Energiewinning is de laatste tijd vaak in het nieuws. Energieopwekken kan op verschillende manieren. hieronder leest u daar meer over

Stratt Attent is een uitgave van Stratt+ www.stratt.nl

Jaargang 4 * Nummer 1 * 3e kwartaal * 2013

In deze editie van de Stratt+ nieuwsbrief: - De kerncentrale in Borssele - Windmolenpark Kreekraksluizen - Stratt+ Financial Management - Drones - De vlucht van je leven - Kennismaken met...

ENERGIE Energiewinning is de laatste tijd vaak in het nieuws. Energieopwekken kan op verschillende manieren. hieronder leest u daar meer over. Duurzame energie Duurzame energie is de verzamelnaam voor energie uit natuurlijke bronnen: biomassa, zon, wind, bodem en water. Deze bronnen leveren elektriciteit, (bio)gas en warmte, of een combinatie daarvan. Door gebruik te maken van duurzame, hernieuwbare energie hebben we minder energie uit fossiele bronnen nodig. De voorraad kolen, olie en gas raakt immers ooit uitgeput, en verbranding van fossiele brandstoffen schaadt het milieu. Kernenergie In Nederland staat 1 werkzame kerncentrale: in Borssele in de provincie Zeeland. Destijds is de kerncentrale met steun van de overheid betaald. Tegenwoordig stimuleert de overheid duurzame energie. Een voorbeeld hiervan is de beschikbare subsidie in 2012 en 2013 van ruim € 50 miljoen voor zonnepanelen.

Windmolenpark Nederland wil het aandeel van hernieuwbare energieopwekking (nu ruim 4 procent) naar 14 procent tillen in 2020. Zo wordt de bouw van windmolenparken gestimuleerd. In deze nieuwsbrief leest u hoe het verouderde windmolenpark van de Kreekraksluizen een renovatie heeft ondergaan. 26 turbines hebben plaatsgemaakt voor 31 nieuwe windmolens. Door nieuwe technieken produceert het park 7 à 10 keer meer dan het oude. Drones Door nieuwe technieken ontstaan ook nieuwe producten, zoals drones. Omdat weinig mensen weten hoever de techniek hierin is, kunt u dit verderop in deze nieuwsbrief lezen. Nieuwe tak Tevens stellen wij een nieuwe tak binnen ons bedrijf aan u voor: Stratt+ Financial Management.

STRATT+ RUIMTELIJK MANAGEMENT STRATT+ INDUSTRIAL MANAGEMENT

@STRATTPLUS_RM @STRATTPLUS_IM

GROEP STRATT+

BEELDMERK STRATT+ INDUSTRIAL MANAGEMENT

Nieuwsbrief 4 drukversie.indd 1

11/7/2013 3:31:59 PM

KERNCENTRALE BORSSELE In Borssele staat de enige kerncentrale van Nederland. Een aantal van onze medewerkers is hier werkzaam. Hieronder leest u hoe er van een klein beetje uranium een enorme hoeveelheid elektriciteit wordt gemaakt. Ergens diep in de krochten van dit betonnen gebouw gebeurt het. In de kerncentrale in het Zeeuwse Borssele wordt vier procent van de Nederlandse elektriciteit opgewekt. Maar dat blijft onzichtbaar. Bij de deur van het reactorgebouw staan een detectiepoort en een druksluis. De poort controleert bij het verlaten van het gebouw of er niet per ongeluk radioactief stof op je is neergedwarreld. De druksluis zorgt dat de onderdruk die in de reactorkoepel heerst, behouden blijft. Zo kan er niets radioactiefs in de buitenwereld komen. Meer zie je er niet van. De plaats waar de energie ontstaat, zit onder een dikke laag beton verstopt in een reactorvat met stalen wanden van wel twintig centimeter dik. Hoe wordt kernenergie opgewekt? En wat zijn de gevaren? Kern wordt heet De opwekking van kernenergie begint met tienduizenden stalen staven vol brandstof in het hart van de centrale. Die brandstof is uranium. Dat wordt niet verbrand, maar gespleten. Vandaar dat uranium ook wel splijtstof genoemd wordt. De kernen van de atomen in de brandstofstaven worden in tweeën gebroken. ‘Bij deze kernsplijting komt enorm veel energie vrij’, weet Jan Leen Kloosterman, universitair hoofddocent reactorfysica aan de Technische Universiteit Delft. Het splijten van een gram uranium levert net zo veel energie op als het verbranden van 3000 kilogram steenkool. De energie die in het reactorvat vrijkomt, wordt in warmte omgezet. Veel warmte, het water dat door het reactorvat en langs de splijtstofstaven stroomt, wordt 300 graden Celsius heet. Dat het niet gaat koken, komt door de enorme druk van 155 bar die er heerst, dat is 155 keer de druk van de buitenlucht. De hitte van het water wordt via een warmtewisselaar aan een tweede watercircuit overgedragen. Dit water raakt wel aan de kook. De stoom die erbij ontstaat, drijft turbines aan die op hun beurt een generator aan het werk zetten. Zo wordt uiteindelijk 38 procent van de warmte die in het reactorvat ontstaat, omgezet in elektriciteit.

Reactie geeft reactie Een kernreactie houdt zichzelf in stand. Alleen bij het opstarten van de reactie, moet je neutronen op de brandstof schieten. Die splijten de eerste kernen. Daarna gaat het vanzelf, want bij elke splijting van een uraniumkern komen twee of drie neutronen vrij. Die splijten op hun beurt ook weer kernen. Toch blijft deze kettingreactie beheersbaar, omdat niet alle neutronen een nieuwe reactie in gang zetten. In het reactorvat zitten zogeheten regelstaven die zijn gemaakt van materiaal dat neutronen opneemt. Zo kapen ze neutronen weg uit de reactie. Kloosterman: ‘Door deze staven op en neer te bewegen, kun je de kettingreactie regelen.’ Als de reactie om een of andere reden toch uit de hand loopt, vallen die regelstaven naar beneden. Zitten ze helemaal in de reactorkern, dan worden alle neutronen opgenomen en valt de reactie direct stil. Met de reactie kan dus niets misgaan. Straling is probleem Toch kleven er problemen aan de opwekking van kernenergie. Zo zijn de meeste brokstukken die bij kernsplijting ontstaan radioactief. Ook splijt niet al het plutonium dat uit het onsplijtbare uranium ontstaat. Een deel blijft intact, en een deel verandert in het element americium. En dat is net als plutonium radioactief. ‘Dit is het radioactieve afval van de centrale’, zegt Kloosterman. Sommige splijtingsproducten zijn al na een uur niet meer radioactief. Andere reactieproducten zijn echter honderden jaren radioactief, americium zelfs duizenden jaren. Het reactorgebouw van de centrale is bolvormig. Die vorm geeft veel stevigheid mocht de druk er door een ongeval hoog oplopen.

Voor meer informatie: www.epz.nl de kerncentrale in Borssele HET REACTORGEBOUW

Nieuwsbrief 4 drukversie.indd 2

11/7/2013 3:32:01 PM

DE KERNCENTRALE VAN EPZ IN BORSSELE

Dat afval wordt goed beschermd opgeslagen. Maar een echte oplossing is er nog altijd niet voor. Een heel ander probleem is dat de straling de reactorkern opwarmt, ook als de centrale uit staat en de kettingreactie al lang is gestopt. Daarom moet een centrale zeker nog een jaar lang worden gekoeld als hij is uitgeschakeld. Het belang daarvan zie je als de koeling door een ramp uitvalt, zoals in Japan gebeurde toen een tsunami de kust trof in 2011. Kloosterman: ‘Als de hitte niet langer weg kan, kunnen brandstofstaven smelten.’ Er kan dan radioactief materiaal uit lekken, dat heet een meltdown. Als ook het reactorvat gescheurd is door bijvoorbeeld een explosie of een aardbeving, kan er radioactiviteit naar buiten. Het materiaal komt dan in het betonnen omhulsel om het reactorvat terecht. Maar als dat ook is beschadigd, kunnen radioactieve stoffen in de omgeving terechtkomen. Kern blijf koel Kerncentrales hebben veiligheidssystemen die zorgen dat het koelsysteem niet zomaar uitvalt. Toch blijft die kans bestaan zolang de koeling afhankelijk is van hulpsystemen. Daarom worden er nu inherent veilige reactoren ontwikkeld, die voor hun koeling geen pompen en elektrische systemen nodig hebben. Een voorbeeld is de gasgekoelde hoge temperatuur reactor. De reactorkern heeft in dit ontwerp een langere, dunnere vorm dan bijvoorbeeld de kern in de centrale in Borssele. Door zijn relatief grote oppervlak kan deze kern zijn warmte gemakkelijk aan het reactorvat en de omgeving afgeven, zelfs als de gaskoeling uitvalt. Bovendien gebruikt dit type kernreactor ook een andere brandstof: grafietkogels die met minuscule uraniumkorrels zijn gevuld.

Elke uraniumkorreltje is ingepakt in 4 laagjes die ervoor zorgen dat de radioactieve stoffen ook onder extreme omstandigheden niet vrijkomen. Kloosterman: ‘De grafietkogels kun je verhitten tot zo’n 2000 graden Celsius zonder dat ze kapot gaan. Maar dankzij het ontwerp kan de kern deze temperatuur helemaal nooit bereiken.’ Afval moet minder Behalve met dit soort zelfkoelende systemen experimenteren onderzoekers ook met een andere brandstof. In India en China wordt aan onderzoeksreactoren gewerkt die lopen op thorium. Dat element is zelf niet splijtbaar, maar het wordt door neutronen in te vangen omgezet in uranium, dat vervolgens splijt. Het voordeel van thorium is dat er bij deze reactie geen plutonium ontstaat, dus ook geen lang stralend americium. En het radioactieve afval van dit type centrale hoeft geen duizenden jaren, maar slechts 500 jaar te worden opgeslagen. Waarom nog niet alle kerncentrales op thorium lopen? ‘Het proces is ingewikkelder’, verzucht Kloosterman. ‘Pas over twintig tot dertig jaar zijn we misschien zo ver.’ Bron: Quest nr. 112 juni 2013

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.STRATT.NL

Nieuwsbrief 4 drukversie.indd 3

11/7/2013 3:32:03 PM

HET WINDMOLENPARK VAN DE KREEKRAKSLUIZEN

WINDMOLENPARK KREEKRAKSLUIZEN Met 31 windturbines vormen zij samen het grootste windpark van Zeeland. De nieuwe windturbines zijn eind 2013 klaar voor in gebruik name. Het park levert duurzame energie aan zo’n 55.000 huishoudens. Je praat dan al snel over bijna alle gezinnen in Zuid-Beveland, Noord-Beveland en SchouwenDuiveland samen.

Stratt+ levert een bijdrage aan het project van de Kreekraksluizen op het gebied van projectmanagement.

Een windturbine levert elektriciteit vanaf windkracht 2 en schakelt boven windkracht 10 af. De reden dat de turbine dan uitgaat is dat er dan teveel spanning komt te staan op de mast en de bladen. Het windpark produceert circa. 200.000 Megawatt uur per jaar, dat is 7 á 10 keer zoveel als het oude park. Als de windmolens eenmaal overeind staan hebben ze een ashoogte van 130 meter (als u de bladen meerekent). Met deze nieuwe turbines, een technisch hoogstandje, zijn ze in staat om zeven tot tien keer meer duurzame energie op te wekken dan het oude park, waar begin 2012 afscheid van genomen is. De start van de herinrichting van het windpark betekent dat de 26 oude turbines plaats maken voor 31 nieuwe windmolens. De oude turbines zijn gedemonteerd en, op één exemplaar na, allemaal naar Zuid-Amerika verscheept voor hergebruik. De molen die achter is gebleven wordt tentoongesteld in het Zeeuws Industrieel Museum.

HET LEGGEN VAN DE FUNDERING VAN EEN VAN DE MOLENS

Er zijn 29 vrachtwagens beton nodig om één windturbine stevig te kunnen laten staan en voor het aansluiten van de turbines is nog zo’n 31 kilometer aan elektriciteitskabel nodig. MONTAGE VAN DE NIEUWE WINDMOLENS

VOLG ONS OOK VIA TWITTER @STRATTPLUS_RM (RUIMTELIJK) OF @STRATTPLUS_IM (INDUSTRIAL)

Nieuwsbrief 4 drukversie.indd 4

11/7/2013 3:32:04 PM

STRATT + FINANCIAL MANAGEMENT Stratt+ Financial Management is een nieuwe tak binnen de Stratt-holding. Stratt FM houdt zich hoofdzakelijk bezig met management accounting. Management accounting is het verzamelen, ordenen, analyseren en rapporteren van (financiële) informatie. Dit is intern gericht en gefocust op het verbeteren van de onderneming. Veel ondernemingen hebben intern verschillende systemen waarin informatie wordt verwerkt. Deze systemen bevatten belangrijke stuurinformatie voor het management. Dit wordt o.a. door middel van exporten in Excel weergegeven, bijgewerkt en geanalyseerd. Dit zorgt voor een arbeidsintensief proces, waarbij de informatie vaak statisch en niet optimaal is ingericht. Stratt+ Financial Management zorgt er voor dat het management juiste en overzichtelijk stuurinformatie krijgt en automatiseert dit proces. Wij maken hierbij gebruik van de bestaande systemen, zodat geen extra werkzaamheden hoeven worden verricht. Wij doen dit door middel van rapportages of zogeheten ‘dashboards’. Daarnaast werkt Stratt+ Financial Management nauw samen met professionele partijen voor overige financiele dienstverlening. Hierbij kunt u bijvoorbeed denken aan accountantskantoren die in het verlengde van ons dienstenpakket actief zijn.

Wilt u meer grip op uw financiën? Dan leveren wij een administrateur die de werkzaamheden bij u op locatie uitvoert. Hebt u behoefte aan iemand die u op financieel gebied kan begeleiden? Dan leveren wij een controller, die ervaring heeft met uw situatie. Onder extern verstaan wij het aanbevelen van administratie- of accountantskantoren, die de werkzaamheden deels of geheel uit handen kunnen nemen. Vindt u de accountantskosten te hoog? Dan kunnen wij u in contact brengen bij een administratiekantoor waar de kosten lager liggen. Is uw accountant niet de sparringpartner, die u graag had gewild? Dan brengen wij u graag in contact met een adviseur die wel de gewenste meerwaarde kan leveren. Wanneer u benieuwd bent naar onze aanpak, komen wij graag bij u langs voor een persoonlijke kennismaking. Natuurlijk kunt u ook contact opnemen met een van onze adviseurs.

Stratt+ Financial Management verzorgt een oplossing voor de financiële werkzaamheden(afdeling) binnen organisaties. Dit kan op drie manieren: intern, extern of een mix. Onder intern verstaan wij het leveren van bijvoorbeeld een administrateur of controller. Dit kan projectmatig, maar ook op detachering of deta-vast basis (eerst detachering met mogelijkheid tot vast).

OP LINKEDIN KUNT U ONS OOK VOLGEN VIA DE GROEP STRATT+

Nieuwsbrief 4 drukversie.indd 5

11/7/2013 3:32:06 PM

DRONES, STEEDS KLEINER EN GOEDKOPER Drones zijn al jaren bekend en even zolang in gebruik. Maar weinig mensen weten hoe ze precies werken en hoever de techniek al is. Hieronder leest u meer over drones. Een drone is een voertuig, meestal vliegend maar ook rijdend. Kenmerkend is dat het geen menselijke piloot/ bestuurder in zich mee draagt. Het is een volledige autonome robot die bestuurd kan worden vanaf de grond of de lucht. Tegenwoordig zijn er ook al drones die zelf beslissingen kunnen nemen zodat ze bijvoorbeeld niet tegen een obstakel aanvliegen.

Civiele drones Sinds het gebruik van de militaire drones is ook de gebruik van de civiele drone in zwang gekomen. Het komt ook voor dat de overheid hulp vraagt van defensie voor bijvoorbeeld zoekacties waar grote oppervlakten in korte tijd gecontroleerd moeten worden. Maar ook het bedrijfsleven is steeds meer geïnteresseerd in deze manier van observeren, surveilleren, controleren, bewaken, opmeten en zelf opnamen t.b.v. preventief onderhoud. In het bijzonder wanneer het moeilijk bereikbare plaatsen of terrein betreft.

Wat veel mensen niet weten is dat al in 1849 de eerste UAV’s (Unmanned Aerial Vehicle) gebruikt werden door Oostenrijk in de oorlog met Italië. Dit waren ballonnen met explosieven die op afstand boven Venetië tot ontploffing gebracht moesten worden. Het plan mislukte maar het idee voor een UAV was een feit.

Het Amerikaanse overheidsinstituut DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) heeft een bijzonder indrukwekkende spy-gadget ontwikkeld. De op afstand bestuurbare ‘drone’ is vermomd als een kolibrie (en is minstens zo behendig), heeft een vleugelspanwijdte van 6,5 cm en weegt slechts 19 gram en heeft een minicamera aan boord.

Militaire drones Op dit moment kunnen we de drones opdelen in drones specifiek voor gebruik bij oorlogvoering en drones voor gebruik in de maatschappij. Het Amerikaanse leger heeft de afgelopen 20 jaar veel tijd en geld gestoken in de ontwikkeling van UAV’s. Vooral in moeilijk toegankelijk terrein worden drones ingezet om zo grondtroepen te sparen en militaire verliezen te minimaliseren. Ook het verrassingseffect is zeer groot omdat deze drones op middelgrote hoogte vliegen en daardoor moeilijk te horen zijn vanaf de grond. Deze UAV’s zijn ingezet in de Balkanoorlog, missies in Afghanistan, Pakistan, Irak, Jemen, Libië, Somalië en Iran.

Ook bij Festo’s Bionic Learning Network houden ze zich bezig met het ontwikkelen van autonoom vliegende robot’s, vermomd als gewone dieren. De laatste creatie, genaamd de SmartBird, is een mechanische meeuw met een vleugelspanwijdte van twee meter! De robot kan zelf opstijgen en landen, en vooral de natuurlijke bewegingen van de SmartBird zijn indrukwekkend.

De Britten in Afghanistan gebruiken kleine helikopters, die amper 10 cm lang en 2,5 cm breed zijn en over een minuscule camera beschikken. Het is de Noorse Black Hornet Nano. De soldaten gebruiken deze minihelikopters om achter hoeken en over muren te kijken of daar verborgen dreigingen bevinden. De beelden worden dan doorgestuurd naar een kleine handcomputer.

DE BLACK HORNET NANO

Nieuwsbrief 4 drukversie.indd 6

Wetenschappers van de Harvard University presenteerden hun Robo-Fly, de kleinste vliegende robot ooit. Met een vleugelspanwijdte van drie centimeter en een gewicht van minder dan een gram, mogelijk gemaakt door het gebruik van het zeer lichte koolstofvezel. In de toekomst wil men de robot onder meer gaan inzetten om mensen te redden uit ingestorte gebouwen.

EEN DRONE VERMOMD ALS KOLIBRI

11/7/2013 3:32:07 PM

Nadelen De mogelijkheden van deze drones zijn nagenoeg onbeperkt en leveren een groot voordeel op zowel in tijd, geld en gemak/comfort. Wel zijn er een aantal nadelen te noemen aan het gebruik van van drones. Denk maar eens aan een drones die onbestuurbaar wordt of defect raakt tijdens zijn vlucht. Een drone van 1kg die naar beneden tuimelt vanaf 100 meter hoogte kan behoorlijk wat schade aanrichten aan materiaal maar zeker aan mensen. In dichtbevolkte gebieden moet men hiervan de risico’s van inschatten voordat men gebruik maakt van deze drones. Daar komt nog eens bij dan niet iedereen gecharmeerd is van zo’n drone boven zijn hoofd, huis of erf in verband met privacy.

De markt voor lichte onbemande luchtvaartuigen groeit enorm en er is behoefte om deze groep op een veilige en gecoördineerde manier aan het luchtverkeer te laten deelnemen. Vandaar dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu een aantal regels heeft bedacht.

Wet en regelgeving Tot nu toe vielen deze drones nog gewoon onder een sterk verouderde wet voor modelvliegtuigen, maar deze eenvoudig te besturen minihelikopters, uitgerust met camera zijn natuurlijk veel uitdagender dan die modelvliegtuigjes.

Beroepsmatig / commercieel vliegen met drones is verboden, tenzij er een ontheffing is verkregen. De ontheffing betreft: Het verbod om van het luchtruim gebruik te maken; Het verbod om een luchtvaartuig te bedienen zonder daarvoor geldig vliegbewijs; Het verbod om een luchtvaartuig te gebruiken zonder geldig bewijs van luchtwaardigheid en geluidscertificaat.

Het verbod van het Ministerie van Defensie op het maken van luchtfoto’s en luchtvideo’s zonder luchtopnamevergunning vanuit de lucht is per 1 juni 2013 ingetrokken. Diensten als Google Maps hebben het verbod overbodig gemaakt. Het recreatief vliegen met drones met geringe afmetingen is niet verboden. Deze Drones mogen niet meer dan 25 kilogram wegen.

DE VLUCHT VAN JE LEVEN

EVERT DE KOCK MET EEN STUDIEGENOOT

Tijdens de bedrijvendag van de TU Eindhoven in februari 2013 hebben veel studenten een bezoek gebracht aan onze stand. Zo ook Evert de Kock, die naast de getoonde interesse in ons bureau, de prijsvraag “De vlucht van je leven” gewonnen heeft. Eind augustus was het eindelijk zover. Mooi weer, goede wind en een

gezellige colega van Stratt+, zagen hoe Evert met de ballon richting Bladel vloog. Ook in 2014 zullen wij weer vertegenwoordigd zijn op de TU-bedrijvendag te Eindhoven, die plaatsvindt op 25 februari 2014.

FACEBOOK ONS VIA STRATT+ INDUSTRIAL MANAGMENT OF VIA STRATT+ RUIMTELIJK MANAGEMENT

Nieuwsbrief 4 drukversie.indd 7

11/7/2013 3:32:07 PM

KENNISMAKEN MET... In elke nieuwsbrief stellen wij twee van onze werknemers de vraag “Waarom vind jij werken bij Stratt+ zo leuk?”. In deze editie zijn Jeanine Rijsdijk en Deon Nugteren, Finance and Office manager en Consultant, aan de beurt. Hieronder leest u hun ervaringen.

JEANINE RIJSDIJK Waarom ik werken bij Stratt+ zo leuk vind? Ik ben per februari 2013 in dienst getreden bij Stratt+ in de functie Finance & Office Management en heb het hier goed naar mijn zin. Hiervoor heb ik 12 ½ jaar bij Verolme Machinefabriek IJsselmonde B.V. gewerkt in de functie van salarisadministrateur en personeelsadministratie. Daarna 8 jaar bij PDM gewerkt in de functie van office manager/management-assistente en zit nu helemaal op mijn plek bij Stratt+.

DEON NUGTEREN Waarom ik werken bij Stratt+ zo leuk vind? Ik ben partner/consultant bij Stratt+ Finanancial Management, dit is erg leuk en uitdagend. Aangezien dit een nieuwe tak is binnen het bedrijf, is het erg afwisselend en flexibel werk. Uit het opbouwen van deze tak kan ik veel voldoening en energie halen, waardoor ik mijzelf elke dag opnieuw kan uitdagen.

Hoofdkantoor Zwijndrecht Stationsweg 45 3331 LR Zwijndrecht Vestiging Zeeland Amundsenweg 29 4462 GP Goes Postadres Postbus 265 3340 AG Hendrik-Ido-Ambacht T. 078 - 6 120 320 F. 078 - 6 120 240 I. www.stratt.nl E. [email protected]

Nieuwsbrief 4 drukversie.indd 8

11/7/2013 3:32:07 PM