Een kind helpen na een misdrijf of verkeersongeluk
Slachtofferhulp
H
E
na
een
L
P
misdrijf
T of
een verkeersongeluk
0900-0101 (lokaal tarief)
Een misdrijf of een verkeersongeluk kan een diepe indruk bij kinderen achterlaten. Zij hebben net als volwassenen tijd nodig om dat te verwerken.
Deze folder geeft antwoord op vaak gestelde vragen. • Hoe reageren kinderen op een ingrijpende gebeurtenis? • Wat is verwerken? • Wat kunt u doen? • Wat kunt u doen als het niet beter gaat?
Hoe reageren kinderen? Ieder kind reageert anders. De volgende reacties zijn normale reacties op een abnormale gebeurtenis. Doen • Ze lopen weg • Ze staan aan de grond genageld • Ze huilen • Ze schreeuwen • Ze worden kwaad • Ze kunnen niets meer zeggen • Ze doen alsof er niets aan de hand is Voelen Kinderen kunnen zich machteloos voelen. Dat kan gepaard gaan met onrust en angstgevoelens. Dit kan zich uiten in de vorm van lichamelijke reacties zoals zweten, hartkloppingen of kortademigheid. Denken Veel kinderen vertellen achteraf dat ze dachten dat het ging om een grap, een droom of een film.
Verwerken Ieder kind verwerkt een misdrijf of een verkeersongeluk op zijn/haar eigen manier. Op het ene moment zal het kind sterk aan de gebeurtenis terugdenken. Ze beleven de gebeurtenis opnieuw. Op het andere moment zal het kind zich er juist voor afsluiten. Ze willen er niet meer aan denken. Dit kan tot de volgende reacties leiden: Herbeleven • Hevig schrikken, huilbuien, woedeaanvallen • Dromen, nachtmerries en slapeloosheid • Telkens opnieuw de gebeurtenis voor je zien, net als in een film • Angst en een gevoel van onveiligheid • Niet alleen durven zijn • Naspelen van de gebeurtenis Afsluiten • Momenten waarop het kind doet alsof er niets is gebeurd • Lusteloosheid • Onverschilligheid • Interesseverlies Door de gebeurtenis steeds maar weer opnieuw te beleven, probeert het kind die te begrijpen en het gevoel van controle te herstellen. Doordat de herbeleving afgewisseld wordt met afsluiting, kan het kind als het ware even op adem komen. Het is goed een kind hiervoor de ruimte te geven.
De manier van verwerken hangt ook samen met de ontwikkelingsfase waarin het kind zich bevindt: Baby’s hebben behoefte aan regelmatige zorg en een zo snel mogelijk herstel van het normale ritme. Ze kunnen hun ongemak uiten door een verandering in hun eetgedrag, huilgedrag en slaapritme. Peuters en kleuters stemmen hun gedrag af op dat van de ouders. Peuters en kleuters uiten hun gevoelens niet zozeer met woorden, maar door te spelen, tekenen en te knutselen. Het komt voor dat ze een tijdelijke terugval hebben in hun ontwikkeling. Zij gaan bijvoorbeeld opnieuw bedplassen, vertonen vastklampend gedrag of willen zich niet meer alleen aankleden. Daarnaast kunnen kinderen op die leeftijd heel druk zijn, huilerig zijn of dwarsliggen. Kinderen van de basisschool begrijpen al beter wat er gebeurd is. Fantasie speelt een belangrijke rol om de realiteit een plaats te geven. Met vriendjes en vriendinnetjes spelen ze bijvoorbeeld na wat er gebeurd is. Kinderen van deze leeftijd kunnen bezorgd zijn voor hun ouders waardoor ze vinden dat zij zelf sterk moeten zijn: ‘mama en papa hebben het al heel moeilijk dus ik moet niet zeuren’. Ze kunnen hun gevoelens onderdrukken en zich onafhankelijk opstellen. Dat kan zich uiten in opstandig, ‘moeilijk’ gedrag. Vaak voorkomende klachten zijn buikpijn, hoofdpijn, verandering in het eetpatroon, verminderde concentratie, slechtere schoolresultaten, slaapproblemen en terugval in de ontwikkeling. Jongeren zoeken vooral contact met leeftijdsgenoten. Ze willen graag onafhankelijk zijn van hun ouders. Daarom is het soms moeilijk te accepteren dat ze de zorg van hun ouders in deze moeilijke situatie toch nodig hebben. Veel voorkomende klachten zijn misselijkheid, vermoeidheid, buik- en hoofdpijn, nachtmerries, prikkelbaarheid, eenzaamheid, eetstoornissen. Soms zoeken jongeren hun toevlucht in een andere vrijetijdsbesteding of grijpen naar alcohol en drugs.
Wat kunt u doen? Tijd nemen voor een kind is misschien wel het belangrijkste advies dat u kunt krijgen. Kijk goed naar wat er in een kind omgaat. Luister goed en geef in begrijpelijke taal antwoord op vragen. Door een nare gebeurtenis kan een kind het vertrouwen in zijn omgeving kwijt zijn. Het is daarom belangrijk dat het vertrouwen in u als ouder of verzorger blijft bestaan. • Probeer zo snel mogelijk de draad van het normale leven weer op te pakken; naar bed zoals gebruikelijk en gewoon weer naar school of naar de sportclub. • Nodig het kind uit om te praten over wat er gebeurd is. Maar dring niet aan als het kind dat niet wil. • Geef eerlijk antwoord op alle vragen. Als u dingen verzwijgt, gaan kinderen er zelf over fantaseren. Dat is vaak erger dan de pijnlijke waarheid. • Stimuleer het kind om gevoelens te uiten. Verdriet hebben mag! • Spelen is de taal van kinderen. Laat het kind naspelen wat er gebeurd is, erover tekenen of knutselen. • Sta het kind tijdelijk toe dat het zich anders gedraagt en wellicht onhandelbaar is. Natuurlijk mag u wel grenzen stellen. • Vraag kinderen wat ze nodig hebben. • Steun het kind met geduld en begrip en probeer een gevoel van geborgenheid en veiligheid te geven.
• U kunt de pijn van het kind niet wegnemen. U kunt het wel leren hoe ermee om te gaan. • Leg mensen in de omgeving zoals de leerkracht, ouders van vriendjes en familieleden uit wat er gebeurd is. • Laat het kind vlak na een ingrijpende gebeurtenis niet onnodig lang alleen, tenzij het kind zelf alleen wil zijn. • Bij een overlijden is het goed dat het kind afscheid kan nemen van de overleden persoon. Het kind laten deelnemen aan de uitvaart kan een manier zijn. Het is belangrijk dat het kind hierover zelf kan beslissen. Let op uzelf Ook voor u zelf kan het belangrijk zijn om er met iemand over te praten. U staat er echt niet alleen voor. Mogelijk kunt u bij vrienden of familie terecht en in ieder geval bij een medewerker van Slachtofferhulp Nederland. Als het niet beter gaat? Het is normaal dat kinderen na een ingrijpende gebeurtenis een tijdje uit hun doen zijn. Dat is niets om u zorgen over te maken. Als het kind na zo’n twee of drie maanden nog niet de oude is, is het verstandig gespecialiseerde hulp te zoeken. Praten met de huisarts of contact opnemen met Stichting GGZ is een mogelijkheid. Ook kunt u aankloppen bij een instelling voor Maatschappelijk Werk in de regio of bij Stichting Jeugdzorg.
Wat kunnen wij voor u doen? • Met u praten over hetgeen u of uw kind is overkomen. • U emotioneel ondersteunen en u informeren over hoe u uw kind emotioneel kunt ondersteunen. • U informatie geven over de rechtszaak. • U begeleiden bij het spreekrecht (indien u hiervoor in aanmerking komt). • U informatie en advies geven over de schadevergoeding of over verzekeringen. • U helpen bij het invullen van formulieren, bijvoorbeeld voor de verzekering of de schadevergoeding. • U helpen bij het inventariseren van de schade. februari 2006 • Vormgeving: CARTA - grafisch ontwerpers bv, Utrecht • Druk: Stolwijk
Wie helpen wij? Slachtofferhulp Nederland is er voor slachtoffers van een misdrijf, verkeersongeluk, ramp of calamiteit. Daarnaast zijn wij er ook voor nabestaanden, familieleden, getuigen en betrokkenen.
Wilt u een afspraak maken? Deze folder bevat algemene informatie. Voor advies en hulp gericht op uw specifieke situatie kunt u bellen met 0900-0101. U wordt automatisch doorgeschakeld naar het dichtstbijzijnde regiokantoor. Op www.slachtofferhulp.nl kunt u het adres van het regiokantoor vinden. Ook kunt u via de website uw vraag stellen. Slachtofferhulp Nederland helpt u direct aan de telefoon of maakt een afspraak met u voor een persoonlijk gesprek bij u thuis of op een bureau. Alles wat u vertelt, wordt vertrouwelijk behandeld. De hulp is gratis.
0900-0101 (lokaal tarief)
Slachtofferhulp Nederland heeft ruim 75 bureaus.
Slachtofferhulp Nederland werkt volgens een privacy- en klachtenreglement.
www.slachtofferhulp.nl
