Zondag 15 november 2015
Voorgangers: ds. Anneke van der Zijpp en ds. Carolien Cornelissen Organist: dhr. Anton Visser Dienstdoende kosters: dhr. Jan en zr. Evelien Niemantsverdriet en br. Koos en zr. Janny Tigchelaar m.m.v. het Gemeentekoor o.l.v. Aike Rodenburg
Vanaf 9:45 oefent het koor lied 830 met de Gemeente..
Enigheidsviering Dienst met Avondmaal Orgelspel: Es ist gewisslich an der Zeit – H. Scheidemann gevolgd door een moment van stilte ++++++++++++++++++ SAMENROEPEN Welkom Aansteken van de kaarsen Zingen: lied 975: 1, 3 Jezus roept hier mensen samen (staande) Bemoediging Zingen: lied 975: 4 (hierna gaat de gemeente zitten) Herdenking zr. Hofman-Smid
Stilte en gebed Zingen: lied 568a Ubi caritas (4 x)
HOREN Inleiding op de lezingen Eerste bijbellezing: Lucas 10: 38-42
Zingen: Lied 830 Leven is wachten Tweede bijbellezing: Jakobus 2: 14-22 Zingen: 900 Nada te turbe (3 x) Overweging Stilte Orgelspel: Es ist gewisslich an der Zeit - J.S. Bach
DELEN Enigheidsviering/Avondmaal Zingen: lied 377: 1,2,4,5 Zoals ik ben kom ik nabij Vredesgroet Duiding en nodiging Gebed Delen Lofzegging: voorganger: allen:
Mogen dit brood en deze wijn ons eenheid en zegen schenken, voor onszelf en voor de wereld. Amen
Gebeden (voorbeden / stil gebed / Onze Vader - tekst voorin het Liedboek) Voorstellen nieuwe vrienden van de gemeente Zingen: 418 God, schenk ons de kracht (staande) Uitzending en zegenbede Gezongen Amen Orgelspel: Freu dich sehr, o meine Seele - J. Pachelbel
Mededelingen Collecten: de eerste collecte is voor Villa Vrede, onderdeel van Stichting Vluchteling. Villa Vrede wil mensen zonder verblijfsvergunning een plek bieden voor ontmoeting en zelfontplooiing. De tweede collecte is voor het werk in de Doopsgezinde Gemeente Utrecht. Na de dienst is er koffie en thee in de gemeentezaal. Iedereen is van harte welkom. Agenda: Volgende dienst: zondag 22 november 2015, voorganger: ds. Anneke v.d. Zijpp en ds. Carolien Cornelissen. Dit betreft de Gedachtenisdienst. Woensdag 18 november om 19.30 uur komt Ubi Caritas bij elkaar in de Tuinkamer. Donderdag 19 november om 18.30 komen de starters bij elkaar in de Tuinkamer. Op zaterdag 21 maart wordt in Amsterdam in de Singelkerk de Broederschapsvergadering gehouden. Aanvang 10.30, sluiting 15.30 uur.
Utrecht 15-11-15 Lucas 10:38-42; Jak 2:14-26; Enigheidsviering Inleiding nav gebeurtenissen in Parijs. Gevoelens van ongeloof, verdriet, woede, angst en machteloosheid. Wat kunnen wij doen? We kunnen niet anders dan de liefde van Christus hiertegenover stellen. Ubi caritas et amor, ibi Deus est. We kunnen niet anders dan bidden voor de slachtoffers, hun geliefden, nabestaanden. Bidden dat vrede overwint.
Zusters en broeders, Iedereen kan de beste zijn. Iedereen kan winnen. Met voetbal, met hockey, met darts of met hardlopen. Op tal van terreinen kun je een winnaar worden. Wie kan het beste koken en bakken? Wie het beste bloemschikken? Het beste dansen, zingen. Overal is een wedstrijd voor. Niet alleen voor mensen, ook voor dingen. Het leukste dorp, de bloemrijkste straat, het mooiste kerkgebouw. Soms gaat het erom wie of wat daadwerkelijk het mooiste of het leukste is, soms gaat het erom wie de meeste stemmen via Facebook weet te genereren. Het Guinness Book of Records wordt elk jaar dikker. Weer meer mensen zijn de beste geworden, in wat dan ook. Heel de wereld een wedstrijd. Wie is beter dan wie? Wie is de beste? En zo zien we Marta en Maria hun eigen strijd uitvechten. Twee zusters in één huis. Wie is de beste? Wie krijgt de meeste punten van hun gewaardeerde gast Jezus? Marta zet in met de zorg voor de gasten. Dat was vroeger even anders dan thee met een kaakje. Een maaltijd moet geserveerd worden, met vers vlees, rijke sauzen, heerlijke dranken. Voeten wassen, jas ophangen, enzovoorts. En Maria? Die gaat aan de voeten van Jezus zitten luisteren. Fraai is dat. Dat vindt Jezus ook, fraai. Als Marta zich bij hem beklaagt, zegt hij dat Maria het beste deel gekozen heeft. Het beste! Als ik Marta was, zou ik behoorlijk pissig zijn. Wat doet die Maria nou helemaal? Een beetje zitten niksen, terwijl wij aan het sloven zijn. Nee, dan Jakobus. Die tekst is meer in ons doopsgezinde straatje. Wat heeft het voor zin als iemand zegt te geloven, maar hij handelt er niet naar. Geloven en handelen moeten hand in hand gaan. Daden gaan woorden te
boven. Die zin kan iedere zichzelf respecterende doopsgezinde wel dromen. Geloof dat zich niet daadwerkelijk bewijst, is dood.
En zo is het. Want zeg nou zelf, als onze zuster Truus geen koffie had gezet, geen tafel gedekt, geen brood had gesneden, geen wijn had geschonken, als onze koster Jan de tafels niet had neergezet, geen bloemen had geschikt, hoe hadden wij hier dan samen het Avondmaal kunnen vieren met elkaar? U zit hier alleen maar rustig te luisteren naar wat de dominees te zeggen hebben. – Nu ja, dat is niet helemaal waar, velen van u zijn ook actief in de gemeente, maar op een ander moment. Toch is er verschil tussen zuster Truus en zuster Marta. Als we er Truus naar zouden vragen, zou ze zeggen: ‘Ach dat dóe je nou eenmaal, daar denk ik niet over na.’ Marta denkt er wel over na. En ze wordt boos. Ze wil dat Maria hetzelfde doet als zij, ook in de keuken komt om aan te pakken. Ik denk dat Truus zou zeggen: ‘Laten we dat maar niet doen, dan lopen we elkaar alleen maar voor de voeten.’ Marta is anders. Zij en Maria zijn rivaliserende zusters. Marta wil de beste zijn, het meest in de smaak vallen bij Jezus, maar ze verliest. Zo voelt zij dat. En dat kan ze niet hebben. Marta en Maria zijn rivaliserende zusters. Ze staan elk voor een manier van geloven. Samen staan ze symbool voor het volk Israël in de dagen van Jezus. Maar ze kunnen ook de kerk van vandaag symboliseren. Marta is de doener. Zij houdt zich bezig met de voorschriften, de regels, de traditie. Zij kent de wetten van de gastvrijheid en ze handelt ernaar. Zij weet hoe ze het keukengerei op de juiste wijze moet reinigen en gebruiken, precies volgens de Joodse spijswetten. Ze is druk doende om ervoor te zorgen dat alles goed verloopt. Plichtsgetrouw, wetsgetrouw is ze. Een mooi mens. Maria is anders, vrijer, opener. Nieuwsgierig, hongerig en dorstig naar nieuwe woorden, de nieuwe boodschap van Jezus. Ze zit aan zijn voeten, hangt aan zijn lippen om maar geen woord te missen. Ontvankelijk. Zodoende ontgaat haar alles wat om haar heen gebeurt. Alleen oog en oor voor dit nieuwe woord,
verhaal van een nieuwe wereld waar gerechtigheid en vrede heersen. Dáár wil ze meer van weten, dáár wil ze zijn met hart en ziel. Een mooi mens, die Maria. Beide zusters zijn mooie mensen. Maar Marta ziet het niet. Nog minder dan Maria, die opgaat in het verhaal van Jezus. Marta ziet alleen maar wat Maria níet doet. Ze wordt wrokkig, kribbig. Ze klaagt haar zuster aan. Probeert Jezus aan haar kant te krijgen: ‘Kijk dan wat Maria doet: niks! Zeg haar dat ze ook moet aanpakken.’ Jezus wijst haar terecht: ‘Marta, Marta. Maak je niet zo druk. Neem een voorbeeld aan je zuster Maria, die heeft het beste gekozen.’ Tandenknarsend zou ik daar staan. Gelukkig zegt Jezus dit niet. Marta, Marta. Het lijkt alsof het er zó staat. Hoofdschuddend, zuchtend, terechtwijzend. Marta, Marta. Maar is het zo bedoeld? Zeven keer komt het in de bijbel voor dat een naam tweemaal achter elkaar wordt genoemd. Abraham, Jakob, Mozes, Samuël, Simon Petrus en Paulus worden op deze manier geroepen. Steeds op een cruciaal moment, een moment dat ze een ommekeer in hun leven gaan maken. Mozes en Samuël worden geroepen om Gods boodschapper te zijn. Paulus bekeert zich van vervolger van Christus tot navolger. Zo ook staan de anderen op een keerpunt in hun leven. Geen terechtwijzing, geen hoofdschudden of zuchten. Als Jezus Marta aanspreekt, is het op die manier: ‘Marta, Marta, open je ogen en kijk. Wat jij doet is goed. Maar het kan ook anders. Zoals Maria doet. Wat zij doet is ook goed.’ Jezus zegt ‘het goede’, niet ‘het beste’, zoals wij dat uit onze vertalingen kennen. Hier is geen afzetten van de een tegen de ander, geen wedstrijd wie de beste is. Met zijn woorden wil Jezus Marta de ogen openen voor het andere, het nieuwe. Het is goed om te zorgen, goed om zorgvuldigheid te betrachten. Maar er is ook een andere weg. De weg die Maria laat zien.
Marta, durf je los te laten? Durf je je in het onbekende te storten, je houvast van regels en voorschriften los te laten? Kun je stil en ontvankelijk worden, zoals Maria dat doet? Vertrouwensvolle overgave. Laten komen wat komt, in plaats van zelf alle touwtjes in handen te houden, uit angst om de controle te verliezen. Het volk Israël in de dagen van Jezus staat op een keerpunt in zijn leven. Het is een volk in verdeeldheid. Vele stromingen waren er, die elk een andere strategie aanhingen. Lucas focust, hoe kan het ook anders, op de stroming van de Farizeeën en schriftgeleerden, verbeeld in Marta, en de stroming van de Jezus-volgers, verbeeld in Maria. Toen liep het uit op een splitsing. Jodendom en christendom gingen elk hun eigen weg. Twee zusters, twee rivaliserende zusters, terwijl ze toch zoveel op elkaar lijken. Want ook zuster Jodendom kent ontvankelijkheid en luisteren naar het woord, naast de nadruk op de regels van de Tora. En ook zuster Christendom begon al snel met het vastleggen van voorschriften en tradities, waar velen vandaag de dag houvast in vinden. Marta en Maria kunnen niet zonder elkaar. Zo is dat ook in onze gemeente. We hebben Marta’s én Maria’s. De meesten van ons hebben zowel iets van Marta als van Maria in ons. Behalve Marta’s en Maria’s hebben we denkers en doeners, praters en proevers, schrijvers en schilders, zeggers en zwijgers. De een heeft meer van het een, de ander van het ander. Omdat we zo verschillend zijn, kunnen we elkaar behoeden voor eenzijdigheid. In de ander zien we hoe het ook anders kan. De ander houdt ons een spiegel voor, waarin we onze sterke en zwakke kanten herkennen. En dan kun je opeens ontdekken dat je niet eens zoveel verschilt van die ander. Zo kan een traditionele gelovige ontdekken dat geloof ook op nieuwe wijzen vorm kan krijgen, en een nieuwlichter dat tradities en rituelen ook mooi kunnen zijn. Ik voor mij ontdekte eens, terwijl ik toch vooral een mens van woorden ben, dat het best leuk is om geloofservaringen te verbeelden met verf en kwast. Dat ga ik niet dagelijks doen, maar het is mooi om te ervaren. Geloven is veelzijdig, gemeente-zijn is veelzijdig. Het gaat er niet om wie het beste is, wie meer en beter is dan de ander. Allen zijn nodig. Om dat te verbeelden, delen we vandaag brood en wijn. Iedereen is anders, maar aan deze tafel zijn we één in Christus. Hier aan tafel waarderen we elkaar
zoals we zijn, ieder met zijn of haar sterke en zwakke kanten en talenten. Allen kinderen van de Ene. Allen zijn nodig: veelzijdigheid. Eén ding is nodig: saamhorigheid. Amen
