Engelen en demonen Over de geestelijke strijd
9
2
3
Engelen en demonen Over de geestelijke strijd Ds. Gerrit Gunnink
Deze gemeenteschets is een uitgave van:
Gereformeerde Bijbelstudiebond (GBb)
Bond voor Gereformeerde Jongerenverenigingen (BGJ)
Herziene uitgave december 2009
4
INHOUD
ENGELEN BESTAAN WÉL. BOZE GEESTEN OOK Bijbelstudie voor jongeren 12 tot 16 jaar .................. 5 1. Bestaan engelen? (intro) ........................................ 6 2. Jakob is niet alleen (voorstudie 1) ............................ 6 3. Legers van een ontzagwekkende God (voorstudie 2)....... 8 4. In de meerderheid ............................................... 8 5. Vecht voor je leven! ............................................. 9 Discussiepunten/vragen ...........................................10 AANWIJZINGEN VOOR DE LEIDER/LEIDSTER ....................11 BODYGUARDS EN INFILTRANTEN Bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+ ..........13 1. Bestaan geesten (intro) ........................................13 2. Geesten boven (voorstudie 1) .................................14 3. Gods geheime agenten (voorstudie 2) .......................15 4. Bodyguards .......................................................16 5. Infiltranten.......................................................17 6. Soldaat, vergeet niet te vechten .............................18 Bespreking en verwerking.........................................19 ANTI OF OPEN? Bijbelstudie voor volwassenen ...............................21 1. Soldaten? (intro) ................................................21 2. Wat de radar laat zien (voorstudie 1) .......................22 3. Christus en de machten (voorstudie 2) ......................23 4. Zijn ze ver van je af? ...........................................24 5. Open...............................................................26 Discussiepunten.....................................................26 Besprekingspunten voor gemengde groepen ..................28 Bijbelrooster ........................................................29 Enige literatuur.....................................................29
bijbelstudie voor jongeren van 12-16 jaar
5
ENGELEN BESTAAN WÉL. BOZE GEESTEN OOK . . .
Bijbelstudie voor jongeren 12 tot 16 jaar Ds. Gerrit Gunnink, Flericpad 22, 3813 BS AMERSFOORT
bijbelstudie voor jongeren van 12-16 jaar
6
1. Bestaan engelen? (intro) ’s Avonds wordt het huis van een zendeling omsingeld door mannen van een vijandige stam. Ze willen de zendeling vermoorden. De zendeling en zijn vrouw bidden God om hulp. Er gebeurt ’s nachts niets. De aanvallers laten het afweten. Een jaar later komt de leider van de vijandige stam tot geloof. De zendeling vraagt hem: ‘Waarom zijn jullie er in die nacht vandoor gegaan?’ Het stamhoofd antwoordt: ‘Wij hebben honderden mannen in schitterende kleding gezien; ze stonden om het huis heen.’ Toen wist de zendeling, dat God in de nacht zijn engelen gestuurd had om hem en zijn vrouw te beschermen. Er zijn ook in Nederland genoeg mensen die gemerkt hebben dat engelen hen hebben geholpen. Maar… heb jij wel eens een echte engel gezien? Ik denk het niet. Verhalen die sommige andere mensen vertellen, zijn mooi, maar wat heb je eraan? Je kunt daarom het beste luisteren naar wat de Heer God vertelt. Hij heeft de engelen zelf gemaakt. Hij kent de onzichtbare wereld als geen ander. Je hoeft niet te wachten tot je engelen tegenkomt om met hen kennis te maken. Je kunt God en de onzichtbare wereld leren kennen via de Bijbel. En God is de Heer van engelen en mensen. Een tijd terug was er een hit op de radio. Die heette: ‘Engelen bestaan niet’. Maar hoe kan die zanger dat weten? Heeft hij de wereld soms gemaakt?
2. Jakob is niet alleen (voorstudie 1) Zet een streep door wat volgens jou niet klopt: Engelen zijn beter dan mensen Engelen zijn sterker dan mensen Boze geesten zijn gevaarlijke engelen Engelen hebben vleugels Engelen staan hoger dan mensen Engelen zijn vlugger dan mensen Engelen zijn geesten Engelen komen nu weinig meer op aarde. Lees nu Genesis 28 : 10-19 Jakob is jong en alleen. Hij is op de vlucht voor zijn broer Esau. Hij heeft zijn broer een gemene streek geleverd. Wat moet Jakob zich eenzaam, bang en ellendig gevoeld hebben! Onderweg slaapt hij niet in hotel ‘Betel’. Hij slaapt in de openlucht, met een steen als
bijbelstudie voor jongeren van 12-16 jaar
hoofdkussen. Tijdens die nacht in de openlucht mag Jakob in een droom zien, dat de hemel open is. Hij is beslist niet alleen! God belooft aan Jakob drie soorten gezelschap. Vul nu in: In de toekomst zal Jakob niet alleen blijven: wat wordt beloofd in vers 14? ........................................................................... ........................................................................... De Heer gaat nu al mee. Uit welke woorden blijkt dat de Heer Jakob altijd beschermt (vers 15)? ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... Jakob ziet ook engelen. Ze komen aan het begin van zijn droom niet uit de hemel naar beneden, ze klimmen naar boven. Wat wil dat zeggen over de verblijfplaats van de engelen op dat moment (vers 12)? ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... Wat Jakob in de droom mocht zien, is ook aan ons beloofd. Want wie is volgens Johannes 1 : 51 de Ladder naar God? ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ...........................................................................
7
bijbelstudie voor jongeren van 12-16 jaar
8
3. Legers van een ontzagwekkende God (voorstudie 2) Engelen zijn Gods personeel. God gebruikt ze voor Zichzelf. Het zijn Gods huisknechten en zangers in de hemel. De Heer zorgt ervoor dat ook wij van hun diensten gebruik mogen maken. Engel betekent bode, afgevaardigde. Gods knechten staan dus ook in dienst van ons, Gods kinderen. Ze laten zich graag sturen. God is een onvoorstelbaar groot en machtig Koning. Je beseft nog meer van zijn koninklijke macht, wanneer je denkt aan de miljoenen geesten die Hem dienen. God is de ‘HEER der heerscharen’, de Heer van de machten. De engelen om Hem heen brengen je in de eerste plaats ontzag bij voor zijne koninklijke hoogheid, de Heer. Het gaat er dus niet om, dat je op beschermengelen vertrouwt. Het gaat erom dat je nog meer op de Heer van de engelen vertrouwt! Vaak worden engelen afgebeeld als kinderachtige, popperige blote mannetjes. Maar Gods engelen zijn indrukwekkende helden, sterke soldaten van God. Gods ontzaglijke glorie straalt op hen af. Hoe blijkt dat Jakob diep onder de indruk is (Gen. 28: 16–19)? Jakob is veilig in Haran aangekomen. De machtige wegenwacht van Gods engelen beschermde hem. Na twintig jaar gaat hij terug. Jakob is bang om zijn broer Esau te ontmoeten. Maar God zette een indrukwekkend welkomstcomité voor hem klaar. Dat betekent: Jakob, ik ben mijn belofte die ik bij Betel gedaan heb, niet vergeten! Lees nu verder: Genesis 32 : 1-3. Wat zei Jakob toen engelen hem ontmoetten? ....................................................................... ....................................................................... Waar kom je de engelen nog meer tegen als leger?
4. In de meerderheid Sommige mensen geloven dat zij een speciale beschermengel bij zich hebben. Maar de Bijbel laat zien dat wij veel meer beschermers om ons heen hebben. De profeet Elisa stond er, net als Jakob, bijna alleen voor. De koning van Aram stuurde zijn leger op Elisa af toen hij in de stad Dotan was. Want als een helderziende profeet wist Elisa precies te vertellen wat voor plannen de koning van Aram bedacht had. Daarom werd Dotan omsingeld door de tanks van die tijd: een leger van paarden en wagens lag om de stad. Maar Gods leger is ook paraat!
bijbelstudie voor jongeren van 12-16 jaar
9
Lees nu 2 Koningen 6 : 15–19 Wat zegt Elisa in vers 16 tegen zijn helper? ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... Engelen verschijnen niet altijd in de gedaante van mensen. Hoe verschijnen ze bij Dotan? ........................................................................... ...........................................................................
5. Vecht voor je leven! Niet alle engelen deugen. God heeft in het begin alle engelen goed gemaakt. Maar een deel van hen was niet tevreden en is in opstand gekomen tegen God. Er zijn uitverkoren engelen, er zijn ook gevallen engelen (1 Tim. 5 : 21). De leider van deze gevallen geesten is de duivel. Hij heeft de steun van veel geestverwanten, demonen. Er zijn afbeeldingen van gemaakt. Vooral van de duivel zelf. Hij ziet er dan zwart, monsterachtig uit, een harig schepsel met horens, vlerken, bokkenpoten en een staart. Dat is fantasie. Was het maar waar dat de duivel en zijn demonen heel gemakkelijk herkenbaar zijn! Hoe doet de satan zich voor volgens 2 Korintiërs 11 : 14? ........................................................................... ........................................................................... Je moet dus goed uitkijken. Er is een uitdrukking: soms komt de satan op klompen, maar meestal op kousenvoeten. Soms kun je de duivel al in de verte horen aankomen, bijvoorbeeld als hij geweld toepast (christenvervolgingen). Maar meestal gaat hij zo te werk, dat je heel goed moet luisteren om hem te horen aankomen! Christenen hebben dus veel vijanden. Sterke vijanden. Sluwe vijanden. Deze vijanden bestaan niet uit zwakke mensen, maar uit sterke slechte geesten. Onderschat je vijanden niet! Je kunt de duivel vergelijken met een brullende leeuw, die hongerig op zoek is naar een prooi (1 Petr. 5 : 8). Hij wil niet dat je gered wordt door Christus. Uit alle macht loeren de demonen op de kerk en op alle kerkleden. En omdat je nog altijd behoorlijk last hebt van je zondige aard, kan de duivel met zijn demonen daar mooi op inspelen! Geloven houdt dus ook in dat je vechten moet. Niet tegen mensen gaat het gevecht, maar tegen de duivel en zijn rijk. En tegen je eigen verkeerde verlangens. Je moet het daarom niet vreemd vinden, dat je het soms moeilijk vindt om te geloven. En kijk er niet
bijbelstudie voor jongeren van 12-16 jaar
10
vreemd van op, als je merkt dat de duivel je tot zondige dingen wil verleiden. Hoe gaat dat vechten in zijn werk? Dat doe je niet door met demonen op de vuist te gaan, dat kan helemaal niet. Dat vechten kun je wel door je handen te vouwen, en te bidden dat Jezus zijn Heilige Geest aan je geeft. Veel mensen vechten met een verkeerde tactiek. Ze willen het zelf doen. Maar je moet ervoor vechten om dicht bij Jezus te blijven en Hem in jou het werk te laten doen. Vechten is vooral bidden. Jezus is de Overwinnaar. Hij is Heer van engelen en machten. Hij heeft je zijn Heilige Geest beloofd, die sterker is dan alle geesten bij elkaar. Slechte engelen en machten kunnen ons nooit scheiden van de liefde van God (Rom. 8 : 38).
Discussiepunten/vragen 1. De duivel en zijn demonen zijn insluipers. Ze kruipen in bepaalde boeken, dringen veel films binnen, sluipen in heel wat computerspelletjes. En vooral: ze willen je hart binnensluipen. Dat lukt ook nog vaak – want in onze zondige natuur hebben ze een makkelijke invalspoort en de duivel is fanatieker dan ooit. Kun je bepaalde boeken, films en computergames noemen waarbij je merkt: hier zit de duivel achter? En waar trek je voor jezelf de grens? Waarom is het zo moeilijk grenzen te trekken? Zou dat ook met de duivel te maken hebben? 2. Hebben jullie wel eens gezien hoe glaasje draaien gaat? Heb je zelf wel eens meegedaan? Wat vind je van zulke spelletjes waarbij ‘geesten’ opgeroepen worden, zoals glaasje draaien? Waarom zou het wel/niet goed zijn? 3. Bij grote indrukwekkende gebeurtenissen zijn de engelen aanwezig. Dat begon al bij de schepping en dat eindigt bij de terugkeer van Jezus Christus (Job 38 : 6,7 en 2 Tess. 1 : 7). Ook tijdens het leven van Jezus op aarde verschenen op bijzondere momenten engelen. Opdracht: Maak samen een soort tijdbalk. Zet boven de lijn de engelen en de duivel, en onder de lijn de daarbij horende gebeurtenis. 4. Wat is het doel van de satan en welke methode gebruikt hij (Joh. 8 : 44)? 5. Hoe kun je vechten tegen de satan en heel zijn rijk? Daarover gaat het in Efeziërs 6 : 14 – 17. Daar noemt Paulus drie verdedigingswapens: borstpantser (de gerechtigheid, de goede verhouding tot God die je door Christus hebt gekregen), schild (het geloof, je vaste vertrouwen op God) en helm (de redding, het heil dat God jou wil geven). Wat zijn de drie aanvalswapens die God je geeft en hoe kun je daarmee de vijand aanvallen? 6. Wat zegt Paulus in vers 18 en 19 over vechten door te bidden?
bijbelstudie voor jongeren van 12-16 jaar
11
AANWIJZINGEN VOOR DE LEIDER/LEIDSTER Doelstelling In de belevingswereld van jongeren zijn engelen en slechte geesten vrijwel afwezig. Ook leeft het begrip ‘geestelijke strijd’ vaak nauwelijks. De doelstelling is het beeld dat deze groep jongeren heeft van engelen, demonen en de geestelijke strijd, scherper te stellen. En daarmee de eerbied voor de God die ook de engelen gemaakt heeft, te vergroten. Vier kernen die in ieder geval verhelderd dienen te worden, zijn: - Wat zijn engelen? Wat doen ze? - Je wordt beschermd, je wordt aangevallen. - Heb ontzag voor God en vertrouw op Hem (engelen zijn niet ‘los’ verkrijgbaar). - Wat is de geestelijke strijd? Het verdient aanbeveling dat je als leider/leidster voorafgaande aan de verenigingsavond deze gemeenteschets je helemaal hebt eigen gemaakt. Op die manier heb je de beschikking over voldoende achtergrondinformatie. Het is mogelijk dat bij de bespreking allerlei ‘spannende verhalen’ loskomen. Dat geeft kleur aan de avond, als je het binnen de perken houdt. Probeer wel steeds de hoofdlijn vast te houden: het beeld dat de Bijbel geeft, moet de toon aangeven en niet allerlei sensatie-verhalen. Niet de subjectieve ervaringen van mensen, laat staan allerlei wilde verhalen, maar alleen Gods Woord geeft een betrouwbaar beeld van de engelen en de slechte machten. Opzet Via de inhoud van deze schets en via lees-, werk- en discussieopdrachten willen we de jongeren in aanraking brengen met het bijbelse onderwijs over engelen en demonen. Wij starten, na de inleiding, met de geschiedenis van Jakob. Hij krijgt hoog gezelschap mee tijdens zijn eenzame reis. Bovendien raakt dit verhaal aan een notie die in de Bijbel heel vaak aanwezig is: de engelen accentueren de hoogheid en heiligheid van God (Jesaja 6 : 3). In zijn engelen is God heel dichtbij en tegelijk hoog verheven. Daarom is het ook belangrijk de engelen serieus te nemen en ze niet karikaturaal neer te zetten als romantische randversiering. Vandaar de nadruk op de engelen als Gods legermacht. Het stereotiepe onnozele beeld van engelen wordt helemaal doorbroken, wanneer we lezen hoe het Elisa in Dotan verging. Het is in deze les belangrijk de engelen als legermacht te zien omdat we toewerken naar het thema van de geestelijke strijd. Het is de bedoeling de bespreking persoonlijk toe te spitsen door nadruk te leggen op geloven als een strijd. Daarom staan we stil bij de gevaarlijke werkelijkheid van de duivel en zijn medewerkers. Ook hen moeten we serieus nemen. Vind het niet vreemd dat de verleiding om te zondigen nog groot is en dat het geloof aangevochten wordt. Het is wel nodig daarbij uit te komen bij Jezus Christus, de Overwinnaar, de Heer van mensen en machten, bij de kracht van bidden en bij de Heilige Geest die sterker is dan de geesten!
bijbelstudie voor jongeren van 12-16 jaar
12
Voorstudie / werkwijzer Voor de voorstudie thuis (belangrijk!) kun je opgeven: lezen en invullen paragraaf 1 t/m 3. Je kunt dan beginnen met het nakijken en bespreken van de invuloefeningen die gemaakt zijn. Om vervolgens de overige opdrachten gezamenlijk te doen. De discussievragen hoeven niet allemaal behandeld te worden: je kunt ook een keuze maken. Het doel van de vragen is - verwerking (terugkoppelen naar de inhoud van de schets) - concretisering (wat betekent het in de praktijk, dat als God aan het werk is, de duivel nooit stilzit). Een suggestie in verband met de eerste vraag (zie boven): discussieer over een zwarte lijst. Verdeel daarvoor de kinderen vooraf in groepjes van drie of vier, elk met een opdracht: de ene groep streept in een tv-gids aan wat te maken heeft met de duivel; ; een andere groep (jongens) schrijft een lijstje met games waarbij je vraagtekens kunt zetten (horror en buitensporig geweld); een derde groep maakt een boekenlijstje: zijn bijvoorbeeld de boeken over Harry Potter gewoon leuk of demonisch? Bespreek dit met elkaar en vraag ook hoe je inzicht kunt krijgen bij het stellen van grenzen: bidden, bijbellezen. Belangrijke conclusie kan dan zijn: je kunt de duivel niet gemakkelijk aanwijzen; de plaats waar je de duivel het duidelijkst kunt aanwijzen, is je eigen hart! Zingen Als we zingen, zijn we één met de goede engelen (wat zingen ze graag!) en als we zingen, jagen we de duivel en de demonen op de vlucht. Verschillende psalmen zingen over de engelen. Aan te raden zijn uit het Gereformeerd Kerkboek o.a. Psalm 91 : 6 Psalm 103 : 8 Gezang 107 : 4 Gezang 139 : 1
bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+
13
BODYGUARDS EN INFILTRANTEN
Bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+ Ds. Gerrit Gunnink, Flericpad 22, 3813 BS Amersfoort
1. Bestaan geesten (intro) Bestaan geesten? Nee, zeggen veel mensen. Ben je gek? Vroeger kon je mensen bang maken met spookverhalen. Geesten in het wit spookten rond langs verlaten wegen en in oude kastelen. Nu weten we beter. Geestverschijningen komen nu toch alleen nog maar in horrorfilms voor? Bestaan geesten? Ja, zegt God in de Bijbel. Hij kan het weten. Zijn ogen zien wat wij niet zien. Hij heeft zelf de wereld gemaakt. Een zichtbare wereld. Maar ook een onzichtbare wereld. Hij heeft de aarde gemaakt waarop je rondloopt. Maar ook de hemel die je niet kunt zien. In de Bijbel gaat een boekje open over de geesten. Maar kijk uit. Je komt niet in aanraking met een sprookjesachtige of romantische wereld. Je wordt geconfronteerd met een keiharde strijd die wordt uitgevochten. Een strijd op leven en dood. Geesten, dat zijn niet de duistere bewoners van verlaten kastelen en vervallen ruïnes, die klokslag twaalf aan het spoken slaan. Gods goede geesten zijn geen griezelige bewoners van vervallen krotten, maar de stralende bewoners van Gods hemel. Tegenover
bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+
14
deze engelen staan in de Bijbel de demonen, onder leiding van hun aanvoerder, de duivel. Hij vecht zich dood. God is Geest. Bij Hem, zegt de Bijbel, wonen goede geesten. Geesten bestaan.
2. Geesten boven (voorstudie 1) Zoek nu de brief aan de Hebreeën op. In hoofdstuk 12 gaat het over het Jeruzalem dat in de hemel is. Wie horen bij de hoofdstad van Gods koninkrijk? Kijk daar eens goed naar: vers 22–24. 1.
God, de Rechter van alle mensen is daar (vers 23). Jezus is er (vers 24). De gemeenschap van eerstgeborenen is daar ingeschreven (vers 23; dat zijn al Gods kinderen op aarde; wij zijn bewoners van de aarde, maar zijn ook ingeschreven in het stadhuis hierboven, Luc. 10 : 20). Vul nu zelf in welke twee soorten geesten wonen in de stad van God hierboven (zie vers 22 en vers 23b) ....................................................................... ....................................................................... .......................................................................
2.
Vers 22 slot: hoeveel engelen zijn er? En hoeveel worden er genoemd in Daniël 7 : 10? ....................................................................... .......................................................................
Geesten bestaan! De gestorven kinderen van God zijn veilig thuisgekomen in de stad waar zij tijdens hun leven al ingeschreven stonden. Hun ‘ziel’ is nu bij God in de hemel. Zij wonen een tijd buiten hun lichaam. Daarom heten zij geesten. Samen met ons op aarde wachten zij op de grote morgen. Zij hebben daar in Gods paleis een leven als een prins. Zij hebben de volmaaktheid bereikt. Zij zouden nooit meer terug willen. Het is een voorlopige volmaaktheid, want zij zijn in de hemel zonder lichaam. De nieuwe aarde moet nog gemaakt worden. Straks, als Jezus terugkomt, krijgen de geesten van de gestorven kinderen van God een vernieuwd lichaam. Een geestelijk lichaam. Vol van de Heilige Geest (1 Kor. 15 : 46- 49)!
bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+
15
3. Gods geheime agenten (voorstudie 2) Maar er woont nog een ander soort geesten in de hemel. De geesten van mensen in de hemel hebben andere geesten als buren. Het zijn buren die weinig stilzitten en weinig thuis zijn. De engelen van God. Engel betekent bode, afgevaardigde. Dat woord laat zien: de engelen horen wel in de hemel, maar ze worden er vaak op uitgestuurd door God. Je kunt ze om een boodschap sturen! Engelen zijn geesten. Dat betekent twee dingen. Ze hebben geen lichaam. Als het nodig is, kiezen ze een bepaalde verschijningsvorm, maar dat is niet hun gewoonte. Daar zijn het geesten voor. Al de boeken die geschreven zijn – het zijn er heel wat – over ontmoetingen met engelen, zeggen niet zo heel veel. Want in principe leer je geesten niet kennen door je zintuigen, maar door de openbaring van God. Geesten leer je over het algemeen op een ‘geestelijke manier’ kennen: niet door te zien, maar door te geloven wat God zegt. Dat engelen geesten zijn, betekent ook: het zijn sterke machten. ‘Geest’ betekent in de Bijbel: kracht. Engelen delen niet in het zwakke, vergankelijke bestaan van de mens. Wanneer Nederlanders in het buitenland in de problemen komen, dan kan de Nederlandse regering geheime agenten sturen om hen te helpen. Zo zijn de engelen Gods geheime agenten, die uit de hoofdstad hierboven gestuurd worden om de burgers van Gods rijk op aarde te helpen. Het zijn er heel veel. Hoeveel volgens Hebreeën 12 : 22? Zoek nu op in dezelfde brief aan de Hebreeën hoofdstuk 1 : 14. Daar staat duidelijk wie de engelen zijn en wat ze moeten doen. Schrijf de tekst helemaal uit.
Hebreeën 1 : 14 zegt over de engelen (vul in): ....................................................................... ....................................................................... .......................................................................
De geesten van mensen en engelen in de hemel zijn dus geen buren die op voet van gelijkheid met elkaar omgaan. Gods kinderen in de hemel zijn als prinsen en prinsessen in het paleis van God. Kostbare Koningskinderen. De andere geesten, de engelen, zijn het bedienend personeel in Gods paleis. Krachtige Koningsknechten. Vaak wordt gedacht dat hemelse engelen veel
bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+
16
hoger staan dan aardse mensen. Maar wie staan hoger bij Vader aangeschreven, de kinderen of de knechten? De knechten krijgen allerlei opdrachten. Als leden van de bewakingsdienst in Gods paleis. Of als leden van het zangkoor. Maar niet alleen in het paleis hebben ze hun werk. Ze worden op pad gestuurd. De tekst in Hebreeën 1 zegt: ze worden uitgezonden. Dat gebeurde dus niet alleen vroeger. En snel dat ze zijn! En sterk dat ze zijn! Vliegensvlug gehoorzamen ze (Ps. 103 : 20). In dienst van de Koning en in dienst van de prinsen en prinsessen die op deze aarde leven.
Heb je vragen gekregen naar aanleiding van paragraaf 1 t/m 3? Schrijf deze dan op met het oog op de bespreking. ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ...........................................................................
4. Bodyguards VIP’s betalen soms veel geld om een stel potige bodyguards om zich heen te hebben. Ze hebben dan niet zoveel last van de pers of van opdringerige fans. Onze Vader in de hemel is zo zuinig op ons, dat Hij bodyguards stuurt. Zo belangrijk zijn we voor Hem. Christus heeft voor ons betaald. Hij betaalde ook voor een lijfwacht voor zijn kinderen. Vaak sta je er niet bij stil. Probeer je het in te denken: er zijn engelen om je heen. Haal je die geesten voor de geest. Want deze geweldenaren doen geweldige dingen:
1.
Ze zijn je lijfwacht onderweg. Het is de wegenwacht die je niet via een praatpaal hoeft op te roepen: ze zijn er al voordat je ze roept. Zoek nu op: Genesis 28 : 12. Waarom staat er niet dat de engelen boven aan de Jakobsladder begonnen en vandaar naar beneden klauterden? Zie ook Psalm 91 : 11.
2.
Ze vormen een bijzonder onderdeel van het leger van Gods rijk: de luchtmacht! Zie Genesis 32 : 1 en 2; Lucas 2 : 13. Wie is de bekendste van deze strijders? (Openb. 12 : 7).
bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+
17
3.
In de Bijbel treden de afgezanten van God ook vaak op als boodschappers. Gabriël is de bekendste van hen (Lucas 1 : 19,26). Een heel belangrijke afgevaardigde van God is in het Oude Testament de Engel van de Heer. Het woord Engel is dan met een hoofdletter geschreven. Want deze Engel is in wezen één met God en tegelijk een Ander. Hij is de Zoon van God, vóór zijn menswording (o.a. Exodus 3 : 2 en 4; Rechters 13 : 21,22). 4. Engelen zijn je bescherming onderweg. Maar wat heb je daaraan als er een dodelijk ongeluk gebeurt? Hebben de bodyguards dan staan slapen? Zie Lucas 16 : 22.
Sommige mensen vinden het vreemd dat ze nooit een engel hebben gezien. Maar is het wel zo vreemd dat engelen nu niet meer zo vaak verschijnen? Als boodschappers zijn de engelen op non-actief gesteld. Want de Engel van de Heer is ten slotte zelfs mens geworden, om ons alles te vertellen wat we moeten weten. Wil je Gods grootste Engel horen? Hoor de Bijbel! Als je er rekening mee houdt dat de engelen verschillende taken hebben in het koninkrijk van God, begrijp je ook dat ze er niet allemaal hetzelfde uitzien, als zij verschijnen. Het zijn geesten, die op aarde een bepaalde gedaante aan kunnen nemen wanneer dat nodig is. De ene keer met vleugels (Jes. 6 : 2, hoeveel vleugels?). De andere keer ziet een engel eruit als een gewone jongen (Mar. 16 : 5). Soms verschijnt een engel als een bliksem (Mat. 28 : 3). De andere keer als gewone gast die op bezoek komt (Gen. 18 : 8; wie is de Hoofdgast?, Genesis 28 : 22). Opvallend vaak zien de engelen eruit als soldaten uit een leger (Gen. 32 : 2, Luc. 2 : 13; in 2 Kon. 6 : 17 verschijnen de engelen zelfs als wagens en paarden van vuur!).
5. Infiltranten In de Bijbel gaat het regelmatig over engelenverschijningen. Het gaat ook vaak over de duivel – maar weet je een voorbeeld te noemen van een duivelverschijning? De engelen strijden met open vizier. Maar satan en zijn demonen zoeken liever een dekmantel. De duivel spreekt liever via een spreekbuis dan rechtstreeks. Hij kruipt in de huid van een ander. De eerste keer dat hij in de Bijbel voorkomt, zoekt hij dekking in een slang. Dat past precies bij de duivel en zijn demonen. Ze spelen verstoppertje, ze houden zich liefst op de achtergrond en laten zich niet zien. Zij infiltreren. Zelfs Petrus werd op een bepaald moment de spreekbuis van de satan (Mat. 16 : 23). Satan houdt niet van openheid, hij liegt en bedriegt. Zoals God puur betrouwbaar is, puur Zichzelf is, zo is satan puur onecht, puur leugen. De duivel en zijn demonen zijn insluipers. Ze kruipen in heel wat boeken, dringen veel films binnen, sluipen in bloederige computerspelletjes, en bederven wat aanvankelijk begon als een mooi feest.
bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+
18
6. Soldaat, vergeet niet te vechten En vooral: ze willen je hart binnensluipen. Dat lukt ook nog vaak, want in onze zondige natuur hebben ze een makkelijke invalspoort en de duivel is fanatieker dan ooit. Daarom: vergeet niet te vechten. Je hoort er de laatste tijd weinig meer over. Over het feit dat christenen soldaten zijn, die niet zonder slag of stoot, en niet zonder verwondingen en littekens het rijk van God kunnen binnengaan. Toch is het waar. Er is niets op de hele aarde waar de duivel zo’n hekel aan heeft als aan geloof in Christus. Woedend is hij, dat hij de strijd tegen Christus allang verloren heeft. Woedend is hij, omdat hij weet dat hij weinig tijd meer heeft. Woedend is hij, omdat hem de toegang tot de hemel is ontzegd na Christus’ troonsbestijging (Openb. 12 : 12). Christensoldaat, vergeet dus niet te vechten! Aan de ene kant hebben we de neiging om te weinig van God te verwachten. Ons geloof is dan te klein. Je bent dan lauw en slap in het dienen van God. Je vindt het heel gewoon dat je niet vol bent van de Heilige Geest en bidt er niet om. Toch is het echt waar: het geloof kan nooit te veel verwachten. De duivel en de demonen hebben plezier als ze zien dat gelovigen ingezakt en zonder idealen leven. En God heeft verdriet. Aan de andere kant: verwacht ook dat de duivel eropuit zal zijn voor stoorzender te spelen. Er kunnen tijden zijn dat je geloofsblijheid veel te weinig voorstelt. En dat je last zult hebben van de verzoekingen van de satan. Waar God werkt, zit de duivel nooit stil! Waar de Heilige Geest bezig is, volgt de duivelse geest om Gods werk te bederven. Er kunnen tijden zijn dat je veel twijfelt. Er kunnen tijden zijn dat zonden veel vat op je hebben. Blijf vechten. Wanhoop nooit. Want als je beseft dat de satan en zijn demonen niet ophouden tegen je te vechten, is het niet gek dat geestelijke aanvechtingen je geloofsbeleving overschaduwen. Daarom hebben wij elkaar zo nodig in de kerk. Je vecht niet alleen. De Rijksdienst voor wegverkeer in het koninkrijk van God omringt je. Zodat je niet verongelukt en veilig aankomt. En God geeft andere christenen aan je om je te helpen in het gevecht. En je hoort bij Winnaar Jezus! Er staat een keiharde belofte in de Bijbel: als je bidt om de Heilige Geest, dan zal God die zeker aan je geven! God belooft niet dat het altijd gemakkelijk zal zijn. Hij belooft je wel dat Hij je, als je bidt, de kracht van Gods Geest meegeeft (Lucas 11 : 13). Als het over ‘vechten tegen de zonde’ gaat, denken we vaak dat we het zelf moeten doen. Maar dit is nu juist de moeilijkste strijd: leer je het af het zelf te doen? Bid of God het in jou wil doen!
bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+
19
Bespreking en verwerking
1. Werkvorm groepsbespreking Bespreek in groepjes onderstaande vragen en gebruik daarbij de hierboven staande schets en zo nodig ook de twee andere schetsen in deze bundel. Verdeel vooraf de vragen over de groepjes. A. De voorstudie (paragraaf 1 t/m 3) heb je thuis gedaan. Bespreek de vragen die je al lezende kreeg en die je onder 3 hebt opgeschreven B. Gods engelen omringen je. Toch is het in de kerk vaak: ieder voor zich. Hoe kunnen we elkaar meer helpen om samen te strijden tegen de satan en zijn medewerkers? C. ‘Onderzoek of een geest van God komt’, schrijft Johannes in zijn eerst brief (1 Joh. 4 : 1-3). Hoe doe je dat? D. Waar is de satan met zijn sinistere medewerkers op uit en welke methode gebruikt hij daarbij (Joh. 8 : 44 en artikel 12 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis)? E. Wat zijn op dit moment de grootste gevaren die jongeren bedreigen? Waar ligt het kwaad op de loer? Moet je dan vooral denken aan sommige uitgaansgelegenheden, slechte songteksten, slechte films of aan heel andere dingen? F. Onze tijd wordt gekenmerkt door een sterk oprukkende beeldcultuur. De digitale revolutie laat je genieten van schitterende mogelijkheden en prachtige beelden. Dat is iets heel moois, de beeldkwaliteit wordt steeds beter. Maar het roept ook vragen op. Je ouders werden groot met de waarschuwing: ga niet naar de bioscoop! En de televisie werd gezien als ‘de bioscoop’ in huis. Vaak werd gewaarschuwd voor duivelse invloeden in de media. Nu de invloed van de nieuwe media nog veel groter is, hoor je veel minder waarschuwingen. Is dat terecht? Waar herken jij het werk van demonen in de media en in games? G. Er zijn jongeren die zeggen: ik wil nog geen keus maken. Maar is dat in feite ook niet een keus? H. Hoe kun je je wapenen?
bijbelstudie en werkvormen voor jongeren 16+
20
2. Werkvorm carrousel Opdracht: Ieder schrijft in een paar zinnen op wat voor hem/haar de betekenis is van de titel: Vechten kun je niet alleen. Daarna geef je het papier door aan je rechterbuurman/vrouw, hij/zij becommentarieert dat schriftelijk, je kunt het nog een tweede keer doorgeven. Daarna krijgt ieder zijn/haar papier terug. Dat bespreek je met elkaar.
3. Werkvorm stellingen (gezamenlijk of in groepen te bespreken) Lees Efeziërs 6 : 10-20 (zie ook de schets voor de volwassenen) en bespreek de volgende stellingen: 1. Elke dag is een geestelijk gevecht. 2. Vechten tegen ‘de slechte geesten in de hemelse regionen’ moeten de engelen maar doen (zie vers 12). 3. De aanval is belangrijker dan de verdediging en dus is Gods Woord het belangrijkste wapen. 4. Om te leren wat geestelijk vechten is, moet je eerst meer leren bidden (zie vers 18). 5. We moeten wat meer genieten van ons geloof en niet alleen denken aan vechten. 6. Vecht niet met anderen, vecht met jezelf.
4. Conclusies Probeer de belangrijkste conclusies van deze avond te trekken. Als er een gezamenlijke bijeenkomst is met de andere verenigingen, bespreek dan met elkaar welke overgebleven vragen daar behandeld zouden moeten worden. Zoek eens een lied dat bij dit onderwerp past.
bijbelstudie voor volwassenen
21
ANTI OF OPEN?
Bijbelstudie voor volwassenen Ds. Gerrit Gunnink, Flerickpad 22, 3813 BS Amersfoort
1. Soldaten? (intro) Gereformeerden stonden lange tijd bekend om hun strijdbaarheid. Die tijd is voorbij. Strijdbaarheid paste in de tijd van de verzuiling. Je hoorde bij een min of meer afgesloten groep die zich profileerde en organiseerde tegenover andere groepen in de samenleving. De maatschappij was in tegenovergestelde kampen verdeeld. Het besef dat christenen soldaten van Christus zijn, was sterk ontwikkeld. Een woord dat in die tijd veel gebruikt werd, was antithese (tegenstelling). Dat woord sloot aan bij de bekende moederbelofte van Genesis 3 : 15. Daar staat, dat God zelf vijandschap (een antithese) in het leven heeft geroepen tussen Gods bondgenoten en de nakomelingen van de slang. En staan niet in heel de Bijbel geloof en ongeloof als licht en donker tegenover elkaar? Maar de antithese lijkt afgedaan te hebben. Gereformeerde christenen voelen zich geen strijdbare soldaten meer. Een ander kernwoord voor onze verhouding tot de samenleving kwam ervoor in de plaats: openheid. Veel mensen kennen God niet meer. Het is erg als de kerk het image heeft van een stoffig, gesloten en strijdbaar bolwerk, waar niemand kan binnendringen. Daarom is het belangrijk
bijbelstudie voor volwassenen
22
dat de gemeente een open huis is. Een huis waarin mensen zich welkom voelen (zie Gemeenteschets nr. 6). Toch kun je je afvragen of je er blij mee moet zijn, dat veel christenen zich geen soldaten meer voelen. Dat is nogal riskant in oorlogstijd! Alleen moet je wel goed door hebben wie de vijanden zijn. Het gaat niet om een strijd met mensen. Het gaat om drie andere vijanden: de duivel, de wereld en onze eigen slechte aard. Geloven houdt in: vrede hebben. Geloven houdt ook in: vechten, want de vrede van God wordt aan alle kanten aangevallen. Dat besef heb je nodig om niet teleurgesteld te raken over God en over jezelf. Als je vergeet dat geloven ook strijd meebrengt, loop je kans snel gefrustreerd te raken. Wapen je met de gedachte dat geloven ook vechten betekent! Waartegen? Onze strijd is niet gericht tegen mensen maar tegen hemelse vorsten, de heersers en de machthebbers van de duisternis, tegen de kwade geesten in de hemelsferen (Ef. 6 : 12).
2. Wat de radar laat zien (voorstudie 1) Loop eens met me mee langs de Nieuwe Waterweg in Hoek van Holland. Kolossale zeeschepen varen zonder problemen richting Rotterdam. Zelfs bij dichte mist loopt geen schip vast op ondiepten. Hoe kan dat? Een loods is vanaf een kleine loodsboot, via een touwladder, afgezet op het schip. Er is een loods aan boord, die de zandbanken kent. En er is radar aan boord. Via de radar kijk je dwars door de mist heen. Wat zie je opeens goed de tegemoetkomende schepen, zelfs in de mist. Hoe vaart het schip van de kerk de haven binnen? Dankzij de Loods aan boord. Het stuur is bij Hem in goede handen. Bovendien: er is radar aan boord. Wie de Bijbel leest, kijkt door de mist heen. Je ziet opeens veel helderder. Je ziet waar de gevaren dreigen. De radar laat zien: het is oorlog, een vijandelijke luchtmacht bedreigt ons. Lees nu Daniël 10 : 2 – 14. Daniël zoekt God. Drie weken lang rouwt hij, vast hij, verootmoedigt hij zich voor de Heer. Luistert God wel? Waarom volgt er van Gods kant taal noch teken? Wat duren deze drie weken lang... Dan gebeurt het. Een schitterende engel duikt op (Gabriël? zie 9 : 21). Deze engel geeft aan Daniël uitleg. De boodschapper van God is al drie weken geleden vertrokken, bij de Opdrachtgever vandaan. Maar onderweg volgde een langdurig oponthoud. Een vervelende vertraging. De ‘vorst van het Perzische koninkrijk’ hield de engel van God drie weken tegen. Geen doorkomen aan. Een demon hield de bode van God tegen. Een demonische tiran blokkeerde de engel van God. Een bovenaardse terreurdaad. De boze geest, een bovenaardse handlanger van de Perzen, hield Gods engel tegen. Totdat Michaël, één van de sterkste vechtengelen uit het leger van God, Gods goede boodschapper te hulp schoot (vergelijk Openb. 12 : 7).
bijbelstudie voor volwassenen
23
De radar van het boek Daniël vertelt iets over de onzichtbare strijd in de lucht. Fascinerend. Indrukwekkend. Onbegrijpelijk. De radar laat maar heel globaal iets zien. Duidelijk is in ieder geval: het conflict dat in de engelenwereld bij de zondeval van een deel van de engelen ontstond, is nog niet bijgelegd. Er is een onzichtbare oorlog op aarde en in de lucht. Engelenmachten staan tegenover demonische machten. Er is zoveel meer tussen hemel en aarde. De onzichtbare vijandige luchtmacht is kennelijk soms ook aan bepaalde staten op aarde verbonden (in Daniël aan het Perzische Rijk). Je kijkt rond in de wereld, ziet volken soms helemaal op tilt slaan. De waanzin van de massahysterie, de tijdgeest die volken verblindt, het bloedvergieten tussen de volken. Heeft het alleen te maken met mensen of ook met demonische krachten daarboven?
3. Christus en de machten (voorstudie 2) In Efeziërs 6 : 10-20 lees je er meer over. In hoofdstuk 2 heeft Paulus het gehad over de vrede die Christus geeft. Hij is in eigen Persoon onze Vrede (2 : 14). Die vrede is het waard ervoor te vechten. Paulus schrijft: wees sterk; trek het uniform aan; neem de wapens op. De woorden klinken als korte militaire commando’s. Want waar hebben we het over? Over duivelse verleidingen, die de vrede met God bedreigen. Waar hebben we het nog preciezer over? Bij Paulus verschijnen drie soorten vijanden op het radarscherm: Vorsten Heersers Machthebbers van de duisternis Kortom: ‘de kwade geesten in de hemelsferen’. Laten we nu een aantal bijbelse gegevens op een rij zetten. Dan merk je al gauw dat het Nieuwe Testament meer aandacht heeft voor deze bovenmenselijke geesten en machten dan je zou vermoeden. Lees nu Efeziërs 1 : 21. Dit is belangrijk om mee te beginnen! Christus is hoog geplaatst, zelfs boven deze bovenmenselijk sterke machten. God houdt de duivel en al onze vijanden in toom (artikel 13 Nederlandse Geloofsbelijdenis, zie Kol. 2 : 10 en 1 Petr. 3 : 22). Welke vier verschillende namen geeft Paulus in Efeziërs 1 aan deze machten? 1…………………………………………….. 2…………………………………………….. 3…………………………………………….. 4…………………………………………….. Kruis vervolgens de namen aan die je ook aantreft in Efeziërs 3 : 10 en Kolossenzen 2 : 10 en 15. Welke namen komen het meest voor? In Efeziërs 6 is heel duidelijk sprake van vijandige machten. Maar ze zijn niet als vijanden begonnen. Ook de bovenaardse onzichtbare
bijbelstudie voor volwassenen
24
krachten en machten zijn door God geschapen. Zie maar Kolossenzen 1 : 16. Welke vier machten worden hier op een rij gezet? 1……………………………………………….. 2……………………………………………….. 3……………………………………………….. 4………………………………………………..
Samenvattend: bij deze verschillende machten moeten we niet denken aan onpersoonlijke krachten, maar aan engelen. Ook in de engelenwereld zijn rangen en standen, aanvoerders en uitvoerders, hoger geplaatsten en lager geplaatsten. Er is verschil in positie en macht. Michaël bijvoorbeeld heeft een topfunctie (Openb. 12 : 7, Judas 9). Soms zijn met de machten goede, vaderlandslievende engelen bedoeld. Maar soms ook: muitende engelenlegers onder commando van de Vorst van de duisternis. Dat ook deze rebellerende engelen ‘vorsten en heersers, machten en krachten’ genoemd worden, herinnert eraan dat staatsvijand nummer 1 en zijn bondgenoten oorspronkelijk bevriende engelen waren. Na hun opstand hebben ze kennelijk hun hoge status en invloed niet verloren. Zij dragen de oude voorname titels nog, maar gedragen zich nu als fanatieke vijanden. Toch zijn het verslagen vijanden (Kol. 2 : 15 en Judas 6).
4. Zijn ze ver van je af? Staat deze onzichtbare wereld in de praktijk niet ver van je af? Het lijkt er wel op. De apostel heeft het over de demonen in de hemelsferen! Zegt hij daarmee dat je er in feite weinig mee te maken hebt? Gaat het om een ver-van-mijn-bedshow? Hemelsferen is wat anders dan hemel. Paulus wil met deze woorden benadrukken: het gaat om bovenmenselijke, bovenaardse machten; onderschat ze niet, deze sinistere krachten! Ze hebben bovenaardse energie. Bovendien: de troonsbestijging van Christus heeft een belangrijke verandering voor de hemel en de aarde ingeluid. Christus’ hemelvaart ging samen met de schoonmaak van de hemel: de duivel en zijn demonen werden op aarde neergesmakt, toen Christus als een groot Koning de hemel tot zijn paleis maakte! Het werkterrein van de demonen is de aarde: de duivel is ziedend van woede, omdat hij weet dat zijn dagen geteld zijn (Openb. 12 : 7 – 12). Demonen moet je niet alleen zoeken op plaatsen waar ze duidelijk te vinden zijn. Vaak wordt in dat verband – en terecht – gewezen op de gevaren van occultisme. Maar het krachtenveld van de machten vind je niet alleen op occult terrein of in de ‘satanskerk’. Steeds proberen mensen de satan te lokaliseren: eerst was het ‘de bioscoop’, later waren het de Harry Potterboeken. Was het maar zo simpel. De enige plek waar de duivel zeker weten te vinden is, is in je hart als het los van God is.
bijbelstudie voor volwassenen
25
De demonen gaan slim te werk, de vorst van de duisternis doet zich graag voor als een engel van het licht. Zo zijn er ook boodschappers van het evangelie die met een goed klinkend verhaal komen, maar toch ‘nep-apostelen’ zijn ( 2 Kor. 11 : 14). In de brief aan de Efeziërs heeft Paulus nadrukkelijk gewezen op de duivel die vaak zo dichtbij is: Efeziërs 4 : 25-32 (zie m.n. vers 27: geef de duivel geen kans). Hij wordt in Efeziërs 4 en 5 heel concreet. Geef de duivel geen kans door: • onwaarheid te spreken (4 : 25) • kwaad te blijven (het duurt dágen voordat het weer goed is, 4 : 26) • te stelen (4 : 28) • slechte taal, getier en gevloek in plaats van opbouwende woorden (4 : 29 en 31) • onbarmhartig te zijn (4 : 32) • te veel alcohol te drinken (drank en duivel zijn vaak dikke vrienden). Integendeel: laat de Geest u vervullen en zing met elkaar psalmen, hymnen en liederen die de Geest u ingeeft (de Heilige Geest is een vriend van het lied, 5 : 18,19). We worden van bovenaf bestookt door leugens en verleidingen. Maar die werken soms laag bij de grond via porno, hebzucht en smerige taal (Ef. 5 : 3 – 5). Je krijgt idealen voorgeschoteld en afgoden die uiteindelijk altijd leugens blijken en op een desillusie uitlopen. Daarom is er tot de dag van Christus voor alle staatsburgers van zijn rijk een noodverordening van kracht. Je mag uitsluitend in de wapenrusting van het geloof op straat verschijnen. Opvallend dat Paulus alleen maar zegt dat we moeten standhouden (vers 11 en 13). We hoeven niet te winnen, dat heeft Christus al gedaan en dat zal Hij doen. Wanneer Christus terugkomt, worden alle heerschappij, alle macht en kracht definitief uitgeschakeld (1 Kor. 15 : 24 – 28). Wij zijn betrokken bij een geestelijke oorlog. Alle gelovigen zijn het mikpunt van satans aanvallen. Gebruik daarom elk onderdeel van de wapenrusting om de aanvallen af te slaan. Vul nu in Wapenrusting Romeinse soldaat
Wapenrusting christen-soldaat
Gordel
………………………………..
Harnas
………………………………..
Sandalen
………………………………..
Schild
………………………………..
Helm
………………………………..
Zwaard
………………………………..
bijbelstudie voor volwassenen
26
5. Open Kom je als christen in deze wereld zo toch weer uit bij een defensieve vechthouding? Als je naar het derde onderdeel van de wapenrusting kijkt, weet je beter! De ijver voor het evangelie van de vrede (!!) is het schoeisel aan je voeten (vers 15). Wij mogen te midden van de oorlogshandelingen vrede uitdelen! Open en vrijmoedig. Je draagt geen wapenrusting om je terug te trekken, maar om erop uit te trekken en vrede-uitdeler te zijn. Paulus noemt in Efeziërs 6 : 18 nog een heel belangrijk ‘geheim wapen’. Welk? Daardoor blijf je in contact met het commandocentrum! Christus is het hoofd van de gemeente, richt je geloofsaandacht op Hem. Vanwege de hoge plaats van Christus is het onmogelijk dat engelen meer dan een bescheiden plaats innemen in onze geloofsaandacht. Hoever de engelenmachten ook in sterkte en macht boven ons verheven zijn (2 Petr. 2 : 11), hun plaats is onder Christus. En met het lot van de engelen is God niet begaan, maar Hij is begaan met het lot van mensen (Heb. 2 : 16). En bovendien: een sterk kordon van goede engelen beschermt ons (Ps. 91 : 11). En het geheime wapen van het gebed heeft niets te maken met krampachtig in je schulp kruipen. Bid ook voor mij, schrijft Paulus, dat mij de juiste woorden gegeven worden wanneer ik verkondig, zodat ik met vrijmoedigheid het mysterie mag openbaren van het evangelie (Ef. 6 : 19). Wie antidemonisch is, komt er open voor uit.
Discussiepunten 1. Engelenverering is uit den boze (Kol. 2 : 18). Maar zijn protestante christenen niet bij het andere uiterste uitgekomen door nauwelijks oog te hebben voor engelen en demonen? Zijn we de engelen niet vaak helemaal vergeten? Met als gevolg verlies aan 1. troost (engelen van God omringen ons) 2. waarschuwing (denk aan de demonische inwerking om je heen) 3. respect voor de majesteit van God (Hij is de ‘Heer van de legermachten’); het gaat om de eer van God! In de rooms-katholieke wereld is in ieder geval meer besef gebleven van ‘bewaarengelen’. Op welke manier kunnen wij weer meer aandacht aan de engelen geven? Aanbidding van engelen is niet goed. Zou je wel op een andere manier de engelen en demonen een plaats in je gebed kunnen geven? 2. Wij mogen op Gods vaderlijke voorzienigheid vertrouwen. Hij zelf is dicht bij ons, zijn Geest woont in zijn kinderen. Karakteristiek voor de goede geesten is hun gedienstigheid, hun beweeglijkheid en hun veelvormigheid (Heb. 1 : 14). Zij beschermen Gods kinderen. Maar wat kan de bescherming door engelen toevoegen aan de bescherming door God zelf?
bijbelstudie voor volwassenen
27
3. Spiritisme, occultisme, paranormale verschijnselen worden vaak in verband gebracht met demonische invloeden. Uit Deuteronomium 18 : 10,11 wordt in ieder geval duidelijk dat je door waarzeggerij, magie en contact zoeken met doden (=spiritisme) in aanraking komt met het rijk van de satan. Denk aan het beroemde televisiemedium Char. Of ze de boel bedriegt of niet - ze probeert mensen in contact te brengen met doden! Betekent dit dat we alles wat ‘paranormaal’ is, moeten toeschrijven een demonen (denk aan allerlei alternatieve geneeswijzen zoals magnetisme)? 4. Er zijn nogal wat boeken verschenen (o.a. van Randy Alcorn, Deadline en Frank Peretti, De duisternis aanwezig) waarin op een realistische manier de gevechtskracht van de engelen wordt beschreven. Randy Alcorn schrijft mooie dingen. Hij schrijft onder meer ook dat iedere gelovige een persoonlijke beschermengel heeft die met je meegaat door de dood heen de hemel in. Staat dat zo in de Bijbel? Bij Peretti worden goede engelen soms verslagen door demonen. Wat vind je daarvan?? 5. Christenen zijn wel in de wereld, maar niet ‘van’ de wereld. Je bent kind van je tijd, maar vooral kind van God. Het kan een behoorlijke spanning opleveren: leven als burger van Gods rijk en tegelijk als eigentijds burger in de maatschappij. Hoe ga je daarmee om? Jakobus waarschuwt ervoor dat je de antithese met de wereld niet mag vergeten: vriendschap met de wereld maakt je tot vijand van God (zie ook 1 Joh. 2 : 15-17). Toch zijn vriendschappelijke contacten met ongelovigen heel belangrijk. Christus werd er zelfs om uitgescholden: een Vriend van hoeren en tollenaars! Wat vind je van deze stelling: een christen zoekt geen vriendschap met de wereld, wel vriendschap met ongelovigen? Motiveer je antwoord. 6. Vind je dat engelen ook nu nog kunnen verschijnen? Zo ja, hoe, of wanneer? Zo nee, waarom niet? Wat zou je reactie zijn tegenover mensen die zeggen een engelenervaring te hebben gehad?
28 Besprekingspunten voor gemengde groepen (jonge jeugd, oudere jeugd en volwassenen)
1. Vechten kun je niet alleen. God is erbij. En de engelen omringen ons. Toch is het in de kerk vaak: ieder voor zich. Dat is precies wat de duivel graag wil: de duivel breekt stuk. Kijk maar naar de gebeurtenissen in Genesis 2 en 3. Daar leer je satan al heel goed kennen. Hij veroorzaakt verwijdering tussen God en mens en tussen mensen onderling. Wat kun je uit deze hoofdstukken nog meer leren over de duivel? Over zijn methode, over zijn doel (zie ook Joh. 8 : 44)? In de kerk kom je groeiende verschillen tegen, o.a. tussen (globaal gesproken) ouderen en jongeren. Wat kun je concreet doen om de satan geen kans te geven verwijdering te veroorzaken? (zie Rom. 15 : 1-7). 2. Bespreek samen de kerntekst uit de Bijbel over de engelen: Hebreeën 1 : 14 (betrek daarbij ook de voorafgaande verzen in dit hoofdstuk). Kenmerkend voor de engelen is hun dienstbaarheid, beweeglijkheid, veelvormigheid en heiligheid. Op welke manieren dienen de engelen God en hoe dienen ze ons? 3. De schets voor de jongeren van 12 –16 jaar heet: Engelen bestaan wél. Boze geesten ook... Het bestaan van engelen en van de duivel hoort, net als het geloof aan ‘de hel’, voor veel mensen bij de middeleeuwen. Dan heeft satan zijn grootste succes al geboekt want daar is hij nu precies op uit: zichzelf onzichtbaar maken. Hoe komt het dat zowel jongeren als volwassenen vaak nauwelijks rekening houden met het bestaan van engelen en boze geesten? En wat kun je daaraan veranderen? 4. Bodyguards en infiltranten, dat is de titel van de schets van de 16+ jongeren. Wat zijn op dit moment de grootste gevaren die jongeren en volwassenen bedreigen? Moet je dan denken aan dwalingen, aan de levensstijl of aan nog iets anders? 5. De schets voor de volwassenen heet: Anti of Open. Zijn we niet nog steeds vaak erg in onszelf gekeerd als kerk, te weinig open voor mensen? Hebben we in de praktijk niet vaak te weinig aandacht voor de heiliging van ons leven, te weinig anti zonde. 6. Boeken van Randy Alcorn, Deadline en Territorium, beschrijven op een boeiende manier de hemel en het leven van de gestorvenen, in gezelschap van de engelen. Heel wat volwassenen en jongeren hebben deze boeken verslonden. Hoever mag je gaan bij het schrijven hierover? Gaat Alcorn in zijn christelijke fantasie soms niet te ver (bijvoorbeeld: volgens hem hebben de gestorvenen in de hemel ook een soort lichaam, terwijl Heb. 12 : 23 spreekt over de ‘geesten’ van de rechtvaardigen)? 7. Zijn er onopgeloste vragen overgebleven? Heb je een vraag gekregen naar aanleiding van wat in de schetsen staat of naar aanleiding van de bespreking? Probeer daar nu samen uit te komen.
29 Bijbelrooster Genesis 28 : 10-19
Wat ziet Jakob in zijn droom (zie ook Joh. 1 : 52)? 2 Koningen 6 : 15-19 Wat zegt Elisa tegen zijn helper? Hebreeën 1 De Zoon van God en de engelen; wat doen de engelen? Jesaja 6 : 1-7 Wat zingen de engelen? Psalm 91 Welke wegenwacht beschermt je(zie ook Mat. 4 : 5,6)? Johannes 8 : 37-47 Wie is de duivel en waar is hij op uit? Daniël 10 : 2-14 Wat speelt zich af boven de wolken? Efeze 6 : 10-20 Waartegen moet je vechten? Openbaring 12 : 7-12 Wie heeft in de hemel niets meer te zoeken?
Enige literatuur R. Timmerman, Engelen, Barneveld 2002 A. van der Veer, Engelen op je weg. Dagboek, Kampen 2000 H. Veldhuizen, Rondom ons zijn engelen?, Leiden 1995 J.J. Arnold, De engelen en wij, Haarlem z.j. Willem J. Ouweneel, Geestelijke strijd, Serie Geloofsleven deel 4, Vaassen 1998 H. Kakes, Waar zijn de engelen nu?, Kampen z.j. Themanummer: ‘Verlos ons van de boze’, Wegwijs, juni/juli 1993 Themanummer: ‘De engelen’, Wegwijs, december 1993 Van iets oudere datum maar goed bruikbaar: J. Meijer, De engelen in de openbaringsgeschiedenis, Goes 1959 Veel ouder, maar nog altijd heel goed: A. Kuyper, De engelen Gods, Amsterdam z.j.