Een generieke IT-referentie-architectuur Danny Greefhorst
[email protected]
1
Agenda • Inleiding referentie-architectuur • ArchiXL generieke IT-referentie-architectuur • Gebruik semantische wiki
2
Architecturen en hun samenhang
Enterprise Architectuur
Architectuur repository Referentie Architectuur
Oplossing Architectuur
3
Wat is een referentie-architectuur? • A reference architecture provides a proven template solution for an architecture for a particular domain. It also provides a common vocabulary with which to discuss implementations, often with the aim to stress commonality. (Wikipedia) • A reference model is a division of functionality together with data flow between the pieces. A reference architecture is a reference model mapped onto software elements and the data flows between them. (Bass et al) • A reference architecture is a predefined architectural pattern, or set of patterns, possibly partially or completely instantiated, designed, and proven for use in particular business and technical contexts, together with supporting artifacts to enable their use. (IBM) • Een referentiearchitectuur is een generieke architectuur voor een klasse van systemen, gebaseerd op best-practices (ArchiXL, TUE, ICTU, IBM) 4
Voorbeeld referentie-architecturen Sector-specifiek • Nederlandse Overheids Referentie Architectuur (NORA) • Model Architectuur Rijksdienst (MARIJ) • GEMeentelijke Model Architectuur (GEMMA) • Provinciale Enterprise Referentie Architectuur (PETRA) • Waterschaps Informatie & Logisch Model Architectuur (WILMA) • COrporatie Referentie Architectuur (CORA) • Referentiearchitectuur Onderwijs (ROSA) • Triple-A Architectuur • Enhanced Telecom Operations Map • IBM Insurance Application Architecture • IBM Information Framework
Generiek • TOGAF Technical Reference Model • TOGAF Integrated Information Infrastructure Reference Model • OASIS Reference Architecture for Service Oriented Architecture • Open Group SOA Source Book, inclusief: – SOA Reference Architecture – Service Oriented Infrastructure
• Open Group Architectures for Identity Management • GovCert Raamwerk Beveiliging Webapplicaties • Dell Virtual Remote Desktop Reference Architecture • Microsoft Application Architecture for .NET • Microsoft Windows Server System Reference Architecture 5
Overzicht generieke IT-referentie-architectuur
Functiespecifieke infrastructuurapplicaties
Beveiliging
specifiek voor een sector of organisatie
Beheer
Business applicaties
Ontwikkeling
Applicaties
specifiek voor bepaalde gebruikersgroepen, voor alle soorten organisaties
Generieke infrastructuurapplicaties potentieel voor alle gebruikersgroepen en alle soorten organisaties
Technische infrastructuur Applicatieplatform generieke softwarefunctionaliteiten voor applicaties
Fysieke infrastructuur fysieke apparaten en verbindingen
6
Metamodel
Applicatie service
Applicatie component logisch
Applicatie component fysiek
Architectuur principe Systeem software Infrastructuur service
Node Apparaat
7
Leidende architectuurprincipes • • • • • • • • • •
Veranderingen in IT systemen worden alleen aangebracht als gevolg van eisen uit de bedrijfsvoering Gevoelige gegevens worden veilig uitgewisseld Er wordt gebruik gemaakt van bewezen oplossingen Componenten zijn gecentraliseerd IT systemen zijn duurzaam Gegevens worden eenmalig uitgevraagd Gegevens worden elektronisch opgeslagen en uitgewisseld Applicaties maken gebruik van één technologiestack De technische infrastructuur is geconsolideerd IT systemen worden hergebruikt voordat ze worden gekocht voordat ze worden ontwikkeld
• • • • • • • • • •
Gegevens worden geleverd door de bron Applicaties zijn modulair Gegevens worden onderhouden in de bronapplicatie IT systemen maken gebruik van open standaarden Processen zijn gestandaardiseerd IT systemen zijn schaalbaar Gegevens zijn gescheiden van hun presentatie IT systemen communiceren op basis van services IT systemen worden gestandaardiseerd en hergebruikt binnen de gehele organisatie IT systemen zijn tijd- en plaatsonafhankelijk beschikbaar
8
Functiespecifieke infrastructuurapplicatieservices
Sturing
Interactie
Productie
Ondersteuning
Strategie en beleid
Kwaliteits management
Voorlichting
Product ontwikkeling
Personeel
IT ontwikkeling en beheer
Verantwoording
Interne controle
Marketing
Inkoop
Financieel
Secundaire inkoop
Projectvoering
Bestuur
Verkoop
Product fabricering
Juridisch
Fiscaal
Architectuur & informatie management
Risico management
Relatie beheer
Voorraad beheer
Facilitair
Communicatie
Contact beheer
Distributie
Service verlening
Contract beheer
Innovatie
9
Belangrijkste functiespecifieke infrastructuurapplicaties Sturing Strategie en beleid Performance management systeem
Verantwoording
Projectplanning Projectvoering systeem
Architectuur & Architectuur informatie modelleertool management Innovatie Innovatie management systeem
Interactie
Productie
Voorlichting Kennisbank
Product Product informatie management ontwikkeling systeem
Personeel Personeel
Marketing
Inkoop
Financieel Financieel afhandel/beheer systeem
Secundaire Inkoop inkoop systeem
Bestuurs Bestuur informatie systeem
CRM Verkoop systeem
Product fabricering ERP / SCM
Juridisch Juridisch kennissysteem
Fiscaal Fiscaal kennissysteem
Risico Risico management management
Relatie beheer
Voorraad beheer
Facilitair Facilitair
publishing Communicatie
Kwaliteits management Kwaliteits management systeem Interne
controle
Ondersteuning systeem
systeem
systeem
Contact Klantcontact beheer systeem
Service Service management verlening systeem
Software IT ontwikkeling ontwikkel en beheer omgeving
Desktop systeem
systeem
Distributie Contract Contract beheer beheer systeem
10
Generieke infrastructuurapplicatieservices
Intelligentie
Processturing
Contentbeheer
Samenwerking
Presentatie aggregatie
Rapportage
Orkestratie
Web content beheer
Kennis creatie
Content presentatie
Gegevens analyse
Werkstroom besturing
Document bewerking
Kennis management
Zoeken
Gegevens mining
Zaak afhandeling
Document beheer
E-mail en agenda
Elektronische formulieren
Meta-data beheer
Business Activity Monitoring
Record beheer
Telefonie en video conferentie
Multimedia
Bedrijfsregel beheer
Gebeurtenis afhandeling
Invoer verwerking
Sociaal verbinden
Spraak
Beslis ondersteuning
Uitvoer verwerking
Directe bericht uitwisseling
Gebruikers interactie
11
Business applicatieservices voor een onderwijsinstelling
Interactie
Productie
Werven
Formatie planning
Begeleiden
Toetsen en beoordelen
Loopbaan begeleiding
Aanmelden
Rooster planning
Onderwijstijd registratie
Examineren
Evalueren onderwijs
Inschrijven
Verzorgen onderwijs
Schorsen en verwijderen
Diplomeren
Uitschrijven
Verrichten onderzoek
12
Samenhang belangrijkste infrastructuurapplicaties Web CMS web-site
Portal server persoonlijk portaal
Kennisbank
Product informatie management systeem
Contract beheer systeem
Orchestration server
Zaaksysteem zaakmagazijn
Zaaksysteem zaak afhandeling
Klantcontact systeem
Documentscan systeem
CRM systeem
ERP / SCM systeem
Document management systeem
Financieel afhandel/beheer systeem
Record management systeem
Output management systeem 13
Applicatieplatform infrastructuurservices Gegevens synchronisatie
Data scraping
Vertaling
Routering
Queueing
Bestands uitwisseling
Bestands synchronisatie
ETL
Content generatie
Virtuele instructie verwerking
Transactie verwerking
Scheduling
Directory
Database
Persistentie
Gegevens federatie
Content ontsluiting
Machine besturing
Clustering
Cloud computing
OS virtualisatie
Desktop virtualisatie
Uitvoering
Partner integratie
Gegevens uitwisseling
Service en interfacebeheer
Gegevens beheer Besturing
Applicatie virtualisatie
14
Belangrijkste applicatieplatform nodes
Vertaling Adapter
Partner integratie
Gegevens Datadistributie synchronisatie systeem
B2B gateway
Message Enterprise Routering Queueing Queueing Service Bus server
Scheduling Scheduler
Database Database Management systeem
Persistentie Persistentie raamwerk
Gefedereerd Gegevens database federatie systeem
Machine Besturings Clustering besturing systeem
Cloud platform
Directory Directory server
Cloud computing
OS virtualisatie OS virtualisatie platform
Content ontsluiting
HTTP server
Desktop Desktop virtualisatie virtualisatie platform
Applicatie Applicatie virtualisatie virtualisatie platform
Besturing
Transactie verwerking
ETL ETL tool
Gegevens beheer
Applicatieserver
Content Web generatie applicatieserver
Bestands Bestands synchronisatie synchronisatie tool
tool
Uitvoering
Virtuele Virtuele instructie machine verwerking
Bestands uitwisseling
Bestandsbroker
Host access Data scraping
Gegevens uitwisseling
Service Service en directory interfacebeheer
15
Fysieke infrastructuurservices
Netwerk routering
Telefoneren
Audiovisueel
Verspreide opslag
On-line backup
Off-line backup
Archivering
Netwerk load balancing
Persoonlijke verbinding
Lokale verbinding
Verre verbinding
Netwerk
Centrale opslag
Reproduceren
Opslag
Instructie verwerking
Verwerking
Machine virtualisatie
16
Ontwikkeling, beheer en beveiliging services
Ontwikkeling
Beheer
Beveiliging
Requirements management
Ontwerp
Asset & configuratie beheer
Service management
Identity management
Access management
Realisatie
Test
Software distributie
Service level management
Malware en spamfiltering
Audit
Defectbeheer
Versiebeheer
Node beheer
Database beheer
Apparaat beveiliging
Toegangs beveiliging
Build
Deployment
Opslag beheer
Back-up beheer
Encryptie
Externe toegang
Printer beheer
Netwerk beheer
Zone beveiliging
Proxy
Software lifecyclebeheer
Intrusion prevention & detection
17
Samenhang belangrijkste nodes
Firewall
B2B gateway
Authenticatie proxy
Directory server extern
Hardware load balancer
Enterprise Service Bus
Firewall
Web applicatieserver
Directory server intern
Applicatieserver Datadistributie systeem
HTTP server
DBMS operationele gegevens ETL tool DBMS afgeleide gegevens
18
Voorbeeld toepassing: handreiking verdieping GEMMA informatiearchitectuur
bron: KING 19
Semantic MediaWiki • Uitbreiding op MediaWiki – Een ‘gewone’ Wiki met een onderliggend kennismodel – Het kennismodel maakt feiten en relaties betekenisvol, zowel voor mens als machine – Uit deze betekenis (= semantiek) kunnen nieuwe relaties en andere feiten afgeleid worden, en kunnen selecties uit de vastgelegde informatie gemaakt worden
• Vraag: Wat zijn de 100 grootste steden ter wereld met een vrouwelijke burgemeester?
20
Voorbeeld van modelelement in semantische wiki
21
Formulieren in semantische wiki
22
Genereren van visualisaties met semantische wiki
23
Vragen?
24
