Verpleegafdeling Medisch oncologie / endocrinologie
1. Opdracht Op de afdeling medische oncologie en endocrinologie is verpleging vooral gericht op: Medische oncologie: verzorging en behandeling van patiënten met een kwaadaardige aandoening. De afdeling is gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van kankerpatiënten in het bijzonder door chemotherapie, hormonale therapie en immunotherapie. De medische oncologie bestaat uit een verpleegafdeling en een dag zaal. Bij de verlening van de oncologische zorg staan de individuele zorgbehoeften van de patiënt Centraal: De zorg kenmerkt zich door een:
Multidisciplinair karakter Professionele afstemming tussen cure en care, dit zowel in de diagnostische, behandel-, palliatieve als in de terminale fase van de patiënten. Respect voor autonomie van de patiënt; Het centraal stellen van het oncologisch zorgproces volgens de individuele zorgbehoefte van de patiënt.
Endocrinologie: verzorging en behandeling van patiënten met een pas ontdekte en/of ontregelde diabetes. Zeer belangrijk voor deze patiënten groep is educatie. Daarnaast worden ook patiënten met aandoeningen aan de hormoonproducerende organen (schildklier, bijnieren, …) opgenomen. Het is altijd mogelijk dat ook patiënten van andere disciplines op de afdeling opgenomen worden.
2. Medische equipe De Medisch oncoloog: Dokter De Soete C.: geneesheer diensthoofd, neemt actief deel aan de wekelijkse multidisciplinaire oncologische consulten (dit met chirurgen, radiotherapeuten, oncologische specialist verpleegkundigen) waarin de diagnose en het behandelingsplan van de patiënten besproken wordt. De Endocrinoloog: Dokter Tsoumalis G.: geneesheer diensthoofd
AZ St. Jan Brugge-Oostende AV – campus Henri Serruys / Verpleegafdeling Oncologie / Endocrinologie versie 2015
1
3. Verpleegkundige equipe De verpleegkundigen met een bijzondere beroepstitel in de oncologie zijn gespecialiseerd in de zorg voor patiënten met kanker. Zij zijn onder meer deskundig op het gebied van de chemotherapie. Zij geven steun en advies aan patiënten en familie. Wij werken ook nauw samen met een verpleegkundige specialist in de oncologie die in staat voor de opvolging en coördinatie van de oncologische patiënt. De diabeteszorg vraagt een specifieke deskundigheid en wordt opgevolgd door de verpleegkundig diabetesspecialist Mevr. M. Cyffers.
Hoofdverpleegkundige: Verantwoordelijk verpleegkundigen: Stagementoren verpleegafdeling : Stagementoren dagcentrum:
Mevr. Veerle Billiau S. Vandebohede, J. Casier, A. Vanbillemont zie lijst ‘afdelingsmentoren’ onderaan de rubriek ‘zorg’. Coulier P.
Het oncologisch/ endocrinologisch team is een multidisciplinair team, waarbij verpleegkundigen worden bijgestaan door sociale assistenten, kinesisten en een psychologe.
4. Voorstelling van de afdeling De verpleegafdeling telt 26 bedden. De afdeling beschikt over 2 isolatiekamers en 2 steriele kamers.
De isolatiekamers worden voorbehouden voor patiënten die besmettelijk zijn voor hun omgeving. De steriele kamers worden voorbehouden voor patiënten die uiterst gevoelig zijn voor besmetting door een te lage weerstand van het lichaam door ziekte of door de behandeling. De verpleegafdeling werkt nauw samen met onco dagkliniek die is gespecialiseerd in het correct en efficiënt toedienen van cytostatica producten aan patiënten met een oncologische aandoening, ook elke andere medische behandeling (vb. botbiopsie, spoelen PAC…) die binnen 1 werkdag kan afgehandeld worden. Tijdens de stage periode trachten we ook leermomenten op de dagkliniek te voorzien voor de studenten.
AZ St. Jan Brugge-Oostende AV – campus Henri Serruys / Verpleegafdeling Oncologie / Endocrinologie versie 2015
2
5. Meest voorkomende behandelingen in de oncologie Er zijn verschillende mogelijkheden om kanker te behandelen: Chirurgie: voornaamste en dikwijls de enige behandeling voor 75%-80% van de patiënten die geneesbaar zijn. Radiotherapie: of ook wel bestralingsbehandeling genoemd, heeft tot doel de deling en de ontwikkeling van de cellen af te remmen. Radiotherapie maakt gebruik van de celdodende eigenschappen van ioniserende stralen om deze groei te stoppen. Het is een vorm van behandeling die ofwel alleen, ofwel in combinatie met chirurgie en:of systeemtherapie- zoals chemotherapie of hormonale therapie voorgeschreven wordt. De radiotherapie behandeling gaat steeds door in de campus van Brugge. Chemotherapie: De medicatie die toegediend wordt, noemen we ‘cytostatica’. Cytostatica remmen de vermeerdering van de kankercellen. Vaak wordt een combinatie van verschillende cytostatica gebruikt om een zo goed mogelijk resultaat te bereiken. Bij de chemotherapie zijn er dus verschillende therapeutische schema’s, die allemaal volgens vaststaande richtlijnen worden toegediend. Werken met cytostatica houdt risico’s in. Nadat cytostatica zijn toegediend wordt de patiënt zelf en zijn directe omgeving een risicofactor. Dit risico treft alle personen die contact hebben met de patiënt, zijn uitscheidingsproducten en zijn omgeving. Door het nemen van persoonlijke voorzorgsmaatregelen kan contaminatie vermeden worden. Alle studenten worden tijdens de introductie van deze maatregelen op de hoogte gesteld en krijgen op de eerste dag van hun stageperiode de volledige richtlijnen mee naar huis.
6. Meest voorkomende behandelingen in de oncologie Wat is endocrinologie? Hormonen zijn stoffen die door gespecialiseerde endocriene klieren worden afgescheiden en die instaan voor de regeling van tal van lichaamsfuncties. De endocrinoloog zorgt voor de diagnose en behandeling van ziekten die het gevolg zijn van stoornissen in deze endocriene klieren, en in de afscheiding of de werking van hormonen. De meest voorkomende endocrinologische problemen, buiten diabetes mellitus, zijn schildklierproblemen. Deze kunnen erg divers zijn. Men kan ze globaal in drie grote groepen indelen: •Te trage schildklierwerking (“hypothyreoidie”) wanneer de schildklier te traag werkt, kan de patiënt algemene klachten ervaren als gewichtstoename, vermoeidheid, kouwelijkheid.
•Te snelle schildklierwerking (“hyperthyreoidie”) wanneer de schildklier te snel werkt, geeft dit heel andere klachten: de patiënt vermagert, voelt zich nerveus, heeft last van hartkloppingen en beven. Dit klachtenpatroon kan sterk wisselen van
AZ St. Jan Brugge-Oostende AV – campus Henri Serruys / Verpleegafdeling Oncologie / Endocrinologie versie 2015
3
persoon tot persoon. Op lange termijn bestaat er – vooral bij oudere personen - gevaar voor hartritmestoornissen en versnelde botontkalking of osteoporose. Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden die afhangen van de oorzaak van de snelle schildklierwerking en van de situatie: medicamenteuze behandeling, radio-actief jood of een operatie. •knobbels in de schildklier (“goiter”) soms is de schildklier abnormaal gevormd en vergroot. Dit kan gepaard gaan met een abnormale schildklierwerking. Minder frequente endocrinologische aandoeningen Problemen met de hypofyse, een kliertje aan de basis van de hersenen, behoren eveneens tot het aandachtsgebied van de endocrinoloog. Dit kliertje controleert de werking van heel wat andere klieren in het lichaam, waaronder de schildklier, de bijnieren, de geslachtshormonen en staat ook in voor de afscheiding van groeihormoon. Problemen kunnen ontstaan zowel bij een verhoogde als een verminderde afscheiding van hormonen door de hypofyse. Ziekten van de bijschildklieren, die zorgen voor de calciumbalans in het lichaam, worden eveneens door de endocrinoloog behandeld.
7. Taakinhoud en taakverdeling Bij de dagelijkse verdeling van het werk wordt aan ieder lid van het team een groep van patiënten of taken toegewezen = systeem geïntegreerde verpleging. Bij patiëntentoewijzing is elke verpleegkundige verantwoordelijk voor de ‘totaal zorg’ aan een aantal toegewezen patiënten.
Onder ‘totaal zorg’ verstaan wij: - Op de hoogte zijn van de aandoening en de eventuele problemen.
- Tegemoet komen aan zowel fysisch, psychische en sociale noden van de patiënt. - Om de continuïteit van de zorgverlening te vrijwaren, worden alle observaties nauwgezet genoteerd in het verpleegdossier. De toewijzing is te raadplegen op de werk verdelingslijst,, aanwezig in de verpleegpost. Ieder lid van het team is dus verantwoordelijk voor de toegewezen patiënten en taken. ‘Verantwoordelijk zijn voor’ houdt in dat men zorgt dat de opdracht wordt uitgevoerd. Het is de bedoeling dat men elkaar helpt in alle collegialiteit, dit houdt in dat men steeds hulp mag vragen of taken mag herverdelen. Van de collega’s die klaar zijn met hun taak of die het minder druk hebben wordt verwacht dat ze een handje toesteken en taken overnemen! De eindverantwoordelijkheid blijft echter steeds bij de medewerker die de opdracht toegewezen kreeg! Studenten worden toegewezen aan een verpleegkundige. Studenten werken steeds onder toezicht van een verpleegkundige. Elke verpleegkundige heeft een grote verantwoordelijkheid over de wijze waarop studenten een opdracht uitvoeren. Verpleegkundigen behouden de eindverantwoordelijkheid over alle handelingen die door een student worden uitgevoerd!
AZ St. Jan Brugge-Oostende AV – campus Henri Serruys / Verpleegafdeling Oncologie / Endocrinologie versie 2015
4
8. Dagindeling en taken De volledige dag indeling kan u terug vinden op de afdeling. De weergave van de werkzaamheden op onze afdeling is enkel een ‘leidraad’ waar zoveel mogelijk wordt naar gestreefd. Indien bepaalde taken niet of onvoldoende afgewerkt kunnen, wordt dit steeds gemeld aan de volgende shift zodat hiermee tijdig rekening kan worden gehouden in de organisatie van de afdeling.
9. Verwachtingen vanuit de afdeling naar de student De student is zelf verantwoordelijk voor het realiseren van de vooropgestelde doelen, d.w.z. dat hij/zij: Regelmatig aan de verpleegkundigen of mentoren zegt welke zorgen hij/zij wil oefenen of met hen bespreekt waar er problemen zijn en gerichte feed-back hierover vraagt Zelf alert is op leermomenten bv. door te gaan kijken naar afdelingsgebonden specialiteiten Nader uitleg vraagt wanneer hij/zij iets niet begrijpt i.v.m. pathologie of behandeling etc…. Van de student wordt evenzeer verwacht dat hij /zij zich verdiept in de voor de afdeling relevante ziektebeelden , behandelingen en onderzoeksmethoden zo ook met het palliatieve behandeling van sommige patiënten. Dat hij/zij inzicht krijgt in het normale verloop van het dagschema van de afdeling.
De door de student aan te leren technieken worden liefst zoveel mogelijk geïntegreerd in het totaal zorgpakket bij een patiënt: d.w.z. niet alleen oog hebben voor de techniek, maar ook voor de andere zorgvragen van de patiënt. Alle belangrijke observaties worden door de studenten zowel schriftelijk als mondeling gerapporteerd. Leergierigheid wordt uitermate geapprecieerd, Er wordt verwacht dat de student op een tactvolle en voorname manier kan omgaan met patiënten en alle personeel waarmee je in contact komt. Zo ook zich op een gepaste manier integreren in het team, rekening houden met de eigenheid van de verpleegeenheid. Het beroepsgeheim dient strikt nageleefd te worden! Verwittig steeds de afdeling indien je ziek bent of door omstandigheden wat later op stage komt.
Verder wensen wij u een aangename en leerrijke stage periode toe.
AZ St. Jan Brugge-Oostende AV – campus Henri Serruys / Verpleegafdeling Oncologie / Endocrinologie versie 2015
5