F ilmmuseum

E ye Filmmuseum

Thema programma: Filmjuwelen brengt de rijke collectie van EYE tot leven. Het filmprogramma koppelt bijzondere films aan aansprekende thema’s, zoals Spelen, Dieren in de stad en Fietsen. In de workshops gaan leerlingen zelf met de Filmjuwelen uit de collectie aan de slag. Kortom: met Filmjuwelen krijgen leerlingen een eigentijdse kijk in het verleden en in de filmgeschiedenis. Groep 3 en 4: thema Spelen Groep 5 en 6: thema Dieren in de stad Groep 7 en 8: thema Fietsen Aansluiting belevingswereld: Bij elk thema is lesmateriaal ontwikkeld dat uitgaat van de belevingswereld van leerlingen en waarbij vanuit het heden een link wordt gelegd naar het verleden.

24

25

Foam Het hart van Foam ligt in het centrum van Amsterdam, in het museum aan de Keizersgracht. Hier programmeren we uiteenlopende tentoonstellingen van (wereld)beroemde fotografen en jong of onbekend talent. Grootschalige tentoonstellingen worden afgewisseld met kleine, snel wisselende exposities. Het aanbod voor het Primair Onderwijs richt zich op een speelse eerste kennismaking met fotografie. Samenhang tussen de programma’s: De programma’s die Foam aanbiedt vullen elkaar aan. Alle programma’s voor Primair Onderwijs vormen samen een aanhef voor een doorlopende leerlijn over fotografie.

Toekomstdromen

Foam 26

Keizersgracht 609 1017 DS Amsterdam

E [email protected] T 020 551 6500 www.foam.org

Thema programma: Het thema van iedere workshop in Foam is fotografie. Daarnaast staan de leerlingen zelf centraal in deze workshop. Verder draait het om fotografische begrippen en hoe de leerlingen deze zelf kunnen toepassen in het maken van foto’s. Aansluiting belevingswereld: Na het fotograferen wordt er nagedacht over de toekomstdromen. Deze worden opgeschreven en rondom het portret, op een manier die past bij de vormen van de foto. Zo ontstaat een persoonlijk portret in woord en beeld. Alle resultaten worden klassikaal bekeken en nabesproken. Leerdoelen: De leerlingen ontdekken verschillende manieren waarop zij met een foto iets kunnen vertellen over zichzelf. De leerlingen leren daardoor bewuster kijken naar fotografie. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.

Foam

Foam

Omschrijving programma: In deze workshop verwerk je jouw toekomstdromen in tekst en beeld. De workshop start met een rondleiding van 30 minuten door het museum. De museumdocent bespreekt inspirerende foto’s en licht de keuzes die een fotograaf maakt toe. Begrippen als kader, standpunt en compositie komen aan bod. Het workshopgedeelte vindt plaats in de educatieruimte. Je bent afwisselend fotograaf en model. Je maakt een portret waarbij je houding en gezichtsuitdrukking erg belangrijk zijn omdat je hiermee uitlegt wat voor gevoel je wilt overbrengen. Wat je hebt geleerd over fotografische begrippen in de rondleiding, breng je direct in praktijk. Terwijl jouw portret wordt uitgeprint, denk je na over je toekomstdromen. Deze schrijf je op en rondom je portret, op een manier die past bij de vormen van de foto. Zo ontstaat een persoonlijk portret in woord en beeld. Alle resultaten worden klassikaal bekeken en nabesproken. Duur: 2 uur Groep: 6, 7 en 8 Kosten: € 95,- per 15 leerlingen, minimaal 1 begeleider.

27

56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing staat gedurende het hele programma centraal. Tijdens “Toekomstdromen” komen onder andere fotografische begrippen aan bod.

Laat jezelf zien! Omschrijving programma: Wie ben jij? Waar ben je trots op? Tijdens de fotografieworkshop leer je hoe je dit laat zien in een foto! De workshop start met een 30 minuten durende rondleiding door het museum. Nadat je het werk van fotografen in Foam hebt bekeken, krijg je in de educatieruimte een spoedcursus fotografie. We vragen je te bedenken waar je trots op bent: onder begeleiding van de museumdocent leg je deze dingen vast. Duur: 2 uur Groep: 6, 7 en 8 Kosten: € 95,- per 15 leerlingen, minimaal 1 begeleider.

Foam

Thema programma: Het thema van iedere workshop in Foam is fotografie. Daarnaast staan de leerlingen zelf centraal in deze workshop. Aansluiting belevingswereld: De leerlingen gaan zelf aan de slag met een spoedcursus fotografie. De workshop start met een rondleiding door het museum. Tijdens het fotograferen wordt gevraagd te bedenken waar de leerlingen trots op zijn: onder begeleiding van de museumdocent worden deze aspecten vastgelegd. Leerdoelen: - De leerlingen leren bewuster kijken naar fotografie. - De leerlingen ontdekken welke keuzes een fotograaf maakt. - De leerlingen brengen in beeld waar zij trots op zijn. - De leerlingen zetten zichzelf en zijn/haar klasgenoten in het zonnetje. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing staat gedurende het hele programma centraal. Tijdens Laat jezelf zien! komen onder andere fotografische begrippen aan bod. 28

De Wijk Omschrijving programma: Ga op ontdekkingstocht in je eigen wijk. Samen met de museumdocent ga je op pad en maak je een bijzondere foto van jouw favoriete plek in de buurt. De museumdocent vertelt in de klas over fotografie en het onderwerp van jullie ontdekkingstocht. Je bedenkt welke plekken je wilt fotograferen en waarom. Je gaat dan met een groepje op pad om een bijzondere foto te maken van jouw favoriete plek. Terug in de klas bekijk je met je klasgenoten de beste foto’s. Je vertelt waar je jouw foto gemaakt hebt en waarom deze plek zo bijzonder is. Je vertelt ook waarom je jouw foto juist op deze manier gemaakt hebt. Duur: 2 uur Groep: 5, 6, 7 en 8 Kosten: Afhankelijk van de locatie. Thema programma: Het thema van iedere workshop in Foam is fotografie. Daarnaast is er bij de workshop “De wijk” speciale aandacht voor straatfotografie. Verder is de eigen buurt van de leerlingen een belangrijk thema. Aansluiting belevingswereld: De leerlingen bedenken wat hun favoriete plek is in de buurt en waarom. In groepjes gaan de leerlingen op pad om een bijzondere foto te maken van deze plek. De resultaten worden later in de klas samen besproken. De leerlingen vertellen elkaar meer over het onderwerp en de gemaakte keuzes. Leerdoelen: - De leerlingen verdiepen zich in fotografie en leren bewuster kijken naar de eigen omgeving. - De leerlingen denken na over de plek waar zij wonen. - De leerlingen oefenen in het maken van bijzondere foto’s van hun omgeving. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing staat gedurende het hele programma centraal. Het programma “De wijk” start met kwaliteitsbeeld uit Foam. Zo maken de leerlingen kennis met fotografie, beeld en kunst.

Foam

29

Ruik eens aan een foto

Omschrijving programma: Volg een spoedcursus tot fotodetective in Foam. Als echte detective ga je op ontdekkingstocht door het museum. Je gaat op zoek naar bewijs. Wie is de fotograaf? Hoe en waar heeft hij zijn foto gemaakt? Ontdek jij zijn geheim? Je gaat samen met je klasgenoten in kleine groepjes op zoek naar het geheim van de fotograaf en zijn foto’s. Je vertelt aan je klasgenoten wat je ontdekt hebt en luistert naar de vondsten van de anderen. Wat ben jij te weten gekomen over de fotograaf? Duur: 1 uur Groep: 4, 5 en 6 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen, minimaal 1 begeleider.

Omschrijving programma: Ga mee op ontdekkingstocht door het museum en kom ruiken, voelen en ontdekken. Maak kennis met het museum en prikkel al je zintuigen. Goed kijken en plezier hebben staat centraal. Je gaat met een bijzondere rugzak op ontdekkingstocht door het museum. In de rugzak zitten kijken speurspelletjes. De rugzak is ook een kussen om even lekker op te zitten en een foto nog beter te bekijken. Aan het eind van de ontdekkingstocht maakt de museumdocenten een groepsfoto van jou en je klasgenoten om in de klas te hangen. Duur: 1 uur Groep: 1, 2 en 3 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen, minimaal 1 begeleider.

Thema programma: Het thema van iedere workshop in Foam is fotografie. Daarnaast is zelf ontdekken en speuren een belangrijk aspect bij de workshop “Foto detective”. Aansluiting belevingswereld: De leerlingen gaan samen in kleine groepjes op zoek naar het geheim van de fotograaf en zijn foto’s. Zij gaan zelf actief op onderzoek uit en speuren naar aanwijzingen en bewijzen. De leerlingen vertellen elkaar wat zij hebben ontdekt en luisteren naar de vondsten van de anderen. Leerdoelen: - De leerlingen leren bewuster kijken naar fotografie. - De leerlingen worden uitgedaagd details op foto’s en in het museum te ontdekken. - De leerlingen ontdekken wat zij een bijzondere foto vinden en waarom. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing staat gedurende het hele programma centraal. De leerlingen gaan op een ontdekkingstocht en leren daarmee vertrouwd te worden met kijken naar kunst.

Thema programma: Het thema van iedere workshop in Foam is fotografie. Daarnaast staat bij de workshop “Ruik eens aan een foto” zelf ontdekken centraal. Aansluiting belevingswereld: De leerlingen gaan met een bijzondere rugzak op ontdekkingstocht door het museum. In de rugzak zitten kijken speurspelletjes die tijdens de rondleiding tevoorschijn komen. De rugzak is ook een kussen om even lekker op te zitten en een foto nog beter te bekijken. Deze reis is een kennismaking met het museum en met kijken naar fotografie. Leerdoelen: - De leerlingen leren bewuster kijken en praten over foto’s. - De leerlingen oefenen met vertellen wat zij zien. - De leerlingen oefenen in het luisteren naar elkaar. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 37. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing staat gedurende het hele programma centraal. Tijdens “Ruik eens aan een foto” komt bewuster kijken naar kunst en hier vertrouwd mee worden naar voren.

Foam

Foam 30

Foto detective

31

hermitage

hermitage

Hermitage amsterdam In de Hermitage in St.-Petersburg wordt al heel lang, traditiegetrouw, aan kinderen veel speciale aandacht gegeven. Vanaf de start van de Hermitage Amsterdam stond vast dat educatie een wezenlijk onderdeel zou zijn van de Amsterdamse vestiging. Inmiddels is al een educatieprogramma van drie onderdelen opgezet: Hermitage School, Hermitage Atelier en Hermitage Academie. Uitgangspunt van alle drie is: het ontwikkelen van kunstzinnig inzicht en talent bij kinderen. Samenhang tussen de programma’s: De Hermitage Amsterdam biedt slechts één variant programma voor het basisonderwijs. De talentenprogramma’s Hermitage Atelier en Hermitage Academie zijn het vervolg van het talentenprogramma en kunnen enkel worden gevolgd vanuit selectie tijdens het schoolbezoek.

Hermitage School Omschrijving programma: Rond iedere tentoonstelling wordt een speciaal lespakket samengesteld voor groep 4, 5 en 6 uit het basisonderwijs in Amsterdam. Tijdens dit programma maakt elke klas op school kennis met de Hermitage Amsterdam en het onderwerp van de tentoonstelling, in speciale voorbereidende weblessen. Deze kunnen klassikaal worden behandeld of in kleine groepjes achter de computer. Voorbereidingstijd: 4 of 5 weblessen, ongeveer 15 minuten per les. Daarna volgt een ochtendbezoek aan de Hermitage voor Kinderen. Dit bezoek bestaat uit een rondleiding door de tentoonstelling in de Hermitage Amsterdam en een workshop in een van de ateliers. Rondleiding en workshop worden gegeven door professionele docenten en beeldend kunstenaars. Daarna kan de meegebrachte lunch worden gebruikt in de Kinderkantine. Het principe van de programma’s van de Hermitage voor Kinderen is gebaseerd op social inclusion: ieder kind heeft recht op de ontdekking van zijn eigen talent. De Hermitage Amsterdam heeft als voornaamste doel om zoveel mogelijk verschillende kinderen te bereiken. Duur: 3 uur Groep: 4, 5 en 6 Kosten: Gratis voor scholen uit Amsterdam.

32

Amstel 51 1018 EJ Amsterdam

E [email protected] T 020 530 87 55 www.hermitage.nl

© Luuk kramer

Hermitage Amsterdam

Thema programma: Thema is afhankelijk van de tentoonstelling Aansluiting belevingswereld: De programma’s ‘ontsluiten’ de tentoonstellingen voor kinderen (en de school) en roepen vragen bij hen op. Kinderen worden geprikkeld om op zoek te gaan naar antwoorden. Kinderen worden gestimuleerd om verbanden leggen tussen wat zij in het museum zien en de wereld om hen heen. De tentoongestelde objecten inspireren kinderen tijdens de atelieropdrachten in hun beeldtaal en vormgeving. De Hermitage Amsterdam stelt in haar visie op educatie de kinderen centraal. Kinderen worden serieus genomen: ze mogen fouten maken, van elkaar leren en hun grenzen verleggen. De docenten zijn niet alwetend en begeleiden de kinderen als individuen die samen een groep vormen. Het doel van de programma’s is om vanuit een “breed” mensbeeld diverse gebieden bij kinderen aan te raken door: leren, beleven, reflecteren, associëren, 33

joods historisch museum

hermitage

creëren. De programma’s bieden - ondanks hun structuur - ruimte voor eigen ideeën, waardoor kinderen hun eigen creativiteit ontdekken en ontwikkelen. De kinderen krijgen een rol in het museum, zodat ze “leren door te doen” en een verband kunnen leggen tussen zichzelf en de wereld in het museum en - in groter verband - de wereld om hen heen. Leerdoelen: 1. Ontwikkelen van vaardigheden: - Ontwikkeling van creativiteit (van onbewust naar bewust creëren). - Ontwikkeling van technische vaardigheden. - Ontwikkelen van sociale en verbale vaardigheden. 2. Aanbieden en ontwikkelen van kennis: - Kunst- en cultuurgeschiedenis. - Kunstbeschouwing. 3. Kijken en reflecteren: - Kunstbeschouwing. - Kijken naar de wereld om ons heen . - Reflectie op eigen werk. - Ontwikkelen van eigen smaak en voorkeur. - Benoemen van plek in de wereld (identiteit). - Presentatie van eigen werk. Kerndoelen: 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Veelkleurig Nederland · Europa Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing is een onderdeel, tijdens de workshop krijgen de kinderen een interactieve rondleiding door de tentoonstelling, duur maximaal 30 minuten.

© Liselore Kamping

Joods Historisch Museum

34

Nieuwe Amstelstraat 1 1011 PL Amsterdam

E [email protected] T 020 531 0380 www.jhm.nl 35

Het Joods Historisch Museum bestaat vanaf 1932. Het was van 1932 tot 1987 gehuisvest in de middeleeuwse Waag op de Nieuwmarkt. In 1987 heeft het museum het gerestaureerde synagogencomplex aan het Jonas Daniël Meijerplein betrokken. Religie, cultuur en geschiedenis van de joden in Nederland en haar voormalige koloniën staan centraal in de collecties van het Joods Historisch Museum. joods historisch museum

Samenhang tussen de programma’s:

Ja, de programma’s behandelen dezelfde thematiek en raken steeds een andere laag.

Max de Matze Omschrijving programma: Programma komt overeen met ‘Wat jij niet wil’. Max de Matze is afgestemd op een jongere doelgroep. Duur: 2 uur Groep: 3 en 4 Kosten: € 130,- plus € 5,- reserveringskosten, maximaal 21 leerlingen. Thema programma: Joodse traditie In het warme en speels ingerichte huis van het JHM Kindermuseum woont de joodse familie Hollander. Max de Matze laat je in iedere kamer zien wat belangrijk is in de joodse traditie. In de keuken kun je zelf matzes bakken. Aansluiting belevingswereld: Het Kindermuseum is vol met kleur, audiovisueel materiaal en objecten die jonge kinderen prikkelen om te ontdekken, in dit geval over ‘joods’. Ook maken activiteiten, als challes bakken en chamsa’s maken, deel uit van het programma. Leerdoelen: Kinderen op een speelse manier laten kennismaken met ‘joods’. Kerndoelen: 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. Aansluiting Canon van Nederland: · Spinoza · Aletta Jacobs · Tweede Wereldoorlog · Anne Frank · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Het creëren van chamsa’s hangt hier mee samen. Verder zijn er diverse kunstzinnige objecten in het Kindermuseum die beschouwd kunnen worden. Kunstbeschouwing is niet een hoofddoel op zich.

36

Wat jij niet wil...kikker in je bil! Omschrijving programma: Het boek Wat jij niet wil…kikker in je bil! gaat over de Gulden Regel: Wat jij niet wilt dat jou geschiedt, doe dat ook een ander niet. Leer over jezelf en over anderen. Leer hoe belangrijk het is te snappen dat mensen verschillend zijn. Iedereen kijkt anders, want iedereen is anders. Duur: 2 uur Groep: 5, 6, 7 en 8 Kosten: € 155,- voor het programma en € 3,- per leerling entree. Met het toegangskaartje van het Joods Historisch Museum kunnen ook de Hollandse Schouwburg en de Portugese Synagoge worden bezocht. Maximaal 32 kinderen per rondleider. Per 8 kinderen is minimaal 1 begeleider vanuit school nodig.

joods historisch museum

Joods Historisch Museum

Thema programma: Respect voor verschillen Aansluiting belevingswereld: Het is zeer interactief, actief en het prikkelt diverse zintuigen, door gebruik van audiovisueel materiaal, bakken van challe, schrijven van Hebreeuwse letters, muziek, en meer. Het Kindermuseum spreekt de leerlingen aan door de kleuren, prikkelende activiteiten, gesprekken en objecten. Leerdoelen: Een les - of advies - over hoe je respectvol met elkaar kunt omgaan. Veel culturen, niet alleen de joodse, kennen de Gulden Regel. In het Kindermuseum slaat deze Gulden Regel een brug naar ieder individueel kind, welke achtergrond het ook heeft. Door een speciale methodiek wordt effectief leren en genuanceerd denken bevorderd. Kerndoelen: 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 53. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Spinoza · Aletta Jacobs · Tweede Wereldoorlog · Anne Frank · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Indirect, door gebruik van diverse kunstzinnige objecten.

37

Kinderjaren van Jona Oberski Omschrijving programma: In de voormalige deportatieplaats de Hollandsche Schouwburg komt de Jodenvervolging in de jaren 1940-1945 aan de hand van het boek Kinderjarenvan Jona Oberski aan de orde. Kinderen ronden het bezoek af door het plaatsen van een tulp met een persoonlijke boodschap bij het monument. Na drie kwartier pauze gaat het programma verder in het Kinder museum van het Joods Historisch Museum. Hier maken leerlingen in een programma van 2 uur kennis met de levende joodse cultuur. Duur: 3 uur en drie kwartier (inclusief pauze) Groep: 7 en 8 Kosten: € 220,- voor het programma en € 3,- per leerling entree. Met het toegangskaartje van het Joods Historisch Museum kunnen ook de Hollandse Schouwburg en de Portugese Synagoge worden bezocht. Maximaal 32 kinderen per rondleider. Per 8 kinderen is minimaal 1 begeleider vanuit school nodig.

N emo

Thema programma: Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog, Jodendom Aansluiting belevingswereld: Het programma gaat over een kind ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Het speelt zich in hun belevingswereld af. Ze plaatsen ook een persoonlijke boodschap bij het monument, dat hun eigen wens of gedachte reflecteert. Daarna, in het Kindermuseum, leren ze op een interactieve wijze over joods leven. In het Kindermuseum worden alle zintuigen geprikkeld. Leerdoelen: Kennismaking met het vervolgingsverleden als de levende joodse cultuur en traditie. Kerndoelen: 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 53. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Tweede Wereldoorlog · Anne Frank · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Niet direct. In het Kindermuseum zijn diverse kunstzinnige objecten die beschouwd kunnen worden.

NEMO 38

Oosterdok 2 1011 VX Amsterdam

E [email protected] T 020 5231730 www.amsterdammuseum.nl 39

NEMO Alles in NEMO heeft te maken met wetenschap en technologie. Tentoonstellingen, theatervoorstellingen, films, workshops en demonstraties. Je ruikt, hoort, voelt en ziet hoe de wereld werkt.

Met de klas in NEMO

Thema programma: Technologie en Wetenschap Aansluiting belevingswereld: Door alles te bekijken, aan te raken en te proberen, ontdekken uw leerlingen de wereld van wetenschap en techniek. Zo hebben ze een leuk en leerzaam schooluitje. Zowel in vorm geving, toon en inhoud is rekening gehouden met de doelgroep. NEMO wil laten zien hoe enerverend techniek en wetenschap kunnen zijn. En dat verhaal wordt alleen maar sterker als je het verteld tegen de achtergrond van het verleden. Leerdoelen: NEMO inspireert en prikkelt uw leerlingen tot een onderzoekende en actieve houding en laat leerlingen kennis maken met de fascinerende wereld van wetenschap en technologie.

40

Kerndoelen: De tentoonstellingen en het educatief aanbod sluiten aan op de kerndoelen uit het curriculum van het primair onderwijs. 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 35. De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht. 41. De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen 44. De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. Aansluiting Canon van Nederland: · Christiaan Huygens · Eise Eisinga · Aletta Jacobs · De televisie · De gasbel Leerstijl: Actief Kunstbeschouwing: Nee

N emo

N emo

Omschrijving programma: Een bekende wetenschapper zoals Christiaan Huygens is bekend om zijn wetenschappelijke ontdekkingen. Beleef de fenomenen van wetenschappelijke en technologische ontdekkingen in NEMO. Stuur uw leerlingen op expeditie in het vijf verdiepingen tellende gebouw vol doe- en ontdekdingen. Ook heeft NEMO een erfgoed collectie, deze bestaat uit zo’n 17.000 items waaronder historische liften, huishoudelijke apparatuur, communicatietechnologie en transportmiddelen. De collectie heeft een belangrijke sociaalhistorische en educatieve waarde omdat het de ontwikkeling van het gebruik van energie laat zien, vanuit zowel de opwekkings- als de consumentenzijde. In een aantal tentoonstellingen zijn items uit de erfgoed collectie te zien. NEMO ontwikkelt doorlopend nieuwe projecten en spannende wedstrijden waar uw leerlingen aan kunnen meedoen. Duur: 2 à 3 uur Groep: 3, 4, 5, 6, 7 en 8 Kosten: € 5,50- per leerling, gratis toegang voor begeleider.

41

Museum Ons’ Lieve Heer op Solder Ons’ Lieve Heer op Solder is een van de oudste en meest bijzondere musea van Amsterdam. Achter de karakteristieke gevel van het grachtenhuis gaan een grotendeels 17de-eeuws woonhuis en een complete kerk schuil. Samenhang tussen de programma’s: Het programma Twee kerken naast elkaar kan geboekt worden met een verdiepingsbezoek aan het Bijbels Museum. Er zijn zijlijnen die uitgewerkt worden met programma’s van het Amsterdam Museum. Alle programma’s staan echter ook op zichzelf.

Twee kerken naast elkaar

Museum Ons’ Lieve Heer op Solder 42

Oudezijds Voorburgwal 40 1012 GE Amsterdam

E [email protected] T 020 624 6102 www.opsolder.nl

O ns’ L ieve heer op S older

O ns’ L ieve heer op S older

Omschrijving programma: Museum Ons’ Lieve Heer op Solder en de Oude Kerk: één kerk uit de middeleeuwen en één uit de 17e eeuw. Waarom was de Oude Kerk eerst een katholieke kerk en later protestants? Wanneer veranderde de dat? En waarom bouwde een koopman in de 17e eeuw een kerk op de zolders van zijn huis? Wat hebben de Beeldenstorm en de reformatie hiermee te maken? Bekijk de huiskerk en de nabijgelegen Oude Kerk, onder leiding van een museumdocent. Zo ervaar je de verschillen tussen de twee gebouwen en zo krijg je op een speelse manier informatie over de Reformatie en de Beeldenstorm. Duur: 1 uur Groep: 7 en 8 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen. Thema programma: Reformatie en de Beeldenstorm Aansluiting belevingswereld: Door de leerlingen zelf actief deel te laten nemen aan het programma en hun inbreng een plaats te geven in het verloop van het programma. Leerdoelen: Zie kerndoelen. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de tijdvakken. 43

R embrandthuis Aansluiting Canon van Nederland: Leerstijl: Kunstbeschouwing:

53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereld geschiedenis. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. · De Beeldenstorm · De Republiek · De grachtengordel · De Statenbijbel · Veelkleurig Nederland Actief/ Receptief/ Reflectief Nee

Museum Het Rembrandthuis 44

Jodenbreestraat 4 1011 NK Amsterdam

E [email protected] T 020 520 0400 www.rembranthuis.nl 45

R embrandthuis

Museum Het Rembrandthuis Het huis waar Rembrandt tussen 1639 en 1658 heeft gewoond is nu een museum: Museum Het Rembrandthuis. De kamers zijn weer zo ingericht als toen Rembrandt er woonde. In het atelier, waar hij ooit zijn meesterwerken schilderde, staat weer een schildersezel en liggen schildersspullen. In een speciale kamer liggen voorwerpen zoals Rembrandt verzamelde, waaronder exotische schelpen en gedroogde dieren.

R ijksmuseum A msterdam

Grafische workshop voor schoolklassen Omschrijving programma: De workshops bestaan uit twee hoofddelen. Een voorbereidend gedeelte op school en een gedeelte in het museum. Het gedeelte op school bestaat uit een introductie aan de hand van de lesbrief en PowerPoint presentatie die te downloaden zijn bij de informatie over de verschillende workshops. Enkele workshops bevatten ook een voorbereidende opdracht die op school uitgevoerd kan worden. Het gedeelte in het museum bestaat uit de workshop zelf en een rondleiding door het museum, met natuurlijk extra aandacht voor het gedeelte van het museum waar de etsen van Rembrandt worden getoond. Duur: 2 uur Groep: 5, 6, 7 en 8 Kosten: € 50,- per groep, maximaal 15 leerlingen.

46

Rijksmuseum Amsterdam © Myra May

Thema programma: Er kan uit verschillende thema’s worden gekozen: zelfportretten met expressie (‘Gekke Bekken’), landschappen met fantasie (‘Fantastisch Landschap’), portretten van Rembrandt als voorbeeld (‘Mijn Rembrandt’), afbeelden van jezelf in een ver landschap (‘Verre Gezichten’). Aansluiting belevingswereld: Tijdens een rondleiding door het huis van de kunstenaar ontdekken de leerlingen de verschillen tussen vroeger en nu (eetgewoonten, inrichting van een huis, foto’s bestonden nog niet), vervolgens ervaren ze in een workshopruimte wat er allemaal komt kijken bij het maken van een prent, waarna ze met het door henzelf bereikte resultaat weer de deur uit gaan. Leerdoelen: De leerlingen verkrijgen enige basiskennis over Rembrandt, zijn tijd, zijn kunst, in het bij zonder zijn grafische werk. Kerndoelen: 54. De leerlingen leren beelden te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De VOC · De grachtengordel · Rembrandt Leerstijl: Actief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kijken naar schilderijen en prenten, ontdekken van kenmerken van Rembrandts werk: de werking van het licht, licht en donker naast elkaar, gezichten met rimpels en grote neuzen zijn niet mooier gemaakt, dik en dun schilderen, de fijne lijntjes van de etsen.

Jan Luijkenstraat 1 1071 CJ Amsterdam

E Via contactformulier op www.rijksmuseum.nl/contact T 020 674 7470 www.rijksmuseum.nl 47

Rijksmuseum Amsterdam Het Rijksmuseum toont tijdens zijn verbouwing 400 meesterwerken uit de Gouden Eeuw. Met bijzondere programma’s brengen wij de kunst en geschiedenis uit die periode tot leven. Met als doel de nieuwsgierigheid te prikkelen en creativiteit te stimuleren.



Samenhang tussen de programma’s: Alle programma’s die wij in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum aanbieden, laten leerlingen van groep 1 tot en met 8 kennismaken met de Gouden Eeuw. Een terugkerend thema is hierbij het dagelijks leven. Van toen en nu. Er is voldoende ruimte voor differentiatie; leerlingen worden daarbij aangesproken op hun eigen niveau.

Audiotour: Eten & drinken in de Gouden Eeuw Rondleiding: Ik heet Titus, mijn vader is Rembrandt Omschrijving programma: Mijn vader is de beste! Dat vindt Titus natuurlijk ook. In deze speelse interactieve rondleiding ontdekken de jongste leerlingen Rembrandt door de ogen van zijn trotse zoon Titus. Hoe rook het thuis bij Titus met al die verf? En waar was zijn vader zo ontzettend goed in? En hoe zou het zijn om als Titus te leven in de Gouden Eeuw? Duur: 1 uur Groep: 1, 2 en 3 Kosten: € 50,- per groep van maximaal 12 leerlingen en 3 begeleiders, maximaal 3 groepen. Thema programma: Gouden Eeuw, dagelijks leven & familie Aansluiting belevingswereld: In deze speelse rondleiding ontdekken de jongste leerlingen Rembrandt door de ogen van zijn trotse zoon Titus. Leerdoelen: Eerste kennismaking met de Nederlandse kunst en geschiedenis uit de Gouden Eeuw. 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De VOC · De grachtengordel · Rembrandt Leerstijl: Actief Kunstbeschouwing: Leerlingen komen al dan niet onder leiding van ervaren museumdocenten in aanraking met authentieke museumstukken. Tijdens rondleidingen, het doen van speurtochten en beluisteren van de audiotour worden leerlingen uitgedaagd een onderzoekende houding aan te nemen en op ontdekking te gaan naar én een mening te vormen over de kunstobjecten in het museum.

48

Omschrijving programma: Snoepen is heerlijk! Maar wat at men eigenlijk in de Gouden Eeuw? Die vraag prikkelde Jan Paul Schutten, auteur van De wraak van het spruitje. Hij ging op zoek naar het antwoord en maakte speciaal voor jonge bezoekers een audiotour over de eet- en drinkgewoontes van de rijke en arme Nederlanders in de 17de eeuw. Eerste kennismaking met de Gouden Eeuw vanuit het thema ‘Eten en drinken’. Duur: 1 uur Groep: 4, 5, 6, 7 en 8 Kosten: € 3,50 per leerling. Thema programma: Gouden Eeuw & dagelijks leven Aansluiting belevingswereld: Kijk, luister en leer alles over eet- en drinkgewoonten van de rijke en arme Nederlanders in de 17de eeuw. Leerdoelen: Eerste kennismaking met de Nederlandse kunst en geschiedenis uit de Gouden Eeuw. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De VOC · De grachtengordel · Rembrandt Leerstijl: Receptief Kunstbeschouwing: Leerlingen komen al dan niet onder leiding van ervaren museumdocenten in aanraking met authentieke museumstukken. Tijdens rondleidingen, het doen van speurtochten en beluisteren van de audiotour worden leerlingen uitgedaagd een onderzoekende houding aan te nemen en op ontdekking te gaan naar én een mening te vormen over de kunstobjecten in het museum.

49


Omschrijving programma: Rondleiding in gebarentaal. Duur: 2 uur op school, 1,5 uur in het museum Groep: 5, 6, 7 en 8 Kosten: Het lespakket (filmpje en lesmateriaal) is gratis te downloaden of wordt voor € 5,- toe gestuurd. De rondleiding in gebarentaal in het museum kost € 75,- per groep van 15 leer lingen en 2 begeleiders. Maximaal 3 groepen tegelijk. Tegen betaling van € 20,- kan het gehele lespakket, incl. lexicon-dvd-rom worden toegezonden. De lexicon-dvd-rom is ook apart te bestellen via www.gebarencentrum.nl Thema programma: Gouden Eeuw & dagelijks leven Aansluiting belevingswereld: De schilder Hendrick Avercamp was doof. Zijn beroemde ‘Winterlandschap’ is het onderwerp van dit lesprogramma dat speciaal is ontwikkeld voor doven en slechthorenden (speciaal onderwijs, cluster 2, bovenbouw). Leerdoelen: Eerste kennismaking met de Nederlandse kunst en geschiedenis uit de Gouden Eeuw. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De VOC · De grachtengordel · Rembrandt Leerstijl: Actief Kunstbeschouwing: Leerlingen komen al dan niet onder leiding van ervaren museumdocenten in aanraking met authentieke museumstukken. Tijdens rondleidingen, het doen van speurtochten en beluisteren van de audiotour worden leerlingen uitgedaagd een onderzoekende houding aan te nemen en op ontdekking te gaan naar én een mening te vormen over de kunstobjecten in het museum.

50

Vier themaspeurtochten Omschrijving programma: Duur: Groep: Kosten:

Zelfstandig ontdekken van de Gouden Eeuw vanuit een aansprekend thema. 1 uur 6, 7 en 8 € 50,- per 15 leerlingen en 3 begeleiders, maximaal 3 groepen tegelijk. Rondleidingen dienen tenminste twee weken voor aanvang van het bezoek aangevraagd te worden. R ijksmuseum A msterdam

Lespakket en rondleiding in gebarentaal: Kijk je ogen uit met Avercamp!

Thema programma: Gouden Eeuw & dagelijks leven Aansluiting belevingswereld: Kijk-, doe- en zoekopdrachten geven een kijkje in de rijke geschiedenis en cultuur van de Gouden Eeuw. De themaspeurtochten zijn ‘Reizen zonder paspoort’, ‘Thuisblijvers’, ‘Fijn proevers’ en ‘Als je haar maar goed zit’. Leerdoelen: Eerste kennismaking met de Nederlandse kunst en geschiedenis uit de Gouden Eeuw. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De VOC · De grachtengordel · Rembrandt Leerstijl: Actief Kunstbeschouwing: Leerlingen komen al dan niet onder leiding van ervaren museumdocenten in aanraking met authentieke museumstukken. Tijdens rondleidingen, het doen van speurtochten en beluisteren van de audiotour worden leerlingen uitgedaagd een onderzoekende houding aan te nemen en op ontdekking te gaan naar én een mening te vormen over de kunstobjecten in het museum.

51

Het Scheepvaartmuseum Het Scheepvaartmuseum is een pakhuis vol verhalen waar leerlingen op een spannende manier kennismaken met de Nederlandse maritieme geschiedenis. In verrassende tentoonstellingen ontdekken ze hoe de zee onze cultuur heeft bepaald. Het Scheepvaartmuseum gaat over toen, maar ook over nú. Het Scheepvaartmuseum heeft speciale tentoonstellingen voor verschillende niveaus van het basis- en voortgezet onderwijs. Er is zelfs een speciale voorstelling voor kleuters. Samenhang tussen de programma’s: Nee, niet anders dat elke leeftijdsgroep in een ander deel van het museum op ontdekkingstocht gaat en zodoende een aan het eigen curriculum aangepast overzicht krijgt van de invloed van het zee-gerichte verhaal op de Nederlandse cultuur en geschiedenis.

Op zee met Tina Giga

het S cheepvaart museum


Omschrijving programma: We gaan op avontuur in een sprookjesachtige onderwaterwereld. Verkleed als vis gaan we op bezoek bij Tina Giga, een heel unieke schelp. We kijken naar een bijzondere voorstelling over kapitein Barbarossa en zijn twee matrozen. Duur: 1 uur Groep: 1 en 2 Kosten: € 30,- per 1-15 leerlingen, € 60,- per 16-30 leerlingen. Thema programma: We ontmoeten Popo en Muriël, twee dieren die wonen in een sprookjesachtige onderwaterwereld! Ze nemen ons mee naar Tina Giga, een bijzondere levende schelp die een verhaal te vertellen heeft over de belevenissen van de jonge matrozen Matje en Roosje. Er wordt gekeken naar een bijzondere film, gefeest, gezongen en gedanst als vissen in het water. Aansluiting belevingswereld: De ‘tentoonstelling’ Matje en Roosje en Circus Zee is speciaal voor deze doelgroep ontwikkeld. De kinderen gaan deel uitmaken van een wonderlijke onderwaterwereld die de fantasie prikkelt. Leerdoelen: Het programma wil een positieve lading geven aan een museumbezoek. Het wil kinderen laten zien dat fantaseren onbegrensd is. Leerstijl: Actief/ Receptief Kunstbeschouwing: Nee

Het Scheepvaartmuseum 52

Kattenburgerplein 1 1018 KK Amsterdam

E [email protected] T 020 523 2383 www.hetscheepvaartmuseum.nl 53

Monster of Knuffeldier

Shoppen in de haven

Omschrijving programma: Help, een monster onder de boot! De wereld onder water is anders en onbekend. En wat we niet kennen, daar fantaseren we over. In het schoolprogramma Monster of Knuffeldier ontdekken de kinderen spelenderwijs en op een creatieve manier wat voor dier de walvis is, wat hij niet is en hoe we over hem denken. Duur: 2 uur Groep: 3, 4 en 5 Kosten: € 60,- per 1-15 leerlingen, € 120,- per 16-30 leerlingen.

Omschrijving programma: Een boodschappenmand vol producten en grondstoffen… Wat heeft dit met de Amsterdamse haven te maken? De leerlingen doen in groepjes mee aan het havenspel en ontdekken gaandeweg hoeveel ze zelf met de haven te maken hebben. Duur: 1 uur Groep: 6, 7 en 8 Kosten: € 30,- per 1-15 leerlingen, € 60,- per 16-30 leerlingen.

54

Thema programma: Transport en logistiek in de Nederlandse havens Aansluiting belevingswereld: Het programma heeft het karakter van een spel, waardoor de leerlingen zeer betrokken zijn. De tentoonstelling ‘Haven 24|7’ met daarin de container-ride wordt door de leerlingen als ronduit spectaculair ontvangen. Leerdoelen: Ze leren over de zeehavens van Amsterdam, hoe het werkt en wat er allemaal gebeurt. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 5. De leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies, zoals: informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen. 6. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, en bij systematisch geordende bronnen, waaronder digitale bronnen. 7. De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. Aansluiting Canon van Nederland: · Haven van Rotterdam Leerstijl: Actief/ Receptief Kunstbeschouwing: Nee



Thema programma: Onderwaterwereld Aansluiting belevingswereld: Het programma bevat een heel scala aan verschillende werkvormen, waarbij met name de fantasie van de leerlingen op verschillende manieren geprikkeld wordt. Heden en verleden, fantasie en werkelijkheid, geschiedenis en biologie worden door de leerlingen aan elkaar verbonden. Leerdoelen: - Ervaren wat onze fantasie doet als we iets niet kennen. - Ontdekken wat een walvis is en wat het niet is. - Ontdekken waarom er op de walvis gejaagd wordt of waarom de walvis beschermd wordt. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. 39. De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. 41. De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De VOC Leerstijl: Actief/ Receptief Kunstbeschouwing: Nee

55

stedelijk museum

Gouden Netwerk


Omschrijving programma: Stel dat er Hyves of Facebook was in de Gouden Eeuw… De leerlingen maken in kleine groepjes een persoonlijk profiel van personages uit de tentoonstelling ‘Zie je in de Gouden Eeuw’. Gaandeweg ontdekken ze waar mensen zich in die tijd mee bezighielden, wat voor problemen ze hadden en hoe ze die oplosten. Duur: 1 uur Groep: 6, 7 en 8 Kosten: € 30,- per 1-15 leerlingen, € 60,- per 16-30 leerlingen.

56

Thema programma: Stel er waren social media in de Gouden Eeuw zoals Hyves, Facebook en Twitter. Hoe zouden de profielen van de mensen er dan uit hebben gezien, wat hield hen bezig en waar zouden ze het over hebben? In kleine groepjes maken de leerlingen in de tentoonstelling kennis met zes personen uit de Gouden Eeuw. Aan de hand van verschillende opdrachten stellen ze de profielen samen van deze zes mensen. Aansluiting belevingswereld: De leerlingen gaan na een korte introductie van de museumdocent in groepjes van drie aan de slag. Ze lopen met een iPad door de tentoonstelling en proberen meer te weten te komen over een aantal personen uit de Gouden Eeuw. De kinderen werken in een ‘Facebook-achtige’ omgeving en proberen door een spelelement zoveel mogelijk ‘vrienden’ te verzamelen. De leerlingen zijn door deze wijze van kijken en leren buitengewoon getriggerd. Leerdoelen: - Leren dat er zonder scheepvaart geen gouden eeuw zou zijn geweest. - Zelfstandig in groepen opdrachten uitvoeren. - Ervaren hoe het is om te leven in de gouden eeuw. Kerndoelen: 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 5. De leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies, zoals: informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen. 8. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De VOC · De Beemster · Atlas Major van Blaeu · Michiel de Ruyter · Slavernij Leerstijl: Actief/ Receptief Kunstbeschouwing: Nee

Stedelijk Museum Amsterdam

Museumplein 10 1071 DJ Amsterdam

E [email protected] T 020 573 2741 www.stedelijk.nl 57

Het Stedelijk Museum brengt je in contact met kunst en nodigt je uit om van gedachten te wisselen over moderne en hedendaagse kunst en vormgeving. De activiteiten prikkelen tot intensiever kijken, vragen stellen, discussiëren, nadenken over artistieke, culturele en maatschappelijke thema’s, inspiratie opdoen én zelf creëren. Zo krijg je handvatten aangereikt bij het kijken naar kunst en vormgeving, afgestemd op jouw belangstelling en kennisniveau. Het museum treedt daarbij op als intermediair. Je ontwikkelt je eigen visuele ver mogens en leert hierop vertrouwen. Samenhang tussen de programma’s: De programma’s variëren in doelgroep en onderwerp. Elk programma sluit aan bij het belevingsniveau van de leeftijdsgroep. Het gehele aanbod vormt een opbouw van een speelse beleving van de kunstwerken naar een meer filosofische ervaring, waarbij verwondering, ontdekking en enthousiasme altijd een streven blijft.

Hallo Stedelijk! Omschrijving programma: Hoera, het Stedelijk Museum is bijna (weer) open! Voor basisschoolleerlingen is dit de eerste kennismaking met het museum. In deze interactieve rondleiding verkennen zij het historische gebouw, de spannende nieuwbouw en ontdekken ze werken uit de collectie. Tijdens de workshop tekenen ze hun belevenissen in op een persoonlijke plattegrond. Duur: 1 uur, met workshop 1,5 uur Groep: 3, 4, 5, 6, 7 en 8 Kosten: € 50,- voor een groep van maximaal 15 leerlingen inclusief entree, € 75,- met workshop. Thema programma: Eerste kennismaking met Stedelijk Museum Aansluiting belevingswereld: Bij elk programma wordt een aansluiting gezocht bij de belevingswereld van de doelgroep, zodat de kinderen een band aan kunnen gaan met de kunstwerken en door eigen interpretaties en associaties geboeid en geënthousiasmeerd worden. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 5. De leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies, zoals: informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen. 6. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, en bij systematisch geordende bronnen, waaronder digitale bronnen. 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. 58

32. De leerlingen leren eenvoudige meetkundige problemen op te lossen. 33. De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 50. De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Eerste Wereldoorlog · De Stijl · De televisie Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing speelt een essentiële rol. Persoonlijke verwondering, in combinatie met de onderzoekende houding die kinderen in wezen eigen is en die ook kunstenaars kenmerkt, zijn een kansrijk begin. Door die onderzoekende houding te ondersteunen wordt nieuws gierigheid aangewakkerd, creativiteit gestimuleerd en liefde voor kunst, kunstenaars en musea bijgebracht. De interactieve rondleiding prikkelt kinderen om intensiever te kijken, vragen te stellen, te discussiëren, te reflecteren op artistieke, culturele en maatschappelijke thema’s, inspireren en tegelijkertijd tot zelf creëren.

stedelijk museum

stedelijk museum

S tedelijk Museum amsterdam

Walkie Talkie Omschrijving programma: Hoe omschrijf je een kunstwerk aan iemand anders? In ‘kunsttaal’? Walkie Talkie daagt leerlingen uit om kunst onder woorden te brengen en te verbeelden. Tijdens de spannende zoektocht krijgen de leerlingen walkietalkies en vinden en bespreken ze samen kunstwerken uit de collectie. In de workshopzaal vertellen ze verder in beeldtaal… door zelf een tentoonstellingsaffiche te maken. Duur: 1,5 uur Groep: 3, 4, 5 en 6 Kosten: € 75,- voor een groep van maximaal 15 leerlingen inclusief gratis entree. Thema programma: Vormentaal van de kunsten Aansluiting belevingswereld: Bij elk programma wordt een aansluiting gezocht bij de belevingswereld van de doelgroep, zodat de kinderen een band aan kunnen gaan met de kunstwerken en door eigen interpretaties en associaties geboeid en geënthousiasmeerd worden. 59

De Stijl - Mijn Stijl Omschrijving programma: Waarom gebruikten de kunstenaars van De Stijl zo vaak rechte lijnen en de kleuren rood, geel en blauw? En wat wilden zij veranderen aan de wereld? Ontdek beroemde schilderijen van Piet Mondriaan en zelfs een complete slaapkamer van Rietveld. In een workshop mogen de leerlingen kleuren, stempelen en oude typemachines gebruiken om – net als leden van De Stijl – met de hele klas een tijdschrift te maken. Duur: 1 uur, met workshop 1,5 uur Groep: 6, 7 en 8 Kosten: € 50,- voor een groep van maximaal 15 leerlingen inclusief entree, € 75,- met workshop. Thema programma: De Stijl

60

Aansluiting belevingswereld: Bij elk programma wordt een aansluiting gezocht bij de belevingswereld van de doelgroep, zodat de kinderen een band aan kunnen gaan met de kunstwerken en door eigen interpretaties en associaties geboeid en geënthousiasmeerd worden. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 5. De leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies, zoals: informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen. 6. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, en bij systematisch geordende bronnen, waaronder digitale bronnen. 7. De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten. 8. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur. 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. 10. De leerlingen leren bij de doelen onder ‘mondeling taalonderwijs’ en ‘schriftelijk taalonderwijs’ strategieën te herkennen, te verwoorden, te gebruiken en te beoordelen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 44. De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge

stedelijk museum

1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De Eerste Wereldoorlog · De Stijl · De Tweede Wereldoorlog · De televisie Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing speelt een essentiële rol. Persoonlijke verwondering, in combinatie met de onderzoekende houding die kinderen in wezen eigen is en die ook kunstenaars kenmerkt, zijn een kansrijk begin. Door die onderzoekende houding te ondersteunen wordt nieuwsgierigheid aangewakkerd, creativiteit gestimuleerd en liefde voor kunst, kunstenaars en musea bijgebracht. De interactieve rondleiding prikkelt kinderen om intensiever te kijken, vragen te stellen, te discussiëren, te reflecteren op artistieke, culturele en maatschappelijke thema’s, inspireren en tegelijkertijd tot zelf creëren.

stedelijk museum

Kerndoelen:

61

Wat is beweging? Omschrijving programma: Hoe beweeg jij door het museum? Zit in een stilstaand kunstwerk ook beweging? Door samen te filosoferen, ontdekken leerlingen dat je geen omgevallen boekenkast hoeft te zijn om te genieten van kunst. Kriebelt het al? Echt niemand blijft onbewogen tijdens de verrassende workshop! Duur: 1 uur, met workshop 1,5 uur Groep: 7 en 8 Kosten: € 50,- voor een groep van maximaal 15 leerlingen, inclusief entree. € 75,- met workshop. Thema programma: Beweging in de kunst Aansluiting belevingswereld: Bij elk programma wordt een aansluiting gezocht bij de belevingswereld van de doelgroep, zodat de kinderen een band aan kunnen gaan met de kunstwerken en door eigen interpretaties en associaties geboeid en geënthousiasmeerd worden. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te 62

gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. 57. De leerlingen leren op een verantwoorde manier deelnemen aan de omringende be wegingscultuur en leren de hoofdbeginselen van de belangrijkste bewegings- en spelvormen ervaren en uitvoeren. 58. De leerlingen leren samen met anderen op een respectvolle manier aan bewegings activiteiten deelnemen, afspraken maken over het reguleren daarvan, de eigen bewegingsmogelijkheden inschatten en daarmee bij activiteiten rekening houden. Aansluiting Canon van Nederland: · Vincent van Gogh · Eerste Wereldoorlog · De Stijl · De televisie Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing speelt een essentiële rol. Persoonlijke verwondering, in combinatie met de onderzoekende houding die kinderen in wezen eigen is en die ook kunstenaars kenmerkt, zijn een kansrijk begin. Door die onderzoekende houding te ondersteunen wordt nieuws gierigheid aangewakkerd, creativiteit gestimuleerd en liefde voor kunst, kunstenaars en musea bijgebracht. De interactieve rondleiding prikkelt kinderen om intensiever te kijken, vragen te stellen, te discussiëren, te reflecteren op artistieke, culturele en maatschappelijke thema’s, inspireren en tegelijkertijd tot zelf creëren.

stedelijk museum

stedelijk museum

voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De eerste spoorlijn · Eerste Wereldoorlog · De Stijl · Crisisjaren · Tweede Wereldoorlog Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing speelt een essentiële rol. Persoonlijke verwondering, in combinatie met de onderzoekende houding die kinderen in wezen eigen is en die ook kunstenaars kenmerkt, zijn een kansrijk begin. Door die onderzoekende houding te ondersteunen wordt nieuws gierigheid aangewakkerd, creativiteit gestimuleerd en liefde voor kunst, kunstenaars en musea bijgebracht. De interactieve rondleiding prikkelt kinderen om intensiever te kijken, vragen te stellen, te discussiëren, te reflecteren op artistieke, culturele en maatschappelijke thema’s, inspireren en tegelijkertijd tot zelf creëren.

Stedelijk in de klas: Gekke Machines Omschrijving programma: Kan kunst bewegen? Kan kunst ook iets zijn wat je op straat hebt gevonden? Geïnspireerd door het werk van kunstenaars zoals Jean Tinguely en Alexander Calder maken leerlingen zelf bewegende objecten. Duur: 1,5 uur plus twee gratis lessuggesties voor vervolglessen Groep: 3, 4, 5 en 6 Kosten: Gratis tijdens pilotfase, daarna starttarief € 100,- (afhankelijk van afstand school-museum). Thema programma: Wij draaien de rollen om: het Stedelijk komt naar school. Een museumdocent van het Stedelijk verzorgt een les in de klas. Het is ook mogelijk de lessen zelf uit te voeren. Na heropening kan ‘Stedelijk in de Klas’ worden geboekt in combinatie met een museumbezoek. Kan kunst bewegen? Kan kunst ook iets zijn wat je op straat hebt gevonden? Geïnspireerd door het werk van kunstenaars zoals Jean Tinguely en Alexander Calder maken leerlingen zelf bewegende objecten. Leerdoelen: - Verwondering oproepen bij leerlingen door eigen onderzoek en dat van een kunstenaar. - S pelenderwijs leerlingen laten onderzoeken wat vorm en inhoud met elkaar te maken hebben. 63

64

Stedelijk in de klas: Orde of chaos?

stedelijk museum

- Leerlingen leren dat achter elk kunstwerk een verhaal zit. - Leerlingen krijgen woorden voor het beschrijven van de wereld om hen heen en kunst werken in het bijzonder en leren zo beter/anders te kijken. - Leerlingen kennis laten maken met kunstenaars als Tinguely en Calder uit voornamelijk de collectie van het Stedelijk Museum. - Leerlingen leren samen te werken, maar ook te beslissen voor zichzelf. - Leerlingen leren onderzoek te doen naar het gegeven ‘beweging’. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 44. De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. 57. De leerlingen leren op een verantwoorde manier deelnemen aan de omringende be wegingscultuur en leren de hoofdbeginselen van de belangrijkste bewegings- en spelvormen ervaren en uitvoeren. 58. De leerlingen leren samen met anderen op een respectvolle manier aan bewegings activiteiten deelnemen, afspraken maken over het reguleren daarvan, de eigen bewegingsmogelijkheden inschatten en daarmee bij activiteiten rekening houden. Aansluiting Canon van Nederland: · Eerste Wereldoorlog · De Stijl · De televisie Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing speelt een essentiële rol. Persoonlijke verwondering, in combinatie met de onderzoekende houding die kinderen in wezen eigen is en die ook kunstenaars kenmerkt, zijn een kansrijk begin. Door die onderzoekende houding te ondersteunen wordt nieuws gierigheid aangewakkerd, creativiteit gestimuleerd en liefde voor kunst, kunstenaars en musea bijgebracht. De interactieve rondleiding prikkelt kinderen om intensiever te kijken, vragen te stellen, te discussiëren, te reflecteren op artistieke, culturele en maatschappelijke thema’s, inspireren en tegelijkertijd tot zelf creëren.

stedelijk museum

Omschrijving programma: Wat doen kunstenaars met chaos en orde in de wereld? De kunstenaars van De Stijl en Dada wilden de wereld veranderen en lieten dit zien in alles wat zij maakten. Hoe zien jouw idealen eruit? Duur: 1,5 uur plus twee gratis lessuggesties voor vervolglessen. Groep: 7 en 8 Kosten: Gratis tijdens pilotfase, daarna starttarief € 100,- (afhankelijk van afstand school-museum). Thema programma: De Stijl en Dadaïsme Aansluiting belevingswereld: Bij elk programma wordt een aansluiting gezocht bij de belevingswereld van de doelgroep, zodat de kinderen een band aan kunnen gaan met de kunstwerken en door eigen interpretaties en associaties geboeid en geënthousiasmeerd worden. Leerdoelen: -D e leerling ontwikkelt het vermogen tot verwondering over moderne kunst en vormgeving, met name over de kunststroming de Stijl en Dadaïsme. -D e leerling leert spelenderwijs over begrippen en kenmerken van Dada en de Stijl, zonderdaarbij de kunststromingen als opgelegde leerstof te ervaren. - De leerling leert anders te kijken naar alles om hem/haar heen. - De leerling ontdekt andere betekenislagen van alledaagse voorwerpen. - De leerling maakt kennis met werken uit de collectie van het Stedelijk Museum. - De leerling leert eigen kunstwerk te beschrijven. - De leerling leert eigen idealen te formuleren en deze via beeld en tekst kenbaar te maken. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 5. De leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies, zoals: informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen. 6. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, en bij systematisch geordende bronnen, waaronder digitale bronnen. 7. De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten. 8. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur. 65

tropenmuseum

9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. 10. De leerlingen leren bij de doelen onder ‘mondeling taalonderwijs’ en ‘schriftelijk taal onderwijs’ strategieën te herkennen, te verwoorden, te gebruiken en te beoordelen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 44. De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Eerste Wereldoorlog · De Stijl · Tweede Wereldoorlog Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Kunstbeschouwing speelt een essentiële rol. Persoonlijke verwondering, in combinatie met de onderzoekende houding die kinderen in wezen eigen is en die ook kunstenaars kenmerkt, zijn een kansrijk begin. Door die onderzoekende houding te ondersteunen wordt nieuwsgierigheid aangewakkerd, creativiteit gestimuleerd en liefde voor kunst, kunstenaars en musea bijgebracht. De interactieve rondleiding prikkelt kinderen om intensiever te kijken, vragen te stellen, te discussiëren, te reflecteren op artistieke, culturele en maatschappelijke thema’s, inspireren en tegelijkertijd tot zelf creëren.

stedelijk museum

Tropenmuseum 66

Linnaeusstraat 2 1092 CK Amsterdam

E [email protected] T 020 568 8233 www.tropenrooster.nl 67

Tropenmuseum

68

Kantjil

Daar zit muziek in!

Omschrijving programma: Het dwerghertje Kantjil uit Indonesië en zijn begeleider nemen de kinderen en u mee op reis door het Tropenmuseum. De kinderen worden vriendjes van Kantjil en ontmoeten tijdens de reis zijn tropenvrienden. Een bijzondere (eerste) museumervaring en uw leerlingen zullen vol verwondering zijn over de voorwerpen. Kortom, de tropen op kleuterhoogte. Duur: 75 minuten Groep: 1 en 2 Kosten: € 6,- per leerling.

Omschrijving programma: Uw leerlingen maken een muzikale reis. De leerlingen leren meer over verschillende instrumenten uit verschillende werelddelen. Tijdens het bezoek bekijken ze de interactieve tentoonstelling Muziekwereld. Ook leren de leerlingen zelf een muziekstuk spelen op de Caraïbische steeldrum. Duur: 90 minuten Groep: 3, 4, 5 en 6 Kosten: € 6,- per leerling.

Thema programma: Een reis door het Tropenmuseum Aansluiting belevingswereld: Dieren spreken tot de verbeelding, in het programma gaan de leerlingen opzoek naar verschillende dieren zoals de krokodil, de tijger, de olifant en het paard. Kantjil neemt de kinderen mee op zoektocht. Leerdoelen: - Leerlingen hebben een leuke museumervaring. - Leerlingen kennen Kantjil, het Indonesische dwerghertje en zijn verhalen. - Leerlingen maken kennis met verschillende voorwerpen uit verre landen. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief Kunstbeschouwing: Nee

Thema programma: Aansluiting belevingswereld: Leerdoelen: Kerndoelen: Aansluiting Canon van Nederland: Leerstijl: Kunstbeschouwing:

tropenmuseum

tropenmuseum

Het Tropenmuseum presenteert, onderzoekt en bevordert de kennis van en wisselwerking tussen culturen. Alle museale middelen worden daartoe ingezet: tentoonstellingen, collecties en deskundigheid, publicaties, het historische gebouw, educatieve en andere activiteiten. Het museum is vernieuwend in zijn themakeuze en presentatiewijze. Het biedt beleving en ervaring voor een breed en divers publiek, versterkt de waardering voor culturele diversiteit, is internationaal actief in het kader van cultuur en ontwikkeling en vervult een belangrijke rol in het onderwijs.

Wereldmuziek Geen informatie - Leerlingen herkennen instrumenten uit verschillende werelddelen. - Leerlingen horen hoe verschillende instrumenten klinken. - Leerlingen ervaren zelf hoe het is om een instrument te bespelen. - Leerlingen verdiepen zich in de steeldrum en leren een kort muziekstuk spelen. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. · Veelkleurig Nederland Actief Nee

69

Rondleiding langs hoogtepunten

Thema programma: Aansluiting belevingswereld: Leerdoelen: Kerndoelen: Aansluiting Canon van Nederland: Leerstijl: Kunstbeschouwing:

Bijzondere verhalen uit het Tropenmuseum Interesse in de ander - Leerlingen gaan naar huis met tien bijzondere verhalen van over de hele wereld. - Leerlingen leren voorwerpen herkennen en beter te begrijpen. - Leerlingen herkennen dit soort voorwerpen ook buiten het museum. - Leerlingen leren hoe voorwerpen in musea terechtkomen. 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 12. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder ‘woordenschat’ vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. · Suriname en de Nederlandse Antillen · Veelkleurig Nederland Receptief Ja, de objecten staan centraal in de rondleiding.

van G ogh M useum

tropenmuseum

Omschrijving programma: In het Tropenmuseum staan duizenden voorwerpen. Het is ons gelukt een keuze te maken uit alle objecten, waarmee we in vogelvlucht een beeld van het hele museum kunnen geven. Een tiental objecten om te onthouden, over na te denken en over na te vertellen. De museumdocent vertelt anekdotes en verhalen en helpt de leerlingen goed te kijken. Hoe meer je weet, hoe beter je kijkt! Duur: 1 uur Groep: 7 en 8 Kosten: € 6,- per leerling.

© Rene Gerritsen

Van Gogh Museum

70

Paulus Potterstraat 7 1071 CX Amsterdam

E [email protected] T 020 570 5246 www.vangoghmuseum.nl 71

Samenhang tussen de programma’s:

De collectie van Vincent van Gogh staat centraal in alle programma’s.

Camille

van G ogh M useum

Omschrijving programma: Na een introductie aan de hand van het Gouden Boekje Vincent en Camille neemt een museumdocent de leerlingen mee op ontdekkingstocht langs de bijzondere schilderijen van Vincent van Gogh. En misschien komt Camille zelf ook nog wel even kijken! Kleuren staan centraal in deze speciale rondleiding voor kleutergroepen, die aansluit op de belevingswereld van het jonge kind. Duur: circa 1 uur Groep: 1 en 2 Kosten: € 40,- per 12 leerlingen, minimaal 2 begeleiders per groep. Thema programma: Kleuren staan centraal in deze speciale rondleiding voor kleutergroepen Aansluiting belevingswereld: De leerlingen kijken naar schilderijen die aansluiten bij hun belevingswereld, zoals de slaapkamer, het portret van de moeder van Camille en het zusje van Camille. Zo kunnen ze vertellen over hun eigen slaapkamer, hun eigen familie. Kleuren staan centraal in deze speciale rondleiding voor kleutergroepen, die aansluit op de belevingswereld van het jonge kind. Leerdoelen: Het leren kijken naar en het praten over kunst staan daarbij centraal. Kerndoelen: 54. De leerlingen leren beelden, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Vincent van Gogh Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Het leren kijken naar en het praten over kunst zorgt voor de kunstbeschouwing in het programma.

72

Interactieve rondleiding Omschrijving programma: Speciaal door het museum opgeleide museumdocenten verzorgen actieve rondleidingen, waarin verschillende onderwerpen ter sprake komen. Daarbij wordt uiteraard rekening gehouden met het niveau van de groep. Onderwerpen die aan bod kunnen komen zijn: schildertechniek, kleurgebruik, thematiek, verschillen en overeenkomsten, compositie, licht, materiaal en smaak. Het leren kijken naar en het praten over kunst staan daarbij centraal. Duur: circa 1 uur Groep: 3, 4, 5, 6, 7 en 8 Kosten: € 40,- per 12 leerlingen, minimaal 2 begeleiders per groep. Thema programma: Het leren kijken naar en het praten over kunst staan centraal. Onderwerpen die aan bod kunnen komen zijn: schildertechniek, kleurgebruik, thematiek, verschillen en overeen komsten, compositie, licht, materiaal en smaak. Aansluiting belevingswereld: Tijdens de interactie met de leerlingen komt de belevingswereld van de leerlingen naar voren. Ze zien verschillen tussen en overeenkomsten met hun belevingswereld en die van Vincent van Gogh. Leerdoelen: Het leren kijken naar en het praten over kunst staan centraal. Kerndoelen: 54. De leerlingen leren beelden, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Vincent van Gogh Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Het leren kijken naar en het praten over kunst zorgt voor de kunstbeschouwing in het programma.

van G ogh M useum

Van Gogh Museum Een bezoek aan het Van Gogh Museum is een unieke ervaring. Nergens ter wereld zijn zoveel schilderijen van Vincent van Gogh bij elkaar te zien. In het museum is de ontwikkeling in het werk van de kunstenaar dan ook goed te zien. Door te kijken en te vergelijken maken uw leerlingen kennis met een van de beroemdste schilders uit de Nederlandse geschiedenis. U en uw groep zijn van harte welkom.

73

Jij als rondleider Omschrijving programma: Bij ‘Jij als rondleider’ zijn het de leerlingen zelf die hun groepsgenoten uitleg geven bij de schilderijen van Vincent van Gogh. In een korte workshop laat een museumdocent zien hoe je dat kunt doen. De leerlingen maken niet alleen kennis met Vincent van Gogh en het Van Gogh Museum maar krijgen ook tips over luisteren, onderzoeken en presenteren. Vervolgens zijn ze zelf aan de beurt! Duur: 90 minuten Groep: 7 en 8 Kosten: € 60,- per 14 leerlingen, minimaal 1, maximaal 9 begeleiders.

verzetsmuseum

van G ogh M useum

Thema programma: Het onderzoeken en presenteren van een schilderij van Vincent van Gogh. Aansluiting belevingswereld: Tijdens de interactie met de leerlingen komt de belevingswereld van de leerlingen naar voren. Ze zien verschillen tussen en overeenkomsten met hun belevingswereld en die van Vincent van Gogh. Ook zullen ze, net als op school (leren) presenteren. Leerdoelen: Het leren kijken naar en het praten over kunst en het presenteren van een schilderij staat centraal. Kerndoelen: 54. De leerlingen leren beelden, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Vincent van Gogh Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Het leren kijken naar en het praten over kunst zorgt voor de kunstbeschouwing in het programma.

Verzetsmuseum Amsterdam 74

Plantage Kerklaan 61-A 1018 CX Amsterdam

E [email protected] T 020 620 2535 www.verzetsmuseum.org 75

De leerlingen ontdekken hoe het leven was in Nederland tijdens de bezetting: het dagelijks leven, de toenemende onderdrukking en onvrijheid, de joden vervolging, de collaboratie, en het verzet tegen de Duitse bezetting. De leerlingen lopen rond in een decor van na gebouwde straten en wandvullende foto’s; het lijkt op het Nederland van toen. Ze worden met vragen uitgedaagd om na te denken over de vraag: wat zou ik hebben gedaan in zo’n situatie? Een permanente kinderafdeling zal naar verwachting in april 2013 worden geopend.

Samenhang tussen de programma’s: Alle programma’s worden afgestemd op de specifieke doelgroep. Het onderwerp blijft hetzelfde. Kerndoelen:

Rondleiding Omschrijving programma: Gezamenlijke start met een film van 10 minuten over Truus, Eva, Heinz en Wim. Rondgang door het museum in ca. één uur in groepjes van rond de 10 leerlingen. De museumdocenten sluiten zo goed mogelijk aan bij het niveau van de leerlingen en er is ruimte voor inbreng van de leerlingen zelf. Duur: 1,5 uur Groep: 7 en 8 Kosten: € 3,50 per leerling en begeleider.

verzetsmuseum

Thema programma: Tweede Wereldoorlog: dilemma’s, aanpassen, meedoen, verzetten, jodenvervolging. De museumdocent leidt een subgroep in ruim een uur door de vaste expositie. De route door de vaste tentoonstelling is chronologisch en daarom starten de subgroepen kort na elkaar. Bij de rondleiding is de groepsgrootte maximaal elf om voldoende interactie te kunnen waarborgen. Een rondleiding is geen eenrichtingsverkeer; er is veel ruimte voor inbreng van de leerlingen. De museumdocenten sluiten goed aan bij het niveau van de groep en stellen - zeker bij lagere niveaus en jongere leeftijd – regelmatig vragen om te controleren of het verhaal en de tentoonstelling worden begrepen. Tijdens de rondleiding en de gezamenlijke afronding in is ruimte voor de eigen leefwereld van de leerlingen en een koppeling naar nu. Aansluiting belevingswereld: De vragen zijn aangepast op het denken inlevingsvermogen van de kinderen. Alle voorbeelden die worden gebruikt zijn waargebeurde persoonlijke verhalen, die toegelicht worden met echte objecten. Interactieve rondleiding aangepast op de interesse en de vragen die leven. Leerdoelen: - Leerlingen door rondleiding, opdracht en/of buurtwandeling in contact brengen met de basiskennis van de Nederlandse geschiedenis tijdens de bezetting door nazi-Duitsland. - Hen laten ervaren wat het betekende om in Nederland te leven tijdens de Tweede Wereldoorlog door zich in te leven in de persoonlijke verhalen. - Ze het inzicht geven dat het tijdens de bezetting niet ging om een simplistisch goed of fout schema, maar om mensen die voor allerlei keuzes, problemen en soms morele dilemma’swerden geplaatst.

76


- Ze het besef geven dat er tijdens de bezetting verschillende rollen en posities waren: daders, slachtoffers, toeschouwers en mensen die in verzet kwamen. - Ze het besef geven dat de bezettingsgeschiedenis tot op de dag van vandaag zijn sporen nalaat. - Ze inzicht geven in de waarde van tolerantie, gelijkwaardigheid en democratie. - Ze inzicht geven in de relatie van de gebeurtenissen tijdens de oorlog met de eigenleef wereld, waar buitensluiten, conflicten, opkomen voor je mening en voor anderen ook een rol spelen. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. · Tweede Wereldoorlog Actief/ Rceptief/ Reflectief Nee

verzetsmuseum

Verzetsmuseum amsterdam

Buurtwandeling Omschrijving programma: In de directe omgeving van het museum herinneren veel gebouwen en monumenten aan vervolging en verzet zoals de aanslag op het bevolkingsregister, de redding van ruim 600 joodse kinderen uit de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg, het monument voor het kunstenaarsverzet, het Auschwitzmonument, de Dokwerker, het monument voor dove joodse slachtoffers, Stolpersteine en ook over Artis tijdens de bezetting zijn interessante verhalen te vertellen. Met een groepje van circa 15 leerlingen wandelt de museumdocent in ongeveer één uur door de buurt. Duur: circa 90 minuten Groep: 7 en 8 Kosten: € 2,75 per leerling/begeleider. Thema programma:

Tweede Wereldoorlog: dilemma’s, aanpassen, meedoen, verzetten, Jodenvervolging.

77

78

Op onderzoek in Het Verzetsmuseum Omschrijving programma: De museumdocent leidt een subgroep in ruim één uur door de vaste expositie. De route door de vaste tentoonstelling is chronologisch en daarom starten de subgroepen kort na elkaar. Bij de rondleiding is de groepsgrootte maximaal elf om voldoende interactie te kunnen waarborgen. Een rondleiding is geen eenrichtingsverkeer; er is veel ruimte voor inbreng van de leerlingen. De museumdocenten sluiten goed aan bij het niveau van de groep en stellen - zeker bij lagere niveaus en jongere leeftijd – regelmatig vragen om te controleren of het verhaal en de tentoonstelling worden begrepen. Tijdens de rondleiding en de gezamenlijke afronding in is ruimte voor de eigen leefwereld van de leerlingen en een koppeling naar nu. Duur: 60 á 90 minuten Groep: 7 en 8 Kosten: € 2,75 per leerling/begeleider. Thema programma: Tweede Wereldoorlog: dilemma’s, aanpassen, meedoen, verzetten, Jodenvervolging. Aansluiting belevingswereld: De vragen zijn aangepast op het denken inlevingsvermogen van de kinderen. Alle voorbeelden die worden gebruikt zijn waargebeurde persoonlijke verhalen, die toegelicht worden met echte objecten. Leerdoelen: We hopen dat de leerlingen na een bezoek: - Basiskennis hebben over Nederland in bezettingstijd. - De opgedane kennis en ervaring betrekken op hun eigen leven. - Plezier hebben beleefd aan het bezoek. - Het museum bij anderen aanbevelen. - L eerlingen door rondleiding, opdracht en/of buurtwandeling in contact brengen met de basiskennis van de Nederlandse geschiedenis tijdens de bezetting door nazi-Duitsland. -H en laten ervaren wat het betekende om in Nederland te leven tijdens de Tweede Wereldoorlog door zich in te leven in de persoonlijke verhalen. - Ze het inzicht geven dat het tijdens de bezetting niet ging om een simplistisch goed of fout schema, maar om mensen die voor allerlei keuzes, problemen en soms morele dilemma’s werden geplaatst. - Ze het besef geven dat er tijdens de bezetting verschillende rollen en posities waren: daders, slachtoffers, toeschouwers en mensen die in verzet kwamen. - Ze het besef geven dat de bezettingsgeschiedenis tot op de dag van vandaag zijn sporen nalaat. - Ze inzicht geven in de waarde van tolerantie, gelijkwaardigheid en democratie. - Ze inzicht geven in de relatie van de gebeurtenissen tijdens de oorlog met de eigen leef wereld, waar buitensluiten, conflicten, opkomen voor je mening en voor anderen ook een rol spelen.

verzetsmuseum

verzetsmuseum

Aansluiting belevingswereld: De buurtwandeling is aangepast op het denken inlevingsvermogen van de kinderen. Alle voorbeelden die worden gebruikt zijn waargebeurde persoonlijke verhalen. Ze zien de plekken waar het zich echt heeft afgespeeld. Leerdoelen: We hopen dat de leerlingen na een bezoek: - Basiskennis hebben over Nederland in bezettingstijd. - De opgedane kennis en ervaring betrekken op hun eigen leven. - Plezier hebben beleefd aan het bezoek. - Het museum bij anderen aanbevelen. - Leerlingen door rondleiding, opdracht en/of buurtwandeling in contact brengen met de basiskennis van de Nederlandse geschiedenis tijdens de bezetting door nazi-Duitsland. - Hen laten ervaren wat het betekende om in Nederland te leven tijdens de Tweede Wereldoorlog door zich in te leven in de persoonlijke verhalen. - Ze het inzicht geven dat het tijdens de bezetting niet ging om een simplistisch goed of fout schema, maar om mensen die voor allerlei keuzes, problemen en soms morele dilemma’s werden geplaatst. - Ze het besef geven dat er tijdens de bezetting verschillende rollen en posities waren: daders, slachtoffers, toeschouwers en mensen die in verzet kwamen. - Ze het besef geven dat de bezettingsgeschiedenis tot op de dag van vandaag zijn sporen nalaat. - Ze inzicht geven in de waarde van tolerantie, gelijkwaardigheid en democratie. - Ze inzicht geven in de relatie van de gebeurtenissen tijdens de oorlog met de eigen leef wereld, waar buitensluiten, conflicten, opkomen voor je mening en voor anderen ook een rol spelen. Kerndoelen: 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Tweede Wereldoorlog Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Nee

79

verzetsmuseum


37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. · Tweede Wereldoorlog Actief/ Receptief/ Reflectief Nee

M useum W illet- H olthuysen

Kerndoelen:

Museum Willet-Holthuysen 80

Herengracht 605 1017CE Amsterdam

E [email protected] T 020 5231 743 www.willetholthuysen.nl 81

De laatste bewoners van het grachtenpand aan de Herengracht 605 waren Abraham Willet (1825-1888) en zijn vrouw Louisa Holthuysen (1824-1895), een welgesteld echtpaar. In het testament van Louisa Willet-Holthuysen stond vermeld dat het huis inclusief de inboedel naar de stad Amsterdam ging op voorwaarde dat het na haar dood een openbaar toegankelijk grachtenmuseum zou zijn. Op 1 mei 1896 gingen de deuren van het grachtenmuseum voor het eerst open. Samenhang tussen de programma’s: De educatieve programma’s van het Amsterdam Museum en het Willet-Holthuysen worden opgebouwd ‘van klein naar groot’. Dit betekent dat de leerlingen in de lagere klassen beginnen met de geschiedenis van dichtbij en naarmate ze ouder worden steeds meer uitbreiden naar de geschiedenis van de wereld.

Muis in het grachtenhuis Omschrijving programma: Je gaat op bezoek bij Snor en Snuit. Kun jij net zo goed kijken en luisteren als een muis? De muizen nemen je mee naar de slaapkamer, de spelletjeskamer, de danskamer en de keuken. Wat gebeurde daar vroeger allemaal? Welke spullen staan er? Heb jij zulke spullen ook thuis? Duur: Voorbereiding circa 1 uur, museumbezoek circa 1 uur, verwerkingsles circa 1 uur. Groep: 1 en 2 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen. Thema programma: Wonen in vroegere tijden Aansluiting belevingswereld: Beide poppen in dit programma hebben een eigen karakter en benaderen de leerlingen op hun eigen niveau en op een speelse manier. Verder wordt in dit programma de fantasie van de kinderen geprikkeld. Leerdoelen: - De leerlingen begrijpen wat ‘een museum’ is. - De leerlingen maken kennis met het begrip ‘vroeger’. - De leerlingen kunnen het verschil tussen ‘oud’ en ‘nieuw’ of ‘vroeger’ en ‘nu’ maken. - De leerlingen leren zich voor te stellen hoe het vroeger was, door iets na te spelen. - De leerlingen leren nieuwe woorden. - De leerlingen begrijpen alles wat de museumdocent vertelt. - De leerlingen gebruiken verschillende zintuigen. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De grachtengordel Leerstijl: Actief/ Receptief Kunstbeschouwing: Nee 82



Museum Willet- H olthuysen

Madame & Monsieur Omschrijving programma: Tijdens het programma staat de volgende vraag centraal: Hoe leefde een rijke familie in een chic grachtenhuis in de 19e eeuw? Duur: 1 uur Groep: 3 en 4 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen. Thema programma: Het leven van de rijke familie Willet met personeel in een chic grachtenhuis, etiquetteregels en omgangsvormen. Aansluiting belevingswereld: Aan de hand van voor de kinderen ‘bekende’ thema’s zoals wonen, eten, dansen, slapen, spelen, kleding leren de kinderen de verschillen tussen vroeger en nu. Actief leren, gebruik van verschillende zintuigen, gebruik van een echt grachtenhuis van meer dan 150 jaar geleden. Daar is alles anders: hele chique kamers, oude voorwerpen…. Leerdoelen: Het voornaamste doel is dat de leerlingen plezier hebben in het bezoeken van een museum. Ze lopen door een echt grachtenhuis van meer dan 150 jaar geleden. - De leerlingen kunnen het verschil tussen ‘vroeger en nu’ maken. - De leerlingen leren zich voor te stellen hoe het vroeger was door iets na te spelen. - De leerlingen leren en begrijpen nieuwe woorden. - De leerlingen gebruiken alle zintuigen. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren teven die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen, zoals aanwezig in ons cultureel erfgoed, en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De grachtengordel Leerstijl: Actief/ Receptief Kunstbeschouwing: Nee

83

Rondje interactief

Omschrijving programma: In het programma staat de volgende vraag centraal: Wat moest het personeel in een chic grachtenhuis vroeger allemaal doen als de deftige familie een feestelijke maaltijd gaf? Duur: 1 uur Groep: 5 en 6 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen.

Omschrijving programma: Het grachtenpand van de 19de-eeuwse familie Willet-Holthuysen is ideaal voor actieve rondleidingen. Meubels en voorwerpen in de stijlkamers komen tot leven als museumdocent en leerlingen discussiëren. Wie bezochten de deftige balzaal? Wat kookte het personeel op het kolenfornuis? En wat verborg de Blauwe kamer? Duur: 1 uur Groep: 7 en 8 Kosten: € 45,- per 15 leerlingen.

Thema programma: Eten, drinken, koken, werken bij een deftige familie in een grachtenhuis in de 19e eeuw Aansluiting belevingswereld: Aan de hand van voor de kinderen ‘bekende’ thema’s zoals koken, eten, wonen, werken leren de kinderen de verschillen tussen vroeger en nu. Actief leren, gebruik van verschillende zintuigen, gebruik van een echt grachtenhuis en keukenvoorwerpen van meer dan 150 jaar geleden, in het bijzonder de keuken van vroeger, de geheime gangetjes voor het personeel en meer. Leerdoelen: - De leerlingen kunnen het verschil tussen ‘vroeger en nu’ maken. - De leerlingen leren zich voor te stellen hoe het vroeger was door iets na te spelen. - De leerlingen leren en begrijpen nieuwe woorden. - De leerlingen gebruiken alle zintuigen. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen, zoals aan wezig in ons cultureel erfgoed, en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De grachtengordel Leerstijl: Actief/ Receptief Kunstbeschouwing: Bekijken van fruit/tafelstillevens op een basale manier: herkennen van de etenswaren, waar de kleine en grote etenswaren werden neergelegd om geschilderd te worden, de kleuren, de stijl.

84



Keukengeheimen

Thema programma: Herenhuis aan de gracht Aansluiting belevingswereld: Door de leerlingen zelf actief deel te laten nemen aan het programma en hun inbreng een plaats te geven in het verloop van het programma. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de tijdvakken. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De Republiek · De grachtengordel Leerstijl: Actief/ Receptief Kunstbeschouwing: Nee

85

ASMAN

STRAAT

)

18

O

UW

-21

SG

RAC HT

T

-34 -33

AA N

1-

AC HT

K M RA

AT BU RG

ER

DA

EN KA TT

10

Bijbels Museum

9

Bijzondere Collecties - Universiteit van Amsterdam

10 AD

E

14 -22

AT HA TIS TR A

SK

RP

MA U

RIT

SA

BO RN

EO

ST

3

Amsterdam Museum

22 Nederlands Instituu

4

Anne Frank Huis

23 De Nieuwe Kerk

5

De Appel Arts Centre

24 De Oude Kerk

6

ARCAM - Architectuur Centrum Amsterdam

25 Museum Ons’ Lieve

7

ARTIS

26 Het Persmuseum

8

Bijbels Museum

27 Museum Het Remb

9

Bijzondere Collecties - Universiteit van Amsterdam

28 Koninklijk Paleis Am

AT

NIAS

29 Rijksmuseum

11 EYE Film Instituut Nederland

30 Museum Het Schip

12 FOAM

31 Stadsarchief Amste

13 &FOAM

32 Stedelijk Museum

14 Museum Geelvinck Hinlopen Huis

33 Stedelijk Museum B

15 Hermitage Amsterdam

34 Tassen Museum He

16 Hollandsche Schouwburg

35 Tropenmuseum

17 Huis Marseille - Museum voor fotografie

36 Van Gogh Museum

18 Joods Historisch Museum

37 Museum Van Loon

19 Het Scheepvaartmuseum

38 Museum Willet-Hol

21 Science Center NEMO

25 Museum Ons’ Lieve Heer op Solder 26 Het Persmuseum

STRA

MAKASSAR PLEIN

MADU

AT

27 Museum Het Rembrandthuis

MAKA

SSAS

JAVASTRAAT

TRAA T

JAVA ST

BALI STRAAT

RAAT

28 Koninklijk Paleis Amsterdam 29 Rijksmuseum

WEG LINDE

INSU

14

30 Museum Het Schip 31 Stadsarchief Amsterdam

13 &FOAM

32 Stedelijk Museum

14 Museum Geelvinck Hinlopen Huis

33 Stedelijk Museum Bureau Amsterdam

15 Hermitage Amsterdam

34 Tassen Museum Hendrikje

2-37 3-7-2

16 Hollandsche Schouwburg

35 Tropenmuseum

A TR

36 Van Gogh Museum

18 Joods Historisch Museum

37 Museum Van Loon

19 Het Scheepvaartmuseum

38 Museum Willet-Holthuysen

AT

9

RK

17 Huis Marseille - Museum voor fotografie

ERW

LD

37

AAT

EG

ELAW

TUG

10 Verzetsmuseum Amsterdam

24 De Oude Kerk

22

RA

RASTRAAT

9-1 4

FUNENPARK

AA T TR RS TE PE

8

R

ARTIS

ZEEBURGERDIJK

4

SS BE LE

ERPA

7

AA CZ

4-9-14

4-25 4-16-2 RAAT VIJZEL ST

ARCAM - Architectuur Centrum Amsterdam TALOSTRAAT

4-25

21 Science Center NE

23 De Nieuwe Kerk GORON

4-16-2

20 Nederlands Uitvaa

De Hortus Botanicus Amsterdam

22 Nederlands Instituut voor Mediakunst

CE

OOST

16-24

9-1 624 -25 4-

ROKIN

-16-24 -25

KALV ERST

1-2

RAAT

-5

SINGEL

42

ST RA

O VO NIE

UW

EZ

IJD

S

SIN

HE R

GE

L

RB U

GR EN

KE

Allard Pierson Museum

2

M

32 N AA EN L

513 2-

RS GR

IN

IZE

RG W AL

SE N

AC HT

17

AC HT GR

TRA AT RN MA

DE RIK

PR

HERENGRACHT

De Appel Arts Centre 1

6

CRUQUIUSW

AAT

8 DR IKST RAA T HE N

IXS

KEIZERSGRACHT

5

PO

STR

FRE

10

PRINSENGRACHT

Anne Frank Huis

22

EG

43

KENSTR MOLUK

7

CE

AUT

4

CRUQUIUSWEG

22

Amsterdam Museum 43

WIB

3

ADE

ZEEBURGERK

26

EG

TEL

4

9

-24 -12

N

De Hortus Botanicus Amsterdam 41 N

T TRAA

OOST

7 3-7-3

AN

AMS

5

3- 2

3

RK ERPA

BA

R UU

INT

AT

3-5

T TRAA

DENS

SARPHATIPARK

2

T ASTRAA

9-22

NDES

AAT

TRA

T AA

TRAAT BOLS

R EST ERL

T TRAA

EENS

N ST

1E JA


12 FOAM

OOSTERPARK

STR

T TRAA

DOUS

US

BA

16-24

RAAT

1

20 Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover

1

11 EYE Film Instituut Nederland 35

WO

ARD

GER

RAAT

CHST

RUYS

CHST

RUYS

N VA

FERDINAND

N VA

RAAT

3

DE

EOKA

BORN

10 Verzetsmuseum Amsterdam

SA RAVE

SAR

7-10

AN

ERLA

DE BO

43

EOBORN D N EILA

1E ATJEHSTRAAT

‘S G

AT

RA TIST PHA

4-25

-12

J. VERM EERS TRAA T

3-5

SUST

AA T

43 FEIKE

SUMATR

SAR

7-10

16-2 4

MET

TR

BORNEOLAAN

TRAAT CELEBESS

AMSTEL VELD

MARIE HEINEKEN PLEIN

RS

10

AT

36

MUSEUM PLEIN

GE

RA TIST PHA

TT PO

RIEL

N

AUT

2

32

DE NL

WIB

3-1 AT

RA EG

ID

4-7-10-25 WETERINGSC HANS

2-5

ERST

LUS

M

E

TA G

AT

AD

UR

914

TEL

EST

ERL

SK

ARTIS ROYAL ZOO

AN

AA

AMS

BA

DE

S

PL

E

TRAAT

T CH

E

N VA

STR

SSE

AN

ER

16

E LAIR

CH

29

GAB

T AA

GS

7

2

15

T

UD

10

18

STRA

IN

HO

EB

T RAA

RA

G

G

KERK

SENG RACH

ER

ST AD

PAU

CHT

PRIN

ET

T RAA

KEIZER SGRA

37

13

10 W

86

OO GR STEN AC B HT .

ZE

HTSES

12 14

N

N LA

T AA

STR

-5

31

SE IN

NS

GE

2 1-

7-

KW

KAT GR TENB AC HT .

RST SPE WEE

T

PR

UY

1

R SPA

6

914

UTREC

NH

TIJ

1

38

PLEIN NGRA CHT

RA

LEIDSE PLEIN

O ERT OV

LEM

19

-43

16

REMBRANDT PLEIN THORBECKE 34

HERE CH

WIL

-42

KADE

VEELAA

T

AMSTEL

9-1 4

SG

PANA

RMAN

STUU

41-43

TAN

NS

CH

ER

DE

MAKA

RAAT

ENST

ENIST

LAMP

AAN

RA

HT WAC

SEIN

VAN EESTERENL

CO

G

AT

RA ERST

7-10

ER

KE IZ

WATERLOO PLEIN

MUNT PLEIN

H

EN

M

5

DA

T AA

1E

SE

2-

GS

TR IXS RN

2

1AT RA

ST

2

DIN

9

ID

VONDELPARK

22

27

KONINGS PLEIN

LE

OM

21

5

NIEUW MARKT

MA

24

1 17 8

RG

NBU

SPORE

KA ERTS

10

22-4 3

3-1

25

WIT GR TENB AC HT .

T AA

STR

KER

DE

DE

DAM

KIN

IN RB VE

3

7 7-1

INKA

KEERWAL

7 10-1

22

PIET HE

26

6

26

28

33

4 13-1

S

23

C

RQ

13 -14 -17

HT

GRA

ZEN

25-2

4 WESTER MARKT

PIET HEINKADE

-41

KNSM EIL

10

3-1

AND

25-26

RO

CLE

41-42

KNSMLAAN

DE

EE UW

FERRY (free)

NOORDER MARKT

AT TRA

42

JAVAEILAND

18

-22

CH

LIJN

AT

AL RDW

NOO

RA

BAA NSG

10

21

RA

N

FE

3-1 8-2

1

HET IJ

ER

LLST

SIX HAVEN

(fr ee

AA T

RR Y

TR

HA

VAN DER PEK STR AAT

EG

)

US

VA N

SL

W ER

T

O

SA

AA

M

GROTE BICKERSSTRAAT

3

PRINSENEILAND

PRINSENEILAND

N

IK

BU

ree

AS

HO

SL

EG

(f RY

N

HA VIK

WILLEM SLUIS

11

BR

RD

O

O

KA

N LA

-35

ANKA DE HO UTM

L

AA

N

R FE

2E

EG

DS

SW

10

LTW

W

RN

OO

UI LH

HAARLEMMER PLEIN

Museumplattegrond Amsterdams Uitburo

SE

ID

ME

TO

G

AS

EG

L

HAARLEMMERWE

V. H

EE UW EN L

ZANDHOEK

TMA

NSTRAAT

VIERWINDE

PLA NC IUSS TRA AT

HOU

ZOUTKE

H.

WES TERK ANA AL

DE NKA

ZOUTKEETS PLEIN

JO

G WE RN

WESTERPARK

HT ETSGRAC

48

ART

HAARLEMMERVA

G

K SDIJ

22

WESTERGASFABRIEK

G

WE RAS

N LAA ITO SAL SAU

AT RA

AT

STRAAT

ADE KELK ON RAN

RA

EMEN

DOK TER WES

ST

ST ER MM

T AA TR AT RA NT NE LA

DA RN

KS RIJ UT

ZA

AN

AA SP

HO PO

30

EG ERW AST

VAN DI

O DO GE HA

DAM SILO

WESTER DOK

T AA

TR

GS

RU

MB

HE

22

87

Overige Amsterdamse erfgoedinstellingen

Overige Amsterdamse erfgoedinstellingen Van zeven erfgoedinstellingen zijn de educatieve programma’s samengevoegd in een totaaloverzicht gerangschikt naar groep, van groep 1 tot en met 8. Een aantal instellingen is niet in het overzicht opgenomen, omdat zij geen educatief erfgoedprogramma voor het basisonderwijs aan bieden of omdat zij dit slechts incidenteel doen. Dit geldt bijvoorbeeld voor ARCAM, De Nieuwe Kerk, Museum Geelvinck Hinlopen Huis, De Appel Arts Centre, Huis Marseille, Het Grachtenhuis, het NIMk, Artis, Stadsschouwburg Amsterdam, Museum Van Loon, Werfmuseum ’t Kromhout, het Vakbondsmuseum, het Woonbootmuseum Amsterdam, Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover, het Nationaal Bril museum en het KattenKabinet. Samen met instellingen met een meer beperkt aanbod voor het basisonderwijs, zoals het Van Eesterenmuseum, Bijzondere Collecties van de UvA, het Pianola Museum, het Multatuli Museum, het Grachtenhuis en het Theo Thijssen Museum, worden deze in een volgende digitale versie toegevoegd. Weer andere instellingen richten zich op een volwassen publiek, zoals het Amsterdam Tattoo Museum, of zijn tijdelijk gesloten, zoals het Koffie en Theemuseum Geels & Co, in de Warmoesstraat. Zij zijn om die redenen niet in het overzicht opgenomen. Behalve bovenstaande instellingen en de zeven instellingen in het overzicht heeft de stad nog een groot aantal individuele kunstenaars en kleinere instellingen die erfgoededucatie aanbieden voor het basisonderwijs. Een groot aantal daarvan zijn te vinden op de website van Mocca, www.mocca-amsterdam.nl

88

De Hortus Botanicus

89

INSTELLING

GROEP 1

GROEP 2

GROEP 3

GROEP 4

GROEP 5

GROEP 6

GROEP 7

GROEP 8









• Het verhaal van de hiërogliefen




INSTELLING


Het Persmuseum

• Nieuwsflits!

• Nieuwsflits!

Het Persmuseum

Hortus Botanicus

• Waar komt de chocolade vandaan?

• Waar komt de chocolade vandaan?

Hortus Botanicus Koninklijk Paleis Amsterdam

Koninklijk Paleis Amsterdam Museum Het Schip

• Met je koffertje naar Het Schip


• De koning zoekt een woning



• Paleis vol verhalen









• Rondleiding: Namen in Amsterdam

• Rondleiding: Namen in Amsterdam • Rondleidingen: Buurt en Stad

• Rondleidingen: Buurt en Stad

• Rondleiding: Buurt en Stad

Stadsarchief Amsterdam Tassen Museum Hendrikje

Stadsarchief Amsterdam Tassen Museum Hendrikje

INSTELLING 90

• Rondleiding Tassenmuseum

• Rondleiding Tassenmuseum

• Speurtocht Tassenmuseum • Rondleiding Tassenmuseum






GROEP 1

GROEP 2

GROEP 3

GROEP 4

GROEP 5

GROEP 6

GROEP 7

GROEP 8

Museum Het Schip

INSTELLING 91

A llard P ierson museum

Overige erfgoed instellingen Allard Pierson Museum Hortus Botanicus Amsterdam Koninklijk Paleis Amsterdam Het Persmuseum Museum Het Schip Stadsarchief Amsterdam Tassenmuseum Hendrikje

© Monique Kooijmans


92

Oude Turfmarkt 127 1012 GC Amsterdam

E [email protected] T 020 525 2556 www.allardpiersonmuseum.nl 93



Allard Pierson Museum Het Allard Pierson Museum is het archeologisch museum van de Universiteit van Amsterdam. De antieke beschavingen uit het Oude Egypte, het Nabije Oosten, de Griekse wereld, Etrurië en het Romeinse Rijk komen in het museum opnieuw tot leven. Kunst- en gebruiksvoorwerpen uit de periode van 4000 voor Chr. tot 500 na Chr. geven een goed beeld van het dagelijks leven, mythologie en godsdienst in de antieke Oudheid.

Het verhaal van de hiërogliefen Omschrijving programma: Dit programma is erop gericht leerlingen kennis te laten maken met het beeldschrift en de cultuur van het oude Egypte. Hiërogliefenschrift, ontwikkeling van ons eigen alfabet en het kunnen lezen hiervan staan centraal. Maar ook het dagelijks leven en de cultuur van he oude Egypte spelen een grote rol. Duur: 1,5 uur Groep: 5, 6 en eventueel 7 Kosten: € 75,- per maximaal 15 leerlingen. Thema programma: Kennismaking met de Egyptische cultuur en beeldschrift Aansluiting belevingswereld: Het verhaal dat als basis wordt gebruikt voor het lesprogramma is gebaseerd op originele schriftelijke bronnen uit het oude Egypte en biedt een beeld van het dagelijkse leven van een bovenmodaal gezin in het oude Egypte van 1200 voor Christus. In het verhaal komen hele alledaagse dingen aan bod zoals; familie, verzorging, ruzie, werken, spelen etc. De vragen van de opdrachtenboekjes kunnen veelal niet goed of fout beantwoord worden, maar zijn erop gericht leerlingen aan te zetten tot nadenken over de onderwerpen rond de thema’s taal en cultuur en deze te vergelijken met hun eigen situatie. Leerdoelen: De leerlingen maken kennis met diverse aspecten van de Oudegyptische cultuur, en zij maken vergelijkingen met hun eigen cultuur en denken na over vormen van communicatie.

94

Kerndoelen: Het pakket is geschikt om te gebruiken als lesmateriaal bij het vak Cultuur- en erfgoed educatie, en sluit aan bij de vakken Taal, Geschiedenis en Kunstzinnige oriëntatie. Het programma sluit aan bij kerndoelen; schriftelijk onderwijs en oriëntatie op jezelf en de wereld. 8. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur. 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: De leerlingen komen in contact met antieke kunst en voorwerpen en leren daar op een bepaalde manier naar kijken door gerichte vragen te beantwoorden. Ze kunnen hun mening erover vormen maar ook gebruiksvoorwerpen van kunst leren onderscheiden.

95

Hortus Botanicus amsterdam De Hortus Botanicus Amsterdam is een van de oudste botanische tuinen ter wereld. In de tuin en de kassen groeien ruim 4.000 soorten. De Hortus ligt in de Plantagebuurt, aan de rand van het hectische Amsterdamse centrum. Maar achter de 300 jaar oude toegangspoort is het alsof de stad haar adem even inhoudt. Geniet van een steeds veranderende tuin, kassen met vlinders en cactussen, de monumentale Palmenkas en de indrukwekkende DrieKlimatenKas. Een bezoekje aan de verrassende museumwinkel en een heerlijke biologische lunch of drankje in de Oranjerie maakt een bezoek compleet. Samenhang tussen de programma’s:

Ja, er is een thematische samenhang tussen de programma’s.

H ortus B otanicus

H ortus B otanicus

Waar komt de chocola vandaan? Omschrijving programma: Waar komt de chocola vandaan? is een lesproject over de herkomst van alledaagse producten zoals chocola, koffie, rijst en thee. Leerlingen ontdekken dat deze producten gemaakt worden van planten en dat deze planten in de tropen groeien. Ook de manier van produceren en de (eerlijke) handel in deze producten wordt bekeken. Een klas bezoekt de Hortus twee keer. Elk bezoek begint met een klassikale inleiding, waarna de leerlingen in kleine groepjes onder begeleiding op ontdektocht door de tuin en de kassen gaan. Tijdens de tocht ontdekken ze de levende planten die bij de besproken producten horen. Alle zintuigen worden daarbij ingezet. Een maand later, tijdens het tweede bezoek, vindt verdieping van de lesstof plaats en komen andere planten en hun producten aan bod. Duur: Twee lessen van 100 minuten Groep: 7 en 8 Kosten: € 100,- per groep.

Hortus Botanicus Amsterdam 96

Plantage Middenlaan 2a 1018 DD Amsterdam

E [email protected] T 020 625 9021 www.dehortus.nl

Thema programma: Leerlingen ontdekken waar hun eten vandaan komt. Veel van ons dagelijks eten is van planten gemaakt die in de tropen groeien. In de Hortus staan de planten natuurlijk centraal, maar niet zonder de context van de VOC, Gouden Eeuw, handelsrelaties, eerlijke handel. In de Hortus maken de leerlingen kennis met het verhaal achter hun eten, van oogst en bewerking tot handel en transport. Aansluiting belevingswereld: Uitgangspunt vormen de producten die de leerlingen dagelijks eten, zoals chocola, rijst en bananen. Tijdens de les worden de zintuigen zoveel mogelijk ingezet: de les begint met een stuk chocola voor iedereen, en ook onderweg wordt er van alles geproefd en geroken. Leerdoelen: - K inderen beseffen dat veel alledaagse producten niet uit Nederland komen, maar hier naartoe gebracht worden. - Kinderen beseffen de noodzaak van duurzame en eerlijke productie en handel. - Kinderen beseffen dat planten onmisbaar zijn voor het dagelijks leven. - Kinderen ontdekken dat er aan planten veel plezier te beleven valt. Op de lange termijn hopen we dat het project bijdraagt aan een levenshouding van waaruit men kritisch en zorgvuldig omgaat met het milieu en de medemens. 97


39. De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. 41. De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen. 44. De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. 49. De leerlingen leren over de mondiale ruimtelijke spreiding van bevolkingsconcentraties en godsdiensten, van klimaten, energiebronnen en van natuurlandschappen zoals vulkanen, woestijnen, tropische regenwouden, hooggebergten en rivieren. · De VOC · Slavernij · Max Havelaar · Indonesië Actief/ Receptief/ Reflectief Nee

Koninklijk Paleis A msterdam

H ortus B otanicus

Kerndoelen:

© Wim Ruigrok

Koninklijk Paleis Amsterdam

98

Dam Amsterdam

E [email protected] T 020 620 40 60 www.paleisamsterdam.nl 99

Het Koninklijk Paleis Amsterdam is één van de drie paleizen die gebruikt worden door het Koninklijk Huis. Het Paleis is decor van staatsbezoeken, prijsuitreikingen, nieuwjaarsrecepties en andere officiële ontvangsten. Daarnaast is het Paleis voor het grootste deel van het jaar geopend voor publiek. Bezoekers kunnen het gebouw in al zijn glorie aanschouwen. Samenhang tussen de programma’s: Centraal in alle programma’s staat het gebouw. Alleen ligt de nadruk bij de groepen 3, 4, 5 meer op de Paleistijd, voor groep 6, 7 en 8 meer op de stadhuisperiode.

De koning zoekt een woning


Omschrijving programma: Hoe heeft de koning een Paleis gemaakt van een stadhuis? Hoe buigt een prins, hoe danst een prinses? In dit lespakket gaan kinderen op zoek naar de antwoorden en maken ze kennis met het gezin van Lodewijk Napoleon, de vroegere bewoners van het Paleis. Duur: Een digitale presentatie op school en een rondleiding van 1 uur Groep: 3, 4 en 5 Kosten: € 65,- inclusief toegang, maximaal 15 leerlingen. Thema programma: De Paleisfunctie van het gebouw staat centraal, maar de kinderen ontdekken ook dat dit gebouw niet altijd een Paleis is geweest. Activiteiten prikkelen de fantasie en het gebouw komt tot leven. Aansluiting belevingswereld: Er wordt gebruikt gemaakt van verschillende lesvormen. In een voorbereidende muziekles komen de verschillende periodes van het gebouw aan bod. Ook leert de klas een liedje. In het Paleis zingen ze het liedje en komt het gebouw met hulp van verkleedkleding, voelobjecten en drama tot leven. Leerdoelen: - Leerlingen maken kennis met het gezin van koning Lodewijk Napoleon. - Leerlingen maken kennis met de empire stijl in het meubilair en de aankleding van het paleis. - Leerlingen maken kort kennis met de functies van het stadhuis. - Leerlingen weten dat het Paleis in Amsterdam nu een ontvangstpaleis is. Kerndoelen: 12. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van hen onbekende woorden. Onder ‘woordenschat’ vallen ook begrippen die het leer lingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. 50. De leerlingen leren omgaan met kaart [en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en

100

boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereld geschiedenis. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van andere te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aanluiting Canon van Nederland: · Napoleon Bonaparte Leerstijl: Actief Kunstbeschouwing: Leerlingen ontrafelen aan de hand van de kunstwerken en de architectuur in het Paleis het verhaal van het gebouw. Het gebouw is rijk aan symbolen. Tijdens het bezoek gaan de leer lingen op zoek naar de betekenis.

Paleis vol verhalen


Koninklijk Paleis Amsterdam

Omschrijving programma: ‘Eerbaere jongens en meisjes, mijn naam is Cornelis de Graeff. In 1643, 1648, 1651, 1652, 1655, 1656, 1658, 1659, 1661, 1662 was ik burgemeester van Amsterdam. Mijn kantoor was het Stadhuis op de Dam. Ik ben erg trots op dit gebouw. Het wordt ook wel het achtste wereldwonder genoemd.’Zo begint de brief van de burgemeester aan de leerlingen. Deze ontvangt de klas per ‘Paleispost’, voorafgaand aan het bezoek. Duur: Een digitale presentatie op school en een rondleiding van 1 uur Groep: 6, 7 en 8 Kosten: € 65,- inclusief toegang, maximaal 15 leerlingen. Thema programma: Het huidige Koninklijk Paleis Amsterdam werd in de 17e eeuw gebouwd als stadhuis. Het gebouw is rijk gedecoreerd met beeldhouwwerk en schilderkunst. Deze kunst werd speciaal voor het stadhuis gemaakt. In een actieve les gaan de kinderen op zoek naar verhalen en ontdekken ze de verschillende functies van het oude stadhuis. Leerlingen ontmoeten Atlas, Mercurius, Medusa en nog veel meer personen uit de Griekse en Romeinse mythologie en de Bijbel. Aansluiting belevingswereld: De leerlingen gaan actief op zoek naar symbolen en ontrafelen al speurend de betekenissen en de verhalen in het gebouw. Hierbij wordt gebruik gemaakt van verkleedkleding en een stickerspeurplaat.

101

persmuseum

- Leerlingen weten dat het Paleis vroeger een stadhuis was. - Leerlingen ontdekken waarom het Amsterdamse stadhuis rijk gedecoreerd is. - Leerlingen vergelijken de functies van het oude stadhuis met een modern stadhuis. - Leerlingen kunnen mythologische en Bijbelse voorstellingen in het gebouw koppelen aan de vroegere functies van die ruimten. - Leerlingen maken kort kennis met (de geschiedenis van) de paleisfunctie. Kerndoelen: 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 12. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van hen onbekende woorden. Onder ‘woordenschat’ vallen ook begrippen die het leer lingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. 50. De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereld geschiedenis. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er ge voelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aanluiting Canon van Nederland: · Napoleon Bonaparte Leerstijl: Reflectief Kunstbeschouwing: Leerlingen ontrafelen aan de hand van de kunstwerken en de architectuur in het Paleis, het verhaal van het gebouw. Het gebouw is rijk aan symbolen. Tijdens het bezoek gaan de leer lingen op zoek naar de betekenis.


Leerdoelen:

Persmuseum 102

Zeeburgerkade 10 1019 HA Amsterdam

E [email protected] T 020 692 88 10 www.persmuseum.nl 103

persmuseum

persmuseum

Persmuseum Het Persmuseum is de nationale bewaarplaats voor het journalistieke erfgoed. Het museum beheert een omvangrijke collectie kranten en tijdschriften vanaf 1600, een verzameling affiches en overige reclame-uitingen met betrekking tot de pers, een unieke collectie (originele) politieke tekeningen en persgrafiek, tal van archieven en foto’s rond journalisten en de persbedrijfstak, en een uitgebreide bibliotheek. De vaste opstelling Start de persen! geeft een overzicht van 400 jaar nieuws in Nederland. Aan de hand van originele en gereproduceerde documenten, beelden geluidsfragmenten, sfeeropstellingen en interactieve (spel)programma’s wordt getoond hoe de pers begin 17de eeuw is ontstaan en hoe zij zich tot massamedium heeft ontwikkeld. Samenhang tussen de programma’s: Alle educatieve programma’s van het persmuseum hebben gemeen dat historisch besef, mediawijsheid en actief burgerschap erin terug komen. We willen dat al onze (educatieve) bezoekers de collectie in de hedendaagse context kan plaatsen en aanzetten tot reflectie en actieve participatie.

Nieuwsflits! Omschrijving programma: Voor de bovenbouw van het basisonderwijs is het programma Nieuwsflits! ontwikkeld. Leerlingen gaan als een echte journalist met verschillende opdrachten aan de slag. Duur: 90 minuten Groep: 7 en 8 Kosten: € 55,- per groep. Thema programma: Het programma Nieuwsflits! voor basisschool is een actief programma waarbij leerlingen na een korte introductierondleiding zelf als journalist verschillende opdrachten in het museum uitvoeren. Zij maken kennis met de eerste krantenmakers in Nederland, de manier waarop vanaf de 17e eeuw kranten werden gemaakt, het nieuws dat in de krant stond en hoe men nieuws vergaarde. Het doel van de opdrachten is om kinderen op te laten zien en ervaren wat nieuws is, hoe nieuws gemaakt wordt en hoe ook zij nieuws kunnen maken. De winnende groep wordt uitgeroepen tot ‘Journalisten van de dag’. Aansluiting belevingswereld: Leerlingen uit de bovenbouw zijn bezig met wie ze later zullen worden en met hun positie in de groep. Door middel van het journalistenspel met opdrachten kunnen ze hun fantasie aan het werk zetten en zich even een echte journalist wanen. In klein groepsverband zijn ze zeker van zichzelf en hun cumulatieve kennis waardoor ze de opdrachten tot een goed einde zullen weten te brengen. Het competitieve spelelement zal veel leerlingen aanspreken, maar leerlingen die liever samenwerken kunnen binnen hun groepje zich daarin uitleven. Doordat leerlingen bijna overal mogen komen en alles mogen aanraken leren ze zowel motorisch/sensorisch als cognitief.

104

Leerdoelen: Hoofddoelstelling is het verhogen van de kwaliteit van lezen en de kritische verwerking van informatie. -D e leerlingen kennen: de functie van de pers, de betekenis van het nieuws, het belang ervan hun henzelf, hoe nieuws tot stand komt. Verder de ontwikkeling van de pers van 1618 tot heden, en ze hebben een idee van wat het Persmuseum is en doet. -D e leerlingen kunnen: Zelfstandig nieuws en informatie verzamelen, een nieuwsartikel schrijven, samenwerken in groepsverband. Kerndoelen: 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 8. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur. 35. De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht. 36. De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. Aansluiting Canon van Nederland: · De Republiek · De VOC · De patriotten · Napoleon Bonaparte · Veelkleurig Nederland Leerstijl: Actief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Nee

105

Museum Het Schip

M useum het schip

M useum het schip

Museum Het Schip is een museum over de Amsterdamse School en de Volkshuisvesting. Museum Het Schip is gevestigd in het gebouw dat in de volksmond de bijnaam ‘Het Schip’ heeft gekregen. Het Schip is het meest bekende werk van Amsterdamse School architect Michel de Klerk. Bovendien geldt het gebouw, in 1921 voltooid, als een monument van de volkshuisvesting: een ‘paleis voor de arbeiders’. Bijzonder ook is dat het gebouw dat in opdracht van woningbouwvereniging Eigen Haard is gebouwd, nog altijd als woonblok in gebruik is, in bezit van dezelfde woningbouwvereniging. De architect had echter ook de opdracht om een postkantoor in het woonblok te incorporeren, het enige bewaarde interieur van De Klerk. Deze bijzondere plek is tevens de locatie waar in 2001 het museum is begonnen. Samenhang tussen de programma’s: Voor de diverse leeftijden zijn de vragen en opdrachten zodanig gemaakt dat zij naarmate de leeftijd stijgt meer verdieping krijgen in het onderwerp. Het is dus voor een kind die met de basisschool komt toch weer nieuw om met voortgezet onderwijs nogmaals te komen. Zijn ze ouder, dan komen er heel andere opdrachten, maar het onderwerp Amsterdamse School en Volkshuisvesting blijft de kern van ons verhaal!

Met je koffertje naar Het Schip Omschrijving programma: Voor scholen van het basisonderwijs is het lesprogramma ‘Met je koffertje naar Het Schip’. Museum Het Schip heeft in 2005 in het kader van Erfgoed a la Carte een lesprogramma gemaakt voor kinderen uit het basisonderwijs. Een bezoek aan het gebouw is voor kinderen zo zeer interessant. Kinderen leren op een ontspannen manier meer over architectuur en volkshuisvesting. Kinderboekschrijver Jacques Vriens heeft een boek geschreven naar aanleiding van het wereldberoemde Gebouw Het Schip: Als een Stenen Reus. Prachtig en rijkelijk geïllustreerd door Paul H.G. Bodoni. Naast het boek is er een lesbrief gemaakt met opdrachten die de kinderen tijdens hun bezoek kunnen maken. Leren kijken en leren verwoorden zijn belangrijke leerdoelen. Duur: 90 minuten Groep: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 en 8 Kosten: € 4,50 per leerling. Thema programma: Leren kijken naar de vele details van De Amsterdamse School. Hoe woonden de mensen rond 1920 in dit arbeiderspaleis en waarom waren deze huizen veel beter dan de krotten? Er zijn schrijf en teken opdrachten afhankelijk van de leeftijd. Aansluiting belevingswereld: Kinderen vinden het spannend om details van het gebouw te zoeken en te benoemen. Met de jonge kinderen wordt ook de relatie gelegd hoe zij zelf wonen, dit is een onderdeel van het lespakket.

Museum Het Schip 106

Spaarndammerplantsoen 140 1013 XT Amsterdam

E [email protected] T 020 418 28 85 www.hetschip.nl 107

S tadsarchief A msterdam

M useum het schip

Leerdoelen: - Leren kijken naar de details van deze wonderlijke bouw is een leerdoel. - Leren verwoorden hoe mensen in krotten moesten wonen rond 1900. - Leren verwoorden wat er verbeterd is door de Woningwet. - De vormtaal vergelijken van de bouw en de binnen getoonde toegepaste kunst. Aansluiting Canon van Nederland: · Hunnebedden · De grachtengordel · Rembrandt · Koning Willem 1 · De eerste spoorlijn · Max Havelaar · Verzet tegen kinderarbeid · Vincent van Gogh · Aletta Jacobs · Eerste Wereldoorlog · De Stijl Leerstijl: Actief/ Reflectief Kunstbeschouwing: Afhankelijk van de leeftijd gaan we in op de verschillen in bouwstijl tussen De Amsterdamse School en het woonhuis van de leerling. Een voor kinderen gemaakt filmpje waarin het Rietveld Schröderhuis vergeleken wordt met Het Schip is onderdeel van het programma.

Het Stadsarchief Amsterdam 108

Vijzelstraat 32 1017 HL Amsterdam

E [email protected] T 020 251 15 11 www.stadsarchief.amsterdam.nl 109

Het Stadsarchief is het historisch documentatiecentrum van de stad Amsterdam met 35 kilometer archieven, een historisch-topografische collectie met miljoenen kaarten, tekeningen, en prenten, een bibliotheek en omvangrijke geluids-, film- en fotoarchieven. Wij bewaren de archieven van de stedelijke overheid en van particuliere instellingen en bedrijven die iets met Amsterdam te maken hebben. We maken de archieven toegankelijk zodat iedereen de documenten kan raadplegen. Alle kennis over de stad Amsterdam die in de archieven te vinden is brengen we naar buiten in publicaties, tentoonstellingen en allerlei evenementen.

Rondleiding basisonderwijs: Namen in Amsterdam S tadsarchief A msterdam

Omschrijving programma: In het Stadsarchief wordt ‘oud nieuws’ over Amsterdam verzameld. Dat zijn vaak stukken papier met tekst erop. Al die papieren noem je ‘bronnen’. Iedere dag komen er mensen naar het archief om deze bronnen te bestuderen. Sommigen willen meer weten over de straat waarin ze wonen. Anderen over hun familieleden die ooit in Amsterdam woonden. Of over de bewoners van de stad vroeger. Duur: Maximaal 1 uur Groep: 5 en 6 Kosten: € 40,-. Rondleiding drie weken van te voren aanvragen. Thema programma: Kennismaking met het Stadsarchief en het lespakket Namen in Amsterdam. Aansluiting belevingswereld: De geschiedenis van de eigen stad wordt zichtbaar en tastbaar en het project Namen in Amsterdam heeft toepassing op iedere Amsterdammer. Leerdoelen: - Eerste kennismaking met lokale geschiedenis, unieke archiefdocumenten en de mogelijkheden van het Stadsarchief voor eigen onderzoek. Kerndoelen: Oriëntatie op jezelf en op de wereld: tijd, mens/samenleving en tijd. Aansluiting Canon van Nederland: · Floris V · De Republiek · De VOC · De grachtengordel · Atlas Major van Blaeu · Tweede Wereldoorlog · Anne Frank Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: De kunstbeschouwing wordt ingevuld door het bezoeken van de schatkamer met tentoon gestelde originele documenten.

110

Rondleiding basisonderwijs: Buurt en Stad Omschrijving programma: Buurt en Stad laat jonge Amsterdammers kennis nemen van de geschiedenis van hun stad, te beginnen in de eigen buurt. Buurt en Stad gaat over de geschiedenis van Amsterdam, te beginnen in de eigen buurt. Leerlingen beleven hoe geschiedenis soms op straat ligt en ook dat alle Amsterdammers gezamenlijk de geschiedschrijvers zijn van stad en buurt. Duur: Maximaal 1 uur Groep: 6, 7 en 8 Kosten: € 40,-. Rondleiding drie weken van te voren aanvragen. Thema programma: Kennismaking met het Stadsarchief Amsterdam, originele documenten en informatie over de eigen buurt. Aansluiting belevingswereld: Geschiedenis van de eigen buurt wordt zichtbaar en herkenbaar voor de jeugd. Leerdoelen: Leren kijken naar de eigen omgeving en beleven van geschiedenis. Aansluiting Canon van Nederland: · Floris V · De Beeldenstorm · De Republiek · De VOC · De grachtengordel · Atlas Major van Blaeu · Spinoza · Tweede Wereldoorlog · Anne Frank Leerstijl: Actief/ Receptief/ Reflectief Kunstbeschouwing: De kunstbeschouwing wordt ingevuld door het bekijken van originele archiefdocumenten.

S tadsarchief A msterdam

Het S tadsarchief amsterdam

111

Tassen M useum H endrikje

Tassen M useum H endrikje

Tassenmuseum Hendrikje Het Tassenmuseum Hendrikje toont 500 jaar geschiedenis van de tas; van een geitenleren buidel uit de 16de eeuw tot de tas van Madonna. Het museum is gevestigd in een grachtenpand, een oude burgemeesterswoning uit 1664, in hartje Amsterdam.

Rondleiding Tassenmuseum Omschrijving programma: Een rondleiding door de vaste collectie, tijdelijke tentoonstelling en de prachtige stijlkamers. Duur: 1 uur Groep: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 en 8 Kosten: € 50,- per 12 leerlingen en/of begeleiders entree leerlingen gratis, € 8,50 voor begeleiders. Museumjaarkaarthouders gratis. Thema programma: Kerndoelen: Aansluiting Canon van Nederland: Leerstijl: Kunstbeschouwing:

Tassen 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. · De grachtengordel Receptief Nee

Speurtocht Tassenmuseum

Tassenmuseum Hendrikje 112

Herengracht 573 1017 CD Amsterdam

E [email protected] T 020 524 6452 www.tassenmuseum.nl

© Tassenmuseum Hendrikje

Omschrijving programma: Aan de hand van Natasja de tassendetective, nemen kinderen kennis van de historische collectie. Spelenderwijs ontdekken zij het verhaal achter bijzondere tassen zoals de tas van Madonna. Duur: 1 uur Groep: 3, 4, 5, 6, 7 en 8 Kosten: € 3,- per boekje, entree leerlingen gratis. Begeleiders € 8,50 per persoon, museumjaarkaarthouders gratis. Thema programma: Tassen Kerndoelen: 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Aansluiting Canon van Nederland: · De grachtengordel Leerstijl: Actief Kunstbeschouwing: Nee

113

Canon van Amsterdam Geef mij maar Amsterdam www.canonvanamsterdam.nl Geschiedenis is een verhaal, een verhaal dat het waard is doorverteld te worden. Soms gaat dat verhaal over mooie ervaringen, soms ook over tegenslagen en twisten. Zo kan er een verhaal worden verteld over Amsterdam, de hoofdstad van Nederland. Amsterdam is een stad met een uitzonderlijk rijke geschiedenis, wat blijkt uit de enorme omvang van de literatuur over de stad. Er was daarom behoefte aan een kernachtige samenvatting, een canon. In vijftig korte hoofdstukken, vensters, is het meest gedenkwaardige bijeengebracht.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.* 22. 23. 24. 25. 26.

De Dam, 1250 Het tolprivilege, 1275 Het Mirakel van Amsterdam, 1345 Stadsbrand, 1421 De stadsmuur, 1482 Het oudste koopmansboek, 1485 Het Wederdopersoproep, 1535 De Alteratie, 1578 Het tuchthuis, 1596 De VOC, 1602 De Wisselbank, 1609 De grachtengordel, 1612 De Spaanse Brabander, 1617 De Westerkerk, 1631 Het Athenaeum Illustre, 1632 De Nachtwacht, 1642 Het stadhuis, 1648 De firma Blaeu, 1662 De Hoogduitse en Portugese synagoge, 1671 De Sociëteit van Suriname, 1683 Buitenhuizen, 1700 Het bankiershuis Hope & Co, 1762 Felix Meritis, 1777 Het Paleis op de Dam, 1808 Het Algemeen Handelsblad, 1828 Artis, 1838

27. Het Paleis voor Volksvlijt, 1864 28.* Het Noordzeekanaal, 1876 29. Vondelpark en Museumplein, 1885 30. Kees de jongen, 1890 31. De Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond, 1894 32.* Gas- en watersocialisme, 1896 33. De Pijp, 1900 34.* Plan-Zuid, 1917 35.* Schiphol, 1919 36. Café ’t Mandje, 1927 37.* Olympische Spelen, 1928 38. Algemeen Uitbreidingsplan, 1934 39. Het Jordaanoproep, 1934 40.* Schepen uit Noord, 1938 41. Moord op de Joden, 1940 42. De Hongerwinter, 1945 43. Die mooie Wester, 1950 44. De Wallen, 1960 45. Het Lieverdje, 1965 46.* De Bijlmermeer, 1968 47.* Nummer 14, 1970 48. De Dappermarkt, 2001 49. De moord op Theo van Gogh, 2004 50* Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX), 2008

* De nummers die met een sterretje zijn gemarkeerd zijn niet op deze kaart afgebeeld. 114

115

Basispakket cultuureducatie

Basispakket cultuureducatie Beeldende kunst en beeldende vorming, muziek en cultureel erfgoed worden in Amsterdam wel de drie basisdisciplines genoemd. Het wordt als nastrevenswaardig gezien dat alle kinderen met juist deze drie disciplines in aanraking worden gebracht gedurende hun schoolcarrière. De Gemeente heeft de ambitie om leerlingen in het basisonderwijs per week drie uur cultuureducatie te geven, bij voorkeur door vak docenten. De gemeente heeft aan schoolbesturen gevraagd om zich aan het basispakket te committeren en de scholen te stimuleren het daadwerkelijk uit te voeren. In de Hoofdlijnennota 2013-2016, Voor de stad en de kunst, van december 2011 heeft de Gemeente Amsterdam dat als volgt verwoord: “In het Programakkoord 2010-2014 ‘Kiezen voor de stad’ is de ambitie als vastgelegd om elke basisschoolleerling minimaal drie kunsteducatie-uren per week (één uur muziekles, één uur beeldende vorming en één uur cultureel erfgoed) aan te bieden, bij voorkeur gegeven door vakdocenten en op basis van de vraag van de scholen. Dit is de kern van het Basispakket, dat is ontwikkeld door school besturen, culturele instellingen, centrale stad en stadsdelen. Eind 2010 is besloten het Basispakket te starten met een pilot muziekeducatie. Hiervoor worden een leerplan en een werkwijze ontwikkeld in samenwerking met de muziekinstellingen. In het schooljaar 2011-2012 wordt de pilot op zeven basisscholen in zeven stadsdelen uitgevoerd. Medio 2012 zijn de resultaten beschikbaar. Deze moeten inzicht geven in de voorwaarden om de werkwijze voor de drie onderdelen van het Basispakket op alle Amsterdamse basisscholen te realiseren. Ook wordt gekeken of een uitbreiding naar andere disciplines zoals theater en dans gewenst is. Het Basispakket zal vanaf het schooljaar 2013-2014 operationeel zijn en worden uitgerold tot een volledig aanbod cultuureducatie over de hele stad in 2016-2017.“ In het voorjaar van 2012 is de verdeling over de 3 uren gewijzigd in 1 uur beeldend en erfgoed, 1 uur muziekonderwijs en 1 uur te besteden aan andere kunstdisciplines.

Kerndoelen index 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 5. De leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies, zoals: informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen. 6. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, en

116

Kerndoelen in het basisonderwijs bij systematisch geordende bronnen, waaronder digitale bronnen. 7. De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten 8. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur. 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. 10. De leerlingen leren bij de doelen onder ‘mondeling taalonderwijs’ en ‘schriftelijk taalonderwijs’ strategieën te herkennen, te verwoorden, te gebruiken en te beoordelen. 12. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder ‘woordenschat’ vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. 32. De leerlingen leren eenvoudige meetkundige problemen op te lossen. 33. De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur. 35. De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht. 36. De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 39. De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. 41. De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen. 44. De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. 49. De leerlingen leren over de mondiale ruimtelijke spreiding van bevolkingsconcentraties en godsdiensten, van klimaten, energiebronnen en van natuurlandschappen zoals vulkanen, woestijnen, tropische regenwouden, hooggebergten en rivieren. 50. De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld. 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. 57. De leerlingen leren op een verantwoorde manier deelnemen aan de omringende bewegingscultuur en leren de hoofdbeginselen van de belangrijkste bewegings- en spelvormen ervaren en uitvoeren. 58. De leerlingen leren samen met anderen op een respectvolle manier aan bewegingsactiviteiten deelnemen, afspraken maken over het reguleren daarvan, de eigen bewegingsmogelijkheden inschatten en daarmee bij activiteiten rekening houden. 117

Aantekeningen

118

Aantekeningen

119

Bronnen en verwijzingen/Colofon

Bronnen en verwijzingen • Erfgoed Actueel, het door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen ingestelde bureau voor cultureel erfgoed en educatie, omschrijft het begrip cultureel erfgoed als: ‘Sporen uit het verleden in het heden, die zichtbaar en tastbaar aanwezig zijn. Dat kunnen voorwerpen zijn in musea, archeologische vondsten, archieven, monumenten en landschappen. Maar ook de daaraan verbonden gebruiken, verhalen en gewoonten.’ • Basispakket cultuureducatie, Van Project naar Onderwijs, Een verkenning naar een basispakket Cultureel Erfgoed en Beeldende Vorming op Amsterdamse basisscholen, Mila Ernst, juli 2012, in opdracht van DMO, Gemeente Amsterdam • Cultuur in de Spiegel, www.cultuurindespiegel.nl • Cultuurnetwerk, Zicht op cultureel erfgoed • Edu-Art, De leerlijn cultureel erfgoed, www.edu-art.nl • Erfgoed à la Carte, Doorlopende leerlijnen ‘Greep krijgen op de wereld waarin je je dagelijks beweegt’ • Gemeente Amsterdam, Voor de stad en de kunst, Hoofdlijnen kunst en cultuur 2013-2016, december 2011 • SLO, 2010 Leerlijnen en vocabulaires in de praktijk • Tule, tule.slo.nl • Tule, Tussendoelen en Leerdoelen, 2010, Strijker, A. Leerlijnen en vocabulaires in de praktijk. Verkennende studie in opdracht van het Programma ‘Stimuleren Gebruik Digitaal Leermateriaal’. Allard Strijker, 25 januari 2010, Stichting Leerplanontwikkeling Nederland (SLO), pagina 10 • Mocca, Trendrapport Cultuureducatie 2012 • www.museum.nl

Colofon Samenstelling: Sjoerd Woltjer, Peggy Brandon, Loraine Montroos, Canan Yurdakul Ontwerp: FvM’Design Amsterdam, Francien van Maasdijk, 020 6700 200, www.fvmdesign.nl

Mocca, het expertisenetwerk voor cultuureducatie in Amsterdam, begeleidt Amsterdamse scholen en culturele instellingen bij het ontwikkelen en implementeren van cultuureducatiebeleid. Mocca doet dit in opdracht van en gesubsidieerd door de gemeente Amsterdam. De informatie in deze uitgave is met zorg samengesteld. Wij moeten echter een voorbehoud maken voor de inhoud en kwaliteit van de informatie van derden.

120

erfgoededucatiegids A

M

S

T

E

R

D

A

M

De MoccaAcademie

De MoccaAcademie en cultureel erfgoed Kennisdeling, scholing en bijscholing; kwalitatief goede cultuureducatie staat of valt bij de kennis van de partners. In het beleidskader van Cultuur met Kwaliteit is het als volgt gesteld: “Goed opgeleid personeel: leraren moeten bevoegd zijn en de mogelijkheid hebben zich bij te scholen; ditzelfde geldt voor (educatief) medewerkers van culturele instellingen.” Met de MoccaAcademie biedt Mocca verdieping in cultuureducatie met activiteiten waar iedereen binnen cultuureducatie elkaar, in verschillende samenstellingen kan ontmoeten. De MoccaAcademie heeft eenmalige workshops, ronde tafel gesprekken, cursussen, lezingen en congressen. Met de MoccaAcademie bundelt Mocca al haar activiteiten op het gebied van kwaliteitsverbetering, scholing en onderzoek onder één noemer. Onderwerpen die in 2012 en 2013 aan bod komen zijn, onder meer: • Cultuureducatiebeleid, landelijk en gemeentelijk • Basispakket cultuureducatie • Leerlijnen • Cultuureducatie en thematisch werken • Structurele samenwerking culturele instelling/kunstenaar-onderwijs • Invulling van het vak CKV Op mocca-academie.nl vindt u een overzicht van bijeenkomsten, trendrapporten, tools en instrumenten voor cultuur educatie in de school, verslagen van bijeenkomsten en andere publicaties en achtergrondinformatie over een veelheid aan onderwerpen.

Wilt u samen met andere leerkrachten en met culturele instellingen praten over de opzet van een leerlijn voor erfgoed? Kijk dan op www.mocca-academie.nl voor informatie over cultureel erfgoed als zelfstandige discipline en als onderdeel van het basispakket cultuureducatie.

119

M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE

Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM

erfgoededucatie gids A M S T E R D A M

Recommend Documents