Educatief aanbod
‘The Corner Show’ 12.9.2015 – 6.12.2015
Extra City Kunsthal
1
EDUCATIEF DOSSIER
3
2
‘THE CORNER SHOW’
4
2.1 2.2 2.3 2.4 3 3.1 3.2 3.3 3.4 4 4.1 4.2
E XTRA C ITY K UNSTHAL D E TENTOONSTELLING S CENOGRAFIE ALS SCULPTUUR / SCULPTUUR ALS SCENOGRAFIE K UNSTENAARS EN WERKEN PRAKTISCHE INFORMATIE B EZOEK E DUCATIEF DOSSIER R ONDLEIDINGEN M EER INFORMATIE OVER DE TENTOONSTELLING EN RANDPROGRAMMA LESDOELEN G EMEENSCHAPSONDERWIJS VVKSO
4 4 4 5 12 12 12 12 12 13 13 16
1
Educatief dossier
Gekoppeld aan de tentoonstelling ‘The Corner Show’ biedt Extra City Kunsthal in het najaar van 2015 een educatief dossier aan voor leerlingen en leerkrachten uit het secundair onderwijs, als aanvulling op onze reeds gekende én gesmaakte rondleidingen. In deze brochure kan u alvast kennismaken met de tentoonstelling en het educatief aanbod: u vindt hier de lijst met de beoogde lesdoelen in terug, alsook een sneak preview van de tentoonstelling met het concept en een aantal kunstwerken. ‘The Corner Show’ gaat over de relatie tussen beeldende kunst en architectuur - meer bepaald over het betrekken van ‘de hoek’ in verschillende kunstvormen. Het uitgangspunt van de tentoonstelling heeft raakpunten met diverse domeinen, van (kunst)geschiedenis tot literatuur en taal over filosofie en architectuur. Omwille van de overlappingen met verschillende vakken in het middelbaar onderwijs leent deze tentoonstelling zich zeer goed tot de ontwikkeling van een educatief luik. Met het educatief dossier dat bij de opening van de tentoonstelling beschikbaar zal zijn, kunnen leerkrachten samen met hun leerlingen voor, tijdens en na een bezoek aan de tentoonstelling aan de slag. Er is ook vrijblijvend de mogelijkheid om een interactieve rondleiding te reserveren, los van of aanvullend op de opdrachten in het dossier. Het finale dossier zal tweeledig zijn, met enerzijds een uitgebreid pakket voor de leerkracht en anderzijds werkbladen voor de leerlingen. Momenteel is de tentoonstelling nog volop in voorbereiding, dus we houden het nog even spannend en tonen slechts een aantal kunstwerken die passen bij het concept, maar niet met zekerheid de uiteindelijke tentoonstelling zullen halen. Ook in het dossier zullen er kunstwerken zijn opgenomen die niet per sé deel uitmaken van de tentoonstelling, maar wel interessant zijn tijdens de voorbereiding of nabespreking in de klas. De leerkracht heeft de mogelijkheid om afhankelijk van de klasgroep te bepalen welke elementen uit het dossier hij/zij al dan niet te behandelt. De opdrachten worden ontwikkeld met aandacht voor diverse klasgroepen en leerstijlen en zijn dus in alle klassen van het middelbaar onderwijs te gebruiken. Indien de school ook kiest voor een rondleiding, is het wel steeds aangewezen om op voorhand de graad en de richting door te geven zodat de gids zich kan voorbereiden in functie van de groep.
2 ‘The Corner Show’ 2.1
Extra City Kunsthal
Extra City Kunsthal is een platform voor artistieke productie, presentatie en debat. Extra City’s tentoonstellingsprogramma focust op hedendaagse artistieke ontwikkelingen in België en het buitenland, met aandacht voor historische elementen die relevant zijn voor de beeldvorming van vandaag. Met uitdagende tentoonstellingen, maar ook debatten, lezingen, gastprojecten, performances en screenings, spreekt Extra City een geëngageerd publiek aan. Het werkt samen met lokale partners, internationale instituties, musea en universiteiten voor de uitwerking van het eigen programma, en biedt externe initiatieven een platform voor de ontwikkeling van opmerkelijke projecten.
2.2
De tentoonstelling
‘The Corner Show’ brengt een ode aan het fascinerende architecturale gegeven van de hoek. De beeldende kunst bracht in de voorbije halve eeuw een indrukwekkende verzameling hoekwerken voort – van Robert Morris, Bruce Nauman, Sol LeWitt, Richard Serra, Martin Kippenberger, Felix Gonzalez Torres tot Santiago Sierra – en dit wordt voor de eerste keer in een bredere context geplaatst. Naast de (kunst)geschiedenis en architectuur heeft ‘The Corner Show’ immers ook belangrijke raakpunten met filosofie, taalkunde, literatuur, film en theater. Zowel makers als theoretici zijn betrokken bij het traject van ‘The Corner Show’, wat leidt tot zeer kritische en maatschappelijke inzichten in de rol en betekenis van hoeken, in een ruimtelijke context en in ons dagelijks leven. De tentoonstelling roept praktische en theoretische vragen op en spreekt daardoor een uiteenlopend publiek aan. De historische hoekwerken doen dienst als uitgangspunt om het vraagstuk van de hoek vanuit een hedendaags standpunt te benaderen. Kunstenaars, ontwerpers en makers van verschillende generaties onderzoeken met bestaand en nieuw werk de ruimte en de figuur van de hoek. Naast zijn ruimtelijkheid kan de hoek ook eerder filosofisch gelezen worden als een plek van bestraffing, verwaarlozing en beschutting. Je kan zowel in de hoek plaatsnemen als geplaatst worden. Afhankelijk van de lichamelijke positie kan de hoek een plek van overzicht dan wel repressie zijn. De begrenzing die een hoek installeert, kan bescherming bieden, maar ook uitsluiting veroorzaken. ‘The Corner Show’ wordt echter met een praktisch problem geconfronteerd. De gegeven tentoonstellingsruimte van Extra City kent een vast aantal hoeken, als gevolg van de bestaande architectuur. Om te vermijden dat de tentoonstelling een ‘zoektocht’ wordt naar kunstwerken doorheen de ruimtes van het gebouw, is er een gerichte tentoonstellingsarchitectuur of scenografie aanwezig. Hiervoor is de kunstenaar Philip Metten aangezocht.
2.3
Scenografie als sculptuur / sculptuur als scenografie
De ruimtes die Extra City biedt, kennen een uitgesproken architecturale kwaliteit die sinds de opening door velen is opgemerkt en gewaardeerd. Maar het zijn geen evidente ruimtes om in tentoon te stellen. Het gebouw is genereus maar veeleisend tegelijk. Omwille van de vele ramen, de complexe configuratie en de nadrukkelijke aanwezigheid van het verleden van het gebouw op vlak van sporen en patina, vergt het telkens een aangepaste tentoonstellingsarchitectuur om het nodige wandoppervlak en ruimtelijke organisatie te leveren. Maar daartoe biedt de oude wasserij ontzettend veel
mogelijkheden. Een belangrijke kwaliteit schuilt in de vide die het gelijkvloers met de eerste verdieping verbindt, en de balustrade op het eerste die op haar beurt een prachtig overzicht biedt op het gelijkvloers en het café. Door die vide waaiert de ruimte echter ook uit in vele richtingen en vindt de bezoeker weinig ankerpunten. De ruimte biedt met andere woorden geen eenduidig beeld en is voor kunstenaars niet eenvoudig te ‘bezetten’. Een belangrijk focuspunt in de ruimte wordt geleverd door de draaitrap, die tevens fungeert als scharnier tussen beide verdiepingen. Met het ontwerp voor ‘The Corner Show’ wil Philip Metten zowel beeld als oriëntatie genereren voor de ruimte van Extra City. Het uitgangspunt is daarbij dat de figuur en het gegeven van ‘de hoek’ net wel beeld en oriëntatie biedt, en dat de scenografie daar zowel inhoudelijk als vormelijk uitdrukking aan wil geven. Het ontwerp verankert zich rond de wenteltrap en valt uiteen in vier verschillende onderdelen, respectievelijk een kabinet (‘het brein’), een sas, een vestibule en een veelvormig assortiment wanden. Bij het bezoek aan ‘The Corner Show’ komt het publiek deze onderscheiden onderdelen in deze volgorde ook tegen. De onderdelen leveren een rijk en gevarieerd assortiment aan ruimtes – en dus: hoeken – op, waarbinnen de tentoonstelling zich vervolgens kan ontplooien.
2.4
Kunstenaars en werken
De deelnemers zijn Accattone, Wim Catrysse, Céline Condorelli, Jan De Cock, Ferry André de la Porte, Willem de Rooij, Koenraad Dedobbeleer, Maatschappij Discordia, Lili Dujourie, Kersten Geers, Aglaia Konrad, Germaine Kruip, Gabriel Kuri, Valérie Mannaerts, Katja Mater, Josiah McElheny, Manfred Pernice, Bas Schevers, Santiago Sierra, Steve Van den Bosch, Koen van den Broek, Joep van Liefland en Philippe Van Snick. Om een idee te krijgen van hoe de tentoonstelling en het bijhorende dossier er kunnen uitzien, geven we in deze brochure al een aanzet van kunstwerken die deel uitmaakten van de voorbereidingen.
Anish Kapoor, Shooting Into The Corners, 2008-2009
(Filmpjes: http://anishkapoor.com/583/Shooting-Into-the-Corners.html)
Koenraad Dedobbeleer, Untitled (D-MetalCorner), 2007
littlewhitehead, It Happened in the Corner…, 2007
Willem de Rooij, ‘Route langs 18 hoeken’, 1993
Steve Van den Bosch, ‘
‘, 2009
Santiago Sierra, Veterans, 2011
Roman Ondák, Open Corner, 1997
Philippe Van Snick, Corner Sculpture, 1974
Manfred Pernice, Gruppe 2, 2014
Lili Dujourie, Sela, 1990
Gordon Matta-Clark, Splitting - Four Corners, 1974
Klaus Rinke, BODEN, WAND, ECKE, RAUM, 1970
3 Praktische informatie 3.1
Bezoek
3.1.1
Adres
Extra City Kunsthal Eikelstraat 31 BE 2600 Antwerpen–Berchem Tel +32 (0)3 677 1655
[email protected]
3.1.2
Openingsuren
Woensdag tot en met zondag van 13:00 tot 18:00.
3.1.3
Toegangsprijzen
€4,00 – standaardtarief €3,00 – 65+, werkzoekenden en leerkrachten €1,00 – studenten en -21 Gratis – leden van Extra City, ICOM en AICA en kinderen onder de 12 jaar
3.2
Educatief dossier
Een digitale versie van het educatief dossier kan u gratis ontvangen door een mailtje te sturen naar
[email protected].
3.3
Rondleidingen
U kan een rondleiding boeken tijdens én buiten onze openingsuren door te mailen naar
[email protected] of door te bellen naar +32 (0)3 677 1655. Een rondleiding duurt één uur. Een gids kost €50 bovenop de toegangsprijs. Bovendien zijn er tweewekelijks gratis rondleidingen op zondag om 14:00. De exacte data kan u op www.extracity.org vinden.
3.4
Meer informatie over de tentoonstelling en randprogramma
Bij de tentoonstelling hoort ook een tentoonstellingsgids en een randprogramma met activiteiten buiten de openingsuren. De tentoonstellingsgids krijgt u gratis bij een bezoek aan de tentoonstelling en kan u ook downloaden via www.extracity.org. Meer informatie over de activiteiten vindt u ook op de website.
4 Lesdoelen Vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen De leerlingen −
gaan actief om met de cultuur en kunst die hen omringen;
−
illustreren de wederzijdse beïnvloeding van kunst, cultuur en techniek, politiek, economie, wetenschappen en levensbeschouwing.
4.1
Gemeenschapsonderwijs 4.1.1
1e graad
4.1.1.1
Geschiedenis
Algemene doelstellingen betreffende de attitudevorming 9.
De leerlingen tonen interesse voor de sporen die het verleden nagelaten heeft onder de vorm van een mondiaal cultureel erfgoed.
4.1.1.2
Kunstgeschiedenis
Algemene doelstellingen Kennis De leerlingen 1.
verwerven kennis kunststromingen,
en
inzicht
over
belangrijke
kunstenaars,
kunstwerken,
2. bouwen geleidelijk een kunsthistorisch en kunstesthetisch vocabularium op en kunnen dit toepassen in de inhoudelijke context van de bestudeerde leerstof. Attitudes De leerlingen 6.
tonen intellectuele kunstuitingen,
belangstelling
en
openheid
t.a.v.
kunstenaars
en
Kennis De leerlingen 4. kennen over kunstenaars, kunstwerken en kunststromingen uit diverse kunstdomeinen uit verleden en heden, samenhangende feiten, structuren, relaties, Attitudes De leerlingen 11. tonen belangstelling voor kustuitingen in heden en verleden, 12. zijn bereid vooroordelen en stereotypen i.v.m. kunstenaars en kunstuitingen ter discussie te stellen,
13. tonen belangstelling voor actuele kunstmanifestaties,
4.1.1.3
Kunstinitiatie
Impact / algemeen De leerlingen −
tonen belangstelling en appreciatie voor kunst in de ruime zin van het woord
−
leren een kunstproductie kritisch te benaderen;
−
kunnen zonder vooroordeel diverse kunstvormen waarderen;
−
verwerven verkennend formele aspecten van vakterminologie;
4.1.1.4
Nederlands
Leerplandoelstelling 9: de leerlingen ontwikkelen binnen gepaste communicatiesituaties (zie 1 en 2) de bereidheid om: •
te luisteren en te kijken;
•
een onbevooroordeelde kijk- en luisterhouding aan te nemen;
•
het beluisterde of bekeken materiaal te toetsen aan eigen kennis en inzichten;
•
te reflecteren op hun eigen kijk- en luisterhouding.
4.1.1.5
Plastische opvoeding
Impact De leerlingen kunnen 14. openheid en verdraagzaamheid via vergelijken en inzicht ontwikkelen. 15. Waarnemen en begrijpen
4.1.2 4.1.2.1
2e graad Beeldende vorming/architecturale vorming
De leerling Beeldende vorming 1. verwerft inzicht in de grote diversiteit van werkvormen binnen de beeldende vorming in het algemeen. Beeldende technieken 36. kan de beeldende technieken onderzoeken en bestuderen. Architecturale vorming 45. kan relaties tussen vorm en omgeving beschrijven.
4.1.2.2
Cultuurwetenschappen
Expressie De leerlingen 22. kunnen de rol en de maatschappelijke betekenis van artistieke uitingen voor de samenleving illustreren binnen een aantal stromingen. 24. kunnen een (voorlopig) eigen appreciatie over kunstwerken formuleren en de criteria aangeven waarop ze zich baseren (U).
4.1.3 4.1.3.1
3e graad Beeldende vorming
Beeldende middelen De leerling 24 heeft inzicht in de toepassingen en mogelijkheden van de beeldende middelen. 25 kan de beeldende middelen in verschillende disciplines, kunstwerken, de visuele wereld, het dagelijkse leven en andere kunsttakken situeren en beschrijven.
4.1.3.2
Cultuurwetenschappen
Expressie De leerlingen 23 kunnen de rol en de maatschappelijke betekenis van artistieke uitingen voor de samenleving analyseren.
24 kunnen de rol en de maatschappelijke betekenis van artistieke uitingen voor de samenleving illustreren. 4.1.3.3
Kunstgeschiedenis
Kennis De leerlingen 1 verwerven kennis over belangrijke kunstenaars, kunstwerken, kunststromingen, 2 bouwen geleidelijk een kunsthistorisch en kunstesthetisch vocabularium op. 6 tonen intellectuele belangstelling en openheid t.a.v. kunstenaars en kunstuitingen, 2 hebben inzicht in de relatie van kunststromingen en historisch - maatschappelijke context, 4 kennen uit verleden en heden kunstenaars en kunstwerken en kunststromingen uit diverse kunstdomeinen, 5 kennen de gehanteerde kunsthistorische en kunstesthetische termen uit diverse kunstdomeinen. 10 kunnen kunstmusea gebruiken als bron van informatie en/ of bron van esthetisch beleven.
13 tonen belangstelling voor actuele kunstmanifestaties,
4.2
VVKSO 4.2.1
1e graad
4.2.1.1
Plastische opvoeding A-stroom
Perceptie/waarnemen 1 Door te kijken, te voelen, te luisteren en te beschouwen aandachtig waarnemen Reflectie en attitudes 25 Voor de beeldende kunst van eigen en andere culturen interesse tonen 29 Van diverse kunstuitingen genieten
4.2.1.2
Artistieke vorming A-stroom
Algemene doelen De leerlingen -
nemen actief deel aan de cultuur;
Kennismaking met kunst(vormen) 1. Het beschouwen, het waarnemen 2. Een referentiekader uitbouwen (voor zichzelf) Attitudes 1. Openstaan voor eigen en andere culturen 2. Waarderen en genieten van diverse kunstuitingen 3. Verwondering en bewondering tonen
4.2.1.3
Plastische opvoeding B-stroom
Waarneming 1. Aandachtig waarnemen door gebruik van de zintuigen 2. Het authentieke in cultuur-, kunst- en mediabeelden onbevooroordeeld ontdekken en er zich over verwonderen
nieuwsgierig
en
3. Analyserend waarnemen in functie van de inhoud, beeldaspect, materiaal en techniek Verwoorden en attitudes 18. Ontwikkelen van een open houding die interesse in kunst, cultuur en andere leefwerelden toelaat
4.2.1.4
Maatschappelijke vorming B-stroom
22 De leerlingen brengen respect op voor het historisch-cultureel erfgoed 24 De leerlingen tonen belangstelling voor vormen van creatieve expressive
4.2.1.5
Plastische opvoeding
Waarnemen De leerlingen - nemen aandachtig het aangeboden onderwerp waar door te kijken, te voelen, te luisteren en te beschouwen; - waarderen en genieten van diverse kunstuitingen; Attitudes - ontwikkelen een houding van openheid en interesse voor de beeldende kunst van eigen of vreemde culturen en leren die verwoorden;
4.2.2 4.2.2.1
3e graad Esthetica
1 De bereidheid ontwikkelen om een optimale kijk- en luisterattitude te verwerven: stil, onbevooroordeeld, open en ontvankelijk, gericht en actief, de tijd nemend 3 De kijk- en luisterhorizon verbreden en opentrekken met betrekking tot diverse muzisch-creatieve uitingen, zoals dans, design, film, muziek, architec- tuur, beeldende kunsten, ...
4.2.2.2
Kunstgeschiedenis
3 Kunst van de 20ste eeuw Beeldende kunsten 20ste eeuw
4.2.2.3
Maatschappelijke vorming
22 De leerlingen kunnen respect opbrengen voor het historisch-cultureel erfgoed 24 De leerlingen kunnen belangstelling tonen voor vormen van creatieve expressie
