6 oktober 2006 - 57e jaargang no. 39
De verkeersveiligheid op de Hill - de helling die naar de crusher van Bauxite Preparation leidt - is geoptimaliseerd. Om eventuele ongevallen met het constant af- en aanrijdend materieel te voorkomen, is op 2 oktober j.l. een aangescherpte Job Safety Analysis (JSA) in werking getreden. ,,De verkeersveiligheid op de Hill is volledig gereguleerd", zegt Dave Graanoogst, Production Area Supervisor. Operators van zwaar materieel (o.a. Front End Loaders, FEL's, en trucks) kunnen met de JSA beter waken voor hun eigen veiligheid en die van hun collega's. Ook voor het dumpen van bauxiet zijn andere richtlijnen van kracht. Eerst bellen In de JSA wordt de rol van elke doelgroep met betrekking tot de verkeerssituatie op de helling beschreven.
Daarbij wordt duidelijk aangegeven wie voorrang heeft en wie niet. Niemand mag meer zonder toestemming van de crusher operator de heuvel op of af. Wie naar boven wil rijden, moet eerst de crusher operator bellen - toestel 395 - en hij geeft dan door of de situatie veilig is, m.a.w. of er sprake is van aankomend - of vertrekkend zwaar materieel. Truck operators die de haul road komen afrijden, moeten ter hoogte van het scale house via de ‘hotline’ bellen naar de control room 18x. Via deze control room wordt er dan contact opgenomen met de crusher operator. De shift dispatchers van BHP Billiton en de coördinator van SEMC, die permanent boven op de Hill zijn, hebben reeds een radio in hun voertuigen gemonteerd gekregen, waardoor zij tijdig kunnen aangeven wanneer zij de helling af- of oprijden.
1 Bauxco Nieuws no. 39 - 6 oktober 2006
Action item Enkele weken geleden vond er een ongeval plaats, waarbij de operators van een FEL en een truck betrokken waren. De FEL operator, die geen overzicht had bij het achteruit rijden, ramde de truck, die op dat moment eigenlijk niet op de Hill had mogen zijn. Door tactisch optreden van de truck driver, die de FEL op zich zag afkomen, kon worden voorkomen dat de achterkant van de loader in de cabine van de truck belandde. Het ongeval bleef gelukkig slechts beperkt tot blikschade. Dit ongeval heeft na een grondig onderzoek geleid tot een aantal action items, waarvan de belangrijkste zijn het ontwerpen van specifieke veiligheidsregels voor alle verkeersdeelnemers op de Hill en het plaatsen van instructie- en tekstborden. Overige action items hebben betrekking op de communicatie tussen de verschillende deelnemers aan het verkeer op de Hill. Bij wijze van proef werden er twee hand held radio's in de loader cabines gemonteerd, waardoor het geven en opvolgen van instructies en opdrachten makkelijker verliep. De knoop was daarna snel doorgehakt. Er zijn vijf vaste radio - installaties aangeschaft, één voor elke FEL. De richtlijnen in de JSA zijn helder en duidelijk omschreven en het is vanzelfsprekend dat een ieder zich eraan moet houden. Er wordt ook gewerkt aan richtlijnen met een ongoing karakter. Zo is het onder andere van belang zorg te dragen voor optimale verlichting op- en rondom de Hill. De onmiddellijke vervanging van uitgebrande lampen (óók en vooral in de ‘kleine uurtjes’) is in dit verband van groot belang voor het verder optimaliseren van de veiligheid op de Hill.
2 Bauxco Nieuws no. 39 - 6 oktober 2006
Suralco – vrijwilligers waren op vrijdag 6 oktober j.l. in de middaguren actief in het kader van de Month of Service, door Alcoa geproclameerd om de relaties die haar bedrijven onderhouden met de gemeenschappen waarin ze activiteiten ontplooien, hechter te maken. Enkele medewerkers van contractorbedrijven toonden eveneens hun kwaliteiten in het renoveren van de speeltuin in de Palmentuin – het eerste programmapunt van Suralco in het actieprogramma van Alcoa. Wat de job extra cachet gaf, was de korte participatie van Mana-
ging Director Warren Pedersen en zijn gasten, Bernt Reitan – Executive Vice President Alcoa en Group President Global Primary Products – en Jerome Maxwell – President Caribbean and Africa. Na een bespreking met President Ronald Venetiaan op diens kabinet staken ze de Kleine Waterstraat over om de vrijwilligers aan het werk te zien en zelf ook de handen uit de mouwen te steken. In de volgende editie van Bauxco Nieuws meer over Suralco’s Month of Service – vrijwilligerswerk. De heer Juliaan J. Vyent, gepensioneerde van Suralco, herdacht op 5 oktober j.l. het feit dat hij een eeuw eerder het levenslicht zag. Tot degenen die hem met zijn bijzondere ‘bigi yari’ kwamen feliciteren, behoorde HR Manager Caroline Ramdin-Tjin Tham Sjin. Juliaan Vyent zette op 16 november 1931 zijn eerste schreden bij de Surinaamsche Bauxite Maatschappij (SBxM) - de ‘voorloper’ van Suralco. Hij was timmerman. Na een onderbreking van zes jaar trad hij weer in dienst, nu als werknemer in de mijn. In september 1951 werd hij overgeplaatst naar Rorac. Tot zijn vervroegde pensionering op 1 november 1961 was hij op de bouwafdeling werkzaam als carpenter. De 100 – jarige kreeg van Suralco een schommelstoel cadeau. Wij hopen dat hij nog vele jaren in goede gezondheid ervan kan genieten. 3
Bauxco Nieuws no. 39 - 6 oktober 2006
Zoals wij eerder berichtten (zie Bauxco Nieuws no. 8, 24 februari 2006) werden twee Suralconiërs, Brigitte Kasanpawiro en Kenneth Rensch, geselecteerd om assistentie te verlenen bij wetenschappelijk veldonderzoek van het Earthwatch Institute, een wereldwijde vrijwilligersorganisatie die zich inzet voor een duurzaam milieu. We hadden met beiden een interview over hun opgedane ervaringen.
Mangroveproject Brigitte Kasanpawiro, EHS Administrator, maakte van 20 tot en met 30 augustus 2006 deel uit van een Earthwatch onderzoeksteam, dat in Kwale in het district Mombassa, Kenia, activiteiten uitvoerde. De research area lag in het dorp Gazi, ongeveer 50 km ten zuiden van Mombassa. Het team, bestaande uit tien personen, werd geleid door twee hoofdonderzoekers: Prof. Dr. Mark Huxham, verbonden aan de Napier Universiteit in Schotland, en Dr. James Kairo, Principal Research Officer van het Keniaanse Marine en Visserij Research Instituut. De overige teamleden waren afkomstig uit Engeland, Mexico, India, Australië, de Verenigde Staten van Noord-Amerika en de Tsjechische Republiek. Ze vormden het derde onderzoeksteam voor dit jaar. Dit veldonderzoek had als hoofddoel de verzameling van mangroveplanten te Kinondo Site en dataverzameling ten behoeve van een 'crab exclosure experiment'. Daarnaast voerde het team ook een nieuw root decomposition experiment (wortelontleding) uit. In dit verband moesten er binnen een 'transect' (een afgebakend stuk grond) mangroveplanten uitgegraven en geteld worden. Zowel de bladeren als de stammen der planten werden geselecteerd, gedroogd en daarna gewogen. Van de afgebakende grond waarop de planten groeiden, werden monsters genomen om de samenstelling en de temperatuur ervan te analyseren. Het project droeg een globaal karakter, waarbij met name het verlies van mangroveplanten werd nagetrokken. Earthwatch koos bewust dit kustgedeelte van Kenia uit om dit experiment uit te voeren, omdat ter plaatse diverse mangrove species zijn geplant. Door gecontroleerde experimenten kan dan worden nagegaan wat de effecten en overlevingskansen van deze planten zijn. Naast het feit dat de onderzoeksresultaten de lokale gemeenschap ten goede komen, worden de data beschikbaar gesteld ten behoeve van di-
verse overheids- en andere lokale onderzoeksinstellingen. Dit project zal minimaal vijf jaren in beslag nemen. Jaarlijks wordt een tussentijds rapport over de onderzoeksresultaten gepubliceerd. Zo is aan de hand van het rapport van het vorig jaar gebleken, dat geiten een deel van de mangroveplantjes hadden opgegeten, als gevolg waarvan een nieuwe aanplant moest plaatsvinden. Mangrove helpt bodemerosie tegen te gaan. De dorpelingen in Gazi zijn daarom zowel in economisch als in ecologisch opzicht zeer afhankelijk van de mangroveplanten. Ze gebruiken de stammen van de planten als bouwpolen voor de bouw van hutten die in klei in plaats van in steen worden opgetrokken. De mangroveplant moet ongeveer acht jaar oud zijn om voor de bouw van hutten te kunnen worden gebruikt. De plaatselijke bevolking is ook in belangrijke mate afhankelijk van de visserij. Doordat mangrove een geschikte habitat is voor vissen en schaaldieren, zoals krabben, profiteren de dorpelingen van dit voordeel. Aan de hand van de beschikbare resultaten van het project, kan worden nagegaan welke de voordelen zijn van de herbeplanting met mangrove. ,,Ook in Suriname is er sprake van bodemerosie, doordat vissers de mangrovebossen aan de oevers van rivieren wegkappen. Men staat vaak onvoldoende stil bij de belangrijke bijdrage die mangrovebossen leveren bij de bescherming van het land tegen het opdringende water”, zegt Brigitte Kasanpawiro.
4 Bauxco Nieuws no. 39 - 6 oktober 2006
Zeemeeuwenonderzoek op Appledore Island
Kenneth Rensch, Senior Environmental Technician, participeerde van 14 tot 21 augustus 2006 in het Earthwatch Maine's Island ecologisch project. Dit project heeft tot doel de effecten vast te stellen die de toename van twee verschillende zeemeeuwenpopulaties heeft op de ecologie van de eilandengroep Appledore. De zeemeeuwen waren vroeger gewild om hun veren en hun eieren en werden daardoor met uitroeiing bedreigd. Om dit te voorkomen werden ze omstreeks 1900 tot beschermde vogels verklaard, waardoor hun populatie gestadig is toegenomen. Het Shoals Marine Laboratorium van waaruit de wetenschappers hun onderzoek verrichtten, ligt op het eiland Appledore, ongeveer zestien kilometer verwijderd van de kust van New England. Onderzoeksproject Binnen het kader van dit onderzoeksproject werd nagaan wat precies het effect is van de toegenomen populatie van de Herring and Great Black-backed zeemeeuwen op de ecologie van de eilandengroep. In dit onderzoek, geleid door Julie Ellis, stonden twee vragen centraal, te weten: 1. hebben de zeemeeuwen een nadelige invloed op het getij en de voedselketen van het eiland?, en 2. wat gebeurt er met de vegetatie bij een veel te grote zeemeeuwenpopulatie? De onderzoeksgroep waarin Rensch was ingedeeld, heeft zich voornamelijk beziggehouden met de tweede vraagstelling. Zijn team was het vijfde team dat dit jaar in het onderzoeksproject heeft geparticipeerd. Nagegaan werd hoeveel plantensoorten in een bepaald gebied voorkwamen, terwijl ook het gedrag van de
zeemeeuwen die men daar aantrof, werd bestudeerd. Het team voerde verder een ‘Greenhouse experiment’ uit. Daarbij bouwden de onderzoekers een broeikas, waarin aarde met guano (mest van de meeuwen) werd gemengd. Daarin plantte men zaden, zodat kan worden nagegaan welke planten daaruit voortkomen. Ook trok het team bodemmonsters uit een vooraf afgebakend stuk grond om die te analyseren. Het onderzoek dat acht dagen heeft geduurd, is nog niet afgerond en zal door een volgend team worden gecontinueerd. Elk jaar wordt er een tussentijds rapport uitgebracht waarin de onderzoeksresultaten over dat jaar worden vastgelegd. De publicatie van het eindrapport zal pas volgen wanneer het einddoel van het onderzoek is gerealiseerd. Overdracht opgedane kennis Kenneth en Brigitte hebben door hun participatie in de wetenschappelijke veldonderzoeken van Earthwatch de sustainability-gedachte van Alcoa helpen uitdragen. Alcoa is milieubewust en biedt haar medewerkers de gelegenheid aan milieuvriendelijke activiteiten deel te nemen. Vermeldenswaard is, dat alle participerende assistent-onderzoekers hun verlofdagen moesten 'opofferen', wat het vrijwillige karakter van hun deelname aan de onderzoeksprojecten benadrukt. Alleen hun reis- en verblijfkosten werden door Alcoa en Suralco betaald. De opgedane kennis en ervaringen zullen ze via presentaties met hun collega's delen. Ze zijn eventueel ook bereid voor Mulo-scholen in het disctrict Para dergelijke presentaties te verzorgen.
Voor de dagboeken die Brigitte en Kenneth bijgehouden hebben:
http://www.alcoa.com/global/en/ environment/ew/2006/ diary_kasanpawiro.asp http://www.alcoa.com/global/en/ environment/ew/2006/ diary_rensch.asp
5 Bauxco Nieuws no. 39 - 6 oktober 2006
NIEUWS De voorbereidingen op het aanstaande CTSS-Plus evenement vorderen gestaag. Op 21 oktober a.s., om 20.00 uur, vindt de opening plaats. Onze deelnemers stevenen vastberaden af op het kampioenschap, onder begeleiding van de coördinatoren van de diverse sportonderdelen, t.w. O. Altenberg (ext. 766) & H. Morman (ext. 714) - Voetbal F. Ilahibaks (ext. 309) & P. Haakmat (ext. 506) - Zaalvoetbal P. Naarden (ext. 796), A. Sweet (ext. 350) & L. Bourne (ext. 655) - Volleybal M. Steffens (ext. 714) & P. Tjoe Fat (ext. 891) - Basketbal - Troefcall I. Vanejager (ext. 503) & A. Jones (ext. 340) - Dammen R. Azimullah (ext. 715) & M. Fattoe (ext. 586) - Zwemmen S. Mannes (ext. 760) & M. Mac Arthur (ext. 509) Ter oriëntatie de pouleverdeling en het volledige wedstrijdprogramma.
6 Bauxco Nieuws no. 39 - 6 oktober 2006
In gedachten verloren De medische gevalsbeschrijving van een jonge vrouw in een vegetatieve toestand werpt nieuw licht op de vraag wanneer er sprake is van bewustzijn.
Hersenen van de vegetatieve vrouw en een normale proefpersoon die zichzelf voorstellen een tenniswedstrijd te spelen en door hun huis te lopen (rechts). De hersenactiviteit is gelijk.
Een 23-jarige Britse vrouw raakte vorig jaar juli in coma na een verkeersongeluk. Ze kon niet meer praten, niet meer bewegen en haar ogen waren gesloten. Ze reageerde niet op aanspreken of aanraken en het leek alsof ze diep in slaap was. Na enige tijd verbeterde haar toestand licht. Ze opende overdag haar ogen en haar reflexen kwamen terug. Maar verder veranderde er niets. Haar ledematen lagen roerloos op de lakens en ze reageerde niet op haar omgeving. Een dergelijke toestand wordt ‘vegetatief’ genoemd. Het is dezelfde staat van (on-)bewustzijn waarin de Amerikaanse Terri Schiavo vijftien jaar lang verkeerde voordat de rechter in maart vorig jaar besloot dat ze mocht sterven. Patiënten in vegetatieve toestand lijken wakker, maar vertonen verder geen spoor van bewustzijn. Of toch? De Britse neurowetenschapper Adrian Owen wist dat er bij sommige patiënten in zo’n vegetatieve staat ‘eilandjes’ van activiteit voorkomen in hun brein, en hij besloot de jonge patiënte vijf maanden na het ongeval nader te onderzoeken. Terwijl haar hersenactiviteit werd gemeten in een MRI-scanner, lazen de onderzoekers zinnen voor. Makkelijke zinnen, maar ook moeilijke zinnen waarin woorden voorkwamen met dubbele betekenissen. De plaatjes die dat opleverde, lieten zien dat bij de patiënte dezelfde hersengebieden actief waren als bij gezonde proefpersonen. Maar zo heel verwonderlijk is dat niet, schrijft Owen. Ook slapende proefpersonen en mensen onder narcose reageren zo op de voorleestest. De volgende serie experimenten was evenwel opmerkelijker. Owen vroeg de vrouw allereerst om zich voor te stellen dat ze door haar huis rondwandelde, en de ver-
schillende kamers in gedachten te nemen. Ook vroeg hij de patiënte en de vrijwilligers om in gedachten een tenniswedstrijd te spelen. De resultaten waren verbluffend. ,,Hun hersenactiviteit was niet van elkaar te onderscheiden”, schrijft Owen in het wetenschappelijke artikel in Science. Betekent dit dat de patiënte in de vegetatieve toestand nu bij bewustzijn is? Ja, zegt Owen. ,,Ze hoort wat je zegt, en ze is in staat om - in gedachten - opdrachten uit te voeren. Het feit dat ze meewerkte aan de experimenten geeft aan dat ze zich bewust is van zichzelf en haar omgeving.” Owen schrijft er overigens nadrukkelijk bij dat het hier een enkele gevalsbeschrijving betreft. Wat voor de 23-jarige Britse vrouw geldt, hoeft niet voor elke patiënt in een dergelijke vegetatieve toestand te gelden. Al is het alleen maar omdat elke hersenbeschadiging anders is. (De redactie van Science waarschuwt dat de uitkomsten van het onderzoek van Owen niet gelden voor alle vegetatieve patiënten, zoals de inmiddels overleden Terri Schiavo. Tot maart vorig jaar hield heel de wereld zich bezig met de vraag: heeft ze nu bewustzijn, of niet?) Commentator Lionel Naccache is in een beschouwend artikel in hetzelfde nummer van Science wat terughoudender. Naccache, verbonden aan het Franse biomedische instituut Inserm, vergelijkt de ondervragingsmethode van Owen en collega’s met een Turingtest. Die wordt gebruikt om te kijken in hoeverre een computer in staat is om te converseren als een mens. De achterliggende filosofische vraag is of je een machine wel kunt onderscheiden van een mens met een tamelijk eenvoudige vraag-antwoordtest. De Fransman komt tot de conclusie dat de ondervragingsmethode van Owen alléén niet voldoende is om vast te stellen of iemand bij bewustzijn is of niet. ,,Het fundament van bewustzijn is dat je zelf kunt aangeven hoe het met je gaat”, vervolgt hij. En dat kan de patiënte in kwestie niet. Naccache pleit voor méér onderzoek, want alleen zo wordt duidelijk wat er nog leeft in de hersenen van vergelijkbare patiënten. Ethici zullen er ondertussen een harde dobber aan hebben. Want als er in de ‘menselijke planten’ wel degelijk een bewust mens schuil gaat, wie zijn wij dan om te besluiten hun leven te beëindigen zonder hun instemming? Noorderlicht Nieuws 7
Bauxco Nieuws no. 39 - 6 oktober 2006
Het netvlies ligt binnen en achter in het oog en bestaat uit ca. 126 miljoen zintuigcellen. Deze cellen vangen het licht op dat in het oog komt. Ze zijn onder te verdelen in kegeltjes en staafjes; de eerste zijn om kleurverschillen waar te nemen, de laatste om het verschil tussen licht en donker te kunnen maken. Overdag kijken we met het centrale punt op ons netvlies, de macula lutea of gele vlek, waar de meeste kegeltjes zitten. In het donker kijken we iets naast dit centrale punt, waar zich meer staafjes en minder kegeltjes bevinden. Wanneer de vergelijking met fotografie getrokken wordt, is het netvlies het scherm waartegen de beelden worden geprojecteerd. In een recent Amerikaans onderzoek werd een vergelijking met digitale signalen gemaakt. De bandbreedte van het menselijk netvlies bleek 8.75 megabits per seconde te bedragen, en dat van een cavia (een nachtdier) 875 kilobits. Rode oogjes Dat het netvlies sterk doorbloed is, wordt aangetoond door middel van een fototoestel met flits: bij het nemen van een foto in het donker moet de pupil in een zeer korte tijd kleiner worden om het felle flitslicht te dimmen. De pupil slaagt hier niet op tijd in, en op de foto krijgen we het rode netvlies te zien.
Netvliesloslating Met de ouderdom vinden er ongemerkt een aantal veranderingen in het oog plaats. Sommige daarvan kunnen behoorlijk goed behandeld worden, maar indien dit niet gebeurt kunnen ze het gezichtsvermogen aantasten en zelfs totaal gezichtsverlies veroorzaken. Het loskomen van het netvlies is daar een goed voorbeeld van. Indien u plotseling veel sterretjes of zwevers ziet, of indien er ineens een zwart gordijn voor een deel van uw gezichtsveld lijkt te hangen, moet u zo snel mogelijk naar een oogarts. Loskomend glasvocht De holte van het oog is grotendeels gevuld met glasvocht, een soort gel-achtige massa die op enkele plaatsen aan het netvlies vastzit. Dit glasvocht heeft met het ouder worden, de neiging om gedeeltelijk te verwateren. Daardoor schrompelt het en het komt daarbij geheel of gedeeltelijk los van het netvlies. Dit doet zich meestal voor na een leeftijd van 50 jaar, maar het komt bij bijziende mensen meestal veel vroeger voor dan bij andere mensen. Het kan zich ook vroe-
ger voordoen na een ernstig oogletsel of een oogontsteking. Wanneer het verschrompelde glasvocht volledig loskomt, ziet men in het betreffende oog meestal plotseling een heleboel zwevertjes verschijnen. Soms is er in het gezichtsveld één grotere zwever die wel buiten het centrale beeld valt, maar nogal hinderlijk is en waarvoor de meeste mensen de oogarts raadplegen. Deze grote zwever ontstaat door het loskomen van het glasvocht op de plaats waar de oogzenuw het oog verlaat. Wanneer het glasvocht volledig losgekomen is en er buiten de zwevers geen andere klachten zijn, hoeft men zich niet ongerust te maken. Deze toestand verergert niet en vormt ook geen bedreiging voor het gezichtsvermogen. Gescheurd netvlies Wanneer het glasvocht nog op enkele plaatsen aan het netvlies vastzit, kan dit een zekere trekkracht op de verbindingen uitoefenen. In het beste geval veroorzaakt dit niet meer dan wat prikkeling van het netvlies en ziet men dus sterretjes. Wanneer de trekkracht te groot is, kan het netvlies ook scheuren. Meestal komt daarbij ook een stukje van het netvlies los dat gewoonlijk de vorm van een hoefijzer heeft. Oogartsen spreken daarom van een hoefijzerscheur. De scheur en het loskomen van het stukje netvlies merkt men meestal niet onmiddellijk op. De hechtingspunten tussen het glasvocht en het netvlies zitten namelijk meestal buiten het gedeelte van het netvlies waarmee men kijkt. Een scheur op die plaats heeft daardoor meestal geen directe invloed op het gezichtsvermogen. De meeste netvliesscheuren zijn klein, maar een scheur kan de neiging hebben te verergeren. Dat kan uiteindelijk tot het loskomen van het netvlies leiden. Wanneer bij de scheur een bloedvat geraakt wordt, kan er zich een bloeding in het oog voordoen. Meestal stopt deze snel, maar uit de resten van het bloed kunnen nieuwe zwevers ontstaan. bewerkt naar: Wikipedia en UZ Gezondheidsbrief
Links: netvliesscheur. Het glasvocht is sterk verschrompeld, maar hangt nog steeds vast aan het netvlies. Door de voortdurende rukjes bij elke oogbeweging kan het netvlies scheuren. Rechts: losgekomen netvlies. Door de scheur is verwaterd glasvocht achter het netvlies gedrongen (pijl). Bij elke oogbeweging walst dit vocht heen en weer, waardoor het netvlies verder kan losraken.
8 Bauxco Nieuws no. 39 - 6 oktober 2006
