ENECO Energie verhoogt subsidiebudget zonnepanelen naar 13 miljoen euro Van Eneco-energie

Hoofdredactie: Hendrik Gommer PV-nieuwsbrief 2003

Nr. 27 december 2003 ENECO Energie verhoogt subsidiebudget zonnepanelen naar 13 miljoen euro Van Eneco-energie

ENECO Energie heeft het budget voor haar subsidie van in 2003 aangeschafte zonnepanelen verhoogd van 7 naar 13 miljoen euro. Daarmee speelt het energiebedrijf in op de in de laatste maanden sterk toegenomen vraag naar zonnepanelen. De subsidie van het energiebedrijf kan aangevraagd worden na de plaatsing van de panelen. Om de klanten in de netgebieden van ENECO extra tijd te geven voor de aanvraag, heeft het bedrijf de uiterste datum voor het indienen van de subsidieaanvragen van eind 2003 verschoven naar 15 januari 2004. De grote vraag naar de zonnepanelen is ontstaan doordat de aanschafprijs in de loop van 2003 is afgenomen en er zowel door het ministerie van VROM als diverse energiebedrijven, waaronder ENECO Energie, subsidie gegeven wordt. Daarnaast vormde de melding van de overheid dat er in 2004 veel minder subsidiegeld zal zijn een extra aanzet tot de vergroting van de vraag.

'Het wordt tijd voor een duurzame Rabo' Het begrip duurzaamheid is de afgelopen vijf jaar dusdanig verwaterd dat tegenwoordig ieder bedrijf zijn producten duurzaam noemt. Werd in de beginjaren negentig met het begrip nog bedoeld, dan het ging om het gebruik van 'herwinbare, onuitputtelijke grondstoffen', tegenwoordig is ook PVC weer duurzaam, simpelweg omdat het lang meegaat. De Triodosbank en ASN-bank waren de eersten die het begrip duurzaamheid hoog in hun vaandel zetten. Geld moet je ook op een verantwoorde manier inzetten, wil je een duurzame samenleving kunnen bereiken. De Triodosbank en ASN-bank maakten verantwoord ondernemen tot hun uitgangspunt en dat merk je. Niet alleen in promotionele activiteiten, ook in de principiële keuzes die gemaakt worden en als het helemaal goed is: ook in de omgang met je klanten. Dat bleek begin dit jaar bij de ASN-bank. De ASN-bank eiste aanvankelijk van haar klanten dat ze een hele papierwinkel aan verklaringen invulden. Toen daar protest op kwam van de bewuste leden, volgde een zeer openhartige excuusbrief van de directie. Dát is verantwoord ondernemen: initiatieven nemen, verantwoorde initiatieven nemen, open zijn over de achtergrond van je keuzes en het ruiterlijk toegeven als je een foute inschatting hebt gemaakt. De Rabobank blijkt te behoren bij die partijen die het begrip duurzaamheid vooral zien als een reclame-boodschap. Half november verscheen een artikel over de Rabobank in het dagblad Trouw van Kees de Vré. Vleesverwerker Bestmeat was, op verzoek van minister Veerman, bereid om vlees te weigeren dat gefabriceerd was zonder te voldoen aan de eisen van dierenwelzijn en voedselveiligheid. Zij vroeg aan de Rabobank: 'Doen jullie mee?' Het antwoord van de Rabobank was: 'Wij steunen voorlopers, maar we blijven ook de varkenshouders steunen die voor de laagste kostprijs gaan en daar geld aan verdienen. Wij zijn ook gewoon een bank.'

Zoals eerder in de nieuwsbrief vermeldt heeft ook MegaPV dit aan den lijve ondervonden, toen het de afgelopen twee jaar samen met de Rabobank (de duurzame afdeling nog wel) een project voor zonnepanelen voorbereidde. De bank zou een lening voor dakvullende systemen voorbereiden, zodat PV aantrekkelijker zou worden voor de huiseigenaar. Op die manier kon een beslissende doorbraak voor dakvullende systemen worden geforceerd. Een project met een visie op de toekomst. Eind 2002 bleek echter dat het de Rabobank vooral ging om een leuke aanbieding voor haar leden. 'Het moet vooral een leuke, aantrekkelijke aanbieding zijn en veel respons opleveren.' En zo koos de Rabobank op het laatste moment voor een snelle actie met doehetzelfpakketten van BeldeZon. Waar het aanvankelijk de bedoeling was dat álle leveranciers in Nederland konden meedoen en er een zwengel gegeven zou worden aan de toepassing van professionele dakvullende systemen, verbasterde de Rabobank dit project tot een visieloze actie, van 14 in een dozijn. Daarnaast werd initiatiefnemer MegaPV doodleuk aan de kant gezet, zonder enige vergoeding. 'Leuk idee, goed uitgewerkt, maar nu gaan we verder met DHZ-pakketten en we hebben je niet meer nodig.' Een schadevergoeding, schikking of excuus zat er niet in. MegaPV moest haar gelijk maar gaan halen bij de rechter. Kees de Vré ontmaskerde in zijn artikel de Rabobank als een bank die weliswaar duurzame pretenties heeft, maar die pretenties stroken niet met de praktijk. 'De bank laat nog niet een begin van visie zien. Het wordt echt eens tijd voor een duurzame Rabo.'

Nieuwe meetcode verlangt vervanging draaistroommeters Er is een nieuwe meetcode in de maak, die er op uit zal draaien dat netbeheerders verplicht worden om de huidige draaistroommeters te vervangen door digitale meters met teruglevertelwerk. De DTe (toezichtsorgaan netbeheerders) zal toezien op correcte uitvoering. De precieze tekst is hieronder afgedrukt. De meetcode komt erop neer dat het energiebedrijf meters die kunnen terugdraaien, bijv. door vier zonnepanelen op het dak, vervangen moeten worden. Een eerste schatting komt neer op de vervanging van maar liefst 25.000 meters! Er is echter nog vrijwel niets geregeld voor de administratie van deze terugleverstanden en eventuele teruglevertarieven. Het is dus maar goed dat de DTe een overgangsregeling ingesteld, die energiebedrijven de vrijheid geeft om de meters voorlopig nog even te laten zitten in overleg met de klant. De overgangstermijn wordt op vijf jaar gesteld. Aan deze nieuwe meetcode zitten positieve en negatieve aspecten. De ontwikkeling van PV in Nederland wordt serieus genomen en een stap richting standaardisatie van bemetering wordt gezet, zodat op termijn rechtsongelijkheid tot het verleden behoort. Daarnaast worden energiebedrijven min of meer gedwongen de terugleverstanden in hun computersysteem op te nemen en dús daar een vergoeding aan te koppelen. De vervanging van de meters, zal dus op den duur ook duidelijkheid in terugleververgoedingen brengen. Negatieve aspect is dat netbeheerders deze nieuwe code kunnen aangrijpen om onwetende burgers voortijdig een nieuwe meter op te dringen met als uiterste gevolg een heksenjacht op PV-eigenaren. Al met al is de nieuwe meetcode een verbetering, waarbij serieus aandacht komt voor de terugleveringsproblematiek. Invoering van de nieuwe regels zal echter zeer zorgvuldig en in

goed overleg met de klant moeten gebeuren, bij voorkeur in combinatie met een gedegen aanbieding voor een heldere terugleververgoeding. 2.3.5.1 Ten behoeve van de netbeheerder door de meetinrichting te registreren data: a. de tellerstanden van de meters voor één of twee telwerken (normaaltarief en laagtarief) met bijbehorende vermenigvuldigingsfactoren voor netaansluitingen kleiner dan of gelijk aan 3 * 80 A op laagspanningsniveau; b. de tellerstanden van de meters voor twee telwerken (normaaltarief en laagtarief) met bijbehorende vermenigvuldigingsfactoren voor netaansluitingen groter dan 3 x 80 A op laagspanningsniveau; c. indien van toepassing de kWmax binnen de gespecificeerde periode (kW); d. indien van toepassing de hoeveelheid uitgewisselde energie per netaansluiting binnen de gespecificeerde periode (kWh); 2.3.5.2 Bij de registratie van de in 2.3.5.1 genoemde uitgewisselde energie wordt onderscheid gemaakt naar de energie die de aangeslotene ontvangt en naar de energie die de aangeslotene levert. 2.3.5.3 Indien de in 2.3.5.1 bedoelde meetinrichting voorzien is van een terugloopblokkering, is 2.3.5.2 niet van toepassing. 5.4 Overgangs- en slotbepalingen 5.4.1 De netbeheerder beslist na overleg met de aangeslotene over de toelaatbaarheid van een bestaande meetinrichting die voor de inwerkingtreding van deze regeling is geïnstalleerd en die niet aan de in hoofdstuk 2 genoemde eisen voldoet. Indien de bestaande meetinrichting geheel of gedeeltelijk niet toelaatbaar wordt geoordeeld, geeft de netbeheerder aan binnen welke termijn de aangeslotene de meetinrichting alsnog aan de eisen genoemd in hoofdstuk 2 moet laten voldoen. 5.4.2 De in 5.4.1 genoemde termijn bedraagt voor het secundaire gedeelte van de meetinrichting maximaal vijf jaar.

Het drama dat MEP heet Voor zonnestroom heeft de MEP nog weinig opgeleverd. Iedere zonnestroomproducent zou de opbrengstvergoeding van de MEP moeten kunnen aanvragen, zeker als je een dakvullend systeem of meer hebt. Enkele maanden geleden bleek al dat dat eigenlijk alleen zin heeft als je meer dan 4000 Wp op je dak hebt liggen. Inmiddels blijkt de MEP ook een middel van de overheid om haar verantwoordelijkheden richting zonnestroom te ontlopen. De MEP zou bedoeld zijn voor grootschalige zonnestroomprojecten. Maar voor die grootschalige projecten is met de (praktische) afschaffing van de EPR geen aanvullende subsidie meer, zodat de toekomstige eigenaren van grootschalige projecten maximaal 10 cent/kWh krijgen. Dat is net aan voldoende voor grote windturbines, maar dekt voor zonnestroomprojecten nauwelijks de jaarlijkse rentelasten, laat staan de afschrijving. Ook in de praktijk worden zonnestroomproducenten gefrustreerd. Op 2 juli 2003 vroeg De Groene Leguaan groencertificaat en MEP aan. In november werd het groencertificaat ontvangen, maar de MEP is vastgelopen. Men stelde allerlei onmogelijke vragen. Zo moest een bewijs van inwerking stelling van het systeem worden overlegd, liefst met een afgegeven milieuvergunning (voor PV is geen milieuvergunning nodig). Men heeft nu uitstel van de beslissing tot eind december gevraagd. Zes maanden doen over één MEP-beslissing. Dat kost een hoop overheidsgeld. Voor de 40 kWp van de Groene Leguaan wordt bruto op deze manier

vast en zeker 0,5 euro/kWh betaald, waarvan 5 cent/kWh uiteindelijk bij de producent terecht komt.

Nuon komt als eerste met betaalbare opbrengstmeter Nuon Monitoring heeft inmiddels een goede oplossing voor de MEP-opbrengstmeter voor dakvullende systemen gevonden. De klant met een PV-systeem heeft nu de volgende opties. A. Vervanging electriciteitsmeter voor één met terugleverregistratie voor € 159,73 B. Idem én plaatsing van een productiemeter op de zonneaanvoerlijn voor € 235,40 C. Alleen plaatsing productiemeter als er al een teruglevermeter aanwezig is, voor € 159,73 Met deze meetinrichtingen zal in 2004 een extra huur van € 24,= in rekening worden gebracht. De voorwaarde voor de productiemeter is, dat er een aparte AC-kabel moet lopen van de zonnestroominstallatie naar de meterkast. Dit is een logische eis, zeker als men bedenkt dat binnenkort ook kleine windmolens hun intrede gaan doen. Deze krijgen een andere vergoeding dan PV-systemen. Het is niet nodig om ook de stroom bij Nuon af te nemen. Deze aanbieding geldt in principe voor iedereen in het verzorgingsgebied. Omdat de markt in principe vrij is, kan Nuon ook dergelijke meetcombinaties aanleggen buiten haar verzorgingsgebied. Men is daar echter zeer terughoudend in. Tot nu toe is er bij andere energiebedrijven nog niet een dergelijke aanbieding geweest, zodat Nuon het snelst en meest adequaat ingespeeld heeft op de nieuwe MEP-regeling. Dankzij Nuon wordt het aanvragen van de MEP nu al uit vanaf zo'n 2000 Wp als men al een meter met teruglevertarief heeft. Ook een opbrengstmeter aanvragen? 0575-597722 Essent Friesland Netbeheer heeft inmiddels laten weten ook te werken aan een aanbieding voor een opbrengstmeter. Leden van de ZPV worden van nieuwe ontwikkelingen op de hoogte gehouden.

Diederik Samsom voorzitter klimaatcommissie Tweede Kamer Diederik Samsom zal binnenkort een klimaatcommissie van de Tweede Kamer gaan leiden, zo meldt het Nieuwsblad Stromen. 'We zullen de wetenschappelijke stand van zaken in kaart brengen om het politieke debat weer op basis van dezelfde keuzes te laten plaatsvinden. Dat kan wellicht gegoochel met cijfers in de Tweede Kamer voorkomen.' Dat er gegoocheld wordt met cijfers bleek ook wel tijdens het EPR-debat met van Geel. Hoewel de staatssecretaris de werkelijkheid bij voortduring geweld aandeed en daarop scherp werd gewezen door duurzame energiespecialist Samsom, trok de staatssecretaris aan het eind, zoals verwacht, toch aan het langste eind. Kennis week voor macht, en zo moddert duurzaam Nederland voort. Het voorzitterschap van Diederik Samsom in deze commissie is in deze situatie zeker een lichtpunt.

Laatste PV-nieuwsbrief

De PV-nieuwsbrief gaat verdwijnen. Vier jaar geleden begon de PV-nieuwsbrief als onregelmatige nieuwsbrief van projectbureau MegaPV. De eerste dakvullende systemen die door MegaPV waren begeleid werden er in genoemd en wat nieuwe ontwikkelingen. De nieuwsbrief verscheen vrijwel alleen op Internet. Naar aanleiding van het PV-manifest in 2001 startte initiatiefnemer Hendrik Gommer de PV-nieuwsbrief als onafhankelijke informatievoorziening voor ondertekenaars van het PV-manifest (75 partijen). De informatie en teksten werden aanvankelijk volledig verzorgd door Hendrik. Nu, twee jaar later, is het aantal lezers uitgegroeid naar bijna 700 en worden veel informatie en teksten door lezers doorgestuurd ter plaatsing In de nieuwsbrief nam Hendrik geen blad voor de mond. Pijnlijke toestanden rondom Rabobank, Ecofys-BeldeZon werden ontrafeld en aan de kaak gesteld. De consequenties van het grillige overheidsbeleid werden weergegeven. Het dubbele belang van energiebedrijven en de eeuwige strijd om een terugleververgoeding ontsnapten niet aan de aandacht. Dat leidde weer tot scherpe oordelen over de schrijver. Mensen die hem niet kenden, spraken op basis van de nieuwsbrief harde oordelen uit. 'Als er misstanden zijn, dan hoor je dat niet uit te spreken, die verdwijnen vanzelf weer.' 'Kritiek op de sector geef je niet, want dan geef je de overheid een wapen om de subsidies in te trekken.' 'De moraal van de nieuwsbrief is niet onze moraal.' Econcern ging zelfs zover dat men Hendrik weerde uit de branchevereniging. Dat wil zeggen, MegaPV mocht alleen lid worden van de branchevereniging als hij voortaan zijn kritiek voor zich hield. Novem weigerde herhaalde malen subsidie voor de nieuwsbrief. De nieuwsbrief zou te weinig lezers trekken en niet bijdragen aan een verdere ontwikkeling van zonnestroom. Kritiek werd nooit ter publicatie aangeboden, zelden rechtstreeks aan de schrijver geuit, altijd in het roddelcircuit rondgezongen. Gelukkig was het oordeel over de PV-nieuwsbrief over het algemeen positief. Velen waardeerden de vrijwillige informatievoorziening en prezen de openheid. Tientallen mailtjes kwamen binnen, die de nieuwsbrief aanmoedigden vooral door te gaan. 'Eindelijk een medium dat de misstanden, onvolkomenheden en problemen durft te benoemen.' En dat liet men blijken. Met name in 2003 groeide het lezersaantal explosief! Juist voor die laatste groep is gezocht naar een vorm die minder afhankelijk is van het initiatief van één persoon. Eind september dit jaar werd de Zonnestroom Producenten Vereniging opgericht. Deze vereniging werd gesteund door de verenigingen Sunergy en Zon&licht. De PV-nieuwsbrief past goed bij de vereniging die ook strijdbaar wil opkomen voor de belangen van (toekomstige) PV-eigenaren. Vandaar dat de PV-nieuwsbrief, samen met de nieuwsbrief van Zon&Licht het nieuwe verenigingsblad zal worden. Het verenigingsblad zal aanvankelijk alleen verschijnen in PDF-format per e-mail. Het eerste nummer van het verenigingsblad zal begin januari verschijnen. Alle lezers van de PV-nieuwsbrief ontvangen de eerste twee nummers van de dit blad gratis. Op de ledenvergadering van de ZPV (8 maart 2004), zal vervolgens besloten worden of het verenigingsblad ook voor niet-leden beschikbaar zal blijven. De nieuwe hoofdredacteur zal Floris Wouterlood worden, secretaris van de ZPV. Voor de liefhebbers van duidelijke taal: vreest niet. In bestuur van de ZPV is er op aangedrongen dat de kritische toon van de PV-nieuwsbrief ook in het verenigingsblad behouden blijft. De 'column van Hendrik' zal dan ook vast onderdeel worden van het verenigingsblad. Ook de nieuwsbrief van Zon&Licht zal dus ophouden te bestaan. Lezers van de PVnieuwsbrief krijgen half december het laatste exemplaar daarvan toegemaild.

Ontwikkeling kleine windmolens Uit: Nieuwsbrief 124 (dec. 2003) van Vereniging WEB-Friesland Tel/Fax: 0517-231543. Auteur: Peter Timmer Verheugend is de opkomst van kleine windmolens, die 25 jaar geleden ook wel in beeld waren maar niet zo professioneel als de HAT's, de slagroomkloppers, de grasmaaiers en de wokkels van nu. In deze nieuwsbrief een overzicht van de modellen en voorstellen voor een praktijkexperiment in de drie noordelijke provincies. De opmars van de kleine windmolens Tijdens de workshop "kleinschalige windenergie" op 18 november in het mooie gebouw van de Gasunie te Groningen bleek een goede belangstelling voor kleine windmolens. De themamiddag was georganiseerd door EnergieKompas (een samenwerking van de 3 noordelijke milieufederaties met meerdere partijen) en werd bezocht door ruim 100 mensen, zowel fabrikanten, provinciale en gemeentelijke ambtenaren, DE-organisaties en potentiële windmoleneigenaren. De aanwezigen konden intekenen voor een praktijkexperiment, waarbij een subsidie bij Novem zal worden aangevraagd. Voor wat betreft de plaatsing van kleine molens bestaan er vele onduidelijkheden: valt het project nog binnen het bestemmingsplan of Streekplan, is er een milieuvergunning vereist of mag er zelfs zonder vergunning op of nabij gebouwen worden gebouwd. Zowel de provincie als de gemeente Groningen zullen soepel met de eerste aanvragen van zgn. slagroomkloppers (zoals de Turby) , grasmaaiers (zoals de Windwall op platte daken), wokkels (windside) en Horizontale As Tur-bines (HAT's) worden omgegaan, met name om beleidservaring op te doen. (Het lijkt erop dat bij de introductie van de kleine molens geleerd wordt van de ervaringen met windturbines en PV. Van de kant van pioniers én beleidsmakers is er de wil om er samen uit te komen. Red.) In Groningen zal het in het buitengebied vooral gaan om masthoogten van maximaal 15m; op bedrijventerreinen zijn grotere masthoogten in beeld, net als in Friesland. Aangezien de rotordiameter over het algemeen kleiner zal blijven dan de masthoogte, ligt het vermogen van dit soort turbines in het algemeen tussen 0,5 en 15 kW. Sommige fabrikanten hebben zich tijdens deze workshop gepresenteerd zoals: " HE-systemen met de standaard en lowwind molens met een horizontale as en met een rotordiameter tussen 2 en 10m; een voorbeeld is de HE800 met een rotordiameter van 8m en een vermogen van ca. 10 tot 12 kW: de kostprijs ligt rond €20.000 exkl. fundatie " Fortis-windmolens (voorheen LMW) van 200 à 500 Watt tot zelfs 10 kW; een voorbeeld is de Fortis ALIZE met een rotor diameter van 7m en een vermogen van 10 kW: de kostprijs is wat gedaald tot €16.000 exkl. fundatie " De Provane-5 windmill van PROWIN, welke een rotordiameter kent van 5m en een vermogen van ca. 2 kW, met een opbrengst van 4000 à 5000 kWh/jaar, vol-doende voor 1 à 2 huishoudens. Een vergelijkbare windmolen van TSF/Hoekstra Suawâld is in aantocht " De windturbo-jet van HE-systemen uit Swifterbant, met ingebouwd 5 bladen en waarbij gebruik wordt gemaakt van het venturi-effekt. De ca. 2 à 3 kW-uitvoering kent een rotordiameter van 2m en een aan schafprijs van €12.500. Ook zijn modellen van 8 tot 20 kW in ontwikkeling (zie ook 4). " Verder diverse types als Turby, Windwall en de Finse Windside.

De kostprijzen liggen rond €5000 à €7000/kW voor de allerkleinste molens van 1 à 3 kW en rond €15000 à €30000 voor molens van 10 à 15 kW. Deze laatste categorie is daarmee nog steeds een factor 2 à 3 keer te hoog in aanschafprijs om te kunnen concurreren met de grotere windmolens en om een terugverdientijd kleiner dan 10 jaar te verkrijgen. Het zou daarom een goede zaak zijn als de Novem de eerste praktijkexperimenten wil ondersteunen met een DEN-subsidie, waarbij investeringsprijzen rond €1000 (hooguit €1500) per kW geïnstalleerd vermogen kunnen worden verkregen. KNN-milieu uit Groningen zal in samenwerking met de noordelijke provincies en milieufederaties de subsidie-aanvraag verzorgen. Ook leden van onze vereniging hebben zich aangemeld. Uit een eerste peiling bij WEB-leden blijkt dat er meer dan 20 tot 30 geïnteresseerden zijn om een kleine windmolen nabij de woning of het bedrijf te plaatsen.

Turbo-jet en het venturi-effekt De windturbo-jet is een windmolen met een horizontale as (HAT), ontwikkeld door het bedrijf H-Energiesystemen uit Swifterbant, welke gebruik maakt van het venturi-effekt, of te wel een versnelling van de luchtstroom ter plaatse van de propeller in ongeveer het midden van de gondel. Deze gondel lijkt wat op een straalmotor van een vliegtuig. Deze zuigt over een breed gebied de wind naar binnen; door de versnelling wordt 150 tot 250% van het vermogen van elk ander molentype met dezelfde rotordiameter opgewekt. Volgens de fabrikant, Frans van 't Hul, is het een zeer veilig systeem met draaiende wieken (5 stuks) binnen de behuizing en een rooster aan de voor- en achterzijde, waardoor geen mens en vogel door de wieken kunnen worden geraakt. Ook zal het geluidsnivo door de ingebouwde wieken laag zijn en is er geen sprake van stroboscobische effekten of schitteringen. Vanaf volgend jaar zal de turbo-jet in diverse uitvoeringen leverbaar zijn, te weten: Rotordiameter (m) Vermogen (kW) 23 38 4 12 5 20

Website ZPV De nieuwe website van de ZPV is weer verder uitgebreid. In het nieuwe jaar zal de functie van de website steeds belangrijker worden. Het allerlaatste nieuws zal men op de website kunnen vinden, temeer omdat het verenigingsblad van de ZPV minder frequent zal verschijnen. Zet www.zonnestroomproducenten.nl op uw startpagina en blijf zo op de hoogte van de verbeteringen. En ook uw lidmaatschap wordt nu meer dan ooit gewaardeerd.

Terugleververgoedingen Naar aanleiding van de vorige nieuwsbrief kregen we twee meldingen.

1. Een lezer had van Nuon te horen gekregen dat de zgn. opbrengstvergoeding van 7 cent/kWh onzeker is. Bovendien is deze alleen geldig als men Natuurstroomklant is. Als Natuurstroomklant betaalt men extra voor de geleverde elektriciteit. 2. Greenchoice geeft zonnestroomproducenten een korting van maar liefst 1,5 cent/kWh. Wordt dit meegeteld dan, springt Greenchoice er bijna altijd als beste uit. Daarbij hebben Nuon, Echte Energie en Eneco verklaart niet geïnteresseerd te zijn in grote hoeveelheden zonnestroom. Op een offerteverzoek voor de zonnestroom uit de grootschalige projecten in Amsterdam en Leeuwarden reageerden alleen Greenchoice en Essent.

Column Van Hendrik

Journalist: 'Er wordt van u gezegd dat u soms te emotioneel betrokken bent bij uw werk?' Ondervraagde± 'Dat kan niet anders. Als pionier moeten je zoveel tegenslagen en frustraties overwinnen, dat emotie nodig is om deze te overwinnen.' Een citaat uit een interview met een vooraanstaand moleculair bioloog in de VS, die onderzoek doet naar de genetische bestrijding van kankercellen. In de zonnestroomwereld weten we dat het daar al niet anders ligt. Gepassioneerde voorstanders hebben ervoor gezorgd dat zonne-energie, ondanks mogelijke bezuinigingen, niet meer weg te denken is uit Nederland. Zodra er een paradigma-verandering in de geschiedenis ontstaat, spat het vuur eraf. Onder de oppervlakte of in de open lucht ontstaat een fel gevecht tussen pioniers en bureaucraten. De pioniers die liefst 20 jaar vooruit denken en al in de toekomst léven en de bureacraten die trachten chaos te voorkomen en zich daarmee verzetten tegen ontwikkelingen die de gevestigde orde op zijn kop zetten. Het wordt helemaal ingewikkeld als je ontdekt dat PV op zichzelf ook in een stadium gekomen is, dat er binnen het wereldje pioniers en een gevestigde orde ontstaan. Pioniers die verder willen, sneller willen. De gevestigde orde die de zaak bij elkaar wil houden en liever vertraagt om de ontwikkeling meer het karakter van een evolutie dan van een revolutie te geven. Voor een stabiele, vooruitstrevende samenleving zijn zowel pioniers als bureaucraten c.q. gevestigde orde nodig. Pioniers die voor de troepen uitlopen en teleurstellingen incasseren, loswoelen en hun kop stoten, maar blijven gaan. De gevestigde orde die de samenleving beschermd tegen chaos en ontsporingen probeert de voorkomen, met als gevaar in te zakken in een zelfgenoegzaam, rustig bestaan. Pioniers en bureaucraten pur sang, botsen vanwege hun tegengestelde karakters. De eerst stroomt over van emotie en zet die ontembare energie om in dadendrang, de tweede beschouwd emotie als een primitief, amateuristisch verschijnsel in een wereld waar wet en norm voorrang zou moeten krijgen. Pioniers reageren soms té fel, door de vele tegenwerking en frustraties die ze haast dagelijks ondergaan. Bureaucraten reageren soms té formeel, door de vele ontduikingen van de wet die burgers uitproberen. Ik moest moest denken aan de gevestigde orde toen ik een voorwoord las in het verenigingsblad van Ode. De 25 jaar oude Organisatie voor Duurzame Energie maakt zich zorgen voor 'zelfstandige groepjes' die buiten die organisatie om voor hun belangen opkomen. Daarmee doelde men, zo bleek later, op de ZonnestroomProducentenVereniging die in twee maanden tijd groeide tot een vereniging van 140 leden en een gemiddelde van 2400 Wp per lid. De ZPV als een club van PV-eigenaren die rustig als pioniers beschouwd mogen worden. Degenen die een koers uitzetten voor een toekomst waarbij heel Nederland vol zal liggen met panelen.

Pioniers en de gevestigde orde, ze zijn tot elkaar veroordeeld en hebben elkaar nodig. Ze zijn goed voor veel spetterend vuurwerk en zo moet het maar blijven. Als rechtgeaard pionier kan ik slechts wensen dat de gevestigde orde zuinig zal zijn op haar pioniers, want achter de emotie van de pionier zit niet zelden een bron van (duurzame) energie voor de maatschappij.

Nr. 26 extra editie november 2003 EPR slechts ten dele gered Op vrijdagmorgen 14 november verscheen in de media, het bericht dat er voor 20 miljoen euro vrijgekomen is voor de EPR t.b.v. zonnepanelen. Bij de nieuwsbrief kwamen al berichten van leveranciers binnen, die er al taart op gegeten hadden. Uit betrouwbare bron bij het ministerie van VROM blijkt echter dat dit slechts 6 miljoen euro is!!! De 20 miljoen is een totaalbedrag van de al beschikbare 14 miljoen waarvan 5 miljoen nodig is voor administratieve kosten. De 15 miljoen investeringssubsidie zal voor een groot deel gaan naar de EPA´s en wat overblijft is voor zonneboilers, warmtepompen en zonnepanelen. Dat betekent dus, dat als er bijv. 3 euro/Wp uitgekeerd zou worden er totaal 2-3 MWp aan PV gerealiseerd zal kunnen worden in 2004, tegen mogelijk 15 MWp in 2003! Daar staat tegenover dat de budgetoverschrijding in 2003 mogelijk niet met deze pot hoeft te worden gecompenseerd. Absolute duidelijkheid hierover komt volgens het ministerie pas ná 15 januari 2004 en hangt af van de mate van overschrijding. Kamer en sector zijn dus in feite gefopt door de staatssecretaris en de strijd is nog niet gestreden. Om 15.00 uur meldde staatssecretaris van Geel dat slechts een klein deel van de regeling behouden blijft. Volgens van Geel is de 6 miljoen euro een symbolische bijdrage van de Nederlandse overheid om de burger die zo graag iets voor duurzame energie wil doen tegemoet te komen. Dezelfde reden die ook vorig jaar gegeven werd voor het behoud van de subsidies van zonne-energie. Van Geel gelooft zelf duidelijk niet in het nut van stimulering van zonne-energie. 'Zonne-energie is niet kosteneffectief en draagt weinig bij aan de reductie van de CO2-uitstoot.' Na de opmerking van de presentator dat de minister het dus bij een symbolische bijdrage houdt, probeerde van Geel het enigszins te verzachten. 'De overheid ziet zonne-energie als een couveuse-kindje dat gekoesterd moet worden, maar de forse subsidiëring tot 100% moet afgelopen zijn. VROM wil echter wel degelijk haar inspanning op hetzelfde niveau houden.' Dat de EPR zichzelf terugverdiend omdat het geen subsidie maar een investering is, waarvan bovendien veel BTW terug in de staatskas vloeit, blijft hogere wiskunde voor de minister. In het persbericht van VROM wordt aangegeven dat de laatste jaren slechts 10% van het EPR-budget naar PV ging. Al met al wordt de Tweede Kamer grondig fout ingelicht over de werkelijke situatie. In 2003 wordt ongeveer 10-18 MWp geplaatst dankzij de EPR. (Projectbureau MegaPV begeleidde in 2003 alleen al 3 MWp aan projecten i.e. goed voor 12 miljoen aan EPRsubsidies!!). Dat betekent zeker 70% van het EPR-budget en niet slechts 10% zoals de minister aan de kamer heeft laten weten! Wil de minister dus haar inspanning op hetzelfde

niveau houden, dan is zelfs met een fors verlaagde bijdrage van 3 euro/Wp nog zeker 45 miljoen Euro nodig.

Nuon blijft VISIE-subsidie uitkeren Nuon heeft een dekking gevonden voor het gat dat was ontstaan door de run op zonnepanelen. Nuon heeft verklaard tot 16 januari de VISIE-regeling in combinatie met de EPR te kunnen blijven uitkeren voor mensen die hun bestelling voor 16 oktober hebben gedaan en de aanvraag hebben ingediend voor 16 januari 2004.

Website ZPV klaar De nieuwe website van de ZPV is klaar. De komende maanden zal zij echter nog een flinke face-lift krijgen, met actueel nieuws, achtergronden en allerlei andere nieuwe snufjes. We hebben daarvoor een professionele webmaster gevonden. De groei van de vereniging zet zich nog steeds onverminderd voort. Bijna elke dag komen nieuwe aanmeldingen binnen. De leden hebben een gemiddelde van ruim 2 kWp op hun dak liggen (leden bij woningcorporaties niet meegeteld). Zet www.zonnestroomproducenten.nl op uw startpagina en blijf zo op de hoogte van de verbeteringen. En ook uw lidmaatschap wordt nu meer dan ooit gewaardeerd.

Terugleververgoedingen Regelmatig krijgt de vereniging vragen over energiebedrijven met de beste terugleververgoeding. Daarom hier nog even een samenvatting. Voor een juiste bepaling kunt u onderstaand stappenschema volgen. 1. Hebt u een draaistroommeter en is uw jaarlijks verbruik hoger dan de opbrengst van de panelen. Laat de draaistroommeter zitten en laat het de vereniging weten als uw energiebedrijf u schriftelijk meedeelt dat deze meter vervangen moet worden. Blijf gewoon bij uw huidige energiebedrijf. 2. Hebt u minder dan 600 Wp? Blijf gewoon bij uw huidige leverancier. Overstap en keuze voor een andere meter wegen niet op tegen de baten. 3. Hebt u een digitale meter en hebt u meer dan 600 Wp? Laat de meter vervangen door een meter met teruglevermogelijkheid á 100 à135 euro. 4. Hebt u een meter met teruglevermogelijkheid en levert u minder dan 1000 kWh/jaar terug, dan is Essent op dit moment het meest voordelig. 5. Levert u meer dan 1000 kWh/jaar terug en is de opbrengst van uw systeem kleiner dan 2500 kWh, dan is Nuon Natuurstroom met haar opbrengstvergoeding van 7 eurocent het meest aantrekkelijk. 6. Met alle andere grotere systemen zult u met met Greenchoice de beste keuze maken.

Nr. 25 november 2003 ZPV pleit voor eenduidige subsidie op zonnestroom

De Zonnestroom Producenten Vereniging laat van zich horen. Een maand na oprichting komt zij met zeer concrete voorstellen voor de stimulering van zonnestroom in Nederland. De ZPV wil de MEP voor zonnestroom fors verhogen in ruil voor afschaffing van investeringssubsidies voor zonnepanelen. De voordelen van deze switch zijn legio. Er ontstaat eindelijk een vrije markt, burgers worden aangezet tot ondernemerschap, er blijft één heldere regeling over, er ontstaat investeringszekerheid, de groei van de PV-sector kan de komende jaren voortgezet worden, etc. De ZPV heeft kamerleden voorgerekend dat deze maatregel de overheid de komende vier jaar weinig zal kosten. Omdat de zonnestroom vergoed wordt, maar tegelijkertijd veel zonnepanelen worden aangeschaft, vloeit via de BTW bijna evenveel geld terug in de staatskas. De kosten die na 2007 ontstaan kunnen gecompenseerd worden door een lichte verhoging van de energiebelasting, terwijl ook de werkgelegenheid dan inmiddels een flinke boost heeft gehad. De ZPV verwacht dat op deze manier 130 MWp in vier jaar wordt gerealiseerd. Diverse kamerleden, waaronder van het CDA, hebben al aangegeven wel iets te voelen voor een dergelijke opzet. Diederik Samsom (PvdA) nam vorige week het initiatief en heeft inmiddels een amendement ingediend om de verhoging wettelijk mogelijk te maken. TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL 2 Vergaderjaar 2003-2004 29 210 Wijziging van enkele belastingwetten c.a. (Belastingplan 2004) Nr. 19 GEWIJZIGD AMENDEMENT VAN HET LID SAMSOM TER VERVANGING VAN DAT GEDRUKT ONDER NR. 7 Ontvangen 22 oktober 2003 De ondergetekende stelt het volgende amendement voor: I Artikel XXIX komt te luiden: ARTIKEL XXIX Artikel 72p, eerste lid, van de Elektriciteitswet 1998 komt te luiden: 1. Het vaste bedrag ter stimulering van de milieukwaliteit van de elektriciteitsproductie bedraagt per opgewekte en op een net of een installatie ingevoede kWh aan elektriciteit opgewekt met zonne-energie ten minste € 0,00 en ten hoogste € 0,50 en opgewekt met overige productiemethoden ten minste € 0,00 en ten hoogste € 0,10. II Aan artikel XXXI wordt een lid toegevoegd, luidende: 4. In afwijking in zoverre van het eerste lid treedt artikel XXIX in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip. Toelichting Dit amendement wijzigt het Belastingplan 2004 zodanig dat het maximum subsidiebedrag dat voor de MEP in de Elektriciteitswet 1998 wordt genoemd voor elektriciteit opgewekt door

middel van zon-PV verhoogd wordt naar € 0,50 per kWh. Daarmee komt het subsidiebedrag in de MEP voor zon-PV hoger te liggen dan voor andere vormen van duurzame elektriciteit. Onder II wordt bepaald dat deze wijziging bij koninklijk besluit in werking treedt. Deze bepaling is nodig omdat de voorgestelde verhoging goedkeuring van de Europese Commissie behoeft. Samson

Bezuiniging kost meer dan zij oplevert De Nederlandse overheid voert niet alleen een zwalkend en visieloos beleid waar het bedrijfsleven (naast installateurs ook producenten van componenten en eindproducten) nooit op kan investeren maar het is ook nogal verkokerd en niet integraal. Al helemaal niet als het op samenwerking tussen ministeries aankomt en als er naar beleidseffecten moet worden gekeken die ministerieoverschrijdend zijn. Het afschaffen van de EPR zonder alternatief (zoals bijv. de in het persbericht van de ZPV voorgestelde MEP-regeling) kost uiteindelijk de Nederlandse overheid meer geld dan zij bespaart. Denk hierbij aan werkloosheidsuitkeringen, derving van inkomsten- en loonbelasting (niet alleen van installateurs maar ook van producenten en andere dienstverleners) en wegvallen van investeringen c.q. verplaatsing van productiecapaciteit naar het buitenland. Dit nog afgezien van de enorme kansen die er in de toekomst liggen voor op zonneenergie gebaseerde technologie (een van de top 10 technologische ontwikkelingen die wereldwijd worden voorzien). Inspelen op deze kansen levert de overheid in de toekomst juist veel geld op. Nog even en het gaat dezelfde kant op als met de windenergie die nu vooral in Denemarken zit omdat de overheid daar wel visie heeft (de laatste Nederlandse producent is overigens recent door een Amerikaans bedrijf overgenomen). Het is triest te zien dat ook het ministerie van Economische Zaken die zegt te staan voor innovatie, kenniseconomie en het scheppen van voorwaarden om Nederlandse bedrijven internationaal slagvaardig te laten zijn, blijkbaar ook niet begrijpt dat de 'kost voor de baat uitgaat'. Een typisch voorbeeld van korte termijn bezuinigingsgedrag met als voornaamste kenmerk 'penny wise pound foolish'! Ruud IJtsma

Noordelijke provincies staan achter stichting Energy Valley

(van www.energiemanagement.net Energiemanagement verzorgt een gratis nieuwsbrief over nieuws uit de hele energiesector) De colleges van GS van de provincies Groningen, Friesland en Drenthe hebben gaan samen stichting Energy Valley ondersteunen. De provincies leveren daartoe een bijdrage van in totaal 310.000 euro voor de werkzaamheden die de stichting de komende twee jaar zal verrichten. Energy Valley is een initiatief van overheden en bedrijfsleven dat erop is gericht om bestaande activiteiten op energiegebied in Noord-Nederland uit te laten groeien tot een cluster van nationale en internationale betekenis. De colleges staan achter dit initiatief omdat naar hun mening de energiesector een belangrijk trekpaard kan zijn voor de Noord-Nederlandse

economie. Hoofddoelstelling van Energy Valley is dan ook het behoud en de uitbouw van de werkgelegenheid in de energiesector in Noord-Nederland. Werkgelegenheid In totaal bedraagt de directe en indirecte werkgelegenheid in de energiesector in NoordNederland 14.000 banen verspreid over de provincies Drenthe, Friesland en Groningen. Drenthe is vooral gericht op winningsactiviteiten door de aanwezigheid van de NAM en toeleveranciers. In Groningen ligt de nadruk op transport, handel en kennis door aanwezigheid van Gasunie en de Rijksuniversiteit. In Friesland is met name veel kennis en ervaring op het gebied van duurzame energie, zoals zonne-energie en windenergie. Pijlers Energy Valley is gebaseerd op drie pijlers: behoud en uitbouw van bestaande bedrijfsactiviteiten op energiegebied, bevorderen van de inzet van duurzame energie en ontwikkeling van de kennisinfrastructuur op energiegebied. Bij de eerste pijler gaat het om hoogwaardige werkgelegenheid en zeer specialistische kennis bij Gasunie, NAM en de Rijksuniversiteit Groningen. In combinatie met mogelijkheden voor onder meer opslag en transport van aardgas en CO2-opslag, kunnen de Noordelijke bedrijven een belangrijke rol vervullen in de energievoorziening van West-Europa. Duurzame energievoorziening Volgens de drie provincies kunnen de aanwezige energieactiviteiten in Noord Nederland een belangrijke rol vervullen in de overgang naar een duurzame energievoorziening. Voor de uitbouw van de bedrijfsactiviteiten en de overgang naar een duurzame energievoorziening is een gedegen kennisinfrastructuur onontbeerlijk. Dit is de reden waarom innovatie en kennisontwikkeling de derde pijler van Energy Valley vormen.

Kamerleden bezoeken zonne-energieproject in Heerhugowaard Op vrijdag 7 november bezoeken leden van de Kamercommissie van VROM uit de Tweede Kamer de Stad van de Zon in de Noord-Hollandse gemeente Heerhugowaard. De Stad van de Zon wordt de woonwijk met de meeste zonnestroom ter wereld en wordt gesteund door de Europese Commissie. Voor de Stad van de Zon bestaat veel internationale belangstelling. Het oriëntatiebezoek van de kamerleden heeft een actuele achtergrond. Binnenkort vindt de begrotingsbehandeling van het ministerie van VROM plaats. En daarin is de Energiepremieregeling (EPR) een belangrijk onderwerp. Door de bezuinigingsplannen van Balkenende II hing de subsidie aan een zijden draad. Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt nu dat de subsidie voor zonne-energie moet blijven. Voor gemeenten is de EPR erg belangrijk. In samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten wil Heerhugowaard daarom de kamerleden laten zien wat de EPR voor gemeenten betekent. In de Stad van de Zon komen daardoor allerlei innovaties tot ontwikkeling. Heerhugowaard wil van de Stad van de Zon een CO2-neutrale stadswijk maken. Als de wijk in 2005 klaar is, zal in de in de HAL-regio - Heerhugowaard, Alkmaar en Langedijk - een zonne-energieproject van 5 MegaWatt gerealiseerd zijn. Daarmee wordt het project twee maal groter dan het grootste zonneproject ter wereld tot nu toe. Dat is het zonnedak van de Floriade in Hoofddorp. Op dit moment is in de HAL-regio al ruim 1.6 MW geïnstalleerd.

Het bezoek van de landelijke politici valt samen met de oplevering van de eerste 78 huizen in de Stad van de Zon met zonnepanelen. Deze panelen wekken ruim voldoende energie op voor eigen gebruik in deze huizen. Nog dit jaar wordt begonnen met de bouw van 120 huizen die ook zullen worden voorzien van zonnepanelen. Heerhugowaard timmert met deze zonne-energie duidelijk aan de weg. Zo bedruipt een sportcomplex zich wat stroom betreft geheel met zonne-energie. Al deze projecten zijn een onderdeel van het totale 5 MW PV-project in het HAL-gebied. Info: Cees Bakker: [email protected]

De Dageraad laat zonnestroom-film maken Woningcorporatie de Dageraad heeft een film van ongeveer 7 minuten laten maken over het waarom van zonnestroom bij woningcorporaties. De film werd gepresenteerd bij de inwerkingstelling van de eerste 300 kWp van het 1 MWp-project in Amsterdam op 22 oktober 2003. Tweede Kamerlid mevr. Vietsch (CDA) startte bij de openingshandeling de film. Mevr. Vietsch liet in een gesprek vooraf weten dat zij openstaat voor een wijziging van EPR naar MEP als daarmee geen extra investeringen gemoeid zijn. Zij adviseerde vooral met een concreet voorstel te komen. Het voorstel is in de bijlage opgenomen. De film is op dvd uitgebracht al net zo inspirerend als het zonnestroomproject zelf en is te bestellen bij mevr. Nanny de Jager [email protected]

Waterstofrevolutie op Tegenlicht Op zondag 18 oktober zond Tegenlicht van de VPRO een documentaire uit over de toekomst van onze energievoorziening. Zeer inspirerend en verhelderend. Er werd geschetst hoe over een jaar of zeven de eerste auto´s op waterstof van de band rollen en hoe zonne-energie en windenergie onze toekomstige energiebronnen zullen zijn. De documentaire is nog te zien op www.vpro.nl voor wie breedband heeft. De video is ook nog te bestellen. Zeer leerzaam voor beleidsmakers die graag wat verder kijken dan de volgende prinsjesdag.

Nominatie 'De gele banaan' Het is al vaker gezegd. Als het om het beleid rond zonnestroom gaat, leven we in Nederland zonder meer in een bananenrepubliek. Ieder half jaar wijzigen de regels, ieder jaar het beleid, er is geen visie op waar we naartoe willen, er is onvoldoende uitwisseling van informatie tussen beleidsmakers en praktijkmensen, er is nauwelijks tot geen overleg tussen markt en overheid, er wordt op tal van plaatsen met twee maten gemeten en energiebedrijven hebben meer rechten dan andere leveranciers. Daar komt dan nog bij dat controles willekeurig worden uitgevoerd en de minister niets wenst te doen met opbouwende suggesties uit de samenleving (zoals een betere terugleververgoeding en het PV-manifest). In een bananenrepubliek is er in de maatschappij sprake van een chaos, waarin het recht van de sterkste geldt en kleinere partijen vermalen worden tussen de grote partijen en de partijen die het allemaal niet zo nauw nemen met de regels. Daarom op deze plek een oproep om het bedrijf, de organisatie, de overheidsinstantie, die het meest heeft bijgedragen aan het ontstaan van de zonnestroom-bananenrepubliek naar uw

mening. Mail uw nominatie naar [email protected] , o.v.v. 'gele banaan' met daarin in max. vier zinnen waarom de door u genomineerde partij de gele banaan verdient. Wij houden ons ook aanbevolen voor nominaties van partijen die hebben bijgedragen aan betrouwbaarheid en een degelijke ontwikkeling van de zonnestroommarkt. In de volgende nieuwsbrief zullen wij de genomineerden noemen.

Diederik Samsom stelt kritische vragen aan minister Hieronder de bijdrage van Diederik Samson (2e Kamer, PvdA) in het overleg over de wijziging van de Elektriciteitswet, 13 oktober jl. Het antwoord van de minister is ons nog niet bekend. "En wat denkt u van het teruglevertarief voor zonne-energie in de MEP. Dat is slechts een symbolisch bedrag dat in geen relatie staat tot de onrendabele top. Deze regering schaft bovendien ook nog eens de investeringssubsidie op zonnepanelen (EPR) af. Dat betekent dus het einde van zonne-energie in Nederland. De PvdA presenteert een alternatieve visie op zonne-energie: door de investeringssubsidie te behouden, maar vooral door een adequate terugleververgoeding te geven, creëren we een lange termijn perspectief voor investeerders. Dat is geen weggegooid geld, dat is investeren in een duurzame economie. Mag ik de Minister vragen wat zijn visie op zonne-energie eigenlijk is? Negeert hij de economische waarde die een zonne-energie-industrie kan hebben? We zouden ons lesje toch geleerd moeten hebben na het debacle van de windenergie. De Denen en de Duitsers durfden wél te investeren en plukken nu de economische vruchten met een bloeiende windenergie-industrie. Wij durfden dat niet, zwalkten met beleid en hebben nu geen enkel Nederlandse windmolenfabrikant meer. Laten we de zonne-energie aan de Japanners en de Amerikanen. Terwijl wíj de potentie hebben met bedrijven als Shell, AKZO en Philips Deze minister loopt zich het vuur uit de sloffen om onze wapenindustrie miljarden(kostende)orders in de JSF-deal te bezorgen, maar laat echt duurzame industrie lopen. Hoe rijmt u dat met uw ambities op het gebied van duurzame economie?"

Eneco en het MAP-geld Er komen bij de redactie haast wekelijks klachten over de MAP-subsidie in combinatie met Eneco binnen. Een groot deel betreft de vermeende vermenging van belangen. Eneco is panelenleverancier en tegelijkertijd ook subsidiegever. Tijd om de zaken eens op een rijtje te zetten in de hoop dat daarmee de klachtenstroom opdroogt. Eneco verzoekt mensen met klachten rechtstreeks contact op te nemen. In de jaren negentig betaalde iedereen die gas of elektriciteit verbruikte een energiebelasting in het kader van het Milieu Actie Plan. Dit MAP-geld werd door de energiebedrijven geïncasseerd en zij kregen de vrijheid om dit geld in te zetten voor energiebesparende maatregelen. Let op: in die tijd waren energiebedrijven nog overheidsbedrijven!! In 2000 had deze regeling beëindigd moeten zijn, omdat de energiebedrijven commercieel werden en dus níet gemeenschapsgeld zouden mogen gebruiken voor het verbeteren van hun concurrentiepositie. Dat gebeurde niet. Vooral Eneco en Nuon hadden nog een grote pot met geld. Dat de energiebedrijven dit geld vaak uit eigen naam inzetten en daarnaast ook nogal eens voor eigen projecten, nam de concurrentie het bedrijf niet in dank af.

In 2002 werden vele kopers van zonnepanelen in Den Haag gedupeerd doordat men geen EPA-bonus kreeg. Alléén mensen die hun panelen bij Eneco hadden gekocht kregen compensatie. Geruchten gingen dat deze compensatie uit de MAP-pot heeft plaatsgevonden. Ten onrechte zo blijkt. Eneco compenseerde haar klanten uit eigen middelen. Als klanten de subsidie-afdeling van Eneco belden over de zekerheid waarmee de subsidie uitgekeerd zou worden, was het antwoord meerdere malen: 'Als u bij ons panelen bestelt, bent u zeker van de subsidie. Als u bij anderen bestelt, kunnen wij het niet garanderen.' Volgens Eneco is dit geen bedrijfspolicy en zeker niet volgens de regels. De telefoniste heeft mogelijk bedoeld dat Eneco als leverancíer alleen kan instaan voor haar eigen producten en subsidieaanvragen. 'Iedereen heeft evenveel recht op MAP-geld, of men nu bij Eneco bestelt of bij een andere leverancier.' In eerdere nieuwsbrieven meldden we al dat Eneco haar MAP-geld inzette buiten haar verzorgingsgebied, bij mensen die Ecostroom-klant geworden waren. Tot tweemaal toe moest de onderneming teruggefloten worden, omdat andere energiebedrijven hierdoor klanten naar Eneco zagen overstappen. Eneco: 'ENECO Energie heeft een deel van de MAP-gelden gereserveerd om duurzame energietoepassingen in de woningbouw te bevorderen. Dit geld wordt gebruikt voor het subsidieren van zonnepanelen, zonneboilers en warmtepompen. Van de betreffende subsidieregeling kan gebruik worden gemaakt door particulieren, woningbouwcorporaties en Verenigingen van Eigenaren. De toekenning van MAP-subsidie is daarbij volledig onafhankelijk van de handelaar of de installateur, die de panelen levert. Naast de subsidieregeling voor duurzame energietoepassingen in woningen ondersteunt ENECO duurzame energieprojecten, die door het bedrijfsleven en de overheid worden geïnitieerd met een bijdrage uit het MAP-fonds. Systemen, die door ENECO verkocht worden, komen daarbij net zo goed in aanmerking voor MAP-subsidie als de panelen, die door andere bedrijven verkocht worden. Het bedrag aan subsidie, € 1,50 per geïnstalleerde Wattpiek is voor alle systemen hetzelfde. ENECO maakt dan ook op geen enkele wijze gebruik van MAP-gelden voor concurrentiedoeleinden. ENECO is daarnaast wettelijk verplicht zowel vooraf als achteraf verantwoording af te leggen over de besteding van de haar in beheer gegeven MAP-gelden. Deze verantwoording wordt jaarlijks afgelegd aan de klantenraad van ENECO. In het jaarverslag van ENECO Energie (zie www.eneco.nl) wordt weergegeven hoe de MAP-gelden zijn besteed. De compensatie voor gederfde EPA-bonus voor kopers van zonnepanelen in Den Haag is in 2002 door ENECO geheel uit eigen middelen gefinancierd. Voor deze compensatie is geen Euro MAP-geld gebruikt! Wat betreft het terugfluiten van ENECO tot slot het volgende. In goed overleg met het Ministerie van Economische Zaken heeft ENECO in september van dit jaar het uitkeren van MAP-subsidie aan Ecostroomklanten, die buiten het oorspronkelijke verzorgingsgebied van ENECO wonen beëindigd. ENECO betreurt het, dat zij deze klanten, die in het verleden ook MAP-geld hebben betaald niet langer, net als haar overige klanten, van een voordelige manier om zonnepanelen aan te schaffen, heeft kunnen laten profiteren.'

De MAP-pot is nog niet op. Het is maar te hopen dat het overgebleven geld per 1 januari 2004 terugvordert. Daarmee zal dan een eind komen aan een periode van jaren, waarin het energiebedrijf goede sier maakte met gemeenschapsgeld en er de zweem van dubbele belangen hing: energiebedrijf als subsidiegever én als leverancier.

Nuon MAP-pot leeg Nuon heeft laten weten dat haar MAP-geld op is. Mensen die vóóraf de Visie-subsidie wilden reserveren hebben inmiddels een afwijzing gekregen. Alleen projectsubsidies die voor begin oktober een toezegging hebben ontvangen kunnen zeker zijn van uitkering. Nuon doet haar uiterste best om mensen die al een PV-systeem hebben besteld tóch te helpen en de VISIE-regeling dus tot 16 januari (einde EPR) te blijven uitkeren. Daarvoor wordt nu naarstig gezocht naar middelen. Nuon is overvallen door de run op panelen, die in feite begin augustus al begon. Dat is niet vreemd, omdat begin dit jaar nog verwacht werd dat er een dip in de verkopen zou komen dit jaar. Dankzij de MAP-gelden van Nuon en Eneco en de dalende prijzen bleek het echter halverwege dit jaar opeens zeer lucratief om zonnepanelen aan te schaffen. Er zijn al schatten gemaakt die aangeven dat er van 1 juli- 16 oktober rond de 15 MWp is verkocht. Meer dan de helft van het totale opgestelde vermogen tot nu toe. Ook Eneco heeft inmiddels laten weten dat de bodem van haar MAP-pot in zicht is. Eneco inventariseert daarom op dit moment onder leveranciers wat hun verkopen zijn, opdat men kan anticiperen op eventuele overschrijdingen.

Nieuw Wonen Friesland gaat over op zonne-energie Nieuw Wonen Friesland plaatst van oktober tot en met december 5.000 vierkante meter zonnepanelen op diverse woningen in Heechterp (portiekflats) en de Schepenbuurt (eengezinswoningen). De zonnepanelen vormen tezamen het grootste zonnedak in NoordNederland en leveren minimaal 350.000 kWh stroom per jaar. Dat is evenveel als 110 huishoudens per jaar aan elektriciteit verbruiken. Met deze zonne-energieproductie draagt Nieuw Wonen Friesland een concrete bijdrage aan een beter woonklimaat. Voor dit zonne-energieproject heeft NWF zich aangesloten bij de nationale campagne 'Meer dak onder de zon'. Dat woningcorporaties meer zonne-energie gaan produceren, is het doel van deze campagne. Maar zover is het nog lang niet. NWF is één van de eerste woningcorporaties, die op deze grote schaal zonne-energie gaan produceren. De campagne wordt ondersteund door de Novem, een agentschap van het Ministerie van Economische Zaken die werkt aan een duurzame samenleving. Adviesbureau W/E en Projectbureau Mega PV ondersteunen ons bij de voorbereiding en uitvoering van het zonneenergieproject. Techneco Energiesystemen uit Delft installeert de zonnepanelen. Tevens ondersteunen de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden dit project. De gemeente heeft financiële middelen ingezet en veel betrokkenheid getoond om dit project tot een succes te maken. Info: Anita Beers [email protected]

Nieuwe technologie

De Frans-Italiaanse chipfabrikant STMicroelectronics heeft een manier ontdekt om zonnecellen te produceren waarmee twintig maal goedkoper elektriciteit kan worden opgewekt dan met huidige zonnepanelen. Momenteel worden zonnecellen gemaakt uit silicium, de dure stof die ook gebruikt wordt voor de meeste halfgeleiders. STMicroelectronics verwacht door het gebruik van goedkopere materialen als plastics de prijs naar beneden te kunnen brengen. Op die manier zou één Watt zonne-energie hooguit twintig dollarcent gaan kosten, tegenover vier dollar nu. Met die prijs zouden zonnecellen zelfs een serieus alternatief worden voor elektriciteit die uit fossiele brandstoffen wordt opgewekt. De prijs daarvan ligt namelijk rond de veertig dollarcent per Watt. Het hoofd van de onderzoeksafdeling van ST, Salvo Coffa, legt uit dat dit mogelijk is door zonnecellen te maken die wat minder efficiënt energie omzetten: ´ST's trick is to use materials that convert solar energy less efficiently but that are extremely cheap. Coffa said the materials should be able to turn at least 10 percent of the sun's energy into power, compared with about 20 percent for today's silicon-based cells.´ Bron: www.tweakers.net

Opnieuw tumult rond draaistroommeters Enkele leden van de ZPV kregen van Nuon Monitoring te horen dat hun draaistroommeter binnenkort vervangen zal worden door een draaistroommeter. Volgens het bedrijf zouden de meters niet aan de wettelijke eisen voldoen. Navraag door de ZPV bij Nuon leverde weinig op. Men wist wel dat het niet aan de wettelijke eisen voldeed, maar wat en wanneer Nuon er wat aan zou doen, kon niemand ons vertellen. Het standpunt van de ZPV is helder. De ZPV is tegen het willekeurig vervangen van draaistroommeters zolang energiebedrijven geen eenduidig en redelijk beleid hebben geformuleerd rond terugleververgoedingen. Het vervangen van de draaistroommeter door een digitale meter met teruglevertarief, waarbij het teruglevertarief 0,0 is, is volstrekt onacceptabel. Mocht u dus door een Nuon-medewerker benaderd worden die uw draaistroommeter wil vervangen, eis dan een schriftelijke bevestiging en mail ons deze bevestiging. De ZPV zal er dan werk van maken.

Kopers zonnepanelen massaal financieel gedupeerd In het najaar van 2002 is door de Gemeente Den Haag een zeer kort lopende actie "Zonnestroom" gehouden in samenwerking met onder andere het energiebedrijf Eneco en Beldezon. Middels een brief van de gemeente en folders werd aandacht geschonken aan 'n zeer voordelige mogelijkheid voor particulieren om in het bezit te komen van zonnepanelen. Het betrof 'n actie waarin, middels bijdragen van het Rijk (Energiepremie verhoogd met 25% bonus hierop), de gemeente Den Haag en Eneco Energie, kortingen tot 95 % konden oplopen. Voorwaarde voor de genoemde bonus op de Energiepremie was het laten verrichtten van 'n zogenaamd Energie Prestatie Advies (EPA), welke naast mogelijke andere energiebesparende maatregelen in huis ook de plaatsing van de zonnepanelen daadwerkelijk diende te adviseren. De kosten van dit EPA werden ook vergoed. Naast een aanmoedigende brief van de wethouder bevatte het informatiepakket bevatte zowel documentatie van Eneco zelf als mogelijke leverancier maar ook uitgebreide documentatie van Beldezon uit Utrecht als leverancier. Uit de verstrekte documentatie van Beldezon en ook hun website bleek veel

ervaring, technische kennis, maar ook kennis van subsidies en aangeboden hulp bij het invullen van de subsidieaanvraag. De 25% bonus werd afgewezen omdat "het EPA niet opgemaakt, gedateerd en ondertekend was voordat opdracht tot aanschaf van de panelen is gegeven". Een beslissing van de inspecteur van de belastingdienst, Team Energiepremies, kon aangevraagd worden. Beldezon erkende meerdere afwijzingen te kennen en stuurde 'n standaardbrief toe om deze beslissing aan te vragen. Uiteindelijk werd ook dit afgewezen. Met wederom 'n voorgedrukte brief van Beldezon, kon 'n bezwaar hiertegen worden ingediend. In deze procedure bood de inspecteur mensen de mogelijkheid om telefonisch gehoord te worden. Waarop Beldezon, nu ineens op papier van Ecostream, de inspecteur verzocht 'n verslag van een hoorzitting in een andere procedure, opgemaakt door 'n advocaat, in de beslissing mee te nemen, daar dit 'n vergelijkbare zaak betrof. Uit telefonisch overleg met de inspecteur bleek 'n uiterst formele benadering, terwijl ook de aangevoerde rechtsongelijkheid, namelijk dat andere kopers wel de bonus hadden gekregen, door gebrek aan onderbouwende gegevens van Beldezon van tafel werd geveegd. Een afwijzing op het bezwaarschrift volgde. Ongewijzigd werd door de Belastingdienst vastgehouden aan de zienswijze dat de koop reeds gesloten was voordat het EPA was uitgevoerd. Verwezen werd naar jurisprudentie uit augustus 2002, een brief van de directeurgeneraal van de Belastingdienst namens de Staatssecretaris, en - voor wat betreft de aangevoerde rechtsongelijkheid - naar jurisprudentie van de Hoge Raad. In beroep gaan tegen deze beslissing bij het Gerechtshof in Den Haag staat nog open. Maar het lijkt er sterk op dat Beldezon, middels Ecostream, het af laat weten. Informatieve berichtgevingen aan gedupeerden kennen ze niet en te maken kosten en initiatieven worden inmiddels bij hun klanten neergelegd. Zo laat Beldezon, wederom via Ecostream, weten dat 'n belastingadviseur bereid is om tegen 'n ("zeer gereduceerde") vergoeding van 59 euro pro forma beroep in te willen stellen. Daar komen dan nog de griffierechten van 119 euro bij. Kopers dienen dus individueel, voor eigen risico en kosten, deze procedure in te gaan, terwijl de leverancier in vage bewoordingen aangeeft dat 'n door hun aan te spannen procedure tegen de belastingdienst wederom uitgesteld is. Op de internet site www.leguaan.com/mega/nieuws2003.htm werden in vele nieuwsbrieven van o.a. eind 2002 en van maart, mei en juni 2003 deze problemen in (o.a.) Den Haag kritisch besproken. Beldezon blijkt 'n handelsnaam van Ecostream te zijn, terwijl Ecostream als adviesburo door de gemeente Den Haag in augustus 2002 reeds werd ingeschakeld om 'n voorspoedig verloop van de actie te bereiken. Het Haagse college van burgemeester en wethouders heeft op enig moment de deelnemende leveranciers uitdrukkelijk laten weten dat zij volledig verantwoordelijk zijn voor de informatie en afdoening van het subsidietraject aan de klanten. Uit jurisprudentie blijkt dat de gehanteerde procedure en gebruikte formulieren namelijk sinds 14 augustus 2002 al tot negatieve beslissingen te leiden. Dit hinderde Beldezon niet om in november 2002 nog dezelfde procedure te gebruiken en de kopers dezelfde formulieren te laten tekenen! Op hun website was sprake van 500 Hagenaars die zonnepanelen kochten. Uitgaande van 'n dreigende schade van 525 euro per koper, bedraagt de totale omvang ruim 260.000 euro alleen al voor de inwoners van Den Haag die met Beldezon in zee gingen. Gegevens van vergelijkbare acties van Beldezon en andere leveranciers in andere steden ontbreken nog, maar die zouden dit bedrag nog eens aanzienlijk kunnen vergroten. Eneco, als

andere leverancier van panelen in Den Haag, heeft alles overziend, inmiddels zijn kopers uit eigen middelen schadeloos gesteld. Om de krachten van gedupeerde kopers te bundelen, worden alle kopers van zonnepanelen in het najaar van 2002 in zowel Den Haag als daarbuiten opgeroepen zich per e-mail te melden bij [email protected] . Doel is middels een inventarisatie meer inzicht te krijgen in aantallen gedupeerden, maar ook in aantallen kopers die mogelijk wel de bonus ontvangen hebben, en om draagvlak te zoeken om gezamenlijk acties te ondernemen richting alle partijen die betrokken zijn bij en verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van deze problemen. A. van Breukelen

Ingezonden Niet nagekomen belofte van Nuon N.a.v. de commotie rond de invoering van digitale hoofdmeters die niet kunnen teruglopen, het volgende: In 1998 heb ik 6 panelen laten plaatsen door ENW (energie noord west nu NUON) via ODE. Het eerste PV privé project. (6 panelen voor 7200 gulden) De beloftes die er gedaan zijn door ENW bij monde van de heer Schippers waren: teruglevering gaat via de elektriciteitsmeter volgens het normale tarief. In hoeverre is NUON hier juridisch op aan te pakken? Mogelijk zijn er meerdere >mensen die hier ook aan mee hebben gedaan en misschien wel iets op papier hebben? Vriendelijke groeten Ruud Joling Reactie Nieuwsbrief: Helaas, Nuon heeft in het verleden veel meer beloofd. Zo kwam men vorig jaar mei nog met veel tamtam met een terugleververgoeding van 20 cent/kWh en die werd een half jaar later weer afgeschaft. Nu kent men de terugleverbonus, die vooral interessant voor klanten met hele kleine systemen is. Een slimme truc, want daardoor haal je veel groene stroomklanten binnen, die veel meer verbruiken dan ze produceren.

Kom langs bij vereniging Sunergy Op vrijdag 14 november van 14.00 - 18.00 uur en op zaterdag 15 november 10.00 - 14.00 uur houdt de eerste Nederlandse PV vereniging een open dak op de Technische Hogeschool in Rijswijk. Op deze dagen is de PV installatie van de vereniging Sunergy te bezichtigen. De installatie bestaat uit veel verschillende panelen en inverters en een pc die automatisch metingen verricht. Een aantal leden van de vereniging zal u graag alle details vertellen en laten zien. En dat onder het genot van een kopje koffie of thee. Geïnteresseerden kunnen ook een kijkje nemen in de hogeschool, het is immers open dag op de TH Rijswijk. Michiel Damen en Paul Witte. http://sunergy.thrijswijk.nl

Nr. 24 oktober 2003 Nederland nieuw 1 MW-project in Amsterdam rijker

Woningcorporatie de Dageraad uit Amsterdam is gestart met een grootschalig zonnestroomproject. Van september tot en met december laat de Dageraad in totaal 10.000 m2 zonnepanelen installeren op de daken van diverse complexen in verschillende stadsdelen in Amsterdam. Samen leveren de zonnepanelen van de Dageraad minimaal 750.000 kWh stroom per jaar. De Dageraad gebruikt de zonnestroom deels voor de verlichting van de centrale ruimten als gangen en trappenhuizen in haar complexen met zonnepanelen. Door het plaatsen van zonnepanelen benutten men de daken - die er nu vaak werkeloos bij liggen - voor schone energie, in de vorm van zonnestroom. De Dageraad hoopt dat haar zonnestroomproject een voorbeeld zal zijn voor andere corporaties in Amsterdam en daarbuiten, en mogelijk ook andere vastgoedbedrijven. Voorwaarde daarvoor is wel dat de politiek de subsidies op zonnestroom voorlopig niet afschaft, zoals het kabinet nu voorgesteld heeft. Tijdens de begrotingsbehandeling van VROM in de Tweede Kamer, zal moeten blijken of meer woningcorporaties of vastgoedbedrijven het voorbeeld van de Dageraad kunnen volgen. Als op er alle daken in Nederland zonnepanelen komen, kan daarmee in de helft van de elektriciteitsbehoefte van Nederland voorzien worden. Dat zou een enorme reductie op uitstoot van CO2 betekenen. Het zonnestroomproject van de Dageraad maakt deel uit van de op Nederlandse corporaties gerichte nationale campagne 'Meer dak onder de zon'. De campagne 'Meer dak onder de zon' wordt ondersteund door de Novem, een agentschap van het Ministerie van Economische Zaken, en is een initiatief van Adviesbureau W/E en Projectbureau Mega PV. Zij ondersteunen de Dageraad bij de voorbereiding en uitvoering van het zonnestroomproject. Bouwbedrijf Heijmans-Stork Infratechniek installeert de Solarworld zonnepanelen.

Woningcorporatie St Joseph Apeldoorn gedupeerd! Woningcorporatie St Joseph werd vorig jaar bekend vanwege haar 1 MW-project, waarbij in twee wijken alle woningen worden voorzien van zonnepanelen. De woningen worden daarnaast voorzien van warmtepompboilers, dakisolatie en een HR-ketel. Dit project kreeg internationale aandacht, vanwege de voortvarende aanpak. Het ministerie van VROM sprak vorig jaar april haar grote waardering uit voor dit project en het werd een voorbeeld voor andere woningcorporaties. Eind oktober zal het project, twee maanden eerder dan gepland, opgeleverd worden. De leveranciers, waaronder Lafarge dakproducten, hebben uitstekend werk geleverd en technisch is het project een absoluut succes. Doordat bovendien vrijwel 100% van de huurders akkoord ging met een huurverhoging is dit project met recht een voorbeeldproject te noemen. Zoals we inmiddels in de sector weten, heeft al het goede nieuws ook een kwade tegenhanger. De overheid weigert nl. tot op heden een slordige 3 miljoen euro (!) aan EPR-subsidies uit te betalen. Als reden voert men aan dat het ministerie ná ondertekening van de opdracht door St

Joseph Apeldoorn (5 april 2002) op Prinsjesdag 2002 besloten heeft de EPR af te schaffen en daarvoor een tijdelijke EPR 2003 in te voeren. Voor de nieuwe regeling geldt dat alleen projecten in aanmerking komen waarvoor ná 1 januari 2003 opdracht is gegeven. Deze onbetrouwbare houding van de overheid heeft er inmiddels toe geleid dat alle zonnestroomprojecten in Nederland steeds voor het einde van het jaar afgemaakt worden, om te voorkomen dat men voor verrassingen komt te staan. St Joseph is het schrijnende voorbeeld. Een corporatie die het voortouw nam en precies deed wat de overheid graag wilde, verantwoordelijkheid nemen, wacht nu al maanden op de subsidie waar zij recht op heeft. De extra maandelijkse rentelast bedraagt zo'n 15.000 euro! Inmiddels ligt er een brief bij de minister die een beslissing 'lastig vindt'. Het moet 'juridisch' uitgezocht worden. Wat de nieuwsbrief betreft, is de wereld veel eenvoudiger. Een man een man, een woord een woord!

Onafhankelijke zonnestroomvereniging gaat van start! Hoogste prioriteit: 'Absurde bezuiniging ongedaan maken'

Maandag 22 september 2003 is in Rijswijk de eerste landelijke, onafhankelijke zonnestroomvereniging opgericht. Iedereen die zonnepanelen bezit kan lid worden van de vereniging (contributie slechts € 5,-). Andere geïnteresseerden kunnen donateur worden. Het voorkomen van de dreigende subsidiestop van zonne-energie in Nederland en de desastreuze gevolgen daarvan heeft de hoogste prioriteit. Hiernaast wil de vereniging zorgen voor een onafhankelijke voorlichting, informatie-uitwisseling van gegevens bevorderen, de voorwaarden (service, terugleververgoeding, etc.) voor eigenaren verbeteren, en misstanden in de sector aanpakken. Dankzij de positieve stemming tijdens de oprichtingsvergadering werd snel overgegaan tot de start van de ZonnestroomProducentenVereniging (ZPV). De zonnestroomverenigingen Sunergy en Zon&Licht zegden onmiddellijk hun medewerking toe. Michiel Damen, docent bij de TH Rijswijk werd penningmeester, Floris Wouterlood van de vereniging Zon&Licht werd secretaris en Hendrik Gommer, directeur van MegaPV, werd met algemene stemmen tot voorzitter gekozen. Het bestuur is voor een half jaar aangesteld en is gemachtigd om alle noodzakelijke stappen te nemen, die nodig zijn voor een grote vereniging en een gezonde markt. Daarbij is een betere vergoeding voor zonnestroom onontbeerlijk. Het streven is dat een zonnepaneel zich in 10 jaar terugverdient. De vereniging zal het komende half jaar een website opzetten. Verder wordt een nieuwsbrief uitgegeven (waarin de PV-nieuwsbrief opgenomen zal worden) en wordt actie gevoerd om het ledenaantal sterk te vergroten. Er zijn in ons land inmiddels 26.000 eigenaren van PVsystemen en een veelvoud aan geïnteresseerden. Het doel is om al die mensen tot een lidmaatschap te bewegen. Omdat de vereniging zich nog moet bewijzen is de contributie tot 31 maart 2004 vastgesteld op € 5,-. Voor donateurs (mensen die zelf nog geen PV-systeem hebben, maar die wél op de hoogte willen blijven) geldt een minimumbijdrage van € 3,-. Financieel is er dus geen drempel. Het aanmeldingsformulier is bij de nieuwsbrief gevoegd. De vereniging hoopt op een snelle aanwas, opdat de invloed kan worden aangewend voor betere voorwaarden voor PV in Nederland. De vereniging denkt vanuit een onafhankelijk standpunt goed te kunnen beargumenteren waarom het voornemen van het kabinet om de subsidie voor zonnepanelen te schrappen desastreus zal uitpakken voor de sector en voor Nederland als geheel. Zonnestroom is

bijzonder schoon, beperkt CO2 uitstoot en wordt ter plekke van het verbruik geproduceerd. In de afgelopen 15 jaar heeft de Nederlandse overheid honderden miljoenen Euro's in de sector gepompt. Nu daar inmiddels 800 hoogwaardige arbeidsplaatsen zijn gecreëerd en de grootschalige toepassing op gang komt, wordt de belangrijkste subsidie domweg ingetrokken, waardoor de hele markt in elkaar stort. Dat is kapitaalvernietiging zonder weerga. Bovendien is dit voornemen slecht voor de beperking van CO2-uitstoot op langere termijn, slecht voor de concurrentiepositie van Nederland en slecht voor de innovatie. Betrokkenheid van de burgers bij het beperken van klimaatveranderingen wordt ver opzij gezet Voorzitter Hendrik Gommer: 'Gezien het hoofdlijnen-akkoord van dit kabinet en het intensieve stimuleringsbeleid uit het verleden is deze bezuiniging absurd. Zonde van het geld!' De ZPV is ervan overtuigd dat het kabinet niet goed doordrongen is van de verstrekkende gevolgen die deze ondoordachte bezuiniging zal hebben en heeft nog goede hoop op het repareren van deze schade. Zie ook: www.zonnestroomproducenten.nl en [email protected] De website zal de komende weken aanzienlijk verbeterd worden.

Plafond EPR bijna bereikt Op 16 oktober sluit de EPR. Mensen die ná die datum opdracht geven hebben geen recht meer op EPR-subsidie. Voor degenen die voor de 16de opdracht hebben gegeven, ontstaat een nieuwe race tegen de klok. De geïnstalleerde systemen moeten voor 16 januari geplaatst zijn en de aanvraag voor de EPR moet voor die datum ingediend zijn. Zo meldde The Sun Factory dat men de komende maanden nog maar liefst 15.000 panelen moet afleveren bij Nuonklanten. Het budget voor concrete maatregelen was dit jaar 54 miljoen. Voor volgend jaar is dat 9 miljoen. De verwachting is echter dat het budget van 2003 fors overschreden zal worden, aangezien aanvragen áchteraf ingediend moeten worden en de overheid dus géén overzicht heeft van de bestellingen die onderweg zijn. De voor 2004 gereserveerde 9 miljoen, zal daarvoor eerst aangesproken worden. Het leidt dus geen twijfel of er is volgend jaar géén EPR-budget meer! Leveranciers van systemen voor particulieren hebben het razend druk deze weken. Deze week meldden twee leveranciers in Friesland nog dat ze deze weken overuren maken om aan de enorme vraag te kunnen voldoen.

MEP functioneert (nog) niet! Het is inmiddels drie maanden na de invoering van de MEP, maar er is nog geen melding bij ons binnen van enige uitkering of subsidie op het gebied van zonnestroom. Ook voor windmolens zijn de problemen groot. De regeling dreigt te verzanden in bureaucratie. Opnieuw wat ervaringen op een rij. Zes weken na inschrijving op de website van Certiq (voor groencertificaten) bleek dat ik mijn inschrijving ook naar mijn netbeheerder had moeten sturen, Continuon in mijn geval. Snel alsnog de papieren opgestuurd. Vier weken geleden kreeg ik daarvan telefonisch bericht dat mijn inschrijving, deels, in orde was bevonden. Niet de opbrengst maar alleen de feitelijke teruglevering wordt gesubsidieerd. Maar een certificaat heb ik nog niet. Bij Enerq (voor de MEP-subsidie) lijken de problemen groter. Het blijkt daar het handigst om

je gewoon op je eigen naam in te schrijven, anders moet je ook nog een origineel uittreksel van de KvK indienen, terwijl het voor de inkomsten niets uitmaakt. Een particulier hoeft alleen zijn paspoort te overleggen. Het loopt echter vast bij de 'onderbouwde raming van de productie tijdens de subsidieperiode'. Voor zonnepanelen is dat een ronduit belachelijke vraag, aangezien al zeker tien jaar iedereen in de sector met 750 kWh/kWp rekent. Als dus het aantal Wp's bekend is (en die moet je opgeven bij Certiq en Enerq), kan dus iedereen berekenen of je geschatte opgave deugt. Bij Enerq wil men dat niet geloven en dus moet iedere inschrijver zelf met bewijzen komen van andere systemen die ongeveer hetzelfde opbrengen of met resultaten uit het verleden. Of eigenlijk… Bij Enerq kan men niet eens aangeven wat men onder een 'onderbouwde raming' verstaat. Hetzelfde geldt voor het bewijs wanneer de installatie in gebruik genomen is (dat moet ná 1996 zijn). Nog afgezien van het feit dat er toen nog maar een enkel PV-systeem was gerealiseerd, kan men niet aangeven wat voor document daarvoor van belang is (een kranteartikel van onze opening in 1999 bleek onvoldoende). Voor windturbines worden inmiddels al accountantsverklaringen gevraagd, maar dat kun je voor een systeem van 5000 Wp toch niet verwachten? Dan blijft er helemaal niets meer over van de subsidie! Enerq vraag naar een 'afgegeven vergunning Wet milieubeheer'!!! Alsof er ook maar één PV-systeem zo'n vergunning nodig zou hebben. Al met al genoeg signalen dat de MEP vast dreigt te lopen door onvoldoende afstemming met de praktijk. Er is tot nu toe nog geen enkele zonnestroomsysteem voor de MEP in aanmerking gekomen. En nu maar hopen dat de ontwikkelaars bij EZ zo verstandig zijn om de regeling vóór 1 januari 2004 door te spreken met praktijkmensen.

Ook netbeheerders overvallen door MEP Ook de netbeheerders wisten half juni (twee weken voordat de regeling werd ingevoerd) níet wat de regeling precies zou inhouden en wat de consequenties zouden zijn. Aanvankelijk dacht men dat alleen de teruglevering in aanmerking zou komen, maar erkent men nu dat ook de bruto meting in aanmerking komt en deze door het meetbedrijf van de netbeheerder moet worden gemeten. Dus zullen de computersystemen daarop moeten worden aangepast (doorberekeningen, nota's, meetverkeer naar CertiQ welke in een bepaald format moeten worden aangeleverd, enz.). De netbeheerders werken er hard aan om dit op orde te krijgen. Volgens de netbeheerders moet de onduidelijkheid van de laatste maanden niet als onwil gezien worden, maar als een onmogelijkheid. De overheid heeft een regeling in de markt gezet, zonder deze regeling voldoende voor te bereiden. Voor kleine producenten blijft de huidige meetcode van kracht en zal de bruto en netto meting dus ook moeten voldoen aan deze code, daartoe zal een nieuwe bruto meter geplaatst moeten worden, waarbij de duizenden opbrengstmeters die in de afgelopen vijf jaar zijn geplaatst níet voldoen (opnieuw kapitaalvernietiging, extra administratiekosten, etc.). Nuon monitoring in Zutphen gaf desgewenst aan dat zij nog niet zo'n meter hebben, maar het aan het inventariseren zijn, omdat ze meerdere vragen in die richting hebben gekregen… De MEP-soap wordt ongetwijfeld vervolgd.

Rabobank BeldeZon

En jawel, het lijkt wel of de Rabobank-medewerkers geen PV-nieuwsbrief lezen (niets is minder waar overigens), want ook de Rabobank heeft zich laten verleiden tot een korte termijn - vul je zakken - campagne. Want met enige visie op de ontwikkeling van de markt heeft een dergelijke actie weinig meer te maken. Officieel kunnen alleen Rabobankleden gebruik maken van de aanbieding, maar voor de slimmerik zijn er genoeg mogelijkheden om die voorwaarde te omzeilen. Waar BeldeZon twee maanden geleden in Amsterdam en Groningen de panelen nog aanbood voor 5,75 euro/Wp, worden dezelfde panelen nu voor 5,36 euro/Wp aangeboden. Met noemt dat een korting van 20%... De panelen kunnen besteld worden in pakketten van 3 of 4 stuks. Ook is het mogelijk om bijv. 5 pakketten te bestellen, zodat je gemakkelijk je eigen dakvullende systeem kunt bouwen. In Eneco-gebied is dat een interessante optie. Je krijgt dan alles gratis, op de installatieverklaring na dan. Bij de nieuwsbrief zijn zelfs kopieën van bestellingen van 84 stuks aan DHZ-panelen binnengekomen! Ook is het mogelijk een financiering te krijgen voor de panelen. Als je dus het voorschot van 2500-40.000 euro niet op kunt hoesten, kun je dat bedrag simpelweg lenen. Voor mensen die krap bij kas zitten een uitstekende oplossing om snel aan geld te komen, want binnen een maand wordt de subsidie immers op je rekening gestort. De PV-nieuwsbrief adviseert, zeker als u serieus iets met zonne-energie wilt, een gerenommeerde leverancier te benaderen, die goede voorlichting en service geeft. Dat betekent dat u minstens 5 jaar on-site garantie krijgt, er een degelijke kWh-opbrengstmeter meegeleverd wordt en de panelen, als het er meer dan 4 panelen zijn, te allen tijde gemonteerd worden door een vakman. In de meeste gevallen bent u dan op de lange termijn goedkoper uit dan met DHZ-panelen van het internet. Aan de Rabobank-actie zit overigens een vies luchtje. Anderhalf jaar bereidde MegaPV met Rabobank en 12 leveranciers een grootschalige campagne voor onder de naam Solarfinance. MegaPV had als klant aan de Rabobank gevraagd mee te werken aan een gezamenlijke campagne voor zonnepanelen. In april dit jaar besloot de Rabobank plotseling, na een gesprek met Ecofys, om 'toch maar een andere actie te doen'. De actie blijkt inmiddels vrijwel identiek aan de Solarfinance-campagne. Vanzelfsprekend wordt de Ecofys/BeldeZon-soap vervolgd. Je zou toch zeggen dat dit niet heel lang meer zo door kan gaan. Overigens heeft Ecofys/Ecostream recent een nieuwe actie gestart: SneldeZon, in verband met de snelle beslissing voor 16 oktober 2003.

Echte Energie tóch vaste partner Ecofys In november 2002 onthulde de PV-nieuwsbrief een nauwe samenwerking van Echte Energie en Ecofys/BeldeZon. Deze afhankelijkheid werd stevig ontkend door de toenmalige directeur van Echte Energie, mede omdat BeldeZon bij GroenLinks door Echte Energie was aangeprezen. De nieuwe medewerkers van Echte Energie blijken openhartiger over de innige relatie met Ecofys/BeldeZon. Een lid van de nieuwe zonnestroomvereniging wees Echte Energie op de ware aard van BeldeZon en kreeg het volgende antwoord: 'Hartelijk dank voor uw kritische noot. Echte Energie heeft er echter voor gekozen om samen te werken met BeldeZon. Wij hebben goede ervaring met deze organisatie en zullen deze samenwerking handhaven.

Met vriendelijke groet, Echte Energie'

Nuon subsidiepot eindig Nuon heeft gemeld dat de bodem van de MAP-subsidie is bereikt. Het kan zijn dat sommige toegezegde bedragen niet worden uitgekeerd, zodat er in een later stadium geld vrijkomt. Er kan echter geen garantie meer gegeven worden voor de uitkering van subsidiegelden. Een lastige situatie voor kopers van zonnepanelen in het Nuon-gebied.

Kabinet lijkt functie van EPR niet te onderkennen Met Prinsjesdag is door het kabinet aangekondigd dat de EnergiePremieRegeling (EPR) wordt afgeschaft. In de EPR-lijst zijn nu nog koelkasten, wasmachines, condensdrogers, isolatie, dubbel glas, vloerverwarming, zonneboilers, warmtepompen en Fotovoltaïsche Zonne-energie (PV) opgenomen. Met name de afschaffing van deze subsidie voor warmtepompen en PV zal grote gevolgen hebben voor de markt en op langere termijn de Nederlandse economie. Honderden miljoenen ontwikkelingsgeld voor deze sector zullen binnen een paar jaar wegsmelten. Wat is de argumentatie van het kabinet? De bezuiniging is in eerste instantie uit boekhoudkundige redenen ingegeven. Er was nog 48 miljoen euro nodig, de EPR was totaal 64 miljoen euro (incl. 10 miljoen administratiekosten voor energiebedrijven). Ziedaar de ideale bezuinigingsmaatregel. Daarnaast gaat minister Zalm uit van een principe uit Paars 1, waarbij er meer middelen vrijkomen voor milieu als de economie harder groeit dan verwacht, en dus veel mínder als de economie krimpt. De EPR wordt geacht over milieu te gaan. Als staatssecretaris van Geel het over de afschaffing van de EPR heeft, o.a. op de website van VROM, noemt hij ook juist deze punten en vergeet hij gemakshalve de uitzondering die de regel bevestigt: PV (zonnepanelen) en warmtepompen. Mogelijk is dit een politieke zet, want bij de verantwoordelijke ambtenaren is dit vanzelfsprekend wel bekend. Ambtenaren hebben op dit moment echter geen invloed meer op de besluitvorming. Deze ligt nu bij de politiek. PV werd het afgelopen jaar in sommige gevallen gratis op de markt gebracht, dankzij inzet van MAP-gelden door energiebedrijven, en dat is tegen de bedoeling van de regeling. Hierdoor is bij sommige mensen de indruk ontstaan dat PV overgestimuleerd is. Wat is de werkelijke situatie? Er worden op dit moment zeer zelden tot nooit warmtepompen of PV-systemen zónder subsidie verkocht! PV is daarvoor nog te duur. Een PV-paneel kost anno 2003 ongeveer 600 euro/m² en levert per jaar ongeveer 15 euro/m² op. Zonder bijtelling van rente dus een terugverdientijd van maar liefst 40 jaar. De prijs van PV daalt ondertussen gestaag. Dankzij de hard groeiende wereldproductie (al jaren 10-30%!) en opschaling daalde de all-in-prijs (incl. montage, bemetering, garanties en professionele begeleiding) van een paneel (100 W) van 920 euro in 1999 naar 505 euro in 2003! De wereldproductie van PV meer dan verdubbelde in diezelfde periode. Duitsland, Frankrijk en Italië noemen in hun plan om te investeren in 'nieuwe technologieën' naast o.a. digitalisering van kabelnetten, de derde generatie internet ook duurzame energie. En terecht. De komende decennia zal o.a. PV internationaal een enorme vlucht nemen. Dat is niet

te stoppen. Vóór de ingrepen van het ministerie van EZ enkele jaren geleden, behoorde Nederland qua kennis en ervaring op het gebied van zonne-energie tot de absolute top in de wereld. De laatste jaren zijn we die positie snel aan het verliezen (Shell Solar sloot o.a. haar panelenproductie in Helmond), maar nog steeds is Nederland na Duitsland de nummer twee qua aantal gerealiseerde MegaWatts. Met name met grootschalige projecten als in Amersfoort (Nieuwland, 1,3 MW), Heerhugowaard (Stad van de Zon, 5 MW), Floriade (2,1 MW), Apeldoorn (St Joseph, 1 MW), Amsterdam (de Dageraad, 1 MW), Leeuwarden (NWF, 500 kW), Rotterdam (Blijdorp, 500 kW) behoort Nederland nog steeds tot de top. Deze positie is bereikt door de investering van enkele honderden miljoenen door de Nederlandse overheid in de afgelopen 15 jaar en de daarmee gepaard gaande opbouw van know how. In de PV-sector zijn op dit moment zo'n 800 arbeidsplaatsen in het geding. De achterstand die langzamerhand aan het ontstaan is op dit technische hoogstandje in innovatie en kenniseconomie, is rechtstreeks te verklaren uit dalende inspanningen en investeringen van de kant van de overheid voor zonne-energie in de afgelopen twee/drie jaar. De daarmee gepaard gaande investeringsonzekerheid riep de laatste jaren steeds vaker kortetermijn-acties in het leven, die de kwaliteit van de systemen en de stabiliteit van de markt niet ten goede kwam. Geschiedenis In 2001 is PV, in verband met de grootschalige marktintroductie, verplaatst van de zogenaamde BSE-regeling van Novem (vooral bedoeld voor onderzoek en praktijkexperimenten) naar de EPR, zodat subsidies voor PV ook voor de burger beter toegankelijk zouden worden. De toevoeging van PV aan de EPR die eigenlijk gemaakt was voor koelkasten en wasmachines, had grote gevolgen voor de markt. Vooral de kleine DoeHet-Zelf-pakketten kregen een grote vlucht omdat deze beter bij de aard van de regeling pasten dan grootschalige projecten. Bij die laatste moet de opdrachtgever immers aanzienlijke bedragen voorschieten, zonder dat er ook nog maar één cent is toegezegd. De doe-het-zelfmarkt leidde weliswaar tot een grote bekendheid van PV onder de burger, ook ontstond hierdoor een achteruitgang in kwaliteit en arbeidsinzet. De pakketten krijgen immers minder garantie, worden niet professioneel geïnstalleerd en vaak zonder kWh-meter. Controle op fraude is praktisch ondoenlijk. Daarbij zal de opbrengst van deze pakketten nooit meegenomen kunnen worden in groencertificaten en is de werking na pakweg 5 jaar onzeker. Doordat er verder nauwelijks interessante subsidiemaatregelen voor grootschalige invoering van PV meer zijn, hangt de PV-sector grotendeels aan de EPR-regeling. Misvattingen Zonne-energie draagt nauwelijks bij aan de CO2-uitstootvermindering. Op de korte termijn is dit juist. De overheid dient dus niet in PV te investeren om de Kyotodoelstellingen te halen. De bijdrage van PV zal pas daarná significant worden. De overheid stimuleert PV om haar concurrentiepositie t.o.v. het buitenland te stabiliseren. Subsidies voor PV zijn subsidies voor het milieu Slechts ten dele waar. Op de lange termijn (15-20 jaar) zal PV een significant voordeel hebben voor het milieu. Strikt genomen heeft de productie van PV op dit moment zelfs nog een negatief milieu-effect, er is immers energie voor nodig.

Nederland hoeft niet in PV te investeren, dat doen andere landen wel. Juist. Indien Nederland geen ambities heeft op het gebied van nieuwe technologieën, en de ontwikkeling van de (kennis)economie, dan kan het de investeringen gerust aan andere landen overlaten. Binnen de kortste keren zal Nederland dan know how en technologie moeten importeren, want de groei van PV is dankzij de onstuitbare inzet van landen als Duitsland en Japan een groeimarkt van formaat geworden. De PV-sector kan wel zonder subsidies. Onjuist. De internationale groeimarkt wordt nog steeds gedragen door overheidsinvesteringen. Zonder die investeringen stort de markt in. Pas over een jaar of vijf kan de markt zonder significante overheidssubsidies. PV wordt nooit wat. Onjuist. De prijsdalingen gaan al sinds 1960 gestaag door. Bij iedere verdubbeling van het volume daalt de prijs sindsdien met 10-20%. Het omslagpunt kan dus binnen een vijftal jaren bereikt worden, mits overheden nog een aantal jaren blijven investeren en de energieprijzen verder zullen stijgen. PV kan maar een klein deel van de Nederlandse energiebehoefte dekken. Onjuist. Alleen op de daken in Nederland kan de komende 20 jaar al 15.000 MWp geplaatst worden. Voldoende voor meer dan 30% van de Nederlandse elektriciteitsbehoefte. Gevolgen van de afschaffing van de EPR voor PV - Een terugval van de markt van ongeveer 80%! Vanwege de sleutelrol voor de marktontwikkeling van PV die de EPR in 2001 toegewezen heeft gekregen, betekent de afschaffing van de EPR, zónder een forse compensatie in bijv. de MEP-vergoeding voor zonnestroom een enorme klap voor de markt. - Verlies van zo'n 500 hoogwaardige arbeidsplaatsen in een zeer innovatieve markt zal binnen een jaar optreden. - Wegvloeiing van know how, doordat hooggekwalificeerde werknemers in een andere sector hun heil zullen zoeken. - De op gang gebrachte golf van investeringen door bijv. woningcorporaties in PV zal abrupt stoppen. - Binnenlandse ontwikkeling afgeremd. Bedrijven in de PV-sector zullen noodzakelijke investeringen in PV uitstellen. - Diverse bedrijven in de sector zullen PV als kernactiviteit afstoten of zelfs in zijn geheel sluiten. - Verlies innovatierace. Nederland zal haar koppositie definitief kwijtraken, met alle economische consequenties van dien. Nu al verdwijnen grote partijen uit de Nederlandse markt, vanwege het zeer grillige overheidsbeleid. Op de lange termijn zal deze afschaffing een misser van de eerste orde blijken te zijn. Niet zozeer uit milieu-oogpunt, want de PV-race gaat wel voort, maar vooral uit economisch oogpunt. Een land dat niet investeert in één van de tien nieuwe technologieën is gedoemd tot een achterstandspositie. Nieuwe zonnecel met aanzienlijk verbeterd rendement Raul Jimenez Zambrano heeft door middel van computersimulaties een nieuwe silicium-

germanium zonnecel ontworpen die 48% beter presteert dan eerdere silicium-germanium zonnecellen. Dit is vooral bereikt doordat de cel zeer stabiel is en niet veroudert door invloed van licht. Jimenez Zambrano promoveert op 8 oktober a.s. bij de faculteit Natuur- en Sterrenkunde. Silicium, bekend van de chip- en communicatietechnologie, is ruim voorradig en goedkoop beschikbaar, en heeft een breed spectrum van toepassingen. Steeds vaker blijkt dat toevoeging van het element germanium leidt tot betere resultaten: silicium-germanium chips kunnen nog sneller rekenen, fotodetectoren met ingebouwd germanium zijn 25% sneller dan detectoren van puur silicium. Zonnecellen met amorf silicium-germanium hoeven maar half zo dik te zijn als de cellen van puur amorf silicium, wat de productiekosten omlaag brengt. Bovendien zijn silicium-germanium zonnecellen meer betrouwbaar en hebben ze een hoger rendement. Er is een voortdurende groei in de energievraag, zowel in onze westerse wereld als in de ontwikkelingslanden. Elektriciteit als energievorm is in ontwikkelingslanden nog maar zeer beperkt beschikbaar, maar zelfs in Europa en de V.S. kan de elektriciteitsvoorziening door de hoge vraag plotseling uitvallen, zoals dat in deze zomer van 2003 daadwerkelijk gebeurde. Dit maakt onderzoek noodzakelijk waarin duurzame energiebronnen worden ontwikkeld die met name decentraal en in tijden van hoge elektriciteitsbehoefte in de vraag voorzien. Zonnecellen, die licht rechtstreeks en onderhoudsvrij in elektriciteit omzetten, zijn in dit verband technologisch en economisch interessant. Woensdag 8 oktober 2003 om 12.45 uur Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht Ingezonden actie Haarlemmermeer Ik wil graag de aandacht vestigen op het volgende. Het is het bekende "leed dat PV heet". Wij zouden als leverancier meedoen na een redelijk lange selectie procedure aan een actie in de Haarlemmermeer. Het was groots opgezet, stands, catering, marketing en een organisatiebureau. Zelfs bekende Nederlanders. Een aparte website werd ontworpen. Zaterdag en zondag 20/21 september zou deze manifestatie plaatsvinden. De woensdag ervoor kregen wij via de gemeente nog te horen dat Nuon de subsidie zou verhogen naar €1,50 (gelijk aan Eneco). Heugelijk nieuws, leek het. Dinsdag was bekend geworden dat de EPR afloopt. Vrijdag middag om 14.00 uur worden wij gebeld door het organisatiebureau dat de wethouder heeft besloten om de markt te "versoberen", om reden die mij zeer in het verkeerde keelgat schieten, nl, DE SUBSIDIE NUON IS EINDIG. Hoe kun je nu maandag nog de subsidie verhogen en vrijdag de heleboel cancelen. Dit riekt naar partijdigheid, ik heb zeer het gevoel dat Nuon eerst zijn eigen systemen veilig gesteld heeft. Dit ten koste van de standhouders en bewoners in Haarlemmermeer. Beste PV-nieuwsbrief ik vraag u als onpartijdig journalist hier in volgende nieuwsbrief aandacht aan te besteden. Rob Walraven Reactie nieuwsbrief Naar onze stellige overtuiging is hier geen kwade wil of partijdigheid van Nuon in het spel. De afgelopen maanden is het aantal PV-projecten, dankzij de gunstige subsidievoorwaarden

in razend tempo toegenomen. Nuon heeft hierin hooguit een inschattingsfout gemaakt. In onze diverse overleggen met de Nuon-subsidie-afdeling viel ons juist op hoezeer men probeerde onafhankelijk, correct en onpartijdig te handelen. Ook is de beslissing van de gemeente Haarlemmermeer te prijzen. Men had veel moeite voor de organisatie gedaan en zo veel mogelijk leveranciers een kans willen geven. Met de gekte van de afgelopen maanden (plafond EPR dat 16 oktober is bereikt, onduidelijkheid over Nuon- en Enecosubsidies, leveranciers die nog snel even opdrachten binnen willen slepen, problemen met EPA's) is het erg verstandig om je als gemeente niet te laten meeslepen door de waan van de dag, want de kans op fouten en gedupeerden is levensgroot aanwezig! Het voorbeeld van de BeldeZon-actie vorig jaar in Den Haag (ook een last-minute-grijp-graagactie) ligt ons nog vers in het geheugen. Er zijn ook andere gemeenten die, terecht, besloten hebben acties af te blazen om de geschetste redenen. Dat is jammer voor panelenverkopers, maar daarom nog niet onverstandig. Leveranciers willen in dergelijke situaties soms té graag verkopen, zonder rekening te houden met de risico's voor de klant. Je mag je als burger gelukkig prijzen als je een gemeente hebt, die daarin adequaat optreedt. De kritiek hoort in dit geval gericht te zijn aan de rijksoverheid, die een dermate wispelturig beleid heeft, dat zelfs gemeenten volledig de weg kwijt raken. Opnieuw: zonde van het geld. Ingezonden vergelijking Echte Energie en Greenchoice. Voor mijn systeem van 2880 Wp ben ik naarstig op zoek naar een goede terugleververgoeding. Al gauw kom je dan bij Greenchoice terecht. Zij zijn verder dan Echte Energie in die zin dat ze een echt aanbod hebben voor producenten van zonnestroom. Voorlopig zijn voor mijn situatie Greenchoice en EchteEnergie min of meer gelijk aan elkaar. Ik heb een terugdraaiende draaistroommeter waardoor mijn 'terugleververgoeding' beter is dan wat Greenchoice mij op dit moment kan bieden. Bij EchteEnergie betaal ik voor zover ik het nu kan overzien, voor 'groene stroom' iets meer als bij Greenchoice. Bij Echte Energie krijg ik voor de eerste 600 KWh opgewekte zonnestroom nog een 'extra korting' van ca. 33 euro per jaar. In beide gevallen gaat het om een combinatie van biomassa, wind en zon. Als ik uitga van de gegevens van Greenchoice, Echte Energie en de 'stroomcalculator' op de site van energiewereld.nl en ik naar de juiste milieuvriendelijke stroomsoort omreken, dan is (bij een verbruik van 1200 KWh hoog en 800 KWh laag op mijn teruglopende meter) Greenchoice 10 euro per jaar goedkoper. Ervan uitgaande dat de korting voor zonnestroomleveranciers van 1,5 ct/KWh niet in de berekening van de stroomcalculator wordt meegenomen, komt hier nog 30 euro bij. Hiertegenover staat de korting van 33 euro van EchteEnergie. Netto verschil dus 7 euro op jaarbasis. Bij een niet teruglopende meter met teruglever registratie wordt Greenchoice een veel interessantere keuze. Voor wat betreft de kosten van registratie en inschrijving bij EnerQ, het bedrag (eenmalig 25 euro + jaarlijks 25 euro) lijkt laag maar is het niet, omdat je het in verhouding moet zien tot de (toch beperkte) teruglevering (deel opbrengst wordt om te beginnen al direct in huis verbruikt) die een gemiddelde particulier kan realiseren. Bundeling zou helpen?! Een meter met teruglever registratie kost bovendien waarschijnlijk meer dan de meter die ik nu heb. Ik heb overigens bij ENECO Netbeheer (mijn lokale netbeheer) wel eens naar een dergelijke meter gevraagd. Er ontstond verwarring (zomaar terugleveren mocht helemaal niet) en ik heb er nooit meer iets van gehoord. Misschien ook een nuttige taak voor de ZPV om hierover met de

diverse netbeheerders eenduidige afspraken over te maken (welke meters zijn toegestaan en wat kosten die dan (huur en/of koop). Ruud IJtsma Reactie nieuwsbrief: Onze indruk is ook dat eigenlijk alleen Greenchoice serieus bezig is met een goede en professionele opzet voor terugleververgoedingen, die voortschrijdende ontwikkelingen kan opvangen. Greenchoice is ook de enige partij die antwoord kan geven op vragen over de MEP. Voor wat betreft bemetering is Nuon Monitoring het best op de hoogte. Over het algemeen is communicatie over PV met netbeheerders rampzalig. Veel netbeheerders komen dan met standaardantwoorden dat er schriftelijk toestemming voor teruglevering gevraagd moet worden, dat de toepassing van draaistroommeters gelijk is aan fraude, dat het net verzwaard moet worden voor teruglevering, etc. Veel bezwaren dus, weinig oplossingen. Op zich logisch, want de netbeheer is er niet bij gebaat om meer zonnestroom op het net te krijgen. Die ontwikkeling is echter niet te stoppen, zodat een duidelijker en meer opbouwend beleid vanuit netbeheerders geen slechte zaak zou zijn. Ingezonden: Tóch nog een draaistroommeter! In ons huis was oorspronkelijk bij oplevering een digitale/elektronische electriciteitsmeter geplaatst. Eind 2001 hebben wij zonnepanelen aangeschaft onder de toenmalige subsidieregeling van o.a. gemeente en Nuon. Ons verzoek om een ouderwetse terugdraaiende meter werd afgedaan met de opmerking dat er alleen nog maar digitale/elektronische electriciteitsmeters beschikbaar waren, danwel geleverd werden. Oude analoge draaispoelmeters zouden niet meer gemaakt worden. In februari 2002 zijn onze zonnepanelen aangesloten en is de net nieuwe elektronische meter vervangen door de 'enige echte' draaispoelmeter. Want via contacten bij EWR wist mijn partner dat er nog wel degelijk draaispoelmeters geproduceerd en geleverd werden. Met enige aandringen hebben wij een dergelijke meter 'gekregen': fabrikaat ISKRA / SOREMA, gemaakt in Slovenië, type E72FD-02, met twee telwerken: voor dag- en nacht-stroom.. Daarnaast herinner ik me het verhaal dat er uit oude panden e.d. analoge draaispoelmeters terugkwamen en dat deze beschikbaar zouden zijn voor hergebruik (na herijking), anders zouden ze vernietigd worden. (naam inzender bij de redactie bekend)

Nr. 23 Prinsjesdag 2003 Kabinet laat zonne-energie vallen De enige substantiële bijdrage voor zonne-energie gaat volgend jaar vervallen. De EPR wordt met ingang van 1 januari 2004 zo goed als afgeschaft. Staatssecretaris

van Geel noemt dit in een spotje op de VROM-website logisch 'omdat isolatie en zuinige huishoudelijke apparatuur zonder subsidie ook wel worden aangeschaft'. Gemakshalve vergeet hij de zonneboilers, zonnepanelen en warmtepompen. Met deze bezuinigingsmaatregel wordt in één klap 15 jaar innovatiebeleid op het gebied van Duurzame Energie om zeep geholpen. Dat betekent een enorm verlies aan know how en een enorme kapitaalsvernietiging! Het spotje doet vermoeden dat de staatssecretaris nauwelijks enig benul heeft van de inhoud van de EPR en waar deze het laatste jaar voor werd ingezet. Kenniseconomie, innovatie, dat was de functie van de EPR geworden. Nog dit jaar worden enkele van de grootste PV-projecten ter wereld uitgevoerd in ons land. Dat is na 1 januari 2004 verleden tijd. Zelfs al zou het volledige budget van 14 miljoen voor 100% in PV worden gestopt, dan nog zou het met 3,5 MWp volgend jaar gedaan zijn, terwijl dit jaar nog 8-10 MWp wordt gerealiseerd. Opmerkelijk is dat deze maatregel indruist tegen het beleid van veel provincies, die juist recentelijk op zonne-energie hebben ingezet. Het einde van de PV-branche? Als het kabinet niet snel tot bezinning gebracht wordt wel! Of de MEP voor zonne-energie zou volgend jaar naar 40 eurocent/kWh moeten stijgen… Troonrede besteedt twee zinnen aan duurzame ontwikkeling. ´De milieueffecten van productie en consumptie van goederen en diensten worden nog onvoldoende onderkend. Het stimuleren van duurzame innovaties moet leiden tot een efficiënter gebruik van grondstoffen.´ Twee open deuren zullen we maar zeggen. Hoe pakt dat uit in de praktijk? Voor zonne-energie moet je zijn bij VROM en EZ. Dus hun nota's erop nageslagen. De PV-nieuwsbrief wordt (nog) niet als serieus journalistiek medium gezien, dus was zij aangewezen op het Internet. Oprichting landelijke zonnestroomvereniging Op 22 september 2003 zal in de TH Rijswijk de oprichting van een landelijke zonnestroomvereniging plaatsvinden. Tijdstip 16.00-18.00 uur. Hebt u interesse in een lidmaatschap of wilt u zich meteen al opgeven voor het bijwonen van de oprichtingsvergadering van 22 september 2003? Stuur dan een mailtje naar [email protected] met in het onderwerp: vereniging. U krijgt dan vanzelf alle stukken toegemaild. Alleen natuurlijke personen kunnen vooralsnog lid worden. Windside Turbines Nu de toekomst voor PV er minder rooskleurig lijkt uit te zien, verdienen de kleine windturbines voor in de gebouwde omgeving onze extra aandacht. Eerder besteedde de PV-nieuwsbrief al aandacht aan de Turby en de Windwall. Vandaag de Windside.

De in Finland door gevoerde metingen hebben, in vergelijking tot traditionele propeller windwielen met gelijke oppervlakte, een 50% grotere elektriciteit productie per jaar. De gemiddelde windsnelheid over de gehele wereld ligt ongeveer bij 3 m/s. De speciale Windside-Vleugelvorm maakt het mogelijk, dat de turbine reeds bij een windsnelheid van 1 - 3 m/s stroom produceert, het geen voor een traditionele windmolen onmogelijk is. Naast de windsnelheid beïnvloeden ook turbulenties en windrichtingen de stroomproductie bij windgeneratoren. De Windside Windturbine benut de wind uit elke richting, zelfs bij turbulente winden, terwijl de vleugelvorm elke wind uit elke richting "vangt". De Windside Windturbines zijn in evenwicht met de natuur en het menselijke milieu. De Windturbines zijn volledig geluidloos door de vleugelvorm en tevens om het feit dat de draaisnelheid niet groter is dan de windsnelheid. Het design is attractief, de draaibeweging is langzaam: de Windside Windturbine is een kunstwerk. Vele kunstenaars, landschap- en hoogbouw architecten hebben dit reeds ontdekt, met zeer fraaie en kunstzinnige resultaten.

Nr. 22 september 2003 Oprichting landelijke zonnestroomvereniging Op 22 september 2003 zal in de TH Rijswijk de oprichting van een landelijke zonnestroomvereniging plaatsvinden. De vereniging zal zich in eerste instantie richten op het verbeteren van de voorwaarden voor PV-systemen (aanpakken misstanden, betere terugleververgoeding, subsidieregelingen beter aansluiten bij de praktijk, betere informatie-uitwisseling, etc.). De zonnestroomvereniging zal zich in eerste instantie richten op het op poten zetten van een afdeling voor eigenaren van een PV-systeem. De mogelijkheid van een branche-afdeling wordt in de statuten opgenomen, maar nog niet direct geëffectueerd. De branchevereniging Holland Solar heeft namelijk in haar algemene ledenvergadering van 2 september j.l. besloten om haar gedragscode aan te scherpen, opdat de bestaande geschillencommissie haar werk kan gaan doen. Gezien deze kleine stap in de goede richting lijkt het op dit moment niet opportuun tot onmiddellijke oprichting van een alternatief over te gaan. De nieuwe zonnestroomvereniging krijgt steun van de vereniging Sunergy, Zon & Licht en Ode. Zij zal Holland Solar scherp in de gaten houden in hoeverre het de branchevereniging lukt om intern orde op zaken te stellen. Hebt u interesse in een lidmaatschap of wilt u zich meteen al opgeven voor het bijwonen van de oprichtingsvergadering van 22 september 2003? Stuur dan een mailtje naar [email protected] met in het onderwerp: vereniging. U krijgt dan vanzelf alle stukken toegemaild. Alleen natuurlijke personen kunnen vooralsnog lid worden. Ecofys

Ecofys maakt het van de leveranciers nog wel het meest bont. Steeds weer komen er bij de PV-nieuwbrief klachten binnen over dit bedrijf. Ecofys doet zich voor als onafhankelijk adviseur en krijgt zo vertrouwelijke informatie van talloze bedrijven en projecten onder ogen. Tegelijkertijd verkoopt Ecofys onder de naam Econergy producten die het ontwikkeld met behulp van die kennis en tenslotte verkoopt men complete zonne-energieproducten onder de naam BeldeZon. Econcern noemt zichzelf al de grootste aanbieder van DHZ-pakketten. Daarbij is er niet zelden sprake van diefstal van een project (bekendste voorbeelden: Rabobankcampagne en Sol*Id). Handelsnamen BeldeZon, Ecostream, Ecofys, Ecoventures, Econergy, MySolar, PV-start, Econcern., SolarServices, GrijpuwZon, etc. zijn allemaal 'dekmantels' voor één en hetzelfde bedrijf. Weliswaar is de organisatie verdeeld in een aantal BV's om de schijn van onafhankelijkheid te wekken, maar medewerkers van de BV's lopen gemakkelijk heen en weer. Ecofys is adviseur van diverse overheden en schuift niet zelden haar eigen projecten als SolarServices, BeldeZon en Ecostream naar voren. Aangezien Ecofys veel sleutelposities in de PV-sector vervult, durven weinigen deze partij aan te pakken, al verklaart (zonder bij naam genoemd te willen worden) een niet onaanzienlijk aantal leveranciers dat Ecofys vertrouwelijke informatie gebruikt voor marketingdoeleinden. Al in 1999 werd de dubieuze rol van Ecofys in het programma Tijdsein aan de kaak gesteld. Novem en het ministerie van EZ namen het voor Ecofys op 'omdat men daar zoveel kennis in huis heeft'. Deze vrijbrief heeft er toe geleid dat Ecofys anno 2003 zich alle denkbare vrijheden permitteert. Kritiek op haar werkwijze wordt stelselmatig afgewimpeld of afgedaan als waandenkbeelden van individuen. Tot op heden heeft Ecofys niet inhoudelijk willen reageren op deze beschuldigingen. MEP Wie dacht dat de MEP een interessante subsidie voor PV-eigenaren op zou leveren, komt van de koude kermis thuis. Deze week bevestigde het ministerie van EZ dat deze regeling alleen voor PV-systemen boven de 10 kWp bedoeld is. PV-systemen waar de EPR meestal niet van toepassing is. Hoe deze regeling dan nog een stimuleringsregeling voor PV kan worden is niet duidelijk. De kostprijs voor een kWh zonnestroom is immers 40 eurocent, terwijl de MEPvergoeding+brandstofvergoeding+REB-vrijstelling totaal niet verder komt dan 11 cent/kWh. Uit berekeningen van projectbureau MegaPV blijkt dat de MEP het omslagpunt bereikt bij ongeveer 5 kWp. Maar gezien de rompslomp die men voor toekenning moet ondergaan sluit het zich aan bij het uitgangspunt van het ministerie. Alleen indien men al een digitale meter met teruglevermogelijkheid heeft kan het bij meer dan 1000 kWh terugleveren lonen om over de teruggeleverde hoeveelheid MEP aan te vragen. De Groene Leguaan krijgt als eerste DE-verklaring PV Afgelopen week heeft Continuon de CertiQ-aanvraag van De Groene Leguaan in het kader van de MEP goedgekeurd. Het certificaat zal afgegeven worden over de daadwerkelijk teruggeleverde zonnestroom en níet over de opbrengst. Aangezien De Groene Leguaan 42 kWp op haar daken heeft liggen, wordt er jaarlijks ongeveer

18.000 kWh teruggeleverd. Goed voor 1000 euro MEP-subsidie, na aftrek van kosten. Shell wil niet 5 miljard dollar investeren in zonne-energie ´Koninklijke/Shell Groep wil de komende vijf jaar 5 miljard dollar investeren in activiteiten op het gebied van zonne-energie. De investeringen zijn gericht op overnames en onderzoek. Dat heeft een official van het bedrijf woensdag gezegd. Energiebedrijven als Shell en BP voeren hun bestedingen aan duurzame energie op, om aan de eisen van overheden en milieugroeperingen tegemoet te komen. Ook vanwege de omzetgroei van circa 15% per jaar. Shell is de op drie na grootste producent van zonnepanelen in de wereld.´ Dit bericht stond in het Financieel Dagblad en Energiemanagement.net. Uit verificatie door de PV-Nieuwsbrief bij Shell Solar bleek echter dat dit bericht niet juist was! Helaas… Eerste Windwall geplaatst In juli werd de eerste Windwall geplaatst in Zwolle. Deze molen zou je de windversie van de EcoNok kunnen noemen, of de horizontale versie van de Turby en staat ons inziens een even goede toekomst te wachten. De Windwall kan geplaatst worden op flatgebouwen en op de nok van een dak. In principe kan men de molen ook verticaal langs een gebouw plaatsen. De molen kan in onderdelen geplaatst worden. Genoeg reden om hem in de PV-nieuwsbrief te noemen. De molen kan immers net als PVpanelen op een platdak geplaatst worden en kan in sommige gevallen een alternatief bieden. Doorsnede 1200 mm plus kooi Nom. vermogen ca. 4 kW vanaf 11 m/s. Lengte ca. 15 m Massa ca. 1000 kg, afhankelijk van montageframe Jaarproductie ca. 7.500 kWh bij 6,0 m/s gemiddelde windsnelheid De vorm van de rotorbladen voorkomt dat het zgn. "helikoptergeluid" ontstaat. De snelheid waarmee de rotorbladen draaien is met max. 35 m/s duidelijk lager dan bij conventionele windturbines (65 tot 80 m/s). Door deze twee effecten is de WindWall relatief geluidsarm. De geluidsproductie kan voorlopig nog niet kwantitatief worden opgegeven. De WindWall 1200 leent zich voor serie schakeling. De koppeling van meerdere systemen aan één centrale regeling en inverter levert een aanzienlijke besparing op de kosten van elektronica zonder aantasting van de regeling en de efficiency van de WindWall. Prijs vanaf: € 20.000,-. De molen komt net als de Turby en een PV-systeem in aanmerking voor de EIA en de opbrengst past in principe binnen de MEP-regeling. Meer info bij: Hans van der Heijde - [email protected]

ENECO krijgt voor tweede keer berisping In de nota "Subsidies voor zonneboilers, zonnepanelen en warmtepompen in de woningbouw in 2003" kende Eneco een subsidie van 1,50 euro/Wp toe aan Ecostroomklanten. Als men dus buiten het verzorgingsgebied van Eneco woonde, kon men overstappen op Ecostroom en na de daadwerkelijke overstap (meestal na drie maanden) de forse MAP-bijdrage ontvangen. Hiermee gebruikte Eneco de MAP (gemeenschapsgeld) voor het binnenhalen van groenstroomklanten. Op 27 maart dit jaar tikte de minister het energiebedrijf via EnergieNed op de vingers. Deze constructie was niet toegestaan. De MAP-gelden zijn alleen bedoeld voor de mensen in het verzorgingsgebied van Eneco, of men nu stroom afneemt van Nuon, Essent of Greenchoice. Eneco paste haar beleid in april aan en keerde geen MAP-gelden meer buiten het verzorgingsgebied uit, tot halverwege juni. In juni besluit Eneco het verbod van het ministerie naast zich neer te leggen en tóch weer MAP-gelden voor de werving van Ecostroomklanten in te zetten. Op maandag 1 september jl. is Eneco ándermaal op de vingers getikt. Het is niet toegestaan de MAP-gelden buiten het eigen verzorgingsgebied in te zetten. Hoewel de inzet van Eneco voor zonne-energie te prijzen is, werkt deze aanpak helaas contra-productief. De chaos is inmiddels compleet! Met deze wispelturigheid is de markt volkomen verziekt! Talloze mensen zijn inmiddels overgestapt op Ecostroom en wachten de bevestiging af om gebruik te kunnen maken van de hoge subsidie (waar men dus geen recht op heeft…). Lopende acties, zoals een actie in Schiedam, zijn volledig in het honderd gelopen vanwege deze onduidelijkheid. De meeste leveranciers weten nog niet van dit verbod. Vele leveranciers doen/deden alsof de klant zeker recht heeft op de subsidie en verwijzen naar de genoemde nota van Eneco. Projectbureau MegaPV heeft sinds juli alle adviezen over de aanschaf van PVsystemen opgeschort in verband met deze gekte. MegaPV wilde niet adviseren om op Eneco over te stappen, omdat dit tegen de wet was, maar verschillende leveranciers lapten deze boodschap aan hun laars. Gevolg: totale chaos en opnieuw krijgen leveranciers die het niet zo nauw nemen in de voorlichting een voorsprong. Ingezonden Dat energiebedrijven beslist niet voorbereid zijn op de komst van dakvullende PVsystemen, die meer en meer zonnestroom aan het net gaan leveren, toont deze ingezonden brief aan. Energiebedrijven denken het liefst in een leverancierconsument-verhouding, maar dat is met de komst van PV definitief verleden tijd! Deze week kreeg MegaPV nog de opmerking van een Essent-medewerker dat het aansluiten van een PV-systeem op een draaistroommeter absoluut fraude is en dat voor teruglevering schriftelijk toestemming gegeven moet worden door de netbeheerder. Eneco is het daar weer niet mee eens, zoals hierna zal blijken. Energiebedrijven komen dus wel met veel bezwaren, maar met weinig oplossingen en nog minder onderlinge afstemming. Uiteindelijk blijkt men meestal wel van goede wil, zoals het geval was bij mevrouw François.

Mijn moeder heeft 1800 Wp aan zonnepanelen op haar dak liggen. Die hebben in 3 jaar tijd bijna 4600 kWh geleverd, en het laatste jaar zelfs meer dan haar jaarverbruik zodat haar meter lager aanwees dan vorig jaar. Eneco dacht dat er met de meter geknoeid was en stuurde daarom extra rekeningen op basis van geschatte meterstanden, en een monteur om de meter te vervangen, die overigens onverrichterzake is weggegaan omdat hij constateerde dat de meter niet kapot was: toen de magnetron werd aangezet draaide hij wel gewoon hard vooruit... Het bleek echter heel moeilijk om via de klantenservice door te dringen tot in de hogere Enecoregionen. Na een aantal zinloze telefoontjes waarbij mijn moeder van het kastje naar de muur gestuurd werd en soms tot een half uur lang in de wacht gezet werd, lukte het uiteindelijk om het kwartje aan het rollen te brengen, toen wij informeerden naar de mogelijkheid een terugloopmeter te laten plaatsen. Wij kregen een telefoonnummer in Delft, waarna vervolgens een ander nummer in Delft, van de Eneco afdeling die zonnepanelen verkoopt. Aldaar verzekerde men mij dat Eneco geen terugloopmeters levert omdat zij tot op heden geen regeling hebben voor een terugleververgoeding. Met deze kennis gewapend belde ik opnieuw de klantenservice en vroeg een manager te spreken. Ik werd vervolgens doorverbonden met de afdeling subsidies. Daar kreeg ik een mevrouw aan de lijn die hoogst verbaasd was om te horen dat de zonnepanelen al drie jaar op het dak liggen, en dat ik niet wilde informeren naar subsidies. Deze mevrouw heeft ons daarop laten terugbellen door een leidinggevende van de afdeling klantenservice, die het verhaal begreep en ook wist dat het niet illegaal is om zonnepanelen aan te sluiten op een reguliere elektriciteitsmeter die achteruit kan lopen. Omdat Eneco geen terugleververgoeding heeft geregeld, vergoeden zij vooralsnog het volle Eneco-tarief van iedere kilowattuur die via een achteruitlopende meter aan het net wordt teruggeleverd. Blijkbaar willen zij dit niet aan de grote klok hangen, dan nam immers iederéén zonnepanelen... - zodat zelfs intern niet alle medewerkers hiervan op de hoogte zijn. Twee dagen later heeft mijn moeder een excuusbrief ontvangen van Eneco, waarin zij zich verontschuldigen over het feit dat zij ten onrechte hebben gedacht dat er sprake was van fraude. In deze brief wordt toegezegd dat er z.s.m. een volledig gecorrigeerde nota zal worden opgestuurd op basis van de opgegeven meterstanden. Dit zou betekenen dat Eneco alle betaalde maandvoorschotten van het afgelopen jaar terugbetaalt. Misschien betekent dit dat de wind uit een andere hoek gaat waaien. Ik hoop dat u ook medewerking vindt bij de energiebedrijven, bij het oplossen van gelijksoortige problemen. Volhouden is de boodschap, maar we wachten met goede hoop het resultaat af. Met vriendelijke groet, Marjolein François Oproep diensten vereniging De nieuwe vereniging kan enthousiaste mensen goed gebruiken. Vandaar deze oproep voor de volgende vrijwilligerstaken:

Webmaster - De vereniging zal een eigen webadres moeten krijgen. Wie wil/kan een dergelijke site opzetten en onderhouden. Combinatie met bestaande onafhankelijke websites is, zeker in de beginperiode, mogelijk. Nieuwsbrief - De PV-nieuwsbrief kan het nieuwe orgaan voor de vereniging worden. Wie wil deel uitmaken van de redactie en stukken aanleveren? Toekomstige leden kun alvast nadenken over een pakkende, onderscheidende naam, die nog niet geclaimd is als domeinnaam. Tot 21 september 2003 kunnen kandidaat-bestuursleden worden voorgedragen. Men kan zichzelf voor dragen of iemand anders.

Nr. 21 augustus 2003 Oprichting landelijke zonnestroomvereniging De afgelopen maanden is het initiatief genomen tot de oprichting van een landelijke zonnestroomvereniging. De oprichting is het logische vervolg op het PV-manifest 2001. Daarin wordt opgeroepen tot een onafhankelijke branchevereniging en een goede informatie-uitwisseling. Helaas is het eerste nog nauwelijks geconcretiseerd. Daar gaat nu verandering in komen! De vereniging zal twee afdelingen krijgen: een branche-afdeling en een zonnestroomproducenten-afdeling. Diverse partijen hebben al enthousiast gereageerd en hebben zich nog vóór de officiële oprichting spontaan aangemeld. De échte zonnestroomvereningen Sunergy en Zon&Licht steunen dit initiatief van harte en willen een regionale afdeling van de vereniging gaan vormen. Nu de chaos in de PV-sector compleet is, werd de roep om een daadkrachtige branche-organisatie steeds luider, terwijl ook eigenaren van een PV-systeem ondersteuning zoeken bij de problemen waar ze tegenaan lopen. Er zijn inmiddels 25.000 eigenaren van een zonnestroomsysteem en deze eigenaren zouden een vuist moeten kunnen maken tegen onduidelijke regelingen, slechte service/kwaliteit en voor o.a. een adequate terugleververgoeding. Zij kunnen de branche-afdeling voorzien van informatie. De branche-afdeling zal in het eerste jaar naast intensieve informatie-uitwisseling vooral de, al of niet vermeende, misstanden in de PV-sector aanpakken en zo tot een serieuze gesprekspartner voor overheden moeten uitgroeien. De 'instap-contributie' zal voor bedrijven uit de PV-sector € 100,- bedragen en voor PV-eigenaren € 10,-. De zon is immers van iedereen en de contributie mag ook voor starters geen belemmering vormen. Oproep vereniging Hebt u interesse in een lidmaatschap, of wilt u zich meteen al opgeven voor het bijwonen van de oprichtingsvergadering in week 39? Stuur dan een mailtje naar [email protected] met in het onderwerp: vereniging. U krijgt dan vanzelf alle stukken toegemaild, waaronder concept-statuten en -huishoudelijk reglement. Energiebedrijven zijn vooralsnog uitgesloten van lidmaatschap, maar medewerkers met een eigen PV-systeem kunnen vanzelfsprekend wel lid worden van de producenten-afdeling.

Inval bij FRN Technologies De directeur van FRN Technologies blijkt over documenten te beschikken, waaruit zou blijken dat hij min of meer toestemming heeft voor het toepassen van een machtiging. Daarnaast blijkt ook Nuon als sinds februari in haar NuZon-campagne met machtigingen te werken. De PV-nieuwsbrief onderschepte een schrijven van het ministerie van VROM aan enkele energiebedrijven, waarin gemeld wordt dat het verbod op de machtiging, zoals opgenomen in het EPR-reglement, in strijd is met het burgerlijk wetboek. Omdat het toepassen van de machtiging onwenselijk is, aangezien het de EPR in gevaar zou kunnen brengen en fraude gemakkelijker maakt (nóg gemakkelijker, red.), is VROM ongelukkig met dit feit. Het officiële antwoord van VROM luidt: 'Cessie en machtiging is mogelijk, maar er moet alleen nog een manier uitgewerkt worden waarop het op verantwoorde wijze in de administratieve systemen van de energiebedrijven kan worden verwerkt. EnergieNed is hier momenteel mee bezig. Aangeraden wordt om in overleg met betrokken energiebedrijven afspraken te maken over hoe de aanvraag kan worden aangeleverd.' Machtiging is dus mogelijk, maar het is nog niet duidelijk hoe. Ook nu weer blijken de commerciële energiebedrijven zeker een jaar voorsprong te hebben bij de levering van hun panelen. Vermoedelijk is het bij de overheid nog niet doorgedrongen dat energiebedrijven commerciële organisaties zijn. Leveranciers wordt nu aangeraden bij hun grootste concurrent overleg te voeren over interessante constructies! Oproep leverancierspool Projectbureau MegaPV richt zich, de naam zegt het al, op grote projecten vanaf 100 kWp. Voor deze projecten schrijft MegaPV telkens een tender uit onder leveranciers, waarbij de leverancier moet voldoen aan hoge kwaliteitseisen in technische zin maar ook voor wat betreft service richting de klant. Het gaat bij dergelijke projecten immers om miljoenen euro's die geïnvesteerd worden door overheid (gemeenschapsgeld) en de opdrachtgever. Projectbureau MegaPV nodigt leveranciers uit om zich in te schrijven voor de leverancierspool van MegaPV. De leveranciers die op dit moment al van deze pool uitmaken, hoeven niet opnieuw in te schrijven. Eisen die aan leveranciers gesteld worden zijn: een zeer goede prijskwaliteitverhouding, voldoen aan het NTA-opleveringsprotocol, minimaal 5 jaar on-side garantie op het systeem, afgeven opbrengstgarantie, scherpe turn-key prijs, snelle en flexibele offerte-afhandeling, ruime ervaring met dakvullende systemen, voldoende financiële draagkracht voor grote projecten (afgifte jaarstukken 2002) en (binnenkort) lidmaatschap van de nieuwe zonnestroomvereniging. Denkt u als leverancier te behoren tot deze club van gerenommeerde leveranciers dan kunt u uw interesse kenbaar maken bij [email protected] met 'leverancierspool' in het onderwerp. DHZ-pakketten ter grootte van een dak Sunpower begon er enige jaren geleden mee en nu wordt het slechte voorbeeld overal gevolgd. Je levert een lading 'DHZ-pakketten', laat de particulier het dak

opgaan om alles te installeren, laat een gecertificeerd installateur de extra groep aanbrengen en de zaak aftekenen en bingo: de volle subsidie is binnen, ook voor DHZ-systemen groter dan 600 Wp. In onze proeftuin in Stavoren hebben we een dergelijk dak vier jaar geleden laten aanbrengen, door een gecertificeerd leverancier wel te verstaan. Voor ieder paneel één omvormer. Na drie jaar was 50% van de omvormers kapot en moest het héle PV-dak eraf om de omvormers te vervangen. Deze constructie leidde tot de vraag van iemand of we een 1 MWp-project in voorbereiding misschien ook niet goedkoper met de DHZ-pakketten van BeldeZon konden uitvoeren. Je moet er niet aan denken. Op de DHZ-pakketten zit een minimum aan garantie en groot kans dat na enige jaren een groot deel van de omvormertjes aan vervanging toe is. Deze 'zelfmontage-truc' zorgt natuurlijk wel voor goedkopere systemen en korte termijn winst. En de overheid betaalt voor deze inferieure kwaliteit, want volgens de letter van de regeling is deze constructie toegestaan, zo is te lezen op de VROM-site. Moeten PV-panelen geplaatst worden door gecertificeerde bedrijven of mag je zelf plaatsen waarna een gecertificeerd bedrijf een certificaat voor plaatsing afgeeft? In de TRE 2003 wordt met betrekking tot een aantal voorzieningen opgemerkt dat de installatie verzorgd dient te worden door een erkende installateur. Het Ministerie van VROM is van mening dat verzorgen in deze context inhoudt dat de installatie van de voorziening onder de verantwoordelijkheid van de installateur moet gebeuren. Dit laat onverlet dat die installateur onderdelen van de installatie door derden bijvoorbeeld door de onderaannemers - laat uitvoeren. Ander gezegd: verzorgen betekent niet dat de volledige installatie per se door de installateur moet worden uitgevoerd. Het is de verantwoording van de installateur om te bepalen of en, zo ja, welke werkzaamheden door hemzelf of door derden worden uitgevoerd. Hij is echter wel te allen tijde verantwoordelijk. In onze ogen wordt het hoog tijd dat de toekenning van subsidies ook gekoppeld wordt aan strikte kwaliteitseisen voor PV-systemen, waaronder 5 jaar (opbrengst)garantie en een goed bereikbare centrale inverter voor systemen groter dan 600 Wp. MEP In de aanvraagprocedure zijn enkele wijzigingen aangebracht. Een daarvan is dat nu de MEP-aanvraag tegelijkertijd met de aanvraag van het groencertificaat kan plaatsvinden. Dat scheelt veel wachttijd. In de nieuwsbrief van juli stond dat het moeilijk was de EAN-code te vinden. De helpdesk van Continuon had www.continuon.nl doorgegeven. De juiste website is http://www.continuon.net/webean/, zo ontdekte een van de lezers. Ondertussen loopt onze aanvraag voor een groencertificaat nog, de wachttijd is inmiddels opgelopen tot acht weken.

Lezenswaardige websites www.minvrom.nl/woningwet Met daarin de voorwaarden voor bouwvergunningvrij zonnepanelen plaatsen. http://www.vrom.nl/pagina.html?id=10918#8 Met daarin aanvullingen op de EPR-regels. www.epk.nl Met daarop de in de EPR opgenomen panelen www.netwerk.tv Met in het weekarchief de uitzending van maandag 21 juli 2003 over subsidiefraude. Ingezonden Ik heb de hele middag weer eens zitten lezen in documentatie en websites over mogelijke aanschaf van (vrij veel) zonnepanelen. Ik heb zelfs een offerte aangevraagd bij Stroomwerk voor een geintegreerd systeem. Als toetje las ik de PV-Nieuwsbrief van 19 juni 2003 en terug. Ik moet zeggen, de artikelen zijn pakkend geschreven, iedereen die een veeg behoort te krijgen, krijgt die ook, maar ook open doekjes worden gegeven. Alleen.... mij slaat de angst om het hart, wil ik me wel in deze jungle begeven? Na 1 uur lezen is het niet meer te bevatten in welke slangenkuil ik stap als ik hier mee doorga. Dat kan niet de bedoeling zijn van hoofdredacteur Hendrik Gommer. Voor de incrowd, de ambtenaren en wie ook meer zijn beroep maakt van zonneenergie, is de vorm en de inhoud van de Nieuwsbrief als "waakhond" uitstekend, maar niet voor mij: ik wil weten waar ik aan begin en wat de huidige regels zijn, met wellicht een waarschuwing of analyse over de problemen. Ik stel voor om naar onwetende, aarzelende amateurs (immers de grote, nieuwe groep waar de groei uit moet komen), in een up-to-date samenvatting uit te leggen van wat op dit moment mogelijk is, wat de regels zijn, en wat er gaat veranderen. Ik moet nu een half jaar of meer nieuwsbrieven lezen om hier achter te komen. Met veel waardering voor de kennis en de vasthoudendheid van de redacteur en een vriendelijke groet, Wouter Bazen Antwoord van de redactie De nieuwsbrief is twee jaar geleden inderdaad gestart als intermediair voor vakmensen. In toenemende mate bleken echter ook PV-eigenaars geïnteresseerd in de achtergronden. Tegelijk met de groei van deze groep namen ook de onduidelijkheden in de sector toe. Nederland blijkt nauwelijks voorbereid om de toestroom van een enorme groep (uiteindelijk 5 miljoen!) zonnestroomproducenten. Zogezien is de nieuwsbrief slechts een weerspiegeling van deze situatie. De kritiek van Wouter Bazen snijdt desalniettemin hout. Er moet een verandering komen! Deze nieuwsbrief is wellicht de voorbode daarvan. Van de nieuwe zonnestroomvereniging zullen ook de verenigingen Sunergy en Zon&Licht deel uitmaken, waardoor verwacht

mag worden dat er in toenemende mate méér praktische informatie voor de (toekomstige) zonnestroomproducent vrijkomt. De nieuwsbrieven van bijv. Zon&Licht (www.zon-licht.nl) zijn nu al zeer informatief. Overigens is Stroomwerk een zeer ervaren leverancier. Zij zullen u ongetwijfeld een uitstekend PV-systeem leveren en hebben dus eigenlijk helemaal geen misleidende reclame nodig! Oproep diensten vereniging Opstellen statuten - Het is de bedoeling om in week 39 de concept-statuten voor de vereniging gereed te hebben. Welke mensen met ruime ervaring in de PV-sector willen tot die tijd meewerken aan het vervolmaken van het statuutvoorstel voor de vereniging? Toekomstige leden kun alvast nadenken over een pakkende, onderscheidende naam, die nog niet geclaimd is als domeinnaam. Samenvatting situatie PV in Nederland Op verzoek een korte samenvatting van de huidige situatie. Het blijft onoverzichtelijk, maar we konden er onder de huidige omstandigheden niet meer van maken… Je wilt zonnepanelen op je dak en kijkt niets-vermoedend op de Top50 Solar voor een leverancier. Wat gebeurt er achter de schermen? Allereerst zijn er diverse leveranciers die doen alsof ze 'onafhankelijk' zijn, maar dat is niet het geval: BeldeZon, Vereniging Zonnestroom en energiebedrijven. Onafhankelijkheid klinkt goed als verkoopargument en wordt als zodanig misbruikt. Dan blijkt dat je recht kunt hebben op EPR, EPA, MAP en MEP. De EPR is een subsidie van 3,50 euro/Wp en wordt uitgekeerd aan huishoudens en woningcorporaties. De EPA-bonus, 0,35 euro/Wp, wordt uitgekeerd als je eerst een Energie Prestatie Advies laat opmaken, dan bestelt en je huis ouder is dan 1998. De MAP krijg je via het energiebedrijf en is een oude subsidie, die officieel beperkt is tot het oude verzorgingsgebied van het energiebedrijf. Wordt naar alle waarschijnlijkheid per 1 januari 2004 afgeschaft, al wordt dat al drie jaar geroepen. De MEP is een nieuwe regeling die per 1 juli is ingegaan, maar daarbij weet nog niemand hoe die uitgekeerd moet worden, wat de klant krijgt en hoe je moet meten waar de zonnepaneleneigenaar recht op heeft. Volgens het ministerie zou deze regeling de zonnestroom-producent 6,8 eurocent/kWh moeten opleveren. EPR, EPA en MAP worden alle drie door het energiebedrijf uitgekeerd, waardoor het líjkt alsof het geld is van het energiebedrijf. Dat is echter niet het geval. Het gaat in alle gevallen om overheidsgeld. Maar energiebedrijven als Nuon en Eneco verkopen zélf ook panelen, realiseren zelf projecten met MAP-gelden en beoordelen subsidieaanvragen. Hierdoor ontstaat een ongelijke positie met onafhankelijke installateurs, die alles bij het energiebedrijf moeten aanvragen. Eneco en Nuon hebben MAP-gelden ook buiten hun verzorgingsgebied aan eigen groenstroomklanten gegeven. Dit is in maart (nogmaals) verboden door de minister,

maar Eneco doet het nog steeds. Of de forse uitkering van Eneco (1,50 euro/Wp) standhoudt is zeer onzeker vanwege het verbod van de minister (waar Eneco dus tegenin gaat), vanwege het misbruik van gemeenschapsgeld voor bedrijfsreclame en vanwege de vrije lange overstapduur van het ene op het andere energiebedrijf (minimaal twee maanden). Door deze ongelijke situatie, gaan partijen zoeken naar uitwegen om de situatie eigenhandig gelijk te trekken. FRN is daar een voorbeeld van, men denkt: wat het energiebedrijf kan, kunnen wij ook en trekt de subsidie af van de panelen. Of men verzint andere manieren om de fraudegevoelige, onduidelijke en onwerkbare regels te omzeilen. Het inschrijfformulier van BeldeZon is daar een goed voorbeeld van. Maar stel je hebt een bedrijf, waar je geen EPR kunt krijgen, naast je woning staan. Dan leg je de panelen op je bedrijf en voedt de energie in bij je woning. Krijg je alsnog je subsidie. Of bent een stichting voor daklozen en je hebt dus geen recht op de EPR. Je bestelt dus privé de DHZ-panelen en legt ze op het dak van de stichting en krijgt zo toch alle subsidies. Of je koopt hier gratis DHZ-panelen in het Eneco-gebied, incasseert de subsidie en verkoopt ze door aan je vrienden in Duitsland. Of je kunt panelen kopen, waarna je méér subsidie krijgt, dan de panelen hebben gekost. Je koopt een aantal panelen en zet ze in de kast en bent weer rijker. Kan allemaal en het komt vast ook voor. Geen controle, al gaat daar ongetwijfeld verandering in komen. DHZ-panelen moet je zelf op je dak schroeven en er is dus nauwelijks geen sprake van kwaliteitscontrole. Dit jaar worden er duizenden DHZ-pakketten verkocht (soms ook als heel dak vol, hetgeen niet is toegestaan en qua kwaliteit onwenselijk is). Controle is moeilijk, terwijl men evenveel subsidie ontvangt als de professioneel aangebrachte systemen. Vaak is de subsidie gelijk aan het aankoopbedrag. Waar professionele installateurs verplicht zijn een steiger op het dak te zetten, wordt de particulier zo het dak opgestuurd. DHZ-panelen zijn dus goedkoop, maar tegelijkertijd letterlijk en figuurlijk voor eigen risico. Het is lastig betrouwbare leveranciers of adviseurs te onderscheiden van de 'onbetrouwbare'. De particulier is op dit moment overgeleverd aan het toeval. Wel kan hij checken of er 5 jaar systeemgarantie gegeven wordt en hoelang het betreffende bedrijf al bestaat. De regelingen veranderen zonder overdrijven ieder (half) jaar van inhoud en opzet, waarbij aanvullingen tussentijds - soms wekelijks - gegeven worden. Daardoor weten zelfs vakmensen niet meer precies wat nu wel en wat niet mag. De mentaliteit binnen PV-Nederland is daardoor: als de overheid onbetrouwbaar is, hoeven wij ook niet meer betrouwbaar te zijn. Hoog tijd dus voor een daadkrachtige vereniging en serieus overleg met de overheid!

Nr. 20 eind juli 2003 Door Hendrik Gommer

Netwerk stelt chaos in PV-Nederland aan de kaak Op maandagavond 21 juli heeft NCRV Netwerk de chaos in PV-Nederland aan de kaak gesteld naar aanleiding van een inval bij FRN-technologies in Odoornerveen. De impact was zonder overdrijven enorm te noemen. Het bericht werd in alle landelijke dagbladen overgenomen, vakbladen, op de radio en door diverse regionale kranten. Zoals al zeker twee jaar in de PV-nieuwsbrief wordt gemeld, is het geval van FRN weliswaar vergaand, maar slechts het topje van de ijsberg van alle misstanden in PV-Nederland. Trouwe lezers van de nieuwsbrief zullen dat kunnen beamen. Inmiddels kan gemeld worden dat dit gegeven nu eindelijk door diverse partijen serieus genomen wordt en dat de uitzending van Netwerk vermoedelijk het begin zal zijn van een grote zuivering in de PV-sector. Reacties positief en bezorgd De reacties op de uitzending waren tweeledig. Aan de ene kant was er de erkenning dat hetgeen maandag in de uitzending gemeld is zonder meer juist is. In Nederland is het zo dat je veel panelen verkoopt als zoveel mogelijk sjoemelt met de regels en niet als je de beste prijs/kwaliteitsverhouding biedt. De andere veelgehoorde reactie is: Als de regering hoort van al deze praktijken kunnen we de subsidie volgend jaar wel vergeten! Bovendien komt PV in een kwaad daglicht. Angst is een slechte raadgever, heet het gezegde. Nog zo een is: Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. In 2001 is er het PV-manifest opgesteld, naar aanleiding van een zwartboek dat toen door de belangrijkste spelers in de PVsector werd onderschreven. Dit was een aanbod aan het ministerie van EZ om gezamenlijk te komen tot een eerlijke markt. EZ wees het af en daarmee vervielen alle partijen langzaam maar heel zeker weer in hun oude praktijken. ´Onbetrouwbare overheid? Dan wij ook onbetrouwbaar!´ Het manifest heeft uiteindelijk nergens toe geleid. Zelfs de branchevereniging (zie verderop in deze nieuwsbrief) kan hoogstens persberichten uitgeven, maar gezag, daadkracht, ho maar. Een eerbaar burger wil niet werkzaam zijn in zo'n branche. In ieder spel is het zo dat een ieder zich aan de regels moet houden en daar controle op moet worden uitgevoerd. Als dat niet gebeurd is er aan het spel helemaal niets meer! Dan blijft er uiteindelijk alleen een vechtende kluit over. Dat is op dit moment in PV-Nederland aan de hand. Tot mijn grote spijt! Zoals ik al in de laatste nieuwsbrief schreef: ´of ik word krankzinnig verklaard, of dit spel wordt krankzinnig verklaard.´ Het is nu wat mij betreft een van tweeën. Oftewel: ´het spel gaat weer gespeeld worden met voor ieder gelijke regels, of ik ga mijn eigen spelletje spelen in een hutje op de hei´. 'Een mooi ideaal wordt kapotgemaakt' Bij MegaPV kwamen diverse reacties binnen van mensen die menen dat door deze negatieve geluiden een mooie markt van zonnepanelen kapotgemaakt wordt. Twee dingen moeten hier onderscheiden worden: de markt en de mooie zonnepanelen. Zonnepanelen zijn edele high-tech kunstwerken, waarmee de aarde zo snel mogelijk

bedekt moet worden. Daardoor zal de aanslag van de mens op het klimaat drastisch teruggebracht worden. Het is de taak van de Nederlandse overheid om daar, als rijke natie die veel energie verbruikt, flink in te investeren. Doet men dat op een goede manier dan heeft dat talloze voordelen. Doet de Nederlandse overheid dat niet, dan ontloopt zij haar verantwoordelijkheden en kan zij, opnieuw, niet verwachten dat burgers wél hun verantwoordelijkheden op zich nemen. De markt daarentegen is al jaren verziekt. Door onvoldoende voorbereide maatregelen, slecht doordachte campagnes en korte termijn denken, werden de gezonde marktverhoudingen volledig verstoord. Er is dus ook weinig moois meer te ontdekken aan die markt. Sterker nog: veel mensen zijn er psychologisch aan onderdoor gegaan! Het is ook de verantwoordelijkheid van de overheid om met goed uitgewerkte wetten, een duidelijke visie en overleg met onafhankelijke praktijkmensen te komen die de markt wérkelijk een stimulans geven (zoals het geval is in Duitsland), in plaats van die markt kapot te maken. PV is een lange termijn onderwerp. Pas in 2050 zal een groot deel van de wereldenergiebehoefte door zonne-energie gedekt kunnen worden, mits we daar nu op een goede manier op inzetten. De ellende van nu komt in feite voort uit de kinderziekten van een sterk groeiende markt, maar daarbij zijn mijns inziens twee dingen van groot belang te onthouden: Eerlijkheid duurt het langst! En 'Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel!' Voor een project van 50 jaar, weet ik waar ik voor kies, al is de waarheid soms nog zo hard. Verschillende tips Nu het deksel van de beerput is, komen steeds meer mensen met tips over zaken die niet deugen. Daarbij wil men liever anoniem blijven. Ik ben bereid om het gezicht van die mensen te zijn, maar liever had ik toch dat iedereen zich gewoon uitspreekt. Vrijwel alle ingewijden in de PV-sector wéten van de problemen van de afgelopen jaren. Is MegaPV nu een verlengstuk van de FIOD geworden? Neen! De tip over FRN is binnengekomen uit de reguliere controle-organen. Ook Netwerk kreeg de tip van iemand anders dan MegaPV! MegaPV is al wel jaren voorstander van zuivering van de markt en gezonde marktverhoudingen. Het zal dus (blijven) meewerken aan de realisatie daarvan. MegaPV blijft samenwerken met de vele organisaties die zich het goede doel voor ogen houden en dat op een eerlijke manier proberen te bereiken. Inval bij FRN Technologies Op donderdag 17 juli is er een inval geweest bij twee bedrijven in Odoornerveen en Swifterbant. Hoofdverdachte is FRN-technologies dat panelen met een lager vermogen geleverd heeft, dan was geoffreerd en waarover subsidie was aangevraagd. In nummer 18 deed de nieuwsbrief hier al melding van. Leveranciers hadden op Sustain geconstateerd dat het vermogen dat volgens de folder op bepaalde daken lag, kleiner moest zijn dan werd aangeboden. De beslissende tip

kwam enkele maanden geleden echter niet van leveranciers, maar van een energiebedrijf dat gewoon haar werk deed en de subsidie-aanvraag controleerde. Daarnaast liet FRN Technologies zich machtigen om zélf de EPR, EPA en MAP aan te vragen én over te laten maken op een eigen rekening. Pas als de subsidie binnen was, werden de panelen (met een veel lager vermogen) geleverd. Zo kon FRN de systemen dekkend maken met de subsidies. Ideaal voor de klant: men hoefde alleen een handtekening onder de offerte en EPR-formulier te zetten en een paar weken later werd een staldak volgelegd met 300.000 euro aan zonnepanelen, zonder voorschot, zonder aanbetaling, zonder ook maar één cent te hoeven betalen. De betreffende klant kreeg daarmee 300.000 euro in de schoot geworpen van de overheid. Opmerkelijk is het commentaar van het ministerie van VROM op de vraag van een journaliste: 'Machtiging van derden mag onder bepaalde omstandigheden, maar we weten nog niet wat die omstandigheden zijn.' Dat is mooi! Al jaren wordt door leveranciers gevraagd of ze gemáchtigd mogen worden. Dat mag niet!! En nu moet het ministerie, 2 ½ jaar na invoering, dat nog gaan uitzoeken! Zoals vele nieuwsbrieflezers weten is de PV-nieuwsbrief ontstaan uit het zogenaamde PV-manifest. Het PV-manifest kwam weer voort uit een initiatiefgroep die in maart 2001 alle wantoestanden vastlegde in een zwartboek. Uiteindelijk tekenden 75 organisaties het manifest dat de minister opriep tot een duidelijker en werkbare regeling voor PV. De minister legde dat naast zich neer. Twee jaar later is de chaos compleet. Holland Solar faalt in opzet Het is nu ruim twee jaar geleden dat het PV-manifest tot stand kwam, met maar liefst 75 handtekeningen van organisaties die wilden streven naar objectieve berichtgeving, marktontwikkeling, fair play en een goede regelgeving voor PV. Tijdens de vergaderingen was er onenigheid over de vraag of de nieuwe branchevereniging wel onder de vlag van Holland Solar zou moeten plaatsvinden. Het gevaar zou aanwezig zijn dat de nieuwe wijn in oude zakken snel verzuurd zou zijn. De eerste signalen van het gelijk van deze uitspraak kwamen uit een brief van Ecofys, dat zitting had genomen in het interim-bestuur, aan MegaPV. MegaPV mocht, als initiatiefnemer van het PV-manifest, nog wel aanschuiven in het bestuur, mits het voortaan haar kritische geluiden maar voor zich zou houden. Na overleg met voorzitter Wim Sinke van ECN is toen besloten dat MegaPV geen zitting zou nemen in het bestuur, om haar onafhankelijkheid te kunnen bewaren. Nu MegaPV als onafhankelijk intermediair dus geen zitting kan nemen in de branchevereniging, is het aangewezen op informanten. Een van de informanten meldde dat het lidmaatschap van de branchevereniging maar liefst 1500 euro/jaar kost, waardoor het alleen voor de grotere partijen haalbaar is om lid te zijn, partijen die toch al volop mogelijkheden hebben om tot hun recht te komen. De 1500 euro zou worden gebruikt om een lobbyist richting overheid te kunnen betalen, níet om de wantoestanden in de PV-sector aan te pakken.

Opmerkelijk is ook dat Ecofys in alle werkgroepen (waaronder strategie, monitoring, kwaliteitsborging en bouwintegratie) is opgenomen. Werkgroepen die eerder onder de vlag van Novem plaatsvonden en daardoor zonder kosten toegankelijk waren. Er is nog geen geschillencommissie of ombudsmanfunctie en de kwaliteitsborging betreft vooralsnog alleen technische aspecten. Gezien deze omstandigheden is het dus vanzelfsprekend dat de branchevereniging geen werk maakt van de dubbele belangen die Ecofys dient. In onze vorige nieuwsbrief gaven we al aan dat sommige medewerkers van Ecofys nu al doen alsof het hun eigen branchevereniging is. Heeft u een onafhankelijk technisch adviseur nodig met jarenlange ervaring op het gebied van PV, die u niet eigen panelen zal gaan adviseren, dan is Energie Adviesburo Baltus een goede keuze: www.eabbaltus.nl . Baltus publiceert onderzoeksgegevens ook op zijn website. Laat de echte zonnestroomvereniging opstaan Regelmatig staat de 'Vereniging Zonnestroom' bovenaan in de www.top50solar.nl , net als 'dé onafhankelijke leverancier van Nederland BeldeZon'. Na kritisch onderzoek blijkt de Vereniging Zonnestroom een 'dekmantel' te zijn voor leverancier Stroomwerk en BeldeZon (onderdeel van het Ecofys-bolwerk) blijkt een leverancier van Philips-zonnepanelen. Ronduit misleidende reclame dus, maar wie grijpt in? In de Top50Solar staan twee échte verenigingen voor PV-eigenaren: www.sunergy.thrijswijk.nl en www.zon-licht.nl . Hier kunt u ervaringen uitwisselen en wordt u op de hoogte gehouden van alle PV-acties die er worden uitgevoerd. Voor de professionals is er de vereniging ISES, die vooral gericht is op onderzoek en ontwikkeling.

PV-Nieuwsbrief

Onafhankelijk en kritisch nieuwsblad voor zonnestroom. Nr. 19 Juli 2003 Gebrekkige PV-aanbestedingsprocedures bij gemeenten Het is ongetwijfeld nog een rudiment van de tijd dat energiebedrijven nutsbedrijven waren, maar zo langzamerhand zijn er toch wel vraagtekens te zetten bij de zorgvuldigheid waarmee gemeenten allerlei acties voor duurzame energie opzetten. Zelden is er sprake van een deugdelijke aanbesteding van de actie onder leveranciers en/of installateurs, in veel gevallen wordt de opdracht simpelweg aan het energiebedrijf gegund en niet zelden wordt de campagne gegund aan een leverancier die zich al dan niet als onafhankelijke partij voordoet. Voorbeelden van die laatste zijn er te over. De Vereniging Zonnestroom die leverancier Stroomwerk binnensluist, onderzoeksbureau Ecofys dat Beldezon en Philips aan de man brengt en Ekomation Consultancy dat één merk verkoopt via EasySolar. Natuurlijk ´slimme´ strategieën van de bewuste bedrijven, maar gemeenten hebben als overheidsinstelling de naam van onafhankelijkheid bij de burger en een goed woordje

van de gemeente doet vaak wonderen. Non-profit-organisatie Greenpeace zette de trend in 1998 met de goedbedoelde actie Solaris, waarbij enkele bedrijven werden aangeprezen, maar dat anno 2003 nog steeds partijen zónder een zorgvuldige afweging en zonder gelijke kansen worden bevoordeeld, is een onwenselijke situatie. De ambtenaar werkt op kosten van de burger, óók die van de diverse leveranciers en dan mag je een zorgvuldige en rechtvaardige keuze verwachten. Het is ook de taak van de ambtenaar deze zorgvuldigheid te bewaken. Conflict over zonnepanelen bij de Rabobank Nederland En jawel, ook bij de Rabobank Nederland is een conflict gerezen rond een panelenactie die in september van start moet gaan. Ook hier is Ecofys/Ecostream/Beldezon bij betrokken. De Rabobank passeerde zonder opgaaf van redenen maar liefst 11 gerenommeerde leveranciers om in zee te gaan met BeldeZon. De andere leveranciers hadden het nakijken. Daarbij ging de Rabobank Nederland bovendien voorbij aan het feit dat de betreffende ledenactie een initiatief was van MegaPV, dat juist een uitvoerige en rechtvaardige selectieprocedure had opgesteld. MegaPV overweegt inmiddels juridische stappen in verband met projectdiefstal. Ecostream/Ecofys/Beldezon: een gevaarlijke combinatie Opvallend vaak komt de naam Ecostream/Ecofys/Beldezon voor in klachten die bij Zonnestroom.nu binnenkomen. Al in november schreven we over de handelswijze van deze organisatie. Waren het vorig jaar vooral collega-leveranciers die steen en been klaagden over de handelwijze van Ecofys, meer en meer komen de klachten nu van klanten. Ecofys heeft als onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau in het verleden goede contacten opgebouwd met talloze gemeenten en andere organisaties. Inmiddels is Ecofys echter ook zelf panelenleverancier geworden en biedt 'onafhankelijke' zonnepanelenacties met eígen panelen aan bij gemeenten. De gemeente-ambtenaren die graag met een 'onafhankelijke' partij werken en de PVmarkt onvoldoende kennen, laten zich door de verkooptruc van Ecofys misleiden. MegaPV heeft dit meerdere malen aangekaart bij Ecofys, ook bij de directie, maar nooit antwoord gekregen. Vandaar dat de naam Ecofys, Econergy, Ecostream en/of Beldezon (allemaal merknamen van hetzelfde bedrijf) steeds weer opduikt bij dubieuze acties van gemeenten of andere goedwillende organisaties. Om deze reden heeft Projectbureau MegaPV BeldeZon al uit haar leverancierspool gezet. Opmerkelijk is dat Ecofys nog steeds in het interim-bestuur van de branchevereniging Holland Solar is opgenomen, terwijl deze vereniging, gezien de talloze klachten van branchegenoten, hoognodig een grondig onderzoek naar de activiteiten van Ecofys zou moeten instellen. Het combineren van onderzoek, advies én leveren van panelen in één bedrijf, al of niet juridisch gescheiden, kan alleen maar tot ongelukken leiden. Dit bewijs wordt in de praktijk inmiddels keer op keer geleverd. De bokkesprongen van Ecofys zouden wel eens uit nood geboren kunnen zijn. De omzet van Econcern, de overkoepelende organisatie van Ecofys, Econergy, Ecostream, BeldeZon, etc., had in 2002 een omzet van maar liefst 18 miljoen euro, terwijl de winst slechts 200.000 euro was. Zonder panelenverkoop lijkt Ecofys dus diep in de rode cijfers te komen. Rabobank Nederland faalt op eigen expertise

Op 16 mei jongstleden meldde de Rabobank Nederland aan een tiental leveranciers dat de hypotheekrente voor zonnepanelen niet aftrekbaar zou zijn. Mede omdat deze constructie al jaren wordt toepast - ook door de Rabobank! -, ontstond onrust bij de betreffende leveranciers. De afdeling Duurzame Ontwikkeling liet weten, dat men een onderzoek naar de aftrek had ingesteld: 'Op 12 mei hebben onze fiscalisten namelijk hun vooronderzoek afgerond en tegen de verwachting in geadviseerd de daadwerkelijke uitvoering van het project (aanbieden aan de leden van grote PV systemen) op te schorten tot er meer duidelijkheid is over de fiscale aftrekbaarheid van met name grote opbouw PVsystemen. Volgens de fiscalisten is die aftrekbaarheid onzeker. ' Dat de fiscalisten bij de Rabobank Nederland hun werk niet goed gedaan hadden, bleek toen MegaPV de belastingdienst belde. Men was verbaasd over deze vraag, omdat zonnepanelen onmiskenbaar onderdeel uitmaken van de woning. Binnen 9 werkdagen ontving MegaPV de schriftelijke verklaring van de inspecteur: 'Het aanbrengen van zonnepanelen op een eigen woning wordt aangemerkt als onderhoud dan wel verbetering van de woning. De rente van de financiering van de aankoop van de zonnepanelen is dus aftrekbaar.' Als de fiscale afdeling van de grootste hypotheekbank in Nederland na drie maanden onderzoek (!) tot een foute conclusie inzake hypotheken komt in verband met een op zich heldere regeling voor zonnepanelen, hoe moet het dan verder met de Nederlandse economie? Bij de afdeling Duurzame Ontwikkeling werken alleen mensen met een hoge opleiding, er moet dus sprake zijn van een structurele fout in de werkwijze van deze afdeling. Hebt u soortgelijke ervaringen met deze afdeling, dan kunt u deze melden bij [email protected] . Wordt vervolgd MEP-regeling: een ivoren toren regeling We waren er al bang voor en waarschuwden het ministerie van EZ al in maart dit jaar. Op papier klinkt het aardig, maar hoe valt het uit in de praktijk. Per 1 juli 2003 is de MEP-regeling officieel gestart. Vanaf 3 juli is het ook mogelijk in verband daarmee een groencertificaat aan te vragen. En natuurlijk sluit de regeling niet bij de praktijk aan. Enkele (kinder?)ziekten: 1. Bij het aanvragen van MEP en/of groencertificaat moest de aanvrager een KvKhandel-inschrijving hebben. Inmiddels is dit veranderd in de procedure. Hoewel nog niet aangegeven op de site, zijn de letters ´nvt´ voor particulieren voldoende. 2. Men moet het EAN-nummer van de netwerkbeheerder invullen. Navraag bij Continuon levert een afwijzing op. Men heeft nog nooit gehoord van een 13-cijferige code en verklaart ons voor gek. Uiteindelijk komen we achter het EAN-nummer via het nieuwe MEP-bureau, dat nog fris is en een goede service levert. 3. Er is nog niets bekend over de benodigde meter en hoe de standen opgenomen gaan worden, niet bij het MEP-bureau, niet bij de DTe, niet bij de netwerkbeheerder

en niet bij EZ. 4. Informeren bij Nuon maakt de informanten alleen maar depressief. De kosten van een nieuwe meter inclusief meteropname zijn volgens de netwerkwerkbeheerder maar liefst 250 euro/jaar. Dat betekent dat het pas uitkan bij systemen groter dan 5 kWp. Zonder ingrijpen in de huidige constructie blijkt de MEP dus niet geschikt voor PVsystemen kleiner dan pakweg 50 m², waarmee ongeveer 98% van de Nederlandse PV-systemen buiten de regeling valt. Daarbij komt dat als men zich wel aanmeldt de subsidiegelden grotendeels opgaan aan de administratie, in plaats van ten goede komen aan de duurzame energieproducent. En zo is de MEP vooralsnog een subsidie voor nog meer bureaucratie, terwijl deze regering daar toch een einde aan wilde maken? Opvallend is ook dat men een regeling op de markt brengt, waarbij er niemand blijkt te weten, zelfs niet bij het kersverse MEP-bureau zélf (www.enerq.nl) hoe de kWh's gemeten moeten worden. Hoe kan men in vredesnaam een subsidie per kWh bedenken, als er niemand heeft bedacht hoe de bemetering moet plaatsvinden!!? EnerQ verwijst naar de netwerkbeheerders, terwijl die laatste partij er volstrekt niet gebaat bij is dat er veel PV-producenten op de markt komen, integendeel! Voor PV lijkt de MEP nu dus al een fiasco, tenzij energiebedrijven zich weer in dit bureaucratisch gat storten en een paar cent weten door te sluiten aan de klant en zo is de producent dan weer via een omweg tot klant geworden en wordt het energiebedrijf weer rijk van de bijbehorende administratie. Dat de MEP ook al een fiasco is in de windsector, bleek uit een bericht van www.energiemanagement.net . Het blijkt dat molens met een hoger rendement op termijn mínder subsidie krijgen. De regeling werkt daarmee in de hand dat er molens geplaatst worden met mínder opbrengst en efficiency. Zo ambtenaar, zo regeling zullen we maar zeggen. Ook voor dit probleem is het ministerie al in een vroeg stadium gewaarschuwd. Evenals in de zonnestroom-sector snakt de wind-sector naar een adequate regeling zoals men die in Duitsland kent. Iets waar 75 organisaties via het PV-manifest al in 2001 dringend om hebben gevraagd. MEP aanvragen: de hindernisbaan Verslag Hendrik Gommer Op één juli zocht ik meteen de website van EnerQ op. Ik wilde zo snel mogelijk weten hoe de MEP zou werken, want in alle geschriften erover kon ik dat niet ontdekken. Verder dan de eerste pagina kwam ik echter niet. De EAN-code van mijn aansluiting was nodig? Hoe kom ik daar nu aan? Energiebedrijf gebeld. Men verwijst me door naar de netwerkbeheerder, in mijn geval Continuon. 'Zie 'www.continuon.nl', daar kunt u alle codes vinden.' De site blijkt alleen toegankelijk voor Nuon-medewerkers via het intranet. Daarom Continuon zelf gebeld, blijkt de code op mijn elektriciteitsafrekening te staan. Vervolgens blijkt het netwerkbeheerder ook nog zo'n code te hebben. Weer Continuon gebeld, die glashard beweerd, ook na mijn stellig vasthouden, dat er geen 13-cijferige code voor netwerkbeheerders bestaat. EnerQ gebeld en die zoekt het voor me uit. De mensen zijn nog welwillend en fris, dat zal vast over een paar maanden anders zijn als de klachten tot een storm zijn

uitgegroeid. Nadat ik mijn KvK-nummer heb ingevuld (hoe moet dat met particulieren?) kom ik eindelijk op de tweede bladzijde. Het kadasternummer van mijn woning heb ik nodig. Kadaster gebeld. Mij krijgen ze niet klein. Dan blijkt uiteindelijk dat ik het benodigde groencertificaat niet in één handeling kan aanvragen en dus moet ik eerst naar www.certiq.nl. Daar blijkt het aanvraagformulier nog niet op de site te staan. Uiteindelijk begin ik opnieuw op 3 juli 's avonds. Het formulier staat op de site. Ben vast een van de eersten. Weer de hele bups aan gegevens aanleveren, sommige gegevens leveren weer een probleem op. Nu moet ik de EAN-code van de groencertificatenleverancier opgeven, maar dat is CertiQ toch zelf? Ik vervals de gegevens en vul de gegevens van Continuon nog maar eens in en jawel, hij pakt het. Ik kan verder. Systeemvermogen. Ik vul braaf het aantal Wp's in. Later blijkt dat ik het moet weergeven in MegaWattpieks, dat is dus delen door 1 miljoen. Bij mij komt dat neer op 0.042, maar stel dat je 480 Wp hebt… Niet aan beginnen dus. Heb je minder dan 2000 Wp op je dak liggen: begin er niet aan, verloren tijd! (Op zich een goede zaak, denk ik, de DHZ-pakketten waren de afgelopen jaren toch al te laag geprijsd.) De aansluitwaarde is 220 Volt vanzelfsprekend en tot mijn verrassing is mijn inschrijving geaccepteerd. Nu maar afwachten. Als het groencertificaat binnen is, ga ik EnerQ bestormen. Pas op voor opbrengstvergoeding Nuon! Vooral eigenaren van grotere dakvullende systemen konden wel eens van de koude kermis thuiskomen als ze een langjarig contract met Nuon afsluiten om recht te krijgen op de 'opbrengstvergoeding'. Deze vergoeding is 7 cent/kWh, maar men staat de groenrechten af en heeft daardoor geen recht meer op de MEP. Indien de MEP onbereikbaar blijft voor PV-producenten wellicht interessant, maar tot die tijd een val waar de wat grotere PV-producent niet in moet trappen. Zodoende zijn de enige twee overblijvende energiebedrijven met een goede terugleveringsvergoeding: Greenchoice en Essent. EPA-adviseurs duperen opdrachtgevers Nu zonnepanelen langzamerhand steeds meer grootschalig worden toegepast, blijkt steeds vaker dan EPA-adviseurs een potje maken van de uitgevoerde EPA's. Waar men zou verwachten dat de EPA-adviseur de klant adviseert welke energiebesparingsmaatregelen men kan nemen (dubbel glas, isolatie, HR-ketel, warmtepomp, PV-panelen), blijkt de praktijk anders in elkaar te zitten. Onafhankelijk van elkaar bevestigden EPA-adviseurs van Essent en Interra Bouwburo aan MegaPV dat zij hun advies opstellen in overleg met de opdrachtgever. Daarbij moet de opdrachtgever aangeven welke maatregelen in de EPA moeten worden opgenomen. Hoewel men zou verwachten dat de EPA-adviseur de opdrachtgever adviseert, blijkt de werkelijkheid het omgekeerde te zijn, terwijl de adviseur ook niet adviseert om zoveel mogelijk maatregelen in het advies op te nemen. Het gevolg is o.a. dat bij veel EPA's niet standaard PV-panelen worden opgenomen. Aangezien er binnen 5 jaar (!) geen nieuwe EPA kan worden afgegeven en de EPA's worden geregistreerd bij VROM, heeft dat tot gevolg dat men de komende 5 jaar géén recht heeft op de 10% bonus voor PV. Als de opdrachtgever bepaalt wat er in het advies moet komen, wat voor zin heeft een 40 pagina's tellend rapport dan niemand leest verder dan nog? Per advies gooit

de overheid hier 200 euro over de balk. Naar schatting ongeveer een miljoen per jaar. Nou ja, het levert wel weer werk op, en natuurlijk bureaucratie. Maar dat wilde deze regering toch juist terugdringen? Eneco geeft tóch MAP-gelden buiten verzorgingsgebied In de vorige nieuwsbrieven meldden we dat Eneco op 27 maart teruggefloten is door het ministerie bij het verstrekken van haar MAP-subsidie van 1,50 euro/Wp. Eneco heeft inmiddels bekend gemaakt zich hier niet aan te storen en haar belofte aan haar toekomstige klanten na te komen. De subsidie van 1,50 euro/Wp is daarbij voor iedereen in het verzorgingsgebied van Eneco én (nieuwe) Ecostroom-klanten toegankelijk. Nuon reageerde desgewenst dat dit absoluut niet is toegestaan en dat deze opzet niet voor Groenstroomklanten van Nuon in een ander verzorgingsgebied geldt. Eneco meldt desgewenst dat het wel enige maanden kan duren voordat de klant overgestapt is van het ene energiebedrijf op het andere. In het geval van De Groene Leguaan duurde dat maar liefst 7 maanden. Dit kan het genereuze aanbod van Eneco verklaren. Als men zich nu voor Ecostroom aanmeldt, is de overstap wellicht pas tegen januari 2004 geregeld. Dan is de MAP-regeling inmiddels ten einde. Subsidie-afdeling Eneco prijst eigen panelen aan Enkele informanten informeerden bij de subsidie-afdeling van Eneco naar de zekerheid omtrent toewijzing van de MAP-subsidie van Eneco. Het antwoord was veelzeggend: 'Waarom koopt u de zonnepanelen niet bij ons? Wij verkopen de beste panelen die er zijn!' (Sharppanelen, die Philips onder eigen merknaam verkoopt, red.) 'Garantie op de uitkering? Als u de panelen bij ons koopt is die uitkering zeker, want dan is het in één hand. Als u ze bij een andere leverancier koopt, kunnen we niets garanderen.' De betreffende informant heeft inmiddels aangifte gedaan bij de Nederlandse Mededinging Autoriteit. Grootste PV-project van Zuid-Nederland in bedrijf De grootste PV-installatie van Zuid-Nederland is vorige week officieel in bedrijf gesteld. De installatie ligt op het dak van de fabriekshal van Scheuten Solar, langs de A67 te Venlo. In totaal zijn er 957 zonnepanelen geplaatst met een totaal geïnstalleerd vermogen van circa 164.000 Wattpiek. Op jaarbasis zal deze installatie circa 125.000 kWh opleveren. Nuon is de eigenaar en exploitant van de installatie en zal de elektriciteit als Nuon Natuurstroom op de markt brengen. De installatie levert de opgewekte elektriciteit direct aan het elektriciteitsnet. Bij de bouw van de fabriekshal van Scheuten Solar in 2002 hield men reeds rekening met de toepassing van zonnepanelen. Het gebouw heeft een optimale noord-zuid richting. Op het dak zijn sheddaken geplaatst (lichtkoepels) die het noorderlicht de fabriek binnenbrengen. De zuidzijde van het sheddak heeft de optimale hoek van 36

graden ten opzichte van de zon. De afstand tussen de sheddaken onderling is zodanig dat deze geen schaduw werpt op het achterliggende dak. Met een managementsysteem kan Nuon de installatie op afstand volgen. Scheuten Solar Systems verzorgde als systeemhuis de realisatie. De zonnepanelen zijn van Sharp. De officiële opening werd verricht door de heren Evers (provincie Limburg), Regenbogen (Nuon) en Scheuten (Scheuten Glasgroep). Elektron verandert van naam Bericht van Elektron ´Begin dit jaar is aandeelhouder SPIE van Elektron overgenomen door AMEC plc. Deze overname past geheel in het strategisch beleid van alle betrokken bedrijven.Voor ELECTRON betekent dit dat de succesformule van het regionaal opereren gecombineerd kan worden met de opbouw van steeds verdergaande expertise, een sterke en gezonde financiële positie en uitvoering van grotere projecten. Expertise op het gebied van bijvoorbeeld projectmanagement en industrieel onderhoud, maar ook aangaande energie, duurzame energie, telecom en technische automatisering. Breng een bezoekje aan de websites via www.amecspie.com en u begrijpt meteen waarom we ons thuis voelen onder deze nieuwe vlag.´ De verbijstering voorbij Column van Hendrik Opnieuw een nieuwsbrief vol met zaken, waar de gewone burger van achterover zou slaan. Regelmatig komen bij Zonnestroom.nu weer nieuwe meldingen van ongerechtigheden binnen. Blijkbaar is er verder niemand die zich druk maakt over onrecht op de PV-markt. Liggen ze bij de branchevereniging Holland Solar te slapen? Vermoedelijk wel, want één van de belangrijkste onderwerpen van klachten is Beldezon, dat via Ecofys zelf in het bestuur zit van Holland Solar. Steeds vaker vraag ik me af wat het percentage Nederlanders is dat zijn werk goed doet. Ik neig zo langzamerhand naar een krappe 20%. (De lezers van de PVnieuwsbrief vallen vanzelfsprekend in deze categorie) Denkt u dat het wel meevalt? Hoe zit het dan met die EPA-adviseurs die om advies vragen aan de opdrachtgever? Hoe zit het met de grootste hypotheekverstrekker van Nederland die drie maanden onderzoek moet doen naar een vraag die de inspecteur van belastingen binnen 1 minuut kan beantwoorden? Hoe zit het met die gemeente-ambtenaren die een willekeurige leverancier bevoordelen, zonder een gedegen aanbestedingsprocedure? Hoe zit het met de energiebedrijven die met het geld van de burger hun eigen panelen voordelig verkopen? Hoe zit het met die MEP-regeling waar ambtenaren bijna een jaar over nagedacht hebben en voor PV vrijwel volledig aan bureaucratie wordt gespendeerd? Wie bedenkt een regeling met een vergoeding per kWh en denkt niet tegelijkertijd na over een goede manier om de te vergoeden kWh'en te meten? Hoe zit het dan met een bedrijf als Ecofys, dat oprecht denkt dat ze onafhankelijk advies kan combineren met de verkoop van eigen panelen? Hoe zit het dan met die zaken, waarvan ik al wel weet maar om strategische redenen nog niet over kan schrijven?

Regelmatig word ik gebeld door mensen die verontwaardigd zijn over een nieuw voorval dat echt niet door de beugel kan. Ik betrap me erop dat ik er soms glimlachend op reageer. Ik zit al vijf jaar in deze sector. Dan raak je wel wat gewend, al worden er elke dag nog nieuwe verbijsterende dingen uitgevonden, die zelfs ik nog even moet verwerken. Bij de Rabobank Nederland heb ik nu beet. Daar ben ik anderhalf jaar betrokken geweest bij de voorbereiding van een project (zie ook boven) en van dichtbij meegemaakt wat er allemaal fout gaat, welke processen er spelen, waardoor het gemak het wint van de moraal, waardoor rechtvaardigheid geofferd wordt voor een rustige vakantie, waar actie verdwijnt door de angst te ondernemen. Ik heb me voorgenomen me hierin vast te bijten en zo de onderste steen boven te halen. Niet meer omdat ik verbijsterd over het onrecht dat door onze maatschappij golft door een toenemend gebrek aan betrokkenheid en gevoel voor moraal, door het constant afschuiven van verantwoordelijkheden, die verbijstering ben ik voorbij. Wat rest is het simpele besef dat de strijd tegen onrecht een leven lang gestreden moet worden, omdat het einde van de beschaving nabij is als niemand die strijd meer oppakt. Gezien mediaberichten uit Den Haag, Rotterdam en Groningen zou je kunnen vermoeden dat de media interesse beginnen te krijgen in de beerpunt die 'PV' heet. Als dat punt bereikt is, wellicht kan dan eindelijk schoon schip gemaakt worden. Het PV-manifest van 2 jaar geleden is daar uiteindelijk niet in geslaagd. Het kan ook zijn dat er een groot bericht in de krant verschijnt: 'Hendrik Gommer blijkt al jaren krankzinnig.' Wellicht is dat een mooi moment voor een hele lange wereldreis…

Nr. 18 Juni 2003 Extra ondertitel De PV-nieuwsbrief wint aan abonnees. We naderen de 500 lezers en de nieuwsbrief is uitgegroeid tot het meest informatieve periodiek voor PV in Nederland. Waren het aanvankelijk vooral partijen die professioneel betrokken waren bij PV, in toenemende mate zijn het ook de PV-eigenaren die zich aansluiten. Een nieuwe groep energieproducenten. En zo treedt ook in onze nieuwsbrief de eerste verandering op. Voor het eerst in de geschiedenis gaan particulieren zelf energie produceren die ze aan anderen kunnen leveren. Geen wonder dat er zoveel problemen optreden bij partijen die nog in het oude denkpatroon blijven steken van consumenten die voorzien worden van energie middels een grote energiecentrale. Zonnestroomproductie is meer dan een paar panelen op je dak. De zonnepanelen op je dak zeggen ook iets over je kijk op de maatschappij. Met PV zal uiteindelijk de macht verschuiven, van grote instituties naar coöperaties, maar ook van olieproducerende landen naar de ontwikkelingslanden van nu. Zal dat de wereld er beter op maken? Dat valt nog te bezien, maar veranderen zal ze zeker. Versnipperde regelgeving voor Duurzame Energie Vijfenzeventig organisaties meldden het op 15 juni 2001 al aan minister Jorritsma van Economische Zaken: De (subsidie)regelingen voor PV zijn een doolhof en er is geen doorkomen aan voor de burger. Het PV-manifest pleitte voor een generieke regeling in de vorm van een terugleververgoeding zoals ook in Duitsland het geval is.

De regeling was en is in Duitsland een enorm succes. In Duitsland worden nauwelijks hobbysystemen geplaatst maar allemaal voldaksystemen en dat tikt aan: meer dan 300 MWp werd in drie jaar tijd gerealiseerd. Dat het investeringsklimaat in Nederland alles behalve stabiel is, waardoor in feite veel geld over de balk wordt gegooid, toont de nieuwsbrief vrijwel in iedere editie aan. Dit alles is nu bevestigd in het proefschrift 'Sustainable diffusion of renewable electricity technology' van Valentina Dinica. Valentina Dinica stelt letterlijk: 'Publieke financiële ondersteuning in combinatie met een hoog investeringsrisico is een zelfvernietigende beleidsstrategie.' Ze richt zich daarbij vooral op het ter discussie stellen van de REB. In werkelijkheid is het probleem dus nog veel groter, gezien de toestanden met PV die we de afgelopen jaren meemaken. Als we Valentina Dinica mogen geloven zal er dus op zeker moment vanzelf een parlementair onderzoek komen naar de invoering van PV in Nederland. (Bron: Nieuwsblad Stromen, 23 mei 2003) De terugleververgoeding van Essent Daags na de vorige editie meldde Essent zich met het volgende rekenvoorbeeld, ter vergelijking met het rekenvoorbeeld in de vorige nieuwsbrief. 'De klant met een PV systeem van 3kWp, 1500 kWh afname en 1200 kWh teruglevering die groene stroom afneemt doet bij Essent nl. betere zaken dan bij GreenChoice! Verbruikskosten Essent GroeneStroom 1500 kWh : 1500* 0.1738 = EUR 260.70 vergoeding = 1000kWh*0.2250= EUR 225,00 Netto kosten: EUR 35,70 Verbruikskosten GreenChoice Biomassa 1500 kWh : 1500* 0.1638 = EUR 253.20 vergoeding = 1200kWh*0.1638= EUR 196,56 Netto kosten: EUR 49,70 De terugleververgoeding van Essent voor PV is namelijk niet beperkt tot 1000 Wp maar tot 2000 Wp met een maximum vergoeding voor 1000 kWh teruggeleverde zonneenergie waarbij je niet verplicht bent om een (dure?) tlv meter te kopen. Ook klanten met grotere PVsystemen dan 2000 Watt zijn dus welkom maar de maximale vergoeding blijft 1000kWh x 0,225 = EUR 225.' Grofweg is de conclusie dus dat men met systemen tot 3500 Wp goedkoper uit is bij Essent, al kan het net even anders zijn bij andere variabelen. Het is dus een kwestie van goed rekenen (met variabelen als: heb ik een digitale meter, een teruglevermeter, een draaistroommeter, wat is mijn verbruik, wat produceer ik), of gewoon te kiezen voor het bedrijf waar je het meeste vertrouwen in hebt. De terugleververgoeding van Echte Energie Echte Energie heeft haar terugleververgoeding van 24 cent/kWh met ingang van 1 mei j.l. stopgezet voor systemen groter dan 600 Wp. Mensen die al een contract hadden bij Echte Energie blijven de terugleververgoeding nog wel ontvangen. Nieuwe klanten met dakvullende systemen worden afgewezen. Oud-directeur Diederik Samsom gaf vorig jaar al aan dat het voortbestaan van de terugleververgoeding deels afhankelijk was van de MEP.

Naar een vrije meter Essent was ook zo vriendelijk ons te wijzen op de schijnbare vrijheid die er is rond de keuze van meters. 'Of de klant beter wordt van de gegunde vrijheden versus de bijkomende verplichtingen is nog maar de vraag. Bij de lusten horen ook de lasten en die gaan nogal wat verder dan een meter die aan de meetcode voldoet. Als meetbedrijf moet je gecertificeerd zijn door CTT om uberhaupt te mogen meten. Daarna komt de fysieke meetinrichting zelf, die moet voldoen aan de ijkwet aangevuld door de meetcode. Vervolgens draagt degene die de meter plaatst ook de verantwoordelijkheid voor het op de juiste wijze (zie meetcode) opnemen, aanleveren en valideren van de meetgegevens en de regels rondom het feitelijke switchen van meetbedrijf.' Nuon stelt prijs van meter bij Je weet nooit hoe balletjes rollen, maar dankzij de inspanningen van een van onze informanten kan de nieuwsbrief melden dat Nuon Monitoring haar teruglevermeters weer voor de oude prijs van 136,50 euro plaatst. Nuon Infra had eerder al gemeld dat de meerprijs van de bewuste meter sec rond de 50 euro ligt. Een teruglevertarief voor professionele systemen in de toekomst werd al niet meer uitgesloten. We houden jullie op de hoogte en zullen niet schromen Nuon weer in het zonnetje te zetten bij positieve berichten! Zo´n positief bericht zou kunnen zijn dat de terugleververgoeding van 20 eurocent/kWh, die vorig jaar met veel tamtam werd aangekondigd, weer in ere hersteld wordt… MEP definitieve tekst vastgesteld Helaas zijn in de nieuwe tekst van de MEP geen uitzonderingen gemaakt voor de bemetering van PV. Opnieuw zal PV daardoor afhankelijk zijn van de interpretatie van enkele teksten en de willekeur van personen. Hoe de MEP zal uitvallen voor PVsystemen blijft afhangen van de uitvoering in de praktijk. Zodra de MEP is goedgekeurd door de Eerste Kamer (de bedoeling is voor 1 juli), kunnen inschrijfformulieren worden ingediend en dan is het afwachten. De Groene Leguaan zal de proef op de som nemen met 36.000 kWh/jaar, dus we houden je op de hoogte. Provincie Fryslân zet in op PV Eerder meldden we al dat de provinciale staten zich hebben uitgesproken voor een proefproject van zo'n 600 kWp langs de Afsluitdijk. Voor dit statusproject zijn inmiddels diverse energiebedrijven bereid gevonden te investeren, zónder overheidssubsidies. Naar verluid wordt het proefproject gerealiseerd tussen Zurich en Kornwerderzand. Volgens initiatiefnemer Klaas Hoekstra is de slagingskans inmiddels gestegen tot 80%.' Maar de provincie Fryslân is zich er inmiddels van bewust dat een structurele aanpak van DE meer zoden aan de dijk zal zetten. Vandaar dat regelmatig overleg gevoerd zal worden met het inmiddels opgerichte DE-platform en er gewerkt wordt aan een DE-nota. Friesland heeft ongemerkt een reputatie opgebouwd met diverse

proefprojecten op het gebied van PV en steeds meer PV-bedrijven vestigen zich op Friese bodem, ook vanwege de lage onroerend goed prijzen in Friesland en de goede infrastructuur. Onderzocht wordt nu welke economische impact investeringen in PV hebben voor een regio, zodat bekeken kan worden of een deel van de Kompasgelden (Economisch stimuleringsfonds voor Noord Nederland) voor PV beschikbaar gemaakt kunnen worden. Honderden PV-eigenaren in Den Haag gedupeerd De vorige editie maakte de nieuwsbrief al melding van honderden gedupeerden in Den Haag. Dat schijnen er rond de 1200 te zijn. Deze mensen hebben geen EPAbonus ontvangen doordat Ecostream/Beldezon met een verkeerd inschrijfformulier heeft gewerkt. Op dat formulier worden EPA-advies en PV-systeem tegelijkertijd aangevraagd. Dit mag niet en werd al bevestigd door de rechter in augustus 2002, dus vóórdat de actie startte (zie ook de nieuwsbrieven van oktober, november en december 2002). Zowel de gemeente Den Haag áls Ecostream (dat de actie voor Eneco begeleidde) zijn daar vóór de start van de actie nadrukkelijk op gewezen. Desalniettemin ging Ecofys door met deze actie, omdat de eigen juristen hadden uitgezocht dat dit mocht. De gevolgen blijken rampzalig voor de burger (en in feite ook voor het imago van Duurzame Energie) uit te pakken. Helga Hijmans van de SP in Den Haag (zie ook denhaag.sp.nl/fractie.htm) heeft afgelopen maand maar liefst 12 vragen gesteld in de gemeenteraad over deze kwestie (de PV-nieuwsbrief heeft de vragen gemakshalve voor de lezer en op persoonlijke titel maar even beantwoord, cursief): Ingevolge het betreffende artikel, van het Reglement van Orde voor de vergaderingen van de raad der gemeente 's-Gravenhage stel ik u de volgende vragen: 1. Kan het college aangeven hoeveel mensen gereageerd hebben op de genoemde brief, en hoeveel van deze mensen inmiddels gebruik hebben kunnen maken van (de gehele) hun beloofde subsidies > Ongeveer 1200 mensen hebben een DHZ-pakket besteld, vooralsnog krijgt vermoedelijk niemand de EPA-bonus toegewezen. De mensen die bij Buro Wilders en Techneco hebben besteld hebben wel recht op subsidie, maar vanwege de problemen met de formulieren van Ecostream is Eneco ook bij deze mensen extra achterdochtig geworden. Hun bonus zal dus langer op zich laten wachten. Techneco heeft 29 bezwaarschriften bij de belastingdienst moeten indienen en staat, anders dan Beldezon, garant voor uitkering van de EPAbonus. 2. Hoe lang bedraagt de wachttijd tussen het aanvragen van een subsidie (ons bereiken berichten van maandenlange wachttijden) en de uiteindelijke toekenning hiervan ? Normaliter is dat ongeveer een maand, maar vanwege het onderzoek van het ministerie van Financiën kan dat tot vele maanden oplopen. 3. Zijn er bij aanvang van deze actie extra maatregelen genomen om de te verwachtte stroom aanvragen tijdig te verwerken ? Ecostream heeft gegarandeerd dat men de stroom voor eind december kon afwikkelen, dat was ook voorwaarde voor de actie. 4. Heeft het college over de afhandeling van de subsidieaanvragen nog contact met ENECO, zo ja wat zijn hiervan de uitkomsten ? Indien niet, waarom niet ? Jazeker, er is koortsachtig overleg want er zijn grove fouten gemaakt, ook door ENECO, en

mogelijk dat ENECO uiteindelijk extra MAP-gelden ter beschikking zal stellen om de gedupeerden schadeloos te stellen. 5. Is het college bereid er bij ENECO op aan te dringen dat aanvragers die soms een half jaar lang duizenden euro's hebben moeten voorfinancieren schadeloos worden gesteld voor de door de vertraagde afhandeling veroorzaakte extra rentelasten? De PV-nieuwsbrief acht dit een wenselijke afwikkeling, waarbij het college wordt geadviseerd de kosten af te wentelen op Ecostream B.V. 6. Hoeveel inschrijvers hebben het door de wethouder voorgespiegelde terugverdienpercentage van 'tot 95% subsidie' gehaald ? Hoever zakt dit percentage indien daarbij ook rekening gehouden wordt met een half jaar renteverlies ? En hoeveel langer dan het door de heer Hilhorst voorgerekende ene jaar wordt nu de terugverdientijd? Tot nu toe geen of vrijwel geen en mensen die de EPA-bonus hebben ontvangen en hebben besteld bij BeldeZon lopen de kans die bonus nog te moeten terugbetalen! Daarnaast: subsidiëring van 95% moet je als gemeente niet willen. 75-80% is ruim voldoende. De dure panelen zijn dan in 8-10 jaar terugverdiend. 7. Waarom heeft het college de gedupeerde inwoners niet actief geïnformeerd over de nadien gewijzigde opvatting van het Rijk (in casu de Belastingdienst) dat Hagenaars die inschreven ineens géén recht meer zouden hebben op de 25% bonus in verband met een gewijzigd beleid ten aanzien van de datum waarop het zogeheten Energieprestatieadvies werd uitgebracht ? Het rijk heeft (sinds de start van de actie) geen gewijzigde opvatting. Sterker nog, men kon de 25% bonus nog ontvangen als het systeem voor 1 april 2003 was betaald, het rijk is dus coulant geweest in de afhandeling. De burgers krijgen hun bonus niet door een fout inschrijvingsformulier van Ecostream/Eneco. Zowel gemeente, als Eneco, als Ecostream zijn hier vooraf nadrukkelijk op gewezen. Ecostream heeft daarmee tegen de wet gehandeld, maar de burgers hebben hun handtekening gezet en formeel draait de burger dus zelf voor de kosten op. 8. Is het college alsnog bereid actieve ruchtbaarheid te geven aan het door het rijk tussentijds wijzigen van de subsidiespelregels, bijvoorbeeld via de Stadskrant en in brieven aan de subsidieaanvragers ? En zo nee waarom niet ? Niet, omdat de wijzigingen van het rijk al bekend waren voor de aanvang van de actie en alle partijen daarvan op de hoogte waren. De vraag moet zijn: Is het college bereid ruchtbaarheid te geven aan de werkelijke oorzaak van deze ramp? 9. Is het college van mening dat het vertrouwen van de burgers in het gemeentebestuur geschaad wordt door toezeggingen van een Wethouder die geen waarheid blijken te worden? De praktijk is over het algemeen dat de wethouder de adviezen van de ambtenaren volgt en de ambtenaren afgaan op de adviezen van deskundigen die zij vertrouwen. Het blijkt dat de ambtenaren helaas de verkeerde deskundigen hebben vertrouwd. Dit is de wethouder niet aan te rekenen, mits deze adequate maatregelen neemt om het probleem bij de kern aan te pakken en de schuldigen aansprakelijk stelt. 10. Is het college bereid om voor de gedupeerde burgers te bemiddelen bij haar subsidiepartner, het rijk, dit om te voorkomen dat de gedupeerde burgers niet nog meer op (advocaten-)kosten worden gejaagd ? En zo nee waarom niet? Lijkt een logische zet, al betaalt de burger dan weer via een omweg voor de nalatigheid van mensen die het hadden moeten weten. 11. Wat is het oordeel van het college over de hele gang van zaken m.b.t. bovengenoemde subsidieregeling en de voorlichtende rol van de gemeente daarin? Het college heeft zich helaas laten voorlichten door de verkeerde partijen. Partijen

die zich als onafhankelijk voordeden maar ondertussen zelf panelenleverancier zijn. 12. Gaat de gemeente in de toekomst nog meer van dergelijk activiteiten ontplooien om duurzame energie te promoten, en op welke wijze zal hieraan dan vorm worden gegeven? De PV-nieuwsbrief hoopt van wel, maar hoopt ook dat men leert van de gemaakte fouten. Er zijn partijen die na enige tijd graag hun hoofd tegen dezelfde steen stoten. Helaas heeft een bezwaarschrift bij de belastingdienst geen zin. De bestelformulieren waren niet conform de regels en Ecofys wíst dat, maar ging er blijkbaar van uit dat het gedoogd zou worden. De belastingdienst zal zich dus met recht mogen beroepen op de wet. De nieuwsbrief raadt gedupeerden aan het bedrijf zelf (Ecostream B.V.) aansprakelijk te stellen voor de geleden schade, omdat men als gerenommeerde organisatie, onderdeel van Ecoconcern, had moeten weten van deze regeling. Ecostream heeft de betreffende bestelformulieren in veel meer acties bij gemeenten gebruikt, waaronder ook een actie met GroenLinks. Aangezien er nog een onderzoek loopt naar deze acties, is wellicht nog slechts het topje van de ijsberg bekend. Het is dus mogelijk dat mensen die op deze wijze een DHZ-pakket hebben aangeschaft hun inmiddels ontvangen EPA-bonus terug moeten betalen! Op 29 mei j.l. stond het foute bestelformulier nog steeds op de Internetsite van Beldezon! Er gaan ook geruchten dat een grote bank de actie zoals die in Den Haag is gehouden nog eens dunnetjes over wil doen. Wordt dus ongetwijfeld vervolgd. Nog een keer voor alle duidelijkheid. Als je aanspraak wil maken op de EPA-bonus moet éérst de EPA worden aangevraagd en uitgevoerd. Pas als het rapport binnen is, kan tot aanschaf van het PV-systeem worden overgegaan en de bonus geclaimd. FRN Technologies geeft gratis panelen weg Voor niets gaat de zon op, zeggen ze dan. Maar voorlopig is de zon ook de enige die écht gratis is. Als er gratis panelen worden weggegeven, wordt de ervaringsdeskundige wantrouwig en in dit geval terecht, lijkt het. MegaPV werd door diverse leveranciers gewezen op het bedrijf FRN Technologies in Odoornerveen. Op Sustain 2003 prees dit bedrijf haar 'gratis' panelen aan. Alles wat de klant doet is de leverancier machtigen (!) om de EPR aan te vragen, waarna FRN Technologies de zaak regelt. De klant hoeft nooit iets te betalen en de panelen worden het eigendom van de klant, zodra alle subsidies bij FRN binnen zijn. FRN levert alleen systemen groter dan 40 m², dus het gaat om grote sommen geld, terwijl altijd gebruik gemaakt wordt van de EPR/EPA gecombineerd met de subsidie van ENECO (op Sustain - 13 mei - werd aan MegaPV vol overtuiging gezegd dat deze subsidie landelijk geldt, twijfels werden weggewuifd). Volgens de folder van FRN is op een dak van 25 m² in Swifterband maar liefst 8 kWp geplaatst. Wellicht is enige uitleg op zijn plaats. De EPR/EPA mág niet aangevraagd worden door iemand anders dan de bewoner zelf en de bewoner mag ook niet iemand machtigen. De Eneco subsidie is alléén in het verzorgingsgebied van Eneco geldig en níet daarbuiten. De EPA mag niet tegelijk met systemen worden aangevraagd, dus men mag daartoe ook niet machtigen. En op 25 m² kan met de huidige stand van de techniek nooit 8000 Wp geplaatst worden, 3000 Wp is wel ongeveer de limiet. Een particulier (waarvoor de EPR bestemd is) heeft niets aan een overcapaciteit aan panelen, omdat er in principe niets voor terug wordt betaald door energiebedrijven!!

Het geval bleek al gemeld bij het ministerie van VROM. Gratis energie van Seinen Projectontwikkeling Seinen Projectontwikkeling pakt het anders en vermoedelijk beter aan. Daar kan men panelen bestellen tegelijk met de nieuwbouwwoning. Volgens dhr. Seinen wordt gebruik gemaakt van een slimme combinatie van ons belastingsysteem en subsidies. ABN AMRO en belastingdienst hebben de formule gecontroleerd (helaas hebben meer bedrijven dat verklaard, waarna toch een hoop ellende ontstond) en in orde bevonden. Vijftien Friese gemeenten zouden al interesse hebben getoond. Hoe de formule precies in elkaar zit wil dhr. Seinen niet prijsgeven, mogelijk is het een kwestie van een hypotheek afsluiten op de panelen en vervolgens de, later uit te keren, subsidies beleggen in een fonds. De (lage) hypotheekrente is aftrekbaar, terwijl de beleggingen op zich niet belastbaar zijn. Het resultaat zou zijn dat de panelen feitelijk gratis geplaatst worden. Omdat Seinen steeds een overcapaciteit installeert en dus blijkbaar ook niet afhankelijk is van een terugleververgoeding, moet de nieuwsbrief vooralsnog sceptisch blijven. Het plafond in de EPR-regeling Zoals gemeld, is vorig jaar met Prinsjesdag een plafond voor de EPR en EPA-bonus ingesteld. Het bedrag dat in 2003 beschikbaar is voor diverse energiebesparingsmaatregelen is ruim 50 miljoen euro. Een riskante onderneming dus als je grote projecten gaat opstarten. Je kunt veel voorbereidingstijd kwijt zijn, waarna het project op het laatste moment wordt afgeketst omdat de pot leeg is. Twee strategieën die kunnen helpen om al te grote rampen te voorkomen: 1. Een maand voordat het plafond bereikt zal worden, wordt dit gemeld op de website van VROM. Dan is er nog één maand de tijd om opdracht te geven voor het PV-systeem. Een nieuwe actie opzetten kun je dan dus wel vergeten, temeer omdat er altijd éérst een EPA moet worden opgesteld. Vanaf het moment van deze aankondiging heeft men nog vier maanden de tijd het project daadwerkelijk te realiseren. 2. Komt de opdracht ná de deadline binnen: Verscheur de opdracht en zet de klant op een wachtlijst. Een nieuwe opdracht kan gegeven worden op het moment dat de nieuwe regeling per 1 januari 2004 van kracht wordt. Wat de voorwaarden van die regeling zijn, is nu nog niet bekend. Kruissubsidies energiebedrijven zorgen voor oneerlijke concurrentie Kamerlid Crone van de PvdA wil de oneerlijke concurrentie die energiebedrijven de installatiesector aandoen, aanpakken. Kruissubsidies tussen verschillende bedrijfsonderdelen van energiebedrijven zouden voor ongelijke verhoudingen zorgen. Volgens Crone is er sprake van een scheiding tussen netwerkbedrijven en het energiebedrijf dat zo dun is als behang, terwijl het een Chinese muur zou moeten zijn. Kamerlid Kortenhorst van het CDA en Stef Blok van de VVD vallen hem daarin bij. Volgens de installateurs worden dure reclamecampagnes gefinancierd uit andere bronnen dan de installatiewerkzaamheden van de energiebedrijven. Het is verboden

voor energiebedrijven om commerciële activiteiten te bekostigen met geld dat ze verdienen op de energiemarkt voor beschermde afnemers. De installatiesector denkt die overtreding aan te kunnen tonen. Een belangrijke klacht is bovendien dat installatiebedrijven voor subsidies van bijvoorbeeld duurzame energie moeten aankloppen bij hun concurrent: het energiebedrijf, iets dat ook al in het PV-manifest 2001 werd genoemd. (Bron: www.energiemanagement.net) Moraal Column van Hendrik Anno 2003 lijkt de moraal ver te zoeken. Oppervlakkig gaat het nog wel, maar de mensen die bezwijken voor de verleiding van het grote geld worden steeds groter in getal. Misschien omdat de regels ongrijpbaar en oncontroleerbaar geworden zijn. Bedrijven gaan voor de kwartaalwinst, topmanagers graaien in de pot met optieregelingen en ook de PV-sector ontkomt niet aan het grote graaien. Waarom zou je het niet doen als de partijen met de laagste moraal het beste scoren? In een samenleving waar menigeen vergeten is wat de functie van moraal is, 'moet alles kunnen' en kiest een ieder zijn eígen moraal. Als je dan een groot bedrijf aan wilt pakken, staan er meteen twintig juristen tegenover je. Kom dan nog maar eens om je recht. Grote bedrijven zijn eigenlijk alleen nog maar via de media aan te pakken, want ze houden graag het duur opgepoetste imago op. En dus schieten de consumentenprogramma's als paddestoelen uit de grond. In de PV-sector is mijns inziens een van de grootste oorzaken de volstrekte chaos in de markt. De regelingen veranderen iedere zoveel maanden en dus zijn professionele projecten nauwelijks te realiseren. Het is nu 'pakken wat je pakken kan en over een half jaar zien we wel weer'. Onafhankelijke adviesbureaus stappen over op het zelf verkopen van panelen, om het hoofd boven water te houden, en zo blijven er weinig partijen over die het overzicht houden. Het eens gerenommeerde onderzoeksbureau Ecofys verkoopt nu zelf panelen via dubieuze acties zoals die van BeldeZon in Den Haag en Rotterdam. Zelfs vooraanstaande partijen doen er aan mee. Rammelende aanbestedingsprocedures, onvoldoende kwaliteitscontrole en snelle acties; meestal uit onkunde, vaak uit gemakzucht en altijd onder het mom van imagoverbetering. Die dan leeft, die dan zorgt. Gemeenten halen hun schouders op als het onrecht aan de kaak gesteld wordt: 'het interesseert ons niet hoe men het doet, wij willen een leuke actie.' Als gemeentelijke overheden hun schouders al gaan ophalen, 'omdat de regelingen toch niet deugen', dan is de situatie toch wel alarmerend te noemen? Tijd voor de branchevereniging, zou je zeggen. Knikker de beunhazen eruit en werk verder met gerenommeerde bedrijven die zich nog wel aan de regels houden en kaart de chaos in de wetgeving aan bij de overheden. Helaas: de PVbranchevereniging is nog steeds een wassen neus en krachtdadig ingrijpen is er al helemaal niet bij. En dus krijgt de PV-nieuwsbrief steeds meer meldingen van ongerechtigheden binnen. Veel meer dan melden in de nieuwsbrief en bij de ministeries is er helaas niet bij, we willen zelf graag ook nog wat positieve energie overhouden. MegaPV hanteert inmiddels zijn eigen pool van leveranciers. Partijen, die in het verleden hebben aangetoond goede kwaliteit te leveren tegen lage prijzen en die

betrouwbaar zijn, zitten daarin en ieder jaar wordt de pool aangepast. In de pool zitten op dit moment 11 leveranciers en de leveranciers houden elkaar ook nauwlettend in de gaten. Misschien het begin van een branchevereniging met ruggengraat. Moraal bestaat bij de gratie van duidelijke, rechtvaardige regels die ook gehandhaafd worden, slechts weinigen houden er een intrinsieke moraal op na. In de PV-sector hebben we geen van drieën: geen duidelijke regels, geen rechtvaardige regelingen en onvoldoende handhaving mede door fraudegevoelige regelingen. Daarnaast is er geen landelijk, onafhankelijk en gezaghebbend coördinatiecentrum waardoor allerlei nieuwe ideeën en formules elkaar vaak weer tegenwerken. In vroeger dagen stond er naast de koning altijd een profeet of een sjamaan. Dat was een man of vrouw met goddelijk gezag en visie, en zelfs onafhankelijk van de koning. De profeet bewaakte de moraal, meestal zeer tegen zijn eigen wens in. Het is grappig te ontdekken dat volgens sommige economische inzichten de productie in een theocratie beter uitvalt dan in een democratie… Hoewel: onze democratie krijgt inmiddels klokkenluiders. Zouden zij het prille begin vormen van de terugkeer der profeten? Ingezonden Van Peter Segaar ontvingen we het volgende relaas. Naar aanleiding hiervan is Tweede Kamerlid Diederik Samsom verzocht om vragen te stellen in de Tweede Kamer. De energiebedrijven en netwerkbeheerders blijken in diverse gevallen nog vloeiend in elkaar over te lopen. Inmiddels plaatst Nuon de meters dus weer voor 136,50 euro, misschien wel dankzij de bemoeienis van de enthousiaste PVlobbyisten. 'Hartelijk dank voor de geweldige nieuwsbrief (mei 2003)! Een ietwat rellerige, maar helaas maar al te ware opsomming van feiten over de bizarre ontwikkelingen in de PV sector. Bij deze twee van mijn ervaringen met NUON. Let wel: ik vind nog steeds dat het bedrijf behoorlijk voorop loopt op het vlak van duurzame energie, maar het laatste jaar zijn er duidelijk scheurtjes in het duurzame bolwerk gekomen. Ikzelf ben inmiddels overgestapt naar Echte Energie, na een jaar wikken en wegen. Ben benieuwd wat Annemarie Goedmakers van de ontwikkelingen binnen haar bedrijf vind. 1. Kosten metervervanging. Begin 2002 heb ik aan de business unit Duurzame Energie info en prijs over terugleververgoeding en metervervanging gevraagd. Ik heb op papier staan (brief gedateerd 24 april 2002) dat de terugleververgoeding € 0,20 per kWh bedraagt en metervervanging € 162,-- inclusief BTW. 2. Email dd. 29 januari 2003 verstuurd naar Continuon ([email protected]) met vragen over "policy" netbeheerder m.b.t. metervervanging bij klanten met PVsysteem. Aanvankelijk geen reactie, daarom 25 maart nogmaals per post verstuurd. Op 6 mei 2003 (!) reactie (met originele email aangehecht), niet van Continuon, maar van NV NUON Groene Energie (!) die ik U niet wil onthouden:

Geachte heer, Wij hebben uw e-mail ontvangen. Hieronder gaan wij daar verder op in. Alle analoge meters zijn uiteindelijk aan vervanging toe. Aangezien er alleen nog maar digitale meters worden geproduceerd, worden ze hierdoor vervangen. De klant kan hier verder geen invloed op uitoefenen. Nuon werkt niet meer met terugleververgoeding, maar met een opwekvergoeding. Dit houdt in dat u een vergoeding krijgt voor het totaal aantal kWh wat u op jaarbasis opwekt. Met het PVsysteem dat u heeft, kunt u op jaarbasis 72,38 aan opwekvergoeding ontvangen. Om hiervoor in aanmerking dient u wel Nuon Natuurstroomklant te zijn. Wij hebben u informatie over de opwekvergoeding toegestuurd. Nuon Retail Groene Energie M.a.w.: ik mag straks, gezien het feit dat we netto slechts 1100 kWh per jaar verbruiken, bij gedwongen metervervanging, minimaal de helft van de uit ons 1034 Wp PV-systeem gegenereerde hoeveelheid zonnestroom (in 2002 was de productie volgens de OK4 inverters totaal 931 kWh) "gratis" weggeven aan Echte Energie omdat "NUON" vind dat mijn analoge door een niet terugdraaiende digitale meter vervangen moet worden, waar ik ook nog eens niets over te zeggen zou hebben? Ik dacht dat NUON niets over het beleid van Continuon te zeggen had volgens de nieuwe Electriciteitswet en dat het meterdomein ook nog eens volledig vrijgegeven is door de DTe? Hartelijk dank voor de aandacht en voor Uw niet aflatende energie om ondanks het slechte politieke klimaat U maximaal voor de toekomst van de PV sector in Nederland in te zetten!'

Nr. 17 Mei 2003 Puinhoop in regelgeving rond PV houdt aan! (Potentiële) PV-eigenaren worden er wanhopig van. Twee jaar na het PV-manifest zijn hebben wel talloze veranderingen plaatsgevonden rond zonnepanelen, maar helaas is er nog niet een opgaande lijn te ontdekken. Kleine stapjes voorwaarts, worden niet zelden gevolgd door grote stappen terug en zo moet de Nederlandse energiemarkt nog steeds een doorzichtige regelgeving rond zonnestroom ontberen. In deze nieuwsbrief helaas weer een aantal sterke staaltjes van geklungel op de vierkante centimeter. Het doet de burger, maar ook de specialisten de handen ten hemel heffen, maar de alomtegenwoordige geniet vermoedelijk met een haast satanische glimlach van het soms emotionele schouwspel. Er rest niets dan de lezer te laten delen in de verbijstering die zich nog dagelijks van ons meester maakt. Helaas vond Novem dat de nieuwsbrief geen bijdrage levert aan de bevordering van een efficiënte invoering van PV, zodat er geen subsidie werd toegekend. Dit dwingt MegaPV ertoe om van een maandelijkse editie af te stappen. Maar omdat velen hebben laten weten de nieuwsbrief als baken in de storm te beschouwen, blijft die wel bestaan.

MAP-subsidies niet geldig buiten oude verzorgingsgebied. Eneco teruggefloten! We beginnen met Eneco om te voorkomen dat het lijkt alsof deze hele nieuwsbrief over Nuon gaat. In de vorige nieuwsbrief meldden we nog dat Eneco haar MAPsubsidies generiek had gemaakt, door ze ook buiten de eigen regio voor ecostroomklanten ter beschikking te stellen. Op 27 maart is er echter een brief uitgegaan van het ministerie van Economische zaken, waarin dit verboden wordt. Hoewel er dus voorbeelden te noemen zijn waarbij MAP-gelden buiten de eigen regio zijn gebruikt door Eneco en Nuon is dat vanaf eind maart weer nadrukkelijk verboden. Bewoners van de oude Eneco-regio zijn dus zeer bevoorrecht met de 1,50 euro/Wp. Indien een energiebedrijf een ander klein energiebedrijf heeft overgenomen, hoort dat gebied voortaan ook tot het 'oude verzorgingsgebied'; daar schijnen nog mazen in de wet te zitten. Eneco heeft overigens géén terugleververgoeding en iets (Nuon) is altijd nog beter dan niets. De naam Essent valt ook nauwelijks in deze nieuwsbrief, simpelweg omdat daar weinig goeds voor zonnestroom van de verwachten is. De terugleverbonus van Essent beperkt zich tot de teruggeleverde stroom van de eerste 1000 Wp. In de praktijk gaat het hierbij om zo kleine bedragen dat het in alle gevallen zinvoller is om over te stappen op Greenchoice of Echte Energie. Bovendien heeft Essent geen beschikbare MAP-gelden.

NUON doet stap terug met opwekvergoeding Over Nuon waren we in onze vorige nieuwsbrief te lovend. De 'opwekvergoeding' die een half jaar na de 'terugleververgoeding' werd geïntroduceerd, wekte de suggestie een flinke stap voorwaarts te zijn. Nuon haalde immers in mei 2002 flink de publiciteit met deze 'doorbraak'. Maar daags na de vorige nieuwsbrief volgde een mailtje van Nuon dat de terugleververgoeding van 20 eurocent alweer was afgeschaft…! Wat rest is een opwekvergoeding die opnieuw een rechtsongelijkheid veroorzaakt en volstrekt inefficiënt werkt op de bevordering van PV. Hoe werkt het? Nuon gaat bij haar vergoeding uit van een opbrengst van 800 kWh/kWp. Over deze berekende kWh'en wordt een opwekbonus van 7 eurocent/kWh uitbetaald. Deze wordt uitgekeerd over de totale opwekking, dus ook hetgeen zelf verbruikt wordt. En de adder onder het gras is dat men in ruil voor de 7 eurocent eventuele rechten van groencertificaten aan Nuon moet afstaan. In de praktijk komt het erop neer dat de opwekvergoeding alleen interessant is voor mensen met grote systemen én een draaistroommeter hebben. Zij vangen bovenop de verrekening van de zonnestroom met het eigen verbruik een flinke bonus. Voor eigenaren van dakvullende systemen pakt de regeling negatief uit, zeker als eigenaren t.z.t. gebruik zouden kunnen maken van de MEP (zie verderop). Overigens mogen de zonnepanelen ook gewoon in de kast liggen of op het noorden gericht zijn. Doet er allemaal niet toe. Het gaat nl. in feite om een eigenarenvergoeding, die niets met het opwekken van zonne-energie te maken heeft. Het meten van de opwekte stroom 'kost teveel' en dus krijgen ook de mensen waarvan de inverter het al jaren geleden begeven heeft tóch een vergoeding. De bedoeling van de terugleververgoeding was juist dat de zwaargesubsidieerde

systemen in goede conditie blijven, met de opwekvergoeding is dat alles weer verleden tijd. Wat moet men doen met een dakvullend systeem, bijv. 3 kWp met een goed rendement, zonder draaistroommeter? (als de panelen nog in de kast liggen kan men zich het best melden voor Natuurstroom natuurlijk) Bij een dergelijk systeem zal de teruggeleverde stroom bijvoorbeeld 1200 kWh zijn, terwijl het eigen verbruik bijv. nog 1500 kWh is. We maken de vergelijking met Greenchoice windenergie. Deze is in dit voorbeeld 40 euro/jaar goedkoper dan Natuurstroom. De Nuon-opwekvergoeding is 168 euro/jaar, de Greenchoice-terugleververgoeding (teruglevertarief=dagtarief) is 204 euro/jaar. Bij Greenchoice heeft men dus 100% schone energie tegen maar liefst een voordeel van 76 euro, oftewel een voordeel van 30%

Opwekvergoeding Nuon verkooptruc Natuurstroom Maar voor diegenen die vier panelen op hun dak hebben liggen dan? Helaas, bij nauwkeurige berekening blijken zij er op achteruit te gaan. Voorwaarde voor de opwekvergoeding is immers overstappen op Natuurstroom. Natuurstroom kost voor een gemiddelde gebruiker 60 euro/jaar meer. Een systeem van 500 Wp levert volgens de berekeningen van Nuon 400 kWh op, hetgeen een 'opwekvergoeding' van 28 euro/jaar oplevert. De eigenaar gaat er bij een overstap op Nuon dus 32 euro op áchteruit! Maar dan krijg je wel schone elektriciteit. Natuurlijk, maar bij Echte Energie en Greenchoice is de schone elektriciteit goedkoper, krijg je een betere terugleververgoeding én betere service.

Opwekvergoeding heeft effect op NuZon-campagne In februari is Nuon de NuZon-campagne begonnen. Als men overstapt op natuurstroom, dan krijgt men een opwerkvergoeding en zonnepanelen tegen een zeer lage prijs. De perikelen rond de opwekvergoeding zetten deze campagne echter ook in een ander daglicht. Bij overstap op Natuurstroom betaalt men 60 euro/jaar meer (en vergeleken met Greenchoice zelfs 90 euro/jaar). Aangezien het Natuurstroomcontract 3 jaar duurt, betaalt men dus 180-270 euro meer. Een aanzienlijk bedrag dat dient opgeteld te worden bij de prijs van de panelen als men ze vergelijkt met een willekeurige actie, waarbij men de vrijheid heeft om bijvoorbeeld over te stappen op Greenchoice (ook 100% CO2-neutraal).

Nuon vraag 377 euro voor vervangen meter Om de overstap van PV-eigenaren naar Greenchoice of Echte Energie verder te ontmoedigen heeft Nuon nog een truc bedacht. Waar het vervangen van een digitale meter door een meter met teruglevermogelijkheid vorig jaar nog 150 euro kostte, kost dat nu maar liefst 377 euro. 'Wij hebben geen terugleververgoeding meer, dus is een teruglevermeter ook niet meer nodig!' Hoezo 'wij'? De meters worden toch geplaatst door de netwerkbeheerder en die is toch onafhankelijk van het energiebedrijf? Gelukkig heeft de overheid deze grap al voorzien en is het plaatsen van een meter die voldoet aan de zgn. meetcode dus ook vrij. Dat zul je natuurlijk niet van de

energiebedrijven zelf horen. Sterker nog: je mag de huurkosten van de meter voortaan aftrekken van je vaste lasten. De meter mag geplaatst worden door een gecertificeerd installateur aldus de DTe. De meetcode is te vinden op http://www.dte.nl/nl/besluiten/nieuws/2001/01052062.pdf Er staat in feite in artikel 1.3.1 dat ook derden die aan bepaalde eisen voldoen de in de meetcode genoemde werkzaamheden mogen verrichten. Uit de veelgestelde vragen op de DTe-website: Met de invoering van de Elektriciteitwet 1998 is het eigendom van nieuwe meters vrijgegeven. In bestaande situaties wordt deze meter echter vaak gehuurd van het energiebedrijf, waarbij het energiebedrijf de meter in eigendom heeft. Met inachtneming van de daarvoor geldende termijnen mag iedereen dit huurcontract echter opzeggen en zelf een meter (laten) plaatsen. Persbericht: DTe: geen barrières om van energieleverancier te wisselen 01-08 / 08-05-2001 Om ervoor te zorgen dat energieleveranciers geen barrières opwerpen als klanten van leverancier willen wisselen, heeft de toezichthouder DTe aan de sector haar standpunt duidelijk gemaakt op de volgende punten: - de kosten die de netbeheerder maakt als een klant van leverancier wisselt, mogen noch bij de klant noch bij de leverancier in rekening worden gebracht. Deze kosten zijn al in de vaststelling van de starttarieven meegenomen. Kosten die de nieuwe leverancier maakt voor bijvoorbeeld zijn administratie mogen wel in rekening worden gebracht - voor het verwijderen van een bestaande elektriciteitsmeter mag de netbeheerder geen apart tarief in rekening brengen. De meter behoort tot het zgn. 'vrije domein'. Dit betekent dat ook anderen dan de netbeheerder zo'n nieuwe meter mogen leveren. Ook voor de verhuiskosten mag de netbeheerder geen apart tarief in rekening brengen - omdat niet van consumenten verwacht mag worden dat zij allemaal tijdig hun contract met hun huidige leverancier zullen opzeggen als zij per 1 januari 2004 naar een andere leverancier kunnen overstappen, pleit DTe voor deze groep voor een overgangsregeling. Deze regeling houdt in dat consumenten gedurende onbepaalde tijd bij hun huidige leverancier kunnen blijven, maar met een zeer korte opzegtermijn (bijvoorbeeld een week) kunnen overstappen naar een andere leverancier. Zodra de consument na 1 januari 2004 één keer van leverancier is gewisseld, worden de 'normale' algemene voorwaarden van toepassing. Daarnaast vindt DTe dat in contracten met consumenten geen onredelijk lange opzegtermijnen mogen worden gehanteerd - wat betreft het plaatsen en vervangen van gasmeters bij vrije klanten (of klanten die op korte termijn vrij worden) heeft DTe bepaald, dat dit ook tot het vrije domein behoort en geen exclusieve taak is van de netbeheerder. Dit betekent dat ook andere partijen nieuwe gasmeters mogen leveren en plaatsen.

Reorganisatie Nuon heeft negatief effect op PV-voorwaarden We kunnen er niet meer omheen. Er is duidelijk iets veranderd bij Nuon. Was het vorig jaar nog een voortrekker voor zonnepanelen, per 1 januari is er definitief iets veranderd. Ongetwijfeld heeft dat te maken met het terugdraaien van een deel van de REB-vrijstelling voor groene stroom, maar er moet meer aan de hand zijn. En ja, inderdaad, de afdeling Duurzame Energie is opgeheven en Nuon is 'helemaal' duurzaam geworden. Tenslotte is 27% van de door Nuon opgewekte energie al duurzaam. Is allemaal goed en wel, maar het gevolg is ook dat de invloed van de

duurzame energie in de organisatie ook nog maar 27% lijkt te zijn geworden. Niet de ontwikkeling van een stevige PV-poot staat meer voorop, maar het administratieve gemak. In een tijd dat ook dakvullende PV-systemen steeds belangrijker gaan worden in Nederland, is dat ons inziens een slechte strategische keuze. Daarbij is de vervanging van de terugleververgoeding door de opwekvergoeding een demonstratie van onvermogen. Blijkbaar is de energiedistributeur niet meer in staat haar kerntaak naar behoren uit te voeren. Dat Nuon niet alleen de stroomopwekking, maar ook de stroomlevering voortaan gemakshalve schát, bleek ook toen De Groene Leguaan vorig jaar na acht maanden wachttijd eindelijk kon overstappen naar Greenchoice. Er kwam geen meteropnemer langs, maar men schatte zowel het dag- als nachttarief elk maar liefst 1000 kWh te hoog! De teruggeleverde stroom van bijna 20.000 kWh was men voor het gemak maar gewoon vergeten. En zo wachten we nu alweer een half jaar op een goede afrekening. De ogenschijnlijke chaos bij Nuon heeft ook zijn voordelen. Plaats een paar panelen op je dak, schaf een teruglevermeter aan bij een gecertificeerde installateur en eis een terugleververgoeding. Dat is ongetwijfeld teveel voor de Nuon-computers. Je krijgt dan vermoedelijk helemaal geen rekening meer, omdat het woord 'teruglevertarief' niet meer door computers begrepen wordt.

MEP inspraakronde Tot 11 april was het voor bedrijven mogelijk om kanttekeningen te plaatsen bij de nieuwe MEP-regeling. Tot mijn verbazing hebben slechts 25 partijen daar gebruik van gemaakt. Daaronder bevond zich ook MegaPV. Zoals eerder gemeld zal de MEP vermoedelijk rechtstreeks aan de energieproducent worden uitgekeerd, buiten de energiebedrijven op, maar is er wel een groencertificaat nodig. Dit kán gunstig uitpakken omdat de bemetering voor de MEP zowel voor als achter de meter van het energiebedrijf mag plaatsvinden. Door MegaPV is nu voorgesteld om voor systemen tot 15 kWp het gebruik van de al geïnstalleerde kWh-metertjes toe te staan. Zou er immers een aparte meter door het energiebedrijf geïnstalleerd moeten worden, dan lopen de kosten zo hoog op dat aanvraag van een groencertificaat geen zin meer heeft. Daarnaast is de meteropname door energiebedrijven nu erg duur. Ongetwijfeld zal hier ook een oplossing voor gevonden moeten worden. Al met al blijft de MEP in potentie interessant voor de grotere PV-systemen, maar alles zal afhangen van de afwikkeling in de praktijk.

Noord-Nederland timmert aan de weg Onlangs kwam de Gasunie met haar 'Energy Valley'-concept in het nieuws. Men wil in het noorden een 'Energy Valley' ontwikkelen, naar analogie van 'Silicon Valley' in de Verenigde Staten. Daartoe wil men kennis, distributie en opwekking naar NoordNederland trekken. Op dit moment is Groningen van enorm belang voor de distributie en winning van aardgas en daarop moet in de toekomst voortborduurt worden. Voor Friesland had men al de opslag van gas en olie gepland, iets dat de Friese politiek natuurlijk niet plezierig in de oren klonk. Met projecten als het Havank-park, Pieter Christiaanpark, de PV-boulevard, Adverium, Sinnebou en recentelijk nog de plannen

voor een zonne-afsluitdijk, profileert men zich liever. Waar windenergie zich in een padstelling bevindt doordat bestuurders bang zijn geworden voor de bezwaarschriften van een kleine groep felle tegenstanders, lijkt zonne-energie de uitweg. De Noordelijke Milieufederaties hebben de handen ineen geslagen en zijn gekomen met 'EnergieKompas'. In samenwerking met de 'Energy Valley' zou er nadrukkelijk ook meer aandacht moeten komen voor duurzame energie, waaronder energiebesparing, zonne-enerige, biomassa en windenergie. Aangezien duurzame energie een belangrijke economische motor voor Noord-Nederland zou kunnen zijn, dienen de zgn. Kompasgelden deels aangewend te worden om duurzame energie in het Noorden op een hoger plan te trekken. Dit uitgangspunt is bij de provincies Drenthe, Groningen en Friesland in goede aarde gevallen. Elk van de provincies is nu op eigen wijze bezig om te bekijken welke mogelijkheden er liggen. Zo zou Friesland zich kunnen richten op grootschalige proefprojecten voor duurzame energie-opwekking, waarbij in de toekomst waterstof wordt opgewekt. De waterstof kan via het distributienet (aanvankelijk gemengd met aardgas) naar de rest van Nederland getransporteerd worden. Maar ook op andere vlakken heeft een dergelijke ambitieuze toekomstvisie invloed. Mede naar aanleiding van het Energiekompas hebben enkele partijen het initiatief genomen tot de oprichting van een DE platvorm in Friesland. Op dit moment zijn daarin zon en wind vertegenwoordigd, terwijl nog naar een biomassa-poot gezocht wordt. De PV-nieuwsbrief zal ook aan de bredere doelgroep verzonden gaan worden, zodat partijen meer op de hoogte raken van elkaars situatie, waarin meer dan verwacht herkenningspunten zitten.

Honderden PV-eigenaren in Den Haag gedupeerd Het stond al in de eerdere nieuwsbrieven. Het ministerie van Financiën is een onderzoek begonnen naar de bestelformulieren voor PV-systemen, waarbij men tegelijkertijd EPA aanvraagt. Inmiddels zijn de gevolgen ook tot de gebruikers doorgedrongen. Ze krijgen hun EPA-bonus niet. Van Greenpeace kregen we het volgende bericht. 'Een anonieme beller wilde doorgeven dat het zonnepanelenproject in Den Haag (waar o.a. ook groenlinks aan mee deed en reclame voor maakte) niet helemaal goed loopt. Het gaat om de 25% bonussubsidie ivm EPA advies die is geblokkeerd, omdat de aanvraag van EPA advies gelijktijdig met de bestelling is gedaan. Het EPA advies had eerst moeten worden uitgebracht voordat er besteld werd. Nu blijkt dus dat heel veel mensen deze 25% bonussubsidie hierdoor niet krijgen. Deze mijnheer en veel anderen voelen zich nogal bedrogen en zullen dus niet zo snel meer aan duurzaam energieproject meedoen. Hij wilde dit aan Greenpeace kwijt en vroeg of we hier iets mee kunnen doen. De aanbieders van dit project zijn oa Eneco en Bel de Zon.' Er is helaas weinig aan te doen. De klanten zijn gedupeerd door een onduidelijke regeling gecombineerd met de zucht naar een snel succes van organiserende partijen en dubbele belangen. Vermoedelijk heeft men meer kans door massaal aan

te kloppen bij organiserende partijen als GroenLinks, Den Haag, BeldeZon en Eneco, dan een bezwaarschrift indienen bij de belastingdienst. Voor mensen die wél eerst een EPA hebben laten doen en daarna pas een bestelformulier hebben aangevraagd is er nog hoop. Techneco en Buro Wilders hebben dat tijdens dezelfde actie op die manier gedaan. Omdat in het geval van Techneco desalniettemin mensen zijn afgewezen, zijn daar inmiddels 29 bezwaarschriften voor ingediend.

PV-Wirefree Oskomera, NKF en ECN hebben een systeem ontwikkeld waarbij panelen voortaan alleen nog maar op het dragende frame hoeven te worden geklikt. Bekabeling wordt daarmee overbodig. Dat scheelt een hoop installatiewerk. Bovendien worden de panelen op deze manier parallel geschakeld. Hierdoor wordt de opbrengst van een 'string' waarbij panelen serieel geschakeld worden, niet meer negatief beïnvloed als één paneel minder goed werkt. Men verwacht het systeem over 1 á 2 jaar op de markt te kunnen brengen en verwacht dat het in de installatie 10-20% besparing oplevert.

Stroop of azijn?

Column van Hendrik Enkele jaren geleden werd mij in het kader van het PV-manifest aanbevolen om meer de strooppot te hanteren en wat minder de azijn. Daarmee zou het beter vliegen vangen zijn. Ikzelf geloof(de) daar niet zo in. Met stroop smeren wordt de boodschapper weliswaar meer ontzien, maar wordt de boodschap zelf minder duidelijk. Het duurt vermoedelijk in beide gevallen jaren voordat het doel bereikt is, maar de 'azijn'-weg naar het doel is in elk geval helder en zonder dubbele belangen. Stroop smeren is een bezigheid die in de politiek veel gebruikt wordt als men de waarheid te hard vindt of bij de kiezer in een goed blaadje wil komen. Als de journalist dus een kritische vraag stelt, pakt de politicus zijn strooppot en begint de ondervrager stroop in oren, mond en ogen te smeren. De laatste is daardoor na vijf minuten het spoor volkomen bijster en geeft het op. Waarheidminnend Nederland heeft het in een dergelijke cultuur zwaar te verduren. De criticus die op basis van argumenten probeert aan te geven dat het anders zit en moet, loopt de kans zijn goodwill te verliezen bij partijen waar hij verder mee moet. En dus houdt men zich over het algemeen stil, want kritiek kan immers betekenen dat men uitgesloten wordt van leuke deals en opdrachten. Hoewel de vloer dus een stuk schoner wordt van azijn, is zij in Nederland inmiddels zo volgegoten met stroop dat onze voeten blijven kleven. We komen nog maar met heel veel moeite vooruit. Gaat daar verandering in komen? Ik vrees het niet. De critici stranden al vroeg in het traject omdat zij als brenger van de waarheidsgetrouwe boodschap vroegtijdig gekielhaald worden. Het gaat in de politiek en de verkiezingsstrijd immers niet om de feiten, maar om wat men wil horen.

Geef mij dus maar azijn, zolang het om een gefundeerde mening gaat. Niet te verwarren met zoutzuur, dat nietsontziend alles wegbrand. Helaas zijn er teveel mensen die bij de eerste smaak van azijn, denken dat het om zoutzuur gaat. Pas keek ik naar een film over een vrouw die het opnam voor mensen die zwaar gedupeerd waren door een bedrijf dat het giftige Chroom 6 in de grond had laten zakken. Doordat ze precies zei hoe het ervoor stond en daarbij geen blad voor de mond nam, kreeg ze met velen ruzie, behalve met hen die geïnteresseerd waren in de waarheid. Soms sloeg ze de plank mis, maar na jaren strijd gelukte het om de voor de gedupeerden 350 miljoen dollar binnen te slepen. In de weg daar naartoe had ze nooit zichzelf verloochend. Uit onverwachte hoek kreeg ik deze week mijn gelijk. Op de wetenschapspagina van de Volkskrant van 3 mei j.l. was te lezen dat, in tegenstelling tot wat men tot nu toe dacht, vliegen meer worden aangetrokken door azijn, dan door zoet. Vliegenvangers kunnen dus beter azijn gebruiken…

Nr. 16 Maart 2003 Financiën onderzoekt 'onvolkomenheden' bij EPA-bonus In eerdere nieuwsbrieven werd melding gemaakt van bestelformulieren van Eneco en BeldeZon waarbij een EPA-advies gelijktijdig met een PV-bestelling werd gedaan. Dergelijke formulieren zijn al in augustus 2002 verboden, maar ze werden nog gebruikt in december 2002, zélfs na een uitspraak van de staatssecretaris van financiën. De ministeries van VROM en Financiën hebben inmiddels maatregelen genomen tegen deze praktijken. VROM heeft toegezegd het aanvraagformulier te verbeteren, waardoor de kans op onduidelijkheid kleiner wordt. De belastingdienst zal nog eens controleren of energiebedrijven de afhandeling van EPA-aanvragen juist uitvoeren. Mocht daarbij blijken dat deze afhandeling in strijd is geweest met de voorschriften, dan kan dit in het uiterste geval ook inhouden dat een fraudemelding wordt gedaan bij het Openbaar Ministerie. Het ministerie mag geen verdere informatie verstrekken over de resultaten van de controles.

Eneco lijkt in paniek bij afhandeling van EPA-bonus Half maart werd Zonnestroom Nu gebeld door Techneco met het verzoek hun handelswijze inzake de EPA door te lichten. Techneco heeft een 'reserveringsformulier' gebruikt, waarbij de klant aangeeft: 'Bij een positief EPA-advies heb ik de intentie om tot bestelling van het hieronder beschreven PV-systeem over te gaan.' In de kleine lettertjes wordt nog eens extra gemeld dat de subsidie alleen uitgekeerd wordt als 'de bestelling bij ons binnen is vóór 27 november 2002'. Nadat de EPA positief uitviel kreeg de klant een brief waarmee hij opdracht kón geven tot levering van de zonnepanelen: 'Ondergetekende geeft hierbij opdracht tot de levering van....'

Naar onze beoordeling heeft Techneco geheel volgens de regels gehandeld. In aansluiting op de beslissing van de staatssecretaris van Financiën op 15 november dat er bij diverse formulieren sprake zou zijn van 'een koop die al gesloten is, vóórdat de EPA is uitgevoerd, waarbij de EPA alleen dient ter ontbinding' moet geconstateerd worden dat in dit geval er slechts sprake is van een intentie en dus géén koopverplichting. Techneco meldt echter dat er met de verantwoordelijke personen bij Eneco en de belastingsdienst niet te praten is en de EPA-bonus onverbiddelijk wordt geweigerd. Mogelijk dat men de stuipen op het lijf heeft vanwege het onderzoek dat gaande is, maar daarbij lijkt het onwenselijk dat partijen die juist gehandeld hebben de dupe worden van de ontstane paniek.

Afsluitdijkproject Friesland Op 19 maart hebben de gezamenlijke statenfracties, onder aanvoering van het CDA, een motie ingediend waarbij de provincie Friesland een haalbaarheidsonderzoek zal trekken naar de mogelijkheid van een proefproject op de afsluitdijk. Het haalbaarheidsonderzoek zal zich richten op zaken als spiegeling, de bevestigingsconstructie, e.d. Volgens The Sun Factory, mede-initiatiefnemer van het project, zal het proefproject de plaatsing van 6000 panelen omvatten. Een energiebedrijf is bereid gevonden om het proefproject te financieren, waardoor geen beroep gedaan hoeft te worden op bestaande subsidiestromen. Van de provincie is alleen een bijdrage in het haalbaarheidsonderzoek vereist. Voor mensen uit de PV-wereld klinkt dit alles te mooi om waar te zijn, maar we houden een vinger aan de pols. Als er energiebedrijven zijn die, zonder gebruik te maken van (overheids)subsidies, investeringen van maar liefst 3 miljoen euro in PV willen doen, biedt dat bijzondere perspectieven voor toekomstige projecten.

Stroomwerk en Nuon winnen prijs voor beste Europese samenwerking. De prijs voor de beste Europese samenwerking op het gebied van duurzame energie in ontwikkelingslanden eind december in de wacht gesleept voor een Nederlands zonne-energieproject: SSD-Yeelen Kura (Nieuw Licht). SSD-Yeelen Kura levert elektriciteit aan huishoudens op het platteland in Mali. Elektriciteit opgewekt door de zon ligt hier voor het oprapen, terwijl het elektriciteitsnet nog geen 10% van de huishoudens bereikt. Stroomwerk Energy, producent en leverancier van de zonne-energiesystemen te Deventer, verzorgde de levering en verkreeg belangrijke financieringssteun vanuit het ORET-Milieu programma van FMO (Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden). Nuon en Énergie De France hebben gezorgd voor de financiële, fysieke en personele bedrijfsinfrastructuur van Yeelen Kura. Stroomwerk verzorgt in het project (samen met Girasol International) de training en overige technische assistentie en ondersteunt waar mogelijk de partners op andere vlakken. De geleverde elektriciteit wordt opgewekt door zonnepanelen. Traditioneel bestaat de verlichting op het platteland uit kleine olielampjes en in enkele gevallen een oude auto accu om een TV aan te sluiten. De door het Yeelen Kura geleverde nieuwe

vorm van energie levert een grote stap voorwaarts in de ontwikkeling. De geleverde duurzame elektriciteit wordt gebruikt voor de verlichting in de huizen en bied ook de mogelijkheid om een radio en/of een TV aan te sluiten. Enkele voordelen zijn gebruik van de zon als onuitputtelijke bron en besparing op vervuilende fossiele brandstoffen, toegang tot informatie door radio en TV, geen ongezonde uitstoot van gassen van de olielampen, goed licht voor allerhande huiselijke, maar ook bedrijfsactiviteiten. Na de nodige kinderziektes en aanloopproblemen in het jaar 2001 heeft Yeelen Kura een grote vlucht genomen en is nu zelfs op zoek naar mogelijkheden om de voorspoedige groei door te zetten. Inmiddels voorziet het project circa 10.000 mensen van hun basis elektriciteitsbehoefte door de toepassing van zonne-energiesystemen. Halverwege 2003 zal dit aantal zijn verdubbeld en in 2005 mogelijk zelfs zijn aangegroeid tot meer dan 40.000 personen, in aantal vergelijkbaar met de inwoners van Heerenveen. Daarnaast zijn er in Mali tot nu toe 33 directe banen gecreëerd, wat nog moet oplopen naar ruim 60. Macro-economisch geen mijlpaal, maar in de regio wel erg belangrijk.

Meer dak onder de zon voor woningbouwcorporaties Inmiddels is er contact met enkele woningbouwcorporaties over vervolgprojecten voor St. Joseph in Apeldoorn. Op dit moment zijn de subsidie-mogelijkheden nog bijzonder gunstig in Eneco en Nuon-gebied (zie verderop). Snelle actie is helaas geboden omdat de te gebruiken MAP-gelden uiterlijk 31 december 2003 gebruikt mogen worden. Woningbouwcorporaties kunnen zich aanmelden voor een gratis persoonlijk advies op www.meerdakonderdezon.org

Novem wijst subsidie-aanvraag voor PV-nieuwsbrief af Ecologic Milieucommunicatie en Projectbureau MegaPV hebben een bezwaarschrift ingediend tegen de afwijzing van de subsidie-aanvraag voor een professionele PVnieuwsbrief. Er heeft inmiddels een hoorzitting plaatsgevonden en we wachten de uitslag met spanning af. Indien de subsidie niet wordt toegekend, zal dit naar alle waarschijnlijkheid het einde van de nieuwsbrief betekenen. Volgens Novem draagt de nieuwsbrief onvoldoende bij tot de bevordering van Duurzame Energie in Nederland.

MEP rechtstreeks voor producenten Het blijft nog kijken in de kristallen bol, maar naar het zich laat aanzien zal de MEP vooral interessant worden voor mensen met systemen boven de 20 m2. Er zal naar verwachting nl. een vergoeding van 6,8 eurocent/opgewekte kWh uitgekeerd worden aan bezitters van groencertificaten. De aanschaf van zo'n certificaat kost 25 euro/jaar en dus is het alleen voor de grotere systemen interessant. Belangrijk voordeel van deze constructie is dat de vergoeding réchtstreeks aan de producent wordt uitgekeerd, dus niet via het energiebedrijf. Doordat het hier om een opwekvergoeding gaat, lijkt de MEP zich op termijn te lenen voor een beter systeem van vergoedingen voor zonnestroom.

EIA weer open

Voor zolang als het duurt is de EIA regeling weer opengesteld. Duurzame energieinvesteringen kunnen voor 55% extra worden afgetrokken bij de belastingaangifte. De precieze voorwaarden zijn weer verkrijgbaar bij Senter. De EIA moet zonneenergie aantrekkelijk maken voor ondernemers.

Eneco en Nuon geven compensatie voor daling EPA-bonus Energiebedrijf Eneco verstrekt aan haar stroomklanten maar liefst een extra subsidie van 1,50 euro/Wp. Hierdoor is het voor potentiële PV-eigenaren alleszins de moeite waard om over te stappen op Ecostroom van Eneco, alvorens men een PV-systeem aanschaft. Nuon verstrekt haar klanten een extra subsidie van 0,6 euro/Wp en daarnaast een opwekvergoeding van maar liefst 7 eurocent/kWh bovenop de terugleververgoeding. Hierdoor komt de totale terugleververgoeding in sommige gevallen om 24 eurocent/kWh. Hierdoor zijn de negatieve gevolgen van de EPA-bonus-daling voor klanten van Nuon en Eneco volledig gecompenseerd. Nuon start NuZon-campagne Nuon is begin februari gestart met haar NuZon-campagne waarbij doe-het-zelfsystemen geleverd worden tegen een bodemprijs, zeker als men tegelijkertijd overstapt op Natuurstroom. Het systeem van vier panelen kost netto rond de 300 euro, waarmee NuZon op dit moment de laagste prijs met landelijke dekking geeft. Naar het schijnt is er op dit moment zo'n half MegaWatt aan panelen verkocht in deze actie. NuZon verwacht enkele MW's aan DHZ-pakketten te verkopen dit jaar.

1 + 1 = 1 1/2

Column van Hendrik

Vier maanden geleden heb ik me actief in het politieke leven gestort. Ik wilde wel eens weten of de verbijsterende ervaringen die ik de afgelopen jaren had meegemaakt een oorzaak vinden in het systeem, of dat er wellicht iets aan te doen is. Het leverde slechts nog meer verbijsterende ervaringen op. Als je een bèta-wetenschappelijke opleiding achter de rug hebt, ben je behoorlijk geïndoctrineerd. 'Een plus een is twee', wordt er jarenlang ingehamerd en waag daar maar eens van af te wijken. Als je dan vervolgens leraar wordt, leer je uiterst consequent te zijn. Afspraken met leerlingen en omgekeerd dienen gehandhaafd te worden want anders wordt het een zootje. Als duurzaam ondernemer is het vervolgens van belang je geloofwaardigheid te behouden en kwaliteit te leveren, anders wordt het met je bedrijf niks. Bepaald geen goede basis voor een politieke loopbaan, zo blijkt. In 2000 meldde minister Pronk bijvoorbeeld nog dat Nederland inzette op wind- en zonne-energie en nog maar een paar maanden later bleek Nederland dankzij minister Jorritsma fors te gaan bezuinigen op zonne-energie, waarna de ene bezuinigingsslag na de andere volgde en ieder half jaar de regels wijzigden. Politiek werd het afgedaan als: 'PV is te duur.' En waar het CDA in mei 2002 nog luidt en duidelijk om meer geld voor PV vroeg, werkte dezelfde partij mee aan rigoureuze bezuinigingen op Prinsjesdag 2002, waarbij de PV-markt bijna ineenstortte. Weer twee maanden later kwam CDA

Friesland met het plan om de hele Afsluitdijk vol te leggen met zonnepanelen (kosten 120 miljoen euro!). Hoe kan dat allemaal? En vooral: is er wat aan te doen? Ik besloot de proef op de som te nemen en meldde me aan als kandidaat-statenlid. Ik werd op nummer 6 geplaatst en binnen de kortste keren werd ik door het afdelingsbestuur gevraagd als campagneleider (bij gebrek aan beter). Dat bleek teveel gevraagd van een nieuwkomer. In korte tijd kwamen de bekende achterkamertjespolitiek, karaktermoord, schending van afspraken, lange tenen, diepgeworteld wantrouwen, het kortwieken van hen die zich (ongewild) profileren, etc. aan bod. De laatste beslissende aanval werd een dag voor de verkiezingen ingezet. De vertrekkende fractievoorzitter stelde een persbericht op, waarin werd gesteld dat GroenLinks Friesland (GrienLinks) vindt dat topambtenaren in de provincie verplicht moeten worden Fries als voertaal te hanteren. Het bericht werd, tegen alle afspraken in, buiten de (Nederlandstalige) campagneleider om, in de publiciteit gebracht. Ging het om een belangrijk groen standpunt? Het ging ook niet om een belangrijk links standpunt, maar om een stokpaardje van de vertrekkende fractievoorzitter. En zo was er die dag géén belangstelling voor een pleidooi voor meer windenergie in Friesland, een pleidooi dat door maar liefst 90 partijen in Friesland werd onderschreven. Politiek is misschien alleen te overleven als je kunt accepteren dat 1+1 ook wel eens 1 ½ of 2 ½ is. Bovendien is de ene afspraak de andere niet en is waarheid een relatief begrip. Mijn bewondering voor politici die volharden én integer kunnen blijven, is daarmee flink toegenomen.

De hindernisvolle weg naar zonnepanelen

(ingezonden door fam. Van Bakel)

Medio 2000 onderzoeken wij de mogelijkheden voor zonnepanelen op het dak van ons huis dat pal op het zuiden ligt. Er wordt in april een EPA advies aangevraagd en medio mei ontvangen wij dat. Wij besluiten om te onderzoeken en bij meerdere leveranciers info aan te vragen en te bestuderen, zodat er optimaal gebruik kan worden gemaakt van het dak met een maximaal aantal PV panelen. De keuze valt op Sunpower, dat wij via Energierent CV dienen aan te schaffen, zo horen wij van Essent en Eneco. 30 Juni 2001 sturen wij de opdracht aan Energierent CV in. De opdracht bestaat uit 3 x 6 stuks panelen, totaal prijs Fl. 21114,00. Medio juli nemen wij contact op met Energierent CV en vragen of de aanvraag is ontvangen omdat er geen bevestiging komt. Men bevestigt dat de opdracht is ontvangen, maar dat er enige achterstand is. 3 Augustus 2002 ontvangen wij de bevestiging van Energierent CV met de mededeling dat Kramer & Zn BV in Aalsmeer met ons contact zal opnemen wanneer de PV panelen geplaatst zullen worden. Tweewekelijks hebben wij telefonisch en of schriftelijk contact met Kramer maar steeds blijken de PV panelen er nog niet te zijn. Half november vermoeden dat er iets mis is. Wij nemen steeds schriftelijk contact op met Energierent CV omdat zij telefonisch niet te bereiken zijn en of geen antwoord kunnen geven. 17 December komt Energierent persoonlijk 18 stuks PV panelen bezorgen, en vraagt of de installateur er al is. Deze heeft ons 's morgens keurig gebeld dat hij er om 11.00 uur is en het werk dezelfde dag af zal maken. De heer van

den Berg zegt niet tot 11.00 uur te kunnen wachten en vertrekt. Om 11.00 uur komt Timmerbedrijf G. Verkerk uit Haastrecht om de PV panelen te installeren. Dan blijkt dat de 18 stuks PV panelen niet de bestelde PV panelen zijn maar een ander model. Derhalve kunnen deze niet zonder meer geplaatst worden. Omdat de dakkapel exact op de maat is gemaakt van het 95 systeem van Sunpower en niet op wat achteraf blijkt het 105 systeem. De installateur probeert Energierent te bereiken hetgeen niet lukt. Ondertussen nemen we contact op met bouw- en & woningtoezicht om te vragen of de PV panelen op een andere manier geplaatst mogen worden en wel uitstekend aan één kant van ca. 50 cm. Bouw- & Woningtoezicht stelt, dat dit dan aan welstand moet worden voorgelegd, en dat zijn assistent wil komen kijken in de loop van de dag. De installateur zegt dat hij er wel 15 kan plaatsen maar er geen garantie op kan geven omdat hij het systeem van de leverancier dan verandert. Dit vinden wij geen optie. Daarnaast willen wij ook vooraf weten wat de financiële consequenties voor ons zullen zijn. In overleg met de installateur wordt besloten niet te plaatsen omdat hij op geen van de vragen antwoord kan geven en Energierent onbereikbaar blijkt te zijn. Energierent CV reageert in het geheel niet meer. Ondertussen zoeken wij het Shell Solar contact en deze laten ons weten dat de 95 Wp PV panelen niet meer geproduceerd worden, maar dat er nog wel een beperkte voorraad ligt van 3 x 5 stuks. Dit berichten wij ook aan de heer van den Berg van Energierent CV. Ook daar reageert Energierent CV niet meer op. Totdat wij besluiten na nog zeker 10 reminders aan Energierent te hebben gezonden zonder succes, om onze DAS rechtsbijstand verzekering in te schakelen. In augustus van dit jaar wordt er ter plekke hier een afspraak gemaakt met Energierent, die zegt de installateur mee te nemen, de jurist van DAS en ondergetekende. De installateur laat verstek gaan. Om een lang verhaal in te korten. Energierent stuurt een opdracht waarin zij 16,5 PVpanelen willen leveren, en 3,5 paneel tegen de nieuwe prijs. Dit in strijd wat er met ons en de jurist van DAS is overeengekomen. Wij gaan niet akkoord en hebben zodoende begin 2003 nog geen panelen.

Nr. 15 Nieuwjaar 2003

Een gezond, duurzaam, droog en schoon 2003! Tja, dat is gemakkelijk gezegd. Welgemeend natuurlijk, maar het zal van onszelf afhangen of het werkelijk zal uitkomen! Zelden hebben we op een punt gestaan dat zo duidelijk bleek dat de mensheid haar toekomst voor een groot deel in eigen hand heeft. Gaan we miljarden stoppen in oorlog voeren of gaan die miljarden zitten in de CO2-reductie en preventie van overstromingen (die nu ook alweer Nederland bedreigen). Kiezen we voor de onderbuikgevoelens of gebruiken we ons verstand. Laten we ons leiden door verkiezingsretoriek of door de harde cijfers, de vruchten aan de vijgenboom oftewel de daden uit het verleden. Het huidige kabinet was een ramp voor ons land: economisch, sociaal en op het gebied van het milieu. Sommigen lijken het alweer vergeten, maar dit kabinet bezuinigde 2,5 miljard euro op het milieu en dat in 87 dagen (plus de tijd tot aan de verkiezingen die tegen elk rechtvaardigheidsgevoel in misbruikt wordt om het vernietigingswerk af te maken)! De gevolgen blijven niet uit, zo becijferde het RIVM de afgelopen maand. Tot aan 2010 gaat onze CO2-emissie verder omhóóg, daar waar Nederland internationale afspraken gemaakt heeft om het fors terug te dringen.

Alleen de huidige oppositiepartijen hebben programma's die ervoor zorgen dat die afspraak niet helemaal met voeten getreden wordt. GroenLinks heeft daarbij het beste programma. De niets verhullende cijfers zijn te vinden op : http://www.rivm.nl/milieu/verkiezingsinfo/. In 1995 schreef ik een artikel in Trouw met de titel 'Als lemmingen op de zee af', waarin ik me afvroeg of de mens eigenlijk wel meer is dan een lemming die zich 'en masse' van de rotsen stort. Helaas heb ik de afgelopen zeven jaar geen tekenen ontdekt, die het tegendeel suggereren. Een goed 2003 gewenst, maar besef dat de wens op zijn minst gepaard moet gaan met goede voornemens! Hendrik Gommer