Winnaar Nationaal Energieprijs 2004 Winnaar Nationaal Energie Toekomst Trofee 2005 Genomineerd Nationaal Energie Toekomst Trofee 2006 2e Prijs Nationaal Energie Toekomst Trofee 2007 European Energy Efficiency Award 2007 Parel van Nederland 2009 Koploper Circle of Blame 2011 (Agentschapnl) Erkend Koploper Min. Binnenlandse zaken en WWI Samenwerking SEV 2011
Energiesprong als uitgangspunt
Doelen Tastbaar in periode 2015 – 2020 Bij nieuwbouw marktrijpe concepten die in staat zijn tot: ○ 100% terugdringen fossiel energiegebruik voor warmte en koelen ○ 50% terugdringen fossiel brandstofgebruik t.b.v. elektra op
gebouwniveau ○ 50% elektra op locatieniveau duurzaam opwekken
Bij renovatie in bestaande bouw: marktrijpe concepten die in staat zijn tot: ○ 50 à 75% terugdringen fossiel energiegebruik voor warmte en koelen ○ 25 à 50% terugdringen fossiel brandstofgebruik t.b.v. elektragebruik
Missie
EnergieSprong draagt bij aan de creatie van marktcondities voor een energieneutrale gebouwde omgeving
Een kleine gebeurtenis?
Een andere oliecrisis
2011Bruto jaarinkomen modaal € 32.500,-Huur Energie Totaal woonlasten
€ 650,-€ 190,--m (2000 m3 & 3500 kWh € 840,--
2020 Bruto jaarinkomen (met inflatie EU norm) € 38.840,-- (119%) Huur (2,25%) Energie (7%) Totaal woonlasten
€ 812,-€ 349,-€1.161,-- (138%)
2025 Bruto jaarinkomen (met inflatie EU norm) € 42.883,-- (132%) Huur (2,25%) Energie (7%) Totaal woonlasten
€ 918,-€ 490,-€1.408,-- (167%)
Bij 2000 m3 gasverbruik en 3500 kWh electraverbruik is de financiele verplichting energie voor de komende 15 jaar totaal € 61.000,-61.000,-gebaseerd op een jaarlijkse stijging van 7%.
Balans-denken
Integraal-denken Samenwerking Prefabriceren Efficiëncy Faalkosten Herstelkosten
Efficiënt Financieren Duurzaam Financieren Logistiek Onderaannemers Architecten Constructeur Bouwmanagement
Contracturering
herher-inrichting bouwkolom
Jaren ‘80 •Luchtdichtheid •HSB •Hoger isolatie •Balansventilatie
•EPC < 0,8
Jaren ‘90 Begin jaren 2000 Vanaf 2006……. •Herinrichting bouwkolom (efficiency) •Optimaliseren prefab •Innovaties HSB •Ontwerp Satelliethypotheek •Meer dakisolatie •Zonne-energie •Betere ventilatie
•EPC < 0.6
•2001 Ontwerp PPM formule •Domotica •2004 Winnaar Nationaal Energie Prijs cataloguswoning •2005 Winnaar NetTroffee (bestaande voorraad) •1e marktconform energie-neutraal woning projekt (Zwaagwesteinde)
•Genomineerd Nationaal Energie Toekomst Trofee 2006 en 2007 (gedeelde 2e/3e prijs) •European Energy Efficiency Award 2007 (bestaande voorraad) •2008 / 2009 Tetra energetica en ecologica •Parel van Nederland 2009
•EPC 0
2011 •Energienota-nul woningen •Energiesprong Sneek •Energiesprong Houten (gasverbruik reductie (60% tot 80%) •Toepassen ICT besturing verwarming, koeling en ventilatie. •Ontwikkeling slanke HSB wand (30cm) RC-7 •Negatieve EPC
Nieuwe innovaties •De zon als bron •Grafietcomposiet •PCM boiler •Nieuwe generatie warmtepomp •Financieringsmodel woningcorporaties in ontwikkeling
seinen projectontwikkeling
KopStaart methode Bouwtechnisch Financiële instellingen financiërings bereidheid Eindverbruiker investeringsbereidheid
Een beetje lef graag…
Innovators schilisolatie ( de Mâr – houtskeletfabriek Saint Gobain – isolatie & solar)
g olo ie
Sensor technologie
hn
(Jaga- Belgie Zehnder - Duitsland)
Interbankair financieel innovatie team
tec
Se ns or tec hn ol
og ie
or ns Se
Innovators afgiftesystemen
Hanze hogeschool Van Hall instituut NHL
Innovators energiebron (Siemens Greenforce)
Technisch innovatieteam, integrale afstemming van de innovaties (7 personen) Financieel innovatieteam, ABNAMRO, Triodos, ASN en Amstellease
Op weg naar nieuwe ontwikkelingen
Technisch schema
Co2 / temperatuur en vocht meting per vertrek
PPM-Formule & Satelliet-hypotheek
Betaalbaarheid & financiering Perpetuum Mobile Verzameling van financiële dragers welke de investeringslasten voor duurzame maatregelen overtreffen.
Financiële dragers
Samenhangende maatregelen
Innovatieve maatregelen
Efficiency
Collectieve inkoop
Hogere energie (gas) reductie - gebouwgebonden
Hogere energie (electra) reductie – niet gebouwgebonden
Fiscaal voordeel
Lagere rente
Satelliet hypotheek
geen beinvloeding van het woonquotum
Bruto inkomen •Verzekeringen •Gezinsuitgaven •Levensonderhoud •Kleding •Belastingen •Verzekeringen •Etc…
•Water verbruik
Energie 0
•Gas verbruik •Electra verbruik
financiering financiering Woonquotum
Investering
Schade verz. verz. Studie kinderen. Vut. Energie DUBO Pensioen. ANW hiaat. WAO gat. Risico verz. verz.
Satelliethypotheek
1e hypotheek
rijk worden polis
2e hypotheek
1e kind
2e kind
3e kind
spaarloon
voor later
risico
risico
risico
risico
risico
risico
risico
risico
risico
kosten
kosten
kosten
kosten
kosten
kosten
kosten
kosten
kosten
sparen
sparen
sparen
sparen
sparen
sparen
sparen
sparen
sparen
hypotheek
2e hypotheek
3e hypotheek
Persoonlijke lening
Doorlopend krediet
Meergroei hypotheek
onbestemd
Vermogensgroei hypotheek
u.b.o.
premie u.b.l. Statische vermogensopbouw, d.w.z. vermogen staat om fiscale reden vast voor 15 / 20 jr. Wordt gebruikt om op lange termijn hypotheek geheel of gedeeltelijk af te lossen.
storting Flexibele vermogensopbouw, d.w.z. geen ontrekking Fiscale belemmeringen bij tussentijdse opname. Wordt gebruikt voor bijvoorbeeld: -Tussentijdse lastenverlaging - studie voorziening kinderen -Aanvulling op pensioen -Vermogensaanwas voor persoonlijke invulling -Eerder stoppen met werken -Etc……
Hybride financiering Technische maatregelen kosten
opbrengsten
opbrengsten
kosten
financiële / fiscale dragers
EIA / Vamil Energiebesparing Besparing onderhoud Levensduurverlenging Efficiency
EIA / Vamil
10 jr
Ecolease Analyse
Bank zakelijk krediet verlening Analyse
EIA / Vamil regeling Afschrijving/max.fiscaal(kort) Energie opbrengst Onderhoud
15-20 jr
o Afschrijving/economisch (lang) o Energie opbrengst/besparing
Fiscale/Economische afschrijving VPB Verlaging onderhoudskosten Levensduurverlening van het woningbestand
Bestaande Voorraad Problemen EPA adviezen Subsidie maatregelen Financiering modellen Spouwmuurisolatie Geframenteerde maatregelen Desinvesteringen Terugverdientijd
Energiesprong Sneek Samenhangende maatregelen:
Bouwkundig Energetisch Klimatalogisch Communicatie Reductie Gedragsverandering Financieel (incl. aflossing een positief eindresultaat)
Wat is er voor uw woning mogelijk?
Quick-scan v/d woonwijk
Quick-scan v/d woonwijk
Gemiddelde woonwijk jaren 70 bouw
Betonelementen
Slechte isolatie
Absorbeert geen vocht
Radon gas
Hoofdpijn Vermoeidheid Veelvuldige verkoudheid Oorontsteking (bij kinderen) Astma Bronchitus Lusteloosheid Concentratie problemen
Slechte ventilatie
Te veel vocht
Afgewerkte lucht en Vocht kan niet weg
CO2 ophoping
Emissie gassen
Vocht & Schimmelvorming
CO2-Concentratie
Problemen en oplossingen Vochtprobleem oplossen: Bodem afsluiten Koudebruggen isoleren Ventilatie verbeteren (balansventilatie) Comfort verbeteren: Luchtkwaliteit in balans brengen Tocht verminderen (strips, brievenbus) Extra energie besparen: HR++ -beglazing, vloer- en/of dak isolatie HR-ketel Warmte terugwinnen uit ventilatie en/of douchewater afvoer Zonneboiler PV-panelen Etc..
Maatregelen tussenwoning de Domp Omschrijving
Maatregelen
Isoleren met een Rc waarde van 5 en ventileren op basis van C)2 sturing en nieuwe (LTV) verwarmingelementen, vervangen ketel, vervangen enkelglas
- Isoleren dak 100 mm - Isoleren vloer - Isoleren buitengevel RC 5 - Ventilator convectoren + vervangen ketel -Vraag gestuurde afzuigventilatie - HR ++
Pakket
Optimaal + LTV + vraaggestuurde ventilatie
Maatregelen tussenwoning de Domp Kosten [€]
Gas besparing [% tov huidig]
Gas besparin g in m3
Basis
9602
64
1600
900
B
Optimaal
9916
66
1650
850
B
58.5
Optimaal + LTV + vraaggestuurde ventilatie
14.516
73
1825
675
A
61.1
Optimaal + LTV + vraaggestuurde ventilatie + zonne energie basis
17.266
78
1950
550
A
65.5
Optimaal woning isoleren vanaf buitenzijde
10.402
67
1675
825
B
58.5
Pakket
Nieuw Verbruik in m3
Energie label
CO2 [% tov huidig]
F
Huidig gasverbruik 2500 m3
56.6
Rekenvoorbeeld tussenwoning de Domp Kosten energiebesparende maatregelen pakket basis
€ 14.500
Kosten notaris, taxatierapport, advies hypotheek, epa advies
€
Totaalbedrag 2e hypotheek
€ 16.000
1.500
Bruto rente per maand op basis van 5%
€
67
Netto rente per maand op basis van 42% belastingvoordeel
€
39
Spaarinleg per maand voor aflossen hypotheek na 30 jaar
€
15
Netto totaalbedrag inclusief aflossing per maand
€
54
€
109
Bij gas kan er 73% d.m.v. maatregelen worden bespaard. Besparing 1.950 m3 gas à € 0,67 per m3. Dit is per maand Verschil per jaar is € 109 - € 54 = € 55 x 12 = € 660,=
Rekenvoorbeeld eindwoning de Domp Kosten energiebesparende maatregelen pakket optimaal
€
Kosten notaris, taxatierapport, advies hypotheek, epa advies
€
20.000 1.500
Totaalbedrag 2e hypotheek
€
21.500
Bruto rente per maand op basis van 5%
€
89
Netto rente per maand op basis van 42% belastingvoordeel
€
52
Spaarinleg per maand voor aflossen hypotheek na 30 jaar
€
23
Netto totaalbedrag inclusief aflossing per maand
€
75
€
133
Bij gas kan er 75% d.m.v. maatregelen worden bespaard. Besparing 2.370 m3 gas à € 0,67 per m3. Dit is per maand Verschil per jaar is € 133 - € 75 = € 58,-- x 12 = € 696,=
Rekenvoorbeelden tussen- en eindwoning de Domp over 15 jaar Maatregel pakket 1 1 m3 gas kost nu € 0,67 bij 7% stijging kost dit over 15 jaar € 1,73
U bespaart aan gas U bespaart over 15 jaar aan gas U bespaart na rente en aflossing 21.006,--
ca. 73% ca. € 30.725,-ca. €
Maatregel pakket 2 1 m3 gas kost nu € 0,67 bij 7% stijging kost dit over 15 jaar € 1,73
U bespaart aan gas U bespaart over 15 jaar aan gas U bespaart na rente en aflossing
ca. 75% ca. € 37.882,-ca. € 24.382,--
Innovators schilisolatie
greenforce (aanjaagteam)
Interbankair financieel innovatie team Innovators afgiftesystemen
Innovators energiebron
Technisch innovatieteam, integrale afstemming van de innovaties (7 personen) Financieel innovatieteam, ABNAMRO, Triodos, ASN en Amstellease
D-ESA Dutch Exhibition of Sustainable Art Integrale kennisontwikkeling van duurzame technologie D-ESA als informatiebron D-ESA problemen versus oplossingen Versnelde marktintroductie van (marktconforme duurzame maatregelen)
Doelstelling van D-ESA
D-ESA richt zich op gebouwde omgeving zowel bestaand / nieuwbouw als utiliteitsbouw en integrale gebiedsontwikkeling D-ESA biedt oplossingen voor lokale overheden, woningbouwcorporaties en bedrijven, door op het niveau van wijk of gebiedsontwikkeling een implementatiemodel aan te bieden wat energieneutrale of zelfs energieleverende gebouwen opleverd met een betrouwbare kwaliteit.
Scholen project • Bouwkundig • Energetisch • Klimatologisch • Vuil-licht • Akoestiek
Akoestiek
Risicogroep Docenten Met name docenten die werken in gymlokalen en toenemend gebruik van sporthallen voor lichamelijke onderwijs (LO)
Lawaai
Geleidelijk gehoorverlies
Gehoorbescherming verplicht / Noodzakelijk bij 80 – 85 db Voor docenten LO geen oplossing: Oordopjes belemmeren: - Communicatie - Waarneming van akoestische signalen (hulproep), weet niet uit welke richting geluid komt. NEN 5077 nagalmtijd gymzaal <1,5 sec
NEN 5077 nagalmtijd sporthal <1,8 sec
“Is conversatie
niet op normale toon mogelijk. Dan is de grens van
80 db gepasseerd.”
Dynamisch
verlichting
Neurobiological
fundamentals
Connected via nerve tracts to SCN (suprachiasmic nucleus) Controls the release of hormones into the blood Activation: cortisol is released Deactivation: melatonin is suppressed
“New” type of receptor on the retina: “intrinsically photosensitive retinal ganglion cells” (ipRGCs)
Human performance varies depending on the time of day
Doel van de studie
+
=
?
Leerresultaten waarvan wetenschappelijk is aangetoond, de effecten van persoonlijk licht bij gedrag in een klaslokaal.
Doelstelling: licht-, lucht-, geluid-,temperatuur beheersing en financiering in1 pakket
