En zo werd het oorlog! Hans van Koningsbrugge
Berlijn 25 augustus 1939 • Hitler ligt Mussolini in over inzake Ribbentrop/Molotovpact • 13.30 Ambassadeur Henderson in Reichskanselarij ontboden; Hitler zal Britse Rijk garanderen nadat problemen met Polen zijn opgelost; Henderson: Gr/Br. zal verplichtingen jegens Polen nakomen;
• 15.02 Fall Weiss • 15.30 Bericht uit Londen van verdrag wederzijdse bijstand Gr/Br-Polen • 17.30 Coulondre ontboden-Frankrijk zal verplichtingen jegens Polen nakomen • Antwoord Mussolini: als er een algemene oorlog komt, zal Italië NIET meedoen/Italië nog niet gereed tot oorlog
• 19.00 Von Brauchitsch binnen: Duitse troepen terug naar uitgangsstellingen; Duitse vredesboodschap; • 26 en 28 aug: Parijs en Londen antwoorden op vredesboodschap 25 augustus: Polen moeten in onafhankelijkheid kunnen onderhandelen; • Henderson 29 augustus bij Hitler; Hitler wil onderhandelen met een Poolse gevolmachtigde met volledige volmachten die de 30ste aug in Berlijn moet zijn; Henderson krijgt geen schriftelijk stuk(17 punten!) maar mag alleen mondeling rapporteren; later op Duitse radio: eigenlijk Duits ultimatum; eisen: overdracht Danzig, plus extraterritoriale autoweg door Poolse corridor • 31 augustus Poolse gezant Lipski: laatste diplomatiek contact met Von Ribbentrop
Sir Neville Henderson
Overval op Radio Gleiwitz 31/8/39
Alfred Naujocks: een latere bekende(Venlo incident/november 1939)
Polen 1 september 1939
Britse oorlogsverklaring • https://www.youtube.com/watch?v=rtJ_zbz1NyY
Poolse cavalerie
Stuka’s
Ontmoeting Duitsland/Rusland 1939
Polen 19 september 1939
De Sovjet Unie tast toe • September/oktober 1939: alle drie de Baltische staten krijgen Sovjeteisen te horen van het vestigen van militaire bases • Begin oktober ondertekenen de drie Baltische regeringen verdragen • Sovjet Unie vraagt Finland op 5 oktober om bezoek binnen 48 uur van Finse minister van BuZa Erkko; laat zich niet intimideren; Fins gezant in Stockholm Paaskivi gaat onderhandelen
Finland/Sovjet Unie tot 1938-1939 • Finland onafhankelijk na burgeroorlog; rol van Von Mannerheim; nietaanvalsverdragen • Finland eerst stevig voorstander van Volkenbond; blijkt echter tandeloze leeuw • Voorjaar 1938 en voorjaar 1939: Sovjetdiplomaten in diepste geheim naar Helsinki; vragen: • - was Finland bereid tot enigerlei alliantie tegen Duitsland? • - Is een Sovjet basis op de Ålandseilanden mogelijk? • - Is een Sovjet basis op Hogland mogelijk? • - Fins antwoord: dit laat neutraliteit niet toe!
ålandseilanden
Hogland
Wees toegevend! Carl. G.E. von Mannerheim
Fins-Sovjetbesprekingen oktober 1939 • Zwaar kaliber Sovjetdelegatie: soms Stalin, soms Molotov aanwezig: • Hankö en Hogland pachten • Grens op Karelische landengte terug richting Noorden; nu slechts 25 kilometer van St. Petersburg • Beperkte grenscorrecties in buurt van Petsamo • Stalin biedt dubbel zoveel gebied aan in Oost-Karelië • Paasikivi geen volmachten; keert terug naar Helsinki
Discussies over de Karelische landengte
Besprekingen oktober/november • 2de ronde besprekingen: 22 en 23 oktober: beperkte Finse concessies op Karelische landengte, Zuid-Hogland verpacht; Hankö onbespreekbaar; • Stalin tot laatste toe bij alles betrokken; doch Russische eisen vrij onwrikbaar • 3de ronde: geen enkele overeenstemming over Hankö; 13 november: Stalin grijpt voor laatste maal in: heeft Finland deze eilandjes nodig? • Fins antwoord nee! • 28 november: Molotov zegt niet-aanvalsverdrag van 1934 • 30 november: Sovjetaanval begint • De speler achter de schermen: Kuusinen
Kuusinen: Terjokiregering
Bombardement Helsinki 30 november 1939
De Winteroorlog
Suomussalmi
De winteroorlog • https://www.youtube.com/watch?v=PMa3w8L92Xs • Vanaf 15’ 10’
Wat doet het buitenland? * humanitaire hulp: ambulances, collectes • Buitenlandse vrijwilligers: • 725 uit Noorwegen • 800 uit Denemarken • 8000 uit Zweden • Beperkte wapenleveranties, waaronder vliegtuigen(287-waarvan 61 verloren gingen) • In Londen en Parijs: discussies over interventies; besluit doen: in april 1940
Nederlandse ambulance
Fokker D21
Zweedse vrijwilligers
De militaire operaties
De doorbraak: Vorosjilov
Russisch-Fins contact achter de schermen; de gevolgen • Finse onderhandelaars Paasikivi en Tanner houden contact met Sovjets • Eind februari Sovjeteisen te horen: Karelische landengte plus afstand Viipuri(Wiborg) en Sortawala; Hanko, plus gebieden in Midden- en Noord-Finland • 12 maart zet premier Ryti zijn handtekening; teleurgesteld over alle gepraat over hulp maar de weinige daden • Gevolgen: • Enorme verliezen: Finland 24.943 doden, 43.557 gewonden; 700 burgers gedood; Russische doden minstens 200.000/gewonden nog veel meer; 700 Russische vliegtuigen neergeschoten • Enorme vluchtelingenstroom(12% van Fins bevolking wilde niet onder Russische heerschappij leven) • Afkeer van het communisme en SU enorm: voedingsbodem voor wraakgedachten • In SU: legerhervormingen dringend noodzakelijk • Zwakte van Sovjetleger maakt voor Hitler duidelijk dat met SU gemakkelijk kan worden afgerekend • Sovjet-Frans/Britse relaties totaal verslechterd
Het eind resultaat
Het einde • https://www.youtube.com/watch?v=BLnUkDw3HKs • Vanaf 44’30’’
Viipuri/Viborg
De Sovjetmythe versus de Baltische Staten • Molotov in oktober: • Wij zijn voor een angstvallige en strikte naleving van deze verdragen volgens het principe van de volledige wederkerigheid en wij verklaren dat de dwaze verzinsels over de sovjettisering van de Baltische staten alleen in het belang van onze gemeenschappelijke vijanden en van alle anti-Sovjetprovocateurs’ • Estse vrijwilligers steunen Finland
