Energie besparen in schrijnwerkerijen Roadshow ‘Springt u bewust om met energie als schrijnwerkerij?’ 1 en 2 december 2014 – 29 januari 2015
Krijg controle over uw energieverbruik Beweegredenen • Ecologische overwegingen: overtuiging, toekomstgericht, uitstraling,… • Economische overwegingen: financiële of technische noodzaak Eerste stap: in kaart brengen • Meten is weten: waar gaat uw energie naar toe? • Energiescan: zoek de grootste energieverbruikers in uw bedrijf.
Krijg controle over uw energieverbruik Tweede stap: • Energie audit op thema • Start met optimalisaties die geen of weinig budget vereisen. Neem eerst de grootste verbruikers onder de loep, daarna de kleinere. • Sensibilisatie van ieder op de werkvloer: •
Stand-By verliezen
•
Onderhoud, defecten
• Optimalisatie: Investeringsbeslissing op basis van IRR/TVT, timing Derde stap: • Zelf energie aanmaken
Inhoud presentatie Gebouwtechnologie: •Isolatie en luchtdichtheid
•Verwarming en ventilatie •Verlichting Procestechnologie: •Perslucht
•Stofafzuiging •Lakken en drogen •Machinepark
Energie duurzaam opwekken en aankopen
Isolatie en luchtdichtheid Doel van isoleren Door te isoleren worden warmteverliezen (winter) en warmtewinsten (zomer) beperkt. Voordelen • In de winter moet minder gestookt worden. • De verwarmingsinstallatie wordt kleiner en dus goedkoper. • In de zomer moet minder gekoeld worden. Belangrijk om weten : Isolatie en luchtdichtheid gaan hand in hand. Isoleren met een gat in de muur brengt niet op.
Isolatie en luchtdichtheid Voornaamste warmteverliezen Thermografische Scan:
• • • • • •
Dak Muren Ramen Vloeren Koudebruggen Verse lucht
Isolatie en luchtdichtheid Mogelijkheden voor isolatie • Belangrijkst: Dak (grootste oppervlakte) • Belangrijk: Gevels (muren + ramen) • Iets minder belangrijk: Vloerisolatie Luchtdichtheid: • Dichten van kieren, spleten, openingen, koudebruggen,… • Snel sluitende poorten: beperken van warmteverliezen via openingen Controle luchtdichtheid via blowerdoortest
Isolatie en luchtdichtheid Voorbeeldcase: De Noordboom Isolatie van muren en plafond in nieuw
kantoorgebouw met cellulosevlokken. Isolatie van plafond in productiehal. Investering isolatie: € 16.000 Energiebesparing per jaar : € 2.530
TVT: ±6 jaar
Verwarming en ventilatie Definitie van optimale verwarming:
De gewenste temperatuur in elke hal/ruimte verzekeren met een minimum aan energie en een maximum aan comfort. Belangrijk om weten Verwarmings en ventilatie-installaties moeten na indienstname ingeregeld worden (werkingstijden ketels en eventuele pompen, temperaturen, …). Meestal is dit nooit (goed) gebeurd. Hiermee kan typisch 20% en meer bespaard worden !
Verwarming en ventilatie Mogelijkheden bestaande installaties • Belangrijkst: zo scherp mogelijke regeling van de hele installatie. • Indirecte luchtverhitting: Isoleer de verwarmingsleidingen. • Laat stookketels op regelmatige basis nakijken en afstellen. • Plafondventilatoren: warme lucht stijgt, geforceerd naar beneden duwen. • Kies voor energiezuinige circulatiepompen.
• Beperk de luchtcirculatie tot een minimum. Verse lucht = koude lucht die moet opgewarmd worden. (vb. bij stofafzuiging). • Warmterecuperatie: warme uitgaande lucht gebruiken om koude binnenkomende lucht voor te verwarmen.
Verwarming en ventilatie Bij vervanging of voor nieuwe installaties • De beste keuzes voor productiehallen, magazijnen,.. : 1.
Stralingsverwarming of vloerverwarming: Plaatselijk verwarmen zonder luchtverplaatsing.
2.
Directe luchtverhitters
3.
Indirecte luchtverhitters gevoed door CV-ketel
• Stralingsverwarming: warmte van hoge temperatuur (> 250 tot 590°C ) wordt vanop relatief grote afstand (1 tot 15 m) naar één of meer werkposten gestraald. Enkel zones die warmte nodig hebben worden effectief verwarmd. Door de straling kan het zelfs bij een luchttemperatuur van 10°C comfortabel zijn. Afhankelijk van werkhal kan tot 50% bespaard worden. Let wel: Houd rekening met brandveiligheid!
Verwarming en ventilatie Bij vervanging of voor nieuwe installaties (2) Combinatie warmtepomp en vloerverwarming •
Warmte opwaarderen: Omgevingswarmte met elektriciteit omvormen tot nuttige warmte.
•
Warmte op 40 à 45°C
•
Warmte wordt opgeslagen in de steenmassa van de vloer.
•
Traag systeem: duurt even tot effect voelbaar is MAAR effect is lang voelbaar.
Enkel bruikbaar voor nieuwbouw
Verwarming en ventilatie Bij vervanging of voor nieuwe installaties (3) Luchtverhitters: • Kies voor decentrale gasgestookte luchtverhitters met eigen thermostaat. De beste toestellen zijn condenserend en halen een rendement tot 94 %. • Indirect gestookt: kies voor een laag setpunt voor de luchtverhitters. Daardoor kan de temperatuur van de ketel eveneens verlaagd worden. • Kies de juiste richting voor het inblazen van de warmte.
Verwarming en ventilatie Bij vervanging of voor nieuwe installaties (4) • Houtketel (eventueel in parallel met
gas/mazoutketel): Houtafval wordt via stofafzuiginstallatie afgezogen, gefilterd en in een container geblazen. In koude periodes wordt houtafval opgestookt.
• Briketten, snippers, krullen, volledige houtblokken tot zelfs houtvergassing.
Verwarming en ventilatie Voorbeeldcase: Inbo Vloerverwarming gevoed door een warmtepomp Investering : € 91.000 Besparing per jaar: € 16.189
Verlichting Een optimale verlichtingsinstallatie..
zorgt op elk ogenblik voor de juiste hoeveelheid licht voor elke taak bij een optimaal comfort. Belangrijkste strategieën : • Maak optimaal gebruik van gratis daglicht. • Enkel kunstverlichting wanneer en waar nodig, en in de juiste hoeveelheid.
Belangrijk om weten Vaak is er voldoende daglicht in het gebouw maar brandt de kunstverlichting toch permanent. Zo wordt er natuurlijk niets bespaard. Een automatische sturing van de kunstverlichting (zie verder) is dan essentieel.
Verlichting Een correcte verlichtingssterkte op de juiste plaats: Niet overal is dezelfde verlichtingssterkte vereist. Door werkplekken ter plaatse extra te verlichten tot bv. 500 lux hoeft de algemene verlichtingssterkte slechts bv. 300 lux te zijn. Sommige ruimtes zijn vaak overbelicht (gangen , WC’s,…). Overbodige lampen verwijderen = permanente besparing op energie én vervangingskost lampen. Mogelijkheden voor sturing kunstverlichting :
• Plaats bewegings- en, waar zinvol, daglichtsensoren. Terugverdientijd vaak < 1 jaar! • Deel de ruimtes op in verlichtingskringen en voorzie strategisch geplaatste schakelaars.
Verlichting Mogelijkheden voor daglicht binnenhalen in uw hal(len): • Lichtkoepels (goed isolerend, met beheersbare zonne-inval of warmte-afvoer) • Verticale dakopstanden (best met de beglaasde kant richting noorden) Andere tips: • Voorzie ruimtes van lichte kleuren • Vooraleer aanpassingen te doen: laat een energiescan uitvoeren door het Agentschap Ondernemen.
Verlichting Voorbeeldcase: Beneens LED-Verlichting in de productiehal Investering : € 37.620 Besparing per jaar: € 2.534 TVT: ±6 jaar (incl. steunmaatregelen, besparing op onderhoudskost lampen,…)
Inhoud presentatie Gebouwtechnologie: • Isolatie en luchtdichtheid • Verwarming en ventilatie • Verlichting
Procestechnologie: • Perslucht
• Stofafzuiging • Lakken en drogen • Machinepark Energie duurzaam opwekken en aankopen
Perslucht Doel perslucht besparen Een zo laag mogelijk debiet aan een zo laag mogelijke druk zorgt voor de minst verbruikende installatie. Voordelen • Minder elektriciteitsverbruik • Kleinere en zelfs minder persluchtcompressoren • Een compressor die niet draait verbruikt niks en hoeft nooit meer onderhouden of vervangen worden. Belangrijk om weten • Een hoge druk ≠ groot debiet! • Perslucht is duur! Rendement omzetting naar perslucht is 5 à 10%; daarom is het tot 20 keer duurder per kWh dan elektriciteit.
Perslucht Gemiddeld persluchtverbruik
Perslucht Mogelijkheden voor besparingen zonder investeringen • Drukverlaging : 1 bar zakken = 7% tot 15 % minder elektriciteitsverbruik •
7% lager elektriciteitsverbruik compressor;
•
7 à 8% op lekken en artificiële vraag: lek verliest minder debiet onder een lagere druk!
• Niet alle toepassingen hebben perslucht nodig (bv. afblazen). Vaak zijn er veel energie-efficiëntere oplossingen, bv. een blower, vacuümpomp, … • Hoge druk nodig voor één toepassing: kies voor een booster (of een aparte compressor). Plaats niet het volledige persluchtnet op 8 bar (of hoger) omwille van 1 toepassing.
Perslucht Mogelijkheden voor besparingen zonder investeringen • Vervang tijdig vervuilde filters. • Houd de aangezogen lucht zo droog, koud en schoon mogelijk. • Voorzie machines van individuele afsluiters. Interne lekken die moeilijk kunnen hersteld worden, zijn op deze manier afgesloten tijdens stilstand/pauze/weekend. • Voorzie de compressorruimte van individuele afsluiters.
Perslucht Mogelijkheden voor besparingen zonder investeringen • Detecteer persluchtlekken door na productie te luisteren waar de grote lekken zitten • Laat deze snel herstellen • Sensibiliseer medewerkers om lekken te melden
Perslucht Mogelijkheden voor besparingen met investeringen • Klassieke compressor: •
On/Off-Load regeling
•
Smoorklep om variabel debiet te creëeren
• Frequentiegestuurde schroefcompressor (VSD): •
Tussen 40 % à 80% van vollastdebiet een hoog energierendement. Energieverbruik tot meer dan 30% lager t.o.v. niet-frequentiegestuurde compressoren.
•
Bij verbruik kleiner dan 40% van het maximum daalt het rendement (sterk). Een te grote compressor kan daarom nefast zijn, zoals vele bedrijven al ondervonden…
•
Bij aankoop nieuwe compressor > 50 kW : meet hoeveel perslucht wordt verbruikt. Zo kan een nieuwe compressor goed worden gedimensioneerd, én ontdek je ook hoeveel verloren gaat aan lekken.
•
Voordeel: Nagenoeg constante druk (drukband <0,5bar)
Perslucht Mogelijkheden voor besparingen met investeringen • Meer dan 1 compressor tegelijkertijd: adequate sturing. Kies de best aangewezen compressor in basislast. Optimaal: niet frequentiegestuurde in basislast – frequentiegestuurde trimt bijkomend.
• Pas een thermische massakoeldroger toe om het vocht uit de perslucht te verwijderen. •
De thermische massa buffert koelte waardoor de droger minder starts en stops heeft.
•
Vermijd constant aanliggen koeling ook bij niet persluchtverbruik.
Perslucht Voorbeeldcase: Rodanar NV Persluchtverbruik verminderd door o.m. betere sturing van nozzles Druk verlaagd van 8,2 tot 6,0 bar Investering : € 10.000 Kostenbesparing per jaar: € 16.000 + één compressor kon definitief worden stilgelegd TVT: 7 maanden
Stofafzuiging Doel stofafzuiginstallatie optimaliseren Een aangepast afzuigdebiet naargelang de vraag. Voordelen • gestuurd op de effectieve vraag • geen onnodige afzuiging op werkposten die niet in gebruik zijn Belangrijk om weten
Waarschijnlijk de grootste verbruiker in iedere schrijnwerkerij.
Stofafzuiging Mogelijkheden voor besparingen op bestaande installaties Kies voor de enige juiste configuratie! • frequentiegestuurde ventilator(en) • individuele (automatische) afsluiters per machine • drukgestuurde (of kleppengestuurde) regeling
Toelichting: • Wat doet een frequentiesturing? • Wat is het nut van de afsluiters en de druksturing?
Stofafzuiging Mogelijkheden voor besparingen op bestaande installaties Frequentiesturing: • Wisselspanning op het stroomnet is een sinusgolf van 50Hz • Sturing van de frequentie (15Hz-50Hz) en de spanning • Koppel blijft hoog en constant bij een variabel toerental en dus ook debiet
Voordelen: • Voor ieder variatie in het gevraagde debiet kan aan de juiste snelheid gedraaid worden.
• Verbruik is significant lager (10% lager debiet = 27% minder verbruik).
Stofafzuiging Mogelijkheden voor besparingen op bestaande installaties Kleppen en druksturing zorgen voor een variatie in het gevraagde debiet: • Individuele afsluiters per machine geen afzuiging als een machine niet in werking is • Drukmeting in hoofdleiding continu dezelfde ‘zuigsterkte’ Besparing: • Bij 1 of meerdere kleppen dicht zal de ventilator minder snel moeten draaien. Opgelet, minimumsnelheid ventilator en dus ook minimumdebieten respecteren!
Stofafzuiging Mogelijkheden voor besparingen op nieuwe installaties • Plaats de ventilator na de filter minder partikels in de luchtstroom compactere en energie-efficientere ventilator • gekoppelde overbrenging i.p.v. riemoverbrenging • juiste buisdiameters • juiste filter
Stofafzuiging Mogelijkheden voor besparingen op nieuwe installaties • Voorzie een retourkanaal na filtering Alle afgezogen, warme lucht moet vervangen worden door verse lucht. Indien geen retourkanaal is voorzien dan wordt een onderdruk gecreëerd en komt lucht binnen via spleten, kieren, deuren, poorten,… Koude winterlucht! Verwarming draait op volle toeren en krijgt hal niet opgewarmd. • Voorzie warmterecuperatie voor de verse lucht. (NORM = 25Nm³/h per persoon) Afgezogen lucht = warme lucht. Door de verse, koude lucht te laten kruisen met de warme, afgezogen lucht via een warmtewisselaar kan tot 90% van de warmte gerecupereerd worden.
Stofafzuiging Voorbeeldcase: Trappen D’hondt Optimalisatie stofafzuiging, individuele afsluiters, nieuw afzuigkanaal. Meerkost investering : € 105.000 Energiebesparing per jaar: € 58.300 TVT: <2 jaar
Stofafzuiging Voorbeeldcase: Hotec Optimalisatie stofafzuiging, individuele afsluiters Investering : € 100.000 Energiebesparing per jaar: € 9.300 TVT: 10 jaar
Lakken en drogen Doel lak- en drooginstallatie optimaliseren De juiste keuze van spuittechniek. Een aangepast debiet naargelang de bezetting. Een optimale flow over het te lakken/drogen werkstuk
Voordelen
• Minder elektrisch verbruik ventilatoren • Geen onnodige stookkosten
Lakken en drogen Mogelijkheden voor besparingen • Zoek optimale spuittechniek voor te bewerken
stuk = zo weinig mogelijk vluchtige deeltjes worden nagelaten. De terugslag (hetgeen zich niet vasthecht aan het werkstuk) bepaalt het aantal vluchtige deeltjes dat moet afgevoerd worden. Hoe minder de terugslag, hoe lager het debiet kan gehouden worden.
• Spuittechniek afhankelijk van de vorm van het te
bewerken stuk!
Lakken en drogen Mogelijkheden voor besparingen • Kies voor sneldrogende lakken. • Werk met variabele luchtdebieten – Afzuigventilator in 2 standen: •
Volle afzuig tijdens lakken
•
Minimale afzuig tijdens voorbereiding, pauzes, wissel van stukken,…
• Zorg voor de juiste luchtstroming op het juiste moment: laminair of turbulent.
Lakken en drogen Voorbeeldcase: Wycor Volledig nieuwe lakstraat,
muurafzuiging,aangepaste droogkamer, railsysteem Investering : € 167.000 Besparing per jaar: € 50.000
TVT: 3,3 jaar
Machinepark Doel machinepark optimaliseren Piekstromen minimaliseren Stilstandtijden minimaliseren Flexibiliteit optimaliseren Voordelen • Minder elektrisch verbruik machinepark
• Kleiner piekvermogen voor facturatie
Machinepark Mogelijkheden voor besparingen • Schakel machines tijdens stilstand (pauze,…) volledig uit. Zowel elektriciteit, perslucht en stofafzuig. • Technieken uit nieuwe machines kunnen implementeren op bestaande machines. •
Vermijd grote startstromen: frequentiesturingen of soft starters.
•
Nieuwe machines hebben beter afgestelde meskoppen en afzuigkappen. De vorm is aangepast naar de vorm van de spaan.
•
Hydraulische systemen vervangen door energiezuinigere elektrische systemen.
Machinepark Mogelijkheden voor besparingen • Nieuwe machines zorgen dat niet gebruikte delen volledig worden uitgeschakeld. • Een nieuwe machine met het zelfde vermogen maar die de helft sneller is dan voorheen bespaart 50%!
• Zoek naar machines die stilstand tijden beperken
Machinepark Voorbeeldcase: Potteau Labo Aanpassingen aan bestaande machines, nieuwe energiezuinige en tijdsefficiëntere machines Investering : € 150.000 Besparing per jaar: € 38.000
Inhoud presentatie Gebouwtechnologie: •Isolatie en luchtdichtheid •Verwarming en ventilatie •Verlichting
Procestechnologie: •Perslucht •Stofafzuiging •Lakken en drogen •Machinepark
Energie duurzaam opwekken en aankopen
•Zelf opwekken •Aankopen
Energie duurzaam opwekken en aankopen Doel zelf energie aanmaken Voor een deel zelfbedruipend worden. Voordelen Lagere energiekost Mogelijkheden om zelf energie aan te maken • PV-systemen: elektriciteit (photovoltaïsch), warmte (photothermisch) • Warmtekrachtkoppeling: zowel warmte als elektriciteit tegelijk aanmaken • Windturbines: elektriciteit • ORC
Energie duurzaam opwekken en aankopen Doel energie aankopen Verlagen van de energiefactuur Voordelen Dezelfde hoeveelheid elektriciteit/gas/stookolie voor een lagere prijs Mogelijkheden: • Schrijf u in op groepsaankopen.
• Zelfsimulatie via VREG V-test voor professionelen • Energiecontractnegociatiebureau’s • Vergelijk de prijzen.
