Een gezond binnenmilieu op school, daar gaan we voor! Vlaamse NME-dag Workshop Gezond Binnen 20 oktober 2009
Dieter Deplancke Nel Van lent Medisch milieukundigen bij de Logo’s 1 ©
2
©
Aandacht: Binnenmilieu op school! omdat: De gemiddelde Vlaming brengt meer dan 90% van z’n tijd binnen door. Kwaliteit binnenlucht vaak slechter dan buitenlucht. Kinderen: Gevoelige groep!
3
©
4
©
Binnenmilieu in de klas. Welke factoren zijn bepalend?
5
©
Heel wat factoren zijn bepalend Verluchting/ventilatie Thermisch comfort
Temperatuur Vocht
Schimmel/huisstofmijt Bouwmaterialen Inrichting van klaslokalen
Schoolmaterialen Schoonmaak Geluid Verlichting
Aanwezigheid van mensen
Huisdieren/planten GFT-afval Meubilair Losstaande voorwerpen in de klas Stof
Gedrag van mensen
6
©
Binnenmilieu – ongezond … Buitenlands onderzoek (VS, NL, …) Recent in België: onderzoek testaankoop In 80% van de klassen is de kwaliteit van de klaslucht ondermaats tot slecht! BiBa-studie (Vlaamse Overheid): Onderzoek naar de kwaliteit van de binnenlucht in basisscholen: invloed van het buitenmilieu, van ventilatie en van klasinrichting. (resultaten worden momenteel verwerkt) 7
©
Te droog, te nat, te heet, …?
8
©
Vieze luchtjes?
9
©
Er leeft iets in de klas …
10
©
Binnenmilieu van slechte kwaliteit
Risico ‘in verschillende stappen’
Leefomgeving (Binnen én Buiten)
Lucht Water (bv drinkwater) Bodem Voeding
Opname Effect
Blootstelling Soort vervuild(e) stof/gas Concentratie 11
Afhankelijk van levensstijl Afhankelijk van genetische aanleg Kan verschillende zijn in graad (irriterend, concentratiestoornis, ziekte) ©
Blootstelling in de klas verminderen dmv goede verluchting Nood aan voldoende zuurstof Vermijden dat ongezonde stoffen zich opstapelen in de klas. Wat is de goede manier van verluchten?
12
©
proefje
13
©
proefje verklaring
14
©
Binnenmilieu van slechte kwaliteit
Risico’s voor de gezondheid Mogelijke effecten:
Comfortverlies door vb. geurhinder Hoofdpijn, vermoeidheid en sufheid Slijmvliesirritaties Overdracht infectieziekten Verergering van astmaklachten Verergering van allergieën
15
©
Kortademig zijn … hoe voelt dat nu? Bij de meeste mensen gaat ademen altijd vanzelf! Bij sommige niet, zoals mensen met astma. - Ga allemaal staan - Ga 10x door de knieën - Stop een rietje in de mond en adem door het rietje en knijp je neus toe - Ga 10x door de knieën Voel je het verschil?
Voldoende verse lucht kunnen ademen is belangrijk! 16
©
Binnenmilieu van slechte kwaliteit
Effecten op prestatie, motivatie
Onvoldoende ventilatie Hoge concentraties stof, VOS, bacteriën,… Te hoge temperatuur Te hoge relatieve vochtigheid Te weinig daglicht Te hoge geluidsblootstelling
kan leiden tot: Verminderde leerprestaties bij leerlingen Bij leerkrachten meer ziekteverzuim en verminderde productiviteit! 17
©
oplossingen? Beleidsmatig Gezondheidsbeleid (cfr gezondheidsmatrix) Milieubeleid In de omgangsvormen Bij renovatie Projectmatig Basisonderwijs: Lekker Fris Secundair: In voorbereiding (Aanvang voorzien september ’10)
18
©
Oplossingen
Beleidsmatig In het milieubeleid Van milieuzorg naar gezondheidszorg Aandacht voor de zorg voor het leefmilieu of de natuur Ø de wijde natuur, de lucht, de bodem, water, leefomgeving in de woning = binnenmilieu
slechte kwaliteit van het milieu Öinvloed op gezondheid van blootgestelde mensen Duurzaam milieubeleid betekent: Rekening houden met ‘niet-bedreigend voor de natuur’ en ‘niet-bedreigend voor de gezondheid van de mens’ 19
©
Oplossingen
Beleidsmatig In het Gezondheidsbeleid Zowel op individueel, klassikaal, als schoolniveau is het belangrijk om te werken aan een gezond binnenmilieu Elk kind heeft nood aan een gezonde leefomgeving. Een gezonde klas leidt tot betere prestaties! Samen komen tot een gezond schoolbeleid.
Op educatief vlak (adhv projecten), Structureel op vlak van het maken van afspraken 20
©
Oplossingen
Projectmatig: Lekker Fris (Basisonderwijs) Hoofddoelstelling: de kwaliteit van het binnenmilieu in basisscholen in het algemeen en in de klassen in het bijzonder verbeteren.
Deze doelstelling kan bereikt worden door leerlingen, leerkrachten en directie: 1. te helpen beseffen dat er een probleem kan zijn met het binnenmilieu, 2. problemen te leren herkennen, 3. te leren hoe ze de problemen op een eenvoudige manier kunnen wegnemen of verminderen
BESEFFEN – HERKENNEN – DOEN
21
©
Oplossingen
Projectmatig: Lekker Fris (Basisonderwijs) Materialen www.lekkerfris.be Sinds ’07-’08: lespakket, Lekker Fris-lied, CO2-meter nieuwe materialen sinds ’09-’10: het grote Lekker Fris-spel, taalspelletjes, knutselzaken, proefjes
22
©
23
©
Oplossingen
Projectmatig: Secundair onderwijs - bevraging
de wil is er De mogelijkheden zijn er er wordt te weinig aan gedacht nood aan afspraken!
- projectplan
filmpje raamcontract leerkracht speelt belangrijke rol in interactie met klas andere input … ?
- nieuw projectmateriaal: verwacht schooljaar ’10-’11 24
©
Vragen?
25
©
