Eén voor allen... Allemaal anders?

Jaargang 12 – November 2013

BULLETIN

Nieuws, info en achtergronden voor alle aios huisartsgeneeskunde

Eén voor allen... Allemaal anders? Van ROVAH’s naar LOVAH-afdelingen | LOVAH-bestuurswisseling Toekomstvisie 2025 gepresenteerd aan minister Schippers Over de grens | Terugblik WONCA 2013 Hypotheek voor de startende huisarts

...en meer!

Van de voorzitter

Inhoud 3 4 5 6 10

Eenheid

Van de voorzitter

& Diversiteit

Veranderingen in de sollicitatieprocedure Van de LHV Eenheid en Diversiteit binnen de LOVAH Sfeerimpressie Wonca 2013

Nienke

Kessels

Beste mede-aios,

12 13 16 19 20 22 24 26 28 29 31 32

Discussiebijeenkomst Wonca: Huisarts en spoedzorg Brieven uit Suriname Wie is de LOVAH? Verleg je grenzen: zorgstage Aruba Coach Cure Care 2025 LOVAH-exchange for GPtrainees Hypotheek voor de startende huisarts Tropendokter in Zambia Djinns in de spreekkamer

Column POH-er Marloes Griekspoor Column Olivier Groh Vacatures

Eenheid en diversiteit. Dit thema raakt direct de essentie van ons vak. Ieder mens is anders, iedere patiënt is anders, iedere dokter is anders, iedere aios is anders. En toch hebben al deze aios hetzelfde doel: een goede huisarts worden. En alle patiënten willen maar één ding: een goede, kundige dokter. Daar hebben we dus wel wat eenheid voor nodig. Om dit te bewerkstelligen zijn er NHG-standaarden, gedragscodes en protocollen. Ook probeert de Huisartsopleiding Nederland de sollicitatieprocedure te uniformeren. Er wordt gestreefd naar eenheid en gelijke kansen, ongeacht of je nu in Amsterdam of Groningen gestudeerd hebt en of je in Utrecht of Zeeland huisarts wilt worden.

overkoepeld door het landelijke bestuur. Meer eenheid, en daarmee meer duidelijkheid.

Als kersverse LOVAH-voorzitter is dit thema me op het lijf geschreven. Binnen de LOVAH zijn we het afgelopen jaar druk bezig geweest met meer uniformiteit. Eenheid binnen de organisatie, diversiteit binnen de mensen. Een concreet voorbeeld hiervan is de naamswijziging van de ROVAHs. Voor velen was het verwarrend: “wat is de LOVAH, we hebben de ROVAH toch al?!“ Vanaf nu spreken we alleen nog maar van LOVAH: de Landelijke Organisatie Van Aspirant Huisartsen. Binnen de LOVAH zijn er 8 regionale afdelingen (de voormalige ROVAHs), 8 landelijke werkgroepen en dit alles wordt

Mijn aantreden betekent echter ook een aftreden. Marjan stopt ermee als voorzitter. Het was een enerverend jaar, met als prachtig slot de presentatie van de toekomstvisie “Coach, Cure & Care” aan minister Schippers en de vele media-aandacht hiervoor. Met pijn in haar hart neemt ze afscheid van de LOVAH. Ze was een betrokken voorzitter, met een schat aan inhoudelijke kennis en een uitgesproken mening.

Als LOVAH willen we graag onze achterban (jullie dus!) vertegenwoordigen. Maar met zo’n divers gezelschap valt dat niet altijd mee. Continu zijn we op zoek naar wat jullie verbindt. Waar hebben jullie behoefte aan? Wat verwachten jullie van de LOVAH? Ik geloof in de kracht van samenwerking. Binnen het bestuur, binnen de organisatie, maar vooral ook met onze achterban. Geen “ivoren torentjes politiek” in de Domus, maar contact met onze leden. Mail me als je vragen hebt of spreek me aan op het instituut of in de ledenraad!

Marjan, we gaan je missen! Nienke Kessels, Voorzitter LOVAH

Alles over de bestuurswissels leest u vanaf pag 16: ‘Wie is de LOVAH’

Secretariaat LOVAH Postbus 19025 3501 DA Utrecht [email protected] www.lovah.nl

Haha@aios Verspreid door dit Bulletin vindt u de nieuwe rubriek Haha@aios, waarin ditmaal opvallende anekdotes van diverse aios uit Leiden.

LOVAH BULLETIN - november 2013

3

Onderwijs en opleiding

Veranderingen in de sollicitatieprocedure: een update Gestandaardiseerde selectie De werkgroep onderwijs houdt zich bezig met diverse onderwerpen. Eén van de aandachtspunten op dit moment is de nieuwe sollicitatieprocedure. Hierbij een update over de stand van zaken. Door: Lonneke Koeslag LOVAH Werkgroep Onderwijs

Nieuwe situatie Enige tijd geleden heeft er een pilot plaatsgevonden met een nieuwe, intensieve sollicitatieprocedure bestaande uit patiëntsimulaties, de LHK-toets, een STAR-interview (Situatie, Taak, Activiteit, Resultaat) en de Situational Judgement Test. Het doel van deze pilot was om ongeschikte kandidaten beter te filteren van geschikte kandidaten en te zorgen voor meer uniformiteit tussen de verschillende universiteiten. Deze procedure is inmiddels enkele malen toegepast in Nijmegen, Amsterdam en Utrecht. Bij de evaluatie van deze nieuwe selectieprocedure bleek dat deze erg duur en lastig te organiseren is gezien de hoge logistieke eisen. De (aanstaande) aios ervoeren de

procedure positief en eerlijk, omdat niet alleen het sollicitatiegesprek beslissend was. De kosten en logistieke eisen hebben de hoofden van de instituten uitveindelijk doen besluiten de uitgebreide selectieprocedure gedeeltelijk te verwerpen en naast de sollicitatiebrief alleen nog gebruik te maken van de LHK-toets en twee STAR-interviews. Vanaf 1 september 2013 wordt deze gestandaardiseerde sollicitatieprocedure in Nijmegen, Utrecht en Amsterdam (Vumc) toegepast. De overige instituten volgen in de loop van komend jaar. Concreet houdt dit in dat sollicitanten zich landelijk aanmelden via de website met een sollicitatiebrief, CV en aanmeldformulier. De brieven worden vervolgens door vertegenwoordigers van de instituten geselecteerd, waarna de geschikte sollicitanten worden uitgenodigd voor twee STAR-

COLOFON Aan deze uitgave hebben meegewerkt: De Bulletinredactie: Wendeline Alderlieste Rick van der Boog Walter Bouwmans Petra Peek Hielke Renkema En verder: Nienke Kessels Lonneke Koeslag Paulus Lips Alle hoofden van de opleidingsinstituten Alle voorzitters van de LOVAH-afdelingen Nina van de Steeg Lisette Keppel Eva Verkuil Suze Zijlstra

4

Kiki Slootmaker Lotje Vernooij Jolien Glaudemans Melissa Lutterodt Maria Dawids Angela Mulder Bas Vestjens Lian Schmits Olivier Groh Anke van Zuijlen Marjolein Plaisier Joost Zutt Enkele anonieme aios

interviews en de LHK-toets, welke indien mogelijk worden afgenomen in het instituut van voorkeur. Dit betekent dus dat aankomend aios landelijk solliciteren voor een opleidingsplek in plaats van bij een opleidingsinstituut naar keuze.

Toekomst Bovenstaande landelijke sollicitatieprocedure heeft tevens gevolgen voor de plaatsing van aios in de verschillende regio’s. De HON (HuisartsOpleiding Nederland) is momenteel druk bezig met een rekenmodel voor het eerlijk spreiden van aios over het land. De Werkgroep Onderwijs is uiteraard nauw betrokken bij deze ontwikkelingen en zal waken voor een eerlijke procedure. Volgend bulletin volgt hopelijk meer nieuws op dit vlak!

De Bulletinredactie [email protected]

Hielke Renkem

a

Walter Bouwmans

Wendeline

Alderlieste

Met speciale dank aan: Eva Verkuil en LOVAH Leiden Vormgeving en uitgever: TheArd, Alkmaar Drukwerk: Drukland.nl


Petra Peek

Rick v. d. Boog

Van de LHV

Samen op weg naar 2025 ‘En ook hier weer een centrale rol voor de huisarts!’ ‘Huisartsen, dat is toch die wat stoffige beroepsgroep? Gekleed in wat alweer een tijdje geleden hip was, solo werkend in een spreekkamer met niet meer voorhanden dan een serie verkleurde studieboeken en de kennis van gisteren?’ Door: Paulus Lips

Bestuurslid LHV

Nog geen tien jaar geleden koos ik voor de opleiding tot huisarts en kreeg ik deze opmerkingen en meewarige blikken vaak als reactie. In een tijd waarin medische technologie en veelbelovende innovaties de oplossing leken te worden voor een scala aan problemen, was het huisartsenvak niet de meest ‘sexy’ keuze. Hoe anders is het nu, tien jaar later? De huisarts is het panacee voor de vele kwalen van de gezondheidszorg. Omdat hij zoveel goedkopere zorg kan bieden dan de dure ziekenhuizen. Maar ook omdat de holistische en menselijke blik van de huisarts, geflankeerd door een stevig evidence-based denkraam, in veel gevallen een betere oplossing biedt dan ziekenhuis-high-tech. Een paar weken terug hebben de huisartsen het ‘convenant 20141017’ met VWS afgesloten. Een serie afspraken die de komende jaren de ruggengraat zal vormen voor de ontwikkeling van de eerstelijnszorg. Bijna tegelijkertijd kwam ook de LOVAH met haar visie op de toekomst in ‘Coach, cure & care in 2025’. Samen met aios uit andere specialismen schetsen zij hoe de zorg er over tien

Haha@aios: Bijdehand

jaar uit zal zien. Een beeld waarin samenwerking tussen zorgverleners en met patiënten centraal staat. En ook hier weer een centrale rol voor de huisarts! Los van de vraag of al deze visies en voorspellingen ook daadwerkelijk uit gaan komen, vind ik het belangrijk dat wij, huisartsen, met z’n allen nadenken over de toekomst van de zorg. En daarmee over onze eigen toekomst. Zodat ons vak zich op een duurzame wijze ontwikkelt, in een behapbaar tempo en de kernwaarden behouden blijven. En zodat we ‘het goud’ dat we met ons vak in handen hebben, niet verliezen. Daarom sluit ik me van harte aan bij de afsluitende kreet in de visie van de aios:

Paulus Lips. Bron Nout Steenkamp

‘Samen op weg naar een goede, efficiënte en doelmatige zorg in 2025’!

Door: Anonieme aios

Tijdens het ochtendspreekuur roep ik een nieuwe patiënt binnen. Een Turkse man staat op uit de wachtkamer. Ik steek mijn hand uit om me voor te stellen, maar hij schudt nee. Wat verbaasd denk ik dat dit wellicht te maken heeft met zijn geloof. Het is tenslotte ook Ramadan, misschien mogen mannen met name dan geen hand geven aan een vrouw? Ik begin maar snel met het consult en breng het niet ter sprake. Het blijkt dat hij op het spreekuur komt vanwege huiduitslag. Als ik hem uiteindelijk uitleg dat het waarschijnlijk om allergisch contacteczeem gaat, kijkt hij me stralend aan en zegt ‘dus het is niet besmettelijk?’ Blij staat hij op en ik krijg een omhelzing met stevige handdruk. Hij loopt de kamer uit en ik blijf een beetje perplex achter, versteld van zijn omhelzing maar nog meer van mijn eigen vooroordeel.


5

De afdelingen/ Even voorstellen

Eilandjesmentaliteit

ofsamen sterk?

Eenheid en diversiteit binnen de LOVAH-afdelingen De ROVAH’s worden LOVAHafdelingen en de LOVAH blijft LOVAH! Onlangs hebben de regionale afdelingen van de LOVAH een naamsverandering ondergaan: meer eenheid en minder eilandjesmentaliteit, dat is het idee. Door minder afstand tussen de LOVAHafdelingen en de landelijke LOVAH te creëren, hoopt de LOVAH de samenwerking binnen de vereniging te verbeteren. Maar hoeveel verschil zit er nu eigenlijk tussen de regionale LOVAHafdelingen en de bijbehorende opleidingsinstituten? Wat zijn de speerpunten? Hoeveel inspraak hebben aios binnen het instituut? Wat vinden de afdelingsvoorzitters en de instituutshoofden van de LOVAH?

Door: Wendeline Alderlieste en Walter Bouwmans

LOVAH Maa

Manon Verschuren, voorzitter LOVAH Maastricht

stricht

‘Onze opleiding is afgestemd op de persoonlijke wensen van de aios. De lijntjes zijn kort, als je iemand wil spreken Paul, Danië lle, Manon, Eduard, Ma kun je zo binnenlopen! Onze afdeling rloes, Eva, Kirstin (VLN R VBNB) bestaat uit een club mensen met de Limburgse bourgondische insteek die ondanks een drukke opleiding in een uithoek van het land gemotiveerd zijn om de kwaliteit van de opleiding te verbeteren en ontspannende activiteiten te organiseren. Binnen de LOVAH heerst een open sfeer. Het is jammer dat het verloop van bestuursleden vrij hoog is, daardoor is de continuïteit soms ingen n ro G H A V LO minder goed gewaarborgd.’

sé, Sietske,

Mayke, Jo er, Aafke,

Rudg

Elisabeth,

R VBNB)

Anika (VLN

‘Ik zou graag willen dat er meer ‘awareness’ onder de aios zou zijn dat de LOVAH dé vereniging is die ons op landelijk niveau vertegenwoordigt!’

Mayke Reimert, voorzitter LOVAH Groningen

Jean Muris, hoofd huisartsopleiding Maastricht

‘We willen aios voorbereiden op het eigen praktijkhouderschap in NoordNederland en dus het onderwijs in praktijkmanagement uitbreiden. Een ander speerpunt is de leerlijn wetenschap en het bevorderen van de samenwerking tussen de onderzoeksgroep en de opleiding. Iedereen zou graag

willen dat er zoveel mogelijk eenheid is, maar dat is niet de echte wereld: zoveel mensen, zoveel interesses. De LOVAH is zo breed,

dat er voor elke interesse wel een bijpassende actieve functie te vinden is! Met de nieuw gepresenteerde visie en de naamswijziging is er een grote stap gezet naar meer uniformiteit!’ Josca Fokkema-Elders, hoofd huisartsopleiding Groningen ‘Samenwerking met de LOVAH is zeer inspirerend. Aios zijn expert in de beleving van het onderwijs. Tegelijkertijd kunnen ze niet altijd het nut overzien. Daarom gaan wij een intensiever contact met alumni opzetten. Een grappig voorbeeld is het reflecteren, alumni vinden dit achteraf Josca Fokk ema heel waardevol. Daarentegen pleiten aios voor meer medisch inhoudelijk onderwijs. Dit evenwicht zoeken samen met de LOVAH is leuk. Nu zijn we bezig met het creëren van meer samenhang in het curriculum en het uitbouwen van de leergang praktijkmanagement voor alle aios. Ook willen we expliciteren wat er in de reflectieronde gebeurt en daaraan ook implementatie van het onderwijs wetenschappelijke vorming koppelen. Op de lange termijn willen we meer mogelijkheden tot verdieping voor individuele aios aanbieden.’

6


‘De LOVAH fungeert als een soort spider-man tussen de verschillende betrokken partijen. Tijdens de laatste terugkomdag in jaar twee gaven aios een prachtige powerpoint over het nut en de ervaringen met het door hen genoten onderwijs, dat levert waardevolle informatie op! Ik sta open voor ideeën van aios over de vormgeving van het curriculum en de wijze van doceren. Speerpunten van ons instituut zijn nu de verwetenschappelijking van de opleiding, de lijn GGZ, artspatiënt communicatie en een vernieuwd curriculum voor de opleiders.’ Jean Muris

LOVAH Rotterdam

Alex Bastick, voorzitter LOVAH Rotterdam

‘Ons instituut is vooruitstrevend en blijft zich ontwikkelen en verbeteren. Het contact met de medewerkers van het instituut is zeer laagdrempelig. We hebben een zeer actief en vaak goed bezet bestuur en ook de ledenraad wordt goed bezocht door de groepsvertegenwoordigers. Ook zijn we trots op onze regionale sponsoren. De goede mentaliteit binnen de LOVAH, is te merken bij de LOVAH ledenraad en het jaarlijkse Mette, Alex, Carolien, ledenuitje. Het eenheidsgevoel wordt steeds sterker, ook door de naamsverandering. Marieke, Nicole, Laur a (VLNR VBNB) De LOVAH heeft in haar ruim 30 jaar bestaan ongelooflijk veel voor de aios gedaan en doet dat nog steeds. Het frustreert mij soms dat aios niet snappen waar de LOVAH zich voor inzet. Wat mogelijkheden binnen de LOVAH betreft: the sky is the limit! Als je als aios amibities hebt, kun je een hoop bereiken!’

‘The sky is the limit! Als je als aios amibities hebt, kun je een hoop bereiken!’ Herman Bueving, hoofd Huisartsopleiding Rotterdam. De vragen zijn beantwoord door plaatsvervangend hoofd Frits Bareman.

‘De samenwerking met de LOVAH en de feedback die we hierdoor krijgen hebben we als opleiding nodig om de opleiding organisatorisch, inhoudelijk en kwalitatief beter te maken. Daarbij is juist de ongevraagde en onverwachte feedback interessant. Op de korte termijn willen we het vakinhoudelijk Herman Beu onderwijs gaan verdiepen en Frits Baremving, an uitbreiden. De toetsing in arts-patiënt communicatie zal in het eerste en derde studiejaar steviger onderbouwd moeten gaan worden. En natuurlijk moeten we verder digitaliseren. Voor de langere termijn willen we een samenhangend curriculum voor opleiders ontwikkelen, waarbij systematisch aandacht voor functioneringsgesprekken en toetsing van opleiders komt. Ook wordt de onderwijslijn Willem de Hoog rondom maatschappelijk Voorzitter LOVAH Nijmegen handelen verder ontwikkeld. In het tweede jaar willen ‘De speerpunten zijn we de stageopleiders meer kwaliteit van onderwijs betrekken bij ons onderwijs.’ en integratie tussen aios. Tweemaal per jaar wordt en eg LOVAH Nijm een onderwijsdebat georganiseerd met het instituut. Het afgelopen jaar was er een grote verschuiving in het afdelingsbestuur. Onze missie was continuïteit waarborgen, meer actieve aios, betere bereikbaarheid a, Femke Carolien, Nin e, en meer transparantie. Dit ek nn Lo rt, Dorus, Robe Pim, Willem, is geslaagd! Toen ik begon als voorzitter zag ik de LOVAH als een groot actief orgaan dat moeilijk in elkaar stak. Maar eigenlijk is het een klein orgaan met een grote verantwoordelijkheid! Ik pleit ervoor om als aios tenminste één keer een ledenvergadering bij te wonen. Saamhorigheid, innovatie, transparantie en verantwoordelijkheid komt bij me op, wanneer ik aan de LOVAH denk. Ik zie de LOVAH voornamelijk als een bruggenbouwer!’

‘Na drie jaar leveren we huisartsen af die in staat zijn te blijven leren en competent zijn om de verandering binnen de gezondheidszorg helpen vorm te geven.’ Lidwien Bernsen, hoofd Huisartsopleiding Nijmegen ‘In het stuk van LOVAH-voorzitter (Marjan Kruijer in LHV/De Dokter, red.) over de aanvulling op de Toekomstvisie van LHV en NHG wordt ook de opleiding aangesproken om ruimte te geven aan samenwerken. Dit is een van onze speerpunten. Wij zoeken samenwerking met de specialist ouderengeneeskunde, maar hebben ook het project ‘consultatie geven en vragen’ met aios interne geneeskunde. We willen dat aios verantwoordelijk worden voor hun eigen leerproces ,waarbij de docenten vooral coachen. Aios hebben hierbij ook meer keuzevrijheid in het te volgen onderwijs. Na Lidwien Bernsen drie jaar leveren we huisartsen af die in staat zijn te blijven leren en competent zijn om de verandering binnen de gezondheidszorg helpen vorm te geven.’ LOVAH BULLETIN - november 2013

7

Eva Verkuil, voorzitter LOVAH Leiden eiden

LOVAH L

rry

n, Rob, Fe

VLNR: Lia

‘Wij hebben veel actieve leden en oefenen invloed uit op het reilen en zeilen van het instituut. Ook hebben we een goede band met de lokale gremia en voldoende buffer op de rekening! Door het voorzittersoverleg en de ledenraad kunnen de LOVAH-afdelingen samenwerken en van elkaar leren. Ook wordt er door afdelingen onderling samengewerkt, wij doen dat met Rotterdam. Het landelijke bestuur is een sterke club met veel potentie , maar soms ervaar ik het als afstandelijk en een los eilandje. Onze grote uitdaging zal blijven mensen te blijven enthousiasmeren. Ik denk dat elke aios zichzelf kan ontplooien via de LOVAH. Helaas durft niet ER: Meike iedereen de stap te maken uit angst dat het teveel tijd kost.’ ND O ; , Eva, Tim

Femke Wouters, Voorzitter LOVAH Utrecht

‘Ik denk dat elke aios zichzelf kan ontplooien via de LOVAH’

‘Input van aios wordt serieus genomen, Marinella Langendoen-Roel, hoofd Huisartsopleiding Leiden beginnend bij opleidersollicitaties. De opleiding wil een huisarts met ‘De LOVAH Leiden is een leuke en actieve afdeling, waarvan goede medisch-inhoudelijke en de aios in diverse overlegorganen vertegenwoordigd zijn communicatieve vaardigheden, die en veel voor aios organiseren, zoals de middag na de LHK, Marin Lang zijn beleid zo veel mogelijk ondersteunt endoeenlla -Roel kerstborrel, broodje verstand en de instrumentenmarkt. Er is met evidence based medicine. ook regelmatig vertegenwoordiging vanuit Leiden in de landelijke Aios die meer willen kunnen zich LOVAH. We zijn bezig met verdere academisering en de professionalisering verdiepen middels alternatieve stages, van de docenten en opleiders. Na evaluatie van het nieuwe curriculum zal congressen en differentiatieonderwijs. besproken worden of er thema’s aangepast moeten worden, hierbij wordt ook We zijn al jaren zowel landelijk, het landelijke opleidingsplan meegenomen.’ lokaal als naar het instituut goed vertegenwoordigd. Ik hoop dat aios echt LOVAH Utr zich door de naamsverandering meer betrokken Marja Bakker, voelen en enthousiast raken om zelf een steentje Voorzitter LOVAH VUMC bij te dragen. Er zijn legio commissies en functies, er is geld en als je een goed idee hebt, kan je dit ‘Ik ben trots dat wij als LOVAH uitwerken. Kijk maar naar het gala: een nieuw idee VUmc binnen enkele maanden van enkele aios en een daverend succes!‘ zijn uitgegroeid tot een grote en enthousiaste groep met e (VLNR) mk Fe s, Anouk, Ilia verschillende kwaliteiten en ‘We kunnen onderzoeksdata van de 2e interesses! Ik denk dat de LOVAH een lijn niet extrapoleren naar de 1e lijn, we moeten het zelf doen.’ mooi platform is waarbinnen aios hun organisatorische, leidinggevende en bestuurlijke kwaliteiten kunnen Roger Damoiseaux, hoofd Huisartsopleiding Utrecht ontwikkelen. Voor mij voelt de LOVAH als een eenheid. Ik denk ‘Overleg met de LOVAH houdt ons scherp en is ook een korte lijn om dat het goed is als de afdelingen zaken door te spelen naar de aios. De aios is een wezenlijk onderdeel en werkgroepen juist verschillende van de opleiding en heeft zeker inspraak in de inhoud en de kwaliteit. doelen nastreven die toepasbaar Op de korte termijn wil ik de academisering van de huisartsopleiding zijn op hun eigen instituut. Het wordt Roger Dam oiseaux steviger neerzetten. Dit kan door verdere docentprofessionalisering echter ook gewaardeerd dat er en betere inbedding van het onderzoek in de praktijk van de huisarts. gezamenlijke activiteiten worden Als we als huisarts een belangrijke rol willen blijven spelen in de zorg, moeten zowel georganiseerd en dat kennis en aios als opleiders overtuigd zijn van het doel van goed onderzoek en onderwijs. kwaliteiten met elkaar gedeeld We kunnen de onderzoeksdata van de 2e lijn niet extrapoleren naar de 1e lijn, we worden. Samen dus!’ moeten het zelf doen.’ LOVAH VUMC Nettie Blankenstein, hoofd Huisartsopleiding Amsterdam VUMC

‘In de opleiding worden aios wel een beetje in de watten gelegd,

bij klachten over werkomstandigheden krijg je bij mij dan ook niet altijd gehoor. Voor kwesties van (patient)veiligheid, uitdaging en kwaliteit van de opleiding wel. We leiden al huisartsen op die medisch inhoudelijk en communicatief sterk zijn. Een toekomstbestendige huisarts is daarnaast Ideke, Joyce, Monique, Maayke, Marja, Nettie Hendrik, een sterke teamleider, organisator, regisseur en vernieuwer van zijn vak. Sabine, Tanneke, Wendeline (VLNR VBNB) Blankenstein De rol van de huisarts als triagist in de acute zorg wordt groter, aios moeten dus meer leren schakelen tussen diagnostisch en toestandsbeeld- en urgentie denken. De maatschappij vraagt toenemend transparantie en kwaliteitsverantwoording, daarom maken we aios verantwoordelijk voor hun eigen leerproces. Ook de samenwerking met specialisten ouderenzorg wordt belangrijker. Bij al deze vernieuwingen blijft de kerntaak om aios op te leiden tot een vertrouwenspersoon voor mensen die ziek, bang of droevig zijn.’ 8


Carin Hartman, Voorzitter LOVAH AMC

LOVAH AMC

‘Ons instituut heeft twee hoofdthema’s: evidence based medicine en grote stadszorg. Grotestadspraktijken stellen specifieke eisen aan kennis en bekwaamheden, daarom is er speciale aandacht voor onder Carin Hartman andere de etnische diversiteit. Wij hebben een sterke onderwijscommissie die zich inzet voor verbeteringen binnen het onderwijs. Daarnaast zorgen wij voor sociale activiteiten zoals borrels, een skireis en natuurlijk het jaarlijkse aios AMC beachvolleybaltoernooi. Zelf ervaar ik geen eilandjesmentaliteit, er is voldoende communicatie. Het werven van actieve leden binnen de LOVAH afdeling AMC is momenteel lastig. Ik denk dat er sprake is van een landelijke trend waarbij aios huiverig zijn voor de tijd die het hen zal kosten. Dit is jammer omdat er veel mogelijkheden zijn, ook als je wat minder tijd te besteden hebt!’

Veel aios zijn huiverig voor de tijd die bestuurswerk hen zal kosten, dit is jammer omdat er veel mogelijkheden zijn, ook als je minder tijd te besteden hebt! Kees van der Post, hoofd Huisartsopleiding AMC-UvA

Kees van der Po

st

‘Het meedenken van de LOVAH AMC in het verbeteren van de opleiding is waardevol en inspirerend en leidt tot innovatieve zaken als de instrumentenmarkt en het jaaroverstijgende onderwijs. LOVAH AMC maakt deel uit van de Onderwijsbeleidsadviescommissie (OBAC). Op initiatief van de opleiding heeft de OBAC een rol in het formuleren van het strategisch beleid van de afdeling om de opleiding toekomstgericht te houden. Van belang hierin zijn de landelijke ontwikkelingen binnen de beroepsgroep, de maatschappelijke positie van de huisarts en de landelijke ontwikkelingen binnen de opleiding. Concrete aandachtspunten hierbij zijn de vertaling van visiedocumenten zoals Toekomstvisie 2022 en Toekomstvisie Werkgroep 2025 naar aandachtspunten voor de opleiding.’

Dus.... Wat aan al deze reacties opvalt, is hoe zeer de instituutshoofden de inbreng van aios waarderen. De speerpunten zijn divers, al zijn er gelukkig ook veel overeenkomsten. Samenwerking en toekomstgerichtheid zijn duidelijke algemene delers. Over de LOVAH als vereniging en vertegenwoordiger van aios-belangen, zijn zowel de hoofden als de afdelingsvoorzitters zeer positief, al wordt ook beaamd dat de afstand tussen landelijk en regionaal best nog kleiner mag worden en de band hechter. Met de naamswijziging van ‘ROVAH’ naar ‘LOVAH-afdeling’ hoopt de LOVAH de volgende stap in deze richting te zetten. Zowel wat inspraak in opleiding en politiek betreft, als ook op organisatorisch vlak, gaat de LOVAH voor nóg betere samenwerking. De LOVAH heeft dan ook niet voor niets als motto:

‘Samenwerken aan de huisarts van morgen!’

Haha@aios: Diversiteit

Door: Joost Zutt

Als ik denk aan diversiteit binnen de geneeskunde moet ik altijd denken aan de openingszin van het eerste college sociale geneeskunde: ‘Jullie zullen het niet geloven, maar over zes jaar zal één-op-de-drie van jullie binnen de sociale geneeskunde werken.’ Een uitspraak die uiteraard vanuit de hele zaal werd beantwoord met een hoop ongeloof. Onzin! Dat gaat toch niemand doen? We worden allemaal chirurg. Daar was geen twijfel over mogelijk. Nu, acht jaar verder, is er van de studiegenoten waar ik nog wat van hoor nog één over die dapper ploegt in de hoop chirurg te worden en ééntje die haar best doet gynaecoloog te worden. De rest is uitgewaaierd naar onder andere flebologie, ouderengeneeskunde, psychiatrie, huisartsgeneeskunde en inderdaad, een verzekeringsarts, een ARBO-arts en een aantal JGZ-artsen. Die eenheid van acht jaar geleden is uitgewaaierd naar een diversiteit van het gehele spectrum in de gezondheidszorg. Kort geleden mocht ik een buluitreiking bijwonen van twee bevriende, net afgestudeerde artsen en werd ik weer herinnerd aan dat moment van toen. De zestien vers afgestudeerde collegae werd stuk voor stuk gevraagd wat hun ambitie was. Negen wilden chirurg worden, de rest gynaecoloog, uroloog of MDL-arts. Ik kon alleen maar grinniken… LOVAH BULLETIN - november 2013

9

WONCA

Sfeerimpressie Wonca 2013 Door: Nina van de Steeg en Hielke Renkema

De Werkgroep Europese Samenwerking (WES) had ook dit jaar 50 aios geselecteerd die mee mochten naar het WONCA-congres in Praag. Het congres wordt jaarlijks gehouden voor Europese huisartsen en driejaarlijks voor huisartsen wereldwijd. Juist dit jaar werd de wereldconferentie gehouden, zodat de nieuwste ontwikkelingen vanuit de gehele wereld gevolgd konden worden. Gedurende een voorbereidingsbijeenkomst leerden de aios elkaar kennen en werden ingedeeld in een werkgroep. Door middel van de werkgroepen kon iedereen zo actief mogelijk deelnemen aan het congres. Terwijl de WES iedereen buiten congrestijden bezig hield met activiteiten die ze hadden georganiseerd. 24 juni 2013 vlogen we met de bijna volledige groep (min één uitslapende luilak) richting Praag, een prachtige stad aan de rivier de Moldau. Hoewel het de eerste dagen meer regende dan dat het droog was, hebben we volop kunnen genieten van de stad, de bierkelders en de af en toe bijzondere disco’s. Hoewel dat natuurlijk bijzaak was van ons echte doel: het congres!

10


Gehouden in het typisch jaren-50 Oostblok congrescentrum, was de openingsceremonie geheel van deze tijd. Een gigantische bruin beklede zaal, gevuld met ongeveer 3000 huisartsen die luisterden naar de enthousiaste woorden van belangrijke mensen uit de huisartsen- en medische wereld. Gevolgd door gevoelige muzieknoten van twee bands met ieder hun eigen kwaliteiten, was hiermee het congres officieel geopend! De borrel en het

netwerken kon beginnen. Met een huisarts uit een uithoek van de wereld, of gewoon lekker veilig met iemand uit de Nederlandse delegatie.

en aios verdeeld waren (en bleven) over de kwaliteit, indeling en toekomst van de spoedzorg welke door de huisartsen geleverd wordt.

De dagen erna werden gevuld met wetenschappelijk verantwoorde activiteiten. Elke dag begon met een openingssessie, in één daarvan werd Michael Kidd (bekend van het LOVAH-congres) benoemd tot nieuwe president van de WONCA. Hierna waren er vele workshops, presentaties en posterpresentaties, waardoor er voor ieder wat wils was. Qua inhoud had vaak het land van afkomst van de auteur een (positief danwel negatief) voorspellende waarde voor de kwaliteit van de bijeenkomst. Wat betekent dat onze vrouwelijke deelnemers die hun onderzoeksresultaten mochten presenteren, het niveau fors omhoog hebben gekrikt. Interessant was ook de discussiebijeenkomst waar de Nederlandse huisartsen, bestuurders

Hoogtepunten in de avondprogramma’s was een receptie op de residentie van de Nederlandse ambassadeur en zijn lieftallige vrouw. Alwaar de gehele Nederlandse delegatie was uitgenodigd, zodat we op kosten van ons eigen belastinggeld verder met elkaar konden kennismaken. Naast het bijpraten over het congres, kwamen met het vorderen van de borrel ook de meer exotische ervaringen binnen de huisartsenzorg ter tafel. Een ander hoogtepunt was het afsluitende WESfeest. In een luxueuze discotheek, werd een exclusief feest gegeven waarvoor veel buitenlandse congresgangers waren uitgenodigd. In tegenstelling tot vele medische interventies, bleken de danspassen van de huisartsen niet gestandaardiseerd.

Deze andere kijk op je collega’s en de informele feeststemming was de perfecte afsluiting van een intensieve, leerzame, maar vooral gezellig week. Samenvattend is het WONCA-congres een unieke kans om tijdens de huisartsenopleiding kennis te maken met diverse internationale collega’s en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen. Naast enkele culturele openbaringen, was het belangrijkste leerpunt om in te zien dat de huisartsenzorg in Nederland, met zijn standaarden en goede eerstelijns organisatie, als een van de beste ter wereld geregeld is. Daar werd door menig buitenlandse congresganger soms jaloers tegenaan gekeken. En dankzij de vele georganiseerde activiteiten is het goed om te zien dat al die huisartsen vanuit de hele wereld eigenlijk dezelfde soort mens zijn.


11

WONCA DISCUSSIE

Discussiebijeenkomst

WONCA-congres

‘Spoedeisende zorg in de huisartsgeneeskunde’ Door: Lisette Keppel en Rick van der Boog

De A van Ademhaling of van Airway? Lage tensie, hoge pols, klam en zweterig: beginnende shock of toch gevorderd? Hoe is het in Nederland eigenlijk gesteld met de bekwaamheid van huisartsen in spoedeisende zorg? Welk imago heeft de huisarts op de huisartsenpost en hoe zien wij de toekomst van de huisarts en spoedzorg? Genoeg stof voor een vurige discussie… Zoals inmiddels een waardevolle traditie is geworden, vond ook tijdens het afgelopen WONCA-congres weer de discussiebijeenkomst plaats. Nederlandse huisartsen, bestuurders en aios konden naar hartenlust met elkaar in discussie, met als onderwerp ‘Spoedeisende zorg in de huisartsgeneeskunde’. De zaal werd verdeeld in drie vakken: de oudere generatie huisartsen (o.a. opleiders), bestuurders en de jongere generatie huisartsen (Generation Next, aios). Na een prikkelende opening van de dagvoorzitters ging de discussie van start. Stelling 1: ‘De aios is beter in spoedeisende zorg dan de opleider’ De meningen in de zaal zijn verdeeld. Aios hebben vroeg geleerd systematisch te werken in de acute zorg en hebben vaak ervaring opgedaan in klinische spoedzorg. De oudere generatie brengt hier tegenin dat de eerstelijns ervaring die zij op hebben gedaan door dienst te draaien voor het hele dorp en het gebruiken van hun ‘boeren verstand’ veel belangrijker is dan klinische ervaring. Waar de aios inbrengen dat een veelgehoorde kreet van de opleider is bij een acuut probleem: “Doe jij het maar, jij hebt op de SEH gewerkt, jij kan dit beter dan ik”,

verschuilen aios zich volgens de opleiders juist nogal eens achter het schoolmodel “See one, Do one, Teach one”. Alle deelnemers waren het er gelukkig over eens dat iedere huisarts, jong en oud, moet zorgen bij te blijven als het om spoedzorg gaat.


Stelling 4: ‘De huisarts moet de HAP terugveroveren’ Het bestuur meldt dat de HAP een instelling is geworden. Huisartsen hebben de sturing van de post deels overgelaten aan niet-huisartsen. De huisarts wil en moet de regie over de HAP terugkrijgen. Een kaderopleiding Bestuur zou opgezet moeten worden. De huisartsen ervaren de HAP als iets verplichts en wat buiten hen omgaat. De regels en normen van de HAP worden niet door huisartsen bedacht. Volgens Generation Next is de HAP te laagdrempelig. Patiënten moeten beter geïnformeerd worden. Aios voegen hier aan toe dat er een campagne moet komen voor patiënten met uitleg waar patiënten zich met welke hulpvraag kunnen melden.

Stelling 2: ‘Slecht imago: De huisarts is een paracetamoldokter die geen levens kan redden’ De huisartsen lijken het hier niet mee eens te zijn. Ondanks een hoog Eerste Hulp Bij Ongerustheid gehalte op de HAP, is een groot deel van de problemen niet op te lossen met een paracetamolletje. Zoals bijvoorbeeld de U1 patiënten en ontregelde diabeten. Het bestuur vindt de stelling een hoog ER gehalte hebben. De HAP is juist opgericht om 24/7 huisartsenzorg te kunnen leveren. Huisartsen reageren adequaat op spoedzaken en patiënten zijn tevreden over de zorg op de HAP. Volgens Voorafgaand aan het congres werd Generation Next zijn wij voor een enquête gehouden onder veel patiënten misschien ook huisartsopleiders, aios en bestuurders. Er wel een paracetamoldokter. waren 147 respondenten. Wij zorgen juist voor de mensen door te praten en niet door van Uitkomsten van de enquête: alles uit de kast te trekken, dat is • 78% van de respondenten denkt dat onze kracht. patiënten tegen de huisartsenpost aankijken als “het fijn vinden om 24 Stelling 3: uur per dag bij een huisarts terecht te ‘Er dient een kaderopleiding kunnen” spoedeisende huisartsenzorg te • Slechts 5% is het eens met de stelling komen’ “Omdat ik mij niet thuis voel bij de manier Een aantal huisartsen is het van werken op de HAP, verkoop ik graag hier niet mee eens. Spoedzorg mijn diensten” is voor de SEH. De kracht van de huisarts is het leveren van • 82% werkt bij spoed volgens de ABCDEalgemene zorg. Wel zouden methode, dit geldt in grotere mate voor huisartsen meer nascholing de aios dan voor de huisartsen kunnen volgen over spoedzorg, • Maar liefst 99% geeft aan de tekenen van een kaderopleiding is dan een beginnende shock te herkennen niet nodig. Het bestuur merkt op dat het huisartsenvak het • Ruim 87% vindt zichzelf als huisarts in beste geleerd kan worden staat om goede, volwaardige, veilige van vakgenoten. Een spoedzorg te leveren kaderopleiding geeft expertise • 44% antwoordt ja op de vraag of een binnen de eigen beroepsgroep. speciaal opgeleide huisarts Spoedzorg de kwaliteit van zorg op de HAP verbetert •

12

Iemand om te consulteren.

Als er een kaderopleiding “Spoedeisende Zorg” zou bestaan, zou maar liefst 59% van de aios deze zeker willen doen

GESCHIEDENIS/HISTORIE

Foto van brief van Joris Darvall aan Cornelis Darvall, 12-1-1672, The National Archives, HCA 30 227/2

Brieven

uitSuriname

Ziekte en gezondheid in de zeventiende-eeuw Door: Eva Verkuil en Suze Zijlstra

Ziekte en gezondheid zijn geliefde onderwerpen voor alledaagse gesprekken en brieven. Niet alleen in onze spreekkamer, maar ook op straat en thuis wordt regelmatig naar gezondheid geïnformeerd. In de zeventiende-eeuw was dat niet anders. Suze Zijlstra, promovendus aan de universiteit van Amsterdam, onderzoekt de koloniale samenleving in Suriname in die periode. Hiervoor gebruikt zij onder andere meer dan zeshonderd onderschepte brieven van de Nederlandse kolonisten. Deze brieven werpen een interessante blik op de gezondheidszorg in de zeventiende-eeuw.

Kolonie Suriname

‘Kloeck en gesondt’

De kolonie Suriname werd in 1651 gesticht door de Engelsen om aan de grote vraag naar suiker vanuit Europa te voldoen. Suriname werd al snel een bloeiende kolonie door de arbeid van zowel inheemse als Afrikaanse slaven. De provincie Zeeland heeft de kolonie veroverd tijdens de Tweede Engelse Oorlog (1665-1667). De kolonisatie vanuit de Nederlandse Republiek verliep echter moeizaam. Weinig mensen wilden naar Suriname migreren, er was een tekort aan allerlei producten en de tropische ziektes waren verwoestend.

De gemiddelde brievenschrijver begint zijn brief met de boodschap dat hij nog ‘kloeck en gesondt’ was. Geen onbelangrijke boodschap, want de kans op overlijden na aankomst in Suriname was groot. De levensstandaard was lager dan in Nederland en de barre omstandigheden, zoals het klimaat, maakten het leven zwaar. Een kolonist meldt in een van zijn brieven dat de inwoners van het land onderworpen waren aan ziekte en zere benen, vooral zij die net waren gearriveerd. In andere brieven worden de zere benen toegeschreven aan ‘gaten’.

Op welke ziekte deze symptomen wijzen is niet duidelijk. Het zou kunnen passen bij scheurbuik. Deze vitamine C-deficiëntie trad met name op tijdens de lange overvaart en kon een scala aan symptomen geven. De eerste symptomen waren malaise en lethargie, gevolgd door artralgie, tandvleesbloedingen en petechiën op met name de onderbenen. Verder veroorzaakte het tekort een slechte wondgenezing, met open wonden als gevolg. Lang aanhouden van het vitaminetekort kon scheurbuik, koorts, oedeem, icterus en uiteindelijk de dood tot gevolg hebben.


13

‘Belliack’ Brieven waarin wel duidelijk symptomen beschreven worden zijn van Joris Darvall, die ‘Belliack’ beschrijft. Darvall vertelt ‘bijna 14 dagen sieck te leggen aen de buijck pijn hier belliack genoemt’. Belliack is waarschijnlijk een verbastering van het Engelse ‘belly ache’. Verder beschreef hij hoe hij de eerste vijf à zes dagen van zijn ziekbed ‘niet tot afgangh konde gebracht werden wat men oock dede ben drijmael op een dagh geclisteert so dat meende door benautheijt geborsten te hebben’. Belliack was een van de voornaamste doodsoorzaken in de kolonie. Een belangrijk symptoom was hevige koliekpijn. De dagen waarin Darvall last had van de verstopping werd de pijn steeds erger, waardoor hij niet in staat was te rusten. Naast drie keer per dag geklysmeerd te worden kreeg hij purgeermiddelen toegediend, die overigens niet veel hielpen. Toen de verstopping uiteindelijk was opgelost, ‘vloeijde [het] so sterck dat men vreesde voor de roode loop’. Dysenterie (de roode loop) geeft hevige buikpijn, bloedige diarree en soms koorts. Met name dehydratie is een belangrijke oorzaak van sterfte.

Haha@aios: Taalbarrière

Door: Anonieme aios

We zitten tegenover elkaar, zij met een zenuwachtige trek, hij met een onzekere blik. Hij doet het woord want zij spreekt geen woord Nederlands volgens hem. Al jaren heeft zij pijn in haar benen, rug en hoofd maar niemand kan haar helpen. Al verschillende specialisten zijn bezocht maar geen enkele heeft haar kunnen begrijpen door een forse taalbarrière. Zij hebben hier geen familie of vrienden die voor hen kunnen tolken. Geld voor een tolk is er niet. Maar met google translate komen we een heel eind. Als ze uiteindelijk tevreden opstaan zegt zij haar eerste woorden: ‘Dokter, jij mooi mens.’

14


Chirurgijns Van de geneesheren in de Nederlandse Republiek waagden tijdens de vroege kolonisatie met name chirurgijns de overtocht naar Suriname. Chirurgijns waren in die tijd barbiers, die opgeleid werden in een gilde om de ‘snij’ geneeskunde uit te voeren. Tanden trekken, abcessen incideren en amputaties verrichten waren onderdeel van deze ‘pijn artsen’. Chirurgijns stonden laag op de sociale ladder en hadden weinig contact met de doctors in de geneeskunde, die met name over de inwendige ziekten gingen. In een van de brieven van de gouverneur klaagt deze uitgebreid over het gebrek aan medische kennis van zijn geneesheer: ‘tot noch toe continuelick sonder intermissie, soo langh ick hier int’ landt geweest hebbe, gemedicineert hebbende, en siende dat, door de onkenisse van de chirurgijns alhier, al het gene ick daer tegen gedaen hebbende mij int minste niet en helpt, maar alleenlick swack en mager maeckt.’ De chirurgijns die uit Suriname van zich lieten horen, klaagden over de slechte levensomstandigheden en vooral over het gebrek aan medicijnen. Johan Simon was als chirurgijn in dienst van de Staten van Zeeland. Hij was eind 1671 vijf jaar in de kolonie en had dringend nieuwe medicamenten nodig. In de eerste jaren was hij ruim van medicijnen voorzien, maar over de geneesmiddelen die er nog waren

was pekel gevallen, waardoor ze niet meer te gebruiken waren. ‘Naer dat ick de kassie met medicamenten oversien heb s[oo] sie ick dat er pekel van sout vleijs op gevallen is’. Hij vroeg om medicijnen, en als deze niet werden gestuurd, wilde hij graag de kolonie verlaten. Hij stuurde een flinke lijst van middelen die hij graag zou ontvangen. Uit betalingen van de Staten van Zeeland blijkt nergens dat deze ook zijn gezonden. Uiteindelijk werd hij in 1675 naar huis gestuurd.

‘Ick sal noch op het schijep moette krame’ Over geboortes in de kolonie en de daarbij horende gezondheidsrisico’s is in de correspondentie nauwelijks iets te vinden. Veelzeggend is echter wel een brief van Annetje Witbol aan boord, die ziek was en waarschijnlijk op het schip moest bevallen. Ze maakte zich behoorlijk zorgen over de komende geboorte: ‘ick sal noch op het schijep moette krame och wat raat wij hebbe geen barrebiers die ick wat sou betrouwe kuene hij sijn sonder kennis’. Er was geen barbier aan boord die ze daadwerkelijk vertrouwde, want men beschikte niet over de nodige kennis. In een tijd waarin vrouwen tijdens hun bevalling meestal werden bijgestaan door een vroedvrouw, en vrouwen bovendien maar beperkt aan boord meereisden, is het begrijpelijk dat ze verwachtte dat de scheepsbarbier hier maar weinig ervaring mee had.

Wil je andere brieven uit de zeventiende-eeuw lezen? •

https://stoffigebrieven.wordpress.com

Wil je verder lezen over chirurgijns en artsen in de zeventiende-eeuw? •

Voor dit artikel is gebruik gemaakt van het onderzoek van Suze Zijlstra. De brieven gebruikt zij bij haar werk als promovendus aan de Universiteit van Amsterdam. Zij doet daar onderzoek naar de multiculturele samenleving in zeventiende-eeuws koloniaal Suriname. Het onderzoek wordt gefinancierd door NWO (de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek). Een deel van dit artikel komt uit haar scriptie ‘Om te sien of ick een wijf kan krijge, want hebbe deselve seer nootsaeckelijck vandoen’. Migratie, kolonisatie en genderverhoudingen tijdens de Zeeuwse overheersing van Suriname (1667-1682).

Zoals uit de fascinerende persoonlijke brieven duidelijk wordt, communiceerde men in de zeventiende-eeuw net als nu regelmatig over ziekte. Wellicht was het voor kolonisten een nog belangrijker onderdeel van gesprekken en correspondentie dan vandaag de dag: ziekte en dood waren immers wezenlijk verbonden met het dagelijks leven. Het tropisch klimaat, onbekende ziektes en beperkte gezondheidszorg maakten het leven mogelijk nog onvoorspelbaarder dan het tegenwoordig is voor de patiënten in de behandelkamer.

Stephen Snelders (2012). Vrijbuiters van de heelkunde, op zoek naar medische kennis in de tropen 1600-1800. Amsterdam/Antwerpen: atlas


15

OVER DE LOVAH

Wie is de LOVAH? Landelijke bestuurswisselingen najaar 2013 Door: Walter Bouwmans

De LOVAH is er voor aios, en wordt gerund door aios. Dit najaar moeten wij helaas afscheid nemen van enkele trouwe krachten in het landelijke bestuur. Gelukkig staan er een aantal enthousiaste collega’s te trappelen om het stokje over te nemen en deze mooie organisatie in goede banen te gaan leiden. Mijlpaal voor de LOVAH Allereerst, de functie van voorzitter, welke vanaf oktober 2013 vervuld zal gaan worden door Nienke Kessels uit Nijmegen. De reden dat zij door het bestuur naar voren werd geschoven, is dat Marjan Kruijer na bijna twee jaar afscheid neemt. Dit mag met recht een mijlpaal voor de LOVAH genoemd worden, want wat heeft Marjan enorm veel voor ons betekend. Zelden heeft de LOVAH een zo bevlogen, zo gedreven voorzitter gekend, die zo deskundig was op vele inhoudelijke dossiers. Het is voornamelijk aan haar te danken dat wij als LOVAH de goede banden met o.a. LHV, NHG en Huisartsopleiding Nederland hebben kunnen versterken, in tijden van bestuurlijke krapte. Niet in de laatste plaats is zij al langere tijd onze rots in de branding in de slepende CAO-onderhandelingen, die nog steeds gaande zijn. Op politiek vlak reikte haar stem namens ons allen tot aan Den Haag. We hebben met trots genoten van haar speeches op meerdere grote congressen. Zij was een sterk boegbeeld in tijden dat de LOVAH deze hard nodig had! Via deze weg willen wij haar van harte bedanken voor de vele uren en energie die zij in het lot van haar collega's heeft gestoken en haar zeer veel geluk wensen in haar verdere loopbaan. Tegelijkertijd kan gezegd worden dat Achter de schermen Ook in oktober zwaaien Hiske Venes en ondergetekende af als LOVAH-bestuurslid. Hiske was een zeer betrouwbare kracht in het bestuur, die achter de schermen ongelofelijk veel werk heeft verzet. Zij was als secretaris met name de drijvende kracht achter de organisatie van de ledenraad en speelde een belangrijke rol in onze communicatie, zowel intern als extern. Wat ook zeker niet onvermeld mag blijven is haar bijdrage aan de organisatie van een spetterend LOVAH-congres dit jaar. In december zal ook Maike Eppens vertrekken, nadat zij haar lopende klus als coördinator sponsoring voor 2013 tot een goed einde heeft gebracht. Maike is voor de financiële gezondheid van de LOVAH onmisbaar geweest. Daar bovenop was de geslaagde beachvolleybaldag mede aan haar te danken. Tot slot zwaait in oktober ondergetekende af, die onder andere als bestuurslid PR en webmaster zijn steentje heeft mogen bijdragen aan deze mooie vereniging. Met gepaste trots kijk ik terug op een periode in het Walter Bouwm ans landelijke bestuur waarin we met zijn 16


Nienke Kessels

Marjan Kruijer

haar opvolgster Nienke Kessels zich, middels een gepassioneerd betoog over de rol van een duidelijke visie, in september aan de ledenraad heeft gepresenteerd als geknipt voor deze functie. Zij werd door de ledenraad unaniem aangenomen als nieuwe voorzitter, vanaf oktober 2013. Wij wensen haar een zeer vruchtbaar bestuursjaar toe! allen de LOVAH vorm hebben mogen geven, gesteund door de hulp van vele actieve aios bij werkgroepen en regionale afdelingen. We hebben hopelijk wat meer eenheid gesmeed, tegelijkertijd de diversiteit gerespecteerd, en de vereniging als geheel spreekwoordelijk de winter door geholpen. Ik wil graag alle aios, actief of op de achtergrond, danken voor jullie bijdrage aan de LOVAH en voor de kans die wij als bestuur gekregen hebben om de aios-belangen te vertegenwoordigen. Wij hebben onze uiterste best gedaan dit zo goed mogelijk te doen. Te midden van deze bestuurswisselingen zal Lysbert Hartholt haar verdienstelijke taken als penningmeester nog een jaar voortzetten.

Maike Eppens

Hiske Venes

Lysbert Harth

olt

Versterkingen Recent is het bestuur versterkt met twee Nijmeegse heren, Maarten van Woelderen en Pim Schout, en drie dames, Lisette Keppel (Utrecht), Monique Stam (VUmc) en Marja Bakker (VUmc). Wij heten hen een zeer hartelijk welkom!

Maarten van Woelderen

Maarten van Woelderen studeerde eerder geschiedenis en was anios ouderenpsychiatrie, alvorens voor het huisartsenvak te kiezen. Uit bestuurlijke en politieke interesse, kwam hij bij de LOVAH terecht. "Ik wil mij in het bestuur inzetten voor belangenbehartiging van de aios huisartsgeneeskunde in den brede. Een bijdrage aan de visie en toekomst van de LOVAH als organisatie wil ik leveren middels een studie naar de geschiedenis van de organisatie. Kennis van het verleden helpt ons om onze doelen scherper te formuleren en het wiel niet al te vaak opnieuw uit vinden." Maarten zal als algemeen bestuurslid en contactpersoon CAO aan de slag gaan, in combinatie met zijn inbreng in de Werkgroep Politiek & Maatschappij.

De van oorsprong Brabantse Pim Schout was eerst secretaris van LOVAH afdeling Nijmegen, alvorens het landelijk bestuur te komen versterken. "Ik raakte steeds meer onder de indruk van de organisatie van de LOVAH, en hoeveel invloed die kan hebben op de inrichting van de opleiding. Ik heb binnen de LOVAH een hoop inspirerende, enthousiaste mensen leren kennen die zich inzetten om de stem van alle aios te laten horen, zowel lokaal op de verschillende instituten als landelijk. Daarnaast wordt er hard gewerkt om de onderlinge band tussen aios te versterken, waarvan het LOVAH-congres misschien wel een van de indrukwekkendste voorbeelden is! Het is in mijn ogen erg belangrijk dat we zelf mee kunnen blijven praten over zaken die beter kunnen, zowel binnen de opleiding als ook met het oog op ons latere vak als huisarts." Pim zal coördinator sponsoring worden.

Pim Schout

Marja Bakker was tot voor kort voorzitter van LOVAH afdeling VUmc, waar zij zich met hart en ziel voor inzette. Nu gaat ze landelijk. “Omdat je als huisarts verder kunt en moet kijken dan je spreekkamer en daar nu al mee kunt beginnen, ben ik bestuurslid van de LOVAH. Om onze stem te kunnen laten horen en doelen te kunnen bereiken, is het belangrijk om ons onderling te verbinden. LOVAH is... Dat is wat de LOVAH doet. Dat is waar ik mij komend jaar voor in zal zetten.” Marja zal bestuurlid De Landelijke Organisatie Van Aspirant PR & communicatie worden. Marja Bakker Huisartsen bestaat uit: • Regionale afdelingen ○○ LOVAH AMC ○○ LOVAH Groningen Monique Stam is VUmc-aios sinds maart 2012. ○○ LOVAH Leiden “Na een periode bij het LOVAH VUmc-bestuur ga ○○ LOVAH Maastricht ik nu ook graag op landelijk niveau meedenken ○○ LOVAH Nijmegen en -werken over en aan onze toekomst. Met ○○ LOVAH Rotterdam name onderwijs en de politieke ontwikkelingen ○○ LOVAH Utrecht ten aanzien van de huisartsenzorg hebben mijn ○○ LOVAH VUmc belangstelling. Vele handen maken licht werk, het • Landelijke werkgroepen zou leuk zijn als je ook actief werd bij het LOVAH○○ Europese Samenwerking (WES) bestuur, de afdelingen of werkgroepen!” Monique Monique Stam ○○ Onderwijs (WO) begint als nieuwe webmaster. ○○ Politiek & Maatschappij (WPM) ○○ Congres ○○ Wetenschap (AIOTHO-netwerk) ○○ Sport Lisette Keppel was al lid van de Werkgroep Onderwijs ○○ Bulletinredactie alvorens het landelijk bestuur te komen versterken als ○○ Gala (in ruste) aanstaand secretaris. • Landelijk bestuur “De uitdaging voor mij is komend jaar de LOVAH nog meer te laten leven; uit te dragen wat de LOVAH Elke tweede vrijdagmiddag van de maand voor haar leden kan betekenen en de betrokkenheid komen afgevaardigden van elk onderdeel en input van onze leden te vergroten om samen de bijeen in de Domus Medica te Utrecht voor opleiding tot huisarts én onze tijd als huisartsen in de landelijke ledenraad. Hier wordt alles spe nog verder te verbeteren. Met z'n allen zijn we wat aios huisartsgeneeskunde aangaat tenslotte de LOVAH, de verbindende factor tussen Lisette Keppel besproken, zoals veranderingen in de aios en alles wat hierbij komt kijken!” opleiding, arbeidsvoorwaarden, enzovoorts. LOVAH BULLETIN - november 2013

17

BUITENLAND

Verleg je grenzen Chronische zorgstage op Aruba Door: Kiki Slootmaker Dit is niet mijn eerste keer op de Antillen. Na mijn artsexamen heb ik bij de Heelkunde op Curaçao gewerkt. Ik herinner mij nog dat de kinderen van een patiënt er op stonden dat hun moeder niet te horen zou krijgen dat zij geopereerd zou worden aan kanker in de darm. Moeder wist dat ze geopereerd zou worden in haar buik omdat dit nodig zou zijn. Met die uitleg nam zij genoegen. Een andere herinnering uit die tijd heb ik aan een stokoud vermagerd dametje. Zij zat doodstil in de wachtkamer van het ziekenhuis. Zij was ingestuurd voor een wondtoilet van haar uitgebreide decubitus. Zij bleek onopgemerkt in haar rolstoel te zijn overleden. Op Aruba sta ik voor dezelfde soort situaties. Familie heeft hier een grote invloed op het beleid van de patiënt. En patiënten lopen een groot risico om in de laatste levensfase al stervende naar het ziekenhuis te worden gebracht. Levensverlengend handelen is wat men kent. Puur lijden verlichtend handelen is minder bekend en daardoor minder bemind. Ik werk hier als huisarts in opleiding voor drie maanden bij de S.A.B.A, de Stichting Algemene Bejaardenzorg Aruba. Ik woon in Oranjestad onder mangobomen en dagelijks rijd ik langs een turquoise zee naar een van de vier vestigingen verspreid over het eiland. Door de kleinschaligheid van het eiland en de inzet van mijn opleiders heb ik hier de mogelijkheid om breder te kijken dan mijn chronische zorg stage alleen. Ik realiseer mij dat ik een bepaalde mate van zorg in Nederland zo gewoon vind dat ik er nooit over nadenk. Terwijl die niet vanzelfsprekend is. Het is inspirerend om de mensen te ontmoeten die zich achter de schermen bezig houden met

verbetering van kwaliteit van de zorg op Aruba. Zo zijn er bijvoorbeeld werkgroepen die zich buigen over een verstandig antibioticabeleid en de polyfarmacie. Beiden vormen een groot probleem. Een andere werkgroep beslaat de palliatieve zorg.

‘Choquerend genoeg heb ik soms een associatie met een levend lijk’ Het verschil in opvattingen over het levenseinde vind ik het meest opvallend. Choquerend genoeg heb ik soms een associatie met een levend lijk, wanneer een hoogbejaarde patiënt tot het eind aan toe met voedingssondes, infusen en antibiotica behandeld wordt totdat de perifere circulatie stopt en de decubitusgaten in het lichaam vallen. De dwingende wens van families om het leven van hun dierbaren te verlengen weerspiegelt de opvattingen uit de samenleving. Palliatie wordt als opgeven ervaren. Dit speelt ook bij bepaalde artsen en verpleegkundigen op het eiland. Door de inzet van de specialist ouderengeneeskunde en de palliatieve werkgroep wordt dit thema nu onder de aandacht gebracht. Door regelmatig het gesprek aan te gaan en naar elkaars opvattingen te luisteren, komt er langzaam aan een bescheiden verandering. Ik merk dat het verplegend personeel hierin een grote spil is. Zonder hun ruggensteun is het een onbegonnen zaak om met familie het gesprek aan te gaan over palliatieve zorg. De uitleg dat hun geliefde in de laatste levensfase niet sterft omdat hij niet drinkt, maar juist niet drinkt omdat hij stervende is , blijft gevoelig.


19

Coach, Cure & Care 2025

Toekomstvisie

‘Coach, Cure & Care 2025’

gepresenteerd aan minister Schippers. Door: Lotje Vernooij LOVAH Werkgroep Politiek en Maatschappij

De toekomstvisie van de Werkgroep Zorg 2025 is 8 oktober 2013 aan minister Schippers aangeboden. Deze werkgroep bestaat uit leden van de werkgroep Politiek en Maatschappij (WPM) van de LOVAH, aios van de Jonge Orde en apothekers in opleiding.

Werkgroep Zorg 2025 met minister Schippers

Waarom deze toekomstvisie? Als jonge zorgverleners hopen we een stem te krijgen in de invulling van de zorg van de toekomst. Dat is van belang omdat wij in de toekomst deze zorg ook samen moeten gaan verlenen. Het maken van beleid kun je niet volledig overlaten aan de beleidsmakers van de overheid. En hoewel de meeste beroepsverenigingen ook een visie hebben, is die vaak bedacht door diegenen die niet lang meer in de toekomst zullen werken. Bovendien 20


bezien deze de zorg maar vanuit één beroepsgroep, terwijl de zorg integraal geleverd zal moeten worden. Hoe is de toekomstvisie tot stand gekomen? Op 20 oktober 2012 was er door de LOVAH (Werkgroep Politiek en Maatschappij), in samenwerking met de Jonge Orde en apothekers in opleiding, een discussiemiddag in Den Haag georganiseerd over de

toekomst van de zorg. Verzekeraars en vertegenwoordigers van het ministerie van VWS waren ook aanwezig. Het was een levendige discussiemiddag, waarbij er echter veel consensus was. Bijvoorbeeld over de huisarts als poortwachter en over het belang van een systeem met transparantie zonder productieprikkels. Na deze discussiemiddag is besloten om samen met de andere aios en jonge apothekers een langetermijnvisie op te stellen. Maandelijks kwamen we bij elkaar

Wat staat er in de visie ‘Coach, Cure & Care 2025’? In de visie staan de volgende begrippen centraal: •

Gezondheid en preventie: gezondheid en algemeen welzijn staan boven ziekte en het stellen van diagnoses. Maximaal inzetten op preventie draagt hieraan bij.

•

Verantwoordelijkheid: de burger/patiënt is verantwoordelijk voor zijn eigen gezondheid en welbevinden; de zorgprofessional is verantwoordelijk voor goede zorg op het goede moment en om dit mogelijk te maken zijn politici, beleidsmedewerkers, ziekenhuisbestuurders en zorgverzekeraars samen met zorgprofessionals de verantwoordelijkheid voor hun taken.

•

Zelfredzaamheid: patiënten zorgen zo lang mogelijk voor zichzelf. De mensen en middelen die hieraan een belangrijke bijdrage kunnen leveren dienen volledig benut te worden.

•

De menselijke maat: deze staat weer centraal in de zorg. De zorgprofessional heeft aandacht voor de patiënt, treedt op als coach en gezamenlijke besluitvorming staat op de voorgrond.

•

Samenwerking: de zorg is gebaseerd op teamwork waarbij een goede samenwerking tussen alle betrokken partijen essentieel is.

Het Nederlandse zorglandschap in 2025 biedt zorg op maat en in samenhang. De zorg vindt zo lang mogelijk thuis/in de buurt van huis plaats. Er heeft een taakverschuiving plaatsgevonden naar physician assistants (PA), verpleegkundig specialisten (VS), pharmacy practitioners (PP) en praktijkondersteuners (POH). Deze verschuiving biedt specialisten en apothekers ruimte voor andere specialistische taken. Ziekenhuizen en klinieken zijn servicelocaties waar de verschillende typen zorg geconcentreerd geleverd worden. Er zijn themaklinieken, maar de algemene (basis)zorg is overal voldoende beschikbaar. Het nieuwe zorglandschap in 2025 vraagt om flexibiliteit en samenwerking van alle betrokkenen en om een financieringsstructuur die dit ondersteunt. Daarnaast moet de zorg verregaand gedigitaliseerd worden, waarbij de mogelijkheden van E-health optimaler benut worden. Uiteraard zullen de opleidingen tot specialist en apotheker aangepast moeten worden op de eisen die deze toekomstige gezondheidszorg en de daarvoor benodigde competenties met zich meebrengen.

Presentatie Coach, Cure & Care in de Glazen Zaal, Den Haag

in Utrecht, waarbij de te belichten onderwerpen vanuit de verschillende medische beroepsgroepen werden besproken. De onderwerpen zijn vervolgens samengevoegd en besproken, waarna een lijst met stellingen per onderwerp werd opgesteld. Vervolgens zijn er diverse correctierondes bij de desbetreffende achterbannen geweest. Hoe is de werkgroep omgegaan met meningsverschillen tussen de disciplines? Natuurlijk waren er meningsverschillen. De verschillende specialismen kampen

Overhandiging visiedocument aan minister Schippers

met verschillende problemen. De vraag is hoe expliciet je een standpunt daarover in een gezamenlijke visie opneemt. Hierbij gold de regel van de algemene consensus in de werkgroep. Bovendien is de visie voorgelegd aan de besturen van de verenigingen, zodat er geen dingen inkwamen waar we niet achter konden staan. Wat volgt hierna? Wij wilden een gezamenlijke ingang creëren bij de politiek en bij adviesorganen. Zodat onze mening telt in de vormgeving van de zorg van de toekomst. Deze ingang hadden

de verschillende verenigingen al wel zelf, zoals wij met de Jonge Huisartsen, maar samen sta je sterker. Dat dit blijkt te werken hebben we al bemerkt. Inmiddels hebben we een ingang bij de voorzitter van de Commissie Innovatie en Zorgberoepen van het CVZ en ook bij de Nationale Denktank. In deze laatste wordt door wetenschappers, mensen uit het bedrijfsleven en ook de overheid de toekomst van de Zorg bediscussieerd. Tenslotte is er ook vanuit de politiek veel interesse, getuige de Kamerleden die aanwezig waren bij de presentatie van de visie.


21

INTERNATIONAAL

LOVAH-exchange

for

GP-trainees

Door: Melissa Lutterodt en Maria Dawids

Elk jaar rondom het LOVAHcongres nodigt de WES 30 Europese huisartsen in opleiding uit om deel te nemen aan het LOVAH-exchange programma. Melissa en Maria uit Denemarken waren erbij en beschreven hun impressie.

Chosen by FYAM (The Danish GPtrainee Association) to join the LOVAHexchange program 2013 we had the chance of networking and learning from each other’s GP-systems and educational environments. “Get Out of Your Comfort-zone” was the theme of this year’s conference. It definitely sparked our interest and we were more than satisfied returning to Denmark with all the amusing and thoughtful experiences.

Day 1 and 2: On the evening we arrived, we had a cosy dinner alongside a beautifully lit canal. The next day we participated in a Dutch GP-practice. It was very similar to the Danish workday in General practice. Patient consultation rotated every ten minutes, home visits, paperwork etc. The patient’s problems were also very familiar. This is a selection from the day: • • • • • • •

22


Desensitization therapy of a young man. A young career woman female professional with stress due to work and relationship issues. Follow-up on a child with asthma, after initiation of medical treatment. A young soccer player with a rib fracture was sent to “drop-in X-ray”, just like we do in Denmark. Cicatrices control after an endoscopic surgery. Appointment with a new patient who received support from "Les Armes". Home visits of a 77 year old "hoarder" to make a quarterly review of her medication, and of a 91 year old lady with a sharp mind, who needed some new prescriptions and change of her vaginal pessary.

Nevertheless, we noticed some differences between the Danish and the Dutch healthcare system. In The Netherlands the insurance (and selfrisk) pays for blood samples, x-rays etc, while in Denmark, all expenses are covered by the public healthcare system, which is financed through taxes. In Denmark, “triage” is usually performed by the GPs themselves in the morning. From 8-9 am patients can call and consult a GP either on the phone or if necessary get an acute consultation the very same day. Triage in the “out of officehours” is currently performed by GPs, but this system is starting to change. Ordinary consultations are booked by the office secretary, who also can renew prescriptions on most types of medication with the acceptance of the GP, except for strong sedatives and analgesics. In the evening the hosts in Utrecht had arranged a great picnic. Luckily we had fabulous weather and a spectacular canoe tour through the canals after sunset. While in Maastricht we went bicycle sightseeing in the city and afterwards dined out in a lovely "Chateau".

Day 3: An educational day concerning the theme of ‘addiction’. In Amsterdam we met all European colleagues participating in the LOVAH-exchange program for the first time, together with the WES-members. The lectures planned at the University concerned communication. We did a brief presentation on how the different countries use and practice communication in the GP-education. We found that in The Netherlands communication has high priority, which is emphasized by the GPtrainees having a communication course every week at the university which improves their communication skills. An interesting session with a psychologist teaching communication using motivational interviewing technique began. Two actors performed several times a role-play, one depicting a diabetic patient and the other a GP advising the patient to reduce his use of alcohol and tobacco. We, the audience, advised the doctor how to

improve the motivational interviewing. It was particularly remarkable that among the different European countries we focused on the same communicational problems. Although it was obvious that communication training in the GP-education was more common for some countries than others. In the afternoon the fantastic LOVAH WES team had arranged an exciting and reflective tour with a former homeless drug addict. The tour offered a rare insight into life on the streets in Amsterdam. This contributed to our understanding of this group of citizens who we frequently meet in our profession as GPs. In the evening we arrived at the hotel hosting the LOVAH conference. Fortunately the weather was great for the wonderful beach party which included a tasty barbecue, music and dancing in the sand, ALOHA!

Haha@aios: Oosterse poppetjes Door: Marjolein Plaisier Als twee grijnzende oosterse poppetjes zitten ze voor me. Ik spreek geen Chinees en zij geen Nederlands. Maar ik versta twee woorden: ‘bloedtest’ en ‘kankel’. Uitleg heeft geen zin, ik kom niet verder dan ‘kan niet’ en ‘weet niet’. Gelukkig blijven ze allervriendelijkst lachen, een bloeddluk dan? Al mijn vragen over leefstijl en roken komen helaas niet aan. Maar een bloeddrukmeting kan geen kwaad denk ik. Allebei blijken ze een verhoogde bloeddruk te hebben en gaan zeer tevreden de deur uit met... een labformulier. Cardiovasculair risicomanagement lab, dat wel.

Day 4: The conference with the theme ‘Get Out of Your Comfort Zone’, started with a blast, with live-music, two comedians and more than 800 participants. Several workshops in Dutch concerned the themes sexology, conflict management and functional disorders. Highlights of the day for the English speaking audience included: • •

•

• •

A very inspiring speech concerning leadership by our new WONCA president Michael Kidd. A young GP telling about moving his family to the Italian Alps to embrace "The simple life" and his dream of becoming a “skidoctor”. An expedition doctor discussing his 25 years of experience with various challenges and dilemmas from every corner of the world. Life as a doctor on a ship. A workshop exploring the similarities and differences between GP and the healthcare in the European countries represented.

So, what did we bring home with us? Besides networking with other European GP-trainees, we found the most noteworthy and surprising experience was the distinct differences in duration and content of the education as a GP in the different European countries. The LOVAH-exchange 2013 contained some fantastic events and interesting colleagues from all over Europe. Definitely highly recommended! LOVAH BULLETIN - november 2013

23

FINANCIEEL

Hypotheek voor de startende huisarts Door: Angela Mulder FFP adviseur binnendienst huisartsen Sibbing & Wateler

Een startende huisarts – waarnemend of vrijgevestigd – heeft geen arbeidsovereenkomst en beschikt nog niet over jaarcijfers. Een vraag die veel startende huisartsen bezighoudt, is dan ook: ‘Kan ik als starter wel een hypotheek afsluiten?’

inzage willen hebben in uw inkomen. Werknemers in loondienst zal daarom worden gevraagd naar een arbeidsovereenkomst of een werkgeversverklaring, terwijl zelfstandig ondernemers de jaarcijfers van de afgelopen drie jaar moeten overleggen. Bij de startende huisarts ontbreken echter zowel de arbeidsovereenkomst als de jaarcijfers. Toch zijn er voor startende huisartsen zeker mogelijkheden om een hypotheek af te sluiten.

Beoordeling van uw inkomen Gaat u na uw opleiding werken als waarnemer, dan bent u zelfstandig ondernemer. U heeft in dat geval geen vast inkomen, want uw inkomen is afhankelijk van het aantal waarnemingen en diensten. Bent u vrijgevestigd huisarts, dan bepalen de praktijkopbrengsten uw inkomen. Vraagt u een hypotheek aan, dan zal de geldverstrekker

24


Bent u waarnemer, dan maakt de geldverstrekker een zorgvuldige inschatting van uw inkomen op basis van het aantal uren dat u gaat waarnemen en het aantal diensten dat u gaat draaien. Het helpt daarbij als u de reeds gefactureerde omzet kunt aantonen en een aantal overeenkomsten van opdrachten kunt overleggen. Bent u vrijgevestigd, dan wordt een uitgebreide praktijkbegroting gemaakt waarbij het inkomen uit uw praktijk wordt beoordeeld op basis van patiëntenaantallen, verrichtingen en de kosten voor onder meer personeel en huisvesting.

Haha@aios: Paraplu Door: Anke van Zuijlen Spoedeisende hulp: zaterdagnacht 00.30 uur

Zowel de waarnemende als de vrijgevestigde huisarts heeft – onder voorwaarden – recht op de ondernemersaftrek en de mkb-winstvrijstelling. De winst uit onderneming wordt hiermee verlaagd, waardoor u minder belasting hoeft te betalen. Op basis van uw inkomen berekent de hypotheekadviseur welke woonlasten voor u acceptabel zijn. Daarbij wordt onder meer rekening gehouden met uw bestedingspatroon, uw financiële wensen, uw gezinssamenstelling en de door u gewenste pensioenleeftijd. Aantal hypotheekvormen beperkt Onlangs zijn er diverse fiscale wijzigingen doorgevoerd met betrekking tot de aftrekbaarheid van de hypotheekrente. In het verleden waren diverse hypotheekconstructies mogelijk. Om de rente nu nog fiscaal te mogen aftrekken, moet u uw hypotheek echter binnen 30 jaar volledig aflossen. Dat mag door middel van annuïteiten of via lineaire aflossing. Bovendien is de rente alleen fiscaal aftrekbaar als de hypotheek is bestemd voor aankoop, verbouwing en onderhoud van uw eigen woning of voor de afkoop van erfpacht. Rente en kosten van leningen voor andere doeleinden – zoals het financieren van meubels – zijn niet aftrekbaar.

Dit lijkt eenvoudig, maar is in de praktijk ingewikkelder. Heeft u bijvoorbeeld uw huidige woning met een hypotheek gefinancierd en gaat u verhuizen, dan mag u onder voorwaarden uw bestaande hypotheekconstructie behouden en hoeft u alleen het bedrag dat u meer leent in 30 jaar af te lossen. Daarnaast mag u in 2013 nog slechts maximaal 105% van de waarde van de woning financieren. Dit percentage wordt jaarlijks met 1% verlaagd tot 100% in 2018. Dit betekent dat u op termijn de kosten koper niet meer mag meefinancieren. Hierdoor is het bezit van spaargeld c.q. andere eigen middelen bij de aankoop van een woning noodzakelijk. Laat u goed informeren Vrijwel geen enkel onderdeel van de financiële dienstverlening was de laatste jaren meer in beweging dan de woningfinanciering. Het is daarom van groot belang dat u zich goed laat informeren. Vanzelfsprekend volgen onze adviseurs alle ontwikkelingen op de hypotheekmarkt op de voet. We nodigen u dan ook van harte uit om contact met ons op te nemen voor meer informatie of een oriënterend gesprek.

Nadat ik een welgestelde, zeer eisende, Wassenaarse patiënt uitgebreid had onderzocht, kon ik geen verklaring vinden voor de pijn in zijn linker oor. Eerder hadden een KNO-arts en een tandarts ook geen diagnose kunnen stellen. De tandarts had patiënt geadviseerd naar een neuroloog te gaan. De patiënt was zeer verontwaardigd dat de neuroloog op dit moment niet in huis kwam voor deze klacht. Met extra pijnstillers en een poliafspraak bij de neuroloog na het weekend gingen hij en zijn echtgenote met enige tegenzin naar huis. Toen ik dacht dat hij reeds vertrokken was, kwam zijn echtgenote met haar hoofd om de hoek van de artsenkamer en vroeg: ‘Dokter, mag mijn man zo dadelijk wel een wijntje?’ Ondertussen was het 1.30 uur. In combinatie met de medicatie leek mij dat geen goed idee. Dit was een zware tegenvaller voor hen. Even later hoor ik de echtgenote bij de balie van de SEH vragen ‘Verkopen jullie ook paraplu’s hier?’ Ze zuchtte diep toen ze te horen kreeg dat dit natuurlijk niet het geval was. Tja, het leven is zwaar, mag je geen wijn meer en dan wordt je haar ook nog nat… Ik ging maar weer verder met levens redden.


25

TROPEN/INTERNATIONAAL

De dokter lost op;

maar welk probleem eigenlijk? Door: Bas Vestjens

Bas Vestjes is aios huisartsgeneeskunde in Leiden. In het kader van het thema van dit Bulletin en de diversiteit in het werken als arts, schrijft hij over zijn ervaringen in Zambia. “Not being able to talk” was de opnamediagnose van de clinical officer. Dit is een soort semi-dokter die veel en vaak antibiotica voorschrijft ongeacht de gepresenteerde kwaal. Dit leek me geen diagnose, maar wel een groot probleem voor de jongeman die me aan zat te kijken vanaf het ziekenhuisbed. Dit bed stond in het Minga Mission Hospital op het Zambiaanse platteland waar ik als tropendokter werkte. Op mijn vraag of hij ergens pijn had antwoordde hij goed verstaanbaar, dat dit niet het geval was en dat hij zich redelijk goed voelde. Hij had pas een paar uur in het ziekenhuis gelegen en de helende werking van dit verblijf was al goed merkbaar. Zijn opname werd met enkele dagen verlengd waarbij zijn toestand niet wezenlijk veranderde. In goede conditie is hij naar huis ontslagen. Veel Afrikaanser dan Minga kun je het niet krijgen. Het ziekenhuis wordt gerund door nonnen uit Tanzania en dit gebeurt met veel toewijding.

26


Er zijn 100 bedden verdeeld over een mannen-, vrouwen- en kinderafdeling. De dag begint met een gebed gevolgd door het zingen van een lied, waarbij devotie meer op de voorgrond lijkt te staan dan de noodzaak noot of maat te houden. Na deze samenzang begint de overdracht waarbij de verpleegkundige van de afdeling relevante zaken meedeelt en zeer regelmatig nog relevantere zaken niet meedeelt. Het geheel is overigens zeer matig tot niet te verstaan. Hierna start de ochtendronde langs de afdelingen. Het bed naast de niet-sprekende patiënt wordt bezet door een volwassen man die zo op het oog enkel nog bestaat uit botten met wat huid. Ik schat dat hij 40 kg weegt. Bij zijn voeteneinde aangekomen informeer ik naar zijn “klachten”. Het antwoord, vertaald door mijn tolk Ferdinand, dat die er niet zijn, kan ik maar met moeite geloven. Na het tweemaal herhalen van de vraag met tweemaal hetzelfde antwoord gooi ik het over

een andere boeg. Veel patiënten zijn hiv-positief, krijgen bijvoorbeeld tuberculose en zien er dan zo’n beetje uit als deze meneer. Ik begin dus met specifieke vragen gericht op een volgens mij waarschijnlijke diagnose. Vraag 1: hoest u veel? wordt beantwoord met: Dat weet ik niet. Gevolgd door het advies dat ik dit misschien aan zijn vrouw, die er niet is, kan vragen. Ook na het voordoen van hoesten weet mijn patiënt niet of hij dat veel doet. De puzzel wordt er zo niet veel duidelijker op. De volgende stap is middels lichamelijk- en aanvullend onderzoek (X-thorax, hiv-test en bloedbeeld, nagenoeg al het beschikbare) een stap verder te komen. Twee dagen later, bij de volgende ronde, heeft hij nog steeds geen antwoord op de vraag wat zijn problemen zijn en of hij veel hoest. Wel toont de X-thorax geen afwijkingen, is het bloed niet afwijkend en is de hiv-test negatief. Ik besluit hem nog maar twee dagen bedenktijd te geven. Zo sta ik bijna een week na zijn opname weer aan zijn bed. Hij kan nog steeds geen licht laten schijnen over zijn problemen en

moedeloos geven Ferdinand en ik het op. De patiënt vraagt of hij ontslagen mag worden en dit verzoek honoreer ik graag. Ik wens hem het beste en ga verder met de ronde. Terwijl hij zijn jas aantrekt informeert hij nogmaals naar de foto en laat dan weten blij te zijn met de goede uitslag want het lukt hem al drie maanden niet om eten door te slikken. Een even vergeten detail waardoor dokter en patiënt wel erg ver van een gezamenlijke lijn afkwamen. Enige tijd later zit er een man van middelbare leeftijd tegenover me, die in goed Nederlands van wal steekt. Iets wat mij niet verbaast want inmiddels zie ik mijn patiënten in een praktijk in een oer-Hollandse polder. Hij heeft de laatste twee dagen stress op zijn werk, hij is overgeplaatst naar het kantoor en nu gaat dat mogelijk niet meer door. Vol goede moed trek ik ten strijde met allerlei vragen over zijn werk, zijn werksituatie en de problemen die daar spelen. De uitkomst is dat hij met zijn leidinggevende gaat praten, een oplossing die nog niet bij hemzelf was opgekomen. Als hij op het punt staat weg te gaan begrijp ik waarom.

Hij vraagt zich namelijk niet af hoe de werksituatie af gaat lopen, maar wel of er niet een pil is die ervoor zorgt dat hij niet snibbig reageert tegen zijn vrouw en kind vanavond bij het eten. Als dokter hebben we, volgens mij, allemaal de eigenschap zaken graag op te willen lossen. Levert iemand ons een probleem aan, dan denken we meteen in allerlei oplossingen. We zijn zelfs geneigd informatie die onze diagnose (en dus oplossing) minder waarschijnlijk maakt, ongebruikt naast ons neer te leggen. Het is van wezenlijk belang aan te sluiten bij de hulpvraag van de patiënt, zodat je ook een voor de patiënt passende oplossing kan vinden. Het oplossen van door de dokter zelf uitgevonden problemen die er voor de patiënt niet zijn heeft per slot van rekening minder zin dan het oplossen van een “echt” probleem. Het maakt daarbij niet uit hoe de patiënt eruit ziet die tegenover je zit, waar je spreekkamer staat op de wereld of welke taal je spreekt. Een duidelijk voorbeeld van uniformiteit in de wereldwijde diversiteit.


27

CULTUUR

Een

geestig

artikel

Wat te doen met djinns in de spreekkamer? Ooit gehoord van djinns? De kans is groot van niet, de meeste patienten die denken dat hun klachten door djinns komen vertellen dit niet aan hun arts1. Ondertussen kunnen djinns wel een grote rol spelen in de verklaringsmodellen over ziekte en gezondheid. En doordat onze voorlichting, adviezen en medicatie niet hierbij aansluiten, zullen deze niet altijd opgevolgd worden. Tijd voor de beginselen over djinns. Door: Lian Schmits Wat zijn djinns? Djinns zijn geesten, wezens die beschreven zijn in de Koran. Ook buiten de islamitische overleveringen komen ze voor, zoals in Oosterse religies en uiteraard in Alladin. Ze zijn geschapen uit een rookloos vuur. Djinns kunnen kiezen tussen goed en kwaad en leven vooral in donkere en vervuilde plaatsen. Ze kunnen verschillende vormen aannemen zoals dieren en voorwerpen, maar kunnen er ook voor kiezen niet waarneembaar te blijven voor onze zintuigen. Er zijn goede djinns, maar het meest wordt er geschreven over de kwade djinns. Wat kan het veroorzaken? Er zijn verschillende religies die geloven dat geesten invloed kunnen hebben op gezondheid, zoals het boeddhisme, judaisme en hinduisme. Volgens de meeste islamitische scholen kan een djinn bezit nemen van een mens en ziekte veroorzaken. Er zijn ook scholen die geloven dat een djinn geen bezit kan nemen van, maar alleen invloed kan hebben op een persoon. De symptomen die veroorzaakt wordt door beinvloeding door djinns zullen in het westen veelal onder psychiatrie en neurologie (insulten) worden geschaard. Remedies, volksgeloof en orthodoxe islam

Pas als de biomedische

niet Het volksgeloof is een geloof wat ontstaan is uit pre- behandeling islamitische overleveringen, vertellingen en lokale aanslaat of wanneer tradities2. Er is vaak een verschil tussen wat een er sprake is van snelle traditionele heler vanuit het volksgeloof en wat een karakter veranderingen imam zou adviseren. Een traditionele heler gebruikt naast versen uit de Koran, ook speciaal water, olieën, is er volgens imams kruiden, trance, dieroffers en rituelen. Een enkele keer een grotere kans op wordt exorcisme niet geschuwd om de djinn uit de djinnbetrokkenof patient te verwijderen, wat ook met geweld gepaard bezetenheid3 kan gaan.1,3 Overigens zijn er ook traditionele helers die naast religieuze heling ook praktische steun en tips geven, zoals het meegaan naar de GGZ of woningbouwvereniging2. Volgens de orthodoxe islam is enkel heling goed die het woord en de kracht van Allah gebruikt 3. De imams vertellen dat de gemeenschap veel vaker denkt dat er djinns meespelen dan dat zij dat denken3.

28


Een imam triageert bij een hulpvraag tussen een biomedisch probleem en een probleem veroorzaakt door djinns. In het eerste geval zal hij de reguliere geneeskunde adviseren. In een zeldzaam geval waarbij djinns een rol spelen, verwijst hij naar een traditionele heler1,3. Pas als de biomedische behandeling niet aanslaat of wanneer er sprake is van snelle karakter veranderingen is er volgens imams een grotere kans op djinnbetrokkenof bezetenheid3. Generatieverschillen Hoewel in onderzochte islamitische populaties in Europa3,4 de hele gemeenschap gelooft in het bestaan van djinns, is de mate waarin men gelooft dat djinns ziekte en gezondheid kunnen veroorzaken wisselend. Met name de ouderen en lager opgeleiden, geloven dat djinns ongeluk kunnen veroorzaken. Zij zijn er meer van overtuigd dat een djinn

bezit van een mens kan nemen, de jongere generatie doet dit vaker af als bijgeloof3. Daarnaast zouden symptomen die vroeger zouden zijn toegeschreven aan djinns nu worden toegeschreven aan bijvoorbeeld lactose intolerantie en allergieën. Er treedt dus een verschuiving op.4 In de praktijk

patienten vaak bereid. Het helpt om geen tegensprekende uitspraken te doen6. Wanneer een patient angstig is, zal hij waarschijnlijk niet open staan voor verandering van de cognities. Door open te blijven vragen kom je er misschien ook achter wanneer er gevaarlijkere vormen van exorcisme worden overwogen5. Dit gebeurt niet vaak, maar kan wel schadelijk zijn. Literatuur

Hoe nu om te gaan met het verschijnsel djinn in de praktijk? Allereerst door ernaar te vragen, want patiënten zullen er niet uit zichzelf mee komen. Het is belangrijk om dit op een open, niet veroordelende wijze te doen5. De cognities en emoties uitvragen zodat je de patient beter begrijpt, is de eerste stap. Daarnaast wordt geadviseerd om de patient een tweesporenbeleid te laten bewandelen, zowel de biomedische diagnostiek en therapie als ook ruimte te laten voor de spirituele benadering2,5. Hiertoe zijn

1.

Blom JD, Eker H, Basalan H, Aouaj Y, Hoek HW. Hallucinaties toegedicht aan djinns. Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:A973.

2.

Hoffer CBM. ‘Psychose’of ‘djinn’: verklaringsmodellen en interculturele communicatie in de GGZ. Patient Care/ Neuropsychiatrie & gedragsneurologie: 2005; aug:141-146.

3.

Dein S, Alexander M, Napier AD. Jinn, Psychiatry and Contested Notions of Misfortune among East London Bangladeshis. Transcultural Psychiatry 2008;45:31.

4.

Mölsä ME, Harsløf Hjelde K, Tiilikainen M. Transcultural Pscychiatry 2010;47:276.

5.

Sheikh A. Jinn and cross-cultural care. J R Soc Med 2005; 98:339-340.

6.

Khalifa N, Hardie T. Possesion and jinn. J R Soc Med 2005;98:351-353.

LEUK, CVRM SPREEKUUR! Door: Marloes Griekspoor, Praktijkondersteuner

maar dan eet ik wel in de avond wat minder, hoor. Ik geniet er gewoon echt van. Nou en dan als lunch, want jij hebt gezegd dat ik dat maar niet over moest slaan, eet ik meestal een broodje warmvlees of een broodje paling. ’s Avonds eet ik heel gevarieerd, ze hebben tegenwoordig zoveel keuze in magnetronmaaltijden! Maar bij het derde bord macaroni krijg ik toch wel weer last van die hartritmestoornissen. Dus dat kan ik beter niet meer eten, of denk jij dat die ‘Het gaat goed hoor, ik ontbijt nu elke dag!’ En hartkloppingen ergens anders vandaan komen? Verder eet ik ná het avondeten wat ontbijt u dan? ‘Nou, bij het benzinestation hebben ze ’s Avonds eet ik heel zo’n bak met voorgesneden ideaal toch? Nee, aan de heerlijke chocolade broodjes gevarieerd, want ze fruit, vitamientjes ligt het niet. Tja, en en broodjes met vleessalade, maar die haal ik niet elke hebben tegenwoordig verder trakteer ik mezelf nog dag, hoor. Soms haal ik verse zoveel keuze in wel op één snack-avond per week, het moet broodjes bij de supermarkt, magnetronmaaltijden! wel gezellig maar wel bruin! En zo’n bakkie blijven, hè? Dan met vleessalade.’ Waarop ik antwoord dat er toch best wat vet zit in zo’n ga ik lekker tv kijken met een zak bakje vleessalade. ‘Jaaa, dat weet ik, maar ik chips, blokjes kaas, een frituurtje doe maar één bakje op twee broodjes En dan en natuurlijk olijven. Die zijn goed ga ik daarna een half uur, ja echt een half uur voor je cholesterol, daar heb ik wandelen, want jij hebt gezegd dat bewegen iets over gelezen op internet. goed is. Dan stop ik ondertussen bij de visboer Wil je dat artikel soms hebben, Marloes Griekspoor voor een broodje zalm en soms een visschotel, Marloes?’ ‘Goedemorgen Marloes. Wat ben jij leuk roze gekleed in je blauwe kamer!’ Met een glimlach ploft meneer op de stoel aan mijn bureau. Na even gepraat te hebben, probeer ik hem bij het ‘CVRM gebeuren’ te betrekken. Stapje voor stapje probeer ik zijn leefstijl te bespreken en waar nodig hem te adviseren. Ik ben zeer benieuwd wat hij met mijn adviezen heeft gedaan.


29

COLUMN

UGLY BABY SYNDROME Door: Olivier Groh “Er zit wat in mijn keel.” Ik zit op de HAP in een onpersoonlijke, steriele kamer, die gekleurd wordt door een grote negerin in roze Olivier Groh spandexlegging met erboven iets van goud, glitter en bling. “Er zit wat in keel mijn keel. Mmmm. Het moet eruit,” zegt ze met zwaar Surinaams accent. “Wat zit er in?” vraag ik. “Kip. Van de KFC.” Dit heb ik eerder meegemaakt, denk ik. Mijn gedachten dwalen af naar drie jaar geleden, naar mijn eerste arts-assistentschap chirurgie op de SEH van datzelfde ziekenhuis. Het was mijn derde nachtdienst als kersvers roze biggetje en de twee nachten ervoor was ik al verbaal afgeslacht door een uroloog en een agressieve oogarts met een borrel op. In één van de behandelkamertjes stond een grote negerin met een gouden tand kwijlend te ijsberen. Ze had die avond een emmer Hot Wings verorberd en één van de kipkluifjes zat vast in haar strot. Wat moest ik daar nou mee? Na een beetje onhandig voelen, belde ik de KNO-arts, dokter Klothé, en legde het euvel uit. “Bel je me daarvoor uit bed? Dat is niet voor mij!” schreeuwde dokter Klothé spinnijdig door de telefoon. “Kip zit nooit in het KNO gebied!” Haar stem klonk als nagels over een schoolbord. Nog net voordat ze ophing, braakte ze de woorden ‘bel de MDL!’ uit. Gedwee belde ik de MDL-arts op, die me op zijn beurt uitlachte en zei dat stukjes kip altijd voor de KNO-specialist waren. Voordat ik kon tegensputteren, had hij al opgehangen. Beduusd zat ik achter mijn bureautje op de spoed en realiseerde wat er net was gebeurd. Ik had te maken met mijn eerste Ugly Baby Syndrome-

patiënt: iedereen kijkt er wel naar, maar niemand wil het met zijn vingers aanraken. Zelfs niet met een twee meter lange forceps extractietang. Het Ugly Baby Syndrome kent elke vorm of maat, wordt soms op slinkse wijze binnengeloodst door een ander ziekenhuis en als arts-assistent krijg je er vroeg of laat ongetwijfeld mee te maken. Ik belde dr. Klothé weer op. “Goedenavond, met Thomas Oldman weer, arts-assistent.” Dreigend dobermanngegrom aan de andere kant van de lijn. “De MDL-arts zegt dat ik echt bij u moet zijn en dat kip...”. “Wie is die MDLarts?” snauwde ze. “Euh…’’. “Maakt niet uit. Laat die kipslikker brood eten en wat water drinken. En als dat niet lukt, kan ‘ie buiten touwtje gaan springen. Dan weet ik zeker dat het uiteindelijk in het MDL-traject komt!” spuugde ze door de hoorn. Klik. Opgehangen. De vrouw in roze spandex rochelt overdreven en haalt me uit mijn gedachten. “Heeft u al water gedronken en wat brood gegeten?” vraag ik. Ze kijkt me aan alsof ik tegen een beginneling had gesproken, een kip-rookie. Natuurlijk had ze dat al allemaal geprobeerd. Ik laat me doorverbinden met de dienstdoende KNO-arts. Er volgen drie wachttonen. Tuut. Tuut. Tuut. Klik. De pterodactylusstem aan de andere kant van de lijn herken ik als de dag van gisteren: “Dokter Klothé.” Fuck. Dat wordt touwtje springen.


31

Vacatures binnen de LOVAH

Ben je op zoek naar een uitdaging naast je opleiding? Voor elk wat wils!

Bulletinredactie Heb je (onontdekt) journalistiek talent? Een scherpe mening die je graag deelt of een creatief brein? Taaltalent of visueel virtuoos? Dan zijn wij op zoek naar jou! Kom de redactie versterken en meld je aan via [email protected].

Werkgroep Politiek en Maatschappij De WPM is op zoek naar nieuwe leden! De WPM bestaat uit een groep huisartsen in opleiding die, naast patiëntenzorg, interesse heeft in politiek-maatschappelijke vraagstukken, en de stem van de Nederlandse aios wil laten klinken! Mail naar [email protected].

Congrescommissie Voor het organiseren van het volgende LOVAH congres zijn we op zoek naar enthousiaste aios. In deze commissie kun je al je enthousiasme, creativiteit en organisatietalent kwijt. Het afgelopen congres was een groot succes en we hopen dat in voorjaar 2015 weer te gaan overtreffen! Mail naar [email protected].

LOVAH bestuur (landelijk) Denk jij ook wel eens: “Dat kan beter!” Dan is het LOVAH-bestuur wat voor jou! Het bestuur coördineert de verschillende onderdelen van de vereniging. Wat willen we bereiken? • het verbeteren van de huisartsopleiding, • aios-belangen zo goed mogelijk vertegenwoordigen, • aios met elkaar verbinden. Kom kennismaken! Mail naar [email protected].

Technisch voorzitter ledenraad Iedere maand komt de LOVAH ledenraad op een vrijdagmiddag in Utrecht bijeen om actuele zaken voor afdelingen, werkgroepen en de vereniging als geheel te bespreken. Als technisch voorzitter ben je verantwoordelijk voor het goed verlopen van de vergadering, zowel qua procedure als voor de inhoud. Dé manier om je te bekwamen in het voorzitten van een vergadering, en te weten wat er speelt, zonder grote tijdsinvestering. Interesse? Mail naar [email protected].

Werkgroep Wetenschap / Aiotho-netwerk De werkgroep Wetenschap wil graag de betrokkenheid van aiotho’s bij het wetenschappelijk onderwijs op hun opleidingsinstituut bevorderen. Daarnaast kunnen (toekomstige) aios met vragen over een nieuw vorm te geven wetenschappelijk traject bij ons terecht. Voor de werkgroep worden nieuwe bestuursleden gezocht! Voor overige informatie of vragen, kun je mailen naar [email protected].

Voor meer informatie, zie www.lovah.nl

Eén voor allen... Allemaal anders?

Recommend Documents