Endoscopiecentrum
Onderzoek van de dikke darm via stoma
(coloscopie via colostoma)
Endoscopiecentrum
Inleiding U bent naar het Endoscopiecentrum verwezen voor een onderzoek van uw dikke darm (coloscopie). Dit gebeurt met behulp van een endoscoop, een flexibele kijkslang die via de stoma in uw darm wordt gebracht. Op een beeldscherm bekijkt de arts de binnenkant van de darm, en kan hij/zij zien of er afwijkingen zijn. In deze brochure leest u hoe u zich op het onderzoek moet voorbereiden. Verder leest u over de gang van zaken tijdens het onderzoek en de nazorg.
Vervoer regelen Het onderzoek gebeurt niet onder narcose, maar wel krijgt u een rustgevend middel en een pijnstiller toegediend, zodat het beter verdragen wordt. Dat betekent ook, dat u na het onderzoek niet zelfstandig naar huis mag en zeker niet mag autorijden of fietsen e.d. Er moet dus iemand zijn die u ophaalt en naar huis brengt. U kunt ons ook een taxi laten bellen.
Meenemen Het kan voorkomen dat u zich een keer moet verschonen, omdat er een lekkage optreedt of er tijdens het onderzoek nog wat ontlasting uit de stoma komt. Wij raden u aan schoon ondergoed mee te nemen. Omdat u zich koud en rillerig kunt voelen is het handig om voor het onderzoek een paar warme sokken mee te nemen. Een lang T-shirt kan helpen u wat minder ‘bloot’ te voelen tijdens het onderzoek. Verder is het handig om extra stomamateriaal mee te nemen. 1
Onderzoek van de dikke darm via stoma
Voorbereiding Het is voor dit onderzoek belangrijk dat u op tijd stopt met bepaalde medicijnen, de darmen helemaal leeg zijn en u nuchter bent. Leest u de instructies hieronder daarom goed. Als u niet goed bent voorbereid, kan het onderzoek niet doorgaan. Stoppen met bloedverdunners Als u bloedverdunners gebruikt en daarvoor onder controle staat van de trombosedienst, moet u hiermee een aantal dagen voor het onderzoek stoppen. • Als u Sintrom of acenocoumarol gebruikt stopt u drie dagen tevoren. • Als u Marcoumar of fenprocoumon gebruikt stopt u vijf dagen tevoren. Als u nooit mag stoppen met bloedverdunners, overleg dan eerst met de arts die de bloedverdunners voorschrijft. • Als u Plavix of clopidogrel gebruikt (meestal op voorschrift van een cardioloog), moet u zonder meer eerst met uw arts overleggen of u hiermee mag stoppen. Als u na overleg met uw arts niet mag stoppen met deze bloed verdunners, geeft u dit dan alstublieft door aan de arts die u voor onderzoek heeft doorverwezen. Stoppen met staaltabletten Als u staal- of ijzertabletten gebruikt, moet u daar zeven dagen voor het onderzoek mee stoppen. Deze tabletten kleuren de darminhoud zwart en kunnen daarom het onderzoek bemoeilijken. Overleg over insulinebeleid In voorbereiding op het onderzoek mag u niet eten. Als u diabetes mellitus (suikerziekte) hebt en insuline gebruikt is het raadzaam om voor het onderzoek met uw arts te overleggen over het insulinebeleid (vóór het onderzoek en zodra u weer mag eten). 2
Endoscopiecentrum
We raden u aan om insuline, insulinepen en de bloedsuikermeter mee te nemen naar het Endoscopiecentrum. Pacemaker of Intracardiale Defibrillator Als u een pacemaker of een intracardiale defibrillator (ICD) hebt, vertel dit dan aan de arts die u voor dit onderzoek heeft doorverwezen. Mogelijk moet de cardioloog voorzorgsmaatregelen nemen. Anticonceptiepil Als u een anticonceptiepil (‘de pil’) gebruikt, kunt u deze gewoon blijven gebruiken. Houdt er echter rekening mee dat u door de darmspoeling niet meer goed beschermd bent. U bent weer beschermd nadat u met de volgende strip bent begonnen. Lees de bijsluiter voor de precieze termijn.
Darmvoorbereiding Om het onderzoek goed te kunnen uitvoeren, moet de darm helemaal schoon zijn. Daarvoor is het volgende nodig: • drie dagen voor het onderzoek: zo min mogelijk vezels en pitjes eten • de dag voor het onderzoek: spoelvloeistof voor de darmen innemen • niet meer eten nadat u met de darmspoeling bent begonnen. Zo min mogelijk vezels en pitjes eten Vezels en pitjes spoelen moeilijk uit de darm. Eet daarom vanaf drie dagen voor het onderzoek zo min mogelijk vezels en pitjes. Vezels zitten vooral in donker (volkoren / bruin) brood, fruit en groente, pitjes bijvoorbeeld in kiwi’s en druiven. Drink verder ten minste 1,5 tot 2 liter per dag.
3
Onderzoek van de dikke darm via stoma
Spoelvloeistof voor de darmen innemen U ontvangt een recept voor Colofort, waarmee u bij de apotheek vier zakjes poeder krijgt voor het aanmaken van een speciale spoelvloeistof voor de darmen. Deze vloeistof is er voor om uw darmen goed schoon te spoelen. In totaal zult u vier liter moeten drinken. Het innemen is afhankelijk van het tijdstip waarop het onderzoek plaats vindt. Bij de Colofort zit een gebruiksaanwijzing van de fabrikant. De tijden van innemen verschillen met die van ons: houdt u onze tijden aan alstublieft. Gebruik een lichte maaltijd voordat u de Colofort gaat innemen, bijvoorbeeld twee crackers of beschuitjes met suiker of jam zonder pitjes (geen vleeswaren of kaas). Hierna mag u niets meer eten. Onderzoek ’s morgens U drinkt de dag voor het onderzoek drie liter spoelvloeistof, tussen 13.00 en 19.00 uur. De dag van het onderzoek drinkt u om 06.00 uur nog één liter spoelvloeistof. Onderzoek ’s middags U drinkt de dag voor het onderzoek twee liter, tussen 17.00 en 19.00 uur. Op de dag van het onderzoek de resterende twee liter, tussen 07.00 en 09.00 uur. Mocht het innemen van de spoelvloeistof de dag voor het onderzoek al veel problemen geven (bijvoorbeeld braken), neem dan tijdig contact op met het Endoscopiecentrum. Het telefoon nummer vindt u achter in deze folder. U kunt rillerig en koud worden van het niet eten en het drinken van de Colofort. Andere stomazakjes gebruiken Na het innemen van de darmspoeling kunt u het beste een grote maat ileostomazakjes (zakjes voor een dunne darm stoma) gebruiken. Dit zijn zakjes die van onderen te openen zijn en dus 4
Endoscopiecentrum
geleegd kunnen worden. Dit is noodzakelijk bij het laxeren. Ook direct na het onderzoek is een open zakje gemakkelijk in gebruik. Elk merk heeft zijn eigen ileostomazakjes. Als u niet weet welk zakje u nodig heeft, kunt u contact opnemen met uw stoma consulent of de leverancier van uw stomamateriaal. Doe dit een week voor het onderzoek, het bestellen van het stomazakje kost namelijk tijd. Als u bekend bent bij de stomaconsulent van het UMCG kunt u contact opnemen via het telefonisch spreekuur, maandag t/m vrijdag tussen 8.00 en 9.00 uur, via telefoonnummer (050) 361 61 61, vraag om doorverbinding met zoemer 55819. In overleg kan dan besloten worden welk zakje het beste besteld kan worden. Tips voor het gebruik van Colofort Colofort is niet lekker. U kunt proberen de smaak wat te verdoezelen: • drink de spoelvloeistof gekoeld • drink de Colofort met een rietje, zodat de vloeistof wat verder in de mond komt. • voeg wat citroensap, aspartaam ( kunstmatige zoetstof ) of suikervrije limonadesiroop ( zonder sorbitol ) toe Let op: u mag geen gewone suiker gebruiken! • gebruik tussendoor en tijdens het drinken kauwgum. Let op: niet doorslikken! Voor een goed resultaat kunt u het beste zo snel mogelijk de Colofort opdrinken, op de volgende manier. Drink elke 10 tot 15 minuten 250 ml van de vloeistof. Om aan het drinken te wennen kunt u beter de eerste liter niet te snel drinken, neem er gerust 1,5 uur de tijd voor.
•
Nuchter blijven Vanaf het moment dat u begint met de Colofort mag u niets meer eten. 5
Onderzoek van de dikke darm via stoma
•
• •
U mag nog wel drinken. Drink alleen heldere vloeistoffen (dus waar u doorheen kunt kijken zoals thee, heldere vruchtensappen, limonade of gezeefde bouillon. U mag geen suiker gebruiken, ook limonade en vruchtensap moeten suikervrij zijn. Drink kleine beetjes, zodat u geen ‘vol’ gevoel krijgt. Drink geen koolzuurhoudende dranken. Vier uur voor het onderzoek mag u geen medicijnen meer innemen Twee uur voor het onderzoek mag u niet meer drinken.
Verloop van het onderzoek Nadat u zich gemeld heeft bij de balie van het Endoscopiecentrum, kunt plaatsnemen in de wachtkamer. Omdat er verschillende onderzoeken bij ons plaatsvinden, kan het lijken, dat een ander voorgaat. Een verpleegkundige haalt u op en brengt u naar de onderzoekskamer. De arts en/of de verpleegkundige leggen u het onderzoek uit en beantwoorden eventuele vragen. U wordt gevraagd zich van onderen uit te kleden. Daarna gaat u op uw rug op de onderzoekstafel liggen. Vervolgens krijgt u een infuusnaaldje ingebracht. Daardoor wordt een rustgevend middel en pijnstilling toegediend, zodat u slaperig en ontspannen wordt. De hartslag en het zuurstofgehalte in het bloed wordt permanent gemeten met een sensor (knijpertje) op de vinger. Het stomazakje wordt verwijderd. Hierna brengt de arts de endo scoop via de stoma in uw dikke darm. Dit is een wat vervelend en pijnlijk gevoel. Probeert u zich zoveel mogelijk te ontspannen. Aan het uiteinde van de slang zit een lampje. Hiermee bekijkt de arts op een beeldscherm de binnenkant van de darm. 6
Endoscopiecentrum
Om dit goed te kunnen bekijken is het belangrijk dat de darm zich ontplooit. Daarom brengt de arts via de scoop wat lucht in uw darmen. Dit kan een gevoel van kramp geven. Om dit gevoel kwijt te raken, kan er lucht via de stoma ontsnappen. Dit is voor de medewerkers een normaal verschijnsel, u hoeft er zich niet voor te schamen. Tijdens het onderzoek kan het nodig zijn een stukje weefsel (biopt) weg te nemen U voelt dit soms, maar het doet geen pijn. Het weefsel wordt onderzocht in het laboratorium. De arts kan eventuele poliepen tijdens hetzelfde onderzoek verwijderen. Ook dit doet geen pijn. De verpleegkundige bevestigt na afloop het stomamateriaal.
Duur van het onderzoek Met de voorbereidingen duurt het onderzoek ongeveer 30 tot 40 minuten. Als er extra handelingen worden verricht (zoals het verwijderen van weefsel of poliepen) duurt het onderzoek langer. Na het onderzoek blijft u één tot twee uur ter observatie in de uitslaapkamer.
Uitslag De arts op het Endoscopiecentrum vertelt u direct na het onderzoek de (voorlopige) uitslag. Hij of zij bespreekt echter niet het verdere verloop van uw behandeling met u. Dit doet de arts die het onderzoek heeft aangevraagd. Als er bij u een stukje weefsel is weggenomen voor nader onderzoek in het laboratorium, dan krijgt u de uitslag daarvan van de arts die het onderzoek heeft aangevraagd.
7
Onderzoek van de dikke darm via stoma
Nazorg en leefregels • •
• • •
Op de uitslaapkamer krijgt u iets te eten en te drinken. Als u weer helder bent, gaat u naar huis. Wij adviseren u om het op de dag van het onderzoek rustig aan te doen. De medicijnen die zijn toegediend, beïnvloeden uw reactie vermogen. U kunt de rest van de dag niet autorijden, machines bedienen of belangrijke beslissingen nemen. Verder kunt u last hebben van een opgeblazen gevoel, de lucht zal via het stoma zakje verdwijnen. Drink geen alcohol op de dag van het onderzoek. Bloedverdunners en insuline kunnen vaak s' avonds weer volgens uw schema gebruikt worden.
Wanneer bellen Een coloscopie via de stoma kan een enkele keer complicaties geven, zoals een bloeding. Soms is dan een spoedbehandeling nodig. Als er stukjes weefsel zijn weggenomen, kan er bij de ontlasting wat bloed meekomen. Dit gaat vanzelf weer over. U hoeft zich daar niet ongerust over te maken. Als er een poliep is weggenomen, is er een klein risico op een bloeding. Neem contact op met het Endoscopiecentrum • als u ernstige pijn heeft • als u zwarte ontlasting heeft of • als er aanhoudend rood bloed blijft sijpelen. U kunt ons bellen van maandag tot vrijdag van 08.00 tot 14.00 uur op telefoonnummer (050) 361 23 66. Buiten deze tijden belt u het algemene nummer van het UMCG (050) 361 61 61 en vraagt u naar de dienstdoende arts maag-, darm- en leverziekten.
8
Patiënteninformatie vlk 184/1105
