Schoolgids voor de Sterrenkijker
Aandacht, duidelijkheid, veel structuur
Een veilige plek waar uw kind tot z’n recht komt
1
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Een uitnodiging De juiste school is een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling en het levensgeluk van uw kind. Deze schoolgids probeert u daarom een zo goed mogelijk beeld te bieden van de manier waarop wij onderwijs geven. Wij willen u degelijk informeren dus het is geen boekje dat u in een paar minuten door leest. Toch nodig ik u uit om er even voor te gaan zitten, dan weet u precies hoe we denken en werken. De foto’s in deze gids geven een sfeerbeeld van De Sterrenkijker. U ziet de leerlingen met name aan het werk bij vrije activiteiten en beeldende vorming. Misschien krijgt u daardoor de indruk dat we hier weinig anders doen, maar dat is niet zo. Leerlingen besteden het merendeel van hun tijd aan schoolse vakken zoals Nederlandse taal, rekenen en wereldoriëntatie. In het hoofdstuk ‘wat leren de kinderen op De Sterrenkijker’ vertellen we u hier meer over. Mocht u na het lezen van de informatie nog vragen hebben, dan kunt u altijd contact met mij opnemen. Het gaat immers om de toekomst van uw kind.
H.M. van der Burg Directeur De Sterrenkijker Oss/Uden
Voorzijde: Britt, Franklin, Ehab Achterzijde: Kane, Ilias
2
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Inhoud Wat voor school is De Sterrenkijker?
4
Wat maakt ons onderwijs speciaal?
5
Hoe verloopt de intake op De Sterrenkijker?
8
Wat leren de kinderen op De Sterrenkijker?
10
Hoe is het onderwijs op De Sterrenkijker georganiseerd?
16
Overstappen naar vervolgonderwijs
19
Hoe betrekt De Sterrenkijker de ouders?
20
Wat u nog meer moet weten
22
Wat staat er voor komend jaar op de ontwikkelagenda?
25
Praktische informatie
27
3
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Wat voor school is De Sterrenkijker? De Sterrenkijker is een school voor speciaal onderwijs. Samen met De Sonnewijser geven wij onderwijs aan leerlingen die door hun gedrag problemen hebben bij het leren en ontwikkelen. De Sterrenkijker en De Sonnewijser zijn één school, maar werken als twee zelfstandige scholen, ieder met een eigen directie. De Sterrenkijker is de afdeling voor leerlingen van 6 tot en met 13 jaar. De Sonnewijser geeft voortgezet speciaal onderwijs aan leerlingen van 12 tot en met 20 jaar. De Sterrenkijker heeft twee locaties: één in Oss en één in Uden. Beide scholen hebben een eigen (locatie)directeur die belast is met de dagelijkse leiding.
Het bestuur De Sterrenkijker is een school voor neutraal bijzonder onderwijs. Neutraal bijzondere scholen vinden dat alle levensbeschouwingen en maatschappelijke stromingen gelijkwaardig zijn. Bijzondere scholen zoals De Sterrenkijker worden bestuurd door een vereniging of stichting. Ons bestuur is de Stichting Oosterwijs. Dat is een ‘dochter’ van Stichting Oosterpoort, een instelling voor jeugdhulpverlening. De directeur van Oosterpoort, de heer J. van der Eerden, is door de Raad van Bestuur aangewezen als bestuurder van onze school. Het bestuur is bereikbaar via het postadres van De Sterrenkijker, Land van Ravensteinstraat 56, 5402 EK Uden.
De juiste school is een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling en het levensgeluk van uw kind’
4
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Wat maakt ons onderwijs speciaal? De Sterrenkijker is een school voor kinderen die een eigen omgeving nodig hebben om te kunnen leren. Bijna altijd is er sprake van ingewikkelde problemen, weinig vertrouwen in het eigen kunnen en een grote kwetsbaarheid. De moeilijkheden die de kinderen ondervindenstaan meestal niet op zichzelf. Zo kunnen leerproblemen tot gedragsproblemen leiden. Die gedragsproblemen kunnen op hun beurt weer andere leerproblemen veroorzaken. Verder speelt de aanleg van het kind een rol in de vorderingen die ze op school kunnen maken, ook als het om hun hun sociaal functioneren gaat.
Ontwikkeling weer op gang krijgen De leerlingen van De Sterrenkijker zijn bijna altijd leerlingen die door verschillende oorzaken gestrand zijn in het gewone onderwijs. De Sterrenkijker ziet het als haar opdracht om de vastgelopen ontwikkeling van het kind weer op gang te krijgen. Zo kunnen we, samen met ouders en kind aan een betere toekomst werken. Dit doen we door ons onderwijs en onze onderwijsomgeving zorgvuldig af te stemmen op de mogelijkheden en behoeften van het kind.
Een veilige omgeving In de manier waarop wij onderwijs geven ligt de nadruk op het creëren van veiligheid. Je veilig voelen is een belangrijke voorwaarde voor een natuurlijke ontwikkeling. Kinderen voelen zich veilig als ze mogen zijn wie ze zijn, als ze merken dat ze meetellen en als het duidelijk is wat er wel en niet van ze wordt verwacht. Wij bieden onze leerlingen dan ook een veilige, ondersteunende leeromgeving met veel structuur en een sociaalemotioneel klimaat waarin ze kunnen opbloeien.
Leren omgaan met problemen Zonder dat ze het zelf willen kunnen onze leerlingen ‘lastig’ zijn. Dat is voor henzelf erg lastig. Veel van onze leerlingen zullen niet over hun problemen heen groeien waar ze nu tegenaan lopen. Gelukkig kunnen we de meesten wel leren hoe ze hier (beter) mee om kunnen gaan. Door leerlingen te accepteren zoals ze zijn en ze intensief te begeleiden, scheppen wij op De Sterrenkijker weer nieuwe kansen voor persoonlijke ontwikkeling en groei.
Steun van de ouders nodig Door de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen te ondersteunen, leggen wij de basis voor een goede voortgang van de verstandelijke ontwikkeling. Hierbij hebben we de steun van de ouders nodig. Als school en ouders één lijn trekken en samen een team zijn, is er rust in de leefomgeving. Dat is een belangrijke voorwaarde voor ontwikkeling en leren.
5
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Aanleg accepteren Op De Sterrenkijker zijn ‘begrip en acceptatie’ en ‘grenzen stellen’ twee kanten van één medaille. De meeste kinderen met gedragsproblemen hebben een tekort aan eigen structurerend, probleemoplossend vermogen. Dit tekort kan ontstaan door een probleem in aanleg, door omgevingsfactoren of door wisselwerking tussen beiden. Als aanleg een rol speelt is het heel belangrijk dat dit door zowel de omgeving als het door kind zelf wordt geaccepteerd. Als omgeving en kind weten dat het brein bij bijvoorbeeld autisme anders werkt en hoe dat dan werkt, wordt communiceren gemakkelijker. Het ‘anders zijn/doen’ wordt door de omgeving dan beter begrepen.
Grenzen stellen Begrip en acceptatie houden niet in dat wij op De Sterrenkijker alle gedrag begripvol benaderen. Wij stellen wel degelijk grenzen. Zo kunnen kinderen met gedragsproblemen heel erg boos worden. Soms is sprake van aangeleerd gedrag, dan weer is boosheid een uiting van onmacht. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij kinderen die weinig begrijpen van de sociale wereld om hen heen. Het is aan ons het kind te ‘stoppen’, al dan niet in een time-out buiten de klas. De time-out-voorziening buiten de klas gebruiken wij om een kind tot rust te laten komen en zichzelf te hervinden. De leerling staat dan tijdelijk onder toezicht van de ‘achterwacht’. Ook kan het voorkomen dat wij een kind fysiek moeten stoppen omdat het een gevaar is voor zichzelf en/of de omgeving.
De pedagogische benadering van alle leerlingen Wij zijn er van overtuigd dat de school een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van kinderen. Onze manier van werken leidt er toe dat kinderen gaandeweg meer begrijpen. Zo krijgen ze meer grip op de wereld waarin ze leven. Daarnaast heeft de school een belangrijke sociale functie. Het is de plaats waar kinderen oefenen met – en groeien door – de omgang met leeftijdsgenoten. Ze ontwikkelen sociale vaardigheden en kunnen zich spiegelen aan voorbeelden. Voor De Sterrenkijker is nog een andere factor van belang: bescherming. Wij proberen onze leerlingen zo goed mogelijk te begrijpen. Door de juiste ondersteuning en begeleiding helpen we ze om uit de vicieuze cirkel van negatieve ervaringen te komen. Deze beschermende functie is de pijler van ons pedagogisch klimaat. Met als belangrijkste elementen: begrip, structuur, overzicht, voorspelbaarheid, veiligheid en gehoord en gezien worden.
6
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Overzichtelijk, duidelijk, veel structuur Onze leerlingen hebben een (leer)omgeving nodig die overzichtelijk is. Wij bieden ze: • een voorspelbaar lesprogramma • een directe en sturende onderwijsomgeving (doe dit, doe het zo etc.) • erkenning en herkenning, ondersteuning en begrip • veel structuur: • in tijd (dagindeling, volgorde van lessen/ taken/activiteiten, aansturen van werktempo) • in ruimte (eigen werkplek, activiteiten op een vaste plek) • in regels • in opvoedingsomgeving (vriendelijk, voorspelbaar, consequent, begrensd, neutraal) Voor alle leerlingen van De Sterrenkijker zijn dit de elementen waarmee wij ze ondersteunen bij hun ontwikkeling en het leren op school. Daarnaast bieden wij ze een individuele aanpak voor hun eigen problematiek.
Kinderen voelen zich veilig, als ze mogen zijn wie ze zijn, als ze merken dat ze meetellen en als het duidelijk is wat er wel en niet van ze wordt verwacht
7
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Hoe verloopt de intake op De Sterrenkijker? Voor toelating op de Sterrenkijker is vanaf 1 augustus 2014 een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) nodig die afgegeven wordt door de toelaatbaarheidscommissie ( TLC) van het samenwerkingsverband (SWV) waaronder de Sterrenkijker valt: SWV PO 30.06. Ouders melden hun kind aan bij de school. Vervolgens regelt de commissie van begeleiding van onze school het traject tot aan de toelaatbaarheidsverklaring. Meer informatie over het SWV vindt u op : www.samenwerkingsverband3006.nl Oriënterend gesprek Ouders die overwegen hun kind voor toelating op De Sterrenkijker aan te melden, kunnen een afspraak maken voor een oriënterend gesprek met onze orthopedagoog. Wanneer een TLV is afgegeven volgt een gesprek tussen ouders en orthopedagoog. De orthopedagoog kent het dossier en vertelt wat u binnen welke termijn kunt verwachten, zoals bijvoorbeeld huisbezoek door de maatschappelijk deskundige. Om een zo volledig mogelijk beeld te verkrijgen van de taalkennis en taalvaardigheden van het kind, worden alle nieuwe leerlingen binnen vier weken na plaatsing gescreend door de logopediste. Indien nodig worden ze nader onderzocht met behulp van de CELF-Taalontwikkelingstoets.
Mogelijkheden inschatten In de nieuwe wet- en regelgeving verplicht de overheid scholen als De Sterrenkijker om binnen zes weken na plaatsing voor elke leerling een ontwikkelingsperspectief op te stellen. Dat is een inschatting van de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerling, gebaseerd op dossieranalyse van het kind. Het ontwikkelingsperspectief beschrijft de beginsituatie en specifieke kenmerken van leerlingen. Het gaat daarbij om de cognitieve mogelijkheden (IQ), de leer vorderingen bij taal en rekenen en bijzonderheden in de sociaal-emotionele ontwikkeling. Het beschrijft ook welke factoren het leren en ontwikkelen van een kind op school belemmeren of juist bevorderen. Dat kunnen zowel pedagogisch- didactische, sociaal-emotionele en fysieke factoren als factoren in de thuissituatie zijn. In het ontwikkelingsperspectief staat ook hoe De Sterrenkijker wil omgaan met de problemen die het kind ervaart.
Profijt tot nu toe. Bij leerlingen die al meer dan drie jaar formeel onderwijs gehad hebben – de kleuterjaren tellen niet mee – kan de school goed inschatten in welke mate een kind van het onderwijs heeft geprofiteerd. In onderwijstermen heet dit het ‘leerrendement’. Stel een leerling werkt eind groep 5 op het niveau half groep 4, dan is het rendement van het onderwijs 50%. De leerling heeft namelijk 30 maanden onderwijs gehad (elk jaar telt voor 10 maanden) en is gevorderd tot een niveau dat ligt op 15 maanden. Vervolgens schat de school in welke leerroute het beste bij de leerling past en wat de verwachte ‘uitstroombestemming’ is. Daarmee bedoelen we een eventuele vervolgopleiding en de setting waarbinnen die vervolgopleiding het beste kan plaatsvinden, het regulier of het voortgezet speciaal onderwijs. Bij leerlingen die minder dan 30 maanden onderwijs hebben gehad, formuleert de school een leerrendements-verwachting voor de periode van een jaar. De Sterrenkijker kent op dit moment drie leerroutes: een leerroute 1,0, een leerroute 0,75 en een leerroute 0,5.
8
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Leerroute 1,0 De leerroute 1,0 is voor leerlingen met een gemiddeld IQ en waar van wij verwachten dat zij tenminste zullen verdergaan naar het vervolgonderwijs op het niveau van de gemengde en theoretische leerweg van het vmbo. De inschatting is dat deze leerlingen, ondanks hun problematiek, al dan niet met extra ondersteuning, het eindniveau van het basisonderwijs kunnen halen. We plannen het onderwijsaanbod voor deze groep leerlingen dan ook zó dat alle basisschoolstof voor taal en rekenen na 60 maanden onderwijs (einde groep 8) wordt beheerst.
Leerroute 0,75 De leerroute 0,75 zetten wij in voor leerlingen waarvan wij verwachten dat zij door hun IQ en/of problematiek niet in staat zijn het eindniveau van het basisonderwijs te halen. Het uitstroomperspectief – de mogelijke vervolgopleiding – voor deze leerlingen is vmbo basis of kadergerichte leerweg, al dan niet met leerwegondersteuning. Deze groep leerlingen krijgt uitsluitend basisstof aangeboden. Zo wordt hun onderwijstijd gericht besteed aan leerstof die zij uiteindelijk onder de knie kunnen krijgen.
Leerroute 0,5 De leerroute 0,5 is bedoeld voor leerlingen die moeilijk leren en/of ernstige gedrags- en/of psychiatrische problemen hebben. Daardoor zijn ze niet in staat zijn om het eindniveau van het basisonderwijs te halen. De uitstroombestemming van deze leerlingen is het praktijkonderwijs.
Bespreking met de ouders De overheid ziet het vaststellen van het ontwikkelingsperspectief als een verantwoordelijkheid van de school. Over het ontwikkelingsperspectief kan dan ook niet onderhandeld worden. De onderwijsinspectie controleert of het door de school opgestelde ontwikkelingsperspectief kwalitatief goed genoeg is en voldoende uitdagend. De leerkracht en/of de maatschappelijke deskundige bespreekt het ontwikkelingsperspectief met de ouders. In dit gesprek leggen zij uit op grond van welke informatie zij tot welke keuzes zijn gekomen. Omdat de school ook aan de onderwijsinspectie moet kunnen laten zien dat er over het ontwikkelingsperspectief overleg is gevoerd, vraagt De Sterrenkijker aan de ouders om het document te ondertekenen. Als er geen overeenstemming is bereikt, kunnen ouders in het ontwikkelingsperspectief een opmerking plaatsen.
‘De leerstof moet ze uitdagen de wereld te leren kennen en te verkennen’ 9
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Wat leren de kinderen op De Sterrenkijker? De leerstof die op De Sterrenkijker aan de orde komt is wettelijk vastgelegd in kerndoelen. Kerndoelen beschrijven wat kinderen op school moeten leren. Het speciaal onderwijs heeft eigen kerndoelen die aansluiten bij die voor het reguliere basisonderwijs. Het zijn er wel meer. Die extra doelen gaan bijvoorbeeld over ‘leren hoe je kunt leren’ of het omgaan met klasgenootjes. Ze zijn onderdeel van de extra ondersteuning die scholen zoals De Sterrenkijker aan leerlingen biedt.
Twee soorten kerndoelen De overheid maakt onderscheid in ‘leergebied overstijgende’ en ‘leergebied specifieke’ kerndoelen. Bij de leergebied overstijgende kerndoelen gaat het om de brede ontwikkeling en de voorwaarden die nodig zijn om te ‘leren leren’. Ook ‘het leren omgaan met media’ valt daaronder. De leergebied specifieke kerndoelen zijn ingedeeld in Nederlandse taal, Engels, rekenen en wiskunde, oriëntatie op jezelf en de wereld, kunstzinnige oriëntatie en bewegingsonderwijs. Scholen in Friesland moeten ook nog Fries aanbieden.
A De leergebied overstijgende kerndoelen 1 De sociaal-emotionele vaardigheden Scholen als De Sterrenkijker besteden veel aandacht aan sociale en emotionele ontwikkeling, het bevorderen van het zelfvertrouwen en sociaal gedrag. Wij gebruiken hierbij de methode De Vreedzame School. De Vreedzame School beschouwt de klas en de school als een leefgemeenschap waarin kinderen gehoord en gezien worden en een stem krijgen. Ook leren ze om samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. De Vreedzame School wil kinderen opvoeden tot verantwoordelijke en actieve leden van de gemeenschap. De klas en de school zijn daarbij de oefenplaats. De Vreedzame School wil kinderen leren om: • op een positieve en zorgzame manier met elkaar om te gaan; • op een democratische manier met elkaar beslissingen te nemen; • constructief conflicten op te lossen; • verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar en voor de gemeenschap; • open te staan voor verschillen tussen mensen.
10
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Ouders horen erbij De Vreedzame school is een lessenserie die elke week in alle groepen gegeven wordt. De lessen duren ongeveer 30 minuten, de thema’s zijn in elke groep hetzelfde. Op die manier werken we aan een ‘vreedzame’ cultuur in klas en school. Daarom is De Vreedzame School altijd een combinatie van een lesprogramma en betrokkenheid van de ouders. De Vreedzame School is door een commissie van onafhankelijke deskundigen uit 61 anti-pestprogramma’s samen met 8 andere programma’s met een voldoende beoordeeld als programma tegen het pesten. De Week van de lentekriebels: De Sterrenkijker doet mee aan de jaarlijks terugkerende landelijke projectweek: De Week van de Lentekriebels. Dit is een nationale projectweek in het basisonderwijs waarin een hele week relationele en seksuele vorming gegeven wordt in groep 1 t/m 8. Natuurlijk aangepast aan de leeftijd van de leerlingen. Inmiddels doen jaarlijks zo'n 500 scholen mee! Kinderen ontwikkelen tijdens deze periode steeds meer interesse op het gebied van intimiteit en seksualiteit. Hen op een leuke manier hierin begeleiden kan helpen bij het ontwikkelen van een positief zelfbeeld en goede vaardigheden op dit terrein. Alle informatie kunt u vinden op www.weekvandelentekriebels.nl
2 Leren leren In het kerndoel ‘leren leren’ werken we aan: • taakaanpak; • hulp vragen; • zelfstandig (door)werken; • samenwerken; • terugkijken op het werk. Eén van de redenen waarom onze kinderen op andere scholen zijn vastgelopen is vaak dat ze niet zelfstandig kunnen leren. Kinderen die op De Sterrenkijker geplaatst zijn hebben over het algemeen weinig begrip van de wereld om zich heen. Ze zijn druk en rusteloos en stemmen zich onvoldoende af op taken. Het ‘zelfstandig (leren) werken’ is dan ook een leerweg binnen de school. In de onderbouw beginnen de kinderen met laatjeswerk. Het laatjeswerk bevat voornamelijk keuzeopdrachten waaraan kinderen (samen) kunnen werken als ze klaar zijn met hun taak. In de midden- en bovenbouw werken we met een weektaak die zowel verplichte als keuzetaken bevat. De opdrachten/taken binnen het zelfstandig werken zijn heel verschillend en zoveel mogelijk afgestemd op de mogelijkheden en interesses van een kind. Voorbeelden van opdrachten zijn: tekenopdrachten, iets knutselen of een stukje schrijven voor de klassensite. Maar het kunnen ook taalopdrachten zijn, zoals een spellingoefening of een tekst begrijpend lezen. Of rekenopdrachten, oefenen van tafels of topografie. De Sterrenkijker biedt kinderen veel structuur en duidelijkheid. Wij zorgen ervoor dat ze weten wat ze moeten doen. Zo kunnen ze altijd verder gaan met hun ‘wachtwerk’ als ze even moeten wachten op bijvoorbeeld een instructie. We leren ze om hulp te vragen via het vragenkaartje en kijken samen met hen terug op de manier waarop ze hun werk aanpakken of gemaakt hebben.
11
Schoolgids voor de Sterrenkijker
3 Leren omgaan met media Handig worden op de computer is een belangrijk onderdeel van ons onderwijs. De leerlingen leren spelenderwijs omgaan met het typen op de computer, met spelletjes, internet en e-mail. De meeste onderwijsmethodes hebben een eigen computerprogramma waarmee leerlingen bepaalde vaardigheden oefenen. Daarnaast zetten wij doelgericht extra computerprogramma’s in zoals De Rekentuin, Taalzee, Woordentrainer, Bloon, Woordkasteel en Taal in blokjes.
B De leergebied specifieke kerndoelen Leergebied 1: Nederlandse taal Taal speelt een belangrijke rol bij alle lessen die we geven. Daarnaast heeft taal een sociale functie. Al voordat ze naar school gaan leren kinderen de basisprincipes van taal. Ze leren mondeling te communiceren, ze leren spreken en luisteren. Bij het (verder) ontwikkelen van de mondelinge taalvaardigheid op school gaat het om vier onderwerpen: spreken, deelnemen aan gesprekken, luisteren en terugkijken op communicatie. De leerlingen krijgen dus onderwijs in het geven van beschrijvingen, het geven van informatie, een verslag uitbrengen, uitleg en instructies geven. Ze leren eenvoudige gesprekken te voeren over vertrouwde onderwerpen uit hun dagelijks leven. Ze leren om te spreken in eenvoudige, maar correcte zinsconstructies en leren hun spreken te ondersteunen met hun houding, intonatie en gezichtsuitdrukking. Ze leren luisteren naar teksten over alledaagse onder werpen en daarbij hun aandacht vast te houden, zodat ze begrijpen wat de spreker bedoelt. Ze leren ook na te denken over het taalgebruik. Zo leren zij bijvoorbeeld welk taalgebruik in welke situatie gepast is.
12
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Communiceren en lezen wat er staat Omdat veel van onze leerlingen daar grote moeite mee hebben besteden we op De Sterrenkijker veel aandacht aan taalgebruik en communiceren. Wij doen erg ons best om ze te leren (op correcte wijze ) sociale contacten aan te gaan en te onderhouden, deel te nemen aan gesprekken of samen te werken, zonder dat de gedragsproblemen een bepalende rol spelen. Goed kunnen lezen en schrijven is een voorwaarde om in onze geletterde samenleving te kunnen functioneren. Ons leesonderwijs is er dus op gericht om kinderen vlot en vloeiend te leren lezen zodat de woordherkenning (het spellen van woorden) het begrijpen van een tekst niet in de weg staat. Wij leren kinderen ook verschillende technieken om een tekst goed voor te lezen. Het onderwijs in begrijpend lezen gaat over het begrijpen van allerlei soorten teksten. Bijvoorbeeld zakelijke teksten uit de dagelijkse leefomgeving zoals etiketten, artikelen in kranten, brieven, reclames, informatieve teksten of betogende teksten. Ook is het onze taak om leerlingen plezier te laten beleven aan lezen. Daarvoor gebruiken wij prentenboeken, gedichten en (voorlees)verhalen.
Schrijven en spellen Natuurlijk leren wij onze leerlingen snel en efficiënt informatie op te zoeken en te verwerken om daar vervolgens iets mee te doen. Een laatste onderdeel van het vak Nederlandse taal is het leren schrijven van teksten. Onze leerlingen krijgen onderwijs in het schrijven van korte, eenvoudige teksten over alledaagse onderwerpen of onderwerpen uit de leefwereld van de kinderen. Ze leren daarbij de juiste spelling, komma’s en punten te gebruiken en aandacht te hebben voor vormgeving en lay-out. Het onderwijs in spelling is een apart vak binnen ons taalonderwijs. Voor veel van onze leerlingen is spelling een moeilijk vak.
Methodes Bij het realiseren van de kerndoelen Nederlandse taal gebruiken we de methodes Veilig leren lezen en Lekker lezen, Tekstverwerken en Taalactief. Lekker lezen, onze methode voor voortgezet technisch lezen voor kinderen vanaf leerjaar 4, is net nieuw. Onze eerste ervaring is dat de kinderen genieten van Lekker lezen. De verhalen zijn afwisselend en de leesboeken zijn aantrekkelijk door de mooie fullcolour uitvoering. Voor het ontwikkelen van een goede schrijfbeweging en schrijfhouding gebruiken we de methode Handschrift.
Leergebied 2: Engels Engels is een verplicht vak. In leerjaar acht wordt een eerste basis gelegd. Die wordt later, in de periode van de basisvorming op het voortgezet onderwijs, verder ontwikkeld. Bij ons gaat het vooral om mondelinge communicatie en het lezen van eenvoudige teksten. Het schrijven beperkt zich tot kennismaken met de schrijfwijze van een aantal veel voorkomende woorden. Bij Engels gebruiken wij de methode Real English.
13
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Leergebied 3: Rekenen en wiskunde Voor rekenen en wiskunde gebruiken wij ‘ Alles telt’, een realistische rekenmethode. Realistisch betekent uitgaan van situaties die voor leerlingen betekenis hebben. Via ‘ Alles telt’ raken leerlingen geleidelijk steeds meer vertrouwd met getallen, maten, vormen, structuren en de daarbij passende bewerkingen. Ze leren de betekenis van symbolen, ze leren ‘wiskundetaal’ te gebruiken. Bij de leerstof gaat het steeds om drie soorten kennis en vaardigheden: het paraat hebben en vlot kunnen reproduceren van kennis: denk bijvoorbeeld aan het snel kunnen antwoorden bij sommen als 63: 7 =, 8 x 9 =, hoeveel is dm3 is een m3, 1/8 is hoeveel %; 2 het functioneel gebruiken: een probleem kunnen aanpakken, kennis kunnen toepassen binnen het vak rekenen maar ook daarbuiten. Het gaat dan om sommen als ‘je wilt laminaat in je kamer leggen, de kamer is 300 cm lang en de breedte is 200 cm, hoeveel m2 heb je nodig?’; 3 weten waarom: begrijpen en verklaren, blijk geven van inzicht zoals snappen hoe ons tientallig stelsel in elkaar steekt, grafieken en schema’s kunnen interpreteren.
Moeilijk vak Bovenstaande punten verklaren onder meer waarom rekenen en wiskunde voor veel van onze kinderen zo’n moeilijk vak is. Het merendeel van onze leerlingen heeft problemen met het verwerken van informatie en het aanbrengen van structuur in hun denken en de wereld om hen heen. Deze kinderen krijgen instructie en begeleiding in kleine, heldere stappen met voor elk type opgaven één oplossingsstrategie.
Leergebied 4: Oriëntatie op je zelf en de wereld Dit kerndoel bundelt een groot aantal vakken, namelijk: •aardrijkskunde; •geschiedenis; •natuur, waaronder biologie; •bevordering gezond gedrag; •bevordering van sociale redzaamheid waaronder verkeer; •maatschappelijke verhoudingen waaronder staatsinrichting; •geestelijke stromingen.
Prikkelen tot nieuwsgierigheid Bij al deze vakken geldt: leerlingen prikkelen tot nieuwsgierigheid. De leerstof moet ze uitdagen de wereld te leren kennen en te verkennen. Onze samenleving stelt haar eisen. Leerlingen ver vullen nu en straks taken en rollen waarop ze via onderwijs moeten worden voorbereid. Het gaat om rollen als consument, als verkeersdeelnemer, als burger in een democratische rechtstaat, enzovoort. Kennis over en inzicht in belangrijke waarden en normen en weten hoe daarnaar te handelen, zijn voorwaarden voor samenleven. Respect en tolerantie horen daarbij.
14
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Compleet pakket Voor de wereld- oriënterende activiteiten in de leerjaren 3 en 4 gebruiken we verschillende bronnenboeken. Vanaf leerjaar 5 staan deze vakken afzonderlijk op het rooster: aardrijkskunde (waaronder geestelijke stromingen), geschiedenis (waaronder maatschappelijke verhoudingen en staatsinrichting), natuur (waaronder bevordering gezond gedrag) en verkeer. Bij aardrijkskunde hanteren we de methode Een wereld van verschil. Bij geschiedenis de Blokboeken geschiedenis, canon clips en schooltv-series. Bij het natuuronderwijs gebruiken we de Blokboeken natuur en de schooltv-serie Nieuws uit de natuur. Leerlingen krijgen verkeersonderwijs aan de hand van Stap vooruit, Op voeten en fietsen en de Jeugdverkeerskrant. De uitgaven komen acht keer per jaar uit en bereiden leerlingen voor op het schriftelijk verkeersexamen dat in leerjaar 8 wordt afgenomen.
Leergebied 5: Kunstzinnige oriëntatie Hier komen de volgende vakken aan de orde: • tekenen en handvaardigheid; • muziek; • spel en beweging. Kunstzinnige oriëntatie biedt de leerlingen ook de mogelijkheden om zichzelf op meerdere manieren te uiten en te leren genieten van uitingen van anderen. Dat kent z’n grenzen: leerlingen met een Autisme Spectrum Stoornis hebben bijvoorbeeld beperkte verbeeldende vermogens. Spel en beweging zullen voor hen een zware opgave zijn. Wij gebruiken bij het domein Kunstzinnige oriëntatie geen methode, maar verschillende bronnenboeken. Op die manier kunnen we beter aansluiten bij de mogelijkheden en onmogelijkheden van onze leerlingen. Onze leerlingen krijgen één keer per 14 dagen met een halve groep les van onze therapeut beeldende vorming in het handenarbeidlokaal. De illustraties in deze schoolgids laten zien welke mooie en leuke dingen onze kinderen bij dat vak maken.
Leergebied 6: Bewegingsonderwijs Een belangrijke doelstelling van dit vak is om een actieve leefstijl te ontwikkelen en te behouden. Om dat doel te bereiken leren leerlingen deelnemen aan allerlei bewegingsactiviteiten. Naast motorische aspecten leren ze ook sociale vaardigheden. Leerlingen krijgen de belangrijkste bewegings- en spelvormen. Het gaat daarbij om balanceren, springen, klimmen, schommelen, duikelen, hardlopen en bewegen op muziek. De spelvormen kunnen bestaan uit tikspelen en doelspelen, of mikken, jongleren en stoeispelen. We gebruiken de methode Bewegingsonderwijs voor de basisschool, ontwikkeld door de Stichting Leerplan Ontwikkeling (slo). Onze leerlingen krijgen vier keer per 14 dagen bewegingsonderwijs: drie keer van de vakleerkracht en één keer van de groepsleerkracht (spelles). Meer informatie over de inhoud van het onder wijsaanbod van scholen zoals De Sterrenkijker is te vinden op www.rijksoverheid.nl
15
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Hoe is het onderwijs op De Sterrenkijker georganiseerd? In Oss starten we dit jaar met vier groepen en in Uden met zes groepen. Onze leerlingen krijgen onderwijs in groepen van maximaal 14 leerlingen. Wij stellen deze groepen jaarlijks met veel zorg samen. Aan elke groep zijn maximaal twee groepsleerkrachten verbonden. Daarnaast krijgen leerlingen les van twee vakleerkrachten: een vakleerkracht gymnastiek en een leerkracht beeldend vormen. In het hoofdstuk ‘wat leren kinderen op De Sterrenkijker’ leest u hier meer over.
Geen zittenblijvers Leerlingen van De Sterrenkijker blijven aan het einde van een schooljaar niet zitten. Zij gaan in een nieuw schooljaar verder op het niveau waar zij zijn gebleven. In de praktijk kan dit betekenen dat leerlingen twee jaar – en in uitzonderlijke gevallen drie jaar – les krijgen van dezelfde groepsleerkracht(en).
Eén klas, verschillende niveaus In één groep zitten kinderen die verschillen in leerstofstand en dus op een verschillend niveau instructie en begeleiding nodig hebben. In principe gaan we uit van hooguit drie instructiegroepen per klas. Bij taal en rekenen werken we met een groepsplan. In een groepsplan staat bijvoorbeeld hoe de leerlingen bij een bepaald vak zijn samengevoegd, wat voor hen de leerdoelen voor de komende periode zijn en of zij een verkorte, een basis- of een intensieve instructie krijgen. Kinderen kunnen dus bij rekenen werken op niveau groep 4, terwijl zij bij spelling les krijgen op niveau half groep 5.
Volgen op groepsniveau De Sterrenkijker volgt de voortgang van de leerlingen op twee niveaus. Het eerste niveau is het niveau van de groep. We gebruiken daarvoor de toetsen van de methoden. Deze toetsen zijn gekoppeld aan leer- en instructiedoelen. Via deze toetsen stelt de leerkracht vast welke leerling welke leerstofonderdelen (zeer) vlot beheerst en welke leerling daarbij moeilijkheden onder vindt. Op grond van deze informatie stemt de leerkracht het onderwijs af op de instructie- en begeleidingsbehoeften van zijn of haar leerlingen.
Volgen op schoolniveau Een ander niveau waarop we de voortgang volgen en bewaken is het niveau van de school. Wij beschikken over een goed, extern genormeerd leerlingvolgsysteem. De toetsen van dit leerlingvolgsysteem stellen ons in staat de prestaties van de leerlingen te vergelijken met die van leeftijdgenoten na eenzelfde hoeveelheid onderwijstijd. Wij volgen de voortgang in de ontwikkeling en de leervorderingen van de leerlingen met onderstaande toetsen: • Cito Viseon, sociaal-emotionele ontwikkeling; • avi-toetsen of de Cito-Drie-minuten-toets (dmt), Cito-toets Leestempo; • Cito-toetsen begrijpend lezen; • Cito-toetsen spelling; • Cito-toetsen rekenen en wiskunde.
16
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Toetskalender Onze leerlingen maken de taal- en rekentoetsen twee keer per jaar. We doen dat in januari en juni in onze zogeheten ‘toetsweek’. Viseon nemen we af in november en juni. De data waarop de toetsen worden afgenomen staan in onze toetskalender. De leerkrachten registreren de resultaten van de leerlingen in ons digitale leerlingvolgsysteem. Vervolgens zetten zij per vak de resultaten op een rij, clusteren hun leerlingen opnieuw en stellen nieuwe groepsplannen op.
Studiedagen Het halfjaarlijks in kaart brengen van de resultaten van het onderwijs, het evalueren en analyseren daarvan en de vertaling naar groepsplannen kost onze leerkrachten veel tijd. Daarom zijn er na de toetsweek steeds twee studiedagen ingeroosterd. Deze twee dagen hebben onze leerkrachten (minstens) nodig om het onderwijs in het volgende half jaar weer af te kunnen stemmen op de onderwijsbehoeften van hun leerlingen.
De groepsbespreking Elke halfjaarlijkse toetsronde sluiten we af met een groepsbespreking. De intern begeleider bekijkt samen met de betrokken groepsleerkracht de leerling-resultaten. Twee weten (en zien) meer dan één. Door samen de vorderingen in de ontwikkeling van leerlingen te bespreken, waarborgt De Sterrenkijker een zekere objectiviteit: een andere deskundige kijkt en oordeelt mee over de voortgang.
Interventie De groepsbespreking is een belangrijk moment in de begeleiding en zorg voor leerlingen. Leerlingen die niet voldoende voor uit gaan komen in beeld. In dat geval maken de intern begeleider en de groepsleerkracht afspraken over een interventie. Als de begeleiding niet via het groepsplan gerealiseerd kan worden, wordt een actie- of handelingsplan opgesteld. Als dit gebeurt, informeert De Sterrenkijker altijd de ouders. De wet schrijft voor dat een handelingsplan ondertekend moet worden door ouders; dit geldt niet voor een kortdurend actieplan.
Kinderen helpen om te leren Interventies zijn overigens niet alleen gericht op het afstemmen van leerstof. Het kan ook zijn dat we voorstellen een bepaald middel in te zetten waardoor het voor een kind gemakkelijker wordt om te leren en te werken. Zo’n middel kan bijvoorbeeld een domein (een vaste, prikkelarme werkplek) zijn, een koptelefoon of een time timer. Ook kan besloten worden onze logopediste of creatief therapeute te vragen de leerling onder schooltijd specifieke ondersteuning en hulp te bieden.
Leerlingbespreking Het is niet altijd mogelijk om tijdens de groepsbespreking de oorzaak van de achterblijvende prestatie te achterhalen. Als dat zo is, wordt de leerling aangemeld voor een leerlingbespreking. De school stelt de ouders hier van op de hoogte. Leerlingen worden ook aangemeld voor een leerlingbespreking als de getroffen maatregelen niet tot het gewenste resultaat leiden of als er (ernstige) problemen zijn in de klas.
17
Schoolgids voor de Sterrenkijker
De Commissie voor de begeleiding Leerlingen die zijn aangemeld voor de leerlingbespreking zijn opgenomen in het systeem van zorg en begeleiding op schoolniveau. Dit betekent: de Commissie voor de begeleiding (CvB) is nu aan zet. De Sterrenkijker kent een smalle CvB en een brede CvB. Bij de keuze voor bespreking in de smalle CvB gaat de voorzitter er van uit dat zij de leerkracht goed op weg kan helpen. De brede CvB is aan de orde als leraar en voorzitter inschatten dat het wenselijk is de hulpvraag van de leerling vanuit verschillende invalshoeken te bekijken.
Verschillende deskundigen De brede CvB is een multidisciplinair team. Aan de bespreking in de brede CvB doen verschillende deskundigen vanuit verschillende disciplines mee: de betrokken leerkracht, de (locatie)directeur, de maatschappelijke deskundige, de orthopedagoog, de intern begeleider tevens voorzitter van de CvB en zo nodig de gezinsvoogd, de schoolarts, de logopediste en de creatief therapeute. Voordat de leerling in de brede CvB wordt besproken, stelt de leerkracht de ouders van dit voornemen op de hoogte.
Belangrijke vragen De brede CvB heeft zowel een diagnostische als adviserende taak. Voor De Sterrenkijker is een leerlingbespreking in de brede CvB een zinvolle heroriëntatie waarin verschillende disciplines via een combinatie van vragen tot een gewenste aanpak proberen te komen. Het gaat dan om vragen als: • wat is er aan de hand? • om welk type probleem gaat het? • waarom zijn deze problemen er? • welke factoren in het kind, de onderwijsleer situatie en/of opvoedingssituatie kunnen het probleem verklaren? • hoe kan deze leerling het beste geholpen worden?
Mogelijke besluiten De bespreking in de brede CvB kan leiden tot besluiten als: • we stellen de ouders voor een handelingsplan op te stellen, • aanvullend diagnostisch onderzoek te doen, of • aanvullende expertise in te schakelen. Dit laatste gebeurt als de CvB concludeert dat de ‘instrumenten’ van de school zijn uitgeput of dat de mogelijkheden om tot een oplossing te komen de kerntaak van de school te ver overstijgen. Als het inschakelen van externe expertise en de reeds ondernomen interventies niet tot het gewenste resultaat leiden, zijn er twee opties. De CvB kan besluiten dat het beter is de leerling in een leerroute te plaatsen die minder ambitieus is of aangeven dat doorverwijzing naar een andere (onderwijs) setting het meest geëigend is.
18
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Overstappen naar vervolgonderwijs Overstappen naar voortgezet vervolgonderwijs is voor elk kind spannend. Via de ‘trajectklas’ bereiden we onze leerlingen daarop voor. De laatste weken van het schooljaar bieden we onze schoolverlaters een aantal specifieke activiteiten, in de eigen klas of in kleine groepjes buiten de klas. Het doel is om leerlingen goed voor te bereiden op de veranderingen die eraan komen. We geven leerlingen voorlichting over wat zij tegenkomen op de nieuwe school zoals een lesrooster, mentoren, gele kaarten, tussenuren, agendabeheer. We geven in kleine groepjes projectlessen over groepsgedrag, kopieergedrag, alcohol, drugs, roken, pesten, samenwerken, zelfstandigheid en zelfredzaamheid.
Vervolgadvies Leerlingen van De Sterrenkijker kunnen naar alle vormen van het voortgezet onderwijs gaan. Dat noemen we ‘uitstromen’. In februari/maart doen de schoolverlaters mee aan een schooleind-onderzoek of de Eindtoets basisonderwijs van het Cito. Als de resultaten bekend zijn, stelt de school een onderwijskundig rapport op en nodigt de leerkracht de ouders uit om dit vervolgadvies te bespreken. Door de op handen zijnde wetgeving kan het advies van de school geen verrassing zijn voor ouders. In het ontwikkelingsperspectief wordt immers vanaf leerjaar 6 jaarlijks vastgelegd wat volgens de school de te ver wachten uitstroombestemming is en welke setting daarbij het beste past. Wel is het zo dat de ouders uiteindelijk zelf bepalen op welke vorm van voortgezet onderwijs zij hun kind aanmelden. Het besluit een leerling toe te laten, ligt bij de school voor voortgezet onderwijs.
Tussentijdse schoolverlaters Leerlingen die tussentijds onze school verlaten, krijgen van ons een onder wijskundig rapport mee met daarin de gegevens die de nieuwe school/setting nodig heeft om een makkelijke overgang te kunnen realiseren. Waar gingen onze leerlingen heen? In de afgelopen vijf schooljaren zijn de leerlingen van De Sterrenkijker doorgestroomd naar:
Onderwijsvorm
2009 -2010
2010 -2011
2011 -2012
Praktijkonderwijs SO cl.3 SO cl.4 VSO cl.4 VSO/VMBO VSO cl4 HAVO VMBO HAVO/VWO Gymnasium
2
1
4
2012 -2013
1 6
10
7
6 8
2 12 2
2 13 3
13 2 1 9 1 1
2013 -2014
2 3 1 20 3 9 1
19
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Hoe betrekt De Sterrenkijker de ouders? Ons onderwijs is gebaseerd op de aanname ‘ouders zijn onze partners in onderwijs en opvoeding’. In de contacten met ouders gaat het om tweerichtingsverkeer en wederzijdsheid. Wij hechten erg aan een goede samenwerking, omdat juist dan kinderen de kans krijgen om zich – binnen hun mogelijkheden – optimaal te ontwikkelen. Ongeveer om de acht weken nemen de leerkrachten telefonisch contact op met ouders. Ze vertellen dan hoe het met uw kind op school gaat en vragen hoe het thuis gaat. Ouders kunnen zelf ook tot een uur na schooltijd bellen om iets met de leerkracht te bespreken. Het kan zijn dat de leerkracht niet bereikbaar is omdat hij of zij in overleg zit. Dan wordt u teruggebeld.
Gesprek op school U kunt als ouder ook een afspraak maken voor een gesprek op school. Onze leerkrachten gaan niet op huisbezoek; onze maatschappelijke deskundigen verzorgen de thuisbegeleiding. Zij nemen minimaal twee keer per jaar contact met u op. Ook zij bespreken met u de ontwikkeling van uw kind. Uitgangspunt daarbij is het ontwikkelingsperspectief, maar ook onderwerpen die het gezin raken komen aan bod.
Kom kennismaken en kijken Aan het begin van het schooljaar organiseren wij een kennismakingsavond. Daarnaast is er één keer per jaar een inloopavond en één keer per jaar een inloopmiddag waarop ouders en kind samen het werk en de schriften kunnen bekijken.
20 - minuten gesprek De leerkracht bespreekt het rapport eerst met het kind. Daarna nodigt de leerkracht de ouders uit voor een 20 - minuten gesprek. In de bespreking met de ouders gaat het om het rapport en om het verslag. In het verslag staan de aandachtpunten die de leerkracht alleen met hen wil bespreken. Vanzelfsprekend kunnen ouders ook gesprekspunten voor het 20 - minutengesprek inbrengen.
Informatie over actuele zaken Wij houden u op de hoogte van de actuele gang van zaken via onze nieuwsbrief Het Sterrennieuws. De nieuwsbrief informeert u over lopende zaken zoals geplande schoolreisjes, het kerstfeest of het bezoek van de Onderwijsinspectie. Het Sterrennieuws verschijnt één keer in de tien weken of wanneer daar een directe aanleiding voor is. Verder houden wij onze website up-to-date. Als u informatie mist, dan horen wij dat graag.
Thema-avond Minstens één keer per schooljaar organiseren wij een thema-avond voor ouders. Het thema heeft altijd te maken met opvoeding en onderwijs. De uitnodiging wordt tijdig door ons verzonden, zodat u die avond vrij kunt houden in uw agenda.
20
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Informatievoorziening aan gescheiden ouders Ons uitgangspunt is dat iedere ouder in beginsel recht heeft op informatie van de school over zijn of haar kind. Wij houden ons echter aan de wet. Dat betekent dat er wel verschillen zijn in het recht op informatie. De ene ouder heeft recht op meer informatie dan de andere; een enkele ouder heeft zelfs geen recht op informatie. Dit heeft te maken met de situatie die is ontstaan.
Recht op informatie Voor ouders die met elkaar getrouwd zijn of samenwonen en die het gezag over hun kinderen hebben, is de situatie gemakkelijk. Zij krijgen steeds gezamenlijk alle informatie over hun kind. Voor ouders die gescheiden zijn, die niet meer bij elkaar wonen en die beiden het gezag hebben, ligt het niet anders. Zij hebben allebei recht op alle informatie over hun kind. Beide ouders dienen dan wel hun verschillende adressen door te geven aan de directeur van onze school. Beide ouders krijgen een uitnodiging voor een rapportavond of thema-avond.
Wettelijke beperkingen informatierecht Ouders die geen gezag (meer) hebben over het kind, hebben ook recht op informatie. Deze ouders zullen daar wel zelf om moeten vragen. De school hoeft uit zichzelf geen informatie te geven aan deze ouders. Als het gaat om de vader moet deze bovendien het kind hebben erkend. Als dat niet het geval is, heeft hij geen recht op informatie, ook niet als hij erom vraagt. Het beperkte recht op informatie over het kind betreft alleen belangrijke feiten en omstandigheden, dus informatie over schoolvorderingen en informatie die andere aspecten van de ontwikkeling raken. Als het belang van het kind met het verstrekken van de informatie in het geding is, dan hebben deze ouders geen recht op informatie. Dit kan het geval zijn als een rechter of een psycholoog heeft geoordeeld dat het geven van informatie aan deze ouder het kind zal schaden. Hiervan moet het schriftelijk bewijs aan de directeur worden overlegd. Dit bewijs wordt aan het dossier van de leerling toegevoegd. Aan de niet met gezag belaste ouder wordt alleen informatie verstrekt die ook aan de ouder met gezag wordt gegeven. Voogden hebben hetzelfde recht op informatie als ouders met gezag. Grootouders daarentegen hebben geen wettelijk recht op informatie .
Medezeggenschapsraad Elke school in Nederland heeft een medezeggenschapsraad (MR). Dat is wettelijk zo geregeld. Een MR bestaat uit ouders en personeel. De MR praat mee over alles wat met de school te maken heeft en kan dus invloed uitoefenen op het beleid van de school. De omvang van de raad is afhankelijk van het aantal leerlingen op een school. Verkiezingen bepalen wie er mag meepraten en meebeslissen in de MR. In het medezeggenschapsreglement staat hoe de verkiezingen zijn geregeld. Op de website van de WMS (Wet medezeggenschap op scholen) vindt u achtergrondartikelen en uitgebreide informatie over de Wet medezeggenschap op scholen.
Adres MR Er is één MR voor De Sterrenkijker en De Sonnewijser. De MR is bereikbaar via het postadres van De Sonnewijser: Gerrit van de Veenstraat 24, 5348 RD Oss, telefoon 0412 - 626300. Mailadres:
[email protected] Voor meer informatie over de MR kunt u onze website raadplegen: www.desterrenkijker.nl
21
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Wat u nog meer moet weten Naast alle informatie over ‘wat kinderen bij ons leren’ en ‘hoe wij dat onderwijs verzorgen’ zijn een paar andere zaken ook van belang. Wij lichten ze kort toe: Overblijven Onze school heeft een regiofunctie. Tussen de middag blijven alle kinderen over op school. Ze eten in de eigen groep onder toezicht van hun groepsleerkracht. Brood nemen zij van thuis mee. De Sterrenkijker doet mee aan de schoolmelk-regeling van de Melkunie. Aan het begin van het schooljaar inventariseren wij welke ouders hun kind hieraan deel willen laten nemen. De Melkunie brengt de kosten rechtstreeks via een acceptgiro bij u in rekening. Natuurlijk is deelname aan de schoolmelkregeling niet verplicht. U kunt uw kind ook van huis fruit en/of iets te drinken meegeven. Aan het verplichte overblijven op school zijn geen kosten verbonden.
Tanden poetsen op school Alle leerlingen poetsen na het eten hun tanden. De school zorgt twee keer per jaar voor een nieuwe tandenborstel en natuurlijk ook voor tandpasta. Het is goed om ook thuis hier een vaste gewoonte van te maken.
Jeugdtandverzorging U kunt op school een aanmeldingsformulier krijgen als u uw kind wilt laten deelnemen aan de regeling jeugdtandverzorging. Uw kind wordt dan twee keer per jaar tijdens de schooluren opgeroepen voor een tandheelkundige controle. De controle in Oss gebeurt op de Obrechtstraat 25 (telefoon: 0412 - 643215) en in Uden op Stationsweg 3 (telefoon: 0413 - 252739). De Jeugdtand-verzorging haalt en brengt de kinderen zelf met een eigen busje.
Schoolartsen Vroeger deed de schoolarts puur medisch onderzoek, tegenwoordig is er minstens evenveel aandacht voor psychosociale aspecten, zoals een gezonde sociaal-emotionele ontwikkeling. De schoolarts behandelt niet zelf, maar verwijst een kind door naar de huisarts, de specialist of naar de jeugdhulpverlening. De schoolarts In Oss is mevrouw Y. Kip en de schoolarts in Uden is dat de heer J. Gerretsen. Beide zijn jeugdarts bij de GGD. Hart voor Brabant. U kunt hen tussen acht uur ’s morgens en twee uur ’s middags bereiken op 0900 - 4636443, keuzeoptie 2: het afspraken-bureau jeugdgezondheidszorg.
Mobieltjes Veel kinderen hebben een mobiele telefoon. Op school hebben zij die niet nodig. Een mobieltje mag op school niet aanstaan. Ook telefoneren, foto’s nemen of filmpjes maken met het eigen mobieltje staan wij niet toe. Als leerlingen moeten telefoneren, mogen zij de telefoon van school gebruiken. Als kinderen hun mobieltje toch mee naar school nemen, is dit voor eigen risico.
De schoolfotograaf De schoolfotograaf komt één keer per jaar langs om foto’s te maken van de kinderen. Op onze traditionele kerstmarkt kunt u de foto’s bekijken en natuurlijk kopen.
22
Schoolgids voor de Sterrenkijker
De schoolbibliotheek In Oss halen we om de vijf weken boeken bij de bibliotheek. Elke groep mag dan 25 leesboeken uitzoeken. Deze boeken zijn bedoeld voor het individuele lezen en afgestemd op de leesniveaus van de leerlingen. In Uden zijn voor alle leerlingen plusabonnementen afgesloten. De leerkrachten kunnen elke drie weken nieuwe boeken voor hun klas halen. Daarnaast doen de leerlingen mee aan de speciale projecten Leesbevordering van de bieb.
Oefentherapie Cesar. Bewegen is essentieel voor de ontwikkeling van een kind. Het kan zijn dat ‘bewegen’ en ‘spelen’ extra aandacht vraagt. Op de Sterrenkijker bestaat de mogelijkheid nieuwe leerlingen, waarbij er op dit punt van de (senso) motorische ontwikkeling zorgen zijn, beter te bekijken. Dit gebeurt op de Sterrenkijker onder schooltijd door een kinderoefentherapeut. Als er bijzonderheden zijn of er is aanleiding voor een verder onderzoek of een behandeling, stelt de school de ouders op de hoogte. Hiervoor is een verwijzing van de huisarts nodig.
Klachtenprocedure Het is wettelijk geregeld dat ouders een klacht kunnen indienen over medewerkers van de school. Een klacht over een medewerker kan het beste eerst met de betreffende persoon worden besproken. Als het resultaat van dit gesprek onbevredigend is, kan de klacht neergelegd worden bij de (locatie)directeur en als dit niet tot een oplossing leidt bij het bestuur. Mocht het zo zijn dat het bestuur en/of de directeur niet tot overeenstemming kunnen komen, dan kan de ouder zich met een klacht melden bij de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs van de Vereniging Bijzondere Schoolbesturen. Postadres: Bezuidenhoutseweg 225, 2594 AL Den Haag, telefoon: 070 3315252. De klachtenregeling ligt ter inzage op school.
Interne vertrouwenspersoon Onze vertrouwenspersoon is mevrouw Annabelle Rojo. Zij is aan onze school verbonden als maatschappelijke deskundige. U kunt erop rekenen dat zij uw probleem vertrouwelijk behandelen. Zij is bereikbaar in Oss op 0412 – 655042. In Uden op 0413 - 270040.
Externe vertrouwenspersoon Naast deze interne vertrouwenspersoon is er een externe vertrouwenspersoon. Deze persoon is door het bestuur benoemd voor als er klachten zijn op het gebied van seksuele intimidatie, discriminatie, agressie en geweld tegen leerlingen. Wij hopen natuurlijk van harte dat dergelijke klachten nooit zullen voorkomen. De externe vertrouwenspersoon heeft als belangrijkste taak ouders bij te staan en te adviseren bij het indienen van een klacht bij de klachtencommissie. Onze externe vertrouwenspersoon is mevrouw M. van de Boom. Ze is bereikbaar via de GGD. Hart van Brabant, telefoon: 0900 - 4636443. Klachten over seksueel misbruik, intimidatie, fysiek en/of psychisch geweld kunt u ook melden bij het Centraal meldpunt vertrouwensinspectie van de Inspectie van het Onderwijs: 0900 - 1113111.
Schorsing en verwijdering Scholen voor speciaal onderwijs zoals De Sterrenkijker mogen een leerling schorsen. Dit houdt in dat de leerling tijdelijk geen toegang heeft tot de school. Het schoolbestuur kan zelf bepalen wanneer het een leerling schorst. Er is hierover niets geregeld in de wet. Meestal gaat het bij schorsen om ernstig grensoverschrijdend gedrag.
Bezwaar maken tegen schorsing Als ouders vinden dat hun kind ten onrechte is geschorst, kunnen ze bij het schoolbestuur bezwaar aantekenen tegen de schorsing. Als dit bezwaar niet wordt aanvaard, kunnen zij een klacht indienen bij de klachtencommissie (zie klachtenprocedure) of naar de civiele rechter stappen. In dat laatste geval moeten zij een advocaat in de arm nemen.
23
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Verwijdering In bepaalde gevallen kan De Sterrenkijker een leerling verwijderen. Dit houdt in dat de leerling geen toegang meer heeft tot de school. Dit gebeurt bijvoorbeeld als er sprake is van voortdurend storend ernstig agressief gedrag of als er ernstige conflicten zijn waarbij mogelijk ook de ouders zijn betrokken. Of een leerling van een school mag worden verwijderd, moet per geval worden beoordeeld. De rechter heeft hierbij het laatste woord. Er zijn wettelijke regels voor het verwijderen en de manier waarop de school u en uw kind over de verwijdering informeert. Deze regels zijn als volgt: • De beslissing over verwijdering van een leerling ligt bij het bestuur van de school. Voordat een leerling wordt verwijderd, moet het bestuur eerst naar het verhaal van de ouders en de betreffende leerkracht luisteren. Een bestuur mag een leerling pas definitief verwijderen als er een andere school is gevonden of als de school aantoonbaar gedurende acht weken zonder succes heeft gezocht naar een andere school. De school is verplicht om de leerplichtambtenaar direct in te lichten over een besluit tot verwijdering. Het bestuur moet altijd aangeven wat de reden is van de verwijdering. •Het bestuur is verplicht ouders erop te wijzen dat zij bezwaar kunnen maken tegen de beslissing om hun kind te verwijderen. Een bezwaar moeten zij binnen zes weken nadat het besluit schriftelijk aan hen kenbaar is gemaakt, schriftelijk indienen bij het bestuur van de school. Het bestuur neemt vervolgens binnen vier weken een beslissing op het bezwaar, maar niet voordat het de ouders of voogd in de gelegenheid heeft gesteld om hun bezwaren mondeling toe te lichten. De school moet ouders tevens in de gelegenheid stellen om kennis te nemen van de adviezen en rapporten die zijn gebruikt bij het besluit over de verwijdering van hun kind. •Tijdens de bezwaarprocedure hoeft de school de leerling niet toe te laten. Als ouders dat toch willen, kunnen zij een kort geding aanspannen bij de civiele rechter. In het laatste geval moeten ouders zich laten bijstaan door een advocaat. •Als de school in de beslissing op het bezwaar vast houdt aan de verwijdering van de leerling, kunnen ouders de zaak voorleggen aan de civiele rechter. Ook dan moeten zij zich laten bijstaan door een advocaat.
Sponsoring Als het op sponsoring aankomt, zijn we zeer terughoudend. Wel zijn we altijd heel blij met schenkingen, omdat daar geen tegenprestatie tegenover staat en wij dus niet beperkt worden in de wijze waarop wij ons onderwijs inrichten. Schenkingen in welke vorm dan ook zijn van harte welkom!
Ongevallenverzekering De Sterrenkijker sluit aan het begin van het schooljaar een collectieve ongevallenverzekering af. Dit betekent dat alle leerlingen tegen ongevallen op school en tijdens festiviteiten die de school organiseert, verzekerd zijn.
WA-verzekering zelf afsluiten Veel ouders denken dat de ongevallenverzekering ook de wettelijke aansprakelijkheid van leerlingen dekt. Dat is niet zo. Een verzekering tegen wettelijke aansprakelijkheid moet iedereen zelf bij een verzekeringsmaatschappij afsluiten.
24
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Leerlingenvervoer De vervoersregelingen van gemeenten verschillen. We krijgen er dan ook regelmatig vragen over. In principe geldt dat leerlingen zoveel mogelijk op eigen gelegenheid of met het openbaar ver voer naar school gaan. Wanneer dit niet mogelijk is, kunnen ouders bij de afdeling onderwijs van hun woongemeente aangepast vervoer aanvragen. Het vervoer gebeurt dan meestal per taxi(busje).
Taxi Ondanks het feit dat het taxivervoer niet een verantwoordelijkheid is van de school en wordt uitgevoerd in opdrachten van de woongemeenten van de kinderen, onderhouden wij nauw contact met de vervoersbedrijven. Bij klachten van chauffeurs over het gedrag van leerlingen in de bus, spreken wij hen op school aan. Als de klachten aanhouden, stellen wij ook de ouders van de betreffende leerling op de hoogte. Met de bedrijven en de leerlingen hebben wij de volgende vaste afspraken gemaakt: •taxichauffeurs mogen niet roken in de bus; •kinderen mogen niet eten of snoepen; •tijdens het vervoer hebben de kinderen de veiligheidsgordel om; •tijdens de rit blijven de kinderen op hun eigen, vaste plaats zitten; •kinderen mogen problemen in de bus niet fysiek oplossen, maar moeten deze op school melden bij de vaste contactpersonen.
Ouderbijdrage De Sterrenkijker vraagt een vrijwillige ouderbijdrage van € 45,00 per jaar. Dit geld besteden we aan bijzondere activiteiten zoals het schoolreisje, kerst en Sinterklaas. Aan het begin van het schooljaar ontvangt u de ‘Overeenkomst ouderbijdrage’ met het verzoek die door u getekend naar ons terug te sturen. Vervolgens ontvangt u in de loop van het schooljaar een acceptgiro, waarmee u de bijdrage kunt overmaken. Als u in termijnen wilt betalen, dan kan dat. Wel moet u dat even doorgeven aan onze administratie.
Buitengewoon verlof De Sterrenkijker is gebonden aan de leerplichtwet. De leerplichtwet kent geen snipperdagen of extra vakanties: kinderen moeten elke schooldag naar school. Bij bepaalde bijzondere omstandigheden kunnen wij wel extra vrij geven. Dit kan bijvoorbeeld bij feestdagen die voortvloeien uit godsdienst of levensovertuiging, of bij bepaalde familieaangelegenheden. De leerplichtwet stelt ook dat een directeur op verzoek extra vakantie kan toestaan. Dan moet er echter aan alle drie van de volgende voorwaarden worden voldaan: 1 tenminste één van de ouders heeft een beroep met seizoensgebonden werkzaamheden, bijvoorbeeld in de agrarische sector of de horeca; 2 het gezin kan in dat schooljaar in geen van de andere schoolvakanties met vakantie;. en 3 de extra vakantie valt niet in de eerste twee weken van het schooljaar. De extra vakantie waarvoor de directeur toestemming mag geven, mag nooit langer dan tien dagen duren. Wij verwachten van onze ouders dat zij zeer terughoudend zijn in het aanvragen van extra verlof.
Stagiaires Voor pabo-studenten (pedagogische academie basisonderwijs) en SPW (sociaalpedagogisch werk) is van belang dat zij via een stageplaats praktijkervaring opdoen bij scholen. Ook bij ons zijn stagiaires. Deze studenten voeren onder verantwoordelijkheid van de groepsleerkracht stage-opdrachten uit. Ze geven bijvoorbeeld bepaalde lessen, leren hoe ze een groeps- of handelingsplan moeten maken en leren ‘goed naar kinderen te kijken’.
25
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Vervanging van leerkrachten Ons uitgangspunt is dat leerlingen bij ziekte van een leerkracht niet naar huis worden gestuurd. In eerste instantie nemen leerkrachten die ondersteunende activiteiten verrichten en op dat moment dus niet voor de klas staan, de klas over. Als het niet mogelijk is om intern voor vervanging te zorgen, worden de leerlingen over de andere klassen verdeeld. Alle leerkrachten maken aan het begin van het schooljaar een soort van ‘noodpakket’ en een verdeelsleutel. Zij bespreken dit voor met de leerlingen, zodat voor alle leerlingen duidelijk is naar welke groep zij gaan en welk werk zij moeten doen als de eigen leerkracht er niet kan zijn. Toch is het niet altijd mogelijk is om een goede oplossing te vinden. Soms zijn wij genoodzaakt om, in het belang van de rust en veiligheid in de school, een klas een keer vrij geven. In dat geval bieden wij ouders die geen opvang voor hun kind kunnen regelen omdat zij moeten werken, een oplossing.
Wat staat er voor komend jaar op de ontwikkelagenda? ‘Werken met het ontwikkelingsperspectief als basisprincipe voor de planning van het onderwijsaanbod aan leerlingen’ is de naam van het innovatietraject dat in het schooljaar 2011 - 2012 is ingezet. Met dit innovatietraject speelde De Sterrenkijker alvast in op de eisen die op 1 augustus van kracht werden. Grote gevolgen De wetswijziging had grote gevolgen voor ons onderwijs. Zo schrijft de wetgever voor dat wij als school voor alle leerlingen in plaats van een handelingsplan, een ontwikkelingsperspectief moeten opstellen. Voor de invulling van het ontwikkelingsperspectief zijn leerrendementsverwachting, uitstroomniveau en -bestemming, belemmerende en compenserende factoren belangrijke elementen. Ook werken we nu met groepsplannen en stellen we alleen nog een handelingsplan op als een leerling niet meekan met het groepsplan. U heeft hier in de verschillende hoofdstukken van deze schoolgids over kunnen lezen.
Inspectie onder de indruk Er is in het schooljaar 2011 - 2012 heel hard gewerkt om alle veranderingen op tijd in te voeren. Op 5 juni 2012 heeft de Inspectie van het Onderwijs de kwaliteit van het onderwijs op De Sterrenkijker bekeken en ons een basisarrangement toegekend. Dit betekent dat de onderwijsinspectie het vertrouwen uitspreekt in de kwaliteit van ons onderwijs. In de nabespreking gaven de inspecteurs aan onder de indruk te zijn van de kwaliteit van de lessen, de kwaliteit van het zelfstandig werken door de leerlingen en het vele werk dat in het achterliggende jaar is verzet. U kunt het inspectierapport vinden op onze website.
26
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Werk aan de winkel: De ontwikkelagenda voor 2014 – 2015: In het schooljaar 2013 – 2014 zijn alle in gang gezette veranderingen doorontwikkeld. De ontwikkelagenda voor het schooljaar 2014 – 2015 staat in het teken van borging, de verankering van de nieuwe werkwijze in de onderwijspraktijk. Om dit te kunnen, hebben we in een professionaliseringskader uitgewerkt op welke manier we de kwaliteit van het onderwijspersoneel kunnen en willen waarborgen. In het schooljaar 2014 – 2015 gaan leerkrachten met steun van de directie aan de slag met: • het verder ontwikkelen van een bekwaamheidsdossier (een wettelijke verplichting); • het werken met een persoonlijk ontwikkelingsplan (een wettelijke verplichting); • collegiale consultatie; • het bezoeken van elkaars klassen aan de hand van een vooraf vastgesteld thema; • collegiale klassenbezoeken bij andere scholen (‘gluren bij de buren’); • het invoeren van de methode Taal in blokjes, een methode een methode voor leerlingen met hardnekkige lees- en spellingsproblemen. Daarnaast staat er een teamgerichte scholing op de agenda, namelijk: -
een cursus Hoogbegaafdheid en Asperger. een cursus Ondersteuning van leerlingen met Dyslexie
De meer formele begeleiding van beginnende leerkrachten blijft ook in het schooljaar 2014 – 2015 een speerpunt. Op De Sterrenkijker is daarvoor formatie vrij geroosterd. Verder zal in het voorjaar 2015 een tevredenheidsonderzoek uitgezet worden. Het tevredenheidsonderzoek biedt ons de mogelijkheid om te achterhalen hoe ouders, medewerkers en leerlingen de kwaliteit en de organisatie van het onderwijs op De Sterrenkijker ervaren. De resultaten van het tevredenheidsonderzoek gebruiken wij bij de doorontwikkeling van ons kwaliteitsbeleid.
Praktische informatie Directeur De Sterrenkijker: De heer H.M. (Hans) van der Burg
Contactgegevens De Sterrenkijker locatie Oss Marius de Langenstraat 4 5348 AK Oss Telefoon: 0412 – 655042 Locatiedirecteur: Geert Niland De Sterrenkijker locatie Uden Land van Ravensteinstraat 56 5402 EK Uden Telefoon: 0413 – 270040 Directeur: Hans van der Burg
27
Schoolgids voor de Sterrenkijker
Schooltijden De schooldagen hebben een vast ritme. De schooldag begint elke dag om 8.30 uur en eindigt om 14.00 uur.
Toezicht op school Vanaf 8.15 uur is de poort naar het schoolplein open. Vanaf die tijd vallen leerlingen onder de toezicht-regeling van de school. Dit betekent dat zij niet de buurt ingaan of zich op straat mogen ophouden, maar direct na aankomst via het plein naar binnen gaan.
Ziekmelding Wij verwachten dat ouders van een ziek kind dit vóór 8.30 uur aan ons melden. Als een leerling om een andere reden lessen moet verzuimen, horen we dit graag van te voren. Als een leerling zonder bericht afwezig is, neemt de school om 10.00 uur contact op met thuis. In dat geval is de directeur verplicht de leerplichtambtenaar te melden dat sprake is van ongeoorloofd verzuim.
Vakantierooster schooljaar 2014-2015: 1e schooldag Herfstvakantie Kerstvakantie Voorjaarsvakantie Paasvakantie Meivakantie Hemelvaart 2e pinksterdag Zomervakantie
maandag 25 augustus 20 t/m 24 oktober 22 dec. t/m 2 januari 16 febr. t/m 20 februari 3 april t/m 6 april 27 april t/m 8 mei 14 en 15 mei 25 mei 16 juli t/m 28 augustus
‘Het gaat immers om de toekomst van uw kind’ 28
Schoolgids voor de Sterrenkijker
De Sterrenkijker locatie Oss
De Sterrenkijker locatie Uden
Marius de Langenstraat 4
Land van Ravensteinstraat 56
5338 AK Oss
5402 EK Uden
Telefoon: 0412 - 655042
Telefoon: 0413 - 270040
Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van De Sterrenkijker Colofon Uitgave: De Sterrenkijker , Oss/Uden Concept en tekst: drs. Anneke Lassing-van Midden, ‘s-Hertogenbosch Eindredactie: Dirk Mulder , Utrecht Vormgeving: Hans van Es, Amsterdam Fotografie: Malou Furtjes, Nijmegen © De Sterrenkijker 2012, Oss/Uden
29