Energie-efficiëntie en duurzame energie in stedenbouwkundige ontwikkeling

Energie-efficiëntie en duurzame energie in stedenbouwkundige ontwikkeling Sessie 6: communicatie; zichtbaar maken en benutten van baten van duurzaamheid Bauke de Vries, MUAD / Saxion Kenniscentrum Leefomgeving Trainig ODMH, 24 april 2014

Uitgangspunt • Duurzaamheid is vaak niet zozeer duur maar wel lastig te financieren, doordat: – Baten onbekend en / of onzichtbaar zijn – Baten onzeker zijn – Baten zich pas op langere termijn voordoen – Terwijl kosten zichtbaar zijn, bekend, zeker en op korte termijn te voldoen – Baten bij anderen terecht komen dan de investeerders zichtbaar maken / benutten baten duurzaamheid

Strategieën • Baten zichtbaar en zekerder maken (onderzoek, communicatie, innovatie) • Andere financierings- en investeringsvormen (ESCO, duurzaamheidsleningen, Nul op de Meter, revolving funds) • Baathouders verleiden om (mee) te investeren

zichtbaar maken / benutten baten duurzaamheid

Instrumenten • TEEB-stad • Triple O aanpak


Voorbeeldenboek TEEB Stad


TEEB in de stad • Groen – inclusieve MKBA methodiek • Te gebruiken om waarde van groen en natuur in ruimtelijk beleid beter te kunnen vaststellen en te betrekken in besluitvorming


MKBA; brede welvaartanalyse




Lagen in TEEB tool


Kernbegrippen redeneren • • • •

Groene en blauwe maatregelen Kwaliteitsverandering Baten baathouders




Rekenen: maatregel-kwaliteitseffect-baat



Verdienen





TEEB stad tool • http://www.teebstad.nl


Voorbeeld






Koppeling aan eigen praktijk • Kies een maatregel die gericht is op meer / ander groen en blauw in het projectgebied • Beschrijf mogelijke baten (kwalitatief) en baathouders • Wie investeert (standaard)?

Arnhem meeting, 22-23 April 2013

Verrekenen van baten • Mogelijkheden voor: – Innen van baten bij directe baathouders – Innen van baten bij indirecte baathouders – Kostenbesparing op uitvoering – Kostenbesparing op financiering


Triple O aanpak Baten vanuit ecosysteemdiensten voor een gebied / plan zichtbaar maken; gebruiken bij planvorming en besluitvorming; vertalen in (gezamenlijke) business cases zichtbaar maken / benutten baten duurzaamheid

Ecosysteemdiensten (MA)

Bodemgerelateerde ecosysteemdiensten en functies (RBB)

Producerende diensten

Akkerbouwproducten (graan, aardappels etc) Veeteelt (gras, melk, vlees)

Regulerende diensten

Zelfreinigend vermogen Waterretentie/waterregulatie Klimaatfuncties (vocht, temperatuur, broeikasgas emissies en vastlegging) Ziekten en plaagwering Nutriëntenretentie en levering Weerstand tegen stress, herstelvermogen

Culturele diensten

Groen in de stad Natuur Bodemarchief zichtbaar maken / benutten baten duurzaamheid

Ecosysteemdiensten • Wat doen bodem, water en groen voor mensen, dieren en planten? – Produceren: leveren voedsel, energie en grondstoffen – Reguleren: biologische, chemische en natuurkundige processen beïnvloeden – Informeren en inspireren: kennis bieden over heden en verleden; groeiplaats bieden voor aantrekkelijk groen en waardevolle natuur zichtbaar maken / benutten baten duurzaamheid

Producerende diensten


Regulerende diensten


Culturele en informatiediensten



Ontdekken • De waarde en opbrengsten vanuit het natuurlijk kapitaal expliciet maken • Natuurlijke processen kunnen leiden tot minder afhankelijkheid van technische oplossingen


Overeenkomen • • • • • •

Gezamenlijk bijdragen aan meerwarde Juiste shareholders betrekken Kennis over waarden van het gebied delen Belangen helder krijgen Aannames toetsen Sociaal, natuurlijk en economisch kapitaal in beeld brengen zichtbaar maken / benutten baten duurzaamheid

Ontwikkelen • Business case ontwikkelen • Verdienmodel realiseren • Ontwerp en inrichting volgt op gebruikswensen • Waarden toevoegen aan stad en land • Samen exploiteren • Besparen op beheer en onderhoud • Economische vitaliteit op peil houden zichtbaar maken / benutten baten duurzaamheid

Voorbeelden Ecosysteemdiensten: waterregulatie • Halvering van de verharding leidt tot ca 25% (klei) tot 50% (zand) vermindering van de afspoeling. Dit water komt niet in het riool maar gaat de bodem in. • Vermeden kosten van waterafvoer / riolering in de stad ca 5.000 Euro per hectare open bodem per jaar • Hemelwaterafvoer vanaf verharding via oppervlakkige infiltratie in onverharde grond: ca 50% van het verhard oppervlak nodig. • Wadi’s: ca 15% van het verhard oppervlak nodig. Arnhem meeting, 22-23 April 2013

Temperatuur en luchtvochtigheid reguleren Ommeland is 3 – 8 o C koeler dan de stad in warme periodes Grote parken koelen stedelijk gebied tot een afstand van 1 à 2 km Afkoeling met enkele o C door kleine groenelementen (0.1 ha) op regelmatige afstand vraagt ca 1.5 % van het stedelijk oppervlak Toename van 10% groen op bodem leidt tot enkele o C afkoeling in stedelijk gebied. Financiële en maatschappelijke baten van afkoeling: • Minder kosten voor koeling / airconditioning (open bodem en groen bij gebouwen leiden tot energiebesparing tot maximaal 50% op airconditioning) • Minder sterfte onder ouderen / kwetsbaren door oververhitting Arnhem meeting, 22-23 April 2013

Groen in de stad Uitzicht op groen vermeerdert de waarde van een huis met 5 tot 15% Nabijheid van een park verhoogt de waarde met ca 7%. Groen draagt bij aan welbevinden en gezondheid van de omwonenden (meer bewegen, stressreductie, frisse en schone lucht) Beheerkosten groen in open bodem: 0,02 – 0,45 Euro per M2 per jaar; beheerkosten stenige openbare ruimte 3,60 Euro per m2 per jaar.


Baten van groene daken Exploitatievoordeel van groene daken: tot ca 1 miljoen Euro per ha groen dak per jaar. • Reductie kosten waterbuffering • Verwachte levensduur 40 ipv 20 jaar • Besparing op maatregelen voor afvoer van regenwater • Goedkopere dimensionering van riolen • Lagere kosten rioolwaterzuivering


Randvoorwaarden • Gebiedsopgaaf; initiatiefnemer; trekker / leiderschap • Kennis; tijd en ruimte • Geld en mensen voor proces • Ondernemende stakeholders • Proces- en onderhandelingsvaardigheden • Ruimte voor een (zakelijk) werkverband / akkoord met externe ontwikkelaar zichtbaar maken / benutten baten duurzaamheid

Onderdelen business case • Kans (hoe verdienen door benutten natuurlijk kapitaal) • Markt • Concurrentiepositie / Unique Selling Points • Ambitie: doelen, resultaten, activiteiten, risico’s • Financiën: investering, exploitatie, cash flow, rendement, financieel beheer. Kosten en opbrengsten vs taken / rollen. zichtbaar maken / benutten baten duurzaamheid

European Green Cities Network (EGCN)

APEA Alberto Lopez [email protected]

Burgos José María Diez [email protected]

EAV Jan Heralecký [email protected]

European Green Cities Network (EGCN) Elsebeth Terkelsen [email protected]

Emilia Romagna region Fabrizio Tollari [email protected]

Gate21 Pernille Skjershede Nielsen [email protected]

ISOCARP Jorick Beijer [email protected]

IURS Karel Bařinka [email protected]

Limassol Municipality Stelios Stylianidis [email protected]

Master of Urban & Area Development (MUAD) Sil Bruijsten [email protected]

ODMH Brenda Schuurkamp [email protected]

Province of Treviso Valentina Mattara [email protected]

Stadsregio Arnhem Nijjmegen Ron Josten [email protected]

Sogesca Federico De Filippi [email protected]

Stratagem Alexis Violaris [email protected]

Tecnalia Patxi Hernandez [email protected]

W/E adviseurs Erik Alsema [email protected]

Energie-efficiëntie en duurzame energie in stedenbouwkundige ontwikkeling

Recommend Documents