ERFGOEDDAG 22 APRIL 2007 SINT-TRUIDEN
INHOUD Inleiding..................................................02 Programma .............................................03 Praktische info.........................................14 Agenda ...................................................16
COLOFON FOTOGRAFIE: Vranken K. COÖRDINATIE ERFGOEDDAG: Véronique Piret Wivina De Bus Lieve Opsteyn
SINT-TRUIDEN CENTRUM
AC TIVITEIT
TITEL LOCATIE ?
Beste erfgoedliefhebber Op 22 april is het weer Erfgoeddag. De dag waarop honderden erfgoedinstellingen en -verenigingen in heel Vlaanderen gratis hun deuren openstellen en talrijke activiteiten voor jou organiseren. Centrale invalshoek dit jaar is waarde(n) van ons erfgoed, onder de noemer ‘niet te schatten’. De waarde van erfgoed kan inderdaad velerlei vormen aannemen, gaande van een emotionele band over bijzondere kunsthistorische kwaliteiten tot louter economische waarde. Erfgoedcel Sint-Truiden is sinds vorig najaar een nieuwe speler in het Truiens erfgoedveld. Als steunpunt voor de lokale erfgoedpartners heeft zij samen met hen een boeiend programma in elkaar gestoken, waarin wordt ingespeeld op alle aspecten van het verzamelen en bewaren van erfgoed voor onze toekomstige generaties. Zo kan je in het stadscentrum de opendeurdag van de Heemkundige Kring Groot SintTruiden alsook de stedelijke musea bezoeken, een theaterstuk door jongeren bijwonen en je persoonlijke erfgoedvoorwerpen door experts naar waarde laten schatten. In Aalst vier je het 900-jarig bestaan van de parochie tijdens de tentoonstelling van bijzondere registers uit het kerkarchief en kan je zelf in het archief snuisteren tijdens de archiefwandeling. tekst Toch blijven in dit waardevolle erfgoedverhaal de mensen centraal staan, want zonder hen zou er geen erfgoed worden doorgegeven: de bewoners van Aalst-Dorp en de spelers van de Koninklijke Sint-Truidense Voetbalvereniging (KSTVV) illustreren dit op een ludieke wijze. Je hoeft van dit alles bovendien niets te missen: het speciale erfgoedbusje brengt je naar de verschillende locaties. En na je bezoek moet je zeker langskomen in de erfgoedlounge in en om de pastorij van Aalst voor een hapje en een drankje! De organisatie van deze dag was niet mogelijk geweest zonder de steun en medewerking van verschillende stadsdiensten, van de lokale erfgoedpartners, van kringwinkel Okazi en van de vele vrijwilligers. Dank aan iedereen, want enkel door hen wordt de Erfgoeddag ook in Sint-Truiden van onschatbare waarde! Els Sneijers schepen van erfgoed
2
Ludwig Vandenhove burgemeester
SINT-TRUIDEN CENTRUM
AC TIVITEIT VOORSTELLING
TITEL DE CONFRONTATIE: JONGEREN EN ERFGOED ORGANISATIE LOCATIE ?Erfgoedcel Sint-Truiden, lokale integratiedienst, jongeren uit Sint-Truiden en cultuurcentrum de Bogaard (logistieke steun) LOCATIE Cultuurcentrum de Bogaard, polyvalente zaal Capucienessenstraat 8 3800 SINT-TRUIDEN π 14.00 uur en 17.00 uur
tekst Dat erfgoed vooral de ouderen interesseert, wordt ontkracht in een theatervoorstelling door jongeren van diverse achtergronden. Vijftien Truiense jongeren van twaalf tot zeventien jaar sloten zich een week op tijdens hun paasvakantie en braken zich het hoofd over de waarde van erfgoed uit hun eigen leefwereld. Het zilveren theeservies van hun ouders, de legerhelm van hun grootvader, een oude dolk, de verhalen over de fruitpluk,... Is het rommel of hip? Interessant of gezaag? Samen met regisseur Dirk Mosselmans maakten ze er een niet-alledaagse theatervoorstelling van. Deze regisseur heeft reeds verschillende verrassende stukken gemaakt, onder andere een stuk met Roma-zigeuners in Tienen en een voorstelling in het topje van de Sint-Romboutstoren in Mechelen. Dit keer heeft hij zijn tanden gezet in deze confrontatie tussen jongeren en erfgoed.
3
SINT-TRUIDEN CENTRUM
TENTOONSTELLING EN WORKSHOP
EN HET WOORD IS BEELD GEWORDEN ORGANISATIE Cultuurcentrum de Bogaard en SINT-TRUIDEN CENTRUM Erfgoedcel Sint-Truiden LOCATIE
AC TIVITEIT
De tentoonstelling is verspreid te zien over 4 historische locaties.
TITEL Begijnhofkerk
Begijnhof 3800 SINT-TRUIDEN Cultuurcentrum de Bogaard, kunstgalerij LOCATIE Capucienessenstraat 8 ?3800 SINT-TRUIDEN Museum Vlaamse Minderbroeders Capucienessenstraat 1-3 3800 SINT-TRUIDEN Abdij, abtsvleugel (seminariebibliotheek en keizerszaal Diesterstraat 1 3800 SINT-TRUIDEN RESERVATIE Gelieve voor de rondleiding en workshop op voorhand te reserveren bij de erfgoedcel Sint-truiden. π Start rondleiding en workshop om 14.00 uur in de abdij De tentoonstelling is doorlopend open van 13.30 uur tot 17.00 uur
4
De tentoonstelling loopt nog tot 17 juni 2007. Openingsuren: woensdag tot en met zondag, telkens van 13.30 uur tot 17.00 uur
Het concept van de tentoonstelling vindt zijn oorsprong in de hoogdagen van de miniatuurkunst in Sint-Truiden. De rijk geïllustreerde manuscripten uit Sint-Truiden genieten vandaag nog steeds groot internationaal aanzien. Sommige miniatuurwerken zijn zo uniek qua stijl en zo tijdloos dat je ze perfect kan confronteren met de woord- en beeldcultuur van hedendaagse kunstenaars. Curator Annemie Van Laethem ging deze uitdaging aan om topwerken uit de hedendaagse beeldende kunst te confronteren met 12e -16e eeuwse manuscripten uit de abdij tekst en het klooster van de Vlaamse Minderbroeders. Om 14.00 uur start een rondleiding in de abdij van Sint-Truiden. Je kan de tentoonstelling ook op je eigen tempo bekijken en er is eveneens een ‘lettersoepdoeboekje’ (actieve kinderhandleiding). Kinderen tussen 10 en 12 jaar kunnen deelnemen aan een workshop waarin ze zelf een modern manuscript/kunstenaarsboek maken. Diegenen die de manuscripten schreven waren vaak monniken van de abdij en werkten soms jarenlang aan éénzelfde manuscript. Kruip in het vel van een monnik en ontwerp je eigen geschrift met een moderne veer en hedendaagse inkt. Wees gerust, je moet er geen jaren aan werken: al na één namiddag neem je je eigen kunstwerk mee naar huis!
SINT-TRUIDEN CENTRUM TENTOONSTELLING AC TIVITEIT
KLANT TITEL IS KONING ORGANISATIE LOCATIE ?Olivier Elen en Debby Termonia met logistieke steun van Erfgoedcel Sint-Truiden LOCATIE Festraetstudio Begijnhof 3800 SINT-TRUIDEN π Van 10.00 uur tot 17.00 uur
Olivier Elen en Debby Termonia fotografeerden de ’oudstrijders tekst van de commerce’ en legden hun verhaal vast in de fototentoonstelling ‘Klant is koning: E schoe verhoal eujver de aatstrijders van de commers’. Zij fotografeerden handelaars bij wie het interieur en de werkwijze sinds het midden van vorige eeuw niet zijn veranderd. Dit waardevol stukje lokaal erfgoed wordt in deze tentoonstelling in de schrijnwerpers gezet.
De tentoonstelling loopt nog tot 30 juni 2007.
5
SINT-TRUIDEN CENTRUM OPENDEUR EN RONDLEIDING
HEEMKUNDIGE KRING GROOT SINT-TRUIDEN ORGANISATIE Heemkundige kring en Erfgoedcel Sint-Truiden LOCATIE Atheneum Zoutstraat 46 3800 SINT-TRUIDEN π Doorlopend open van 11.00 uur tot 17.00 uur
6
De Heemkundige Kring is gepassioneerd door de Truiense geschiedenis en bouwde door de jaren heen een uitgebreide collectie op. Hij redt voorwerpen en archieven waarvan de eigenaars de waarde niet inzagen. Wat ‘bezielt’ de vereniging? Waarom hecht zij zoveel waarde aan deze collectie? Laat je meeslepen door haar vurige rondleiding. Ga mee op zoek naar de betekenis van mysterieuze objecten! De Heemkundige Kring Groot Sint-Truiden is een zeer actieve vereniging. Zij publiceert het tijdschrift ‘De Bink’, geeft boeken en brochures uit, organiseert foto- en thematische tentoonstellingen (onder andere de ontwikkeling van het doodsprentje), spreekbeurten, diavoorstellingen, studieavonden, enz. Zij verzamelt en conserveert bijvoorbeeld ook alles over de Eerste Wereldoorlog in de regio Sint-Truiden en huishoudelijke, religieuze en andere oude voorwerpen, oud industrieel erfgoed van Sint-Truiden zoals ‘het lempkesfabrik’, de Melkerij Breesch, Caisson Belge, de Gieterij Fobrux en Brialmont.
SINT-TRUIDEN CENTRUM HAPPENING
WAARDEVOLLE SPELERS? ORGANISATIE Erfgoedcel Sint-Truiden in samenwerking met KSTVV LOCATIE In de etalages van de winkels van de Stapelstraat, stadscentrum π Doorlopend
Ga een partijtje erfgoed aan met de spelers van de Koninklijke Sint-Truidense Voetbalvereniging (KSTVV), de voetbalploeg die de kleuren van Sint-Truiden verdedigt en de hel van Staaien doet branden. Je ziet de spelers dit weekend van een heel andere kant. Zij tonen exclusief op de Erfgoeddag de voorwerpen waaraan ze het meeste waarde hechten en die volgens hen voor de toekomst moeten blijven bewaard. Sint-Truiden, dat is fruit, religie en ... voetbal!
7
SINT-TRUIDEN CENTRUM TENTOONSTELLING EN RONDLEIDING
DE LUCHTMACHTBASIS VAN BRUSTEM EN ZIJN TRANSFORMATIES ORGANISATIE Historisch Centrum Luchtmachtbasis Brustem LOCATIE Abdij Historisch Centrum Luchtmachtbasis Brustem Diesterstraat 1 3800 SINT-TRUIDEN π Open tussen 10.00 uur en 18.00 uur De tentoonstelling loopt nog tot 30 augustus 2007.
Sint-Truiden draagt zijn militair erfgoed een warm hart toe. Jarenlang waren er militairen in de luchtmachtbasis van Brustem. Deze basis bouwde voort op een Duitse nachtjachtbasis die hier tijdens de Tweede Wereldoorlog werd uitgebouwd. De gebouwen hebben vandaag plaatsgemaakt voor industriepanden. Aan de hand van foto’s, plannen, afbeeldingen, enz. volgen we over een periode van 70 jaar de verschillende invullingen van het gebied en de bijbehorende waardeveranderingen in de ogen van de bewoners. Laat je rondleiden door de enthousiaste conservator en zijn team militairen en oud-militairen. Dankzij hen is dit lokaal cultureel erfgoed niet verloren gegaan. Zij hebben in loop der jaren duizenden voorwerpen, foto’s en boeken verzameld voor het museum. Dit museum vond na de sluiting van de luchtmachtbasis Brustem in 1996 onderdak in de kelders van de abtsvleugel van de abdij en is een absolute aanrader voor geïnteresseerden in militaire luchtvaart.
8
SINT-TRUIDEN CENTRUM EXPERTENBEURS EN OPENDEUR
SCHATTEN OP ZOLDER
ORGANISATIE Erfgoedcel Sint-Truiden en het Museum Vlaamse Minderbroeders LOCATIE Museum Vlaamse Minderbroeders V.Z.W. Capucienessenstraat 1-3 3800 SINT-TRUIDEN π Tussen 14.00 uur en 17.00 uur
Haal je ‘schatten’ van de zolder en kom even langs in het Museum Vlaamse Minderbroeders. Een team van experts vertelt je er meer over de stijl, de herkomst, de iconografie, ouderdom of waarde van je schilderij, beeldje, zilveren koffiekan, gravure,... Speciale aandacht gaat uit naar zilveren voorwerpen. Om aan ieder voorwerp voldoende tijd te kunnen besteden mag je maar twee voorwerpen per persoon meebrengen. Nadien kun je het museum bezoeken en wordt je een fris franciscanerbier aangeboden. Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie gratis doorlopend te bezoeken. Het Museum Vlaamse Minderbroeders is niet zomaar een museum voor religieuze kunst. Het ontsluit als enige museum in Vlaanderen het religieuze erfgoed van de orde van de Vlaamse minderbroeders. Door de jaren heeft dit museum een uitzonderlijke collectie opgebouwd en presenteert het deze op een moderne en levendige wijze. Ook niet-religieuzen dragen dit museum een warm hart toe, getuige hiervan zijn de vele schenkingen van particulieren. De collectie is belangrijk op kunsthistorisch, historisch en documentair vlak omdat de minderbroeders op diverse vlakken een vooraanstaande rol hebben gespeeld in Vlaanderen. 9
SINT-TRUIDEN CENTRUM TENTOONSTELLING EN RONDLEIDING
EEN BEZIELD MUSEUM ORGANISATIE Hoevemuseum LOCATIE Abdij Hoevemuseum Diesterstraat 1 3800 SINT-TRUIDEN π Tussen 10.00 uur en 17.00 uur
Wees welkom in het museum, waar het waardevolle landbouwkundige erfgoed uit de streek wordt gekoesterd door een vrijwilliger. Laat je meeslepen door zijn enthousiasme. Hij vertelt over het ontstaan van zijn bezieling en de waarde die hij aan dit museum hecht. Het museum zelf heeft in de loop der jaren ook hoogte- en laagtepunten gekend. Leer meer over de beginsituatie en de komende veranderingen die voor dit museum op til zijn. Pik ook de tijdelijke fototentoonstelling over de Sint-Gangulfuswijk mee! Het hoevemuseum toont oude werktuigen en machines uit de landbouw, de fruitteelt, de veeteelt en het huishouden. In de fruitzaal leer je veel over de fruitteelt vroeger en nu. Het is één van je laatste kansen om het charmante hoevemuseum in zijn huidige opstelling te bezoeken. In het najaar zijn er grote veranderingen op til, maar dit blijft voorlopig nog een verrassing voor het publiek.
10
AALST
TENTOONSTELLINGSSTRAAT ORGANISATIE Bewoners van Aalst-Dorp en Erfgoedcel Sint-Truiden LOCATIE Aalst-Dorp 3800 SINT-TRUIDEN π 11.00 uur tot 18.00 uur
‘Gluren bij de buren’ is uitzonderlijk toegestaan! De straat AalstDorp is omgetoverd tot een openluchtmuseum! De ramen van de huizen zijn de vitrinekasten van het museum. De bewoners van de straat zijn de tentoonstellingsmakers, zij hebben de voorwerpen gekozen die te zien zijn. Deze voorwerpen werden niet zomaar gekozen. Dit is hun persoonlijk erfgoed dat ze het liefst zouden bewaren voor de toekomst.
AALST
ERFGOEDLOUNGE
ORGANISATIE Erfgoedcel Sint-Truiden en Okazi LOCATIE Pastorij van Aalst Aalst-Dorp 3800 SINT-TRUIDEN π 12.00 uur tot 18.00 uur
Rust even uit van al de waardevolle erfgoedindrukken die je hebt opgedaan in de luie zetels en op de stoelen die Okazi (kringwinkel) ter beschikking stelt. De dynamische Aalsterse vrijwilligers serveren in de erfgoedlounge een fris drankje en een hapje. Indien je je oog hebt laten vallen op een charmant meubeltje of zeteltje kan je het aan een klein prijsje kopen. Zo geef je aan dit erfgoed opnieuw waarde! 11
AALST WANDELING EN TENTOONSTELLING
HET ARCHIEF KOMT TOT LEVEN IN AALST!
ORGANISATIE Erfgoedcel Sint-Truiden en Patrick Van den Nieuwenhof (zelfstandig archiefconsulent) LOCATIE Pastorij (vertrek wandeling) en kerk (tentoonstelling) Aalst-Dorp 10 3800 SINT-TRUIDEN π Van 11.00 uur tot 18.00 uur Wandeling om 11.00 uur, 14.00 uur en 16.30 uur De tentoonstelling loopt daarna nog van 24 april tot 13 mei 2007 in het Museum Vlaamse Minderbroeders.
12
Het is dit jaar een feestelijk jaar voor Aalst. We vinden in 1107 immers de eerste vermelding van de parochie Aalst in de archieven. Negenhonderd jaar Aalst! Dat mag gevierd worden. De Erfgoedcel Sint-Truiden startte daarom in november 2006 met een project rond het parochiearchief en de geschiedenis van Aalst. Doel van dit project is enerzijds een inventaris van het archief te maken en anderzijds Aalstenaars tijdens de erfgoeddag te laten proeven van hun rijke verleden. Tentoonstelling Een eerste luik van de tentoonstelling spitst zich toe op het bijzonder rijke kerkelijke archief waarover Sint-Truiden als religieus centrum beschikt. Dit zijn de archieven van de parochies, kerken en kloostergemeenschappen, maar ook van een aantal scholen, ziekenhuizen en psychiatrische centra waarin de kerkelijke overheid een belangrijke rol heeft gespeeld. Precies om dit verleden een toekomst te geven, wordt er gewerkt aan een stafkaart waarop in kaart wordt gebracht waar en welke archieven bewaard zijn.
In het tweede luik focussen we op het archief van Aalst. Je kan er kennismaken met een aantal unieke stukken die het archief van de parochie Aalst rijk is. Naast rekeningen, begrotingen en verslagen van de kerkfabriek worden ook minder bekende stukken zoals stokregisters, documenten van de armentafel en een ledenlijst van de Broederschap van de Heilige Rozenkrans getoond. Tijdswandeling Ontdek door de archiefwandeling de geschiedenis van Aalst. Negen archiefkasten zullen tijdens het wandelen in het landschap verschijnen. Neem de tijd om in deze archiefkasten te snuffelen en keer terug naar de hoogtepunten van de geschiedenis van Aalst. Na deze wandeling is een tipje van de sluier van de Aalstse geschiedenis gelicht. Je zal Aalst nooit meer op dezelfde wijze bekijken.
13
PRAKTISCHE INFO SINT-TRUIDEN CENTRUM ACTIVITEIT
Opendeur en rondleiding Heemkundige kring
Een bezield museum
Klant is koning
Waardevolle spelers
Het woord is beeld geworden: Workshop
LOCATIE
Oud-Atheneum
Stedelijk museum: Stedelijk museum: Museum Vlaamse Festraetstudio, luchtmachtbasis hoevemuseum minderbroeders Begijnhof Brustem
Stapelstraat
Abtsvleugel
6
1
5
NUMMER OP HET 1 PLANNETJE
De luchtmachtbasis van Brustem en zijn transformaties
Schatten op zolder
7
3
8
UREN 11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00
CENTRUM 8
6
5 1
7
2
3
14
4
AALST
AALST Het woord is beeld geworden: Rondleiding
Het woord is beeld geworden
Abtsvleugel
5
3,4,5,8
Confrontatie jongeren en erfgoed
Tentoonstellingstraat
Het archief komt tot leven in Aalst!: geleide archieftijdswandeling
Het archief komt tot leven in Aalst! vrije archiefwandeling
Het archief komt tot leven in Aalst! Erfgoedlounge tentoonstelling in de kerk
CC de Boogaard,
Aalst
Startpunt: kerk van Aalst
Startpunt: kerk van Aalst
Kerk van Aalst
Pastorij van Aalst
4
1,2,3
2
2
2
1
13uur30
16uUr30
Afsluitende receptie iedereen welkom
UURREGELING ERFGOEDBUSJE Ieder uur rijdt een busje van Sint-Truiden centrum (parkeerterrein cultuurcentrum) naar Aalst.
TIJDSTABEL
3
2 1
Aalst Sint-Truiden centrum Aalst Sint-Truiden centrum Aalst Sint-Truiden centrum
11.30 uur 12.00 uur 12.30 uur 13.00 uur 13.30 uur 14.00 uur
Aalst Sint-Truiden centrum Aalst Sint-Truiden centrum Aalst Sint-Truiden centrum Aalst
14.30 uur 15.00 uur 15.30 uur 16.00 uur 16.30 uur 17.00 uur 17.30 uur
15
FEEST! Rond deze dag feestelijk af en kom naar de slotreceptie van 18.00 uur tot 20.00 uur in de erfgoedlounge in Aalst. Deze receptie wordt je aangeboden door de stad SintTruiden. Iedereen is van harte welkom! Vee verwachte voul minse! LOCATIE Pastorij van Aalst, Aalst-Dorp, 3800 SINT-TRUIDEN Van 18.00 uur tot 20.00 uur
AGENDA ERFGOEDACTIVITEITEN 27-04-2007 ‘En het woord is beeld geworden’: over middeleeuwse handschriften en hun miniaturen Lezing door professor doctor Brigitte De Keyzer (Katholieke Universiteit Leuven) Organisatie: Abdij, Stad en Regio V.Z.W. Locatie: cultuurcentrum de Bogaard, polyvalente zaal Capucienessenstraat 8, 3800 SINT-TRUIDEN Uur: 20.00 uur 03-06-2007 Genoveva-Processie Organisatie: Werkgroep Genoveva-Processie Locatie: Sint-Genovevaplein, Zepperen Uur: 10.00 uur 11-08-2007 tot 09-09-2007 Herdenking provinciale tentoonstelling 1907
16
01-09-2007 Opening vernieuwde opstelling hoevemuseum 02-09-2007 Fruitolympiade in het hoevemuseum 09-09-2007 Open Monumentendag Een andere hoogdag voor het erfgoed van Sint-Truiden dit jaar is de jaarlijkse Open Monumentendag (OMD). Het thema van OMD is dit jaar ‘wonen’. Zoals gewoonlijk neemt ook de stad Sint-Truiden weer deel met een uitgebreid en boeiend programma. We lichten alvast een tip van de sluier: gebouwen als een vierkantshoeve, een kasteel, een herberg en een herenhuis komen zeker aan bod. Verder kan je je laten rondleiden op een leerrijke ‘woonwandeling’ door de stad. ‘Wonen’ betekent echter niet dat je op 9 september enkel een dagje kan gaan ‘huizen kijken’. Het thema zal in al zijn facetten worden toegelicht. Waar en hoe wonen? Tijdelijk wonen? Wonen in de stad of op het platteland? Wonen ‘op het werk’? De maatschappelijke en economische achtergronden van wonen? Nu al een dag om naar uit te kijken! Dit is maar een greep uit de vele activiteiten die dit jaar plaatsvinden. Wil je op de hoogte blijven, vraag dan de digitale nieuwsbrief aan via de website: www.erfgoedcelsint-truiden.be.
