Een nieuwe start voor de Tetterodehal Beleidsnotitie ten behoeve van de Gemeente Bloemendaal juli 2008
Colofon
Onderzoek uitgevoerd in opdracht van Gemeente Bloemendaal
Dit is een uitgave van Sportservice Noord-Holland Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaargemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, software of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
Auteurs drs. E. Puyt msm mr. P. J. van der Aart
Vormgeving en productie Sportservice Noord-Holland
Kantooradres Nieuwe Gracht 7 2011 NB Haarlem
Postadres Postbus 338 2000 AH Haarlem www.sportservicenoordholland.nl
[email protected]
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
2
Management summary Samenvatting In deze notitie is het unieke karakter gebleken van de Tetterodehal. Ooit was de Tetterodehal een bruisende ontmoetingsplaats van sportliefhebbers in Bloemendaal. De oprichters hebben gekozen voor een creatieve en krachtige formule, die menige storm heeft doorstaan. In deze notitie worden de maatregelen geschetst die nodig zijn voor een nieuwe start van de Tetterodehal. Momenteel is het grootste probleem ten aanzien van het gebruik (zie hoofdstuk 2) het lage bespelingpercentage van de multihal. Dankzij de combinatie met een economisch rendabele tennishal leidt dit echter niet tot een verliesgevende exploitatie. Wel wordt geconstateerd dat het van groot belang is om de bezetting van de multihal te vergroten. Vanuit maatschappelijk oogpunt worden kostbare mogelijkheden niet benut. Als de dalende trend doorzet komt de exploitatie wel in de rode cijfers en is de organisatorische infrastructuur wegbezuinigd. De oorzaak (zie hoofdstuk 3) is gelegen in enerzijds de complexe interne organisatie. Er zijn drie partijen betrokken bij het beheer waardoor er verwarring ontstaat over de uitvoering van de verschillende taken. Tevens zijn processen met betrekking tot verhuur en communicatie met klanten niet goed ingericht. Anderzijds blijkt dat geen van de drie partijen de verantwoordelijkheid voelt of deskundigheid heeft om nieuwe sportactiviteiten te initiëren of te organiseren. In de huidige beheerstructuur ontbreken de prikkels voor de verschillende partijen om te streven naar een optimale bezetting van de hal. Met het Mulier Instituut (Breedveld, 2008, 9-10) is Sportservice Noord-Holland van mening dat een meer ondernemende benadering van groot belang is om in te kunnen spelen op de behoeftes van de (potentiële) sportliefhebbers in Bloemendaal. In lijn met de landelijke trend blijkt ook rondom de Tetterodehal een concrete vraag naar sportvoorzieningen. Van zaalhockeyers tot duinrecreanten, van jong tot oud, zijn er groepen die ruimte zoeken voor hun activiteiten. Naar onze mening kan de Tetterodehal zich ontwikkelen tot een moderne sportieve ontmoetingsplaats die een centrale plaats inneemt in de gemeente. Dit toekomstbeeld wordt geschetst in hoofdstuk 4. Uiteindelijk werken wij in hoofdstuk 5 toe naar een situatie waarin de gemeente, als eigenaar, de optimale beheersstructuur kan kiezen. Om deze structuur toe te lichten maken wij het onderscheid tussen een drietal taken die bij het beheer van sportaccommodaties van belang zijn: 1. Het technische beheer (verantwoordelijk voor verhuur, administratie en onderhoud). 2. Het sportieve beheer (verantwoordelijk voor het organiseren en initiëren van sportactiviteiten) 3. De horecavoorziening (de gastheerfunctie). Bij de analyse van het gebruik en het beheer is gebleken dat er drie partijen betrokken zijn bij het beheer maar dat géén van hen de vaardigheden heeft om het sporttechnische beheer goed uit te kunnen voeren. Terwijl bij het sporttechnische beheer de sleutel ligt tot het optimaal benutten van de Tetterodehal om in te kunnen spelen op de behoeftes van de burgers van Bloemendaal. Gezien de schaal van het complex is het wenselijk de organisatiestructuur te vereenvoudigen, zodat er maximaal twee partijen betrokken zijn bij het beheer. Hoewel er verschillende modellen denkbaar zijn pleiten wij ervoor om het technische en het sportieve beheer te combineren. In een volledig bezette hal kunnen de activiteiten 1 en 3 uitstekend gecombineerd worden. Wij stellen dat voor de Tetterodehal de combinatie het beste is waarbij het technische en sportieve beheer gecombineerd worden (het ‘sportieve’ model). Dit betekent dat een ‘ondernemende sportorganisatie’ streeft naar het introduceren van nieuwe concepten om de bezetting te maximaliseren. Deze partij plukt dan ook de vruchten in de vorm van gestegen huurinkomsten. De horecavoorziening wordt uitbesteed aan een gespecialiseerde partij. Dit model komt ook tegemoet aan de vraag van alle gebruikers om een betrokken beheerder met een passie voor sport. De gemeente heeft slechts één contractpartner in deze opzet. Door het aanstellen van een combinatiefunctionaris worden bij de nieuwe start van de Tetterodehal structurele verbindingen gelegd tussen maatschappelijke sectoren, sport, onderwijs en welzijn. De Tetterodehal krijgt zo een centrale plaats in het gemeentelijke sportbeleid. Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
3
In hoofdstuk 6 worden deze modellen ook in juridische zin beoordeeld. Gezien de lopende contracten zal het enige tijd duren voor de optimale configuratie bereikt zal zijn. Wel wordt aanbevolen om alle partijen te vragen om opnieuw te bepalen wat hun bijdrage aan de toekomst van de Tetterodehal kan zijn binnen de kaders die de gemeente als nieuwe eigenaar zal bepalen. Aan een dergelijke nieuwe offerteronde kunnen vanzelfsprekend ook andere partijen worden uitgenodigd om deel te nemen. Aanbevelingen Dat betekent niet dat op korte termijn al aanzienlijke winst kan worden geboekt. In het volgende schema worden de voorgestelde aanbevelingen gerangschikt, waarbij er speciale aandacht is voor de quick wins, die maatregelen die op korte termijn ingevoerd kunnen worden en een groot effect sorteren of de weg plaveien voor latere maatregelen. Toelichting
Resultaat
1.1 Verbeteren gebruik door verenigingen
Het inspelen op concrete wensen van verenigingen.
Stijging bespelingpercentage met 15% tot ruim 40 % in 2009 met 40% tot ruim 50 % in 2010
1.2 Opzetten beweegteams
Ontwikkelen nieuwe concepten voor sport en bewegen waarbij de Tetterodehal een centrale plaats inneemt.
Betrekken stakeholders. Staalkaart behoeftes . Aanzet nieuwe structuur.
1.3 Kwalitatieve toets
Kwalitatieve toets van de hal. Beoordeling op technische staat en criteria als functionaliteit, uitstraling, arbo-eisen, brandveiligheid en sociale veiligheid.
Bepalen volgorde van mogelijke en noodzakelijke investeringen.
1.4 Verbeteren fysieke en sociale veiligheid
Verplaatsen ingang, aanpassen fietspaden, verbeteren verlichting en uitstraling.
Cruciale randvoorwaarde om gebruik door jongeren en ouderen te stimuleren.
1.5 Herinrichten kantine (multifunctioneel)
Ruimte geschikt maken voor meerdere activiteiten: vergaderingen, denksporten, cursussen, huiswerkbegeleiding. De kantine is bij uitstek de sociale ontmoetingsplaats.
Beter aanbod gebruikers. Werven nieuwe gebruikers. Meer huurinkomsten.
2.1 Herinrichten beheer
Op basis van beleidsmatige keuzes van de gemeente nieuw beheermodel inrichten waarbij het sportieve beheer centraal staat.
Heldere structuur. Goede prikkels om gebruik te maximaliseren.
2.2 Tarievenstructuur
Beleidsmatige overwegen bepalen tarievenstructuur zo dat gebruik en opbrengst per doelgroep geoptimaliseerd worden.
Realiseert gewenst evenwicht tussen economisch en maatschappelijk rendement.
2.3 Aanstellen combinatiefunctionaris
Vanuit de hal verbindingen leggen tussen het beleid van de gemeente en de verschillende sectoren. Versterken organisatiestructuur van de totale sport in Bloemendaal.
Bundelt krachten om gemeenschappelijke belangen te realiseren.
2.4 De Tetterodehal als leerbedrijf
Benut mogelijkheden van aanwezige (nieuwe) opleidingen.
Versterken interne organisatie en de positie in de regio.
De Tetterodehal wordt de schakel tussen de bebouwde kom en het prachtige achterland. Benut de ruimte voor nieuwe sportieve, maatschappelijke en economische functies. Realiseer aan de Westzijde sportieve en recreatieve buurtvoorzieningen.
Verkleint de gevoelsmatige afstand tussen de hal en de bewoners. Beter gebruik schaarse ruimte.
1. Quick wins
2. Situatie na 2009
3. Haal de hal uit het dal 3.1 Herontwikkelen van de rand rond de hal
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
4
Inhoudsopgave Colofon
2
Management Summary
3
Inhoudsopgave
5
1. Inleiding 1.1. Aanleiding en centrale vraag 1.2. Werkwijze Centrale vraag
6
2. Analyse van het gebruik 2.1. Inleiding 2.2. Het oordeel van de gebruikers 2.3. De bespelingpercentages van de Tetterodehal 2.4. Vergelijking tarieven Tetterodehal met Haarlemse hallen Bevindingen ten aanzien van het gebruik
8
3. Analyse van het beheer 3.1. Inleiding 3.2. De interne organisatie 3.3. Drie kapiteins op het schip Bevindingen ten aanzien van het beheer
13
4. Beleid en marketing - Naar het ideaalbeeld 4.1. Inleiding 4.2. De wensen van de huidige en potentiële gebruikers 4.3. De beleidskaders 4.4. Ontwikkelingen op het gebied van sport en bewegen 4.5. De veranderende plaats van de sporthal in de samenleving Bevindingen ten aanzien van beleid, marketing en het ideaalbeleid
16
5. Aanbevelingen - De sporthal centraal in het sportbeleid 5.1. Inleiding 5.2. Quick wins 5.3. Een nieuwe start na de aandelenoverdracht 5.4. De nieuwe beheerstructuur 5.5. Haal de hal uit het dal 5.6. Investeringen
22
6. Juridische beoordeling van het beheer 6.1. Inleiding 6.2. Overzicht bestaande contracten 6.3. Beoordeling beheersmodellen
27
7. Literatuuroverzicht
29
Bijlagen
30
1. Tarieven Tetterodehal in vergelijking met andere gemeenten 2. De combinatiefunctie in 5 minuten 3. Suggesties ter verbetering sociale en fysieke veiligheid
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
5
Inleiding 1.1. Aanleiding en centrale vraag In 2010 viert de Tetterodehal haar 25-jarig jubileum. In de beginjaren was de hal een bruisende ontmoetingsplaats van sportliefhebbers uit Bloemendaal. De hal is gesticht vanwege de grote vraag vanuit de hockeybond naar zaalhockeymogelijkheden. Van de ene op de andere dag werd de samenwerking echter stopgezet door de hockeybond. Dit was een teleurstelling en tevens een financiële aderlating. Het karakter van de hal is de afgelopen decennia aanzienlijk veranderd. De multihal staat meestal leeg en wordt alleen ’s avonds op werkdagen goed gebruikt. Het inzicht van de oprichters moet worden geroemd om een sporthal te combineren met een tennishal. Dankzij deze combinatie van een sporthal (met over het algemeen een hoog maatschappelijk rendement) en een tennishal (met een hoog economisch rendement) is de exploitatie van de Tetterodehal kostendekkend met zelfs een, zij het bescheiden, positief resultaat. Bij het realiseren van de Tetterodehal, midden jaren tachtig is, naast ondersteuning door rijk en provincie, een beroep gedaan op de toenmalige Wet Investering Regeling (WIR-premie). Om deze reden is de hal eigendom van de Maatschappij Sporthal Bloemendaal BV (MSB BV). Boven deze BV staat de Stichting Sporthal Bloemendaal (SSB). Het bestuur van de stichting wil de aandelen van de BV aanbieden aan de gemeente Bloemendaal. In juni 2007 heeft het College van B&W een toekomstvisie gepresenteerd met de plannen voor het Brouwerskolkgebied op de lange termijn. Na overleg van de wethouder sport met het bestuur van de De Maatschappij Sporthal Bloemendaal BV heeft de gemeente voor de middellange termijn (de komende tien jaar) het voortbestaan van de hal gegarandeerd. Naar verwachting kan de aandelenoverdracht dit jaar worden afgerond. Hoewel er al jaren sprake is van een dalende trend in het gebruik was er geen financiële noodzaak om het steven te keren. De directe aanleiding voor het opstellen van deze beleidsnotitie is de overdracht van aandelen van de BV door de stichting aan de Gemeente. Vooruitlopend op de nieuwe eigendomssituatie wil de gemeente Bloemendaal een beleidsplan opstellen waarin het bestaansrecht van de hal op de middellange termijn wordt uitgewerkt. Sportservice Noord-Holland is in januari 2008 door de gemeente Bloemendaal gevraagd om een beleidsnotitie te schrijven voor de Tetterodehal waarin wordt beschreven: • op welke wijze het gebruik van de hal geoptimaliseerd kan worden; • hoe de hal een ontmoetingsplek kan worden voor sportliefhebbers in Bloemendaal; • wat de beste (juridische) constructie is voor het beheer van de hal na de aandelenoverdracht. Sportservice Noord-Holland onderscheidt bij het versterken van het bestaansrecht twee elementen: het gebruik en het beheer. Het uiteindelijke doel is een optimaal gebruik van de hal. Het beheer dient zo ingericht te worden dat dit doel met een optimale inzet van middelen bereikt wordt. Wij komen daarom tot de volgende centrale vraag:
Centrale vraag Hoe kan de Tetterodehal weer een sportieve ontmoetingsplaats worden voor de inwoners en sportverenigingen in Bloemendaal en hoe moet de gemeente Bloemendaal, als nieuwe eigenaar, het beheer van de hal inrichten om dat doel te kunnen bereiken?
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
6
Om deze vraag te kunnen beantwoorden wordt eerst het feitelijke gebruik en het huidige beheer geanalyseerd. In februari heeft een verkennend onderzoek plaatsgevonden. In deze periode is een bronnenonderzoek uitgevoerd en is gesproken met alle direct betrokkenen bij de hal en een aantal verenigingen en sportorganisaties. Op basis van deze analyse worden de voornaamste problemen geschetst. De analyse en de voornaamste problemen worden beschreven in hoofdstuk 2 wat betreft het gebruik van de hal en in hoofdstuk 3 ten aanzien van het beheer van de hal. In hoofdstuk 4 wordt vooruitgeblikt naar het uiteindelijke doel: het optimaliseren van het gebruik van de hal. Dit toekomstbeeld wordt geschetst tegen de achtergrond van maatschappelijke ontwikkelingen. Belangrijke elementen hierbij zijn de mening en wensen van verschillende belanghebbenden, de doelstellingen van de gemeente zoals beschreven in het Collegeprogramma Bloemendaal 2006-2010 Vertrouwen, Cohesie, Participatie en de nota sport uit 2005 en het beleid van de rijksoverheid. Vervolgens worden in hoofdstuk 5 de maatregelen beschreven die genomen kunnen worden om het doel te bereiken. Er wordt daarbij een onderscheid gemaakt tussen acties die direct uitgevoerd kunnen worden binnen de huidige beheerstructuur en voorstellen die door de Gemeente als nieuwe eigenaar geïnitieerd moeten worden. Gegeven het beeld van het mogelijke toekomstige gebruik van de hal worden een aantal scenario’s opgesteld hoe de Gemeente het beheer kan organiseren na de aandelenoverdracht. Deze modellen worden in hoofdstuk 6 juridisch beoordeeld. 1.2. Werkwijze De informatie die wij aantroffen was zeer gevarieerd. Naast veel ‘papieren’ gegevens, hebben wij kennis kunnen putten uit de gesprekken die wij gevoerd hebben. Bovendien hebben wij door het hele rapport heen onze eigen bevindingen en ervaringen omtrent andere sporthallen in de Provincie gebruikt. Weliswaar is het bij zaalsporten en sporthallen zo dat je snel in een situatie komt waarin appels met peren vergeleken worden, maar het is niettemin verstandig om te kijken wat je kunt leren en of het gras bij de buren inderdaad altijd groener is. Op basis van deze verkenning en binnen de beleidskaders van de Gemeente is een notitie van uitgangspunten opgesteld die op 11 maart besproken is tijdens de halfjaarlijkse bijeenkomst van de sportverenigingen met de wethouder sport van de gemeente Bloemendaal. Na de bijeenkomst op 11 maart zijn gesprekken gevoerd met verschillende organisaties die een mogelijk belang hebben bij de hal en het bestaansrecht kunnen versterken. Ook is er gesproken met een aantal sportverenigingen en andere belanghebbenden over het concrete gebruik van de Tetterodehal. Met deze uitgebreide input verwachten wij dat deze notitie de Gemeente voldoende voeding geeft om in te spelen op de wensen van belangrijke groepen in Bloemendaal.
Bevindingen in essentie In tekstvakken zoals deze treft u op het einde van de hoofdstukken in beknopte weergave een samenvatting van de bevindingen aan. Voor de samenvatting en een overzicht van alle aanbevelingen verwijzen wij u naar de Management Summary op pagina 3 en 4.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
7
Analyse van het gebruik 2.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt het feitelijke gebruik van de Tetterodehal beschreven. Het is hierbij van groot belang om een onderscheid te maken tussen de multihal, de tennishal en de buitenbanen. Er wordt uitgebreid ingegaan op de bespeling van vooral de multihal omdat daar de voornaamste problemen bestaan. Eerst wordt echter weergegeven wat het oordeel van de huidige gebruikers is over de sportspecifieke faciliteiten van de Tetterodehal. Vervolgens worden de feitelijke, kwantitatieve bezettingspercentages genoemd van de multihal. Op grond van de analyse worden de belangrijkste problemen beschreven waarmee de hal te kampen heeft. Tot slot wordt een samenvattend overzicht gepresenteerd van zowel de positieve als de negatieve kenmerken van de hal. 2.2. De gebruikers van de Tetterodehal De Tetterodehal bestaat uit een drietal onderdelen: • Tennisfaciliteiten: * een tennishal met drie banen en * een drietal buitenbanen. • Een multihal die voldoet aan alle sportspecifieke eisen die zaalsportbonden stellen aan het gebruik voor training en competitie. • Een zeer grote, centraal gelegen kantine met volledig uitgeruste bar en keuken. De tennisfaciliteiten worden vooral gebruikt door particulieren. Ook is er een zeer goede
samenwerking met de Tennis Organisatie West Nederland (TOWN). Zij verzorgen de tennislessen en onderhouden de banden met een aantal verenigingen, waaronder het nabijgelegen TC WOC. De multihal wordt vooral gebruikt door sportverenigingen, een enkel evenement en af en toe incidentele verhuur. In tabel 1 wordt een overzicht gegeven van de gebruikers van de hal. Tabel 1. De gebruikers van de multisporthal Sport
Uren/week
Dagdeel
Periode
6
Avond
Seizoen
Zaalvoetbal Badminton
12 1,5
Avond Avond
Seizoen Seizoen
Honkbal Zaalvoetbal Beweegactiviteit voor ouderen
1,5 1 1
Avond Avond Ochtend
Maart 1* /mnd Seizoen
Rolstoelhockey Basketbal
3 2,5
Halve zaal Incidenteel competitie
Honkbal Hockey (KNHB) Honkbal
9,5 16 4
weekdagen Basketbal
Weekend
3 Weekends Incidenteel
Jan.-Mrt Januari Jan.-Mrt
De kantine wordt alleen gebruikt door de sporters. De ruimte wordt niet of nauwelijks benut als ontmoetingsruimte.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
8
De gebruikers zijn zeer tevreden over de sporttechnische faciliteiten van de hal. • De tennishal wordt door velen geroemd als de beste in de regio. Vooral de ondergrond is bijzonder. Daarnaast is er geïnvesteerd in het verbeteren van de verlichting. • De Tetterodehal is zeer geschikt voor rolstoelsporten. De hal is ruim, maar het complex is klein wat betekent dat de toegankelijkheid voor minder valide sporters uitstekend is. Ook de vloer van de multihal is zeer geschikt voor rolstoelsport. • Op de doordeweekse avonden maken sportverenigingen gebruik van de hal. Zaalvoetbal is daarbij favoriet met drie speelavonden. Verder wordt de hal twee avonden gebruikt door de basketvereniging KTC en een enkel uurtje door de badmintonvereniging Duinwijck. • In de wintermaanden wordt de multihal gebruikt door zomersporters die zich voorbereiden op het nieuwe seizoen. Voor honk- en softbal zijn speciale voorzieningen getroffen om slagtraining mogelijk te maken. Wel worden zeer kritische opmerkingen gemaakt ten aanzien de akoestiek van de hal (zie ook de opmerking hieronder ten aanzien van het gebruik door scholen). maar vooral de sociale en fysieke veiligheid. In de jaren tachtig is er veel moeite gedaan om de hal volledig aan het zicht te ontrekken. De hal ligt in een diep dal en is slechts bereikbaar via één weg. Ook volwassen mannen voelen zich slecht op hun gemak als zij via het kronkelige, donkere fietspad langs de begraafplaats de laag gelegen en slecht verlichte parkeerplaats op rijden.
Een aantal opvallende aspecten met betrekking tot overige groepen: · 1. De hal wordt niet gebruikt door scholen. Enkele jaren geleden is onderzocht of het gebruik van de multihal door scholen mogelijk was. De gebrekkige akoestiek maakt het echter heel lastig om verschillende groepen tegelijk les te geven. De gemeente heeft er daarom voor gekozen om gymzalen te bouwen naast de scholen. Er zijn geen aanwijzingen dat de gymzalen gebruikt worden voor sporten die eigenlijk in een sporthal beoefend moeten worden, zoals volleybal, futsal, basketbal; het zogenaamde suboptimale gebruik. 2. Meer in het algemeen is het gebruik door sportbuurtwerk, onderwijs, buurtsport en dergelijke geheel afwezig. 3. De hal wordt incidenteel gebruikt door InHolland. Een hogeschool gelegen op slechts enkele minuten van de Tetterodehal. 4. De Tetterode hal is schitterend gelegen aan de rand van het duingebied. De ruime parkeerplaats en op zeer bescheiden schaal de hal zelf worden gebruikt als officiële en informele verzamelplaats voor duinrecreanten (mensen die routegebonden sporten wandelen, fietsen, nordic walking). Helaas bezoekt maar een enkele duinrecreant de hal. Ook in de zomer staat het parkeerterrein vol maar is de hal helemaal leeg. 2.3. Bespelingpercentages van de Tetterodehal Bespeling van de tennisbanen. De tennishal wordt goed tot zeer goed gebruikt. De exploitatie van de drie binnenbanen is goed voor ruim tweederde van de totale omzet van de Tetterodehal (zie tabel 2). Vanaf eind april stoppen nagenoeg alle activiteiten. De verenigingen hebben een zomerreces en het tennis verplaatst zich naar de buitenbanen. Hiervoor zijn aparte kleedruimtes gecreëerd zodat de hal gesloten kan blijven. De buitenbanen worden redelijk gebruikt gedurende de vijf maanden dat zij bespeelbaar zijn. De inkomsten van de drie buitenbanen zijn echter slechts 10% van de totale omzet van de tennisbanen. Dit kan mede samenhangen met het gebrek aan toezicht op de banen. Vanaf half april tot half augustus is de hal dicht en is er niet permanent iemand aanwezig. Het grote probleem wat betreft het gebruik ligt bij de multihal. De inkomsten van de multihal dragen voor nog geen kwart bij aan de totale huuromzet, zoals beschreven in tabel 2. In het vervolg van dit hoofdstuk wordt uitgebreid ingegaan op de bespeling van de multihal.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
9
Tabel 2. Verdeling huurinkomsten1 2006 Tennis binnen 67,20% Tennis buiten 7,68% 74,88% Multihal 25,12% 100,00% Totaal Bespeling van de multihal Er is bij het verhuren van sporthallen duidelijk sprake van seizoensinvloeden. De praktijk leert dat in de periode juli en augustus sporthallen vrijwel niet gebruikt worden vanwege de vakanties en vanwege het feit dat veel sporten naar buiten gaan. De Tetterodehal is zelfs ook dicht in de maanden mei en juni. De maand april is een afloopmaand. Augustus en september kunnen worden gezien als aanloopmaanden. Eén en ander blijkt ook uit onderstaande grafiek. Figuur 1 Bespeling 2008-20092 Bespeling 100% 80% 60% 40% 20% 0% aug- sep- okt- nov- dec- jan- feb- mrt- apr- mei- jun08 08 08 08 08 09 09 09 09 09 09
jul09
Maand
Toelichting: Het bespelingpercentage van de sporthal is uitgerekend door de totale werkelijke verhuur te delen door de maximale verhuur van de sporthal. Hierbij zijn wij uitgegaan van een maximale verhuur van 14 uur per dag, gedurende zeven dagen in de week. De werkelijke verhuur is uitgerekend op basis van de door Optisport te beschikking gestelde gegevens. Samengevat kan worden gesteld dat het gemiddelde bespelingpercentage van de multihal over het hele jaar slechts 27% is. Ook als alleen gekeken wordt naar de negen maanden dat de hal open is blijkt dat de multihal tweederde van de tijd leeg staat. Dit beeld wordt bevestigd door de gegevens in onderstaande tabellen: Tabel 1: Gebruik Tetterodehal ’s avonds en in het weekeinde: Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag 80% 100% 80% 89% 71%
Zaterdag 48%
Zondag 42%
N.B. Dit is het gemiddelde % in de negen maanden dat de hal open is.
Tabel 2: Gebruik Tetterodehal overdag op werkdagen: Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag 0% 0% 11% 0% 0% N.B. Dit is het gemiddelde % in de negen maanden dat de hal open is.
1
De beschikbare ruimte voor de drie onderdelen (multihal, tennishal en de buitenbanen) is nagenoeg even groot. De genoemde percentages geven ook een goede indicatie voor de verdeling van de omzet per m2. 2 Gebaseerd op gegevens uit april/mei. Er vinden nog gesprekken plaats met potentiële huurders. Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
10
Behoudens een zeer enkele uitzondering staat de Tetterodehal op werkdagen overdag helemaal leeg. In het weekend is de hal matig bezet. Het gebruik van de Tetterodehal wijkt, volgens Optisport, significant af van dat van de hallen elders in het land. Alleen op doordeweekse avonden is de bezetting van de multihal vergelijkbaar met andere sporthallen. In de volgende paragraaf worden de tarieven in de Tetterodehal vergeleken met de sporthallen in Haarlem. 2.4. Vergelijking tarieven Tetterodehal met Haarlemse hallen In de onderstaande tabellen worden de tarieven van de Tetterodehal, zoals opgesteld door Optisport weergegeven en de tarieven die door de gemeente Haarlem zijn bepaald voor hun hallen. Er is voor Haarlem gekozen omdat deze hallen het dichtst bij de Tetterodehal liggen. Uit verschillend onderzoek, onder andere van de St. Recreatie en het W.J.H. Mulier Instituut heeft de afstand tot de sportvoorziening een grote invloed op de sportkeuze. Uit bijlage 1 blijkt dat het standaardtarief van beide hallen vergelijkbaar zijn met de gemiddelde tarieven elders in het land. Tabel 2.a: Tarieven Haarlemse hallen
Categorie Haarlemse verenigingen Particulier/ niet Haarlemse vereniging
Hallen in Haarlem (*) Tarief Dalurentarief (**) € 39,60 € 19,80 € 59,40 € 27,70
(*) Het betreft de Kennemer Sportcenter, De Beijneshal en de Spaarnehal
(**) Daluren zijn de uren van 08.00 tot 17.00 uur op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag en
van 08.00 tot 13.00 uur op woensdag. (In het Kennemer Sportcenter alleen tijdens de schoolvakanties). In alle hallen gelden de uren vanaf 20.00 uur op zaterdag en zondag altijd als daluren. Tabel 2.b.
Categorie 1 tot 100 uur (*) 101 tot 200 201 tot 300 Meer dan 300
(standaardtarief) (reductie 10%) (reductie 15%) (reductie 20%)
Tetterodehal Tarief Dalurentarief € 41,00 n.v.t. € 36,90 n.v.t. € 34,85 n.v.t. € 32,80 n.v.t.
(*) Eerste uur is gratis. Voor de volgende drie uur geldt een kennismakingstarief van € 25,00. Er is echter sprake van een zeer verschillende structuur. In de Tetterodehal hanteert Optisport een bedrijfsmatige benadering. Hoe meer uren de hal gebruikt wordt des te lager het tarief. Kwantiteit wordt beloond. De tarieven in Haarlem worden op meer beleidsmatige overwegingen bepaald. Sportverenigingen uit de gemeente Haarlem betalen veel minder. Ook is er een duidelijke prikkel om de uren overdag op werkdagen te huren. Op basis van de analyse van het gebruik van de Tetterodehal kan de vraag gesteld worden of de huidige tarievenstructuur optimaal is. Bij de aanbevelingen in hoofdstuk 5 zal hierop worden ingegaan. Een belangrijke oorzaak van het lage bespelingpercentage is de afwezigheid van het gebruik door sportbuurtwerk, schoolsport, buurtsport en dergelijke en het matige gebruik door sportverenigingen in het weekend. Dat deze bezetting veel hoger kan en moet wordt bespreken in het vervolg van deze notitie.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
11
Bevindingen ten aanzien van het gebruik Sportservice Noord-Holland acht het juist om te stellen dat het gebruik van de Tetterodehal sterk afwijkt ten opzichte van vergelijkbare voorzieningen. Overdag op werkdagen staat de hal leeg. Het gebruik door scholen, sportbuurtwerk, maatschappelijke groeperingen en buurtsport is volstrekt afwezig. Het gebruik door sportverenigingen ’s avonds op werkdagen is goed. In het weekend wordt de hal, behoudens voor rolstoelhockey en basketbal, alleen gebruikt voor de wintertraining van zomersporten. Over de hele linie is sprake van een dalende trend in het gebruik. De invloed van seizoenen op de bezettingsgraad zien we in het hele land. Het is echter uitzonderlijk dat de Tetterodehal ook helemaal leeg staat in mei en juni. De Tetterodehal is in vele opzichten een bijzondere hal op grond van positieve kenmerken zoals: 1. De kwaliteit van de hal: Alle gebruikers roemen de sporttechnische voorzieningen (met uitzondering van de akoestiek). 2. De ligging: De hal ligt nabij NS-station Overveen en aan de rand van het mooiste duingebied van Nederland. 3. Ontmoetingsplaats voor duinrecreanten: Wandelaars, hardlopers en nordic walkers hebben (de parkeerplaats van) de Tetterodehal ontdekt. Vandaar vertrekken zij naar het achterliggende landschap. Helaas zijn er ook een aantal negatieve elementen. Deze hangen soms samen met de bovenstaande kenmerken. Soms zijn zij het gevolg van de dalende trend in het gebruik. 1. Gebrek aan sfeer. De hal wordt vaak alleen gebruikt door tennissers. Dat zijn er, gegeven de drie binnenbanen, maximaal 12. Net als de multihal staat de zeer ruime kantine/ bar ook leeg. Dat geeft het geheel een troosteloze aanblik. De pachters merken dit in hun omzet. 2. Sociale en fysieke veiligheid. In de jaren tachtig is er veel moeite gedaan om de hal volledig aan het zicht te ontrekken. De hal is slechts bereikbaar via één weg. Ook volwassenen mannen voelen zich slecht op hun gemak als zij via het kronkelige, donkere fietspad langs de begraafplaats de slecht verlichte parkeerplaats oprijden. 3. Onbekendheid van de hal. Te weinig mensen weten van het bestaan en de mogelijkheden van de hal. De inwoners van Bloemendaal kennen de hal van de vlooienmarkt. Deze wordt slechts drie keer per jaar gehouden maar is zeer bekend omdat de routewijzers vaak maanden later nog langs de weg staan.
Het grootste probleem ten aanzien van het gebruik Het is van het grootste belang om op de kortst mogelijk termijn het gebruik te verbeteren waarbij er vooral meer aandacht dient te komen voor het benutten van de multifunctionele voorzieningen voor sport en bewegen. De lage bezettingsgraad van de multihal en de zeer lange zomerstop zijn de voornaamste problemen. Het ontbreekt aan inzicht in de behoeftes van de verschillende (potentiële) gebruikersgroepen en de mogelijkheid om in te spelen op die behoeftes middels een actief promotie en marketingbeleid en indien nodig het initiëren en organiseren van nieuwe activiteiten op het gebied van sport & bewegen.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
12
Analyse van het beheer 3.1. Inleiding Het beheer van sporthallen hangt in hoge mate af van de politieke en beleidsmatige keuzes die gemaakt (moeten) worden. Door de voorwaardenscheppende taak van de overheid ligt het accent op laagdrempeligheid. Het sportieve en maatschappelijke nut is hoofdzaak. Daarbij kan een eenvoudig onderscheid gemaakt worden: • Sport als intrinsieke beleving (sport om de sport); • Sport als middel (lichamelijke opvoeding, participatie, integratie, gezondheid). Dat de exploitatie van sporthallen vaak niet sluitend is, wordt in Nederland over het algemeen voor lief genomen. Maar de bedrijfsvoering dient optimaal te zijn en landelijk zien we sterk toenemende aandacht voor vraagstukken op het gebied van exploitatie en financiën. Er is sprake van een dualisme tussen de laagdrempeligheid en het rendement, ook wel van een beleidsmatig dilemma tussen economisch en maatschappelijk nut. Het grootste deel van de sporthallen in Nederland is bijna volledig bezet maar hebben grote moeite om een kostendekkende exploitatie te realiseren. Een subsidie of garantie is bijna altijd noodzakelijk om het voortbestaan van deze sportvoorzieningen te kunnen garanderen. Paradoxaal genoeg is de situatie bij de Tetterodehal precies omgekeerd. Hoewel de multihal tweederde van de tijd leeg staat wordt er een, zij het bescheiden, positief resultaat gerealiseerd. Hierbij moet de positieve rol van Optisport genoemd worden. Het bestuur van de Tetterodehal heeft in 2000 gekozen voor het inschakelen van Optisport BV, een organisatie gespecialiseerd in het beheer van sportaccommodaties. Sinds Optisport het beheer voert is de garantiestelling van de gemeente van € 45.000 niet aangesproken. De Tetterodehal onderscheidt zich van andere hallen omdat er sprake is van een unieke combinatie van een laag bespelingpercentage en winstgevendheid. Deze situatie is onwenselijk. Niet alleen omdat uit maatschappelijke oogpunt mogelijkheden onbenut blijven, maar ook omdat het gevaar reëel is dat door de dalende trend in het gebruik het evenwicht doorbroken wordt. Het resultaat staat al onder zware druk. De financiële marges worden smaller. In 2006 is het resultaat positief omdat er drastisch is bezuinigd op de personeelskosten zodat de 10% achteruitgang in huurinkomsten opvangen konden worden. Het moment nadert dat er niet langer kan worden bezuinigd op de variabele kosten. Als de inkomsten verder dalen dreigt er niet alleen een substantieel verlies maar zal ook de organisatorische infrastructuur verdwijnen die de dalende trend kan keren. Zo ver is het nog niet, maar de vraag is “ wie neemt nu de verantwoordelijkheid?”. Om deze vraag te kunnen beantwoorden moet eerst de organisatiestructuur beschreven worden. 3.2. De interne organisatie De interne organisatie is complex. Er zijn drie partijen betrokken bij het beheer van de hal: 1. Het bestuur van de Stichting Sporthal Bloemendaal (SSB), nog eigenaar van de Maatschappij Sporthal Bloemendaal BV (MSB BV) 2. Het bestuur heeft het uitvoerend beheer overgedragen aan Optisport BV. 3. Optisport op zijn beurt heeft een pachtovereenkomst en dienstverleningsovereenkomst gesloten met de heer Swaninck en mevrouw Van Marrelo. Een cruciaal onderdeel van de organisatorische infrastructuur is de bereidheid van partijen om samen te werken om het uiteindelijke doel te bereiken: Het bevorderen van de sportbeoefening in Bloemendaal, zoals beschreven in de statuten van de stichting. Hieronder wordt kort de rol en taakopvatting beschreven van elk van de partijen. Vervolgens wordt besproken wie de verantwoordelijkheid neemt, danwel zou moeten nemen.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
13
Het bestuur Het bestuur van de Stichting Sporthal Bloemendaal acht zich een interim-bestuur. Het is aangetreden om de aandelenoverdracht aan de Gemeente voor te bereiden op de fiscaal meest gunstige manier. Een actieve rol bij het promoten van de hal past daar niet in. Dat is naar de mening van het bestuur primair de verantwoordelijkheid van Optisport, de beheerder van de hal. De stichting heeft een exploitatieovereenkomst met Optisport die afloopt op 31 december 2009 met een jaar opzegtermijn. Zie voor een overzicht van alle overeenkomsten hoofdstuk 6. Optisport Optisport is eindverantwoordelijke voor het beheer en de verhuur. Voor Optisport is de Tetterodehal een uniek project: 1. Het is een zeer klein complex vergeleken met andere sportvoorzieningen die zij in beheer hebben. 2. Het is de enige hal die Optisport in beheer heeft waarvan de bar verpacht is. 3. Het is een van de weinige hallen waar sprake is van significante leegstand. Optisport is niet gewend, en acht zich niet bekwaam, om een actief promotiebeleid te voeren of zelfstandig sportactiviteiten te organiseren. Vanwege deze factoren heeft Optisport de Tetterodehal in beheer samen met het Sportpark Groenendaal in Heemstede. Optisport heeft een pachtovereenkomst en een dienstverleningsovereenkomst met de VOF van de heer Swaninck en mevrouw van Marrelo. Omdat de bar en een aantal andere diensten zijn uitbesteed heeft Optisport geen rol in het dagelijkse beheer. In theorie is er alleen woensdagochtend iemand van Optisport aanwezig. In de praktijk is dat echter niet eens altijd het geval. De totale verhuur en beheer wordt georganiseerd vanuit Heemstede. Hierdoor ontbreekt het aan voldoende aanwezigheid van een beheerder en toezicht op de dagelijkse gang van zaken. Door de letterlijk grote afstand van Optisport tot de Tetterodehal ervaren de huurders een geringe betrokkenheid. Dit blijkt ook uit de vaak negatieve beoordeling van de procesmatige kant van het beheer. Er zijn veel klachten over de processen rondom de verhuur, de facturering en de afspraken rond het gebruik. Daarnaast worden ook gemaakte afspraken laat nagekomen. Ook zijn er vaak misverstanden met de pachters over de uitvoering van bepaalde taken, bijvoorbeeld over het uitvoeren van klein onderhoud. De pachters Het barpersoneel, en dan vooral de pachters de heer Swaninck en mevrouw Van Marrelo, beide voor 50% eigenaar van de VOF, zijn het gezicht van de hal. Zij dragen altijd zorg voor het openen en sluiten en het bedienen van de klanten. De pachters ervaren de consequenties van de teruglopende activiteiten het sterkst. Naar eigen zeggen is de omzet gehalveerd in de afgelopen vijf jaar. Vooral de aantrekkelijke toernooien in het weekend zijn verdwenen. Bij dalende marges wordt het ook voor de pachter steeds moeilijker om de gewenste openingstijden te realiseren. Het valt niet uit te sluiten dat de pachters eigen initiatieven ontwikkelen om zo hun omzet te verhogen. Volgens een aantal klanten staat ook het voorzieningenniveau en de kwaliteit van de bediening onder druk. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat bij de herhaalde bezoeken de afgelopen maanden (vaak overdag) de bar altijd open was en de bediening vriendelijk. Wel is geconstateerd dat de relatie tussen het barpersoneel en de duinrecreanten gespannen is. De bijdrage aan de hal wordt alleen beoordeeld naar rato van het aantal consumpties. Andere mogelijkheden om hen bij de hal te betrekken worden niet onderzocht. Vanwege de teruglopende omzet hebben de pachters aan Optisport gevraagd de pachtsom te verlagen. Optisport is hierop niet ingegaan. Beide partijen spreken van een verstoorde relatie. 3.3 Drie kapiteins op het schip In feite zijn er drie kapiteins op het schip, maar geen neemt de verantwoordelijkheid om het steven te keren. Het bestuur richt zich op de aandelenoverdracht en verwijst naar Optisport als de partij die formeel verantwoordelijk is. Optisport heeft geen ervaring met promotie en organisatie van sportactiviteiten en is afhankelijk van de medewerking van de pachters. De pachters zijn feitelijk de baas in de hal. Er is geen toezicht op het feitelijke gebruik van de hal.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
14
Momenteel is het ieder voor zich en is er geen sprake van positieve samenwerking om de situatie te verbeteren. Deels is dit de consequentie van de complexe organisatiestructuur waarbinnen er voor geen van de partijen een prikkel is om een extra inspanning te leveren om het gebruik te verbeteren. De exploitatie is kostendekkend, Optisport ontvangt zijn management fee en de pachters profiteren van nieuwe huurders. Het is duidelijk dat de beheerstructuur verbeterd kan worden. Hier ligt een grote kans als de gemeente de nieuwe eigenaar wordt.
Bevindingen ten aanzien van het beheer De Tetterodehal is ook in beheertechnische zin een bijzondere hal: 1. Winstgevende exploitatie ondanks leegstand. Het gebruik van sporthallen staat vrijwel altijd onder druk van een beleidsmatig dilemma: Enerzijds bestaat het streven naar optimaal maatschappelijk gebruik, anderzijds wil men de voorziening zo rendabel mogelijk laten zijn. Bij de Tetterodehal doet zich de unieke situatie voor dat de hal niet verliesgevend is dankzij het economisch rendement van de tennishal. 2. De beschikbare ruimte. De Tetterodehal wordt, anders dan bij bijna alle andere hallen in Nederland, niet ‘geblokt’ door het onderwijs. Dat betekent dat er ruimte is om het (potentieel) maatschappelijk rendement te verzilveren. Helaas overheersen bij het beheer de negatieve aspecten: 1. De beschikbare ruimte Juist omdat sporthallen bijna altijd automatisch bezet zijn, is het beheer niet ingericht om een actief acquisitiebeleid te voeren bij leegstand. Alle partijen wijzen naar elkaar wat betreft schuldvraag en verantwoordelijkheid voor de oplossing. 2. De kwaliteit van de voorzieningen Door het afnemende gebruik dalen de inkomsten. Hoewel er nog geen direct exploitatietekort is, is het wel merkbaar dat de marges smaller worden. Er wordt op essentiële onderdelen bezuinigd. Dit gaat ten kosten van de kwaliteit van de voorzieningen in materiele en immateriële zin.
3. De afstand van Optisport tot de hal. 4. Het gebrek aan toezicht op het feitelijke gebruik van de hal.
Het grootste probleem De complexe organisatiestructuur waarin de verantwoordelijkheden onduidelijk zijn en er geen of beperkte prikkels zijn om extra initiatief te ontplooien. Daarnaast heeft geen van de partijen de kennis of de ervaring om het grootse probleem ten aanzien van het gebruik aan te pakken: 1. Het voeren van een actief promotie- en marketingbeleid en 2. Het initiëren en organiseren van nieuwe activiteiten op het gebied van sport & bewegen.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
15
Beleid en marketing - Naar het ideaalbeeld 4.1. Inleiding In hoofdstuk 2 en 3 zijn de belangrijkste problemen beschreven waarmee de Tetterodehal kampt, het dalende gebruik van de multihal en de complexe beheerstructuur. Het is zaak het roer om te gooien en de dalende trend te keren. Daartoe kunnen een aantal maatregelen genomen worden. Voordat wordt ingegaan op de aanbevelingen wordt eerst een beeld geschetst van de ideale situatie. Welke plaats heeft de Tetterodehal over een aantal jaar in het sportieve leven van de Bloemendalers. Belangrijke elementen waarbinnen de toekomst van de Tetterodehal wordt bepaald zijn: • De wensen en mogelijkheden van de huidige en potentiële gebruikers; • De lokale en landelijke beleidskaders; • Maatschappelijke ontwikkelingen op het gebied van Sport & Bewegen; • De veranderende plaats van de sportaccommodatie in de samenleving. 4.2. De wensen van de huidige en potentiële gebruikers De wensen ten aanzien van het gebruik Tijdens een bijeenkomst op 11 maart jl. zijn de wensen van de huidige gebruikers besproken. Ook hun ideaalbeeld is daarbij ter tafel gekomen. Hier worden de meest opvallende uitkomsten gepresenteerd. • Als de wensen van de aanwezige verenigingen worden gehonoreerd zou de bezetting van de hal minimaal met 15% kunnen stijgen, zonder noemenswaardige meerkosten. • De hockeyverenigingen wijken voor zaalhockey nu uit naar een zestal hallen in de zeer wijde omtrek van Bloemendaal. Zij tonen een grote behoefte niet alleen aan zaalruimte voor trainingen en wedstrijden maar zoeken vooral een ‘eigen huis’, een ‘vaste ontmoetingsplaats’ voor en na de wedstrijd en training. • Uit de wachtlijsten voor hockey en tennis blijkt een concrete vraag naar meer sportmogelijkheden. Verenigingen willen meedenken en meewerken aan het benutten van de Tetterodehal om te voorzien in die vraag, maar alleen als een andere partij de regie voert. • Hetzelfde geldt bij sportstimulering voor specifieke doelgroepen. De passie voor sport van de verenigingen is inzetbaar maar alleen onder bepaalde voorwaarden. • Alle (potentiële) gebruikers pleiten voor een nieuwe tarievenstructuur waarin sportverenigingen uit Bloemendaal een lager tarief betalen. • De tennisschool geeft aan de activiteiten te willen verbreden om ook het gebruik van de multihal te stimuleren. De algemene sportmanagement vaardigheden zijn hiervoor aanwezig voor de sportspecifieke vaardigheden kan worden samengewerkt met de verenigingen, het CIOS te Haarlem en eventueel de ALO in Amsterdam. Na de bijeenkomst op 11 maart is ook met andere organisaties gesproken: •
Stichting Welzijn Bloemendaal organiseert veel sportieve activiteiten voor ouderen. Vaak moeten zij uitwijken naar Vogelenzang. Er is een behoefte aan een vaste plaats met geschikte faciliteiten waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Ook voor denksporten is de ruimte schaars. Het gebruik van de hal zal mede afhangen van de tarieven die gevraagd worden voor het sociaal-maatschappelijk gebruik. Beleidsmatige keuzes moeten tot uitdrukking komen in de huren die aan verschillende groepen gevraagd worden.
•
Scholen In de Bloemendaal is al jaren de werkgroep School & Sport actief. Hierin werken een zestal actieve basisscholen samen. Zij organiseren verschillende schooltoernooien. Daarnaast hebben zij tal van ideeën voor het organiseren van sportieve activiteiten voor hun leerlingen. Voor het uitvoeren van deze ideeën ontbreken de structurele verbindingen tussen
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
16
verschillende partijen die betrokken zijn bij de organisatie. Dat kan variëren van verenigingen, accommodaties en beroepsonderwijs tot ondersteunende diensten. Het idee spreekt aan dat vanuit de Tetterodehal de verbindingen worden gelegd tussen de sectoren. Wat betreft het gebruik van de Tetterodehal is de slechte akoestiek van de hal een groot probleem. Het is bijna onmogelijk om met meerdere groepen verschillende activiteiten te organiseren. De werkgroep bepleit om te onderzoeken of er robuustere scheidingswanden zijn die ook een positief effect hebben op de akoestiek. De werkgroep denkt na over verschillende mogelijkheden om de sportspecifieke mogelijkheden van hal te benutten voor schoolsport. In eerste instantie wordt gedacht aan een aantal activiteiten per school. Mogelijk zou dat uit kunnen groeien tot een vaste dag in de maand per school. Voor de zomer was dat lastig omdat de planning van de activiteiten al vastlag. Zij zouden het op prijs stellen als het aanbod tot gratis gebruik door scholen en verenigingen verlengd kan worden tot de kerstvakantie of eventueel begin 2009. De winter is vanzelfsprekend een ideale periode voor binnensportactiviteiten. Bij het organiseren van deze activiteiten is het vervoer van de kinderen een probleem dat moet worden opgelost. •
Hogeschool InHolland is zeer geïnteresseerd in de mogelijkheden die de vraagstukken rondom de Tetterodehal bieden voor de studenten van de opleiding Sport & Bewegen. Het is zeker mogelijk om studenten in te zetten om mee te denken en mee te werken aan vernieuwende oplossingen. Ook zoeken zij mogelijk extra ruimte voor hun sportactiviteiten.
•
Duinrecreanten zijn bereid te bespreken op welke wijze hun betrokkenheid bij de hal getoond kan worden en welke faciliteiten die de hal biedt aansluiten bij hun behoeftes.
• De Toverhoed zou graag een vestiging voor na- en buienschoolse opvang (NSO/BSO) starten in de dorpskern Overveen. Zij willen graag onderzoeken welke aanpassingen nodig zijn om de Tetterodehal hiervoor geschikt te maken. Een zeer specifieke wens die door alle aanwezigen werd geuit was de wens in de hal één beheerder als aanspreekpunt te hebben. Op de behoefte aan een beheerder wordt in de volgende paragraaf ingegaan. De wensen ten aanzien van het beheer: een betrokken en aanwezige beheerder Beheerders van sporthallen zijn uitermate belangrijke personen die ‘op de werkvloer’ veel verantwoordelijkheid dragen. De combinatie van onder meer gebruikerswensen, beleidsmatige richtlijnen, verandering in het sociale klimaat en toegenomen administratieve en financiële druk op deze voorzieningen, maakt het beheer en management complex. Een leidinggevende moet de gelegenheid hebben optimaal te kunnen inspringen, bijstellen en sturen. Vanuit juridisch perspectief (bijvoorbeeld in het licht van aansprakelijkheid) is dit niet per definitie een probleem. Immers, de huurder is zélf verantwoordelijk voor de correcte uitvoering van de activiteiten. Vandaar dat er eisen gesteld worden aan technisch kader en begeleiding van groepen gebruikers. In veel gemeenten kun je bij de verhuur van kleinschalige voorzieningen (bijvoorbeeld gymnastieklokalen) dan ook de gewoon de sleutel halen, openen en afsluiten. Bij complexe bedrijven als sporthallen, met veel interactie tussen grote groepen gebruikers, waarbij strakke tijdschema’s en veelomvattende logistiek dikwijls voor spanningen kunnen zorgen, ligt dit anders. De aanwezigheid van de beheerder heeft hier niet zo zeer een juridische invalshoek, als wel een praktische en sociale. Feitelijk vereist het bedrijf de aanwezigheid van een beheerder. Vanuit het oogpunt van proactief management bijvoorbeeld. Als je risico’s kúnt beperken moet je het doen. Veel meer dan aansprakelijkheid is het begrip verantwoordelijkheid van toepassing. Voor de Tetterodehal is de noodzaak van de aanwezigheid van beheerder duidelijk. In dit specifieke geval moet een onderscheid worden gemaakt tussen: • het technische beheer van de hal en de gastheerfunctie voor bezoekers • het sportieve beheer, welke stappen moeten worden gezet om het gebruik te optimaliseren. Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
17
De invulling van de hal vindt plaats binnen het kader van het gemeentelijke beleid en het rijksoverheidbeleid. Dit betekent dat ook gebruik kan worden gemaakt van de mogelijkheden die deze overheden bieden. 4.3. De beleidskaders Eerder hebben wij de wrijving genoemd tussen economisch en maatschappelijk nut. Sportvoorzieningen zijn duur en in ons land zal terecht de discussie gevoerd worden hoe ver de lokale overheid gaat in het voorwaardenscheppend beleid. De burger moet kunnen sporten, maar wat mag dat kosten? Tijdens ons onderzoek werd de nieuwe beleidsmatige insteek duidelijk: de (jonge) burger moet zijn talent kunnen ontplooien, maar moet laten zien daar zelf ook op in te willen zetten. Sportservice Noord-Holland opereert in de Noord-Hollandse sportinfrastructuur precies zo: kansen bieden is wat anders dan rechten claimen. Goed gecommuniceerde en heldere richtlijnen zullen de mogelijkheden van de sporthallen dichter bij de burger brengen. Beleidsmatige vragen zijn: wat willen we met de sporthallen, wie heeft het primaat van gebruik, in welke mate hebben bepaalde doelgroepen voorkeur boven andere en welke tarievenstructuur optimaliseert het gebruik? Het is zaak om het beleid in de taal van de burger luid en duidelijk te communiceren. Op die manier worden burgers niet alleen volledig geïnformeerd, maar zal dit juist ook een sterke werking hebben als marketinginstrument. In het vervolg van deze paragraaf wordt ingegaan op het beleid van de gemeente en de rijksoverheid. Lokaal beleid: Vertrouwen, participatie en cohesie Het verdient aanbeveling om in beleid nadrukkelijk uitdrukking te geven aan doelgroepenbeleid en landelijke ontwikkelingen, waarbij ook een relatie dient te liggen naar de functie van de kantine, als sociale ontmoetingsplaats. Sportservice Noord-Holland heeft al jaren het credo “beweging en participatie”. Dit doet op de sportvloer én in de kantine opgeld. In ieder beleid mag als uitgangspunt worden genomen: een optimale bedrijfsvoering, met actieve marketing en PR. Voor de toekomst adviseert Sportservice Noord-Holland vooral een integraal beleid te maken. De gemeente heeft zich op een aantal plaatsen uitgesproken voor een gericht sportstimuleringsbeleid. Voor het uitwerken van het beleidsplan zijn de kaders van de gemeente Bloemendaal richtinggevend. Hierbij wordt aangesloten bij het Collegeprogramma 2006-2010 Vertrouwen Cohesie Participatie en de Nota Sport. Samengevat gelden de volgende randvoorwaarden bij het benutten van de hal: • De inwoners van Bloemendaal staan centraal, • Sportactiviteiten moeten voorop staan, • Het beleidsplan moet kunnen worden gebruikt als bouwsteen voor een eventueel nieuw sportbeleid van de gemeente. Het Collegeprogramma als beleidskader biedt aanknopingspunten zowel vanuit de kant van de gemeente als de sportverenigingen voor het bepalen van het gewenste en mogelijke gebruik van de Tetterodehal. Het uitgangspunt bij sport is dat “de gemeente zodanige condities dient te creëren dat de sportverenigingen hun doelstellingen kunnen realiseren” (product 15 sport). Omgekeerd heeft het college zich ook een aantal doelen gesteld. Hiervoor zoekt zij vanzelfsprekend steun bij het maatschappelijke middenveld. Sportverenigingen zijn hierbij een belangrijke partner op de volgende actiepunten, beschreven in het Collegeprogramma 2006-2010: • De in 2005 vastgestelde sportnota voortvarend uitvoeren (product 15 sport) • In overleg met scholen en sportverenigingen komen tot een aanpak teneinde de jeugd te stimuleren meer te bewegen (product 15 sport) • Een brede werkgroep naschoolse activiteiten instellen met als opdracht een voorstel te ontwikkelen voor de inrichting van goede naschoolse activiteiten binnen de Gemeente Bloemendaal, bestaande uit vertegenwoordigers van scholen, sportclubs, ouders, Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
18
jongeren en gemeente (met onder andere aandacht voor buitenschoolse opvang, brede school, sportmogelijkheden) (product 12 jeugd). In de sportnota wordt de behoefte geconstateerd bij kinderen aan de combinatie sport en buitenschoolse opvang. Het doel is dat de in de gemeente aanwezige centra voor buitenschoolse opvang de mogelijkheid voor het medegebruik van sportaccommodaties moeten benutten (nota sport 2005, blz. 10). Het landelijke beleid Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur Het ministerie van VWS streeft ernaar dat over vier jaar circa 10% van de sportverenigingen zodanig ‘sterk’ zijn dat zij niet alleen in staat zijn om de eigen leden te bedienen, maar zich ook richten op het onderwijs, de naschoolse opvang, de wijk en/of op de (vaak kwetsbare) doelgroepen die in verhouding minder aan sport deelnemen (VWS, 2007). Om het werk in de sectoren mogelijk te maken, zowel wat betreft de uitvoering als de coördinatie, wordt door VWS ingezet op het aanstellen van 2500 combinatiefunctionarissen. Bij de uitvoering van de regeling worden een aantal knelpunten geconstateerd. Er zijn goede plannen maar wie voert ze uit en waar vinden ze plaats. Dit komt overeen met de problemen van verenigingen, zoals die al jaren blijken uit de verenigingsmonitor: kader en accommodaties (Van Kalmthout, 2007). Binnen dit perspectief is de beschikbare ruimte in de Tetterodehal een enorme kans om een met inzet van zeer bescheiden middelen een zeer actief sportstimuleringsbeleid te voeren. 4.4. Ontwikkelingen op het gebied van sport en bewegen. De sportbeoefening en sportbeleving is in de afgelopen kwart eeuw drastisch veranderd. Het monopolie van de sportvereniging bij het aanbieden van sportbeoefening is verdwenen. Nog steeds beoefenen veel mensen met veel plezier de traditionele competitiesporten. Maar ook zijn de sportvoorkeuren en de organisatie van de sport veranderd. Mensen realiseren hun eigen gelegenheid om te sporten en commerciële aanbieders creëren nieuw aanbod. Tot slot is de positie van sport en bewegen in de samenleving veranderd en daarmee ook de rol van de overheid. Het is bijzonder dat bijna alle ontwikkelingen in de Tetterodehal samenkomen: 1. De hal heeft een sterk economisch draagvlak door het commercieel exploiteren van tennisbanen. Er is een nauwe samenwerking met een ondernemer die hierop initiatieven ontwikkelt. 2. De Tetterodehal wordt in de avonduren en deels in het weekend volop gebruikt door sportverenigingen. Gezien de wachtlijsten is een groei van de verenigingsactiviteiten, in het weekend en ‘s middags na vier uur, zeer waarschijnlijk. 3. De Tetterodehal is de ontmoetingsplaats in de regio voor duinrecreatie. Het gaat hierbij slechts voor een deel om ongeorganiseerde sporters. In de meeste gevallen zijn het anders georganiseerde sporters die op initiatief van een bedrijf met vaste regelmaat de duinen intrekken vanaf de Tetterodehal. De enige ontwikkeling die (nog) aan de Tetterodehal voorbij is gegaan is de sportstimulering voor specifieke doelgroepen. Zoals blijkt uit de bovenstaande beschrijving van het overheidsbeleid zijn er volop kansen voor de Tetterodehal om hierop in te spelen. 4.5. De veranderende plaats van de sporthal in de samenleving De alleen gelegen, monofunctionele sporthal is niet meer van deze tijd. De beide sporthallen zijn in goede staat, maar ze zijn (conceptueel; wat betreft inrichting en arrangement) enigszins verouderd. Het is belangrijk deze opmerking in de juiste context te plaatsen en de correcte waarde toe te dichten. Net als buitensportaccommodaties uit de jaren 70, geldt ook voor de indoorvoorzieningen dat we door de dynamiek van de samenleving onze faciliteiten nu anders zouden inrichten. Marketingplannen zijn het geëigende middel om meer inzicht te krijgen in zowel de eigen organisatie als de omgeving waarvan de accommodatie deel uitmaakt. Op basis van dit inzicht kan het aanbod, de inrichting, de tariefstelling worden bepaald. Het formuleren van beleid ligt aan Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
19
het maken van een marketingplan ten grondslag. Immers, op basis van beleidskeuzen en doelstellingen kan de juiste marketingstrategie worden gekozen. Het opstellen van beleids- en marketingplannen voor sporthallen is (nog) niet echt ingeburgerd. Van alle professionele activiteiten omtrent binnensportvoorzieningen in Nederland, scoort het maken van een dergelijk plan het laagste. Het blijkt dat van alle overdekte sportaccommodaties (in Nederland) iets meer dan eenderde de afgelopen jaren een marketingplan heeft gemaakt. Vergeleken bij racketcentra en fitnesscentra zetten sporthallen op dit gebied de minste stappen, wellicht doordat zij over het algemeen niet primair commercieel zijn ingesteld en niet als een commerciële onderneming werken. Het is verstandig dit te veranderen, want een goed beleid- en marketingplan kan mede aan de basis staan van de totale bedrijfsvoering. Met name de inkomstenkant krijgt op deze manier meer aandacht en juist dat is noodzakelijk. Dit sluit aan bij een constatering van het Mulier instituut in het zeer recente rapport Sportdeelname van 60 naar 75 over de haalbaarheid van de doelstelling binnen het Olympisch Plan om in 2016 de sportdeelname in Nederland met een derde te verhogen. Mede op basis van de resultaten van de sportersmonitor (Hoekman, 2007) stellen zij dat mensen best willen sporten en bewegen maar dat het inzicht ontbreekt in de motieven waarom mensen willen sporten en bewegen. De belangrijkste conclusie uit het rapport is “dat niet de vraagzijde stimulering behoeft doch de aanbodzijde. Daarbij wordt “betoogd dat verenigingen en beheerders van gemeentelijke sportaccommodaties onvoldoende belang hebben bij en kennis over het winnen van nieuwe leden. (…) De benutting van gemeentelijke accommodaties is niet maximaal. Zo zouden bepaalde groepen in de rustige uren (door de week, overdag) kunnen sporten omdat zij dan de tijd hebben. Commerciële uitbaters steken veel meer energie in het rendabel maken van stille uren. Zij zijn degenen die actief de wijk intrekken om sporters naar hun toe te halen met nieuwe ideeën en concepten. (…) Een beleid gericht op het verhogen van de sportdeelname impliceert dus allereerst dat het (niet-commerciële) aanbod meer prikkels krijgt om meer sporters aan te trekken.” (Breedveld, pag. 9-10, dikgedrukt in het origineel). In hoofdstuk 5 worden twee beheermodellen uitgewerkt en een aantal aanbevelingen gedaan voor een nieuwe start van de Tetterodehal. In hoofdstuk 6 worden deze modellen beoordeeld op de mate waarin de prikkels aanwezig zijn om te streven naar een optimale bezettingsgraad. Dan wordt ook uiteengezet hoe deze prikkels juridisch vorm gegeven kunnen worden.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
20
Bevindingen ten aanzien van beleid en marketing Door uitvoering van bestaande en nieuwe beleidsspeerpunten zal het gebruik van álle faciliteiten in en rond de Tetterodehal voor sport en bewegen geoptimaliseerd worden. Door integrale benadering van het beleid ten aanzien van Beweging & Participatie, gecombineerd met oog voor multifunctionaliteit en medegebruik door tal van verschillende groeperingen uit een variëteit van sectoren, wordt een optimaal aanbod gerealiseerd. Door gerichte marketingactiviteiten ontstaat een breed beeld ten aanzien van de behoeftes van (potentiële) sporters. Door gerichte promotie is de gemeente in staat het gebruik van de Tetterodehal te optimaliseren. Een voorbeeld is de mogelijkheid om de brugfunctie te ontwikkelen tussen de woonkern, de ‘traditionele’ sporthal en het unieke achterland. Activiteiten kunnen vanuit de Tetterodehal ontwikkeld kunnen worden gericht op de sportieve ontsluiting van het duingebied, zoals wandel- en fietsgroepen, georganiseerde excursies of educatief gebruik. Door het herinrichten van de oostzijde kunnen nieuwe sportieve en recreatieve mogelijkheden worden gecreëerd. Door het combineren van de horecagedeelte met de hoofdingang wordt niet alleen de sociale en fysieke veiligheid verbeterd, maar ook het economisch draagvlak versterkt. De kansen die de brugfunctie van de hal op verschillende vlakken kan bieden verdienen het nader te worden onderzocht. Zeker omdat in de toekomst een sporthal aanzienlijk meer zal zijn dan een sporttechnische voorziening: het is een sportieve ontmoetingsplaats.
Het ideaalbeeld: De sportlocatie als ontmoetingsplaats Gegeven de bovenstaande ontwikkelingen kan de Tetterodehal de sportieve ontmoetingsplaats worden die, zoals in het verleden, inspeelt op de wensen van de ‘traditionele’ competitiesporters maar tevens onderkent welke nieuwe rol een sporthal kan spelen. De sporthal neemt een centrale plaats in de samenleving en biedt plaats aan alle sportliefhebbers. Er is plaats om tal van sporten te beoefenen, van denksport en nordic walking tot competitiesport en er is de gelegenheid om elkaar te ontmoeten terwijl er wordt genoten van de prestaties van anderen, van de rolstoelhockeyers tot de hoofdklasse zaalhockeyers. Om dit te bereiken wordt samengewerkt met tal van organisaties zodat er niet alleen een vruchtbare uitwisseling van kennis en ervaring ontstaat maar dat ook de sporters zelf moeiteloos switchen tussen de verschillende voorzieningen. De Tetterodehal wordt zo een onmisbare schakel in het mogelijk maken van een levenlang sporten voor iedereen.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
21
Aanbevelingen De sporthal centraal in het sportbeleid 5.1. Inleiding Aan het eind van hoofdstuk 4 is een ideaalbeeld geschetst over het toekomstige gebruik van de Tetterodehal, of breder gesteld de plaats die de hal kan innemen in de Bloemendaalse samenleving en het sportieve leven van de burgers. Gegeven de analyse van het gebruik en het beheer in hoofdstuk 2 en 3 zal het duidelijk zijn dat er een aantal maatregelen nodig zijn om deze transformatie te kunnen realiseren. In dit hoofdstuk worden de, naar de mening van Sportservice Noord-Holland, noodzakelijke en wenselijke aanbevelingen gepresenteerd. Deze notitie gaat uit van de bestaande situatie. Maar wij constateren dat de sporthal ook tekortkomingen heeft die een ontwikkeling tot moderne sporttechnische voorziening in de weg staan van. Dat betekent niet dat u direct geconfronteerd wordt met rigoureuze voorstellen die gepaard gaan met grote investeringen. Dergelijke maatregelen worden niet uitgesloten maar staan niet centraal. Op grond hiervan worden de aanbevelingen gegroepeerd in een drietal categorieën: 1. De quick wins. In eerste instantie concentreren wij ons op het binnen de bestaande configuratie verbeteren van het gebruik en het beheer. Dit zijn de maatregelen die direct effect sorteren. Er is geen enkele reden om te wachten met de uitvoering. Eventuele kosten worden direct terugverdiend door het stijgende gebruik. 2. Het richten en inrichten van de organisatie na de aandelenoverdracht. Deze maatregelen bouwen voort op het bewezen succes van de quick wins en doen recht aan de verantwoordelijkheid van de gemeente als eigenaar. 3. Optimaliseren van de inrichting van de hal en de directe omgeving. Hierbij spelen mogelijk andere afwegingen een rol zodat deze aanbevelingen in een breder perspectief en mogelijk op de iets langere termijn moeten worden beoordeeld. Per categorie wordt, zoals u inmiddels gewend bent, een onderscheid gemaakt tussen het gebruik en het beheer. Bij het uitwerken van de aanbevelingen wordt gebruik gemaakt van het beeld dat eerder is besproken met de sportverenigingen. Het uitgangspunt zijn de mogelijkheden van de Tetterodehal voor sportspeficieke activiteiten in veel takken van sport en de behoeftes en wensen van de Bloemendaalse sportverenigingen. Op basis van de uitkomsten van de bijeenkomst met de verenigingen zijn andere mogelijkheden onderzocht, zoals sportimulering, schoolsport en duinrecreatie. Vanuit de binnenste cirkel worden dan verbindingen gelegd met de mogelijkheden in de buitenste cirkels. Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
22
5.2. Quick wins Het is van het grootste belang om op de kortst mogelijk termijn het gebruik te verbeteren waarbij er vooral meer aandacht dient te komen voor het benutten van de multifunctionele voorzieningen voor sport en bewegen. Tijdens het proces is door Sportservice Noord-Holland een bescheiden rol gespeeld als makelaar door het bij elkaar brengen van vraag en aanbod. De eerste aanbeveling bouwt daarop voort. Optisport als eerstverantwoordelijke dient in een permanent en nauw contact te blijven met de huurders en niet te rusten voor de match is gemaakt. Aanbeveling 1.1. Verbeteren gebruik door sportverenigingen Het afstemmen van de wensen van de sportverenigingen en de mogelijkheden in de hal: • Zaalhockey: het district van de KNHB heeft de Tetterodehal aangewezen als thuishal voor de Bloemendaals hockeyverenigingen. Rood-Wit onderzoekt de mogelijkheden om de beschikbare ruimte te benutten voor meer trainingen en meer wedstrijden. • BVC Bloemendaal (voetbal) wil de hal benutten in de zomer als hun velden onbespeelbaar zijn. • KTC (basketbal) wil meer naschoolse activiteiten organiseren voor jongeren. Zij nemen actief deel aan de JeugdSportPas. • Sportsupport voert voor de gemeente Bloemendaal het JeugdSportPas project uit. Samen met de verenigingen zien zij ook mogelijkheden om niet alleen de tijdelijke activiteiten te organiseren, maar om in de Tetterodehal ook een permanent flexibel sportaanbod te creëren. InHolland zoekt naar alle waarschijnlijkheid meer ruimte voor hun beweegactiviteiten. De resultaten van deze gesprekken zullen vlak voor of na het afronden van deze notitie bekend worden. Als dit actieve beleid wordt voortgezet moet het mogelijk zijn om in het seizoen 20092010 het bespelingspercentage van de multihal te laten stijgen tot bijna 50%. Aanbeveling 1.2. Opzetten beweegteams in samenwerking met onderwijs Verder zouden er gesprekken moeten worden geïnitieerd met bedrijven/organisaties die betrokken zijn bij de sportbeoefening door de duinrecreanten. Het gaat om BDO, Start to Run, Runnersworld, de KNAU en atletiekverenigingen. Wat zijn hun behoeftes en hoe kan de hal daarin voorzien; van het gebruik, van kleedkamer, douches en kantine, tot het periodiek organiseren van informatiebijeenkomsten en lezingen over het veilig, plezierig en verantwoord sporten. Ook het organiseren van wedstrijden of het realiseren van vaste parkoersen kan worden overwogen. Op vergelijkbare wijze kan worden onderzocht welke behoeftes bij andere groepen in Bloemendaal bestaan en welk aanbod daarop kan inspelen. Wie dat gaat organiseren? De opleiding Sport & Bewegen van InHolland en het CIOS leiden professionals op, op het gebied van het organiseren en stimuleren van sport en bewegen. Tijdens hun studie moeten zij vele beroepsopdrachten uitvoeren om de benodigde competenties te ontwikkelen. De Tetterodehal staat aan het begin van een nieuwe fase. Deze opleidingen en hun studenten kunnen daar een enorme bijdrage aan leveren door het formeren van beweegteams waarin studenten van de twee opleidingen samenwerken. Deze beweegteams kunnen het gesprek aangaan met verschillende groepen burgers, met de duinrecreanten, met organisaties als Stichting Welzijn Bloemendaal, de vertegenwoordigers van de scholen en met Sportsupport over de uitvoering en verankering van de Jeugd Sport Pas De genoemde organisaties hebben aangegeven hier graag aan mee te willen werken. Vanzelfsprekend moeten deze studenten goed begeleid worden. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd voor de beoogd sportief beheerder van de hal.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
23
Aanbeveling 1.3. Kwalitatieve toets Voor het bepalen van het beleid op de lange termijn is het raadzaam de Tetterodehal te onderwerpen aan een kwalitatieve toets, waarbij een sporthal beoordeeld wordt zowel op de technische staat als op een aantal andere beoordelingscriteria (functionaliteit, uitstraling, arbo eisen, brandveiligheid en sociale veiligheid). Deze toets helpt ook bij het bepalen van de volgorde waarin investeringen gedaan moeten worden. Aanbeveling 1.4. Verbeteren sociale en fysieke veiligheid Er is een aantal simpele maatregelen te nemen waardoor het gevoel van onveiligheid op de route van Overveen naar de Tetterodehal kan worden verbeterd. De eerste stap is het verplaatsen van de ingang voor fietsers naar de kantinekant. Dit scheelt niet alleen in afstand maar de, vaak jonge, fietsers arriveren direct in het zicht van het barpersoneel en de bezoekers. In samenhang met deze aanpassing zou de verlichting en de bestrating rondom de hal moeten worden aangepast. Een overzicht van wenselijke aanpassingen, opgesteld door de beheerder van Optisport wordt gegeven in bijlage 3. Aanbeveling 1.5. Herinrichten van de kantine Als de ingang wordt verplaatst zijn een aantal aanpassingen aan de kantine noodzakelijk. Die gelegenheid kan ook gebruikt worden om te voorzien in de grote behoefte aan een min of meer afgescheiden ruimte voor vergaderingen, bijeenkomsten, cursussen en denksporten. De kantine is qua inrichting zeer gedateerd, een modernisering van de indeling en het meubilair is wenselijk, maar vooralsnog niet noodzakelijk. 5.3. Een nieuwe start na de aandelenoverdracht De aanbevelingen onder 1. Quick Wins zijn de opmaat naar de nieuwe start van de Tetterodehal. Het moment dat de gemeente officieel de nieuwe eigenaar is van de hal is het ideale moment om met een schone lei te beginnen. Een schone lei wat betreft het beheer. En een heel nieuwe start wat betreft het aangaan van relaties met de omgeving. Wat betreft het beheer zijn een aantal harde noten gekraakt in hoofdstuk 3. Daar is wel genoemd dat alle partijen van goede wil zijn. De organisatiestructuur is complex. De verantwoordelijkheden van de partijen zijn niet duidelijk. Het nemen van initiatief wordt niet duidelijk beloond (er worden niet de goede prikkels uitgedeeld). Daarom pleit Sportservice Noord-Holland voor een nieuwe start. Wij betogen vooral dat bij het realiseren van de nieuwe beheersstructuur duidelijke keuzes worden gemaakt. Deze keuzes moeten vervolgens vertaald worden in heldere contracten. Hier kunnen de volgende, meer praktische, opmerkingen gemaakt worden over de nieuwe organisatiestructuur. In hoofdstuk 6 zullen de juridische consequenties worden uitgewerkt. De gemeente als eigenaar maakt direct afspraken met de toekomstige beheerder van de hal. De gemeente zal het toezicht naar eigen inzicht inrichten. 5.4. Modellen voor de nieuwe beheersstructuur De gemeente wordt geadviseerd om te kiezen voor een duidelijke structuur waarin de volgende taken kunnen worden benoemd: a. Het ‘technische beheer’ waaronder valt; de verhuur, de financiële administratie, het onderhoud, de contacten met de huurders over technische zaken, b. Het ‘sportieve beheer’; waaronder alle activiteiten vallen die te maken hebben met het voeren van een actief promotie en marketingbeleid en indien nodig het initiëren en organiseren van nieuwe activiteiten op het gebied van sport en bewegen. c. De horecavoorziening oftewel de gastheerfunctie, waaronder alle activiteiten vallen die te maken hebben met de verzorging van de gasten. Sportservice Noord-Holland acht het essentieel, dat gegeven het kleinschalige karakter van de Tetterodehal verschillende taken worden gecombineerd zodat er maximaal twee partijen werkzaam zijn op de werkvloer, waarvan een de eindverantwoordelijke is en de contractpartner van de gemeente.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
24
Aanbeveling 2.1 Twee modellen ten aanzien van het beheer Voor de toekomst van de Tetterodehal bestaat dan de keuze uit de volgende twee modellen3: 1. Het model Optisport Een commercieel beheerder is verantwoordelijk voor de taken a. en c. Deze beheerder is de contractpartij van de gemeente. Het sporttechnische beheer wordt gedelegeerd aan een aparte partij (bijvoorbeeld een combinatiefunctionaris en/ of een sportondernemer). 2. Het model Sportonderneming of Denksportcentrum Een sportorganisatie of sportondernemer combineert de taken a. en b.. Deze sportorganisatie is de contractpartij van de gemeente. De bar wordt verpacht. De pachter voert de taken uit onder c. De keuze voor model 1. of 2. is deels een beleidsmatige keuze en kan deels worden gebaseerd op de resultaten van de aanbevelingen die op de korte termijn worden ingevoerd. Sportservice is van mening dat de nadruk moet liggen op het sportieve beheer. Om de beheerder te prikkelen het gebruik te optimaliseren hebben wij een voorkeur voor model 2, zie hiervoor ook hoofdstuk 6. Essentieel in bovenstaand advies is dat er geen plaats is voor én een commercieel beheerder als Optisport én een pachter van de bar. Dat betekent dat de bestaande overeenkomsten niet worden verlengd en er een nieuwe aanbesteding noodzakelijk is. Sportservice Noord-Holland is er een voorstander van dat bestaande contracten worden gehonoreerd maar ook dat er zo snel mogelijk duidelijkheid komt. Hierbij zijn de opzegtermijnen van de bestaande overeenkomsten belangrijk. In hoofdstuk 6 worden deze twee modellen juridisch tegen het licht gehouden. Aanbeveling 2.2. Bewaken tarievenstructuur Om een breed gebruik van de hal te garanderen is het van belang dat een gedifferentieerde tarievenstructuur wordt ingevoerd. In bijlage 1 worden de tarieven van de Tetterodehal vergeleken met de tarieven elders in Nederland. De tarieven passen in dit het landelijke beeld. Het is belangrijk om op grond van beleidsmatige overwegingen de tarieven te differentiëren. Hierdoor kan zowel het gebruik als de inkomsten per doelgroep geoptimaliseerd worden. Aanbeveling 2.3. Aanstellen combinatiefunctionaris Voor welk model ook gekozen wordt bij 2.1. het aanstellen van een combinatiefunctionaris is een belangrijke stap om de ambities ten aanzien van de Tetterodehal te realiseren maar ook om het sportbeleid van de gemeente naar een hoger plan te tillen. De combinatiefunctionaris is bij uitstek de persoon die de verbindingen met de omgeving legt en waar nodig ook activiteiten initieert en organiseert op scholen en bij de sportverenigingen. Hij/zij realiseert permanent flexibel aanbod in de Tetterodehal bijvoorbeeld in de vorm van: • Een jeugdsportclub, gecombineerd met huiswerkbegeleiding op maandag, woensdag en vrijdag (na bijvoorbeeld een sportstimuleringsproject als de JeugdSportPas), of • Sportieve ontmoetingsdagen voor ouderen op dinsdag en donderdag met beweegactiviteiten en denksporten in samenwerking met de St. Welzijn Bloemendaal. • Speciale activiteiten voor kinderen op wachtlijsten samen met sportverenigingen, • Sportdagen in de hal en de duinen in samenwerking met de werkgroep sport en school. De standplaats is de Tetterodehal, het werkveld de gemeente Bloemendaal. Dit sluit aan bij het functieprofiel manager onderwijs of sportinstelling’. De omschrijving is: Organisator samenwerking Onderwijs/opvang, Sport en Cultuur: de rol van ‘bruggenbouwer’, een katalysator van samenwerking tussen instellingen en verenigingen van de verschillende sectoren (VSG, 2008). De combinatiefunctionaris wordt het eerste jaar volledig betaald door het ministerie van VWS. Vanaf het 2e jaar wordt 50% cofinanciering verwacht van de gemeente. Er zijn twee overwegingen voor het aanstellen van een combinatiefunctionaris in de Tetterodehal: 1. De inzet van de combinatiefunctionaris realiseert nagenoeg alle in de sportnota en het collegeprogramma gestelde doelen en 2. De inzet van de combinatiefunctionaris draagt bij aan de levensvatbaarheid en leefbaarheid van de Tetterodehal. Naar verwachting zal dit een positief effect hebben op exploitatie van de hal en dus op het financiële risico van de gemeente. 3
Het is in principe mogelijk dat de drie taken door één partij worden uitgevoerd. Er is Sportservice echter geen organisatie bekend die daarmee bewezen succes heeft behaald. Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
25
Het is echter nog niet zeker waneer de gemeente Bloemendaal aan de beurt is. Dat zal naar verwachting gebeuren in 2010, uiterlijk in 2011. Aanbeveling 2.4. De Tetterodehal als leerbedrijf De combinatiefunctionaris en het team in de Tetterodehal kan dit alles niet alleen. Bij bewezen succes kan de Tetterodehal een leerbedrijf worden waarin studenten van verschillende opleidingen samenwerken. Er is een bescheiden kantoor waar nog enige uitbreiding mogelijk is. Daar kan een permanente werkplek gecreëerd worden voor de combinatiefunctionaris en enkele studenten. De hal zelf wordt zo een proeftuin voor vele nieuwe vormen van sport en bewegen. 5.5. Haal de hal uit het dal Aanbeveling 3.1. Herontwikkelen van de rand rondom de hal In de jaren tachtig heeft men de grootst mogelijke moeite gedaan om de hal aan het zicht te onttrekken. De hal is feitelijk een drempel tussen Overveen en het duingebied. Echter, zoals in hoofdstuk 4 beschreven, is de trend nu dat sportvoorzieningen weer centraal in de wijk staan om de leefbaarheid te vergroten en het beweeggedrag positief te beïnvloeden. Naar de mening van Sportservice Noord-Holland verdient het aanbeveling om te onderzoeken hoe de de gehele ring rondom de hal ontwikkeld kan worden. Deze ontwikkeling dient zowel om de sociale en fysieke veiligheid te vergroten als om de hal te integreren in de zone tussen het station Overveen en het duingebied. Vooral aan de oostzijde (de kant van station Overveen) kan een grote winst behaald worden door het toevoegen van sportieve en recreatieve buurtvoorzieningen, zoals voetbal/ tennis/ hockey- muren en veldjes. Het aanleggen van een speelbos in de bestaande groenstrook is een belangrijke aanvulling op de mogelijkheden die de Tetterodehal biedt. Hierdoor wordt het speelgedrag, vooral van meisjes, gestimuleerd en het repertoire vergroot (Van den Berg, Koenis en Van den Berg, 2007, blz 58-60).
Het ontwikkelen van de oostzijde heeft als groot bijkomend voordeel dat het horecagedeelte en de nieuwe hoofdingang op natuurlijke wijze worden gecombineerd. Zo wordt de Tetterodehal niet alleen een integraal onderdeel van de voorzieningen in Bloemendaal maar kunnen de voorzieningen worden geoptimaliseerd om aan te sluiten bij de behoeftes van zowel de burgers als de sportieve consument. Sportservice bepleit dat bij een eventuele herinrichting de drie buitenbanen behouden blijven. Met zes banen zal het (economisch) bestaansrecht van de hal aanzienlijk worden versterkt. Wordt echter gekozen voor een ingrijpende herinrichting dan stelt Sportservice Noord-Holland dat de meeropbrengsten van deze ontwikkeling van het gebied mede geïnvesteerd moeten worden in de voorzieningen in en rond de hal zodat het economische draagvlak versterkt wordt. Bij een dergelijke ontwikkeling spelen tal van overwegingen en belangen. Deze notitie richt zich op het sportieve belang en de daarvoor gewenste ontwikkelingen. De toekomst van de Tetterodehal als een levendige ontmoetingsplaats voor Bloemendaalse sportliefhebbers staat voorop. 5.6. Investeringen De beleidsnotitie beperkt zicht tot het geven aan richting wat betreft het (potentiële) gebruik van de hal en het beheer (ofwel het organiseren van het gebruik van de hal). De notitie schetst wel een beeld van de gewenste en/of mogelijke investeringen in de hal (bij voorkeur in samenhang met de ontwikkeling van de rand rondom de hal) maar gaat niet in op de financiële consequenties. Voor de nieuwe start van de Tetterodehal zijn de volgende investeringen dringend nodig: • Het verbeteren sociale en fysieke veiligheid. • Het beschikbaar stellen van robuuste scheidingswanden die tevens de akoestiek verbeteren. • Het geschikt maken van de kantine voor multifunctioneel gebruik. • Een kwalitatieve toets van de hal.
Samenvatting en aanbevelingen Voor de samenvatting en een overzicht van alle aanbevelingen verwijzen wij u naar de Management Summary op pagina 3 en 4. Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
26
Juridische beoordeling van het beheer 6.1. Inleiding De beleidsmatige keuzes en afwegingen zoals die elders in dit rapport staan beschreven zijn in beginsel van ondergeschikt belang voor de beoordeling van de juridische aspecten van het beheer. In dit kader zal immers primair gekeken worden naar de juridische mogelijkheid om afspraken vast te leggen. De ruimte die partijen daarvoor ter beschikking staat laat zich alleen beperken door een mogelijk ‘ongeoorloofd karakter’ van de overeenkomst, wat betekent dat ten uitvoerlegging van de overeenkomst strijd oplevert met de wet, de goede zeden of de openbare orde (zie 3:40 BW). De gemeente Bloemendaal heeft derhalve een scala aan contractuele mogelijkheden om het beheer in juridische zin te regelen. Zij kan dit doen vanuit de MSB BV waar zij na de aandelenoverdracht als enig aandeelhouder volledige zeggenschap over heeft. Het handhaven van de MSB BV laat ook nog de mogelijkheid open de aandelen in de toekomst aan een derde over te dragen (zie ook het advies van Loyens & Loeff aan de gemeente Bloemendaal van 29 december 2005, tweede pagina, derde alinea). Men kan ook kiezen voor het opheffen van de MSB BV en als rechtsopvolger direct als contractpartij van de lopende contracten optreden. 6.2. Overzicht bestaande contracten Zoals in hoofdstuk 3 beschreven zijn er verschillende overeenkomsten tussen de drie partijen die betrokken zijn bij het beheer van de hal. Hieronder worden de overeenkomsten samengevat. Tabel 3. Overzicht overeenkomsten Contractant
Contractpartij
Soort overeenkomst
Begin / einddatum
Maatschappij Sporthal Bloemendaal BV
Optisport BV
Exploitatie- en huurovereenkomst 1. Optisport zal de gehuurde accommodatie met bijbehorende inventaris naar eigen inzicht en voor eigen rekening en risico exploiteren. 2. Optisport zal de accommodatie op een publieksgerichte wijze exploiteren binnen de erfpachtvoorwaarden en de doelstellingen van de accommodatie.
12-02-2000
Optisport BV
Pachters de heer P. Swaninck en mevrouw S. van Marrelo
Pacht- en beheerovereenkomst 1. Optisport verpacht aan pachter het recht van exploitatie. 2. Optisport besteedt het dagelijkse beheer van het sportcomplex uit aan pachter.
21-08-2000
Pachters de heer P. Swaninck en mevrouw S. van Marrelo
Dienstverleningsovereenkomst 1. Optisport besteedt het dagelijkse beheer van het sportcomplex uit aan VOF die dit dagelijkse toezicht aanvaardt met inbegrip van de in de overeenkomst genoemde bepalingen.
31-08-2005
Optisport BV
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
31-12-2009
31-08-2010 Niet gekoppeld aan de overeenkomst van Optisport met de BV.
31-12-2009 Wel Gekoppeld aan het contract van Optisport met de BV. 27
Het gegeven dat de ‘Pacht- en beheerovereenkomst’ een einddatum kent die niet gekoppeld is aan de overeenkomst die Optisport BV met MSB BV heeft gesloten is voor de gemeente Bloemendaal in beginsel niet van belang. Noch zij, noch MSB BV is immers contractpartij. Optisport BV zal dit met de huidige pachter moeten oplossen. 6.3. Beoordeling beheersmodellen Bij het aangaan van nieuwe contracten adviseren wij dit met één wederpartij te doen. Deze wederpartij kan vervolgens zelf (deel)overeenkomsten met derde(n) aangaan. Voor het in juridische zin zoeken naar het antwoord op de vraag ‘wie’ de meest aangewezen wederpartij dan is sluiten we aan bij de twee modellen die onder Maatregel 2.1 in hoofdstuk 5 staan beschreven. Eerder in deze notitie is verwezen naar het meest recente rapport van het Mulier Instituut. Daar wordt gesteld dat “om verenigingen en (gemeentelijk) accommodatiebeheerders te stimuleren om sporters te werven is het noodzakelijk dat deze hiertoe meer geprikkeld worden. Gemeenten en bonden moeten worden overgehaald om in hun financieringsstructuur prikkels in te bouwen voor het non-profit aanbod om zich ondernemender op te stellen.” (Breedveld, pag. 13). De contracten die binnen deze modellen gehanteerd worden moeten zo worden ingericht dat zij een ‘prikkel’ afgeven die het optimaliseren van het gebruik van de hal ten goede komt. Model 1
Het model Optisport
Een commercieel beheerder is verantwoordelijk voor het technische beheer en de horeca. Deze beheerder is de contractpartij van de Gemeente. Het sportieve beheer wordt gedelegeerd aan een aparte partij (bijvoorbeeld een combinatiefunctionaris en/ of een sportondernemer). Model 2
Het model Sportonderneming of Denksportcentrum
Een sportorganisatie of sportondernemer combineert het technische en sportief beheer. Deze sportorganisatie is de contractpartij van de Gemeente. De horeca wordt op grond van een separate overeenkomst door de beheerder ondergebracht bij een pachter. We constateerden eerder in deze notitie al dat optimalisering van het gebruik het best gerealiseerd kan worden door het sportieve beheer te stimuleren. De ‘prikkel’ die we willen afgeven moet dus terecht komen bij de partij die dit voor zijn rekening neemt. De beste methode omdat te doen is door de directe opbrengst van de verhuur naar deze partij te leiden. Hoe meer (sport)activiteiten deze partij initieert hoe hoger de huursom die hij ontvangt. Het hanteren van een gedifferentieerd huurtarief kan hierbij een extra impuls geven (zie aanbeveling 2.2). De koppeling van het technische en het sportieve beheer zal tegemoetkomen aan de behoefte bij de huidig gebruikers aan meer transparantie in het beheer. De horecaexploitatie kan middels een deelovereenkomst ondergebracht worden bij een gespecialiseerde horecaondernemer. Onze voorkeur voor model 2 voor het beheer van de Tetterodehal mag niet leiden tot de conclusie dat model 1 niet geschikt is voor het beheer en de exploitatie van een sportaccommodatie. Optisport BV heeft dit door de jaren heen bewezen. Echter in casu is er sprake van onderbezetting in het sportieve gebruik van de accommodatie en in dat geval verdient de koppeling van technisch en sportief beheer de voorkeur.
Juridische bevindingen Op grond van juridische overwegingen wordt aanbevolen dat de gemeente: 1. Na de aandelenoverdracht ook in contractuele zin begint met een schone lei en in een nieuwe procedure alle partijen een kans geeft hun waarde voor de toekomst van de Tetterodehal te tonen. 2. Kiest voor één contractuele wederpartij met bewezen succes op het gebied van het sportieve beheer. 3. Heldere contracten afsluit met positieve prikkels om de partijen te helpen de gewenste doelen te behalen.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
28
Literatuuroverzicht (bronnen) Berg, van den A. E., R. Koenis en M.M.H.E. Van den berg (2007), Spelen in het groen, Alterra,Rapport 1600, Wageningen. Berkenbosch, R en W. Koetsenruijter (2003) Schrijven van beleidsnotities, Wolters Noordhof, Groningen Boswijk, A., T. Thijsen, T en E. Peelen (2005), Een nieuwe kijk op de Experience Economy, Betekenisvolle Gebeurtenissen, Pearson Education Benelux, Amsterdam, pagina 4. Breedveld, K. et al (2008) Van 60 naar 75. Bouwstenen voor een beleid gericht op een hogere sportdeelname, W.J.H. Mulier Instituut. Gemeente Bloemendaal, Collegeprogramma 2006-2010 Vertrouwen Cohesie Participatie. Gemeente Bloemendaal, nota sport 2005. Gemeente Waalwijk (2005) Tarieven sportaccommodaties, een intergemeentelijke vergelijking. Jong, D. de (2006) Rapportage Sport en Ruimte 2006, Stichting Recreatie, i.o.v. NOC*NSF. Hoekman R. et al. (2007) Sporters in beeld. Sportersmonitor 2005-2006. W.J.H. Mulier Instituut Kalmthout, J. van en J. Lucassen (2007), Verenigingsmonitor 2006, W.J.H. Mulier Instituut Ministerie van OCW (2007), Koersbrief Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur. Ministerie van VWS (2007), Koersbrief De Kracht van Sport. Ministerie van VWS (2008), Aan het werk met combinatiefuncties, Eindrapport van de Taskforce Combinatiefuncties. NISB (2006), De maatschappelijke waarde van sport, bundel ter gelegenheid van het afscheid van André van Staveren. NOC*NSF, Handboek Sportaccommodaties Puyt, E. (2007) De stad, de mens en het Spel. Een verkenning naar de mogelijkheden van sociale netwerken en denksportcentra. Sportservice Noord-Holland en de Samenwerkende Denksportbonden, Haarlem SCP (2006), Rapportage Sport 2006 Statuten van de Stichting Sporthal Bloemendaal Vereniging Sport SG (2008) Bestuurlijke afspraken Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur, presentatie Van der Poel, H. (2001), m.m.v. Colette Roques, Bewegingsruimte, Verkenning van de relatie Sport en ruimte. Tilburg, Departement Vrijetijdswetenschappen KUB. Westerbeek, et al. (2005), Management van sportaccommodaties en evenementen, Arko Sports media, Nieuwegein. Diverse adviezen en documentatie ten aanzien van de voorgenomen aandelenoverdracht. Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
29
Bijlage 1 Tarieven Tetterodehal in vergelijking met andere gemeenten Hoe verhouden de tarieven zich tot die in andere gemeenten? Dat is niet gemakkelijk in beeld te brengen. Door een veelheid aan subsidiemethoden en door specifieke lokale kenmerken en beleid is een vergelijking al snel vertroebeld. Ook zijn de tarieven dikwijls lastig te achterhalen. Niettemin is het informatief en interessant om een aantal gemeenten in beeld te brengen, waarbij we ons focussen op het tarief voor sportverenigingen. Sportservice Noord-Holland heeft in samenwerking met het Mulier Instituut en de Stichting Recreatie een overzicht opgesteld van tarieven van sporthallen in het land. Sommige van de genoemde gemeente hebben meerdere hallen. In die gevallen noemen wij de gemiddelde prijs. We gaan uit van het gebruik van het gehele vloeroppervlak. Gemeente Rheden (Gld) Leeuwarden Utrecht Haarlem (particulier, niet Haarlemse verenigingen) Heemstede Andijk Huizen ’t Zand Den Helder Oosterhout Tetterodehal (standaard)
Tarief € 80,00 € 73,00 € 72,00 € 59,40 € 54,00 € 52,50 € 52,00 € 45,00 € 45,00 € 44,50 € 41,00
Haarlem (verenigingen) Heerhugowaard Langedijk Zeist Alkmaar Schagen Veldhoven Tetterodehal (> 300 uur)
€ 39,60 € 37,50 € 36,60 € 36,35 € 36,25 € 35,50 € 34,00 € 33,20
Anna Paulowna Etten-Leur Landgraaf Wognum Venray Haarlemmermeer Waalwijk Wijchen Zandvoort Breezand Tetterodehal schooltarief
€ 33,00 € 30,59 € 30,00 € 29,42 € 28,85 € 28,60 € 27,45 € 26,88 € 26,75 € 25,00 € 25,00
Tuitjehorn Hardenberg Veghel Haarlem (dalurentarief) Terneuzen Noordoostpolder
€ 25,00 € 23,58 € 20,15 € 19,80 € 19,50 € 16,50
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
30
Bijlage 2 De combinatiefunctie in 5 minuten Vanaf 2008 bestaat de mogelijkheid om zogenaamde combinatiefuncties te realiseren die de samenwerking tussen onderwijs, sport en cultuur vorm en inhoud moeten geven. Het betreft functies voor professionals die bij één werkgever in dienst zijn, maar werkzaam zijn in of ten behoeve van meerdere sectoren (…) hierdoor ontstaan duurzame samenwerkingsrelaties en een samenhangend aanbod. Bij combinatiefuncties valt bijvoorbeeld te denken aan vakleerkrachten en trainers die naschoolse sportactiviteiten organiseren op school of op de sportvereniging en die de verbinding leggen tussen de sportvereniging en het onderwijs, de naschoolse opvang en de wijk (Koersbrief Ministerie van OCW, staatssecretaris Sharon Dijksma, 3 augustus 2007, pagina 2). In aanmerking komen eerst de G31 gemeenten, en met name de 40 krachtwijken. De bewindslieden van het Ministerie van OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en de Staatssecretaris van het Ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) willen een structurele impuls geven waarmee in totaal minstens 2500 (fulltime) combinatiefuncties gerealiseerd worden. De regeling zal in 2008 van start gaan. Door middel van de combinatiefuncties wil het kabinet meerdere doelen bereiken (Beleidsbrief Sport: Ministerie van VWS, staatssecretaris Jet Bussemaker, oktober 2007, pagina 8) • De uitbreiding van het aantal (brede) scholen met sport- en cultuuraanbod in zowel het primair als het voortgezet onderwijs, om te beginnen met de 40 krachtwijken; • de versterking van sportverenigingen met oog op hun maatschappelijke functie en de inzet van sport voor het onderwijs, de naschoolse opvang en de wijk; • het stimuleren van een dagelijks sport- en beweegaanbod op en rond scholen voor alle leerlingen; • het bevorderen dat de jeugd tot 18 jaar vertrouwd raakt met één of meer kunst- en cultuurvormen. Dé combinatiefunctie van school en sport bestaat niet. Er zijn twee basistypen te onderscheiden (School en Sport werken samen, Alliantie School en Sport, augustus 2007, pagina 13) 1. het geven of coördineren van bewegingsonderwijs in combinatie met het organiseren van naschoolse sportactiviteiten, 2. het geven of ondersteunen van bewegingsonderwijs in combinatie met het organiseren van naschoolse sportactiviteiten. In de combinatiefunctie worden twee banen van twee verschillende werkplekken uit de sectoren onderwijs, sport en cultuur in één functie geplaatst. Gedacht wordt aan de combinaties: Lesgeven onderwijs Lesgeven onderwijs Lesgeven onderwijs Organiseren naschoolse sport-/culturele activiteiten Uitvoeren naschoolse sport-/culturele activiteiten Management school of sportinstelling
Organiseren naschoolse sport-/culturele activiteiten Uitvoeren taken op sportverenigingen /culturele instellingen Uitvoeren naschoolse sport-/culturele activiteiten Uitvoeren taken op sportverenigingen/culturele instellingen Uitvoeren taken op sportverenigingen/culturele instellingen Organisator samenwerking Onderwijs/opvang, Sport en Cultuur: de rol van ‘bruggenbouwer’, een katalysator van samenwerking tussen instellingen en verenigingen van de verschillende sectoren.
Het meest simpele voorbeeld is de combinatie van gymdocent en coördinator van naschoolse sportactiviteiten op school of op de vereniging, maar een gymdocent kan ook ingezet worden als trainer op de vereniging. Andersom is ook mogelijk: een trainer van een vereniging kan fungeren als coördinator of uitvoerder van naschoolse sportactiviteiten. In de zeer uitgebreide Notitie Aanstelling van Combinatiefunctionarissen bij Sport en Onderwijs (Alliantie School en Sport, oktober 2007) worden praktische problemen en oplossingen behandeld rond het werkgeverschap.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
31
Bijlage 3 Verbeteren sociale en fysieke veiligheid (Suggesties door de manager van Optisport) De hal zal zichtbaar gemaakt moeten worden door de kap van een behoorlijk aantal omliggende struiken, bomen etc. In overleg met de afdeling groen een plan van aanpak opgesteld. De bereikbaarheid voor fietsers zal verbeterd moeten worden door de aanleg van asfaltpaden op het bestaande tracé, maar ook door het maken van een doorsteek naar de doorgaande weg. Er moet een tweede ingang worden gemaakt aan de “fietserskant”. Dit kan door het bestaande buitenterras “licht” te overkappen. De ingang wordt gemaakt middels een tochtsluis. Voorts zal de hal in het licht gezet moeten worden door de aanleg van buitenverlichtingarmaturen. Aan de buitenzijden van de hal moet de naam en de functie van de hal groots worden aangebracht. De horeca moet ingericht worden naar de belevingen zitten, kijken en hangen. Een zithoek voor de tennissers met zicht op de tennishal, een kijkhoek naar de multihal (amfitheater opstelling of hoog/laag tafels) en een hanghoek voor de jeugd. In de multihal zou tribune capaciteit bijgezet kunnen worden. Een deel van de kantine kan worden afgeschermd om de ruimte geschikt te maken voor, min of meer besloten, activiteiten zoals vergaderingen en denksporten. Er kan rechts van de nieuwe entree een wand infohoek ingericht worden. Om de kantine en de bar van het nachtclubimago af te helpen moeten een zestal inbraakwerende lichtvensters aangebracht worden.
Beleidsnotitie Tetterodehal Bloemendaal
32