EEN HANDLEIDING VOOR HET VERDUURZAMEN VAN JE WONING

EEN HANDLEIDING VOOR HET VERDUURZAMEN VAN JE WONING

1

Dit boekje is samengesteld door Meentkracht in samenwerking met Hoom en de gemeente Hilversum. Voor vragen kun je contact opnemen met:

Meentkracht

www.Meentkracht.nl/contact [email protected]

Hoom

www.maakjehuishoom.nl/demeent [email protected] 088 191 18 88 Disclaimer Dit boekje is in maart 2015 zorgvuldig samengesteld. We streven ernaar dat de informatie juist, volledig en zo actueel mogelijk is. Niettemin kan het boekje onjuistheden, typefouten of verouderde informatie bevatten. Wij kunnen dan ook niet instaan voor de juistheid, volledigheid en actualiteit van de informatie.

2

Meentkracht • Hoom • Gemeente Hilversum

Hilversumse Meentbewoner: “We zijn enthousiast gemaakt voor het verduurzamen van onze woning toen we een zonneboiler hadden aangeschaft. We besloten meer te doen voor een duurzame toekomst en om de kwaliteit van het wonen beter te maken. De bijeenkomst van Meentkracht, Hoom en de gemeente Hilversum sloot hier mooi bij aan en verlaagde de drempel om met onze woning aan de slag te gaan.”

3


4


BESTE BEWONER VAN DE HILVERSUMSE MEENT, — Voor u ligt een boekje vol informatie over de kansen die het verduurzamen van uw woning biedt. Het boekje is tot stand gekomen door de samenwerking tussen Meentkracht, Hoom, (een initiatief van het publieke netwerkbedrijf Alliander), en de gemeente Hilversum. Meentkracht heeft als doel om de woningen in de Hilversumse Meent in een hoog tempo te verduurzamen. Met dit boekje willen we iedereen de informatie geven die we nu hebben, na de eerste collectieve wijkactie die in het najaar 2014 is uitgevoerd door Hoom. Deze eerste wijkactie is een groot succes gebleken. Het leidde tot een variëteit aan verduurzaming. U ziet op steeds meer daken in de Hilversumse Meent zonnepanelen verschijnen. Maar dat is slechts het topje van de ijsberg. Veel bewoners in de Hilversumse Meent hebben één of meer onderhoudsmaatregelen uitgevoerd, zoals het aanbrengen van isolatie of installatie van een HR - ketel. Onpartijdig en zonder enig belang wil Meentkracht u assisteren om serieus en goed geïnformeerd naar het verduurzamen van de eigen woning te kijken. Met dit boekje maken we het voor u gemakkelijker om uw woning te verbeteren en verduurzamen. Graag sluiten wij aan bij de gemeentelijke doelstelling om van de Hilversumse Meent een energie-neutrale woonbuurt te maken. Een Hilversumse Meent met weinig energieverbruik in de woningen en veel individuele en collectieve energie opwekking. Het scheelt elk van ons veel geld en met hulp van anderen is het eenvoudig en zonder veel gedoe te realiseren.

5


“SAMEN ENERGIE-SLIM; MAKKELIJKER DAN OOIT.”

6


INHOUD

7

Over Meentkracht

8

Over Hoom

9

Over de gemeente Hilversum

10

Waarom verduurzamen?

11

Een woning verduurzamen - wat te doen?

13

Aan de slag

20

Hoe te betalen?

28

A: Factsheet Spouwmuurisolatie

31

B: Factsheet Vloer- en bodemisolatie

34

C: Factsheet Zonnepanelen

37

D: Factsheet CV-ketel

40

Handige websites

42


OVER MEENTKRACHT —

Meentkracht is een voorbeeld van de burgerparticipatie die overal in Nederland de kop opsteekt. Initiatiefnemer Fred van Leeuwen ziet al jaren onvoldoende daadkracht rond dringende maatschappelijke vernieuwing, met als belangrijk onderdeel: verduurzaming. Voor burgers ziet hij kansen om daadwerkelijk het verschil te maken, aansluitend bij nieuw denken rond de lokale overheid. Tegen deze overheid zegt hij: “Geef ons de ruimte. Laten we samen leren wat wel en niet werkt. Participeer als overheid in onze burgerinitiatieven.” Dat idee sprak medewijkbewoners aan, ze werden actief in Meentkracht-verband. Niet alleen voor een duurzame samenleving en een sterker op eigen benen staande wijk. Maar ook met het oog gericht op een keiharde economische realiteit. Investeringen moeten terugverdiend worden. We gaan dat nu eerst doen met individuele duurzame maatregelen, in of aan de eigen woning. Dit boekje staat boordevol tips en informatie over deze maatregelen. We zijn ook druk bezig om Meentbewoners te helpen met groot onderhoud. Denk hierbij aan kozijnen of het vernieuwen van daken. Dat is veel ingrijpender dan de standaard duurzame bouwmaatregelen zoals we hier presenteren. Ook zijn we gestart met de eerste stappen rondom een eigen collectieve voorziening voor opwekking van energie in en voor de Hilversumse Meent. Volg onze website www.Meentkracht.nl voor meer informatie.

8


OVER HOOM —

Hoom is een initiatief van energienetwerkbedrijf Alliander. Alliander kijkt vooruit. Waarom energie vervoeren over de netten als je dit eigenlijk kan besparen? Daarom heeft Alliander Hoom opgericht. Hoom begeleidt, zonder winstoogmerk, particuliere woningbezitters bij het verduurzamen van hun woning. Of het nu gaat om isolatie of het opwekken van energie met zonnepanelen. Stap voor stap gaan we op weg naar energieneutraal wonen. Dit doen we samen met energiecoöperaties, uitvoerende bedrijven en enthousiaste bewoners. Wij zijn ervan overtuigd dat de bundeling van krachten deze positieve, duurzame verandering mogelijk maakt. Samen met de gemeente Hilversum en Hilversum Verbonden zijn buurtinitiatief Meentkracht en Hoom de laatste maanden samen opgetrokken om een collectieve wijkactie energiebesparing voor de Hilversumse Meent op te zetten. Met succes. De Hilversumse Meent is al een stukje duurzamer. En we zullen ons samen blijven inzetten om deze mooie samenwerking voort te zetten. Kijk voor meer informatie op www.maakjehuishoom.nl/demeent. Hilversumse Meentbewoner: “De meeste bedrijven willen snel iets verkopen. Hoom is onafhankelijk en professioneel. Dit maakt mij een beetje zekerder. Zelf kun je lastig controleren hoe goed een bedrijf is. Hoom bekijkt meerdere bedrijven en kan vervolgens een goede selectie van bouwpartijen aanbieden.”

9


OVER DE GEMEENTE HILVERSUM —

De gemeente Hilversum wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Dat gaat niet zonder de initiatieven vanuit de samenleving. Daarom steunen wij van harte buurtinitiatieven als Meentkracht, die zelf de krachten bundelen en het heft in eigen hand nemen. Een van de thema’s waar deze groep bewoners zich voor inzet is energie besparen. Ze hebben hierbij de samenwerking gezocht met Hoom (www.maakjehuishoom.nl). De ervaringen van de eerste collectieve wijkactie energiebesparing in de Hilversumse Meent en het opzetten van een coöperatie worden benut in de rest van Hilversum en in samenwerking met Hilversum Verbonden verder uitgerold. Niet opnieuw het wiel uitvinden, maar van elkaar leren en kennis delen en elkaar ontmoeten. Wij zijn blij dat we hier als gemeente aan kunnen bijdragen.

10


WAAROM VERDUURZAMEN? —

Er zijn veel redenen waarom je kunt overwegen te gaan investeren in het verduurzamen van je woning. Maar natuurlijk eerst de vraag “What’s in it for me?” Harde euro’s zijn er te verdienen voor degenen die hun woning gaan verduurzamen. Afhankelijk van de persoonlijke en economische omstandigheden kan dit gaan om: • Lagere kosten gasverbruik • Lagere kosten elektriciteitsverbruik • Waardestijging van de woning • Snellere verkoop van de woning • Gunstiger energielabel • Lagere hypotheekrente • Een hoger rendement dan spaarrente Ter illustratie van dit laatste, nemen we een energiemaatregel die zich conform de berekening van de eenvoudige terugverdientijd (zie pagina 12 voor een uitleg) in 6-7 jaar terugverdient. Qua rendement is dit vergelijkbaar met een spaardepositorekening met ruim 5% rente, belastingvrij, bij een looptijd van 15 jaar. Zachte argumenten, minder op geld gericht, mogen ook best genoemd worden. Het comfort van de woning wordt sterk vergroot. Geen koude tocht meer in huis, kleinere temperatuurschommelingen en minder condens op de ramen. Een lager gasverbruik zorgt voor minder uitputting van fossiele brandstoffen en minder uitstoot van broeikasgassen. De eigen ecologische voetafdruk zo klein mogelijk maken is voor veel mensen een sport geworden. Een serieuze sport, want velen hebben kinderen en kleinkinderen en willen hen graag een leefbare wereld nalaten. Na het decennialang vooruitschuiven van problemen naar de toekomst, is dit nu echt urgent geworden. Bovendien houdt duurzaamheid ook nog iets anders in: een wereld die veiliger is. Onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen leidt er vaak toe, dat er met de veiligheid een loopje genomen wordt. 11


Of het nu gaat om bodemdaling in Groningen, Russisch gas, of het verzekeren van de toegang tot olie via steun aan riskante regimes. Kortom: ook de zachte argumenten worden snel harder! Het zijn allemaal redenen om serieus na te denken over het verduurzamen van de eigen woning. Nadelen zijn er ook. Het kost in eerste instantie tijd en geld. Zelden gaat het regelen helemaal soepel en geruisloos. Ook is er onzekerheid over de toekomstige energiekosten en daarmee over de hoogte van de besparingen. Je kunt je geld tenslotte maar één keer uitgeven. Wat kostte het verduurzamen van een Hilversumse koopwoning in 2014 ongeveer? De prijzen uit het wijkaanbod van de eerste collectieve actie in 2014 waren ongeveer:

10 Zonnepanelen € 3.500,- Hoogrendementsketel € 1.750,- Spouwmuurisolatie € 1.500,Bodemisolatie € 1.000,Vloerisolatie € 2.000,-

eer specificaties zijn terug te vinden M op de website www.meentkracht.nl.

Terugverdientijd Hoe snel een investering is terugverdiend, hangt af van factoren als het weer, je eigen stookgedrag en dus je eigen verbruik, en de energieprijs. Laat je dus goed voorlichten bij het maken van een keuze. Maar na de terugverdientijd heb je elke maand een flink financieel voordeel van een lagere energienota. In dit boekje rekenen we met de “eenvoudige terugverdientijd”. Dit is de investering gedeeld door de besparing. Hierin wordt eventuele energieprijsstijging niet meegenomen. Als de prijzen stijgen wordt de terugverdientijd korter. Ook wordt de tijdswaarde van geld niet meegenomen. Een eventueel rentepercentage over het bedrag dat je nu uitgeeft (en niet op de bank hebt staan) of een rentepercentage dat je moet betalen over een lening, kan de terugverdientijd langer maken. 12


EEN WONING VERDUURZAMEN WAT TE DOEN? — Een energiebesparingsadvies Genoeg redenen om te verduurzamen. Maar waar moet je beginnen? Wat kun je in je woning doen? Een energiebesparingsadvies geeft de mogelijke duurzame maatregelen voor je woning weer. Hiervoor komt een specialist bij je thuis om een opname van de woning te maken. Op basis van de aanwezige bouwtekeningen, laatste energierekeningen en de opname ter plekke, wordt een concreet advies gegeven met daaraan gekoppeld de prijzen en rendementen van de mogelijk uit te voeren maatregelen. Op www.energielabelatlas.nl, kan je het voorlopige energielabel van je eigen woning bekijken en zien wat de invloed van diverse maatregelen is op het energielabel en op de energielasten. Een energiebesparingsadvies via Hoom Voor € 240,- ontvang je via Hoom een volledig energiebesparingsadvies. De adviseurs waar Hoom mee samenwerkt zijn onafhankelijk en hebben de benodigde certificaten om een EPA - W (Energie Prestatie Advies - Woningen) te mogen uitbrengen. Ze leveren kwalitatief goede energiebesparingsadviezen, die vervolgens nog door Hoom worden gecontroleerd voordat ze worden opgestuurd. Het energiebesparingsadvies geeft tot in detail aan hoe je huidige energieverbruik is, hoe zuinig je woning is, welke losse maatregelen mogelijk zijn in je woning (met bijbehorende kosten, besparing en uitleg) én wat het betekent als je meerdere maatregelen neemt. Op basis van het energiebesparingsadvies kan Hoom de in het advies genoemde maatregelen aanbieden en drie offertes per maatregel verzorgen van op prijs en kwaliteit geselecteerde bouw- en installatiebedrijven. Dankzij de gedetailleerde opname kunnen bouw- en installatiebedrijven vaak meteen aan de slag. Zonder energiebesparingsadvies kan Hoom op het moment alleen spouwmuurisolatie, zonnepanelen, CV-ketel, vloer- en bodemisolatie aanbieden. 13


Energiebesparingsadviseur: “Als je een volledig beeld wilt van de mogelijkheden is een energiebesparingsadvies een goede oplossing. Ik merk aan de bewoners dat ze het prettig vinden als een expert fysiek in de woning aanwezig is om de situatie te bekijken.” Wat zagen we in de Hilversumse Meent? Voor de eerste collectieve wijkactie energiebesparing in de Hilversumse Meent heeft Hoom een aantal energiebesparingsadviezen uitgebracht om de woningen goed te leren kennen. 92% van de woningen in de Hilversumse Meent bestaat uit rijtjeswoningen. Gemiddeld zijn de energielasten in de Hilversumse Meent per woning voor gas en elektriciteit maandelijks € 170,-1 . De woningen uit de Hilversumse Meent komen uit een tijd dat duurzaamheid nog niet altijd even belangrijk was bij de bouw. De betonnen vloer is vaak nog niet geïsoleerd en de spouwmuren zijn niet voorzien van isolatie. In veel van de recente energiebesparingsadviezen in de Hilversumse Meent werd zowel spouw- als vloerisolatie aangeraden. Als je kiest voor beide maatregelen, heb je het grootste deel van je woning geïsoleerd. Afhankelijk van de woning zijn in de energiebesparingsadviezen ook andere maatregelen meegenomen. Denk hierbij aan zonnepanelen, een CV-ketel, en in sommige gevallen dakisolatie. Kierdichting kwam ook relatief vaak naar voren als geschikte maatregel voor de woningen in de Hilversumse Meent. Tocht door koudeval, kieren, slecht sluitende ramen en deuren kan oncomfortabel zijn en zorgt voor veel warmteverlies. In een typische Meent-woning werd vastgesteld dat de uitstroom van warme lucht 5 tot 7 keer hoger was dan in hedendaagse bouw de norm is. Naast bijvoorbeeld spouwen bodemisolatie is het daarom aan te bevelen om kieren af te dichten. Ventileren van de woning zal vervolgens gecontroleerd moeten plaatsvinden met behulp van ventilatieroosters of een ander ventilatiesysteem. 1. K limaatmonitor, 2013

14


EEN KIJKJE BIJ FAMILIE BLOMMESTEIJN — De familie Blommesteijn heeft een hoekhuis uit 1974 in de Kroosmeent. In augustus 2014 is Johannes Frölich, energiebesparingsadviseur, langs geweest voor een opname van de woning. Er bleek de nodige energie bespaard te kunnen worden. In het energiebesparingsadvies dat uit de opname volgde zijn vier maatregelen geadviseerd: vloerisolatie, spouwmuurisolatie, kierdichting en dakisolatie. Vloerisolatie draagt van deze vier maatregelen het meest bij aan comfort. Warme voeten hebben is aangenaam. De hogere gevoelstemperatuur resulteert er vaak in, dat bewoners ook de thermostaat een graadje lager zetten. Dit komt nog bovenop de besparing die meegenomen wordt in de berekeningen. Spouwmuurisolatie en dakisolatie zouden voor de familie Blommesteijn de grootste besparing in euro’s betekenen. De familie Blommesteijn heeft gekozen om spouwmuur- en vloerisolatie aan te laten brengen. In onderstaande tabellen zijn de verwachte besparingen uit het energiebesparingsadvies weergegeven. De prijzen zijn indicatief.

15


Spouwmuurisolatie familie Blommesteijn Investering

Besparing per maand

Besparing per jaar

€ 1.535,-

€ 46,-

€ 556,-

Besparing

Terugverdientijd

Electra: 0 kWh Gas: 847 m3 CO2: 1.515 kg

2,8 jaar

kWh m3 CO2

* De prijzen in de tabel uit het energiebesparingsadvies zijn indicatief. Via de collectieve actie kostte de spouwmuurisolatie bij de familie Blommesteijn € 1.121,-.

Vloerisolatie familie Blommesteijn Investering

Besparing per maand

Besparing per jaar

€ 2.300,-

€ 7,-

€ 84,-

Besparing

Terugverdientijd

Electra: 0 kWh Gas: 127 m3 CO2: 228 kg

27,4 jaar

kWh m3 CO2

* De prijzen in de tabel uit het energiebesparingsadvies zijn indicatief. Via de collectieve actie kostte de vloerisolatie bij de familie Blommesteijn € 1.753,-.

Familie Blommesteijn: “Het energiebesparingsadvies was voor ons een bevestiging van welke maatregelen slim waren om te nemen. Een onafhankelijk expert die door je huis loopt geeft veel vertrouwen”.

16


DE SPOUWMUUR VAN DE FAMILIE BLOMMESTEIJN WORDT GEVULD — Vloerisolatie familie Blommesteijn Het is goed te bedenken dat de hoogte van je gasverbruik invloed heeft op de hoogte van de besparing. Als je meer gas verbruikt, zal je ook een hogere besparing kunnen realiseren met de maatregelen. In het energiebesparingsadvies worden indicatieve prijzen gebruikt. Voor de collectieve wijkactie energiebesparing zorgt Hoom dat er een mooi wijkaanbod komt te liggen. Zo was de familie Blommesteijn in totaal € 2.874,- voor spouwen vloerisolatie kwijt. Met een totale besparing van € 640,(opgeteld uit de twee tabellen2), kan de familie Blommesteijn de maatregelen al na 4,5 jaar hebben terugverdiend. En natuurlijk vindt er door de energiebesparende maatregelen minder CO2 - uitstoot plaats, ongeveer 1700 kg. Dit spreekt op zichzelf weinig tot de verbeelding, maar is net zoveel als 68 bomen anders hadden moeten compenseren (een gemiddelde boom slaat 25 kg aan CO2 op per jaar). 2 Je zult in de energiebesparingsadviezen zien dat sommige maatregelen effect hebben op elkaars besparing en dat de totaalbesparing soms iets afwijkt van de besparing per maatregel.

17


Familie Becker: “Wij waren al langer bezig met het thema energiebesparing. Maar je hoort en leest veel verschillende meningen over wat je wel of niet moet doen. Het energiebesparingsadvies gaf ons meer duidelijkheid. Het is beter als je aan de hand wordt genomen.” Het energiebesparingsadvies van familie Becker Ook de familie Becker uit de Kruidenmeent heeft een energiebesparingsadvies laten uitbrengen. Opties die in het energiebesparingsadvies werden voorgelegd waren: vloerisolatie, spouwmuurisolatie, verbeteren kierdichting, dakisolatie, buitengevelisolatie en zonnepanelen. De familie Becker heeft uiteindelijk gekozen om twee maatregelen uit te laten voeren: vloer- en spouwmuurisolatie. Omdat het verbruik van de familie Becker relatief hoog is, wordt er door spouwen vloerisolatie veel bespaard, zoals in onderstaande tabellen te zien is. Het gaat om meer dan 830 m3 gas en ongeveer € 550,-. Spouwmuurisolatie bij familie Becker Investering

Besparing per maand

Besparing per jaar

Besparing

Terugverdientijd

€ 2.697,-

€ 29,-

€ 345,-


7,8 jaar

kWh m3 CO2

* De prijzen in de tabel uit het energiebesparingsadvies zijn indicatief. Via de collectieve actie kostte de spouwmuurisolatie bij de familie Becker € 1.232,-.

Vloerisolatie bij familie Becker Investering

Besparing per maand

Besparing per jaar

Besparing

Terugverdientijd

€ 3.826,-

€ 17,-

€ 203,-


18,9 jaar

kWh m3 CO2

* De prijzen in de tabel uit het energiebesparingsadvies zijn indicatief. Via de collectieve actie kostte de vloerisolatie bij de familie Becker € 2.764,-.

18


In het energiebesparingsadvies worden indicatieve prijzen gebruikt. Door de collectieve wijkactie in de Hilversumse Meent was de familie Becker uiteindelijk maar € 3.996,- voor de maatregelen samen kwijt. Deze kosten zijn naar verwachting in ongeveer 7 jaar terugverdiend.

Familie Becker: “Naar aanleiding van het energiebesparingsadvies hebben wij gekozen voor spouwmuur- en vloerisolatie.” Dit zijn de meest voor de hand liggende maatregelen. Ik heb hierbij gekeken naar de rentabiliteit en de verbetering van het wooncomfort.”

19


AAN DE SLAG —

Er zijn verschillende manieren om aan de slag te gaan, zoals uit onderstaand schema duidelijk wordt. De werkwijze van Hoom als partner zullen we eerst uitleggen. Daarna volgen nog aanvullende tips, voor het geval je de voorkeur geeft aan ‘Doe Het Zelf’ of aan ‘Zelf leverancier regelen’.

Overweeg je duurzame maatregelen?

Misschien

Ja

Nee, nu (nog) niets doen.

(facultatief) Persoonlijk energiebesparingadvies eigen woning

Volgende ronde

(Collectieve) Inkoop van maatregelen via Hoom

DoeHetZelf of zelf leverancier regelen.

Woningonderhoud zoals bijvoorbeeld nieuwe dakpannen kozijnen, dakgoten, etc.

Collectieve aanbesteding via Meentkracht

20


DoeHetZelf of Leverancier regelen

Werkwijze Hoom In de Hilversumse Meent werkt Meentkracht samen met Hoom. Meentkracht heeft als doel dat de realisatie van het verduurzamen ook daadwerkelijk gebeurt. Een gezamenlijke inkoop brengt niet alleen de mensen dichter bij elkaar, maar er kan ook slimmer en goedkoper ingekocht worden. Hoe begeleidt Hoom dit proces?

a ) Hoom selecteert bouw- en installatiebedrijven

Hoom is een onafhankelijke partij die de markt faciliteert. Per gebied waar ze aan de slag gaat, selecteert Hoom bouw- en installatiebedrijven die kwalitatief hoogwaardige producten en werkzaamheden leveren voor een goede prijs. Ieder bouw- en installatiebedrijf binnen Nederland kan zich aanmelden. Hoom zorgt ervoor dat er een goede selectie wordt gemaakt op basis van prijs, kwaliteit van de geboden werkzaamheden en selectiecriteria zoals ervaring en vakmanschap in energiebesparing en duurzaamheid. Hoom werkt bij voorkeur met twee lokale bedrijven en één niet - lokaal bedrijf. Hoom vraagt per maatregel meerdere offertes op bij de bouw- en installatiebedrijven, die voldoen aan de prijs- en kwaliteitseisen van Hoom. De bedrijven maken een speciaal aanbod voor de wijk. Tijdens een energieavond biedt Hoom een overzicht van de verschillende partijen en prijzen. Jij beslist vervolgens wie het werk mag uitvoeren. Omdat Hoom deze bedrijven klanten aanlevert en het hele proces begeleidt, besparen deze bedrijven kosten en kunnen ze een extra scherp aanbod doen. Daarnaast geven sommige bedrijven extra staffelkortingen, bij meerdere deelnemers.

b ) Collectieve intekening en vrijblijvende persoonlijke offerte

Bij interesse kan iedereen vrijblijvend intekenen op één of meerdere energiebesparende maatregelen. Hoom communiceert een sluitdatum voor intekening zodat ze eventuele collectiviteitskorting meteen mee kan nemen in

21


je persoonlijke offerte. Na een check van jouw situatie ontvang je van Hoom een persoonlijke offerte met collectiviteitsprijs. In deze persoonlijke offerte staat welke kosten voor de werkzaamheden zijn en welke voor de coördinatie (de Hoom vergoeding). Hoom heeft overigens geen winstoogmerk. Hoom vraagt voor haar diensten eenmalig een vergoeding per maatregel, nádat de maatregelen naar jouw volle tevredenheid zijn volbracht. ollectieve wijkactie energiebesparing in de Hilversumse C Meent. In de eerste ronde collectieve energiebesparing in de Hilversumse Meent zijn er 41 werkzaamheden uitgevoerd. 12x spouwmuurisolatie, 19 bodem- of vloerisolatie, 6 CV - ketels en 4 zonnepanelensystemen. Voor een investering van circa € 94.000,- behaalt de Hilversumse Meent een gezamenlijke energiebesparing van zo’n € 8.000,- per jaar. Binnen 12 jaar zal dus het grote verdienen op de energierekening beginnen. Tot die tijd wonen de bewoners comfortabeler en besparen zij een hoeveelheid CO2 die gelijk staat aan de CO2 opname van 855 bomen (21.375kg CO2 ). Er volgen meer rondes! Houd hiervoor je brievenbus en www.Meentkracht.nl in de gaten.

c ) De werkzaamheden worden ingepland en uitgevoerd

Als je tevreden bent met je persoonlijke offerte gaat Hoom voor je aan de slag. Je sluit het contract met Hoom, waarna de werkzaamheden worden ingepland en uitgevoerd. Je betaalt ook rechtstreeks aan Hoom en niet aan de bouw- en installatiebedrijven. Indien je ervoor kiest om via Hoom je woning te verduurzamen, dan is en blijft Hoom het aanspreekpunt gedurende het gehele traject. Ook voor de garanties. Hoom regelt dat de gekozen uitvoerder z’n garanties nakomt, en mocht een bedrijf failliet gaan dan staat Hoom garant.

22


d ) Hoom controleert de kwaliteit

Na de installatie komt Hoom langs om de kwaliteit van de werkzaamheden te controleren. Ze ziet erop toe dat er daadwerkelijk gebeurt wat is afgesproken. Daarnaast doet Hoom bij een deel van de woningen een voor- en nameting om de kwaliteit van de isolatie na te gaan (met bijvoorbeeld thermografie en drukmetingen). Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Bij de oplevering, de nameting of een vraag van een bewoner kunnen zaken naar voren komen die niet goed zijn gegaan. Hoom pakt dit op en zoekt een passende oplossing.

Familie Becker: “Door Hoom is bekeken of het werk goed is gebeurd. Fijn dat de kwaliteit zo wordt gecontroleerd.”

23


e ) Inzicht in je energieverbruik

De laatste stap is het daadwerkelijk gaan besparen van energie. Je kunt gaan genieten van je comfortabele en energiezuinige woning. Zonder extra kosten krijg je, desgewenst, een digitale slimme meter, zodat je inzicht krijgt in je energieverbruik. Maandelijks ontvang je van Hoom een overzicht met je daadwerkelijke energieverbruik. Daarnaast ontvang je tips om meer energie te besparen. Zo kan je je energieverbruik nog verder omlaag brengen. In de toekomst heb je de mogelijkheid om met je eigen inloggegevens gedetailleerd inzicht te krijgen in je energieverbruik, besparingsdoelen te stellen en je teruglevering van energie (als je over zonnepanelen beschikt) te zien.

Familie Blommesteijn: ‘’Het fijne van Meentkracht is dat je mensen uit de buurt leert kennen op informatieavonden die Meentkracht organiseert. Maar het is vooral heel handig: Door die supervisie van Hoom weet je zeker dat je met betrouwbare bedrijven te maken hebt en het scheelt veel uitzoekwerk. Waar moet je anders beginnen als je zoveel aan je huis wilt verbeteren?”

24


Aanpak op eigen benen Na de beschrijving van de aanpak via Hoom volgen nu twee alternatieve wegen. Beide wegen zijn zowel met als zonder energiebesparingsadvies te bewandelen.

a ) Doe-het-zelven

De Hilversumse Meent kent allerlei soorten bewoners. Daaronder ook mensen die veel woningonderhoud zelf uitvoeren en daarin vaardig zijn. Vanuit de doelstelling ‘het versnellen van verduurzaming’ past het om ook voor hen de drempels te verlagen. De factsheets van de energiebesparende maatregelen aan het eind van dit boekje zijn ook voor de doe-het-zelver relevant. Daarnaast hebben we nog wat extra tips, specifiek voor deze groep: Pas op met vocht. Zie niet over het hoofd dat isolatie en vocht elkaars vijanden kunnen zijn. Zorg dat je precies weet welke bestaande constructie je met een beoogd isolatiemateriaal wilt verrijken. Verkrijg deskundig advies over de eigenschappen en combinatiemogelijkheden van dit materiaal, voordat je het aanschaft. Check je bronnen. Voor je aan de slag gaat met op internet gevonden adviezen: raadpleeg meerdere bronnen en kijk goed naar de deskundigheid en (mogelijke) belangen van de auteurs. Kies je materiaal weloverwogen. Ga er niet zo maar vanuit dat je in de bouwmarkt om de hoek het materiaal vindt waarmee je het meest geholpen bent. Zo kunnen isolatiewaarden verschillen. Verdiep je daar dus in en vergelijk alternatieve producten. Start met snel resultaat. Doe datgene eerst wat simpel is en snel verbetering oplevert. Tocht is gemakkelijk op te sporen en te verhelpen. Zeker als in de herfst en winter de wind flink waait, vindt veel warmteverlies plaats door tocht. Het tochtprobleem sluipt er in de loop der jaren vaak ongemerkt in. Bijvoorbeeld door verbouwingen die zijn gedaan in een tijd dat energie minder in de aandacht stond. Na onzorgvuldige plaatsing van dubbel glas wil het nog wel eens harder gaan waaien in huis!

25


Koers ook op toekomst. In aanvulling op het bovenstaande pleidooi voor snel resultaat: bekijk je klus met een lange termijn bril. Goedkoop wordt duurkoop als je je woning op één onderdeel verbetert, om enkele jaren later tot het inzicht te komen dat dit teruggedraaid moet worden. Bijvoorbeeld omdat het een verdere verbetering of noodzakelijk woningonderhoud in de weg staat. Ventileer op maat. Er bestaan normen voor de juiste hoeveelheid ventilatie, afhankelijk van woning en bewoning. Totaal afsluiten is schadelijk. Teveel ventileren kost geld. Informeer je erover en zorg ervoor dat je je huis ook echt op maat kunt ventileren. Hoe slim is zuinig? Wil je het financieel bekijken en beschik je over flexibel verdienvermogen? Volg dan niet zo maar je Hollands zuinigheidsinstinct, maar weeg af hoeveel je zelf zou kunnen verdienen in hetzelfde aantal uren. Houd muizen buiten. Denk bij isolatie eerst na hoe je de muizen erbij weg kunt houden. Weinig materiaal is tegen de muis bestand. Bovendien kruipt de muis door een onvoorstelbaar klein gaatje. Ook de 70-er jaren woningen in de Hilversumse Meent hebben veel van dit soort gaatjes. Sluit al deze potentiële toegangswegen af. Je vindt ze vooral in de kruipruimte, op je zolder en je aangebouwde schuur of garage. Mogelijk ook onder je keukenblok, bij de doorvoeren van je CV-buizen en in je meterkast. Op internet wordt gaas aanbevolen met een raster van maximaal 0,5 centimeter. Waar dat met tochtafdichting gecombineerd moet worden, zou je het gaas in kit of schuim kunnen inbouwen. Zorg er wel voor dat het gaas verankerd is, zodat het niet omvalt als de muis het schuim weg knaagt. Neem vakmanschap serieus. Tenslotte: maak kritisch onderscheid tussen klussen die je zelf prima aan kunt en klussen die gebaat zijn bij jarenlang vakmanschap. Uiteraard is een vakman op zichzelf geen garantie voor professioneel werk. Maar werkelijk vakmanschap houdt iets in dat voor de doe-het-zelver niet gemakkelijk haalbaar is. Naast kennis is veel praktijkervaring ook van belang.

26


Observeer maar eens een vakman en je zult onder de indruk zijn van hoe zo iemand de klus snel en in één keer goed kan doen. Ook is het denkbaar dat een toekomstige koper van je huis minder overtuigd is van de professionaliteit van jouw klus, dan jij zelf bent.

Bekijk ook de lijst met bronnen in de achterflap van dit boekje.

b ) Zelf aanbesteden

Ook kan je natuurlijk je eigen duurzaamheidsklus uitbesteden. Hoewel Meentkracht grote voordelen ziet in een onafhankelijke partij als Hoom, die in een ondoorzichtige markt ontzorgend, certificerend en controlerend werk doet, is de keuze uiteraard aan jezelf.

Tips voor als je zelf uitbesteedt:

• Vraag offertes bij meerdere partijen. • Als je graag met lokale bedrijven werkt, kijk dan op www.energiebesparengenv.nl, onder het tabblad ‘aanbieder’. Hier staan bedrijven die deelnemen aan het project Energie Besparen Gooi en Vecht. • Beoordeel prijsverschil altijd in samenhang met andere aspecten, zoals levensduur en bewezen kwaliteit van de producten, een betrouwbare garantie (inclusief bedrijfscontinuïteit), installatie-expertise en ervaringen van andere klanten. • Vergelijk goed de verschillen in zekerheid en in de reikwijdte van de dienstverlening. Bedenk of je over de competenties beschikt om een bedrijf aan te sturen dat kennisoverwicht op je heeft. Het hele proces van aanbesteding, uitvoering & oplevering moet goed gemanaged worden.

27


HOE TE BETALEN? —

De verbouwing van je woning vergt uiteraard wel een investering, voordat die naast milieuverbetering ook bijdraagt aan je portemonnee. Om je te helpen bij deze investering zijn er verschillende subsidies en financieringsmogelijkheden voor energiebesparende maatregelen. Hieronder een paar tips om een verstandige keuze te maken. Financieringsmogelijkheden Je kunt de investering financieren met eigen geld, maar je kunt er ook voor kiezen om de kosten(deels) te financieren via bijvoorbeeld een bank, of een duurzaamheidslening die sommige gemeenten verstrekken. Hieronder een aantal opties. Eigen geld Spaargeld gebruiken voor zo’n investering heeft voor- en nadelen. Je spaarsaldo wordt lager en dus krijg je minder rente van de bank of een lagere beleggingsopbrengst. Het geld is daarna niet meer vrij beschikbaar voor andere uitgaven. Het rendement van zo’n investering kan echter veel hoger zijn dan je nu krijgt. Maak een solide vergelijking. Kijk naar de harde euro’s zoals de mogelijke waardestijging van de woning maar ook naar de andere, zachtere argumenten zoals wooncomfort. Een persoonlijke of hypotheeklening Natuurlijk kun je een persoonlijke of hypotheeklening afsluiten. De betaalde rente is in principe fiscaal aftrekbaar. Maar overleg even goed met je adviseur; de afsluiten doorlopende kosten zijn soms hoger dan ze op het eerste gezicht lijken. Ook de looptijd van de lening moet goed afgestemd worden met de levensduur van de investering. Er zijn ook specifieke leningen die speciaal zijn ingesteld om energiebesparende investeringen te financieren. Landelijk kun je hierbij denken aan de energiebespaarlening: www.ikinvesteerslim.nl. Via maandelijkse betalingen van de lening spreid je de kosten over meerdere jaren. Afhankelijk van hoeveel energie je verbruikt, kan die besparing op je energierekening genoeg zijn om de maandelijkse betaling van je lening (aflossing + rente) te dekken.3 3. www.ikinvesteerslim.nl

28


Een duurzaamheidslening van de gemeente Hilversum Je kan bij de gemeente Hilversum een lening aanvragen voor energiebesparende maatregelen aan de woning. Denk bijvoorbeeld aan isolatie, HR++glas, zonnepanelen, HR-ketels en warmteboilers. Het is een soort hypotheeklening met Nationale Hypotheek garantie, die wordt uitgevoerd door Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (www.svn.nl). Dus er wordt door SVn goed gekeken of je de lening ook echt kunt betalen. Een paar details (jaar 2015)

• De lening heeft gunstige voorwaarden waaronder een korting op de rente van de Stimuleringsregeling Volkshuisvesting Nederlandse gemeente (SVn) met 3%. • Een lening van bijvoorbeeld € 5.000,- kan in 10 jaar worden afgelost met een maandelijks bedrag van € 46,- (bij rentestand begin 2015). • De duurzaamheidslening bedraagt minimaal € 2.500,- en maximaal € 25.000,-. Tot een bedrag van € 7.500,- geldt een looptijd van 10 jaar. Voor een hoger bedrag is de looptijd 15 jaar. Je kunt altijd (geheel of gedeeltelijk) boetevrij aflossen (met een minimum van € 250,-) • De afsluitkosten zijn 2% over de hoofdsom van de lening. • De lening wordt onderhands verstrekt en via een bouwkrediet. Je krijgt het geld dus niet zelf in handen. Subsidies Omdat de overheid haar klimaatdoelstelling graag wil behalen, zijn er verschillende subsidies beschikbaar voor energiebesparende maatregelen. Subsidies worden zowel landelijk als lokaal geregeld. Op www.energiesubsidiewijzer.nl vind je een compleet overzicht van de verschillende mogelijkheden.

29


Overige financiële aspecten Verlaagd btw tarief. Tot 1 juli 2015 betaal je geen 21%, maar 6% btw op een (duurzame) verbouwing, installatie of isolatieklus. Dit lage tarief geldt voor de arbeidskosten die je maakt tijdens je verbouwing. Het verlaagde btw-tarief op arbeidskosten geldt voor:

• Woningen van minimaal 2 jaar oud (na eerste ingebruikname). • Renovatie- of herstelwerkzaamheden: vernieuwen, vergroten, herstellen of vervangen en onderhouden van (delen van) je woning. • Garages, schuren, serres en aan- en uitbouwen die zich op hetzelfde perceel als je woning bevinden. • Het aanbrengen van goederen (dus niet de aankoop van de goederen zelf) die vervolgens jouw eigendom worden, zoals je keuken, nieuwe verwarmingsinstallatie (combiketel, zonneboiler) of zonnepanelen.

Btw-teruggave zonnepanelen. Als je als particulier zonnepanelen aanschaft, kun je de btw op de aanschaf- en installatiekosten terugvragen van de belastingdienst. Dit kan bij een zonnepanelensysteem van 6 zonnepanelen al meer dan € 400 schelen, dus is zeker de moeite waard. Op www.milieucentraal.nl/btw-op-zonnepanelen-terugvragen vind je een eenvoudig stappenplan.

Familie Blommesteijn: “We hebben voor spouwmuurisolatie gekozen omdat we een hoekwoning hebben. Er zijn behoorlijk wat spouwmuren waar de warmte uit weg lekt. Grappig is dat het ook meetbaar is. We hadden last van vochtproblemen in de kast, maar sinds de spouwmuurisolatie zien we aan de vochtvreter dat het veel droger is”.

30


A: FACTSHEET SPOUWMUURISOLATIE — Door het toepassen van spouwmuurisolatie verliest je woning minder warmte. Met spouwmuurisolatie verhoog je daarom direct je wooncomfort en bespaar je op je stookkosten. Afhankelijk van je type woning (en de afmeting van de spouwmuur) kan je hiermee 15% tot 25% op je stookkosten besparen. Wat is spouwmuurisolatie? Een spouwmuur bestaat uit een binnenmuur en een buitenmuur met daartussen een aantal centimeter lucht, de spouw. De spouw voorkomt doorslag van regenwater. De spouw kan worden gevuld met isolatiemateriaal. De uitvoerder maakt dan een aantal gaatjes in de buitenmuur (tussen de stenen) en vervolgens spuit of blaast hij isolatiemateriaal in de spouw. Vervolgens worden de gaatjes in de buitenmuur netjes gedicht. Spouwmuurisolatie wordt veelal gedaan met materialen zoals isolatieparels. Dit zorgt voor een volledige vulling van de spouw en een naadloze isolatielaag. spouwmuurisolatie bij familie Blommesteijn Investering

Besparing per maand

Besparing per jaar

Besparing

Terugverdientijd

€ 1.535,-

€ 46,-

€ 556,-

Electra: 0 kWh Gas: 847 m3 CO2: 1.515 kg

2,8 jaar

kWh m3 CO2

* De prijzen in de tabel uit het energiebesparingsadvies zijn indicatief. Via de collectieve actie kostte de spouwmuurisolatie bij de familie Blommesteijn € 1.121,-.

31


Robert, Specialist Uitvoering van Hoom: “Onder hoge druk worden de EPS-parels in de spouw gespoten. De parels plakken door de lijm goed aan elkaar zodat het geheel niet verzakt. Met grote lange borstels, zogenaamde spouwscheiders, wordt gezorgd dat je je eigen woning isoleert en het niet allemaal naar de buren stroomt.” Rekenvoorbeeld Gemiddeld is een huishouden in Nederland € 1.900,- per jaar kwijt aan energiekosten (3.000 kWh aan elektriciteit en 1.600 m3 aan gas). Met spouwmuurisolatie kun je een jaarlijkse besparing realiseren van ongeveer 8 m3 gasverbruik per m2 spouwmuur die je isoleert. Dit komt gemiddeld neer op een besparing van € 300,per jaar. De gemiddelde eenmalige investering voor het isoleren van je spouwmuur komt neer op € 1.800,-. Hieronder vallen de kosten voor het materiaal en de installatiekosten door de aannemer. Daarmee ligt de terugverdientijd van spouwmuurisolatie op ongeveer 6 jaar. De verwachting is dat deze terugverdientijd de komende jaren verder zal dalen door een stijgende energieprijs.

32


Spouwmuurisolatie in de Hilversumse Meent Bij de familie Blommesteijn is 80 m2 EPS Parels in de spouwmuur aangebracht. Het huis van de familie Becker had ook een spouw van 7 cm dik. De spouw zou gevuld kunnen worden met 95 m2 EPS parels. In het energiebesparingsadvies werd uitgerekend dat dit een besparing van 525 m3, 939 kg CO2 , ofwel € 345,- per jaar zou kunnen betekenen. Hiermee zou de investering binnen 8 jaar worden terugverdiend. Spouwmuurisolatie bij familie Becker Investering

Besparing per maand

Besparing per jaar

€ 2.697,-

€ 29,-

€ 345,-

Besparing

Terugverdientijd


7,8 jaar

kWh m3 CO2

* De prijzen in de tabel uit het energiebesparingsadvies zijn indicatief. Via de collectieve actie kostte de spouwmuurisolatie bij de familie Becker € 1.232,-.

33


B: FACTSHEET VLOER- EN BODEMISOLATIE — Vloer- en bodemisolatie voorkomt schimmel, optrekkende kou en koude voeten. Als je de bodem en de kruipruimte van je woning isoleert, wordt de kruipruimte droger en de vloer circa 3 graden warmer. Hierdoor verbruik je minder energie en stijgt je comfort. Wat is vloer- en bodemisolatie? Bij vloerisolatie wordt isolatiemateriaal tegen de onderkant van je begane grond geplaatst. Bij bodemisolatie wordt isolatiemateriaal (zoals ecochips) via het kruipgat met een machine onder je woning geblazen of wordt er gebruik gemaakt van bodemfolie. Over het algemeen bespaar je meer energie met vloerisolatie dan met bodemisolatie. Als de kruipruimte hoger is dan 50 cm wordt over het algemeen vloerisolatie geadviseerd. Het aanbrengen van vloerisolatie is een klus die niet geschikt is voor claustrofobische mensen. Onder de grond moet folie op maat worden gesneden en met handen en voeten omhoog worden gedrukt, om deze aan de onderzijde van de vloer te bevestigen met schroeven. Op de punten van de schroeven wordt vervolgens tape aangebracht zodat ook op deze plekken een goede isolatiewaarde behaald wordt. Het is een precies werkje, zeker met al het leidingwerk onder de grond. Daar waar de kruipruimte niet doorloopt, moet er een gat in het zand worden gegraven en moeten de materialen en de bouwers zelf door het gat om aan de andere kant van de vloer te komen. Als de kruipruimte niet hoog genoeg is, is bodemisolatie een optie. Hierbij wordt er isolatiemateriaal (e.g. isolatiechips) in de kruipruimte gespoten. Dit is minder duur, omdat het minder arbeidsintensief is. Het heeft echter ook een lagere isolatiewaarde dan vloerisolatie. Dit komt ook omdat je je kruipruimte, gezien alle gasleidingen die erdoorheen lopen, altijd moet blijven ventileren. Bij vloerisolatie gebeurt dat onder de isolatie, dus zonder uitwisseling met verwarmde lucht. Bij bodemisolatie gebeurt het daarentegen boven de isolatiechips. 34


Rekenvoorbeeld Gemiddeld is een huishouden in Nederland € 1.900,- per jaar kwijt aan energiekosten (3.000 kWh aan elektriciteit en 1.600 m3 aan gas). Door het isoleren van je bodem of vloer kun je een jaarlijkse besparing realiseren van ongeveer € 200,-. De gemiddelde eenmalige investering bedraagt € 2.000,-. Hieronder vallen de kosten voor het materiaal en de installatiekosten door de aannemer. Daarmee ligt de terugverdientijd voor vloer- en bodemsolatie rond de 10 jaar. Familie Blommesteijn: “Onze vloer was koud. Bodemisolatie was een logische keuze. Zeker nu we ook vloerverwarming hebben, genieten we van ons comfortabele huis”.

Vloerisolatie familie Blommesteijn Investering

Besparing per maand

Besparing per jaar

€ 2.300,-

€ 7,-

€ 84,-

Besparing

Terugverdientijd


27,4 jaar

kWh m3 CO2

* De prijzen in de tabel uit het energiebesparingsadvies zijn indicatief. Via de collectieve actie kostte de vloerisolatie bij de familie Blommesteijn € 1.753,-.

35


Vloer- en bodemisolatie in de Hilversumse Meent In de Hilversumse Meent is bij de bouw geen isolatie onder de vloer of op de bodem toegepast. Omdat vloer- en bodemisolatie een maatregel is waarmee je zowel energie kan besparen als aan comfort winnen, is het een populaire maatregel. Bij de familie Blommesteijn is 49 m2 prestatiefolie onder de vloer aangebracht. De zogenaamde Rc-waarde is rond de 4 m2 K/W. Dit getal geeft de weerstandswaarde, en daarmee de effectiviteit van een isolatielaag aan. Hoe hoger de R-waarde, hoe beter de isolatie is in het blokkeren van warmtetransport. Ook de familie Becker heeft voor vloerisolatie gekozen. Er is 82 m2 prestatiefolie onder de vloer aangebracht. Al gauw zo’n € 203,- besparing per jaar. 4 4 In deze berekening is niet meegenomen dat je met vloer-en bodemisolatie de thermostaat vaak iets lager zet en dus meer energie bespaart.

Vloerisolatie bij familie Becker Investering

Besparing per maand

Besparing per jaar

Besparing

Terugverdientijd

€ 3.826,-

€ 17,-

€ 203,-


18,9 jaar

kWh m3 CO2

* De prijzen in de tabel uit het energiebesparingsadvies zijn indicatief. Via de collectieve actie kostte de vloerisolatie bij de familie Becker € 2.764,-.

36


C: FACTSHEET ZONNEPANELEN — Gemiddeld bestaat 33% van je energierekening uit de kosten voor elektriciteit. Deze kosten kan je verlagen door zonnepanelen aan te schaffen. Zonnepanelen zijn zowel op een schuin en op een plat dak mogelijk en zijn in verschillende kleuren beschikbaar. Wat is een zonnepaneel? Een zonnepaneel (ook wel fotovoltaïsch- of pv paneel genoemd) bestaat uit zonnecellen die zonlicht opvangen en omzetten naar elektriciteit. Via een omvormer kun je zo voorzien in je eigen elektriciteitsverbruik. Als je hiervan gebruik maakt scheelt dit dus in je elektriciteitskosten en in de uitstoot van broeikasgassen. Rekenvoorbeeld Gemiddeld is een huishouden in Nederland € 1.900,- per jaar kwijt aan energiekosten (3.000 kWh aan elektriciteit en 1.600 m3 aan gas). Door het gebruik van 6 zonnepanelen kun je een jaarlijkse besparing realiseren van ongeveer € 280,-. De gemiddelde eenmalige investering voor het plaatsen van 6 zonnepanelen (inclusief omvormer) is ongeveer € 3.000,-. Hieronder vallen de kosten voor de zonnepanelen, de omvormer maar ook de installatiekosten door de aannemer. Daarmee ligt de terugverdientijd van 6 panelen inclusief omvormer rond de 11 jaar. 37


Op www.zonatlas.nl/home zie je in één oogopslag welke daken in een gemeente geschikt zijn voor het plaatsen van zonnepanelen en het opwekken van zonne-energie. Door middel van een eenvoudige rekenmodule kan je snel uitrekenen wat de investering zal opleveren. Zonnepanelen in de Hilversumse Meent In de Hilversumse Meent hebben de woningen relatief veel dakoppervlak, doordat de garage gekoppeld is aan de woning. Daarnaast staan er niet veel grote bomen in de weg, waardoor de opbrengt hoog kan zijn. Voor de familie Becker werd in het energiebesparingsadvies berekend dat 12 panelen van 250 WP voor een besparing van zo’n 2315 kWh konden zorgen, ofwel € 521,- per jaar. Met een terugverdientijd van 10 jaar een rendabele investering! Een tevreden zonnepaneleneigenaar: “De belangrijkste reden waarom wij hebben gekozen voor zonnepanelen is vanwege het milieu. En als dan ook nog blijkt dat het rendement een stuk hoger ligt dan je op een spaarrekening scoort, is het niet lastig een besluit te nemen. Met relatief weinig kennis van zaken is het dan uitermate plezierig als er een partij, Hoom, op het toneel verschijnt die het gebrek aan kennis over deze materie bij ons in een klap invult. Projectmatige aanpak, goede communicatie en geen politiek getreuzel. De installatie is prima verlopen en met genoegen kijken wij iedere dag naar de App om te zien een hoeveelste deel van een boom we die dag hebben uitgespaard. Toch een zalige gedachte dat je kleinkinderen ook nog in een boom kunnen klimmen!”

38


Weetje: de zwakste schakel Zonnepanelen kunnen serie of parallel geschakeld worden. Net als de kerstverlichting, zijn in serie geschakelde zonnepanelen als het ware in een ketting aan elkaar verbonden, waarbij de ketting zo sterk is als de zwakste schakel. Als één van de panelen minder rendement haalt (doordat er schaduw op valt) zal dit gevolgen hebben voor het rendement van de hele schakel. Het is dus belangrijk dat goed gekeken wordt naar eventuele schaduwwerking op de zonnepanelen. Als er geen schaduw op de panelen valt, wordt er standaard een serieschakeling aangeraden. Dit is ook de goedkoopste optie. Wanneer er sprake is van schaduwval van bijvoorbeeld schoorstenen kan een parallelle schakeling geadviseerd worden.

39


D: FACTSHEET CV-KETEL — Door het aanschaffen van een zuinige CV-ketel kan je behoorlijk wat besparen. Het vervangen van je oude ketel door bijvoorbeeld een nieuwe CV-ketel bespaart je jaarlijks al snel 15% tot 20% op je stookkosten. Daarnaast verminder je gelijk ook je CO2 - uitstoot. Wat is een CV-ketel? Een centrale verwarmingsketel (CV-ketel) is het onderdeel van een centrale verwarmingsinstallatie dat voor warm water zorgt waarmee je huis verwarmd wordt. Er zijn verschillende typen ketels. Het hangt van je huis af welk type het meest geschikt is. Een belangrijk uitgangspunt bij de keuze van een ketel is de CW waarde (Comfort waarde). Hoe hoger deze waarde, des te meer warm water er per minuut geproduceerd kan worden. Een Hoog Rendement (HR) ketel stookt circa 10% zuiniger dan een Verbeterd Rendement (VR) ketel. De HR-107 is tegenwoordig de standaard. Rekenvoorbeeld Gemiddeld is een huishouden in Nederland € 1.900,- per jaar kwijt aan energiekosten (3.000 kWh aan elektriciteit en 1.600 m3 aan gas). Door het vervangen van een verouderde ketel kun je een jaarlijkse besparing realiseren van ongeveer € 500,-. 40


De gemiddelde eenmalige investering is ongeveer € 2.000,-. Hieronder vallen de kosten voor de HR-ketel en de installatiekosten door de aannemer. Daarmee ligt de terugverdientijd van een nieuwe ketel in een geval als hierboven geschetst, rond de 4 jaar. Een HR-ketel heeft een economische levensduur van 12 tot 15 jaar. Rond deze tijd gaat de ketel meer/ duurder onderhoud vragen of kapot. In overleg kan gekozen worden voor een nieuwe zuinigere ketel. CV-ketels in de Hilversumse Meent Als je nog geen HR-ketel hebt, of je ketel is aan vernieuwing toe, is het echt de moeite om een nieuwe energiezuinige ketel aan te schaffen. Zes bewoners in de Hilversumse Meent hebben via het initiatief hun oude ketel vervangen. Ze hebben nu een zuinigere en vaak veel compactere ketel.

41


HANDIGE WEBSITES — Meentkracht [email protected] www.Meentkracht.nl Hoom www.maakjehuishoom.nl www.maakjehuishoom.nl/demeent [email protected] Informatie over Hoom, energiebesparende maatregelen en de collectieve wijkactie Gemeentediensten www.hilversum.nl Duurzaamheidsleningen en subsidies Duurzaamheidslening telefoon 035 – 629 2334 www.omgevingsloket.nl Vergunningcheck bij zichtbare aanpassingen www.energiebesparengenv.nl/gemeente/algemeen/hilversum Regionale website met o.a. duurzame aanbieders, gemeentelijk informatie Bouw- en installatiebedrijven 2014

42

www.solarpartner.nl Zonnepanelen www.greenybros.com Zonnepanelen www.kapiteinbv.nl Zonnepanelen - CV-ketels www.schipperbvinstallatie.nl CV-ketels www.mokveldbouw.nl Isolatiemaatregelen www.dekruipruimte-isolatiespecialist.nl Isolatiemaatregelen


Overige www.rvo.nl Veel informatie over energielabels, woningbouw en subsidiewijzer www.milieucentraal.nl Alles over energie en milieu in het dagelijks leven www.verbeteruwhuis.nl Inclusief een handige woningcheck www.meermetminder.nl Informatiewebsite van de bouw-, installatie- en energiebedrijven www.eigenhuis.nl Tips over energie besparen www.consumentenbond.nl Tips en vergelijkingen over energie besparen www.woonwijzerwinkel.nl Tips, links, producten. www.milieucentraal.nl/informatiepunt-ventilatie Over ‘juist ventileren’ www.duurzaamthuis.nl Thuis duurzaam handelen. Ook info over het buiten houden van muizen. www.servicepuntduurzameenergie.nl Informatie website van de provincie. Zoek op ‘menukaarten’ voor een praktisch hulpmiddel om een adviesgesprek met installateur, aannemer of architect aan te vragen www.energiesubsidiewijzer.nl Snel controleren of er subsidiemogelijkheden, btw - voordeel of groene financiering is www.hier.nu Stichting over klimaatproblemen www.energielabelatlas.nl Bekijk uw energielabel www.zonatlas.nl Bekijk de mogelijkheden voor zonnepanelen.

43


“ We hebben geen last of troep geh ad van de verbouwing. En nu l evert het ons all een maar profijt op. ”

44

Hoom • Meentkracht • Gemeente Hilversum

EEN HANDLEIDING VOOR HET VERDUURZAMEN VAN JE WONING

Recommend Documents