Electro Convulsie Therapie (ECT)
In overleg met uw psychiater heeft u besloten voor Electro Convulsie Therapie (ECT) als behandeling. Deze vorm van behandeling wordt toegepast bij verschillende, over het algemeen ernstige psychiatrische ziektebeelden. Wanneer u na het lezen nog vragen heeft, dan zijn uw psychiater, de verpleegkundig specialist en de ECT verpleegkundige die bij de ECT betrokken zijn, graag bereid u verder te informeren.
Algemeen
ECT is in principe een veilige en doeltreffende behandeling. Tijdens de behandeling wordt een convulsie (insult) opgewekt onder algehele anesthesie. Er is veel ervaring met deze vorm van behandeling die met de jaren steeds verder is verfijnd. Er bestaan duidelijke richtlijnen voor de toepassing van ECT, welke zijn vastgelegd in de uitgave Richtlijn Elektroconvulsietherapie van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP). Er bestaat tevens een algemene folder over de ECT van de serie van de NVvP met aanvullende informatie over deze behandeling.
Depressie
De meeste patiënten die voor ECT in aanmerking komen, zijn mensen met een ernstige depressie die niet (voldoende) reageren op behandeling met medicatie. Omdat ECT in tegenstelling tot behandeling met medicatie een snel effect heeft, wordt in sommige situaties waar niet langer kan worden afgewacht, de beslissing genomen, de behandeling met medicatie “over te slaan”. Dit kan bijvoorbeeld in (levens)bedreigende situaties of bij mensen die in slechte lichamelijke conditie zijn. Tijdens een depressie communiceren verschillende gebieden in de hersenen niet goed met elkaar. Sommige gebieden zijn te veel en andere gebieden te weinig actief. Ook is bij depressies het evenwicht verstoord van bepaalde chemische stoffen (zogenaamde neurotransmitters) die de hersencellen gebruiken om onderling signalen door te geven. Door behandeling met ECT kunnen deze verstoringen hersteld worden.
1
De behandeling
De behandelingen worden meestal twee keer per week gegeven. Het totaal aantal behandelingen dat nodig is om de depressie te genezen verschilt per persoon. Gemiddeld zijn twaalf tot achttien behandelingen nodig. De psychiater en vepleegkundig specialist bespreken met u het effect en hoeveel behandelingen er voor u nodig zijn. Het verloop van uw depressieve klachten wordt wekelijks gemeten met behulp van een vragenlijst. Tijdens de eerste vier behandelingen blijft u in het ziekenhuis opgenomen. Als uw conditie het toelaat, bestaat de mogelijkheid de behandeling poliklinisch voort te zetten.
Voorbereiding Eerst wordt u zorgvuldig psychiatrisch en lichamelijk onderzocht. In het algemeen worden alle medicijnen die te maken hebben met de behandeling van het psychiatrisch ziektebeeld, zoals antidepressiva, gestopt voordat met ECT wordt begonnen. De behandeling wordt uitgevoerd door een team bestaande uit een psychiater, een Physician Assistant anesthesiologie (met anesthesioloog op de achtergrond), anesthesiemedewerker en een verpleegkundige die allemaal ervaring hebben met ECT. De behandeling gebeurt tweemaal per week, op dinsdag en vrijdag tussen 9.00 en 11.00 uur. Voor iedere behandeling wordt u voorbereid, zoals dat gebruikelijk is voor een algehele anesthesie. Om te voorkomen dat u tijdens of na de anesthesie gaat braken moet u ‘nuchter’ zijn. Braaksel kan in uw longen terecht komen en daar schade veroorzaken. Tot zes uur voor de behandeling mag u nog een licht ontbijt nemen, echter geen gebakken voedsel. Tot twee uur voor de behandeling mag nog wel heldere vloeistof gedronken worden zoals water, appelsap, vruchtensappen zonder pulp, thee en zwarte koffie. Geen alcohol, koolzuurhoudende dranken en zuivelproducten. Het is verstandig om de uren voor de behandeling niet te roken. De luchtwegen van rokers zijn vaak geïrriteerd en daardoor gevoelig voor ontstekingen.
2
Voor de behandeling krijgt u medicatie welke voor de ECT relevant is. U wordt gekleed in een operatiejasje nadat u van tevoren heeft geplast. U mag geen make-up of nagellak gebruiken; sieraden en eventuele prothesen heeft u af- en uitgedaan. Hierna wordt u naar de Chirurgische DagBehandeling (CDB) gebracht. Er wordt een infuus geprikt voor toediening van de benodigde medicatie en u wordt aangesloten op de bewakingsapparatuur.
Behandeling
Net voor de daadwerkelijke behandeling begint, krijgt u een masker met zuurstof voor en wordt door de Physician Assistant de medicatie via het infuus toegediend. Hierdoor valt u zeer snel in slaap. Door de elektroden op het hoofd wordt een korte stimulus gegeven, die ervoor zorgt dat er een epileptische aanval (insult) optreedt. Dit insult duurt meestal tussen de 20 en 60 seconden. Uw behandelaar controleert het insult zorgvuldig. U zelf merkt daar helemaal niets van. De behandeling is van korte duur, mede afhankelijk van de duur van het insult.
Na de behandeling
U gaat na de behandeling naar de verkoeverkamer, waar u nog wat uit kunt slapen. Als er geen bijzonderheden zijn, mag u ongeveer na een half uur terug naar de afdeling, de ECT verpleegkundige komt u dan halen. De meeste patiënten willen al snel weer opstaan om wat te eten of te drinken, andere patiënten rusten nog wat langer uit.
Resultaten
Bij de meeste patiënten wordt een goed resultaat bereikt. In een aantal gevallen kan ECT zelfs levensreddend zijn. Daarmee is de behandeling als totaal nog niet afgelopen. De mogelijkheid is altijd aanwezig dat een patiënt opnieuw in een depressie raakt, waarvoor een (vervolg)behandeling nodig is. Daarom worden voor de start of tijdens de ECT al afspraken met u en uw behandelend psychiater gemaakt, welke medicijnen het meest geschikt voor u zijn en wie deze gaat instellen.
Bijwerkingen
Sommige patiënten hebben op de behandeldag nog last van hoofdpijn, lichte spierpijn of misselijkheid. Deze klachten zijn altijd van voorbijgaande aard. Als
3
zich geheugenstoornissen voordoen, betreft dit het moeite hebben met het onthouden van gebeurtenissen in de periode dat de behandeling plaatsvindt. Gewoonlijk verdwijnt dit probleem binnen enkele weken. Bij hoge uitzondering kan het herstel hiervan pas na enkele maanden optreden. Herinneringen van vóór de periode van de behandeling blijven normaal onaangetast. Meer toelichting over deze geheugenklachten en tips over hoe hier mee om te gaan komen aan de orde in de aparte folder ‘geheugenklachten als bijwerking van elektroconvulsieve therapie (ECT).
Risico’s
Net als bij iedere andere medische behandeling heeft ECT een zeker risico. Bij iedere behandeling wordt u onder anesthesie gebracht. Door verbetering van bewakingsapparatuur, moderne geneesmiddelen en goed opgeleid personeel, is anesthesie tegenwoordig zeer veilig. Uw lichaamsfuncties zoals hartritme, bloeddruk en ademhaling worden bewaakt door de Physician Assistant. Zonodig worden deze lichaamsfuncties ondersteund met behulp van medicatie, zoals een bloeddrukdaling/stijging of verandering van hartritme, eventueel wordt verder onderzoek verricht. Algehele anesthesie is veilig maar kan bij sommige mensen risico’s met zich meebrengen door de algehele lichamelijke gezondheid. Indien deze specifieke risico’s voor u van toepassing zijn wordt u hierover geïnformeerd op de preoperatieve poli van de anesthesie. Het risico van de electroconvulsie behandeling zelf is veel kleiner dan het gebruik van een geneesmiddel dat bedoeld is om een depressie te genezen.
4
02-2015-3816
Adres Afdeling Psychiatrie Ingang oost Reinier Postlaan 6, route 963 6525 GC Nijmegen Postadres Radboudumc 963 Afdeling Psychiatrie Postbus 9101 6500 HB Nijmegen Contact 024 - 361 34 00
Radboud universitair medisch centrum
