Eigen eiland
Eigen eiland
7 en 8
Verhalend ontwerp
Doelen
De leerlingen: • passen alle opgedane kennis van de afgelopen jaren toe op hun eigen duurzaam te ontwikkelen eiland. • denken na over duurzame omgang met energie, water, natuur, voeding, vervoer en eventueel afval en recreatie. • leven zich in in de belangen van verschillende belanghebbenden in het waddengebied, met betrekking tot duurzaamheid. • Werken samen, overleggen en staan open voor elkaars argumenten om een gezamenlijk doel te bereiken.
Begrippen
laat de leerlingen zelf een begrippenlijstje maken met woorden die ze tegenkomen en niet kennen.
Materialen
• Brief van Texelse Thijs of brief Texelse Tim met folder. • Kopieerblad 1 en 2.
Duur
Optioneel. Minimaal 8 lessen van 60 minuten + huiswerk.
Inleiding
Maak een keuze uit de twee brieven: van oud-leerling Texelse Thijs of Texelse Tim die een folder van een prijsvraag opstuurt.
(20 minuten)
Lees samen de brief en/of folder: Brief van Texelse Thijs: ‘Beste leerlingen, Mijn naam is Thijs, vroeger werd ik ook wel Texelse Thijs genoemd. Ik ben de grootvader van Texelse Tim, die jullie wel kennen. Zo’n 70 jaar geleden zat ik ook op jullie school. Nu heb ik iets heel bijzonders voor jullie: een Waddeneiland. Ik heb het Inventio genoemd. Het ligt ergens op de grens van Duitsland en Nederland. Ik heb altijd de droom gehad om van Inventio een compleet duurzaam eiland te maken. Helaas, ik ben oud en dat gaat mij niet meer lukken. Jullie mogen het als klas hebben maar….. jullie krijgen het pas als je een goed plan hebt bedacht om het in te richten. Het moet helemaal duurzaam zijn. Hierbij geef ik jullie een kaartje hoe het eiland er ongeveer uitziet. Op dit moment is het nog puur natuur, onbewoond en nog niet door mensen bewerkt. Dit kaartje kun je ook gebruiken om het eiland in te richten. Natuurlijk mogen jullie er ook een eigen nieuwe naam aan geven. Veel succes ermee. Groet T.Thijs.
Eigen eiland
www.duurzameleerlijn.nl 1
Brief van Texelse Tim: He hoi, Hier weer eens een berichtje van Texelse Tim. Gisteren vond ik deze folder in mijn brievenbus. Het lijkt mij hartstikke leuk om een Waddeneiland te winnen, maar wat moet ik in mijn eentje met een onbewoond Waddeneiland? Ik dacht meteen aan jullie want jullie weten natuurlijk heel veel van duurzaamheid. Ik hoop dat jullie mee gaan doen. Succes! Gr. TxT Uiteraard moet je van tevoren aangeven dat het fantasie is en een verhaal, maar is het niet leuk en uitdagend om mee te gaan in die fantasie en het verhaal?
Kern (7 á 8 lessen))
Gedurende een aantal lessen (eigenlijk zelf te bepalen, maar hieronder is uitgegaan van zeven á acht lessen) kunnen de leerlingen zelfstandig werken aan het ontwikkelen van Inventio. In les 3 en 5 gebeurt er iets waardoor de klas als groep bepaalde beslissingen moet nemen.
Eigen eiland
Alternatief De leerlingen kunnen ook helemaal hun eigen eiland ontwerpen en verder ontwikkelen. Dat kost minstens een les meer maar is wel leuk. Een nadeel kan zijn dat leerlingen de natuur volledig naar hun hand zetten en zich niet hoeven aan te passen aan de natuurlijke situatie.
www.duurzameleerlijn.nl 2
In les 6 krijgen ze de kans om met experts te overleggen. Les 1 en 2 Vraag de leerlingen waar je allemaal aan moet denken om een eiland duurzaam te maken. Schrijf het op het bord, inventariseer en categoriseer. Uiteindelijk is het waarschijnlijk in te delen in een paar thema’s: • Energie • Natuur • Water • Voedsel • Vervoer • Eventueel afval en recreatie Vervolgens worden de verschillende thema’s kort klassikaal behandeld. Bespreek welke vragen moeten worden beantwoord om het eiland op dit aspect duurzaam te krijgen. Deze vragen worden opgeschreven.
• Energie: • Heeft het eiland een eigen energievoorziening, of niet? Is het eiland onafhankelijk van energie van de overkant? (Als leerkracht kun je ook bepalen of dat wel of niet zo moet zijn.) • Welke alternatieve energiebronnen wil je gebruiken: wind, zon of water? • Hoeveel energie kun je opwekken, voor hoeveel mensen? • Wat is mooi, wat is storend? • Hoe wordt verwarming geregeld? • Natuur: • Welke landschappen vind je belangrijk? Welke wil je behouden? Met welke redenen? • Hoe ga je de natuur beheren? • Ga je gebieden afsluiten? Waar mogen wel mensen komen en waar niet? • Welke dieren en planten ga je beschermen? • Water: • Hoe kom je aan drinkwater? • Wat doe je met afvalwater? Riolering of alternatieve vormen van WC’s? • Hoe ga je om met zout water? Hoe ga je om met zoet water? En brak water? • Voedsel: • Welke producten haal je van de overkant, of geen enkel? • Hoeveel oppervlakte heb je nodig om te kunnen verbouwen voor hoeveel mensen? • Wat ga je verbouwen? • Kies je voor vee?
Eigen eiland
Voorbeelden van vragen per thema:
www.duurzameleerlijn.nl 3
• Vervoer: • Hoe wordt het vervoer zo duurzaam mogelijk? • Wat voor vervoer willen jullie, op het eiland en naar het eiland? • Komen er havens? • Afval: • Wat doen jullie met het afval? • Doen jullie aan afvalscheiding? • Wordt het afval verwerkt op het eiland zelf, of aan de overkant? • Recreatie: • Wat voor overnachtingsmogelijkheden willen jullie? • Waar komen de overnachtingsmogelijkheden? • Welke recreatievoorzieningen komen er nog meer? • Hoeveel mensen kunnen er op het eiland tegelijk overnachten? Na het opstellen van de vragen zijn er organisatorisch twee mogelijkheden: A. Met de hele klas wordt één eiland ingericht. De leerlingen worden verdeeld in groepjes en elk groepje richt zich op één van de thema’s. B. De leerlingen worden verdeeld in groepjes en elk groepje ontwikkelt zijn eigen eiland. Binnen het groepje moeten de thema’s dan weer verdeeld worden. Dit levert waarschijnlijk minder diepgang op maar misschien wel meer binding met het eigen eiland. Laat de groepjes onderling heel duidelijk taken verdelen. Er moet een voorzitter zijn en er moet iemand zijn die de afspraken opschrijft. Verder moeten de taken logisch verdeeld worden. Wanneer de taken verdeeld zijn proberen de leerlingen de opgestelde vragen te beantwoorden. Ze bedenk hoe ze dit op het eiland zouden willen realiseren en hoe ze de beschikbare ruimte willen gebruiken. Waar komt wat, in het ideale geval? Geef de leerlingen voldoende plattegronden van kopieerblad 1 om het eiland in te richten. In les 3 worden de plannen op elkaar afgestemd. Les 3 Doel De leerlingen zijn zich bewust van verschillende belangen die spelen bij het inrichten van een land. Ze luisteren naar elkaar en komen tot gezamenlijke oplossingen.
Het is tijd voor een vergadering over de tussenstand met bijvoorbeeld de volgende vragen: • Wie heeft wat en waar nodig op het eiland? • Welk stuk land?
Eigen eiland
In het geval dat de hele klas met één eiland bezig is, worden alle groepen bij elkaar geroepen. Er volgt een klassikale uitwisseling. In het geval dat elk groepje een eiland ontwerpt, krijgt elk groepje een oproep voor een uitwisseling van ideeën binnen het groepje.
www.duurzameleerlijn.nl 4
• Hoeveel oppervlakte? • Wat voor soort grond? • Waar gaan we wonen? Kom tot een gezamenlijke indeling van het eiland. Wanneer klassikaal aan één eiland wordt gewerkt kan dit door het eiland op het digitale schoolbord te projecteren en de indeling in te tekenen op de kaart. Zorg ervoor dat uiteindelijk elke leerling/elk groepje dezelfde indeling op papier heeft. Les 4 De leerlingen kunnen op basis van de verschillenden belangen verder met het ontwikkelen van het eiland.
Materiaal
Kopieerblad 2
Inleiding
Er is een heftige storm geweest op het eiland. Een groot gedeelte van het eiland is ondergelopen, er is een stuk duin weggeslagen, etc. Laat het kaartje zien. Wat doen we ermee? Wat zijn de gevolgen voor de plannen tot nu toe? Willen we dat voorkomen? Laten we het op zijn beloop? Waar wel en waar niet? Wat is het effect op waterhuishouding, natuur, voedselvoorziening etc?
Kern
Kom tot een gezamenlijke conclusie en laat de leerlingen hun plannen hierop aanpassen.
Doel
Vooraf
Les 6 De leerlingen: • kunnen voorbereid in gesprek gaan met experts en gerichte vragen stellen om meer informatie te krijgen. Neem contact op met organisaties (bijvoorbeeld: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Staatsbosbeheer, Texel Energie, Frank Gorter van de Scholleboe, Stichting Duurzaam Texel, Stichting Boerenklasse, de VVV, of de gemeente) om een afspraak te maken voor de leerlingen, of laat de leerlingen zelf contact opnemen.
Eigen eiland
Doelen
Les 5 De leerlingen • zijn zich ervan bewust dat onderstromingen een reëel gevaar zijn in Nederland en op de Waddeneilanden. • weten wat de gevolgen kunnen zijn voor mens (wonen, landbouw enz.) en natuur. • weten dat je daar op verschillende manieren mee om kan gaan: hogere duinen en dijken, of plekken aanwijzen waar het regelmatig overstromen mag.
www.duurzameleerlijn.nl 5
Inleiding
Vertel dat er mensen op Texel zijn die goed kunnen helpen bij het meedenken over het duurzaam maken van het eiland.
Kern
De leerlingen krijgen de kans om een expert te bezoeken of op bezoek te krijgen. Met hun problemen, vragen, etc., kunnen ze bij deze experts terecht en deze kunnen ook weer meer uitleggen/rondleiden etc. Help de leerlingen op weg met het bedenken van vragen en laat de leerlingen hun bezoek goed voorbereiden. Les 7 De leerlingen kunnen op basis van de verschillenden belangen verder met het ontwikkelen van het eiland. Les 8 Als afsluiting van de lessenserie presenteren de leerlingen hun plannen. Er volgt een discussie over gezamenlijke belangen en tegenstrijdige belangen. In het geval de klas aan één gezamenlijk eiland werkt, worden de plannen samengevoegd tot één plan. Laat de leerlingen het plan voor het eiland presenteren in de vorm van een maquette, plattegrond, etc.
Extra
Activiteiten: • Op Inventio wordt een zonnecel-autootjes race gehouden. Zie www.solarkids.nl. • De watergroep kan in de watertafel uitproberen hoe ze het land het best kunnen beschermen. • De energiegroep doet proefjes met watermolens, windmolens, zonnepanelen, etc. • De natuurgroep maakt een kijkdoos van één van de natuurlandschappen van het eiland. Hierbij maken ze zoveel mogelijk gebruik van echt natuurlijk materiaal. • De vervoergroep ontwerpt duurzame vervoersmiddelen, zoals zeilboten, zeilwagens, paardenwagens, zonnecelauto’s, trapauto’s, etc. • De voedselgroep kan proefjes doen met tuinkers op zand en tuinkers op tuinaarde, waar groeien dingen het best. En zo ook met zout water, zoet water, slootwater, kraanwater, vervuild water, etc. • De afvalgroep onderzoekt welke materialen snel afbreken en welke niet. Dit kan door een bak met vochtige aarde te nemen en hier
Eigen eiland
Afsluitende slotvraag Wat van deze plannen is bruikbaar op Texel? Eventueel kan de stap gemaakt worden van de mooie plannen en de ideale situatie, naar het eigen leven van de leerlingen, door de ecologische voetafdruk bepalen. Vergelijk dit eventueel met vorig jaar. Gebruik de website: www.voetafdruk.nl.
www.duurzameleerlijn.nl 6
verschillende voorwerpen in te stoppen, bijvoorbeeld: klokhuis, stukje papier, stukje karton, stukje brood, stukje plastic, stukje metaal, etc. Kijk na een week en daarna nog regelmatig. • De recreatiegroep maakt een fotocollage, of folder, van duurzame recreatievoorzieningen die het eiland aantrekkelijk moeten maken. • Op www.voetafdruk.nl staat ook een helder filmpje over voetaf druk. Dit is in het (helder) Amerikaans/engels en ook bruikbaar in een Engels lesje. Wel nog wat kijkvragen bij stellen. Variaties: • Richt je eigen duingebied in.
Eigen eiland
Lesmateriaal: • Samenhangend materiaal over bedreigde dieren, bewust winkelen en meer: Sara’s wereld. Meer informatie op www.sarahswereld.nl. • Praxis bulletin, januari 2010, no.5 op=op, onderdeel winst.
www.duurzameleerlijn.nl 7
‘Beste leerlingen, Mijn naam is Thijs, vroeger werd ik ook wel Texelse Thijs genoemd. Ik ben de grootvader van Texelse Tim, die jullie wel kennen. Zo’n 70 jaar geleden zat ik ook op jullie school. Nu heb ik iets heel bijzonders voor jullie: een Waddeneiland. Ik heb het Inventio genoemd. Het ligt ergens op de grens van Duitsland en Nederland. Ik heb altijd de droom gehad om van Inventio een compleet duurzaam eiland te maken. Helaas, ik ben oud en dat gaat mij niet meer lukken. Jullie mogen het als klas hebben maar….. jullie krijgen het pas als je een goed plan hebt bedacht om het in te richten. Het moet helemaal duurzaam zijn. Hierbij geef ik jullie een kaartje hoe het eiland er ongeveer uitziet. Op dit moment is het nog puur natuur, onbewoond en nog niet door mensen bewerkt. Dit kaartje kun je ook gebruiken om het eiland in te richten. Natuurlijk mogen jullie er ook een eigen nieuwe naam aan geven. Veel succes ermee. Groet T.Thijs.
He hoi, Hier weer eens een berichtje van Texelse Tim. Gisteren vond ik deze folder in mijn brievenbus. Het lijkt mij hartstikke leuk om een Waddeneiland te winnen, maar wat moet ik in mijn eentje met een onbewoond Waddeneiland? Ik dacht meteen aan jullie want jullie weten natuurlijk heel veel van duurzaamheid. Ik hoop dat julie mee gaan doen. Succes! Gr. TxT
Win een Waddeneiland!
Inventio: puur natuur, onbewoond
en nog niet door mensen bewerkt. Bedenk het beste plan om dit eiland zo duurzaam mogelijk in te richten en je wint deze fantastische hoofdprijs!
Eigen eiland
7 en 8
Kopieerblad 1
Eigen eiland
7 en 8
Kopieerblad 2
