Een grootse prestatie

emotion

music

tested

Een grootse prestatie

35

Metronome Kalista cd transport De eerste vraag die opkwam toen de mogelijkheid zich voordeed om de Metronome Kalista te recenseren is: “Zit de wereld te wachten op weer een zeer duur transport dat geheel beperkt is tot de 16-bit/44,1 KHz Red Book standaard?” Gelijk daarop kwamen er in ieder geval twee antwoorden in gedachte. Ten eerste is de Kalista een demonstratie van wat er zonder remmingen technisch mogelijk is en verpakt in een uiterlijk dat als audio juweel kan worden beschreven. In de loop van de tijd zullen de technische ontwikkelingen die in het Kalista project zijn gemaakt hun - al dan niet afgeleide - weg weten te vinden in meer prijsvriendelijke implementaties.

NEXT

tested emotion

music 36

Ten tweede is er het feit dat velen in een vroeg stadium, in de meeste gevallen té vroeg, hun vinyl collectie van de hand hebben gedaan en zich hebben gestort op het 16-bit/44,1 KHz medium. ‘Perfect sound forever’ was het credo en dat sloeg aan. Het heeft het cd formaat evenwel twintig jaar gekost om te rijpen. Pas nu, na al die tijd, is er de terechte waardering voor het formaat dat zich in de meest optimale omstandigheden, kan meten met vinyl. Diegenen die zich vol overgave op de glimmende schijfjes hebben gestort en hun als kwetsbaar beschouwde platencollectie van de hand hebben gedaan, hebben daar nu dikke spijt van. Degene die trouw zijn gebleven aan het LP formaat om welke reden dan ook, prijzen zich gelukkig. Zij wentelen zich gelukzalig in de mogelijkheid om tegen zeer scherpe prijzen gebruikte muziekdragers aan te schaffen die uit de ‘erfenis’ van de cd komen. Ook is er een opkomst van steeds meer draaitafels en de bijbehorende moderne technieken. Op dit moment zijn er meer merken en type draaitafels op de markt dan in de hoogtijdagen van het zwarte goud. De druk die vanuit de industrie komt om vooral over te stappen op de nieuwe formaten met een hogere resolutie dan cd, doen een sterk deja-vu gevoel opkomen. De industrie zou graag zowel vinyl als cd vervangen zien worden. Hoe dan ook, het Red Book formaat is het meest verbreide formaat tegenwoordig. Bijna 99,99% van alle nieuwe opnames wordt op dit formaat uitgebracht. De komst van cd-spe-

lers van hoge kwaliteit bewijzen dat het cd formaat zich kan meten met de nieuwe hoge resolutie formaten. Op sommige gebieden zijn er soms verschillen, maar zolang het masteren en het persen van Red Book cd’s zonder fouten verloopt, zijn beide formaten op zijn minst even plezierig in het beluisteren. Historie

De Metronome Kalista is een “nec plus ultra” uiting van wat er technisch mogelijk is op cd- spelergebied. Metronome is een Franse firma die staat onder de leiding van Dominique Giner. Hij is Metronome begonnen in 1994 nadat hij bij zijn vorige werkgever, Jadis, wegging. In de aanloop naar de zelfstandigheid met Metronome hield Giner zich bezig met het optimaliseren van cd-spelers. De mechanische aspecten van de cdspelers die hij onder handen nam waren verre van ideaal om een correcte uitlezing te garanderen. Zelfs de meest hoogwaardige transporten van die tijd – we spreken over de begin jaren ’90 – voldeden niet aan de ideeën en wensen van Giner. Na het aanvankelijk produceren van draaitafels waarmee een verder kapitaal kon worden opgebouwd komt de eerste Metronome cd-speler op de markt. Dan gaan de ontwikkelingen snel. Metronome legt zich toe op het produceren van cd-spelers waarbij de voeding altijd gescheiden is van het loopwerk. Dit twee-kasten ontwerp wordt een stijl icoon voor het Franse bedrijf. In de afgelopen jaren zijn vele type cd-spelers, geïntegreerde ontwerpen of

losse transporten en DAC’s geproduceerd. Allemaal hebben ze het gescheiden voeding ontwerp. Het is mei 2001 als voor Giner en Metronome de tijd is aangebroken om een nieuw en uiterst gewaagd project te starten. Het doel van het project is de beste cd-speler te maken die mogelijk is. De inspiratie voor dit project dat moet leiden tot de Kalista komt voor Diminique Giner van de beste draaitafels. De Kalista moet kunnen concurreren met de beste vinyl spelers. Om het doel te kunnen bereiken stelt het projectteam zich hoge eisen. De toleranties in de maatvoering worden uiterst miniem gesteld. Alles moet zeer precies passen in het mechanische gedeelte. De eerdere cd-speler verbeteraar in Giner is nog steeds aanwezig. Het probleem voor Metronome is enkel waar de ma-

DAC:

Audio Note DAC2 (gemodificeerd)

Versterker:

Audio Note Meishu met KR300B

Luidsprekers:

Avantgarde Acoustic Duo Silver

Draaitafel:

Acoustic Signature Mambo

Element:

Benz Micro

Rack:

Solid Tech

Interconnects:

Crystal Cable Reference, Stealth Indra

Luidsprekerkabel:

Crystal Cable

Netkabels:

Crystal Cable

De Kalista arriveert in twee forse dozen. Een doos bevat de voedingseenheid en de andere de speler zelf. Tezamen een niet onaanzienlijk gewicht van 59 kilo. De voeding bestaat uit een eenvoudige platte kast van 45,0 x 7,0 x 37,5 cm. De voorzijde heeft een net strak aluminium paneel met een uitsparing voor de bedieningsknoppen. De rest van de 2 mm dikke kast is zwart. Delrin is het materiaal waar de voetjes van de kast van zijn gemaakt. In de transportdoos bevinden zich ook vier conussen van Delrin en het is aangeraden door Metronome deze onder de voeten van de voeding te plaatsen. Aan de achterzijde bevindt zich de netspanningingang en een speciale uitgang die dient voor het aansluiten van het transport. Het idee achter het apart houden van de voeding is gebaseerd op het uitsluiten van zowel elektromagnetische storingen als mechanische invloeden op het cd mechanisme. Iedere transformator trilt nu eenmaal. En Metronome is scheutig met transformatoren in de voeding van de Kalista. Er zitten er niet minder dan vijf in. Er is een transformator voor het display van de speler, een voor de motor, een voor de servo van de lezer, en de overige voor de digitale uitgangstrap. Achter de netspanningingang zit een

tested Het bedieningsdeel van de Kalista is eveneens uit een massief blok alumi-

nium gefreesd en bevat de vier te verwachten toetsen, stop, start, snel vooruit en snel achteruit. De achterzijde van de speler heeft naast de speciale voedingsingang een schakelaar om in plaats van 16-bits/44,1 KHz het uitgangssignaal te upsampelen naar 24-bits/96 KHz. Deze signalen zijn dan via een 50 Ohms SPDIF RCA of BNC uitgang, een optische ATT/ST of een fraai gebalanceerde 100 Ohms AES/EBU naar een DAC te sturen. Aan de bovenkant bevindt zich onder een soort cloche – zo’n klokvormig deksel dat in restaurants zo feestelijk een bord afdekt – de naakte cd lezer. Dit is stofgevoelig, dus vandaar de cloche. Wanneer de voedingseenheid en de speler op hun plaats zijn gesjouwd – met stoffen handschoenen om het fraaie uiterlijk niet te bezoedelen – en ze onderling zijn verbonden is het tijd voor het luisteren.

emotion

Metronome Kalista

vijfvoudig netfilter. Om nog meer stilte te kunnen garanderen kan het display aan de voorkant worden uitgezet. Het geheel heeft als resultaat dat elektrische jitter voor zover technisch mogelijk is geëlimineerd. In de tweede doos zit het transport en een aantal losse onderdelen als een afstandsbediening, de puck en de speciale voedingskabel. De vormgeving van het transport heeft een tweeledig doel. De driehoeksvorm is niet alleen een symbool van evenwicht, drie punten maken het waterpas zetten van de speler ook eenvoudiger. De drie poten van de Kalista hebben een conische vorm. Deze komen te rusten in drie schotels gemaakt van het trillingen absorberende Delrin. De transparante methacrylaat driehoek is in feite de ophanging voor de speler zelf. Dit bestaat uit een gefreesd massief blok aluminium dat flexibel is opgehangen in de buitenste driehoek. Dit blok bevat een Philips CDM Pro 2 speler. Haast vanzelfsprekend is de CDM Pro 2 door Metronome aangepast. Zo is de as waarop de cd komt uiterst precies vervaardigd en stukken groter en zwaarder dan het origineel dat Philips levert. De as draagt de cd en deze wordt op zijn beurt weer gekoppeld aan de as doormiddel van een sterk magnetische puck. Naast de mechanische koppeling die zo tot stand komt, dient de as gelijk om de opgewekte statische elektriciteit die ontstaat door het ronddraaien van de polycarbonaat cd in de lucht, af te voeren naar aarde.

music

chines te vinden zijn die de onderdelen kunnen maken die voldoen aan de gestelde eisen. Een toevallige omstandigheid is dat de Metronome fabriek zich bevindt in de nabijheid van het centrum van de Franse luchtvaartindustrie, Toulouse. Hier is de kennis en zijn de computergestuurde machines te vinden die werken met toleranties van minder dan een honderdste millimeter mogelijk maken. Uiteraard moeten de te bewerken materialen deze toleranties ook toestaan. Metronome kiest daarom voor de kunststof Delrin van Dupont, aluminium, roestvast staal en methacrylaat. Materialen die ondermeer bekend staan om hun stijfheid, lage resonantie waarden en hun helderheid.

37

tested Luisteren

emotion

music 38

De cloche eraf en dan staart het blote oog van de leeskop je aan. De eerste cd gaat op de as en de magnetische puck waarvoor een mooie opbergstandaard is meegeleverd zuigt zich met kracht vast. De cd zit stevig verankerd en begint spontaan te draaien na een seconde. Dat doet de speler om de TOC, de table of contents van de cd, in te lezen. Wat gelijk opvalt is dat vanuit een constructie vlak achter de cd wanneer je van voren kijkt, er een blauw licht op de cd schijnt. Dominque Giner gaat met dit licht alle mogelijke invloeden van omgevingslicht tegen. De cd draait immers open en bloot en is dus gevoelig voor optische verstoringen. Nadat de TOC is ingelezen geeft de speler het aantal gevonden tracks aan. Een druk op de speelknop van de – zware – afstandsbediening laat de cd draaien en wat er dan gebeurt…

De eerste cd is L’ham de Foc “Cor de Porc”. Deze groep uit Valencia integreert authentieke snaarinstrumenten uit het Middellandse zeegebied en daarbuiten met Catalaanse zang, invloeden uit de Balkan en de middeleeuwen. Gespeeld met de Kalista ontstaat er een welhaast tastbaarheid van de muziek. De gelaagde muziek waar een bas drone zorgt voor de basis is nog nooit zo los geweest. Geen enkele vorm van rafeligheid die bij muziek met veel snaarinstrumenten vaak aanwezig is. Het geluidsbeeld is diep en staat geheel los in de ruimte. Solo piano als Yoram IshHurwitz en zijn “Annees de Pelegrinage” van Liszt wordt angstig realistisch. Hetzelfde gebeurt bij Misia op “Drama Box”. De Portugese zangeres blijft niet tussen de luidsprekers staan, maar komt een paar stappen naar voren. Het gevormde beeld is bijna drie-dimensioneel. Het gevoel van diepte is groot. Toch is dat niet het geval bij alle cd’s die de revue passeren. De Kalista is wat dat betreft genadeloos. Uitgaven waar er veel op het mengpaneel is geknutseld worden keihard neergesabeld. Het genoegen dat zo’n cd met mooie muziek maar een slechte productie eerder gaf

is weg. Hetzelfde geldt voor slechte persingen. Vooral oudere CBS cd’s krijgen een hard digitaal geluid. Ze krijgen het niet door de speler, ze hadden het al. De Kalista laat het alleen ongenadig horen. Goede opnamen van symfonie orkesten zijn een feest. De detaillering die de speler naar voren laat komen is ongekend. Violen zijn losse violen en geen eenvormig geheel. De kopersecties zijn natuurlijk en zijn duidelijk in de ruimte te plaatsen. Achterin staan de pauken en de bekkens zijn van echt brons. Het geluid van de triangel snijdt als een speer van geheel achterin naar voren. Audio vergrootglas

De Metronome Kalista is een kritische speler. Hij geeft heel veel terug als hij goed behandeld wordt. De opstelling komt zeer nauw kijken. Als hij niet waterpas staat of niet stabiel, dan laat dat zich direct horen. De mogelijke transparantie en detaillering vermindert. Een goed rack is een noodzaak om alles wat de speler in huis heeft tot zijn recht te laten komen. Ook de overige componenten in de set moeten in overeenstemming zijn. Interconnects moeten van dezelfde neutrale kwaliteit zijn als de Kalista. Want

Is Metronome geslaagd om het gestelde doel te bereiken? Ja. De Kalista is door zijn constructie in staat zich te meten met de beste draaitafel-element com-

tested

PRIJS METRONOME KALISTA CD TRANSPORT: PRIJS METRONOME KALISTA CD TRANSPORT: € 22.700 (STANDAARD UITVOERING) E 22.700 (STANDAARD UITVOERING) € 33.500 (REFERENCE UITVOERING) E 33.500 (REFERENCE UITVOERING) ASPERA AUDIO, TEL: +32-47-8929229, ASPERA AUDIO, TEL: +32-47-8929229, [email protected], WWW.HIGHENDE-AUDIO.BE [email protected], WWW.HIGHEND-AUDIO.BE

emotion

Conclusie

dat is de Kalista voornamelijk. Een audio vergrootglas van de allerbeste kwaliteit, zonder vervorming aan de randen en met een grote versterkingsfactor. Wat de Kalista aangeboden krijgt wordt doorgegeven. Het resultaat wordt niet warmer, het midden niet ‘opgeleukt’ zodat het dynamischer klinkt, de bas niet aangezet om indruk te maken. De speler is gewoon neutraal, transparant en cijfert zichzelf weg. Is de Metronome Ka-

binaties. Het zogenaamde cd-geluid is volkomen afwezig op cd’s met goede opnames en dito persingen. Als je niet beter wist zou het geluid van een van de beste analoge bronnen kunnen komen. Als conclusie kan worden gesteld dat Dominque Giner en zijn team een grootse prestatie hebben neergezet. Ze laten zien en vooral horen dat cd een uitstekend medium is voor muziekopslag. Verder tonen ze aan dat er meer op een cd staat dan velen vermoeden. In dat licht is de pittige aanschafprijs eerder te zien als een investering. Een investering om meer rendement te halen uit de enorme voorraad muziek op cd. Muziek liefhebbers hoeven geen spijt meer te hebben van het inruilen van hun vinyl collectie voor cd met een Kalista.

music

lista te vergelijken met andere topklasse pure Red Book spelers? De Kalista zit in dezelfde groep spelers waarvan de makers zich tot doel hebben gesteld het uiterste uit een cd te halen omdat ze zich ervan bewust zijn dat er zoveel meer op de glimmende schijf staat. Om een paar namen te noemen volstaan de 47 Labs PiTracer, de Linn CD12 (niet meer in de verkoop) en de Zanden 2000P. Toch hebben elk van deze spelers een signatuur, een bepaalde klank, en zijn niet zo neutraal als het Franse product.

39

END