ELKE VOGEL ZINGT ZOALS HIJ GEBEKT IS 1. Een lach en een traan
Op rode rozen vallen tranen Stil zijn de laatste uren 'k Weet niet wat ik zeggen moet Straks zijn wij niet meer samen Dus kijk nog maar een keertje goed Ik zal jou nooit meer vergeten Nee, geen minuut van de dag Ik heb voor jou uit liefde Nog eventjes iets mee gebracht refr.: Op rode rozen vallen tranen Ze zeggen jou dat ik moet gaan Want ik moet jou nu echt verlaten Maar onze liefde blijft bestaan Op rode rozen vallen tranen Al is dit afscheid niet voorgoed Ze zeggen meer dan duizend woorden Het is aan jou mijn liefdesgroet Schrijf me als ik straks thuis ben Zeg me hoe het met je gaat Dan kijk ik naar jouw foto Die dan heel dicht bij me staat Ik zal steeds aan jou denken Aan al die dagen met jou Maar ik moet nu vertrekken Tot ziens en misschien tot gauw refr. Kon ik maar bij jou blijven Dit afscheid doet me pijn Maar eens zal ik voor altijd bij jou zijn
1. Vul de ontbrekende woorden / zinnen in de liedjestekst in (zie tekst) 2. Ging dat moeilijk of makkelijk ? Waarom ? Makkelijk want voorspelbaar. 1
2. Jij kuste mij, ik was verloren … INHOUD : eerste liefde / VORM : eenvoudige taal en zinsbouw, (gedwongen) rijm, duidelijke structuur, clichés
3. Het grote onrecht Bespreking ‘Signalen’ Oordeel over het chanson : Vrije antwoorden van de leerlingen Inhoud en vorm : a) Wat is het tekstdoel van dit lied ? persuasief – kritisch b) Wat is het thema van het lied ? Wat is de grondgedachte ? thema : onrecht – machtsmisbruik – zinloos geweld – onschuldige slachtoffers kerngedachte : Van Veen klaagt in het lied het onrecht aan dat Argentijnse moeders moesten lijden, toen ze in de onzekerheid vertoefden over het lot van hun kinderen. De meeste van die kinderen werden door het dictatoriaal regime uit de weg geruimd. De moeders hebben nooit geweten hoe hun verwanten zijn omgebracht ‘dwaze’ moeders). Het lied is een aanklacht tegen dit grote onrecht, tegen zinloos geweld, tegen dictatoriale regimes. Toch eindigt het lied niet droevig: we mogen niet blind zijn voor wat de moeders overkomen is, maar hen in tegendeel signalen van begrip en hoop geven. c) Elke strofe telt in dit lied 7 versregels, ook kortweg verzen genaamd. De schematische voorstelling van het gedicht ziet er dus als volgt uit : 5 x 7 verzen. d) De eerste drie strofen zijn op dezelfde manier opgebouwd, de vierde wijkt lichtjes van het patroon af. Wat wordt telkens in de eerste 5 verzen (strofe 1, 2 en 3) aangegeven ? Voorbeelden van het onrecht En wat in de laatste drie ? Welk stijlmiddel is dat en waarom wordt het gebruikt ? Geef hen een teken ! Laat hen niet in de steek ! Stijlmiddel : herhaling Doel : om boodschap te versterken, krachtiger te maken
2
e) Wat valt er op in strofe 3 ? Hoe noemen we dat stijlmiddel ? Welk effect heeft dat ? De versregels beginnen telkens op dezelfde wijze Stijlmiddel : parallellisme Doel : eveneens beklemtonen
4. Op de barricaden … Bespreking ‘Mijnheer de president’ Welk tekstdoel wordt nagestreefd ? persuasief ‐ kritisch Wat is het thema ? (zinloos) geweld – oorlog – machtsmisbruik …. Wat is de grondgedachte ? Het lied is een aanklacht tegen het grote machtsvertoon (machtsmisbruik) dat de Amerikaanse president toont door zich te mengen in conflicten in het Verre Oosten. De zanger laat zich kritisch uit over de zinloosheid van de oorlog en leeft mee met de vele onschuldige burgers en militairen die zinloos de dood worden ingejaagd. Bespreek de structuur van de liedjestekst 9 strofen van 4 versregels, geen refrein Waarom is de tekst na meer dan 30 jaar nog steeds actueel ? cfr. actualiteit (bv. Afghanistan) • ‘het vierde van de 10 geboden’ : dood niet, geef geen ergernis • ‘die ziek zijn van ’t geweld’ : die het geweld beu zijn • ‘pacifistenkliek’ : mensen die streven naar vrede en bij gevolg oorlog/bewapening afzweren
3
5. Kleinkunst : poging tot definiëring Even zien of je het onderscheid tussen schlager enerzijds en kleinkunst / chanson anderzijds begrepen hebt. In het volgend overzicht staan enkele contrasterende kenmerken. Zet S naast de bewering als je denkt dat het typisch is voor de eerste (tekst)soort en een K als je denkt dat het eerder op de laatste van toepassing is. S mikt eerder op de hitlijsten mikt niet noodzakelijk op de K hitlijsten K is niet zo commercieel is veeleer commercieel S S muziek is in zekere zin belangrijker tekst is doorgaans belangrijker dan K dan de tekst de muziek S bezingt vooral de liefde bezingt een brede waaier van K onderwerpen (soms ook kritisch) K tekst heeft vaak een dieperliggende tekst mikt niet op dieper liggende S boodschap betekenissen S/K doel : ontspannen (meezingen / doel : boodschap vertellen aan K dansen) luisterend publiek S tekst heeft eenvoudige, duidelijke tekstvorm is minder duidelijk, K vorm minder stereotiep, soms complex S rijmt meestal = rijmdwang rijm is van ondergeschikt belang K S eerder “brave” teksten teksten kunnen soms choquerend, K gedurfd of kritisch zijn S voorspelbaar onvoorspelbaar K S taal : eenvoudige woordenschat, taal : gevarieerder, origineler, K makkelijke zinsbouw, veel clichés moeilijker K probeert poëtisch te zijn heeft niet steeds de bedoeling om S poëtisch te zijn K mikt op kleiner publiek mikt op het grote publiek S (‘geletterd publiek) (alle lagen van de bevolking) Het moet gezegd : deze zwart‐wittekening is in de praktijk niet steeds duidelijk te maken !!! 4
6. Een brede waaier aan onderwerpen … Bespreking ‘Veilig’ Oordeel over het chanson : vrije antwoorden van de leerlingen Inhoud en vorm : a) Wat is het tekstdoel van dit lied ? emotief b) Wat is het thema van het lied ? Wat is de grondgedachte? thema : (gevolgen van) alcoholmisbruik kerngedachte : Alcoholmisbruik kan leiden tot spanningen in een huwelijk/relatie. c) In welke strofe is één van de gevolgen van overmatig alcoholmisbruik voor het eerst aan de orde ? Wat stel je vast wat de melodie betreft ? Over welk gevolg van overdadig drankgebruik gaat het in die strofe? derde strofe – ongeluk door dronkenschap d) Ook in een andere strofe krijg je een climax (crescendo) in de melodie. In welke strofe is dat het geval en over welk gevolg van excessief alcoholgebruik gaat het? zesde strofe – spanning in het huwelijk e) Lees de eerste drie verzen van de strofen 1, 4, 7, 8 en 9. Welke stijlfiguur wordt er gebruikt? parallellisme f) In welke strofe bereikt het chanson zijn climax (= hoogtepunt)? 8ste strofe g) De anticlimax: hoe reageert de vrouw op de thuiskomst van haar man? Had je die reactie verwacht of niet ? Hoe zou jij gereageerd hebben? De vrouw voelt zich opeens weer veilig en rustig. h) De schematische voorstelling van het gedicht ziet er als volgt uit : 9 x 5 verzen (afhankelijk van lay‐out) + distichon 5
Bespreking ‘Allemaal angst’ a) Wat is het thema en de grondgedachte van deze liedjestekst ? thema : angst(en), vooroordelen, onverdraagzaamheid ….. kerngedachte : De mens laat zich (vaak ten onrechte) leiden door angsten en vooroordelen die in onze westerse samenleving leven. De zanger stelt dit – op humoristische wijze – aan de kaak. b) In de tekst worden enkele vooroordelen genoemd. Som er enkele op. Keer nooit je rug naar een homo Van masturberen word je doof Negers zijn hel vaak gevaarlijk c) Kan je dit een geëngageerde tekst noemen ? Waarom (niet) ? Ja. Omdat de tekst kritisch staat ten opzicht van ongegronde angsten en vooroordelen. Onrechtstreeks is het een pleidooi voor meer vedraagzaamheid. d) Bespreek de structuur van de liedjestekst 3 strofen van 12 versregels + refrein (8 versregels).Het laatste refrein is anders van tekst. e) Bepaal het rijmschema van de eerste strofe abcbdefeghih 6
7. I’m into folk INSTRUMENT
NAAM draailier
INSTRUMENT
NAAM schalmei
accordeon
luit
doedelzak
rommelpot
viool
bodhran
hommel
hakkebord
7
