Er zit muziek in de nationale parken!
Boekje vol handige tips om muziek te maken met materialen uit de natuur!
Er zit muziek in de nationale parken… Maak muziek met natuurlijke materialen! Er zit muziek in de nationale parken Onze natuur zit boordevol muziek. De wind over een uitgestrekt duinlandschap, het geritsel van bossen, het stromen van beekjes, het getik van de zwarte specht en het gezang van de bruinvis. Daarom organiseren de Nederlandse nationale parken op 25 mei 2014 een speciale open dag vol muzikale activiteiten zoals een openluchtconcert, open podium, workshop natuurmuziek maken, high tea met klassieke strijkmuziek, stiltewandeling en leuke kinderactiviteiten. Zo geniet je op een bijzondere manier van de natuur. Kijk voor het volledige programma van de Dag van het Nationaal Park in een nationaal park bij jou in de buurt op: www.nationaalpark.nl. #dvhnp2014
Zelf muziek maken! Naast de muziek die de natuur zelf laat horen, kan ook jij prachtige muziek maken met materialen die je in de natuur vindt. Deze folder staat vol met leuke ideeën waarmee kinderen lekker aan de slag kunnen gaan als echte muzikanten. De materialen die nodig zijn, vind je veelal buiten. Veel plezier met het maken van jouw eigen natuurmuziek!
Wist je dit? Geluid maken is voor vogels communicatie. De roep van vogels zorgt voor contact tussen soortgenoten en individuen van andere soorten. Het geluid kan agressie, angst, waarschuwing of overleg uitdrukken. Vogelzang (door de mannetjes) hoor je vooral in het voorjaar en de vroege zomer. De vogelzang is niet alleen per soort, maar ook individueel herkenbaar: elk vogeltje zingt zoals het gebekt is. Door het zingen bakenen de mannetjes hun territorium af en lokken en paaien ze de vrouwtjes.
Dag van het Nationaal Park 2014 | Er zit muziek in de natuur
2
Muziekstokjes met takken Aan de slag Zaag je stokjes tot op de juiste lengte (lengte: 30 cm). Verwijder de schors van de stokjes en schuur ze tot ze een glad oppervlak hebben. Je kan de stokjes ‘puur natuur’ gebruiken door ze tegen elkaar te slaan, maar het is ook leuk om eerst ze te verven en te versieren.
Benodigdheden • Snoeischaar • Een paar dikkere, korte takken • (Natuur)verf • (Boom)zaag
Fluiten op een grassprietje, schelpje of eikelnootje Aan de slag Zoek een mooie, stevige grasspriet. Zet hem vast tussen je twee duimen (als je je duimen tegen elkaar houdt, raken de boven en onderkant elkaar). Kijk naar je duimen: als het goed is, zie je de spriet onder en boven vast zitten, daartussen zit hij als een snaar. Zet je lippen midden tegen je duimen aan en blaas.
Dag van het Nationaal Park 2014 | Er zit muziek in de natuur
Benodigdheden • Grassprietje
3
Een xylofoon met water Aan de slag Vul de flessen met verschillende hoeveelheden water. Hoe meer water in een fles, hoe lager het geluid zal zijn. Hoe minder water erin zit, hoe hoger het geluid zal zijn. Om te spelen, geef je voorzichtig een tik met de lepel tegen de flessen. Ook kun je zachtjes over de flessen heen blazen. Je kunt het water in de flessen een kleurtje te geven door op de bodem van de flessen gekleurd crêpepapier te leggen.
Benodigdheden • Hoge glazen flessen • Water • Grote lepel
Let op: omdat dit instrument van glas is, kun je deze opdracht het beste doen met een volwassene in de buurt.
De natuur nabootsen Met enkele kinderen samen kun je proberen om natuurgeluiden na te doen. Het gaat om de volgende geluiden: een specht (tokkend geluid) – een ritselend blad (met dorre bladeren) – een muis (piepend geluid, met takjes of steentjes) – de wind (met gebladerde takken, papier). Lukt het jullie om ze allemaal na te doen?
Dag van het Nationaal Park 2014 | Er zit muziek in de natuur
4
Windgong 1 Aan de slag Hang stokken van verschillende lengtes en diktes aan een koord. Hang dit koord horizontaal tussen twee boomtakken. Sla met een stok op de verschillende stokken van je windgong en maak je eigen lied. Hoe dikker en langer de takken, hoe lager het geluid. Hoe dunner de takken, hoe hoger het geluid.
Dag van het Nationaal Park 2014 | Er zit muziek in de natuur
Benodigdheden • Stokken van verschillende lengtes • Touw
5
Windgong 2 Benodigdheden • Boomschijf • Touw • Houten kraal • Allerlei losse natuurlijke materialen waarvan jij denkt dat ze geluid maken (zoals takken, stenen, schelpen of noten)
Aan de slag Maak gaten in de boomschijf. Door de gaten steek je touw waaraan je diverse natuurlijke materialen ophangt. Je kan ook aan de zijkant op regelmatige afstand touwtjes kleven (met het lijmpistool gaat dit vrij goed) met daaraan materialen. Hang nu je windgong buiten op een winderig plekje... Tip: Je kan ook van een bloempot makkelijk een windgong maken.
Fluiten op de eikelfluit Aan de slag Maak midden in de bovenkant van de rijpe eikel een gaatje (zonder dat de eikel barst). Peuter de eikel leeg met een tandenstoker. Blaas zachtjes boven het gaatje.
Benodigdheden • Eikel
Volg het geluid Eén iemand loopt een stukje verder de omgeving in en maakt met zijn zelfgemaakte instrument af en toe een geluid. De spelers lopen geblinddoekt per twee hand in hand, richting het geluid. Heb je de persoon met het muziekinstrument gevonden? Wacht dan in stilte, totdat iedereen de plek gevonden heeft.
Dag van het Nationaal Park 2014 | Er zit muziek in de natuur
6
Schudkoker Aan de slag Vul de kokers met de natuurlijke materialen. Plak nu de boven en onderkant van het bekertje of rolletje dicht met gekleurd papier. Versier de koker met bladeren van de bomen, bloemen, papier of papier-maché. Je kan ook kleine steentjes in een groot slakkenhuisje steken. Je stopt de openingen met je duimen toe en schudden maar.
Benodigdheden • WC-rolletje (plastic beker, luciferdoosje, glazen potje…) • Afhankelijk van het doosje dat je kiest, krijg je andere geluiden • Lijm • Allerlei losse natuurlijke materialen waarvan je denkt dat ze geluid maken (zoals takjes, zaadjes, stenen, eikels, dennennaalden, noten, gedroogde erwten of bonen…) • Losse natuurlijke (gedroogde) materialen waar mee je de schudkoker kan versieren (zoals bladen, zand, bloemen)
Muziek maken met groenten • Prik een gaatje door een kersenpit en peuter deze met een ijzerdraadje leeg. Blaas met een strohalmpje op het gat. Het pitje zingt. • Hol peentjes van verschillende lengtes uit met een holbeitel of een boortje en knutsel zo een ‘wortelpanfluit’ ineen. • Laat kleine pompoenen drogen in de zon. Zo worden het echte samba’s. • Ook schudden met een krop sla maakt geluid. Kun jij zelf nog muziekinstrumenten met groenten bedenken?
Dag van het Nationaal Park 2014 | Er zit muziek in de natuur
7
Percussie met dennenkegels Aan de slag Voor de percussie neem je een dennenappel in elke hand (eentje met de punt omhoog en eentje met de punt omlaag) en wrijf ze ritmisch tegen elkaar. Je kan ook met een stok over de dennenappels wrijven.
Benodigdheden • Dennenkegels
Klankdecor Iedereen staat in een kring op een afstand van 3 à 4 meter van elkaar. Je staat stevig op twee benen en je hebt je ogen gesloten. De geluiden uit de natuur rondom zorgen voor een heus klankdecor. Je kan dit klankdecor zelf nog bijschilderen door zelf geluiden die in het geheel thuishoren, te maken of te veroorzaken.
Dag van het Nationaal Park 2014 | Er zit muziek in de natuur
8
Geluidsbanden Aan de slag Neem een autoband met een brede velg. Zaag vervolgens twee houten schijven die groter zijn dan de opening van de autoband. Maak in één houten schijf een gat waarin je een mondharmonica vast maakt. Deze schijf wordt de onderkant van de geluidsband. Sla vervolgens drie paaltjes in de grond. Hierop maak je de schijf met de mondharmonica vast (het stuk van de mondharmonica waarop je moet blazen, wijst omhoog). Bevestig daarna de andere schijf met vier slotbouten boven op de band. Daarna - en dit is niet zo makkelijk - bevestig je met vier bouten de band (vanuit de binnenkant) aan de onderste schijf op de paaltjes. Als kinderen nu over de band lopen of er op springen, komt er geluid uit.
Benodigdheden • Twee houten schijven • Een mondharmonica • Een autoband met brede velgen • Drie houten paaltjes
Dames en heren! Als de instrumenten klaar zijn, is het tijd voor een optreden. Zoek wat verkleedkleren bij elkaar en oefen jullie muziekoptreden. Om jullie optreden helemaal compleet te maken kun je uitnodigingen voor jullie concert maken, stoelen klaarzetten en hapjes en drankjes klaarmaken.
Dag van het Nationaal Park 2014 | Er zit muziek in de natuur
9
Colofon Dit is een uitgave van Samenwerkingsverband Nationale Parken en IVN in het kader van de Dag van het Nationaal Park 2014. Bij deze uitgave is gebruik gemaakt van tekst van ‘Er zit muziek in de natuur’ (Muriel Geldhof i.s.m. NEC de Vroente (www.devroente.be) en NMEC de Helix (www.dehelix.be)) en afbeeldingen van Springzaad en Departement Leefmilieu, Natuur en Energie.
Dag van het Nationaal Park 2014 | Er zit muziek in de natuur
10
