Energie Psychologie. Een nieuwe ontwikkeling in de psychotherapie. Inleiding

P. Baldé [email protected]

23 Energie Psychologie Een nieuwe ontwikkeling in de psychotherapie

P. Baldé Inleiding

onderzoek van deze claims. In zijn kielzog echter

In het begin van jaren tachtig maakte de Ameri-

ontwikkelden anderen vele varianten op hetzelfde

kaanse psycholoog Roger Callahan iets mee wat

energetische thema. Deze behandelingen dragen

zijn werk en zijn leven drastisch zou veranderen. Hij

vaak exotische namen, veelal afgekort met letters,

was opgeleid als cognitief behaviorist, verzorgde

zodat zich een alfabetsoep begint te onwikkelen

seminars in Rationeel Emotieve Therapie (RET). Hij

van energie-therapieën: EFT (Emotional Freedom

werkte daarbij met systematische desensitisatie en

Techniques), EdxTM (Energy diagnostic and Treat-

exposure en had expertise in cliënt-centered thera-

ment Methods, BSSF (Be Set Free Fast), etc..

pie, biofeedback en hypnose. Mary, een cliënte met

286

watervrees, maakte minimale vorderingen, ondanks

Figley’s onderzoek naar ‘Power-therapies’

alle tijd en moeite die zij in haar therapie investeer-

Het werkgebied van TFT kwam in een stroomver-

de. Toen na 18 maanden Callahan’s hele repertoire

snelling na het onderzoek van Figley en Carbonell

aan technieken was toegepast, met minimaal resul-

van de Florida State University. In het begin van de

taat, vroeg hij haar op een bepaald behandelpunt

jaren negentig nodigden zij 10.000 behandelaren

te tikken. Hij had het weekeinde ervoor een work-

van PTSS (Post Traumatische Stress Stoornis) uit om

shop over meridiaantherapie gevolgd en gehoord

de naar hun mening meest efficiënte techniek te

dat het tikken op dat punt tegen angsten kon hel-

nomineren voor onderzoek (Figley, 1996; Gallo,

pen. Na een minuut tikken bleek Mary tot zijn ver-

1999). Theoretische achtergronden van de techniek

bazing van haar fobie verlost. De effecten bleken

deden niet ter zake, men mocht de meest bizarre

blijvend. Wat hem het meest opviel was dat hij het

technieken nomineren. De inclusiecriteria waren:

haar terloops had gevraagd, zonder zelf in het ef-

bevestiging van minimaal 200 gecertificeerde clinici

fect te geloven. Daarom, en omdat hij met veel

dat de methode binnen enkele sessies significante

meer therapeutisch vertoon in de voorgaande

vermindering van PTSS-symptomen geeft, snel te

maanden met andere technieken had gewerkt,

leren is en repliceerbaar onder laboratoriumcondi-

achtte hij het suggestieve element bij haar uitgeslo-

ties. Vier methodieken kwamen in aanmerking:

ten. Hij besloot om het terrein serieus te gaan ver-

EMDR (Eye Movement Desensitisation and

kennen. Hij paste het voor veel uiteenlopende be-

Reprocessing, een methode die de cliënt laat den-

handelingen toe. Zijn resultaten bleven onveran-

ken aan het trauma terwijl hij oogbewegingen

derd goed.

maakt, zie: Shapiro, 1995; Baldé, 2001), V/KD

Toen Callahan enige tijd later zijn resultaten naar

(Visual/Kinesthetic Dissociation, een visualisering-

buiten bracht werd hij door vakgenoten met hoon

techniek uit Neurolinguistic Programming (NLP)

overladen. Dit kwam mede door de grote claims die

waarbij de therapeut aan de cliënt vraagt om de

hij zijn therapie, Thought Field Therapy (TFT), toe-

traumafilm eerst van het begin tot het eind en ver-

dichtte en de geringe waarde die hij toekende aan

volgens achterstevoren te visualiseren, zie:

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

P. Baldé

Energie Psychologie

Cameron-Bandler, 1978), TIR (Traumatic Incident

psychologie (Diamond, 1989; Callahan, 1996; Tiller,

Reduction van Frank Gerbode 1989, die het belang

1997; Bohm en Hiley, 1993; Benor, 2001). In deze

van een sterke en veilige therapeutische relatie be-

visie bestaat de mens niet alleen uit materie maar

nadrukt waarbinnen de therapeut de cliënt uitno-

ook uit dynamische energievelden die deels bepa-

digt om het trauma herhaaldelijk te visualiseren

lend zijn voor emoties en gedachten. De protago-

met de intentie om ervan te leren) en TFT.

nisten van die visie weten zich gesteund door ob-

51 Patiënten deden mee, waarvan 39 tot het eind.

servaties in gecontroleerde, vaak dubbel-blind uit-

Elk kreeg maximaal 4 behandelingssessies. 17

gevoerde onderzoekingen (Benor, 2001).

cliënten kwamen na 6 maanden niet bij de follow-

Verstoringen in de samenhang van deze energieën

up, maar alle 39 cliënten kregen een follow-up-on-

leiden volgens deze visie tot emotionele problemen

derzoek na 4 tot 6 maanden. De uitkomsten toon-

en psychische stoornissen. Psychologische behan-

den aan dat alle vier de technieken substantiële

delingen beginnen dan met het diagnosticeren van

verminderingen gaven in SUD-scores. (SUD is de af-

het informatie-energiesysteem in en om het li-

korting van subjective unit of distress, een schaal

chaam. De psycho-energetische behandeling zelf

van 0 tot 10 van Joseph Wolpe, 1985. Het is een

bestaat in hoofdzaak uit het corrigeren van deze

subjectieve score die de mate van spanning aan-

energieën.

>

geeft die een cliënt voelt wanneer hij aan het trauma denkt). Het verschil tussen het SUD-gemiddelde

Energie als metafoor

voor behandeling (8,5) en tijdens de follow-up (3,8)

Het concept ‘energie’ kan men in deze context als

was significant. Verder bleek een significante afna-

metafoor beschouwen. Het gaat hier niet om mate-

me in PTSS-symptomen als nachtmerries, herbele-

riële krachten, maar over de vermogens van dyna-

vingen en hyperarousal. Het ontbreken van een

mische samenhang van de materie. Het gaat om

controlegroep was een tekortkoming in het onder-

een complex regelsysteem, met transformatie van

zoek. Deze resultaten zijn echter opmerkelijk omdat

energieën van verschillende soorten, die de samen-

PTSS berucht resistent is tegen placebo’s (Solomon

hang van ons lichaam bepalen. Het zijn de onder-

et al, 1992) en de symptomen met het verstrijken

linge relaties tussen moleculen en materie die in

van de tijd niet verminderen (van der Kolk, 1996).

deze door de term ‘energie’ worden beschreven.

Figley kon geen conclusie trekken over het verschil

Callahan postuleert verschillende concepten (onder

in efficiëntie tussen de technieken. Wel concludeer-

andere de verderop te beschrijven ‘perturbation’,

de hij: “Among the most exciting and different tre-

‘holon’, ‘psychological reversal’ en ‘thoughtfield’) in

atment approaches we studied was TFT. The treat-

een poging om de merkwaardige resultaten die hij

ment was simple, fast, harmless, and easy to teach

krijgt te kunnen begrijpen. Het is waarschijnlijk dat

both clients and clinicians. It was different because

in de nabije toekomst andere verklaringsmodellen

little talking was involved… I must say we found the

zullen worden ontwikkeld. Zeker zal ook, naarmate

procedure very peculiar.”

wij meer van deze verschijnselen gaan begrijpen, ons begrip van het concept ‘energie’ veranderen en

Energie Psychologie

daarmee wellicht daarmee de term. Het is te voor-

Bij deze ‘energetische psychotherapie’ gaat men

zien dat het in de toekomst meer expliciet wordt

niet langer uit van de mechanistische Newtoniaan-

verbonden met bewustzijn.

se visie, waarin de mens bestaat uit ingenieus werkt men vanuit een op de kwantummechanica ge-

Historische ontwikkeling van de Energie Psychologie

baseerd paradigma in een toepassing voor de

Het ontstaan van de Energie Psychologie is vooral

samenwerkende moleculen. In plaats daarvan

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

287

>

P. Baldé

Energie Psychologie

beïnvloed door twee eerder bestaande energetische

Toegepaste Kinesiologie

behandelvormen: de meridiaantherapieën en de

Toegepaste Kinesiologie werd ontwikkeld door de

Toegepaste Kinesiologie (Applied Kinesiology).

chiropractor Goodheart die een verband waarnam tussen de kracht van een spier en de energie van

Meridiaantherapieën

de bijbehorende meridiaan. In de praktijk is dit een

In de visie van de meridiaantherapieën stromen

werkzame bevinding. Een onderzoek van Monti et.

deze regelsysteem-energieën door ‘communicatie-

al. (1999) vond een significant verschil tussen spier-

kanalen’ in en om ons lichaam (meridianen ge-

kracht bij congruente en incongruente uitspraken.

noemd). Deze meridiaantherapieën, waarvan de

Zij concludeerden dat de klinische toepassing van

acupunctuur het meest bekend is, waren al in het

de spiertest nader onderzoek wettigt. Afname van

oude China bekend en artsen in China, Japan, Tibet

de kracht in een spier was volgens Goodheart een

en India gebruiken ze nu nog. Volgens deze theorie

indicatie van disbalans in de betreffende meridi-

stroomt de energie door 14 in één lange baan met

aan. Hij ontdekte dat door het tikken met de vinger-

elkaar verbonden meridianen en beïnvloedt orga-

toppen op een meridiaanpunt (in het Engels: ‘tap-

nen als de lever, het hart en de milt, evenals onze

pen’) de kracht in de spier herstelde. Eind jaren ze-

emoties en gedachten. Het gaat hierbij niet om de

ventig integreerde de psychiater John Diamond

fysieke organen, maar om de regulatie van hun

(1989) als eerste de Toegepaste Kinesiologie in de

functies. Een onbalans in deze energiestroom ver-

psychotherapie. Hij maakte gebruik van de invloed

oorzaakt disfunctionele emoties. Behandeling be-

van cognities op de energieën in de meridiaanba-

staat uit het corrigeren van deze onbalans door het

nen, waarbij hij voor de cliënt aanschouwelijk

stimuleren van specifieke behandelpunten op de

maakte dat negatieve uitspraken een spier minder

meridiaanbaan.

krachtig maakten en positieve krachtiger. Cliënten

Het aantonen van het bestaan van deze meridianen

werden geïnstrueerd om dagelijks positieve cogni-

is bemoeilijkt doordat het gaat om communicatie-

ties te herhalen terwijl zij specifieke meridiaanpun-

kanalen. Zoals de bundel van Hiss in het hart zijn

ten stimuleerden.

de cellen anatomisch niet anders, en andere meet-

288

methoden zijn nodig om de meridianen te demon-

Callahan

streren. Er zijn verschillende aanwijzingen voor hun

Voortbouwend op Goodheart en Diamond ontwik-

bestaan (Voll, 1975; Pomeranz, 1996; Nordenstrom,

kelde Callahan begin jaren 80 een methode geba-

1983; Becker en Selden, 1985). De gemeten elektri-

seerd op het diagnosticeren en corrigeren van meri-

sche weerstand blijkt op de behandelpunten 10

diaan-energieën, die hij Thought Field Therapy (TFT)

keer kleiner dan op willekeurige andere plaatsen

noemde. Het ‘thought field’, of gedachteveld, is

van het lichaam (100.000 Ohm versus 1.000.000

simpel gezegd het energetisch veld dat actief is bij

Ohm). Becker (1985) vermoedt dat de punten die-

een bepaalde gedachte of gevoel. Of anders ge-

nen als een soort transformatoren die elektromag-

zegd: de complexe, coherente structuur van geco-

netische signalen versterken en Tiller (1997) ontwik-

deerde informatie-energie. Callahan (1995) veron-

kelde een elektromagnetisch model waarin deze

derstelt dat de energetische informatie in dat veld

punten zowel energie ontvangen als doorgeven.

essentieel is voor het ervaren van negatieve emo-

Door het uitoefenen van druk met de vingertoppen

ties. Deze actieve informatie bevat gecodeerde in-

op een meridiaanpunt of door elektrische stimulatie

structies om chemische, neurologische en cognitie-

ervan, of door er in te prikken met een naald, kan

ve veranderingen te veroorzaken die op hun beurt

men de energie in de meridiaan stimuleren.

leiden tot de bewuste ervaring van een negatieve emotie. ‘Actieve’ informatie is het fundamentele

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

P. Baldé

Energie Psychologie

concept in de interpretatie van de kwantumtheorie

diaanpunt te maken met het probleem. Als de spier

door Bohm en Hiley (1993). Callahan noemt deze

zwak aanvoelt is de interne systeemregulatie door

(actieve) energetische informatieaspecten ‘pertur-

het denken aan het probleem verstoord. Het gedia-

bations’, of ‘verstoringen’. (Het is te vergelijken met

gnosticeerde punt speelt dan geen rol bij het pro-

de term ‘stoorveld’, zoals die onder meer in de neu-

bleem, doordat het de systeemintegriteit niet corri-

raaltherapie gebruikt wordt.) Omdat TFT zulke ster-

geert. Het op deze wijze bepalen van de te behan-

ke chemische, hormonale, neurologische en cogni-

delen punten heet ‘therapy localisation’.

tieve veranderingen lijkt te veroorzaken, vermoedt

Als de punten zijn gevonden vraagt de therapeut

Callahan dat de perturbation het belangrijkste en

aan de cliënt om aan het probleem te denken en te-

fundamentele element van een negatieve emotie is.

gelijkertijd met de toppen van de vingers op de me-

TFT diagnosticeert voor een emotioneel probleem

ridiaanpunten te tikken. Ook vraagt hij de cliënt om

(lees: een perturbation) de te behandelen meridi-

specifieke oogbewegingen te maken, iets te neuriën

aanpunten. Callahan acht de volgorde waarin de

en te tellen.

>

punten worden behandeld belangrijk. Evenals Diamond maakt ook TFT gebruik van cognities.

Holons

Recentelijk heeft Callahan deze cognitieve elemen-

Het probleem kan volgens Callahan uit meerdere

ten uit TFT verwijderd. Hij wil daarmee aantonen dat

aspecten bestaan, door hem ‘holons’ genoemd. De

TFT in wezen geen cognitieve therapie is, maar een

therapeut diagnosticeert en behandelt de betrok-

puur energetische.

ken aspecten of holons na elkaar. Callahan rapporteert dat negatieve emoties aldus binnen enkele

Diepold

minuten sterk verminderen of zelfs verdwijnen. Voor

J. Diepold (2000) ontdekte dat het niet nodig is om

disfunctionele cognities geldt dat zij aan overtui-

te tikken op een meridiaanpunt: het volstaat dat de

gingswaarde en lading inboeten. Complexe proble-

cliënt het punt met twee vingertoppen aanraakt ter-

men vragen meerdere sessies, maar bij geringere

wijl hij een volle ademteug in en uit neemt. Deze

emotionele problemen kan één sessie en een ‘tap’-

stimulatiemethode heet Touch and Breathe (TAB).

huiswerkopdracht volstaan.

Een korte omschrijving van TFT

Algoritmes

Bij TFT diagnosticeert de behandelaar het energie-

Callahan ontdekte patronen in de meridiaanvolgor-

systeem door de kracht in te schatten van een be-

de bij de behandeling van bepaalde problemen. Hij

paalde spier van de cliënt, meestal de deltaspier

kwam zo tot wat hij noemde algoritmes, een vaste

van de bovenarm. Hiertoe vraagt de therapeut aan

volgorde van behandelpunten voor specifieke psy-

de cliënt om de arm zijwaarts te strekken. De be-

chische problemen, zoals voor fobieën, trauma’s,

handelaar plaatst zijn vingers op de onderarm van

verslavingen, enzovoort. Zo is het niet altijd nodig

de cliënt. Dan instrueert de behandelaar de cliënt

om de punten te diagnosticeren en kan de thera-

om met de vingers van zijn andere hand een be-

peut de behandeling volgens het algoritme geven.

paald punt van het meridiaansysteem aan te raken

TFT met algoritmes is veel makkelijker te leren,

en aan het probleem te denken. Terwijl de cliënt dat

maar mist de precisie die bij individuele cliënten

doet oefent de behandelaar een zachte neerwaart-

vaak noodzakelijk is.

se druk uit op de onderarm. Als het lichaam regelsysteem onverstoord blijft, behoudt het lichaam

EFT

haar houding; de spier noemt men dan ‘sterk’. Als

Een TFT-algoritme dat grote bekendheid heeft gekre-

de spier sterk aanvoelt heeft het betreffende meri-

gen omdat het heel eenvoudig is toe te passen is

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

289

>

P. Baldé

Energie Psychologie

EFT, dat staat voor: emotionel freedom techniques.

de cliënt aan iets prettigs denkt voelt de behande-

Het is ontwikkeld door Gary Graig, een tevens in

laar meer kracht in de spier dan wanneer de cliënt

NLP opgeleid ingenieur die een dure training volgde

aan iets onprettigs denkt. Dit heet respectievelijk

bij Callahan. Hij vereenvoudigde de TFT-principes in

‘sterk testen’ en ‘zwak testen’. Als de cliënt een

een elegant protocol waarin de cliënt voor de ver-

ware uitspraak doet test hij ‘sterk’ en bij een onwa-

schillende aspecten van het probleem telkens een

re uitspraak ‘zwak’, enzovoorts. Door op deze wijze

vaste volgorde behandelpunten tikt. Deze volgorde

enig testwerk te doen verkrijgt de psycholoog een

is: 13 meridiaanpunten, gevolgd door de 9-Gamut

indruk van de idiosyncratische wijze waarop het

behandeling (die verderop wordt beschreven) en af-

energiesysteem van de cliënt reageert.

gesloten met weer dezelfde 13 meridiaanpunten. Via de website van Craig (www.emofree.com) is het

Randvoorwaarden: depolarisatie en psychologische

dikke handboek gratis te downloaden, alsmede in-

omkeringen

structieve videobanden, die overigens wel geld

Soms treedt bij het diagnosticeren een complicatie

kosten.

op, veroorzaakt door het verkeerd gepolariseerd

Alvorens over te gaan tot het presenteren van een

zijn van de energieën. Deze zijn, zoals alle energie-

casus volgt een uitgebreide bespreking van het TFT-

vormen, gepolariseerd, zij bezitten een min- en een

protocol inclusief de diagnosticering van de behan-

pluspool. Bij een normale polarisatie is de boven-

delpunten.

kant van het hoofd positief geladen, de handpalmen negatief, de rugzijde van de hand positief, en-

Het TFT-protocol

zovoort. De polariteiten correleren met de lichaamspolariteiten zoals die zijn gemeten door Burr (1972)

290

De voorbereiding

en Becker (1985). Zij kunnen echter ook omgekeerd

Het geven van uitleg over de procedure en de ratio-

of gedepolariseerd zijn, wat verdere therapie be-

nale ervan is wenselijk vanwege het onconventione-

moeilijkt. Depolarisaties zijn gemakkelijk te corrige-

le karakter van TFT. Dit komt vooral doordat in de

ren met ademhalingsoefeningen, gecombineerd

westerse geneeskunde het lichaam/informatie re-

met het aannemen van bepaalde lichaamshoudin-

gulatiesysteem niet als basis van ons lichaamsfunc-

gen. Blaich (1988) onderzocht deze correcties en

tioneren gekend wordt. Gewoonlijk zal de psycho-

vond dat proefpersonen significant sneller teksten

loog wijzen op het verband van TFT met acupunc-

konden lezen nadat zij een energetische correctie

tuur, waar de meeste mensen vertrouwd mee zijn.

hadden uitgevoerd.

Ook geeft hij een korte uitleg gegeven over het bio-

De begrippen ‘depolarisatie’ en de in de volgende

feedback mechanisme dat werkzaam is bij het

paragraaf besproken ‘psychologische omkering’,

testen van de indicatorspier. Vervolgens vraagt de

zijn speculatieve concepten van Callahan.

behandelaar toestemming aan de cliënt om de energietest uit te voeren en vergewist zich er van

Psychologische omkeringen

dat de spier niet geblesseerd is. Bij de energietest

Als de polariteiten goed zijn, vraagt de psycholoog

houdt de cliënt de arm voorwaarts gestrekt en geeft

aan de cliënt om hardop te zeggen: ‘Ik wil gelukkig

omhoog tegendruk terwijl de psycholoog met de

zijn’ waarna de psycholoog de spiertest uitvoert.

hand op de onderarm enige druk neerwaarts uitoe-

Wanneer de spier zwak test is er volgens Callahan

fent. Hoewel in principe elke spier van het lichaam

sprake van ‘massive psychological reversal’. Het

te gebruiken is gaan we in de verdere tekst voor het

concept psychologische omkering lijkt wat op het

gemak ervan uit dat de gebruikte indicatorspier de

begrip ‘onbewuste weerstand’, in dit geval weer-

deltaspier van de arm is, zoals in het voorbeeld. Als

stand om gelukkig te zijn. Men kan het ook om-

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

P. Baldé

Energie Psychologie

schrijven als een uitspraak waarbij sprake is van

rifieert ze vervolgens met een spiertest. Pas wan-

ambivalentie, of van incongruentie. Volgens

neer het energiesysteem ‘zwak’ test bij het denken

Callahan er is echter vooral sprake is van een ener-

aan het probleem is er geen psychologische omke-

getisch fenomeen. Depolarisaties en psychologi-

ring of depolarisatie (meer) actief en kan de dia-

sche omkeringen kunnen op verschillende momen-

gnosticering van het gedachteveld beginnen.

ten van de diagnosticering en behandeling optre-

Callahan geeft aan dat geoefende behandelaren

den (en tevens worden gecorrigeerd). De behande-

meteen kunnen beginnen met diagnosticering en

laar moet op deze fenomenen bedacht zijn wanneer

behandeling, omdat de polarisaties en omkeringen

het proces onvoldoende vordert of anderszins

vanzelf aan het licht komen. Vervolgens kan de the-

dreigt te stagneren. De aanwezigheid van een

rapeut ze corrigeren. De therapeut neemt de SUD-

psychologische omkering is vast te stellen door de

score regelmatig af. Deze dient als subjectief evalu-

cliënt de betreffende cognitie te laten uitspreken en

atie-instrument tijdens de sessie.

>

vervolgens met de spiertest de energie te testen. Mogelijke omkeringen zijn:

Energetische diagnosticering en behandeling

‘Ik wil dit probleem behouden’, of:

Bij de diagnosticering vraagt de psycholoog aan de

‘Ik zal dit probleem behouden’, of:

cliënt om zijn vingers op het diagnosepunt (ook wel

‘Ik wil een deel van het probleem houden’, of:

alarmpunt genoemd) van een meridiaan te plaatsen

‘Ik verdien het niet om over dit probleem heen te

en aan het probleem te denken. Wanneer dan de

komen’, of:

spier ‘zwak’ test, is de betreffende meridiaan niet

‘Het is niet veilig voor mij (of anderen) om dit pro-

betrokken bij het probleem en test de therapeut

bleem te overwinnen’.

een andere meridiaan. Wanneer de spier bij een diagnosepunt op een andere meridiaan ‘sterk’ test,

Verschillende psychologische thema’s kunnen bij

is die meridiaan in disbalans. De psycholoog no-

een rol spelen, bijvoorbeeld machteloosheid, min-

teert het punt en laat de cliënt de meridiaan zelf be-

derwaardigheid en onveiligheid. Ze houden ver-

handelen. Hiertoe raakt de cliënt met de toppen

band met de regulatie van de samenhang van ons

van zijn vingers het behandelpunt van de meridiaan

lichaam in onze omgeving. Dit staat bekend als het

aan terwijl hij aan het probleem denkt gedurende

‘fight, flight, fear or faint-mechanisme’. Hierin zijn

een volle ademhaling in en uit. Daarna test de the-

vaak disfunctionele cognities en schemata te her-

rapeut de energie van het probleem opnieuw: de

kennen.

cliënt denkt weer aan het probleem terwijl de

Een psychologische omkering is meestal vrij simpel

psycholoog de spiertest uitvoert. Bij een zwakke

te corrigeren. De cliënt raakt de zijkant van zijn

test bestaat het probleem nog en zoekt de thera-

hand aan (dunne darm meridiaan) terwijl hij drie

peut dus nog een andere meridiaan om te behan-

keer de meer functionele cognitie uitspreekt die bij

delen. Net zolang totdat de test sterk is. De behan-

de betreffende psychologische omkering hoort.

delpunten zijn dan vastgesteld en genoteerd door

Deze cognitie heeft de volgende vorm: ‘Ik kan mij-

de psycholoog. Vervolgens vindt er nog een behan-

zelf volledig accepteren, ook als ik…’ en dan volgt

deling plaats door de cliënt de zogenoemde ‘9-

de disfunctionele cognitie. Bijvoorbeeld: ‘Ik kan

Gamut’ te laten verrichten, waarna de cliënt de se-

mijzelf volledig en volkomen accepteren, ook als ik

quentie van alle gevonden behandelpunten her-

niet gelukkig wil zijn’, of: ‘Ik kan mijzelf volledig en

haalt.

volkomen accepteren, ook als ik denk dat ik het niet verdien om over dit probleem heen te komen’.

De 9-Gamut-behandeling

De cliënt voert de correcties uit en de therapeut ve-

De 9-Gamut zijn negen handelingen die de cliënt

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

291

>

P. Baldé

Energie Psychologie

uitvoert terwijl hij met de wijsvinger- en middelvin-

serieuzere onderzoeken onderworpen. Veelal zijn

gertoppen van de ene hand de rug van de andere

het pilotstudy’s die te vinden zijn op het internet en

hand op de plek tussen de pink en de ringvinger

niet zijn gepubliceerd in een vakblad. Inmiddels is

aanraakt. (Dit is een behandelpunt van de drievou-

ook de eerste randomised study met controlegroep

dige verwarmer meridiaan.)

verricht.

De negen handelingen zijn in volgorde: de ogen open; de ogen dicht; de ogen open en naar rechts

Enkelvoudige fobie

beneden kijken; idem links beneden; met geopen-

Zo onderzochten Wells et al. (2000) het effect van

de ogen een cirkel beschrijven met de wijzers van

een één-sessie behandeling van EFT (n=18) en

de klok mee; idem tegen de wijzers van de klok in;

Diaphragmatic Deep Breathing (DB) (n=17) op en-

een melodietje neuriën, tot vijf tellen, een melodiet-

kelvoudige fobieën. Onderzochten werden at ran-

je neuriën. Een handeling neemt ongeveer 3 à 4 se-

dom toegewezen aan de behandelcondities. BD-be-

conden in beslag. Callahan ontwikkelde deze proce-

handeling was in verschillende opzichten hetzelfde

dure teneinde energetische patronen tijdens de be-

gemaakt als EFT, zoals het gebruik van een cognitie

handeling te optimaliseren. De theoretische onder-

vooraf, de verschillende aspecten van de angst,

bouwing ervan zou hier te ver voeren.

etc.. Beoordeelaars van het therapeutisch effect wisten niet welke behandeling de proefpersonen

Herevaluatie en voortgang

hadden ontvangen.

Daarna geeft de cliënt opnieuw een inschatting van

Beide condities gaven significante vooruitgang te

het probleem op de SUD-schaal. Als de SUD hoger

zien. De vooruitgang met EFT was significant groter

blijft dan 1, test en behandelt de therapeut de aan-

dan die met DB op 4 van de 5 gemeten variabelen,

wezigheid van andere psychologische omkeringen.

waaronder vermijdingsgedrag. Gezien het verschil

Mocht het probleem daarna nog niet verholpen zijn

in effectiviteit van de twee behandelvormen specu-

(omdat de spiertest nog steeds ‘zwak’ is), dan is er

leren de onderzoekers dat EFT een extra effect geeft

een ander aspect of holon actief in het probleem.

door stimulering van het energetisch systeem van

Diagnosticering en behandeling van de behandel-

het lichaam.

punten op dat holon kan nu plaatsvinden.

292

De behandelaar diagnosticeert en behandelt alle

Fobieën voor insecten en kleine dieren

aspecten van het probleem (Callahan zou zeggen:

Christoff (2000) onderzocht het effect van Be Set

‘alle holons binnen de perturbation’) op boven-

Free Fast (BSFF, een variant van TFT) op een fobie

staande wijze.

voor kleine dieren. Zij gebruikte het single case

Na afloop van de sessie kan de cliënt indien nodig

study design bij 4 mensen. Deze hadden een fobie

(de therapeut kan de noodzaak hiervan energetisch

voor respectievelijk krekels, mieren, hagedissen en

testen) als huiswerk de volgorde van de punten

wormen. Zes weken werd gedurende 2 keer per

meekrijgen om zichzelf te ‘tappen’.

week met diverse vragenlijsten gemeten om de ba-

Het volledige protocol is niet makkelijk. Een goede

seline vast te stellen. Daarna vonden 6 behandels-

uitvoering ervan vereist naast een gedegen instruc-

essies plaats, gevolgd door nametingen. De onder-

tie ook oefening.

zoekster vermeldt dat de 4 fobici na de behandeling geen enkele angst meer hadden in aanwezig-

Onderzoek naar Energie Psychologie

heid van het fobische object. Het grootste effect

Na de eerste jaren van wilde claims, gebaseerd op

had de eerste sessie, met nog wat kleine vooruit-

anekdotes zonder research, worden de methodie-

gang in de volgende een of twee sessies.

ken van Energie Psychologie pas de laatste tijd aan

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

P. Baldé

Energie Psychologie

Claustrofobie

lingen betrokken waarbij met een controlegroep

Pratt en Lambrou (1999) onderzochten het effect

was gewerkt. De onderzoeker meldt dat de positie-

van de TFT-algoritmebehandeling van claustrofobie

ve resultaten bij de biomedisch opgeleide artsen

in een pilot (n=8). Voormetingen bestonden uit di-

van zijn team aanvankelijk ongelovige reacties op-

verse angstvragenlijsten, EEG, EMG, hartslagsnel-

riepen. Deze verminderden nadat de positieve ef-

heid, ademhalingssnelheid, huidweerstand, subjec-

fecten zich voor bleven doen en ook in follow-ups

tieve en gedragsmetingen. De 4 fobici kregen gedu-

blijvend bleken.

rende 30 minuten de TFT-behandeling en de contro-

Statistische analyse van de data gaf aan dat bij

legroep (n=4) luisterden dezelfde tijd naar klassie-

93% van de cliënten positieve klinische resultaten

ke muziek. In dit onderzoek werd geen goede scree-

werden bereikt met ‘tappen’ (p<.01) en bij 63% met

ning gedaan. Zo bleek tijdens het onderzoek dat 2

medicatie en cognitieve gedragstherapie (CGT). Het

van de fobici eigenlijk alleen fobisch waren voor

gemiddeld aantal sessies in de ‘tap’-groep was 5 en

kleine ruimten gevuld met mensen. In het onder-

in de CGT-groep 14. Andrade concludeerde dat ver-

zoek werd een kleine ruimte gebruikt zonder men-

schillende meridiaantherapieën in staat zijn om

sen, hetgeen de verschillen tussen de groepen ver-

zeer snelle en positieve klinische resultaten te

minderde. Ook hadden verschillende onderzochten

geven in de onderzochte pathologieën.

>

in de behandelgroep meervoudige fobieën. Eén van de fobici die voor de behandeling niet in

TFT bij de behandeling van PTSS

de afgesloten ruimte kon verblijven, kon dat na af-

Diepold en Goldstein (2000) onderzochten het ef-

loop van de behandeling wel. Een ander kon voor

fect van TFT op EEG-metingen voor en na de behan-

de behandeling geen 2 minuten in de ruimte verblij-

deling. Voor de behandeling (n=1) werden signifi-

ven, zelfs met de deur open. Na behandeling bleef

cante verschillen in EEG-patronen gevonden tussen

zij 5 minuten in de kleine ruimte (met de deur

het denken aan een neutrale en een traumatische

open) en meldde geringe spanning. Een onderzoch-

gebeurtenis. Direct na de TFT-behandeling waren

te kon na de behandeling op het werk in drukke lif-

deze verschillen verdwenen. In een follow-up na 18

ten, iets dat voorheen niet mogelijk was.

maanden bleken de PTSS-symptomen niet te zijn

De onderzoekers concluderen dat de TFT-groep een

teruggekeerd.

significant groter behandeleffect vertoonde, vergeleken met de controlegroep. Verder geven zij aan

TFT bij hoogtevrees

dat sommige van deze verschillen ook werden ge-

In dit randomised controlled onderzoek (Carbonell,

vonden bij de autonome reactiepatronen (EEG,

jaar niet bekend) werd het effect van een behande-

etc.), die minder placebogevoelig zijn.

ling met een TFT-algoritme op hoogtevrees onderzocht. De mate van hoogtevrees werd vastgesteld

Angststoornissen, somatoforme stoornissen, versla-

met een vragenlijst en met een hoogtetest die be-

vingen en verwante DSM IV-stoornissen

stond uit het bestijgen van een ladder waarbij SUD-

Andrade (Andrade en Feinstein, 2001) onderzocht

metingen werden afgenomen. De 49 personen met

in een 5 jaar durende pilot de reactie van 5000 pa-

hoogtevrees werden at random toegewezen aan de

tiënten op verschillende meridiaan-‘tap’-behande-

controlegroep of de TFT-groep. De placebobehande-

lingen. Het betrof mensen met paniekstoornis, ago-

ling in de controlegroep bestond uit het ‘tappen’ op

rafobie, sociale fobie, enkelvoudige fobie, obses-

willekeurige, niet-TFT punten op het lichaam. De

sieve compulsieve stoornis, gegeneraliseerde

groepen bleken homogeen op de afgenomen tests

angststoornis, PTSS, eetstoornissen, ADHD en ver-

voor de behandeling. Na een éénmalige behande-

slavingen. In de evaluatie werden alleen behande-

ling moesten de onderzochten weer de ladder be-

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

293

>

P. Baldé

Energie Psychologie

stijgen en werden de SUD-scores nogmaals afgeno-

bijna niet buitenshuis kwam omdat hij zich

men. Alle metingen en de toewijzing aan de contro-

schaamde voor zichzelf. Hij was bang om het woord

le- en behandelgroep werd door verschillende men-

te nemen. Initiatief daartoe nam hij naar hij zei

sen gedaan die niet behandelden en niet wisten tot

nooit, en hij werd panisch bij de gedachte dat ie-

welke groep de onderzochten behoorden. De TFT-

mand hem iets zou vragen. Visites en verjaardagen,

groep vertoonde significant meer verbetering dan

die hij niet altijd kon vermijden, ervoer hij als een

de controlegroep. De onderzoekster concludeerde

regelrechte ramp. Hij vertelde dat hij weer wilde

dat TFT superieur was aan een placebobehandeling

proberen om te gaan werken en dat hij een betere

die gelijkenis vertoont met TFT.

relatie met zijn vrouw en zijn (stief)dochter wilde. Hij kwam uit een geïsoleerd tuiniersgezin met

294

Casus

vader, moeder en drie kinderen. Zijn vader had de

Dhr. Achterdijk is 58 jaar, sinds 4 jaar getrouwd met

oorlog in een concentratiekamp doorgebracht. Hij

een 10 jaar jongere vrouw die uit haar vorige huwe-

gaf hem als kind geen enkele positieve aandacht,

lijk drie thuiswonende tienerdochters heeft.

‘ik kon alleen een klap voor mijn kop krijgen’. Zijn

Ongeveer 15 jaar geleden was hij enkele maanden

moeder omschrijft hij als hard en dominant, altijd

op een PAAZ opgenomen vanwege depressieve

bezig, evenals cliënt zelf die van jongs af aan in het

klachten. Hij kreeg de diagnose ‘borderline per-

noodlijdend tuiniersbedrijfje moest werken. Zijn 3

soonlijkheidsstoornis met dissociatieve momente-

jaar oudere broer was het enfant terrible die op 13

n’. Na ontslag aldaar ontwikkelde hij een alcohol-

jarige leeftijd uit huis werd geplaatst. Cliënt was

en tranquillizerverslaving die 13 jaar duurde.

enerzijds jaloers op zijn broer omdat die rebelleer-

Gedurende die tijd werd hij regelmatig gezien door

de, maar leerde zelf in het gezin al snel zijn mond

een psychiater die in zijn rapportage de diagnose

te houden. Toen hij 8 jaar was kwam zijn 2-jarig

‘posttraumatische stressstoornis bij een man met

zusje door verdrinking om het leven. Dhr. Achterdijk

een borderline persoonlijkheidsstoornis’ stelde.

heeft nog steeds schuldgevoelens over dit voorval

Dhr. Achterdijk had een indrukwekkend aantal

hoewel hij geen schuld droeg. Nooit meer werd in

banen gehad, de laatste als medewerker in een

het gezin over het zusje of het voorval gesproken en

plantsoenendienst. Na verloop van enige tijd meld-

de sfeer in huis bleef somber en gedrukt. Dhr.

de hij zich ziek en werd na een jaar op psychische

Achterdijk voelde als kind dat zijn ouders hem dit

gronden arbeidsongeschikt verklaard. Toen hij zijn

nooit hadden vergeven en de sfeer drukte als een

huidige vrouw leerde kennen had hij een WAO-uit-

loden last op zijn schouders. Hij was als kind terug-

kering, was depressief, dronk veel alcohol en ge-

getrokken, schuw en maakte weinig contacten.

bruikte dagelijks een forse dosis benzodiazepinen.

Enkele jaren later liepen de spanningen tussen de

Hun relatie was drie maanden goed, maar daarna

oudste broer en de ouders zo hoog op dat uithuis-

namen de ruzies hand over hand toe. Bij ruzies dis-

plaatsing volgde. Toen viel voor hem ook een span-

socieerde hij, trok zich terug en ging drinken. Na

ningsafleider en metgezel weg.

verloop van tijd besloot hij te stoppen met drinken

Dhr. Achterdijk vertelde dat hij als tiener te terugge-

en benzodiazepinengebruik en liet zich opnemen in

trokken was om kennis te maken met vrouwen.

een verslavingskliniek waar hij 9 maanden verbleef.

Toen hij begin dertig was woonde hij korte tijd

Vandaar werd hij verwezen naar de auteur omdat

samen met een vrouw die hem echter de deur uit-

de posttraumatische stressstoornis nog steeds niet

zette nadat hij slachtoffer was van een roofoverval.

was behandeld.

Deze afwijzing en de overval zelf bestempelde hij in

In de eerste gesprekken maakte hij een schuwe,

het gesprek als de meest traumatische gebeurtenis-

argwanende en gespannen indruk. Hij zei dat hij

sen in zijn leven. Hij ging weer alleen wonen en

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

P. Baldé

Energie Psychologie

dronk meer dan goed voor hem was. Naar hij zegt

sessie en was benieuwd wat het zou opleveren. De

om ‘alles te vergeten’: de overval, de afwijzingen,

keer erop vertelde hij dat hij verschillende kleine

zijn jeugd en het ongeluk van zijn zusje. Hij ervaart

succesjes had behaald. Het was hem achteraf opge-

zich als seksueel incompetent. Seksualiteit durft hij

vallen dat hij zich redelijk had durven uiten, zowel

niet te bespreken met zijn vrouw.

naar zijn vrouw als ook naar zijn zwager en neef. In

Na enkele explorerende sessies werd overgegaan

volgende gesprekken werd aandacht gegeven aan

op behandeling van de PTSS ten gevolge van de

dagbesteding en werden manieren besproken om

roofoverval. Hij gaf aan dat hij daar het meest last

passieve dagen waarin hij gemakkelijk tot somber-

van had en en sprak de voorkeur uit om daar mee

heid kon vervallen te voorkomen. Hij vond dat het

te beginnen. Wij besloten TFT toe te passen. Hij had

wat wisselvallig met hem ging. Maar toch ‘zit er

diverse psychologische omkeringen: ‘Ik wil niet ge-

vooruitgang in’, zo verklaarde hij voorzichtig. Er

lukkig zijn’ en ‘Ik verdien het niet om over dit pro-

waren momenten waarop hij weer kon lachen, iets

bleem te komen’ en ‘Ik kom toch nooit over dit pro-

wat jaren geleden voor het laatst gebeurd was.

bleem heen’. Zij werden gecorrigeerd met enkele

Maar deze momenten werden volgens hem nog af-

ademhalingsoefeningen gecombineerd met li-

gewisseld met diepe dalen. Er werd een plannetje

chaamshoudingen. De dominante emoties beho-

voor een volgende TFT-sessie gemaakt. Daarin be-

rend bij het trauma waren angst en schaamte. SUD

handelden wij de schaamte en minderwaardigheid

was 9. Er bleken twee holons aanwezig, met in het

die hij voelde als hij zich in gezelschap bevond. De

eerste holon vijf betrokken meridianen en in het

zin: ‘Ik neem geen deel aan het gesprek’ gaf een

tweede drie. Na behandeling van tien minuten was

SUD van 8. Een holon van 6 meridianen was betrok-

de SUD gedaald naar 0 en hij verklaarde verbaasd

ken. Na behandeling en diagnosticering die totaal

zeer opgelucht te zijn. Hij kreeg de opdracht mee

30 minuten duurde was de SUD 0. De sessie werd

om indien het nodig was de meridianen op de be-

afgesloten met wat toekomstgericht imaginatie-

treffende punten zelf te stimuleren. De volgende

werk. Toen volgden enkele sessies waarin zijn nei-

keer vertelde hij dat dit niet nodig was geweest. Op

ging tot het uitstellen van belangrijke zaken aan de

mijn vraag hoe het met hem ging verklaarde hij dat

orde kwam. Dit uitstelgedrag bracht hem in conflict

hij de indruk had dat het wat beter met hem ging.

met zijn omgeving. Er werden enkele gedragsdirec-

Hij was in staat om rustig over het voorval te vertel-

tieven gegeven. Hierbij werd gebruik gemaakt van

len en ervoer er geen nare gevoelens meer bij. Na

uit de gedragstherapie afkomstige ‘flashcards’ met

enkele evaluerende gesprekssessies besloten wij

nuttige gedachten. Ook kwam zijn ongeduld aan de

de volgende keer zijn sociale angsten met TFT te be-

orde. Hij wilde snellere vorderingen maken. Ook

handelen. Hij durfde nooit iets te zeggen of zich te

hiervoor werd een flashcard gemaakt.

uiten. Dit kwam volgens hem omdat hij nooit warm-

In een volgende sessie behandelden wij de emotio-

te en positieve aandacht van zijn ouders had gekre-

nele gevolgen van de verdrinking zijn zusje. Dit gaf

gen. Het gedachteveld vatte hij samen met: ‘Ik heb

twee holons, de eerste met vijf meridianen en de

nooit warmte of iets positiefs ervaren van mijn

tweede met twee. De SUD was na een behandeling

ouders’. De SUD die hij bij het denken aan die zin

van 30 minuten gedaald van 8 naar 1. De keer erop

ervoer was 8. Wederom werden diverse omkeringen

verklaarde hij een sterke kentering. Hij zei dat hij

gevonden. De behandeling betrof drie holons, de

het ongeluk met zijn zusje nu beter een plaats kon

eerste had vijf meridianen, de tweede drie en de

geven. Bovendien had hij een paar keer goede seks

derde één. Na behandeling ervan door stimulatie

met zijn vrouw gehad: ‘Ik ben minder boos op haar’.

van de punten was de SUD 0. De behandeling duur-

Nu hij meer contacten aanging en ook in deze wat

de 15 minuten. Hij lachte wat onwennig na deze

meer initiatief nam, piekerde hij achteraf over zijn

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

>

295

>

P. Baldé

Energie Psychologie

aandeel in die gesprekjes. Hij vond dat hij dingen

psychoneuroticisme, en is een aanduiding van het

niet altijd even goed verwoordde en ervoer achteraf

algehele niveau van psychisch, danwel (veronder-

een gevoel van falen. Wij besloten dit te behande-

steld daarmee samenhangend) lichamelijk disfunc-

len. De SUD was 7 en de behandeling van één

tioneren over de recente tijdsperiode. De totaalsco-

holon met vijf meridianen gaf na 15 minuten een

re vóór therapie was 295. Voor de normgroep ‘poli-

SUD van 0 te zien. De volgende keer verklaarde hij

klinische populatie psychiatrie’ is dat ‘hoog’, voor

dat het redelijk ging. Hij was inmiddels gesprekken

de normgroep ‘normale populatie’ is dat ‘zeer

aangegaan met de keuringsinstantie om zijn ar-

hoog’.

beidsreïntegratie te bepreken. Wij bespraken zijn

De totaalscore bij een tussenmeting na behande-

zorgen hierover en er waren tussen de therapeut en

ling van de derde traumatische ervaring was 185,

de Arbo-arts enige contacten waarin ik aandachts-

wat voor de normgroep ‘populatie psychiatrie’ be-

punten voor het reïntegratieproces gaf.

neden gemiddeld is en voor de normgroep ‘normale

Inmiddels was de frequentie van de sessies vermin-

populatie’ nog steeds ‘zeer hoog’ is.

derd van een keer per week tot een keer in de drie

Na afloop van de behandeling bedroeg de totaals-

weken en had de behandeling in totaal 15 sessies

core 120. Dat is voor de normgroep ‘populatie psy-

in beslag genomen. Wij deden nog twee sessie

chiatrie’ zeer laag en voor de normgroep ‘normale

waarin wij verschillende traumatische ervaringen op

populatie’ nog ‘boven gemiddeld’. Het geeft echter

dezelfde wijze behandelden. Enkele betroffen de af-

een beduidende verbetering aan.

wijzingen die hij van de vrouwen (inclusief zijn

296

moeder) in zijn leven had ervaren. En een ander be-

Discussie

trof een gebeurtenis waarin hij zich schuldig voelde

Dhr. Achterdijk is als borderline gediagnosticeerd.

ten opzichte van zijn oudere broer die hij naar zijn

Hij vertoonde regelmatig dissociatieve momenten,

gevoel onvoldoende had bijgestaan in zijn rebellie

had een verleden waarbij middelengebruik een

tegen zijn ouders.

grote rol speelde en liep nog steeds rond met een

Inmiddels vond dhr. Achterdijk passend werk waar-

posttraumatische stressstoornis, wellicht als gevolg

bij werd gezorgd voor regelmatige begeleiding. De

van multipele trauma’s. Hij wantrouwde veel men-

therapie kreeg meer het karakter van aanpassing

sen en had een ambivalente houding tegenover

aan een nieuwe levenssituatie, namelijk deelne-

vrouwen, waarschijnlijk als gevolg van de verhou-

mend aan het arbeidsproces. Enkele maanden later

ding met zijn eigen moeder. Door deze negatieve

sloten wij de begeleiding af toen hij zelf verklaarde

houding tegenover het vrouwelijke geslacht en zijn

‘tevreden te zijn’. Afrondend gaf hij aan dat hij werk

geringe gevoel voor eigenwaarde had hij weinig

had waar hij het redelijk naar zijn zin had, zich

contacten met vrouwen gehad en was in een maat-

beter uitte, vaker uitging (naar voetbalwedstrijden)

schappelijk en sociaal isolement terechtgekomen.

en dat zijn contact met zijn stiefdochter was verbe-

Behandeldoelen waren het verminderen van PTSS,

terd. Hij had naar zeggen een redelijk bevredigend

het beter leren omgaan met spanningen (niet disso-

seksleven met zijn vrouw. Telefonische follow-up

ciëren, maar spanning verdragen en proberen te

drie maanden na afsluiting van de behandeling

handelen), het verminderen van wantrouwen tegen-

leerde dat de vooruitgang was bestendigd.

over vrouwen en het verminderen van schuldgevoel. Hoewel reguliere instituten de borderliners van zijn

De metingen

leeftijd over het algemeen niet meer behandelen,

De metingen werden gedaan met de Symptom

bleek hij redelijk te reageren op een eclectische

Checklist (SCL-90) van Arrindell en Ettema (1986).

therapie. Gedragsadviezen, cognitieve methodie-

De totaalscore van de SCL-90 meet de mate van

ken, ondersteunende gesprekken met raadgevingen

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

P. Baldé

Energie Psychologie

human performance, In: Selected papers of the

en contact met het systeem (zijn vrouw en de Arbo-

college of applied kinesiology (Winter), pp.7-15

arts) waren belangrijke therapeutische maatregelen. Ook TFT had een prominente plaats, in de be-



ory, London, Routledge and Kegan

werking van belangrijke ervaringen die het funda

Health Association (op 21 april 1995)

te stellen of enig element van deze therapeutische 

Wells, CA, Uitgave van de auteur

naar mijn gevoel een belangrijke rol gespeeld in het 

Cameron-Bandler L. (1978) They lived happily ever after, Cupertino, CA, Meta Publications

handelingssessie met TFT werd nieuwe verbetering zichtbaar die zich bestendigde. In deze sessies ver-

Callahan R.J., Callahan J. (1996) Thought field therapy and trauma: Treatment and theory, Indian

gespeeld. Toch heeft de traumaverwerking door TFT verbeteringsproces van dhr. Achterdijk. Na elke be-

Callahan R.J. (1995) Introduction to thought field therapy, A presentation to the Arizona Mental

minderwaardigheid en wantrouwen. Het is niet vast mix, en zo ja welk, een doorslaggevende rol heeft

Bohm D., Hiley B.J. (1993) The undivided universe: An ontological interpretation of quantum the-

handeling van de PTSS van de roofoverval en verment vormden voor de negatieve schemata van



Carbonell (jaar niet bekend)

minderde zijn schuldgevoelen, alsmede zijn boos-

www.energypsychresearch.org

heid en wantrouwen.

/energy_research_in_progress.htm

Naar mijn ervaring is het met exposuretechnieken



/energy_research_in_progress.htm

gen te behandelen. Met de experientiële technie

Diamond (1989) Life energy, New York, Dodd,



Diepold J.H. (2000) Touch and Breathe. An alter-

Mead and Co

1995; Baldé, 2001) lukt dat al veel beter. Het lijkt erop dat bij de effectieve verwerking van dit soort

Christoff (2000) www.energypsychresearch.org

lastig om met schuld en schaamte beladen ervarinken van Jeffrey Young (1994) en met EMDR (Shapiro,

ervaringen EMDR gezelschap heeft gekregen van de

native Treatment Approach with Meridian Bases

methoden van de Energie Psychologie. Het wachten

Psychotherapies, Traumatology e, 6(2), ook op www.fsu.edu/~trauma

is op nader onderzoek om de claims die er liggen nader op hun waarde te schatten.

>



Diepold en Goldstein (2000) www.energypsychresearch.org

Literatuur 



/energy_research_in_progress.htm

Andrade J. en Feinstein D. (2001) Energy



plications, In: K.J. Doka (Ed.) Living with grief

www.energypsych.org/articles_desc.php

after sudden loss, Washington, DC, Hospice

Arrindel W.A., Ettema J.H.M. (1986) SCL-90. Handleiding bij een multidimensionele psycho-

Foundation of America 

pathologie-indicator, Swets Test Service, Lisse 

and health, CRC Press, Boca Ration, FLA 



Kolk B.A. van der, McFarlane A.C., Weisaeth L.

emotionele problemen, Uitgeverij Elmar, Delft

(Eds.) (1996) Traumatic Stress, the effects of

Becker R.O., Selden G. (1985) The Body Electric,

overwhelming experiense on miind, body and so-

New York, Morow 

Gallo F.P. (1999) Energy Psychology. Explorations at the interface of energy, cognition, behavior

Baldé P.D. (2001) Met andere ogen bekeken. EMDR, een nieuwe methode voor het genezen van



Figley C. R. (1996) Traumatic death: treatment im-

Psychology: Theory, Indications, Evidence

ciety, Guilford Press, New York

Benor D.J. (2001) Spiritual Healing, Volume I,



Monti D.A., Sinnott J., Marchese M., Kunkel E.S.,

Scientific validation of a healing revolution,

Greeson J.M. (1999) Muscle test comparisons of

Vision Publications, Southfield, Michigan

congruent and incongruent self-referential state-

Blaich R.M. (1988) Applied kinesiology and

ments, Perceptual and Motor Skills, 88, pp.1019-

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

297

>

P. Baldé

Energie Psychologie

1028 



tion: Subtle energies, Intentionality and

circuits: Clinical, experimental and theoretical

Conciousness, Walnut Creek, CA. Pavior

evidence for an additional circulatory system, Stockholm, Nordic 

Publishing 

diagnoses in Germany. A progress report,

d’etre for alternative medecine, Alternative

American Journal of Acupuncture, Special EAV

Pratt & Lambrou (1999)

issue, 3, pp.7-17 

www.energypsychresearch.org Shapiro F. (1995) Eye Movement Desensitisation

/energy_research_in_progress.htm 

and Reprocessing: Basic principles, protocols Solomon S.D., Gerrity E.T., Muff A.M. (1992)

Wolpe. J. (1985) The systematic desensitisation of neuroses, Journal of nervous and mental disor-

and procedures, New York, Guilford 

Wells et al. (2000) www.energypsychresearch.org

/energy_research_in_progress.htm 

Voll R. (1975) Twenty years of electroacupuncture

Pomeranz B. (1996) Acupuncture and the raison Therapies, 2(6), pp.84-91



Tiller W. (1997) Science and human transforma-

Nordenstrom B. (1983) Biological based electrical

ders, 132, pp.189-203 

Young J.E. (1994) Cognitive therapy for personali-

Efficacy for treatments of posttraumatic stress

ty disorders: a schema focused approach,

dirorder, Journal of American Medical

Professional Resource Press, Sarasota

Association, 268, pp.633-638

298

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

P. Baldé

Energie Psychologie

<

Samenvatting Energie Psychologie Het artikel geeft een overzicht van een nieuwe ont-

leert tegelijkertijd meridianen. Volgens Energie

wikkeling in de psychotherapie, genaamd Energie

Psychologie versterkt de cliënt daardoor zijn meridi-

Psychologie. Het schetst de ontwikkeling vanuit de

aanregulatie-energie, wat leidt tot een afname van

Toegepaste Kinesiologie, de Traditionele Chinese

negatieve emoties. Als voorbeeld van Energie

Geneeswijze en hedendaagse Psychologie. Energie

Psychologische techniek omschrijft het artikel

Psychologie maakt bij de behandeling van psychi-

Thought Field Therapy (TFT). Verder komt enig

sche klachten gebruik van het energieregulatie-

onderzoek naar voren. Het artikel eindigt met een

systeem van het lichaam, waaronder de meridia-

beschrijving van de behandeling door de auteur van

nen. De cliënt denkt aan het probleem en stimu-

een man met borderline persoonlijkheidsstoornis.

Summary Energy Psychology The article summarises a recent development in

According to Energy Psychology the client hereby

psychotherapy, Energy Psychology. It developed

strengthens the energy in the meridians, that leads

from Applied Kinesiology, Traditional Chinese

to a decrease in negative emotions. Thought Field

Medicine and contemporary Psychology. Energy

Therapy (TFT) is described as example of Energy

Psychology uses the human energy system (e.g. the

Psychology. Research findings are offered. The arti-

meridian system) in the treatment of psychological

cle ends with a case description an a treatment by

disorders. The client thinks about the problem and

the author of a client diagnosed as borderline per-

at the same time stimulates the meridians.

sonality disorder.

Key words Energie Psychologie



TFT



psychotherapie

299

Auteur P. Baldé e [email protected] (Met dank aan Maarten Aalberse voor zijn kritische opmerkingen bij een eerdere versie.)

tig jaargang 21|22



Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid