emonstranten Rotterdam Bijbels dagboek

97e jaargang 8 november 2012 nummer 7

Museumpark 3 3015 CB Rotterdam 010 4360543 www.remonstrantenrotterdam.nl

kerkblad

e m o n s t ra n t e n R o t t e r d a m Bijbels dagboek

In mijn jonge jaren kwam ik zeer regelmatig bij een oude oudtante van mij. Toen ik op de lagere school zat, paste zij altijd op bij ons gezin daar beide ouders werkten. Ze was goed gereformeerd. Het geloof was voor haar vanzelfsprekend en belangrijk en als je bij haar at, werd na elke maaltijd gelezen uit de Schrift aan de hand van een bijbels dagboek. (Misschien heb ik daardoor wel zo vele jaren later God Aan gemaakt!) Een paar beelden en gedachten herinner ik me nog uit die dagboeken. Vooral eentje van de bekende ds. J.J. Buskes is mij bijgebleven. Hij schreef over hoe weinig je als kind kon onthouden van al die kerkdiensten waarbij je aanwezig was geweest. Eén ding was echter een uitzondering: velen bleven zich de bekende woorden van de zegen uit Num. 6:24-26 een leven lang herinneren: De Heer zegene en Hij behoede u. De Heer doe zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig. De Heer verheffe zijn aangezicht over u en geve u vrede. Door de herhaling en door het plechtige gebaar waren het een soort geruststellende ‘oerwoorden’ geworden die een levenlang met je meegingen. Hoe dan ook, die zegen kon je blijven dragen. Vater unser Een aantal jaren geleden was ik in de Remonstrantse Gemeente in Friedrichstadt. Het is de enige buitenlandse gemeente van de Remonstrantse Broederschap. Tot ongeveer 1880 was de kerk daar Nederlandstalig. Toen sloot de Hollandse School en werden de diensten steeds meer in het Duits gehouden. Toch wordt het Onze Vader nog steeds in het Nederlands gebeden. De eerste keer dat collega ds. E. Laman Trip daar voorging, had zij de Duitse tekst gebeden. De schrik was groot: ‘Sie haben das Vater Unser auf Deutsch gebeten!’ De Nederlandse tekst was

een oerwoord geworden dat juist door de herhaling een vertrouwdheid had gekregen, waaraan je niet moest sleutelen. Evenzeer, zo vertelde de goede collega mij, deed zij de zegen in het Nederlands. Dat was voor haar een oerwoord. Daar moet je niets in veranderen. Voor mij is de zegen aan het slot van de dienst ook zoiets. Natuurlijk, het is een gekke tekst met die herhalingen die zo kenmerkend zijn voor het Hebreeuws. Over het gebruik van ‘Heer’ kun je terecht twisten, al is geen enkel ander alternatief onomstotelijk beter. Met Herman Heering in een schriftelijke discussie met onze oudpredikante Geertrui Westerouen van Meeteren geloof ik niet dat ik God ooit als een mannelijke man met een grote baard heb gezien. Omdat de zegen om woorden gaat die boven mijzelf uitstijgen, die er gewoonweg zijn om gezegd te worden, heb ik niet de vrijmoedigheid om erin te gaan veranderen. Vrijmoedigheid Een tijdje geleden preekte ik in de gemeente Groningen. Na afloop sprak een kerkganger me toe: “Ik hoop dat u ooit nog de vrijmoedigheid zult krijgen om in de zegen niet meer ‘u’ te zeggen, maar ons, zodat u er zelf ook bij betrokken bent” Eerlijk gezegd hoopte ik dat ik de vrijmoedigheid zou houden om ‘u’ te zeggen. De zegen is iets wat je van Godswege telkens opnieuw door een ander mens toegezegd mag worden. Ten diepste is dat misschien wel waar de Gemeente ons predikanten voor heeft aangesteld: iets ter sprake te brengen dat ons allen overstijgt, maar dat toch gezegd moet worden. Is het oerwoord van de zegen daarvan niet een geweldige samenvatting? Ik geef het dus door, zoals het ook aan mij geschonken is. T.R.B.

kerkenraad uitnodiging avlv

aan de leden en vrienden van onze Gemeente tot het bijwonen van de Algemene Vergadering van Leden en Vrienden op zondag 2 december om 12.00 uur. 1. Opening 2. Notulen van de AVLV van 10 juni 2012* 3. Vaststellen Jaarrekening 2011* 4. Decharge van het bestuur over 2011 5. Vaststelling van de begroting 2013* 6. Oprichting Stichting Beheer en behoud kunstwerken* 7. Samenstelling Kerkenraad 8. Samenwerking met Breda 9. Wat verder ter tafel komt / rondvraag 10. Sluiting Voor agendapunten met een * zijn stukken beschikbaar. Deze liggen in de kerk ter inzage vanaf zondag 18 november en worden op aanvraag per e-mail toegezonden door Marta Rotgers ([email protected]). Wanneer u niet over e-mail beschikt kunnen de stukken worden toegezonden op aanvraag bij het kerkkantoor. Ten behoeve van de bespreking van de jaarrekening 2011 is o.a de jaarrekening opgemaakt door ons administratiekantoor, KKA, toegevoegd.

kerst 2012 Begin december ontvangt u allemaal de kerstkaart van de Gemeente. Bij de kerstkaart zitten dit jaar enkele flyers met daarop de kerstdiensten. In de kerkenraad en in een speciale kerstcommissie is dit jaar gekeken hoe de diensten met kerst enerzijds nog aantrekkelijker kunnen worden dan vorige jaren en anderzijds hoe zij ook beter bezocht kunnen worden. De diensten zullen bijzonder worden. Op kerstavond samenzang met Glühwein op het plein voor de kerk en in de dienst klassieke en moderne zang van twee bijzondere solisten. Na afloop van de kerstmorgendienst, die in het bijzonder geschikt zal zijn om met het hele gezin te bezoeken, zullen zelfgebakken lekkernijen worden geserveerd. Juist met kerst zoeken vele mensen - anders dan op andere momenten in het jaar - weer eens een kerk op. Laat het dit jaar de Remonstrantse Kerk zijn! Wij geloven dat vele mensen te winnen zouden zijn voor onze manier van vrij en verdraagzaam geloven, als ze maar zouden weten dat we bestaan! Daarom willen we ons dit jaar met kerst wat beter op de kaart zetten. En daarbij hebben we uw hulp nodig. Zoals gezegd, ontvangt u bij de kerstkaart enkele flyers. De vraag aan u is of u deze wilt verspreiden. In de kring om u heen bij mogelijk geïnteresseerden. Maar misschien ook gewoon in de brievenbussen bij u in de straat. Als u de smaak te pakken krijgt en nog wat meer flyers zou willen verspreiden dan u uitgereikt hebt gekregen, wil dan even contact opnemen met het kerkkantoor. Alvast dank voor uw moeite. En mogen wij er op rekenen dat u met de kerstdagen ook van de partij bent? Voor meer informatie kunt u terecht bij dr. Tjaard Barnard.

ridder reinout In de nieuwsbrief van de gemeente hebt u al enkele malen kunnen lezen over Ridder Reinout. Het gaat om Reinout Roscam Abbing, een dopeling uit onze gemeente van zes jaar oud. Hij is getroffen door een zeer ernstige vorm van kinderkanker: een neuroblastoom. Een gedeelte van de behandeling van de ziekte kan alleen in Amerika plaatsvinden. Dat zou zijn overlevingskansen vergroten. De ziektekostenverzekering betaalt de behandeling, maar het is nodig dat het hele gezin enkele maanden naar Amerika gaat. Om dit mogelijk te maken wordt op allerlei manier geld ingezameld. Als gemeente doen we daaraan mee. Er staat een spaarpot op de diaconale tafel. U kunt ook op de volgende manieren bijdragen: sms GO REINOUT naar 3010 (1,50 per bericht) en Rabobank 1483 65 647 t.n.v. Stichting Ridder Reinout te Voorburg, o.v.v. Donatie. Meer informatie vindt u op www.ridderreinout.nl. U kunt ook contact opnemen met dr. Tjaard Barnard.

kerkdiensten 11 november Dr. J. Magliano-Tromp leidt op deze zondag de dienst. Hij is remonstrants predikant en was werkzaam als docent Judaïca bij de Rijksuniversiteit in Leiden. 18 november Preken voor andermans parochie Na Ruard Ganzevoort komt Albert Ringer bij ons preken. Krijgsmachtrabbijn en sinds 2009 rabbijn van de Liberaal Joodse Gemeente Rotterdam, kunsthistoricus - lange tijd in het bedrijfsleven actief - koos Albert Ringer op latere leeftijd voor het ambt van rabbijn. Wat beweegt hem en hoe kijkt hij aan tegen de huidige religiositeit? Op www.verbond.eu/index.cfm?/ web_ljg _Rotterdam_nl publiceert hij wekelijks korte teksten over de actuele betekenis van de Tora. Dr. C.M.G. Berkvens-Stevelinck verwelkomt hem in deze bijzondere dienst. 25 november Eeuwigheidszondag Op deze zondag herdenken wij de leden en vrienden van de Gemeente die het afgelopen jaar overleden zijn. Ook zal het avondmaal worden bediend. Dr. Tjaard Barnard gaat voor. advent December, de Adventsmaand, staat dit jaar in het teken van wonderbare geboorten.

2 december 1e Advent Op deze zondag schetst dr. K.J. Holtzapffel het geboorteprofiel van een godsdienststichter. 9 december 2e Advent Prof. dr. Th. M. van Leeuwen, die kort geleden als hoogleraar van het seminarie der Remonstranten met emeritaat ging, gaat voor in deze dienst. Zeer boeiend is de uitzending van Het Vermoeden waar prof. Van Leeuwen op 21 oktober in gesprek raakte met Annemiek Schrijver. U kunt dat gesprek nog bekijken op uitzending gemist. Diensten afgelopen periode 26 aug dr. T.R. Barnard, thema: ‘Verloren schaap’, gelezen: Ps. 119:165-176; Luk. 13:1-10; Joh. 10:1-2. 2 sept ds. A.G. Ochtman-de Boer, thema: ‘Trouw aan een ander, aan jezelf en aan God’, gelezen: Ruth 1:6-19; Spreuken 3:1-5. 9 sept de 3 predikanten, thema: ‘Uw God, mijn God, spiritualiteit in the global village’, gelezen teksten van Jalal 2

ad-Din, Rumi, Maimonides, Decaloog van Assisi voor de vrede.16 sept dr. Antje van der Hoek, thema: ‘Zoek je kracht in de liefde’, gelezen: Ps. 65; Ef. 6:10-20. 23 sep dr. K.J. Holzapffel, thema: ‘Het Lam Gods’, gelezen: Openb. 7:1-17. 30 sept mw. J. van Malde. 7 okt ds. R.L. Dewandeler, thema: ‘De affaire Servet’, gelezen: Luc. 4:1-13, 9:18-22. 14 okt dr. C.M.G. Berkvens-Stevelinck, thema: ‘De staf van Aäron’, gelezen: Gen. 1:11-13; Num. 17:16-25. 21 okt. dr. E.P. Meyering, thema: ‘Vader en zoon’, gelezen: Ps. 8; 1 Kor.1:18-31; Mt. 11:25-30. 28 okt dr. T.R. Barnard en prof. dr. R. Ganzevoort, thema: ‘Het laatste oordeel’, gelezen: Amos 5; Luk. 3:1-17.

centrale activiteiten filmcafé ~ the mission De film is losjes gebaseerd op historische gebeurtenissen. Een jezuïetische priester sticht een missie in het Zuid-Amerikaanse oerwoud om de plaatselijke Guaraní-indianen te bekeren tot het christelijke geloof. Een Spaanse huursoldaat en slavenhandelaar voegt zich later bij hem. Samen proberen ze de missie te verdedigen tegen Portugese koloniale troepen. Zal de poging een groep Guaraní-kinderen te redden, slagen?

1986, 126 minuten, regie: Roland Joffé, met Robert De Niro, Jeremy Irons en Liam Neeson. Met borrel en discussie na. Dr. Tjaard

Barnard begeleidt deze avond. Dinsdag 13 november om 19.00 uur in de witte zaal (boven) in de kerk.

Dinsdag 22 januari vertoont het filmcafe La Petite Jérusalem. Meer informatie op www.remonstrantenrotterdam.nl oriëntatiecursus De op één na laatste bijeenkomst van de orientatiecursus vindt plaats op dinsdag 13 november. Het onderwerp is Remonstrantse spiritualiteit. Hebben remonstranten een specifieke spiritualiteit? Jazeker, en die stamt uit zeer verschillende bronnen. Een aanrader! Dr. Christiane Berkvens-Stevelinck begeleidt deze avond. De slotavond is op dinsdag 27 november. Onderwerp: Remonstrantse Broederschap. De kerkelijke organisatie, vriend of lid? De drie predikanten begeleiden deze avond. In de Kerkenraadskamer van 20.00-22.00 uur. donderdagmorgendialoog ~ filosofisch Het thema markt en moraal is het eerste hoofdstuk van het boek van Michael J. Sandel: Niet alles is te koop, de morele grenzen van marktwerking. Mijns inziens niet alleen een politiek item. Het genoemde eerste hoofdstuk behandelt o.a. de triomf van de markt. Andere hoofdstukken worden behandeld in maart en juli. Jans Tinbergen houdt de inleiding. De dialoog vindt plaats op 15 november in de kerkenraadskamer van 10.00-ca 12.00 uur; ontvangst met koffie/thee vanaf 9.45 uur. oecumenische leerkring ~ heilige Aan de hand van de Catechismus van de Rooms-Katholieke Kerk en een recente publicatie van twee remonstrantse predikanten wordt het begrip heilige onderzocht. Dr. Tjaard Barnard en ds. Katinka Broos leiden deze kring in de kerk van 10.00-12.00 uur. De eerstvolgende bijeenkomst is op dinsdag 27 november.

3

arminiuslezing dinsdag 20 november Bent u niet zo positief over het idealisme in de huidige samenleving? Dan moet u zeker de tweede Arminiuslezing bijwonen. Prof. dr. Gabriel van den Brink onderzocht het eigentijds idealiseme in Nederland en publiceerde er in 2012 twee spraakmakende boeken over: De Lage Landen en het hogere. De betekenis van geestelijke beginselen in het moderne bestaan en Eigentijd idealisme. Een afrekening met het cynisme in Nederland. Hij komt er een lezing over houden die, hem kennende, veel stof zal doen opwaaien. 20.00 uur, kerkzaal Gabriel van den Brink (1950) studeerde filosofie in Nijmegen en schreef een historisch proefschrift waarin hij de modernisering van het dorp Woensel beschreef. Hij is sinds 2006 hoogleraar Maatschappelijke Bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg en tevens lector Ethiek en gezag aan de Politieacademie.

donderdagavondgesprek ~ romeinen In de donderdagavondgesprekken wisselen we met elkaar van gedachten over het Bijbelboek Romeinen uit het Nieuwe Testament. In de kerkenraadskamer met de prachtige schilderijen komen we samen voor de tweede bijeenkomst op donderdag 29 november van 20.15-22.30 uur. verslag bloemenzondag 2012 zeg het met bloemen en prachtige kaarten Dr. Christiane Berkvens ging op 14 oktober voor in een prachtige, warme dienst, waarin we ook schitterende liederen konden horen van het Mannenkoor uit Nieuwerkerk. In de kerkzaal - voor de preekstoel - stonden de meer dan 65 boeketten klaar om als groet en teken van verbondenheid gebracht te worden naar leden en vrienden, die niet meer in staat zijn naar de kerk te komen. Achter in de kerk werkten de kinderen ijverig aan kaarten om met deze bloemengroet mee te gaan. En wat zijn ze prachtig geworden! Sommige kaarten kregen zelfs glitters en veren als extra versiering. Super mooi! We willen alle leden en vrienden die het op zich namen deze bloemen te bezorgen, van harte bedanken voor hun inzet om alles zo goed te doen verlopen. Namens de contactledencommissie Jannie Terpstra en Hanna Bakker

@-nieuwsbrief

Wekelijks stelt de Remonstrantse Gemeente Rotterdam ruim 450 abonnees per e-mail op de hoogte van bijzondere activiteiten binnen de gemeente en in samenwerking met anderen. Meldt u aan: [email protected]

predikanten dr. t.r. barnard Glasblazerij 42, 2993 CM Barendrecht, [email protected] fax 0180 649733. Dr. T.R. Barnard is te bereiken op maandag en dinsdag tussen 9.00-9.30 uur, 0180 649576. www.everyoneweb.com/TjaardBarnard/ (o.a. voor preken)

Wijken: Ommoord, Zevenkamp, Nesselande, Barendrecht, Spijkenisse, Rhoon, Hoekse Waard, Rotterdam-Zuid, Ridderkerk. Afwezig: 8 -11 december. De collega’s nemen waar. Wijkbericht Op 28 oktober sprak prof.dr. Ruard Ganzevoort in onze dienst in het kader van het preken voor andermans parochie. Wie niet geweest is, heeft werkelijk wat gemist. Met grote vrijmoedigheid en humor hield hij ons vrijzinnigen een spiegel voor. Hij pleitte voor het laatste oordeel. Geen donderpreek, maar wel de vraag in ons midden of wij van de God van Israël, de Geweldige Leeuw van Juda, niet een lief poesje voor op schoot hadden gemaakt, die wij eerst van zijn tanden en zijn nagels hadden ontdaan. In zijn overdenking legde hij de nadruk op de rol van het slachtoffer. In het oordeel zou het slachtoffer eindelijk recht gedaan kunnen worden. Het gaat niet om moraliserend spreken tegen de zondaar die in Gods rechtbank staat, maar de noodzaak dat er eens gerechtigheid zou zijn. Na afloop vroeg een enkeling om de tekst van de preek. Maar helaas: Ganzevoort had van punten gepreekt. Blijkt maar weer: u kunt geen dienst missen! Van 8 tot en met 11 december ben ik in Londen. Ik preek dan in de Nederlands Kerk aldaar en zal ook een vergadering van de kerkenraad bijwonen. Dit doe ik vanaf nu enkele malen per jaar als consulent (adviseur) van die kerk. In noodgevallen nemen de collega’s waar. Met een hartelijke groet T.R.B. Agenda di 20 nov 20.15 uur di 27 nov 14.30 uur .

Kring Barendrecht/Rhoon, Carnis- sehaven, hoek Avenue Carnisse en Noordersingel, Barendrecht We lezen tot en met p. 57. Kring Ommoord, mw. Van der Hart, Stresemannplaats 11

dr. c.m.g. berkvens-stevelinck Gedempte Zalmhaven 121, 3011 BT Rotterdam, [email protected] Dr. C.M.G. BerkvensStevelinck is te bereiken dinsdag, woensdag, donderdag tussen 8.00-8.30 uur, 010 2298774. www.moederoverste.nl U kunt zich aanmelden voor preken op de mail door uw e-mailadres te mailen naar [email protected]

Wijken: Centrum, Overschie Hillegersberg, Schiebroek, 110-Morgen, Nieuw Terbregge

Afwezig: 4-7 december. De collega’s nemen waar. Wijkbericht De wintertijd is ingetreden. Dat betekent dat het echt tijd is om het winterprogramma goed door te nemen. Want in dat programma valt van alles te beleven. Met name de Arminiuslezing van hoogleraar Gabriel van den Brink op 20 november belooft buitengewoon boeiend te worden (zie pag. 3). In de gemeente hoor ik herhaaldelijk pessimistische geluiden over de hedendaagse samenleving. Waar zijn de idealen gebleven? Welnu, ontdekte prof. Van den Brink in een drie jaar durend onderzoek, idealen zijn nooit weggeweest. Sterker nog: ze zijn springlevend, maar hun verschijningsvormen zijn gemuteerd. Het is dus zaak te ontdekken hoe mensen hun idealen gestalte geven in de wereld van vandaag. Dan ziet de wereld er plotseling een stuk zonniger uit. Een optimistische boodschap dus, tegendraads maar op feiten gebaseerd. Ook andere wetenschappers laten een dergelijk hoopvol geluid horen, zoals de Canadese experimenteel psycholoog Steven Pinker die in zijn boek Ons betere ik. Waarom de mens steeds minder geweld gebruikt (2012) bewijst dat de huidige mens een stuk vredelievender is dan in de eeuwen ervoor. Ook hier een tegendraads geluid, maar gebaseerd op feiten. Persoonlijk deel ik dit optimisme. Niet omdat ik als een onverbeterlijke optimist geboren ben (alhoewel dat kan helpen natuurlijk) maar omdat ik zie hoeveel goeds en waardevols er gebeurt, op grote en kleine schaal. Kortom: aan wintertijd ontkomen is niet te doen maar somberheid bestrijden kan volop. Er zijn momenteel veel zieken in de gemeente. Mocht u zelf ziek zijn of in het ziekenhuis worden opgenomen, laat het mij vooral weten. Ik raak nu aardig bekend in Rotterdamse ziekenhuizen. Het gaat u goed! C.M.G.B-S. Agenda do 8 nov 18.30 uur Jongereneetkring. fam. De Jonge, Dijckshoornstraat 5. di 13 nov 10.00 uur Bijbelkring, Mw Iserief, Plaszicht 1. wo 14 nov 14.00 uur Kring A bij fam. Daniëls, Argonautenweg 11P. di 20 nov 14.30 uur Olympuskring, Olympusflat, bibliotheek. do 22 nov 20.00 uur Spiritkring, Gedempte Zalmhaven 121. dr. k.j. holtzapffel Willem Nagellaan 23, 3054 BV Rotterdam, [email protected] Dr. K.J. Holtzapffel is te bereiken op maandag t/m donderdag van 8.45-9.15 uur, 010 4186913. Preken vindt u op www.remonstrantenrotterdam.nl/kerkdiensten

Wijken: Kralingen, Capelle-, Nieuwerkerk- en Krimpen a/d IJssel, Berkel en Rodenrijs, Bleiswijk, Bergschenhoek, Zevenhuizen, Prinsenland, Schiedam, Termaathuis. Wijkbericht Op maandag 24 september nam Marius van Leeuwen in Leiden officieel afscheid als bijzonder hoogleraar in de Remonstrantse Theologie. Hij deed dat met een afscheidscollege, getiteld Hoe nodig is het te geloven? Daaruit een klein stukje dat én typerend is voor het theologiseren van Van Leeuwen gedurende heel veel jaren én dat mooi aansluit bij ons jaarthema, dat alles te maken heeft met verdraagzaamheid. ‘Geloof is, naar mijn overtuiging, een mogelijkheid die ‘open’ moet blijven: open voor de mogelijkheid dat er, terwijl je zelf meent de waarheid op het spoor te zijn, ook waarheid is bij wie heel anders denken of geloven dan jij. Die principiële openheid heeft niets met relativisme te maken (alsof alle standpunten even waar of onwaar zijn). Het is heel goed mogelijk om vol te houden dat de waarheid die jij ziet ‘waarheidvoor-jou’ is - niet meer, maar ook niet minder: je leeft voluit vanuit die 4

waarheid. Terwijl je erkent, en je er wellicht zelfs over verheugt, dat anderen leven vanuit hun visie op de waarheid. Die combinatie van enerzijds stevig staan voor wat je zelf aan overtuigingen hebt, en anderzijds openheid voor de waarheid die er mogelijk bij anderen is, lijkt me een goed uitgangspunt voor de oecumenische ontmoeting tussen kerken, maar ook voor de ontmoeting met andere religies.’ Overigens komt prof. Van Leeuwen in december gewoon weer bij ons preken. Ik meld u daarnaast nog dat ik dankzij onze jongeren een bijzondere Halloweenviering meemaakte, gemaskerd natuurlijk met als thema: maskers. Tijdens de bespreking van diverse stellingen onder het diner pensant, bedacht ik me dat een van de mooie kanten van het gemeentezijn is, dat je elkaar daar probeert te ontmoeten zoals je werkelijk bent. Niet de buitenkant of de schone schijn telt hier, maar de binnenkant. Maskers af dus. Hoewel een gemaskerd feestje soms best leuk is! Ten slotte: er zijn verzoeken gekomen om met een nieuwe jongerengesprekskring te starten voor hen die net naar de middelbare school gaan (en niet woonachtig zijn in Hillegersberg-Schiebroek). Mijn andere gespreksgroep bestaat uit vierde klassers. Laat u het me s.v.p. weten als uw kind mee zou kunnen/willen doen. Met een hartelijke groet, K.J.H.

begeleiding. U kunt zich aanmelden bij Jan Blankers, 06 – 10132589 of via [email protected]

Agenda vr 9 nov 14.00 uur Kring Capelle-Prinsenland, fam Eppenga, Akkerwinde 120. za 17 nov Jongerengesprekskring, plaats nader te bepalen. wo 21 nov 14.30 uur Kring Berkel, fam Ruyssenaers, Vredenburchlaan 33. do 22 nov 20.00 uur Kring Krimpen, mw Geurts-Douma, Kerkdreef 3. di 27 nov 14.30 uur Termaatkring, Termaathuis. wo 28 nov 15.00 uur Kring Kralingen, Termaathuis. do 6 dec 20.00 uur Kring Nieuwerkerk, mw Bijlsma, Gruttosingel 10. vr 7 dec 20.00 uur Kring Capelle-Prinsenland, mw Booth-Overbosch, N. Bohrplaats 225. di 11 dec 10.00 uur Contactleden Kralingen-Prinsenland, mw Wesseling van ‘t Groenewout, Hoflaan 40.

20.000 vluchtelingen in Rotterdam die niemand hebben. De Pauluskerk wil deze mensen ondersteunen. Wilt u het goede werk van de Pauluskerk steunen? Fijn! Ga naar www.pauluskerkvluchtelingenwerk.nl of stuur een e-mail naar [email protected] of bel naar het secretariaat 010 4666722. Via de website en het e-mailadres kunt u zich aanmelden voor de nieuwsbrief. En ‘like’ ons op Facebook, dat helpt ook bij het verspreiden van onze boodschap.

diversen pauluskerk Vrijwilligers voor nachtopvang De Pauluskerk zoekt vrijwilligers voor haar nachtopvang t.b.v. dakloze mensen zonder geldig verblijfsdocument. Iedere nacht wordt een groep van 11 - 22 mensen opgevangen van 21.00 uur tot 8.30 uur in een gebouw in de stad. De toelating tot deze bijzondere opvang is in handen van de medewerkster vluchtelingenwerk van de Pauluskerk. De nachtopvang wordt gerund door 1 of 2 vrijwilligers. De dienstdoende vrijwilliger ontvangt de slapers, is verantwoordelijk voor de voorraad levensmiddelen, tekent de lijst van slapers af, sluit de buitendeur om 23.00 uur en opent deze om 7.30 uur, stuurt de schoonmaak van het gebouw aan en overlegt indien nodig met de leiding. Het werk geeft de vrijwilligers vaak veel voldoening. Er zijn veel prettige contacten met de slapers, die zich ook inzetten om van de opvang een succes te maken. De vrijwilligers worden ondersteund door de leiding, die altijd telefonisch bereikbaar is. Ook is er geregeld werkoverleg met de leiding en de andere vrijwilligers. Nu is er sinds kort echt een gebrek aan vrijwillige medewerkers. Wie met dit werk mee wil doen krijgt een ruime inwerkperiode en goede

5

Bed, Bad, Brood voor vluchtelingen in Rotterdam

stichting skin rotterdam Vrijwilligers gezocht! Het begint bij taal… Wilt u iets bijdragen aan onze Rotterdamse samenleving en lijkt het u leuk om Nederlandse les te geven aan nieuwe Rotterdammers? Stichting SKIN-Rotterdam kan een korte training aanbieden, waarna u in één van de 150 internationale of migrantenkerken die onze stad rijk is ingezet kunt worden om Nederlandse les te geven! Voorwaarden: minimaal MBO opgeleid, ervaring met de doelgroep, gemotiveerd om in 6 maanden ten minste 20 lessen te kunnen geven. Didactische ervaring of ervaring met Nederlandse les is handig, maar niet noodzakelijk.

Vrijwilligers gezocht! De jeugd is de toekomst… Wilt u iets bijdragen aan onze Rotterdamse samenleving en vindt u het leuk om met kinderen en/of jongeren te werken? Stichting SKIN-Rotterdam is op zoek naar gemotiveerde vrijwilligers die native speakers van de Nederlandse taal zijn en het leuk vinden om in een internationale of migrantenkerk in Rotterdam het kinder- en/of jeugdwerk te begeleiden. Dit betreft met name de kerken waar de ouders geen native speaker van het Nederlands zijn, maar de kinderen wel. Voorwaarden: minimaal MBO opgeleid, ervaring met kinder- of jeugdwerk, gemotiveerd om 6 maanden 1x per week vrijwilligerswerk te doen. Ervaring met de doelgroep is handig, maar niet noodzakelijk. Heeft u interesse of wilt u meer informatie? Bel met Madelon Grant, directeur: 06 81 69 16 70. www.skinrotterdam.nl / [email protected]

colofon Vanaf 1914 - Voor Eigen Kring Vanaf 2007 - Kerkblad Remonstranten Rotterdam

redactie en vormgeving Redactie: mw. G.H.W. Wieneke 010 4730463, A.J. Lems en mw. J.W. van Andel. Ontwerp en vormgeving: In Zicht In Vorm. Drukwerk: Drukkerij G.B. ’t Hooft bv. inleveren kopij De kopij voor het volgende nummer van Kerkblad Remonstranten Rotterdam moet beslist vóór 12.00 uur op zondag 2 december aanwezig zijn en uitsluitend op [email protected].

Verschijningsdatum: 13 december 2012 Belangstellenden kunnen zich abonneren op Kerkblad Remonstranten Rotterdam voor € 25 per jaar. Opgave bij het kerkkantoor. kerkkantoor 010 4360543 Het kerkkantoor is telefonisch bereikbaar op maandag en donderdag van 9.00-13.00 uur. Buiten de openingstijden staan altijd de fax: 010 4360154 en e-mail: [email protected] tot uw beschikking. betalingen/giften Uw kerkelijke bijdragen kunt u overmaken op 170 714. t.n.v. Remonstrantse Gemeente Rotterdam o.v.v. ‘bijdrage + jaartal’

Bloemenbijdragen en andere bijzondere giften kunt u overmaken op 560 304 t.n.v. Remonstrantse Gemeente Bijzondere Giften, o.v.v. het doel. Diaconale giften kunt u overmaken op 225 137 t.n.v. Diaconie Remonstrantse Gemeente Rotterdam. Wilt u zo vriendelijk zijn bij uw overschrijvingen het doel van uw gift te vermelden? adreswijzigingen Wij verzoeken u dringend bij verhuizing een adreswijziging naar ons kerkkantoor te zenden. Bij voorbaat dank voor uw medewerking. ziekenhuisopname Wanneer u bij opname in het ziekenhuis bezoek van de predikant wenst, wordt u dringend verzocht de wijkpredikant, c.q. het kerkkantoor daarvan in kennis te stellen. begrafenis/crematie Wanneer u dat wenst, spreken de predikanten bij een uitvaart of leiden zij een afscheidsdienst. Wilt u er aan denken pas de definitieve afspraken met de begrafenisondernemer te maken als u weet of uw predikant op dat moment ook kan?

vrijzinnige erfenis remonstranten In december 2012 verschijnt van de hand van dr. Simon Vuyk De erfenis in een notedop, een kleine catechismus van het religieus humanisme. De auteur beschrijft voor zijn kleinkinderen wat zij van de vrijzinnige erfenis zouden moeten weten, welke verhalen hun grootvader inspireerden en hoe zij deze erfenis kunnen plaatsen. Deze uitgave (in eigen beheer) kunt u bestellen door € 7,50 te storten op ING 10 12 375 t.n.v. S. Vuyk, Deventer. U krijgt het boekje per post toegestuurd. Het einde der remonstranten, Arminius als mythe is voor €14.90 in de boekhandel verkrijgbaar. Vuyk is de auteur van o.a. De dronken Arminiaanse dominee en Het einde der remonstranten. het westerborkpad wandelen in het spoor van de jodenvervolging Sinds januari 2012 is Nederland een bijzonder wandelpad rijker: het Westerborkpad. De route begint bij Amsterdam CS (proloog), naar de Hollandse Schouwburg (het officiële startpunt van de wandeling) en van daar volgt het pad het spoor van de deportatie van Joden naar Westerbork. Met mijn wandelvriendin heb ik dit bezinningspad van ca. 336 km in 23 etappes gelopen. De route voert via historische sporen: monumenten, gedenkplaatsen en -tekens, synagogen, Joodse begraafplaatsen en natuurlijk voor een belangrijk deel langs de spoorlijn naar het voormalige kamp Westerbork en het Herinneringscentrum. Voor de wandelliefhebber: zeer de moeite waard - het is een indrukwekkende wandeling. Informatie www.kampwesterbork.nl/museum/westerborkpad/ of [email protected] Sity Gerrits

personalia Overleden Mw. S.M.B. de Gier-v.d.Weijenberg, Rotterdam-Ommoord, 94 jaar. Mw. M.J. Aanen-Eering, Schiedam, 77 jaar. Dhr. J.N. van Santen, Berkel en Rodenrijs, 87 jaar. Dhr. H.H. de Vries, Maassluis, 80 jaar. Mw. C. van Well-Gerkema, Rotterdam-Vreewijk, 88 jaar. Wij dragen hen op aan Gods eeuwige liefde. Gedoopt Op 28 oktober is in onze kerk door dr. Barnard gedoopt Pieter Frederik Alexander van der Salm, zoon van dhr. en mw. Van der SalmCrezée.. Onze hartelijke gelukwensen. Adreswijzigingen Dhr. D.C.F. de Klerk, van Hendrik Ido Ambacht naar Zwijndrecht. Met attestatie binnengekomen als lid Mw. A.P.D. Wymenga, Rotterdam-Hillegersberg, van Remonstrantse Gemeente Naarden-Bussum. Met attestatie binnengekomen als vriend Dhr. S. Leenstra, Rotterdam-Hillegersberg, van Remonstrantse Gemeente Naarden-Bussum. Beiden hartelijk welkom in onze Gemeente.

verhuur ruimte in de kerk Zowel de kerkruimte als de aparte zalen zijn te huur voor lezingen, vergaderingen, muziekuitvoeringen etc. Inlichtingen ARMINIUS, 010 4363800, www.arminius.nu

boekentafel Op zondag kunt u in de hal, voor en na de dienst, boeken kopen die betrekking hebben op de Remonstrantse Geloofsgemeenschap en datgene dat daaraan raakt. 10% van de omzet is voor de kerk.

6

remonstrantse gemeente breda kerkdiensten Doopsgezind Centrum, Cimburgalaan 98, aanvang 10.30 uur.

Remonstrantse kerkdiensten 11 nov ds. A.S. Lenselink 25 nov dr. C.M.G. Berkvens-Stevelinck, Eeuwigheidszondag 9 dec ds. M.E. Rosen Jacobson-van Dam Doopsgezinde kerkdiensten 18 nov ds. G.A. Reinhold-Scheuermann 7 dec ds. G.A. Reinhold-Scheuermann diensten afgelopen periode 16 sept dr. C.M.G Berkvens-Stevelinck, Startzondag, Thema: Verdraagzaamheid in de global village, gelezen uit een Soefiverhaal en Maimonides decaloog. 30 sept ds. G. Berveling, thema: Eigenlijk altijd vredeszondag, gelezen: Ex. 2:11-25; Marcus 9:38-40. 14 okt dr. K.J. Holtzapffel, thema: Paulus op reis, gelezen: Hand. 29:20-35; psalm van Greet Brokerhof (op te vragen bij secr.). eeuwigheidszondag Ode aan de doden. Overal in het land staan een paar dagen voor Allerzielen (2 november) posters van de KRO met een prangende vraag: voor wie steekt u een kaars aan? Een uitstekende campagne, die mensen attent maakt op de waarde van de herdenking van de doden. De protestantse traditie heeft deze dodenherdenking, midden in de herfst, verplaatst naar Eeuwigheidszondag, de laatste zondag van het kerkelijk jaar, net voor het begin van Advent. In onze gemeente wordt deze traditie in ere gehouden. Op deze zondag krijgt iedereen de gelegenheid naar voren te komen om een kaars aan te steken ter herinnering aan overleden dierbaren. Een indrukwekkend moment. In dezelfde dienst wordt ook de Bijbel plechtig gesloten, als symbool van de afsluiting van het liturgisch jaar. Daarna wordt de Bijbel opnieuw geopend, op Genesis 1, als teken dat een nieuw liturgisch jaar begint. U wordt van harte uitgenodigd voor deze bijzondere dienst op zondag 21 november. Dr. C. Berkvens-Stevelinck gaat in deze dienst voor. van de kerkenraad Ze kwamen toch nog, die paar heerlijke nazomerse dagen in de derde week van oktober. Met de balkondeur open vergaderden wij in Breda op 23 oktober. Onze kerkenraad heeft zich wederom gebogen over onze financiële situatie, die - we mogen niet pessimistisch zijn! - ons toch dwingt tot ernstig nadenken over de stappen die we nog kunnen zetten om daar ‘verlichting’ in aan te brengen. We hebben het voornemen u hier nader over te informeren. Ondertussen is het gemeenteleven uit de ‘relatieve’ zomerrust volop ontwaakt met behalve de kerkdiensten, ook de kringen en de eerste lezingen. De eerste workshop spiritualiteit ligt al weer achter ons. F.G. van de predikante De goed bezochte lezing van prof. Gabriel van den Brink over eigentijds idealisme gaf stof tot een boeiende gedachtewisseling. Hoe kan het dat een pessimistische kijk op onze samenleving bij velen heerst terwijl Nederland als eerste scoort op het gebied van vrijwilligerswerk? Dat vraag ik me elke vrijdagochtend af, als ik in het Kralingse bos met de blind runners op pad ben. Eén op één lopen we. Eén gehandicapte, begeleid door één vrijwilliger, lopend in hetzelfde tempo, met een rood koordje aan elkaar verbonden (ik moet daarbij altijd denken aan Rachab, de hoer uit Jericho die de spionnen een sein gaf door een rood koortje uit het raam te laten hangen …). Elke week opnieuw, onder de hoede van een flinke trainer die ons hard laat werken. Op de vraag

7

uit het onderzoek van prof. Van den Brink doen jullie dit uit idealisme? zouden onze buddies hard lachen, denk ik. Welnee, zouden ze zeggen, het is gewoon enig om te doen! Weet ik zeker. Kortom, zoals de Tilburgse hoogleraar concludeerde: idealisme is springlevend, alleen het verschijnt anders en opzettelijk discreter dan vroeger. Rede voor optimisme. Zou ik zeggen. Maar er komt nog iets bij. Naar mijn mening past pessimisme niet goed bij een volgeling van Jezus van Nazareth. Ook is hij voor een gewone sterveling niet in al zijn puurheid na te volgen, de levensrichting die hij predikt is er een van ontdekking en groei van het goede in de mens. En alleen het verlangen deze levensrichting te volgen is al een stap in een goede richting. Pessimisme hoort daar, meen ik, niet bij. Christiane Berkvens-Stevelinck lezingen en filmcyclus 2012-2013 Thema: Verdraagzaamheid in the global village maandag 26 november 19.30 uu peter nissen over eigentijdse religiositeit In Nederland doen zich op het gebied van religie, zingeving en spiritualiteit ingrijpende veranderingen voor. Kerken hebben minder invloed in de samenleving en veel jongeren zijn niet meer vertrouwd met het grote verhaal van de christelijke traditie. Toch worden mensen door de ontkerkelijking niet in hetzelfde tempo minder religieus. Zij worden wel anders religieus. Veel mensen blijven op zoek naar bezieling en naar iets dat hen draagt en overstijgt. Zij worden geraakt door ervaringen van verwondering. De grenzen tussen tradities worden daarbij poreus: religiositeit en spiritualiteit worden flexibel. Traditionele godsbeelden maken plaats voor een nieuw tasten naar het goddelijke geheim, naar Iets, naar het goddelijke dat niet ‘bestaat’ maar ‘gebeurt’. Voor die nieuwe religiositeit worden andere bronnen dan alleen de kerkelijke aangeboord: andere religieuze tradities, maar ook de natuur, kunst, poëzie en erotiek worden (her)ontdekt als bronnen van religiositeit. Rituelen en symbolen krijgen nieuwe betekenis, evenals de zintuigen en het lijf. De kerken hebben op het vlak van zingeving en spiritualiteit eeuwen van ervaring. Zij staan nu voor de uitdaging hun rijkdom aan ervaring ruimhartig te delen met de zinzoekers van onze tijd, binnen en buiten de kerken. Prof. dr. Peter Nissen (1957) is hoogleraar Cultuurgeschiedenis van de religiositeit aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij publiceert regelmatig over thema’s rond cultuur, religie en spiritualiteit en maakt deel uit van het theologisch elftal in Trouw. Nissen komt uit de katholieke traditie is als vriend aangesloten bij de Remonstrantse Broederschap. Voor meer informatie, www.peternissen.nl. colofon Redactie: Mw. J.W. van Dorp, [email protected] voor bijdragen aan het kerkblad en adreswijzigingen. Rekeningnummer penningmeester Breda: 1090132 t.n.v. penningmeester Rem. Gem. te Breda. Voor vragen over vervoer voor kerkdiensten, lezingen e.d. kunt u contact opnemen met een van de leden van de kerkenraad; o.a. Jennie van Dorp. 076 5653931. Bereikbaarheid dr. Berkvens-Stevelinck: zie predikanten Rotterdam.

jeugd

, jongeren & studenten … voor het stappen gaan!

kerkdiensten remonstrantse kerk

Vrijdagavond 29 oktober hebben we een geslaagd en huiveringwekkend goed Halloween Diner Pensant gehad, waarvan de foto's nog zullen volgen op Facebook. Donderdag 29 november volgt alweer de volgende Voor Het Stappen Gaan!, waarbij we een debat organiseren samen met de jongeren van de Oude Pelgrimsvaderkerk (PKNkerk Delfshaven). Check onze Facebookpagina Voor het Stappen Gaan voor alle info en 'like' ons.

museumpark

3 rotterdam

Aanvang 10.30 uur Iedere zondag is er crèche voor kleine kinderen. 11 nov dr. J. Magliano-Tromp, Kinderkring

Tot donderdag 29 november!

18 nov dr. C.M.G. Berkvens-Stevelinck en rabbijn A. Ringer collecte Rabbit School 25 nov dr. T.R. Barnard, Eeuwigheidszondag, Avondmaal, gelegenheid tot doop, collecte Hospice Rotterdam

boekentafel

Op zondag kunt u in de hal, voor en na de dienst, boeken kopen die betrekking hebben op de Remonstrantse Geloofsgemeenschap en datgene dat daaraan raakt. Bestel hier uw boeken, 10% van de omzet is voor de kerk.

2 dec dr. K.J. Holtzapffel, 1e Advent 9 dec prof. dr. Th. M. van Leeuwen, 2e Advent, Kinderkring collecte Stichting Hand in Hand 16 dec dr. C.M.G. Berkvens-Stevelinck, 3e Advent, Gezinsdienst, Kerstspel Kinderkring

collecten Van 23 september tot en met 28 oktober 2012 Gemeente Diaconie Stichting Palieter Schoolhulp Suriname Stichting Kenya Fonds Somik

€ 850,28 € 409,07 € 151,49 € 125,95 € 125,06 € 269,60

diensten elders

Bergkapel/Hillegersberg Oude Raadhuislaan 86, ingang door de poort Aanvang 10.30 uur 2 dec ds. R.L. Dewandeler

@-nieuwsbrief

Termaat Huis ~ 's-Gravenwetering 98 Aanvang 16.30 uur

Wekelijks stelt de Remonstrantse Gemeente Rotterdam ruim 450 abonnees per e-mail op de hoogte van bijzondere activiteiten binnen de gemeente en in samenwerking met anderen.

25 nov dr. T.R. Barnard

Meldt u aan: [email protected]

Wilt u een advertentie plaatsen in het Kerkblad Remonstranten Rotterdam?

bol en goetzee uitvaartverzorging

Vraag vrijblijvend informatie op bij het kerkkantoor, 010 4360543 telefonisch bereikbaar op maandag en donderdag van 9.00-13.00 uur. of stuur uw (aan)vraag per e-mail naar [email protected]

hoofdkantoor en rouwcentrum boezemsingel 35 3034 ec rotterdam

010-2805280 dag en nacht bereikbaar

8