editoriaal Beste lezers, Mag ik verder de hoop uitdrukken dat 'Het Venusschoen~e' nieuwe stijl u veel informatie en leesgenot biedt?

raad van beheer

editoriaal

Dagelijks bestuur Voorzitter

Rik Neirynck K. Astridlaan 159 9820 Bottelare-Merelbeke Tel.lfax. (09) 362 76 62 E-mail hendrik. [email protected] Ondervoorzitter

Roland Verlinden

Geetschueren 10

9840 De Pinte

Tel. (047) 73 12845

Penningmeester, ledenadministratie

Rik Dombrecht Brugse Mettenstraat 6 8310Sint-Kruis Tel.lfax. (050) 36 10 36 Secretariaat, redactie, publica ties

Maurice Casteleyn Ossenstraat 70 9000 Gent Tel.lfax. (09) 223 27 84 Bibliotheek

Karel Otten E. Clauslaan 3 9000 Gent Tet (09) 222 02 86 E-mail Karel. [email protected]

Beheerders Marijke Cornille Brugse Mettenstraat 6 8310Sint-Kruis Tel/fax. (050) 36 10 36 Willy Cuyt Rupelmondestraat 156 9150 Kruibeke Tel. (03) 77448 95 Rowy Heirbaut St. -Jorisstraat 184 9140 Temse Tel/fax. (03) 771 5076 Guy Liessens

Boterbloemstraat 21

1850 Grimbergen

Tel. (02) 252 06 01

Paul Noben

Kempenstraat 172

3590 Diepenbeek

Tel. (011) 32 38 00

Anne Ronse

Kruisstraat 43

1851 Humbeek

Tel. (02) 269 66 80

E-mail

Ronse@BR. fgov. be

Joris Van Der Plaetse Oorlogsvrijwilligerslaan 2a 8200 St. Andries-Brugge Tel. (050) 390996 Johan Van De Voorde Hofveld 1 1630 Linkebeek

Beste lezers, Vanaf deze jaargang van ons tijdschrift 'Het Venusschoentje' is er meer kleur, eerst rond en, laat me wat dromen, later ook in het tijdschrift. De jaargang 1999 heeft als thema het geslacht 'Phaiaenopsis'. Het is de bedoeling om in elk nummer een artikel aan dat populaire orchideeenge­ slacht te wijden. Minder go d nieuws is dat we verplicht ge\·v eest zijn om onze ten­ toonstelling Orchidee '99 af te gelasten. Zowel ziekte als professionele en/of familiale omstandigheden bij een groot aantal van onze belangrijk­ ste mede\·v erkers hebben OilS daartoe gedwongen. Jammer... maar helaas. Onlangs liep ik 'De Slegte' binnen na de tip van een van onze leden dat daar een hele vitrine vol orchideeenboeken lag. De boeken waren zeer interessant, zeer nieuw (bijna ongebruikt) en zeeeeer duuuuur! Bleek nu dat ze binnengebracht waren door een en dezelfde persoon. Toen ik vroeg waarom die hveedehands­ boeken zo duur waren en eigenlijk bijna evenveel kostten als d e oor­ spronkelijke verkoopsprijs, vertelde de manager mij dat di b eken oEwel moeilijk te vinden oEwel uitverkocht zijn. Ik weet pertinent da t dit niet waar is en wat ik ook weet is dat zij of hij, die deze boek n in 'D Slegte' achterliet, voor zijn boeken amper meer gekregen heeIt d a n h t wicht van het papier! Om dergelijke situatie te vermijden doe ik het volgende vo L tel: Maak een lijst op van aUe boeken en planten uit uw erzam elin g . In geval u uw boeken niet meer nodig hebt, uw planten niet meeT wit ver­ zorgen -u stopt ermee om welke reden dan ook- of u ben t ver leden, dan kan uzelf of uw nabestaande altijd een beroep doen p 'De Orchideevriend' . Wij zullen voor uw boeken zeker e n p r ij bieden die veel interessanter is dan met wat 'De Slegte' ooit ov r d e brug zal komen! Voor uw planten zoeken wij een thuis die ze de b te kans op overleven biedt, zeker en vast ook aan een prijs die hoger ligt dan om het even welke handelaar ooit zal bieden. Maak in elk geval een Lij ·tj e van al uw boeken en planten met de duidelijke vermelding dat in gev al van." 'De Orchideevriend' moet gecontacteerd worden; in geval van nood: voor de planten zo snel mogelijk. Mag ik verder de hoop uitdrukken dat 'Het Venusschoen~e' nieuwe stijl u veel informatie en leesgenot biedt? Rik Neirynck, voorzitter.

maquette en lay-out door Bert Dombrecht. foto's cover-back door Rik Neirynck. foto cover-front: Masdevallia veitchiana Rchb. f. door Daniel Maes.

De Orchideevriend v.Z.W. - Bankrekening 738.1120199.65 - p/a Brugse Mettenstraat 6 8310 St. -Kruis Brugge

het Venusschoentje

een

hart

voor

orchideeen

mer ... p. 2

regionaal nieuws

p. 4

evenementen

p. 5

Phalaenopsis, deel 1 Pie.rr -J zef Neitynck Over lIet werc/dwijd populair te orchideec'ngeslacll t Phalae.nopsis.

p. 11

IUCN, deel 5 Bertran d v n Arx Conserva tioll ~ t rll tegy . lll tem atiollaie Bescherm ing. De activiteitell van de Orchid Specialist Group (ose ) in reiatie t.ot cnTS.

p. 14

het kweken en verzorgen van Dracula's Herman Ter Barch

p. 16

van het net geplukt H rman Ter Barch Het twcedc deel vcm d lijs f Masdevallia's.

p . 23

cursiefje

p.24

plantenbespreking Wilfried M elae:rt Pr men a x nthina Lindley (van f. De Sch aev er). Encyclia cordigera (H.B.K.) Dressler (vall / De Gre~f).

Lid eld van 'De Orchideevriend' met abonnement op 'het Venn sello tje':

500 Bef. Leden kunn n zich ook via 'De Ormideevriend' ab nneren op ' Orchide en' (Nederland) ' Die Or idee' (Duitsland) 'The Orchid Revi \ ' (Groot Britta nnie) Verdere inliehti ngen bij de ledenad rrlinistratie.

inhoud

1

•

reg1

uws

Regi a Antwerpen Verantwoordelijke: Ronny Heirbout St.-Jorisstraat 184 9140 Temse De bijeenkomsten vinden p laats om 20 1I. in Atelier Jacky Balansstraat 127 (net achter het justitiepaleis) 2000 Antwerpen Tel. (03) 238 01 75

Regia Brabant Secr taris: Guy Liessens Boterbloemstraat 21 1850 Grimbergen Tel. (02) 252 06 01 De bijeenkomsten vinden plaats in het recreatiecentrum te Ttterbeek • vanaf 14 u. (ring rond Brussel, u itrit 14, richting Nin v vol en tol Itterbeek, dan ri hting centrum Itterbeek. Aan de verkee r lichten rechtsaf en na 200 m komi u i n het centru m aan).

ORCH IDEEEN 1UUBBEN Groot assortiment Orchideeen en Tillandsia's Botanischa orchideeen. de measte uit zaad gekweeld en hybrlden

Oppotl718t.,iIll,m Diverse soorten meststoffen

Gewa.sbeschermingsmiddalen

in kieinverpakimg

Prijslijsl schriftelijk aanvragen - Zes dagen per week geopend Uren : maandag 10\ vrijdag : 9 112 u.30 en 13 u.30 118 u.

op zaterdag : 10 117 u.

f'

To!akkerweg 162 • 3739 JT Hollandse Rading Nederland Tel.OCl.31.21S7.1222

2

Fax 00.31.2157.2103

regi onaal nieuws

.-­

•

Regio Limburg

Verantwoo rdelijke: Pau l Noben Kemp nslraa l 172 3590 Oiepenbeek Tel. (011) 32 38 00

o bij enkomsten vinde p I, ts in c ie "d elke derde v rij dag van de maand om 20 u.

lagmol n",

Regio Oost-Vlaanderen Veran twoordeli jke Rik Ncirynck K. Astridlaan 159 9820 Bottelare-M relbeke TeL (09) 362 76 62

De vergaderingen vinden p laats op vrijdagav n d vanaf 20 u . in het Dienstencentrum te Gentbrugge (afrit E1 7 Gentbrugge, de baan over­ steken en op het einde van d weg naar rechts, na 2 0 meter zie ie het Dienstencentrum aan uw li nk rzijde).

Data 1999: 26 maart 30 april 28 mei

Andre De Cock met 6x6 dia' (da' superkw liteil!) over Eur opese orchideccn)

25 juni

24 septembe r 290ktober 26 november 17 december

Eindejaarshappening

Regio West-Vlaanderen Verantwoordelijke: Marijke Comille Brugse Mettenstraat 6 8310 St. - Kruis Brugge De bijeenkomsten vind n plaats bij Anny H 1I hooft-Feyb Steen venstraat 4 te Iz gem, elke eerste vrijdag van de maand.

regionaal nieuws

3

n

even

Orchideeen

1999

II

18 - 21 maaIt: tentoonstelling ter geleg nheid van h l to j rig bestaan an kring indhoven in Europatuin "de Brug" te H Imond . Toegang is gr tis en d e op nin stijden zijn: - do . 09.00 - 18.00 uur - vr . 09.00 - 2 L.OO u ur - za. 09.00 - 17.00 uur - zoo 10.00 - 16.00 um 20 - 21 rna ar t: The 1999 Lon don O rch id Show in the oy I

Horticultural So i ty W trninsterhall in Lo nd n, Vincen t qu are.

4 - 5 ap ril: Ln ternational Orchide U stilling Bra dstrub, 0 nmark.

Info: Arne hlsen, 00 45 86 23 23 00.

16 - 18 ap ril: Mi.inchener O rchideenmarkt, PI n egg bij Munchen. lnio:

Lena M ayr, 00 49 8856 2419.

23 april - 3 m ei : We reld Ord1 id een n feren lie en Show, Vancoll ver,

Canada.

In£o: onfercnc Seer t ria t Fa : 00 1 604 81 2503 of con gr s @ enu­

ewest.com.

24 apr il; Ru il eu rs in h t klooster te Waarle (bij Ei ndhoven) om 10

lI .

11 april: Orchid Socie ty of Grea t Brita in Spring h w at Gdtton Park, Reigate, Surrey (dicht bij de atrit 8 v n de M25). In fo: 00 44 1483 423370. 26 - 28 m i: Chelsea Flower Sh w . Ticket Ho tline: 00 44 171 3164707 (w ra d en aa n am zo p ed ig mog lijk te reserverell, ter plaat e w r­

den geen tickets verkoch t!). 5 - 7 llovem b r: 2d e lnternationale tent onsteUing van "Le

O rd 1idophiles Reu nis" in d Abdij van Vorst (Brus el). 20 - 21 nov mber: Col1oqujum va n d Societe Frao(,:aise d'Orchidoph ilie in Parijs. InJichtinge n: Ca the rine Blanchon, 3 TIl e R usseIl e, 92800 P uteaux. Fran ce.

4

evenementen

1 1999 Het Phaiaenop is-jaaJ\

In deze jaargang van ons tijdsch rift zullen we h ti n woord en beeld heb­ ben over het wereldwijd populairste orchideeengesiacht Plzaiael1opsis. Wilde Phalaen psispianten groeien cpifyti ch, d it is op boom­ stammen of ta kken waaro p ze nch met hun dikke, pla tte h chtwortel vasthechten .

•

De overgr te mee derhei van de orchideeenliefhebbers die een bej.J erkt Ol an tal p lan ten kw ken, zijn ven sterbankkwckeTs. rnderdaad, met iedereen w il of kan z id1 fen serre permitteren en men ig liefhob­ ber is al lang tev! den m l e enkele planten di zijn f haar venster­ bank versi reno Van al di e v nst rban kwekers is we r en overgrote mee.rderheid Phalaenopsi -fan. Dit artikel zal zich v ora l tot di p hala­ enop ·j -op-ven t rbank-kwe.kers rid t n maa r het zal zeker ook inte­ r ssante inform atie bevatt n vo r de phalaenopsis-in -s rre-kw ker . We gaan er gemakkelijkheid ha lve van ui t dat er in p t g kweekt v ordt. De meeste 'wilde' Phaiaenopsis-soorten ko men uit Zu id-Oo t Azie en het Stille Oceaangebi d, de jaarlijkse m ess nr gens kunn n daal' op zijn zach tst gezegd nogal hevig ·jn . De M< leis Phaiaellopsis vio­ {acea bijvoorbeeld 'woont' in het wild vooral p ov r rivieroeve.r groeiende bornen; ze h oudl dus van die e, tra voch tigheid . Andere Phalaenapsis-soorten groeien in een tr pisch n velwou d waaT h t weer al tijd warm, mistig en winderig is; eT heer, t daar dus e n hoge relatieve luchtvochtigheid en he t lich t i r get m perd Is gevolg van n vel en mist .} oe ze p d i om en gr eien i 0 k interessant om weten; ze groeien narne1ijk vanaf hu n ba i h riz n 81 tot Lichtj s n r beneden hangend zoda l er n oit water in het hart van de plan t kan b lijven staan. Aile door de mens gemaakte soort n d hybrid n, hebben een aan tal voorouders die groeiden in een omg ving waarin ze zich goed voele . H un nageslacht Iweft een aanta l kenmerken overgeerfd m aar oak eisen die ze aan hun omgevmg stelJ . Algemeen k n 01 n stel­ len dat d P/w/aeI LOpsis graag van relatiet constante, wanne t mpera­ turen geniet en v an gemid delde L l hoge relatieve Iuchtvo tigheid. De plant h udt an zich bewegende lucht, Van r lab f w inig licht, v n veel lucht rond haar wort n van regelmatige watergiften. Deze omstandigheden aan de planten aanbi d . echt wet z moei­ f

lijk. Welke orchidee men ok op de venslerbank kwe kt, teeds zijn er v or die p1an teen vijftal pun ten waarop l1loe t g le t worden:

1. D iich tin tcl1siteit en !ret ClJ/ltroierelI van die lichtinlel ' iteit. 2. De temperrrtuu r en hoe (fie te cOlltroieren. 3. De vochtigheid, ill en buiten de pot, en hoe die te contraleren. 4. Water geven en bcmesten. 5. Lllch tcirculatie. En ... verwach t nooi t da t een pla nt zich aa n de omgev ing zal aanpns­ sen, neen, pas de omge ving zoveel mogeJi jk aan de p i nl aan.

1. De lichtintensiteit en het controleren van die Lichtintensiteit. Om go d te groeien moeten Phaiaenorlsissell 8 tot 150/... van het volle z n licht hebben. Deze lichth oeveelh eid kan je meten met ecn gewonc fot -lichtmeteT f met de in een fo totoestel ingebouwde hchtmctcr. Jc h ebt ook een Kodak Neutral Test Card (de z g naamde 'grijz(' kaart' )

Phalaenopsis

5

• nodig. Stel de filmgevoeligheid van de lichtmeter in op ASA of ISO 100 en meet dan het op de grijze kant van de kaart gereflecteerde licht. Bepaal wat het dia­ fragma is voor een sluitersnelheid van 1/100 seconde. Reken dan uit: 1,15 x (diafragma/ delen door 0,1. Als bijvoorb eld bij 1/100 het diafragma 8 is dan is de berekening: 1,15 x (8f = 1,15 x 64, dit delen door 0,1 geeft 736 nheden van licht. Deze lichtintensiteit is te donker voor Phalaellopsi" zoek dus een helderder plaat . Een Phalaenopsis heeft 800 tot 1500 lichteenhe­ den licht nodig.

Hetzelfde geld t voor planten die te weinig licht krij­ gen . De planten bloeien niet en de bladeren zijn t donker van kleur. Zet ook nooit plant n die te donker staan van het ene ogenblik op het andere in een klaar­ dere omgeving, nee, doe daar een paar dagen over zodat de p lant rich kan aanpassen aan die h ogere lichthoeveelheid. Doe je dat niet dan risk er je ver­ branding van het blad. p zichzelf hoeft dat geen ramp te zijn als het verbrande oppenr\ak ruet te gro is maar mooi om zien is het zeker ni t. H ou er ook rekening mee dat en plant, die klaarder gezet w rd, w at meer 'luchtcircula­ Maar ... begi n nu toch niet met tie' nodig heeft om het jOllW planten het hills rond te Te vcellicht:

bJad af te koelen, ze 'crossen'! Wij leven in een gebied Lichtgroen tot geel gekleurd blad,

krijgl ook best wat meer waar er 's zomers veel, te veellicht is bruin verbrand in het ergste geval.

bem esting. Heb je een en waar er 's w in ters weinig, te wei­ Niellw blad is zeer gevoelig 0001'

plant d ie het goed do t zOlll1ebralld. Phalaenopsis heeft

nig licht is. Zoekt een vensterbank en al en jaar of zo op met bijv orbeeld zomerzon van's meestal maar 1 groeiellde bfadp ll1lt.

dezelfde plaats staat Afs die erg verbrand is, feidt dit,

morgens vr eg tot rand 14u. of een dan kan je er over 't zoafs bi} rot ill het hart, tot

vensterbank met zomerz n va n 14u. 1gemeen zonder pro­ DE DOOD van de plant!

tot 's avonds zo laat mogelijk. Heb je blemen een andere plant zo'n vensterbank dan moet je ervOOr naast zetten. Doet een zorgden da t de zonnestral n de plant h t niet goed, dit planten niet rechtstreeks kunnen b reiken tussen 12u. wil vooral ze gen: goed groeien maar niet bl eien, en 16u . en prob er oak je p lanten niet te dicht tegen dan erplaat j h aar be t en beetje want misschien het ven ··terglas te zetten. Voar 12u. en na 16u. mogen krijgt ze te w in ig licht of omt juist op die plaats de ze gerust voll e zon hebben, Dat lukt wel met een filet­ warmtestroom van de radiator naar boven zodat het gordijn of met bijvoorb Id een rasterwerk van recht­ daar te warm is en het p hnengsel te rap u itdroogt. Als je een plant verplaatst, noteer of a n.tholl dan opstaande la tjes wa tb ij de latj s een centimeter breed zijn en de opening ook (zie tekening). Het waarom je dat doet en wa arom je ze op die nieuwe directe zonlicht dat door de openingen de plant plaats zet. bereikt blijft nooit langer dan een m inuut op dezelfde Als het enigszins kan en als het nieuwe blad vol­ plaats, de p lant zal het in d ie om tanwgheden dus nooit te wa rm krijgen. Hou er ook rekening mee dat graeid is, mag je de plant iets kIaa rder zetten en de evolutie van het licht (en dus ook de warmte) aan zowel de dag- als nachttemperatllren wat laten dalen. de linkerkan t van de vensterbank verschillend is van Dit stimule rt de bloei n zorgt erVQor dat en ke le aan de rech terkant. Een zuider-vensterbank krijgt maanden later stevige bloemen met intensere kleuren re hts eerder zon dan links terwijl rechts de zon vroe­ jou plant sieren. ger weg is dan links.

Krijgt jouw plant teveellicht dan mer j dat wei aan de klell r van he t blad, de bloemen zijn oak klei­ n r dan normaal en de bloemtak is korter. Als de bloemen klein zijn en rap verwelken kan je dus beter en plaatsje zoe ken met minder licht. Om te beletten d at een bloeiende plant rap uitgebloeid raakt ver­ plaats je haar beter naar een donkerder plaats (niet naar een donkere plaats). Teveel Ucht laat zich ook letterlijk voelen ter hoogte van het blad. Een blad dat teveellicht krijgt, warmt op en dat kan je met de vin­ gers voelen of met de lippen (neem het door de zon beschenen deel tussen dE' lippen: zeer dllidelijk!).

6

Phalaenopsis

2. De temperatuur en hoe die te controleren. P1I!liaellopsi -pla nten hebben het gr ag w, rm, liefst van 17 t t 29,5 oc, maar om ze tot b loeien te stim ule­ ren mag de minimumtem peratuur d alen to t 15,5 0c. Hou je aan die minimum tempera tuur, m aar aan die maximum temperatuur a1 z I een tijdelijke tij­ ging tot 35 DC de plant geen d 1ad berokk n n. E n plant echter, achtergelate in een u t I zomers in volle Lon La t (zeer h ge tem peraturen, g n luchtdrc.ulc tie), zal onherroep lijk in haar igen sap­ pen gaar ge. toofd orden. H tzelfde fe n meen . n plan ten overkomen die t · d icht tegen de nok van d s rre pgehangen word n. V rg el niet ho di ch ler eeo p lant bij h t gla staal he m er Iicht ze ontvangt n h e warm r z h t krijgl. Z vee1 1icht hebben ze h dan ook niet nodi en er is daarb ven oak niet al le veel luch lcirculatie, dus h ng of stel je de planten beter wat lager. Hoe meeT lich t een plant vangt hoe warmer ze het krij t, hoe mee r en regelmatiger je ze water moet geven ; je kan ze oak beter in een m ngsel a pollen dat het v cht b ter va thoudt. Vensterbankkwekers hebben meestal geen prable­ men met de temperatuursregeling om at het in regel overdag warm is al er in huis geleefd w rdt e koe­ ler 's nachts als er in huis n iet geleefd w ordt maar elders (slaapkamer) geslape n. Het is een al emeJlE' regel dat planten zjch goed voelen als de bew ner he t comforta el heefl. Maar pas op: Zet de therrnoslaat noaiL lager dan 17 °C ('S nachts) t nzij als je de p1an­ ten tol de bloei will timu I rel1, dan mag hij geduren­ de een d rietal weken op 15,5 °c slaan. 's Winters hou je j uw plan n, omwille van de koude, best ruet le
luchtv chtigheid zelden lager d an 45 %, wat d t betreft zitten we goed, bu itensh ui. toch. Binnen ech­ ter kan h et m oeil ijk zijn om die oms ta ndigheden te bereiken en voora l in de win terma nden ka de rela­ ti ve luch tvochtigheid ons voar age ch ijnlijk onoverkomelijke pr obl m 1 . tellen. 's Wint rs ver­ armen we onze hu izen en ... ho armer de lu cht, hoe d r ger de luch t.. N i t i ch t rona erkomelijk. Een plant in een p lastiek p t kweken i n O!!a1gemak­ kelijk, m naar te kijken i h t maar zozo, esthetisch ... zero. Vermoedelijk werd de 'cache-p t' itgevonden a m daar i ts aan te doen. Ale; je nu die p lasti ek­ kweekpot in een c che-p t zet d i een lw tal cen ti­ meter br der i n een vi rt 1 centimet r hog r da n de k. eekpot, dan is het dr ogteproble m al h alf opgelo t. Leg onderin de cache-pot, e r j de pot met plant erio zet, e I laag van e n g i twee centimeter argex-korrels of grind en begiet die onderlaag met water tot de steen tjes juist nog e n beetje boven h t water u it tek 1 . Da t w ter zal I ngza m verdam p n en ron de pi "tt, samen m t de gepa t mp rah.lur, een va r d plant ang name 'ambi an e ' cr er n. Hetzelfde ysteem kan j t epas en in e n lan e sella I waarop j dan e blu m tten b v n p de ste ntjes zet. Een emm rtje m et water op en verwar­ m ing toe t 1 of verdamper~es aan de r adiator helpen supplem entair am de a lgemen e relan ve luchtvoch­ tigheid i e hui kamer te verh gen zodal uiteinde­ lijk alle bew ners er Licb g d voel n. Wa t men er ook van zegt, h t benevel n van de planten is a( te raden omd t die fi jn n vcddruppeltjes de bladeren van de p i nt een koudeschok bezorgen bij elke ene­ velbeurt. Water geven, .l tijd op de pot - nO Hop de plant, brengt voch tigheid in de pot. Laat het pot­ men :rse1 nooit ui tdrogen (zie verder)

4. Water geven en bemesten. Met het wat r brengen we niet a ll en v ch tighei in de pot maar k ver lucht n VO ings toffen. W heb n it hierb yen a l angehaald: de voorouders van vel Pha/aenopsis-hybri en k m n uit warme, voch nge en SITek n m t nogal wat wind . Daarom h uden ze niet van droge wortel . Maar hoe kUllnen we n u weten hoe voch tig d ie wortel in de po t nog zijo, w ij h bbe to h g n l~ -ogen die hydrostatisd, interp reteren? Er zijn al va t lw e t:rllcjes die gemak­ eJijk aan te I ren en toe t p sen zijn.

3. De vochtigheid, in en buiten de pot, en hoe die te controleren. PhaiaclJopsissen houden van een rela tieve lucht­ vochtigheid van 50 tol 60 % en dat komt helemaal overeen met de luchtvochtigheid waar wi; mensen ons g ed in voelen. In nze contreien is de relatieve

Phalaenopsis

7

" - H t trueje van het stokje. N em e 11 van die g roene bamboestokjes W,larmee j gew o nlijk E'en bloemtak opbi ndt en knip er een • tu k af dat ongeveer een to t twee centimeter lan­ g r i dan de pot. Steek d at stokje op een niet al te zichtbare plaats tot onder in de pot, kwesli van de sthenek te respecteren -daarom mag het niet veellan ger zij n dan de h oogt van d e pot. Reeds na een d ag kan je z i n, als j he t uit d e p t trekt, of h et stokje nat of voch tig of bijna droog of droog is. Al naargelang geef j dan g en of een beetje of veel w ater, vergee t niet het stokje terug op zijn plaa t te steken. - He t trueje van het gewieht. V o r wie weinig of g en ervaring heeft met 'droge of natte' potten is d it tru eje niet zo vanzelfspre­ kend, m ar ... ET bestaat een truej om het trucje aan te le ren: "Neem tW€" evengr te potten en twee evengrote handd eken. M aak een van de hand­ doeken k le tsnat n steek hem in e n van de pot­ te n. De droge hand doek steek je in d andere pot. H ef om beurt de beide potten op, wat voel je? Wr5ng nu d e natte ha nddoek half uit, doe h m teru g in d p OL n he f op, wat voel je? En in v rge­ lijking met d pot met d e droge handd ek? Wring de h andd ek nu voUed ig u it, doe hem terug in de pot, wat vo I je? En in vergel ijking m t de pot me t d e drage handdoek? Juist, het versehil is du idelijk. Hetzelfde kan men m its enige ervaring vastst lien bij po tten mel nath~, voehtige f droge potmeng­ sels. H ndel n aar wat je vast esteld hebt: Geef de lieh te p ot v el w at r z dat hij zwaar word t en geef de z war pot nie ts t nzij het ee n week geleden is dat hij wa ter gekregen heeft, want, weet je n g? W ater brengt ook v r e l ucht in de pot! Voo r Phaiaenopsis kan men stell n dat, zo Is reeds vermeJd, d e w ortel nooit mogen opdrogen en hoe d ikw ijls moet water g geven word en kan uit het voorgaande af I id w rden maar. .. Het is nooit ver­ bod en meeT wa ter te geven dan de 'true van het stok­ je' of d e 'tru e van het gewieht' ns leert. Je kan gerust twee tot drie keer per week water geven op voor­ waard e d at de plant in een lu h tig eo goed water­ d oorlatend mengsel opgepot is (zie verder). Geef dan veel water en laat het allemaal uit de pot lopen. Oit zal tel kens verse lueht in de pot brengen, het komt de wortels zeker ten goede. Als aile water ui t de pot gedru pt of weggelopen is zet je de pot terug op zijn plaats, let erop dat de onderkant nooit in het w ater staat. Pas op: Geef nooit koud water, altijd hand-lauw water! Geef bij voorkeur regenwater. Ervaring leert

8

Phalaenopsis

dat leidingwater gerust kan maar dat er l1a ongeveer een jaar tot anderhalf jaar, soms vroe r, k lkafzet­ ting op hel potme ngs 1 onts taat. Wie leidingwa ter geeft zal du s m in tens om de twee jaar moeten ver­ p otten. Van half m aart tot ein d oktob r voeg j mi nstens een keer m de twee w ken voeding aan h t water to . Tn de lent kan men kiezen v or een bemesting met een hoger stikstofgeha lte ( ) o m d an '5 zomers en in het najaar v ed ing met een hoger fosfor-(I') en kali­ umgehalte (K) t geven. B m esting rn teen h og stik­ stofgehalte z I zijn invloed hebben p de groe i van de p la nt maar die invloed is niet altijd gunstig o m d a t te rap groeiende p lant n meestal z\vak en bro s zijn . H et i dus beter een goed geba lan erde I-r-K-bernes­ ling te geven, bijvoorb eld 10-10-10 of 12-8-12. Als de plant haar bloem lakk 1 en -knoppen maakt geef je best een bern sting met 'en iets hog fos forgehalte (1'). Het -N-K-gehal te 'a n een plantenvoeding taat op d verpakkin vermeld. Zogenaamd e 'orchideel nbe me nng' h eft niet, op pa pier kan je nam elijk lat n drukken wat je ook m aar w ilt: he t - p­ K-gehalte is be langrijk en ook de eventu Ie toevoe­ ging van mi neralen (zie p de \1erpakking). Bemes til1g voor bal konplan ten of geraniummest kan he I goede r sultaten ople er n . Pas ech t r op met de eoncentratie die je g ft. Sommigen geven beme ting bij elke watergift, anderen geven ~1 chts a m d e twee­ d r ie weken bemesting. Als reg I kan je stellen da t h e r gelma n e r je berne ting geeftr h oe zwakker d e co n­ e ntratie moet zijn. M aa r ook wie sleeh ts m de twe w eken bem est mag g ensz i e n eel g yen als o p d e verp akking taat, de helft, zeUs min r dan d e h elft zal altijd ruimschoots volstaa n. Ie geeft beter te weinig dan t e l. Te veel leidt tot het 'v rzouten' va n het po tmengsel wat dan w er leid t toL h et 'ver­ brand en' van de wortelp tmten . Oit zal zeker g be uren als j het mengsel te droog laat komen . Geef nooit b mesting als het po tm engsel droog is, erst h et m en gsel voehtig m aken door m iddel van en goede 'w aterbeurt'. Vo den doe je dan pas's anderendaags. Als de wortelpu n t 11 niet me t n zilverig vlies (het velamen) bed k t zijn, als ze blinken en en gr ene o f bru inaehtig-rode kle ur hebb n d an mag je er zeker van zijn dat d e p lant fel aan 't groeien is: Ze heeft nu zeker voeding nodig .

's Winters geef je best w inig of helem aa l geen voeding omdat de p lan t, wegens gebrek aan lichl, bijna niet f niet m eer in staat is a m de voeding te v verken (assimiler n). Bern sting heeft dus geen :rin. 0 k na het erpolten kan je b t r (een tw eetal w ken) wachten met water geven of bem s ting tot € I zich nieuwe worte! unten vonn Il f tot de udere w ortelpunten cen actieve groei vert nen . Waa rom? Wel, bemesting, vooral stikstof, cr e Tt E'ell nstig klimaal vo r bacterien en schi mmels d ie dan de gebr ken of gekwetste wortels kunn aan tasten. Eens de w nden genezen z ijn zal d plan t energie vrij hebben om weer te groeien.

5. Luchtcjrculatie. Luchtcirculatic is op zijn minst omwille van tie red nen noodzakeli jk: - Ze verlaagt de blad temperatuur die onder invt ed va11 het zontich t te hoog kan oplopen. - Ze voorziet de plant van een con tin ue stroom C02 die nodig ' voor de groei. - Ze h oud t het blad p pervlak droog zO . at cventu­ ele schimmel- of bacterl"le in£ecties geen kans krij­ gen zich te ontwikkelen. Een traag draai nde ven tilator zorgt v~~r . n z cht briesje rand d e plant en is in d eze een nuttig toesteL 10 serre Lal een horizontaal 'wa i de' venti ­ lator de luchtlagen horizon t< al verpla l n n d us bestaat de ans d t bov n elka ar luch tlagen met een verschillende temperatu uT ontstaan. Om d it t ve:crnij­ den kan je een verticaal blazende ventilator gebruiken die aan het plafond mod op gehangen worden f een en tilator van het turb in~ type. Deze laatste oort ·entil at ren heeft nam elijk de assen horizon taal taan maar kan zowel hor' on t al als verticaal blazen ter­ wijl de gewone ven tiJatoren gem akt zijn om hori ­ z n ma l te blazen, de p lafondventil loren onnen hier peen uitzonderin g. Een gewone ventilat r erli­ caal leten blazen za l uiteind Iijk ll ijd de assen beschadigen en in het crgste geval zal dit t t kortslui­ ting of zeUs brand lejden. '5 Zomers, als het zowel buiten als b innen w arm is, an je gebnlik maken van nalu urlijke ven tilati : "et e n raam op een kier, cen deur open maa r pa op r te felle tocht. Tocht i goed noeh vo r ram n en d men (tenzij je z goed vastzet), noch voor planten, zeker niet als d ie tocht hev ig is en Jang aanh ud t.

Phalaenopsis

•

6. Oppotten en potmengsels.

Ervaring 1 ert d at de Phalaenopsis de mees te pot­ mengsels accep t ert op voorwaarde dat de k weker h t geheel v n plant en potmengsel op de juls te mani r behan d It. Is d p lant in een me gs I van aileen maar g r e schors opgepot da n zaL de kweker ermo delijk d agelijks m eten water geven . Niet aan­ gedru kte sphagnum ( eenmos) zal de plant beter weten te waarderen d an wei aangedrukte. Enzovoorl. .. cnzov rt. Ervaring en observatie zijn hier zee r belangrijk. Enkele potmengsels: - Schors is in verschHlende m aten te koop in d iver­ se tuincentr , Schor van Pinus maritim us (Pin des Lande )' meestal van uitstekend kwalileit n alleszins tel' d an schors v an andere b omsoor­ ten. - Sphagnum. lnlands sphagnum is door de beschermd en mag niet geoogst noch verzameld noch gebruikt worden! In onuruge tuincenrr is er g dr gde Ni uw-Zeeland-sphagnu m 1 koop die geo g t werd n ver werkt in 'sphagnum-bedrij­ ven'. Deze phagnl1m wordL op u itgestrekte dome.inen z da nig geoogst dat de planten niet met af~ no 1 ui t rv n ku nnen bedreigd worden. - Mengsels va ll sclzor. el1 pJlI1g1lU 11I . De h oevee1heid van elk onderdeel van dit m engsel hangt a f V Lln d e ' weekomstandigheden namelijk de groeiom ge­ \'i ng (altijd warm, d roog, ... ) en de 'natle f droge handen' van de kweker. Als hel € I naar u itzi t da t het Olengs 1 relatief vLug zaI uitdrogen d an m el er me r sph gnum in h t mengsel vennengd w r­ den. Iem and die maar een .keer in de week zal w ater geven moet dus, I at ons zeggen, drie delen sphagnum gebru iken en een deel schor . W ie regelma tiger waleI' kan geven zal minder spha ­ num nod ig hebb n, - Til If is te v Tn ijden omdat ze na korle tijd volle­ dig dichtslibt, cr i LI weinig of geen lucht m r in de po . Turfb rokken zijn meer geschikt. Algeme n kan men stellen d at turf te mijden is en dat in turf opgep tte p Janten die bij jou binnen komen best onmidd ellijk verpot worden. - PiepscJwim (isoll1o ) en mO ll se. Binnen d it mengsel vervangt het piepschu im de chors en de mousse het sphagnum. Dit m ngsel moet je us samen­ 5 tellen v Ig n dezellde redenering Is hierb yen. - Rotswol is in twe h anigheden te verkrijgen namelijk 'natt' f water-vasthoudende rotsw ! en 'droge' o f wat rafstotende rotswol. Weer maa k je e n mengsel volgens dezelfde redenering als h ier­ boven . 'NaUe' r tswol speelt de roL van sphagnum en 'droge' rotswol die van schor .

9

Je ka n natuurlijk met van alles en nog wat meng­ els m aken (onder andere met toevoeging van perliet, argex, ...), steeds moet je erVOOf zorgen dat het meng­ set voch tigheid in de pot brengt en h OUlit zonder de lu cht te 'verjagen'. Weet ook dat natuurlijke mengsels na gebruik gewoon op de composthoop terecht kun­ nen f tussen de planten in de tuin, terwijl de niet natuurlij e uit indelijk eigenlijk vervuilend zijn omdat ze niet te recyc1eren zijn en dus ofweI ver­ brand moeten worden of op een stort terecht komen.

Een zwa re steel! onderaan ill de pot belet dat pot en plant omver

vallen. Met stem til de pot Luordt het zoel

moeilijk am aan de hand vall het gewicllt

tc voelen of er al dan niet water moet

gegeven worden, pas hier dlls de

'true vall 17et stokje' toe.

Bibliografie: - Asia Agd -business Corp., phalaenopsis kindom from formosa, I-Ising Tai Color Printing Co, 1987. - Bechtel h., Cribb ph. & Launert Ed., the manual of cultivated orchid species, 3th edition, Blanford 1992, pp. 339-342 en pp. 467-472. - Diverse buitenlandse tijdschriften, zowat a11e jaargangen. - Feng, Chiang-kuei & Chin-Kai-Ch eng, THE NEW PHALA ' O PSIS OF TAIWAN I 1993, A.O.S. Bookshop.

1

- Feng, Chiang-kuei & Chin-Kai-Cheng, THE N EW l'HAjA ENOP 1 O F TAIWAN ", 1997, A.O.S. Bookshop. - Gordon Bob, VL UR E OF THE PHALAENOPSIS Laid-Back Publications, Rialto ­ California, v.. A., 1987. ORCH ID,

- Gruss O. & Wolff Manfred, Ulmer, Stuugart, 1995.

PHALAENOPSIS,

P ie rre-Jozef Neirynck

- Pridgeon A., THE ILLU TRATED CYCLOPEDIA OF R HIDS, Weldon Publishing, Sydney, 1992, pp. 224-227. - Richter W., ORCH[DEEEN Thieme-Zutphen, 1989.

H ET HEL J AR

OOR,

- Sweet RH., THE GE US PHALAENOPSIS, The Orchid Digest Inc., 1980

Nieuwe zaak te Schilde Kweekserre orChldeeen , bromella's, tllanaSfB'S, potch rysanten, vaste plante n, per1
OpenlngSUI"1!In: 10112 "'.l13.3OI1 /u.:;U LJlnSdag en zonaag gesloten - anae ra uren op a.spraak

LlERSEBAAN 6 5 - 2970 S C HILDE l e I. & t-sx

10

Phalaenopsis

U~

I

~1;J4 ~~

tIti

IUC it: Statu Survey and C n ervati n

5

Conservation Strategy.

Acli n Plan, RCHlOS TUCN Orchid Sp cialist Group,

JSBN: 2- 17-. 25-5.

Internat ionale Bescherming. De activiteiten van de ORCHID

SPECIAUST CROUP (OSC)

in reJatie tot

CITES.

Ook a1 i het aan tal p I nteosoorten d at d or CITES edekt word t altijd groter gewe t dan het aan tal d ierso rten, toch richtte de Conventi n ch vooral naar de internation Ie handel in dieren. Planten r aagstukken / discussiepunten kregen wei.nig aandach t en h t moet worden erkend dat orchideeen in het GTE -forum geen ad equate aandacht kr gen bij discussiepunLen rond plantenhandel. V na f de twee e helft def tachtiger jaren (d it is nad I de sc opgerich t werd in 198 ) n meer pecifi k nadat hij het OTES-secretari at een 'Plants Officer' werd aange teld in 1990, kregen plantenkwestie meer aan­ dach . Oil engagemen t ' g reI teerd met een aa tal aspecten van de doelsteUingen en toepas ingen an de Conventie.

L Analyse van de 'listing' van Orchidaceae in Appendix I. o neg n soorten n twee eslachten die in Appendix I figureren sind 1 75 waren genoteerd op b si van op dat genb lik nie t docu menteerde infonn tie. De sc zou moeten overwegen het 'Plan ts Committee' bij t ta n bi; :Djn evaluatiewerk van de App nd ices door hen infonna tie te verschaffen ver de actuele di tributie, mogelijke raag in de int maL ionale handel en het belang van het kun t latig vermeerderert van bepaalde species. 2. Het in stand houden van orchideeensoorten die door intema­ tionale handel bedreigd zijn. actuele informatie over de verspeeidin en over de status van de pop ula ties an vele orchideeensoorten is Leer beperkt. De osc moet r search hierover ' timu l ren niet alleen voor zijn ei en con­ servation program mais maar ook om landen van herkornsl en het ClTL -Plants Committee bi' te staan om ast Le steBen of de ha ndel in wilde s pecimen van bepaald s orten nadeIig is voor hun v orlbeslaan.

3. Orchid ChecklisL Hel ontwikkelen van een checkl' l, die een u pdating etekent voor de huidige taxonomische sta IS en nomenclatuur, is belan rijk voor een adekwate toepassing Vall cites. Ook al is de osc meL bij rnachte d it week te financieren en te ontwikkelen, toch zijn indivi­ duel Ie en ezig zo'n checklist te ontwikkelen die de meest alg ­ meen verhandelde orch ideeengesiachten beval Oil project word t door de Royal B ni - Garde , Kew (United Kingdom) gecoord i­ ne rd .

IUCN

11

•

4. Verbetering van de CITES regelgeving voor de han­ del in u nstmatig vermeerd erde orch ideeensoorten en h un hyb ri den. a) Het overgr te deel orchide enspecimen dat in t rnationaal verhand ld wordt is kunstmatig vermeerd erd, het zijn vooral hyb rid en. Omdat deze sOOlten 'ex situ' gekweekt zijn, hebben de specimen geen waard voor d in stand houding van de soort n wa arvan ze afkomstig zijn. Via zijn contaeten m t orchid eenorganisati 5 n -hande­ laars zou d OSC orcrudeeenkwekers moeten sti­ m uleren me r over de .ITES-regel eving te leren om aldus informatie t bekomen over die a pecten van controle van de hand I di e voor verbetering vatbaar zijn. De 0 moe l deze ini ormatie door­ spelen naa r het CITES Plants Committee om in sarnenwerking met d it Commi tte en het ClTES­ secretariaat naar oplossin n te zoeken die passen binn en het legale ' framev ork' van de Conventie. De os heeft reeds een aantal voorstellen sterk ondersteund om handel in steriele flessen met zaailingen en h ybriden te vergemakkelijken. Deze voorstellen werden aangenomen op de cor 8. b) Een andere zeer belangrijke beslissing werd door de -or 9 gemaakt namelijk het re istreren van kwekerij n. De resol utie 9.30 zet de Partij n rtoe an de kwekerij n te registreren die Appen d ix I -planten kuns trnatig vermeerderen en xporte ren. Na een controle, waarbij hun stock aan moederp lan ten geidentifi ceerd en de origin e van hun kunstma lig verm eerderde planten gew aar­ merkt w ord t, z ud en de 'management au thorities' (no ta R.N.: in B 19ie he t ministerie van landbouw, d ienst plantenbeseherming) de aigifte van de nod ig vergunningen moe ten vergemakkelijken. Deze resolutie werd aan genomen in de veronder­ st lling dat de band el in kunstmatig vermeerderde planten een van d maatregelen is die kan helpen de popul aties van wild planten in stand te hou­ den en de bedreiging er an te verminderen. De osc heeft d it voorsteI ondersteund mdat ze gelooft d at dergelijke registratie het kunstmatig ve rmeerderen van bedoelde soorten zal stimule­ reno L

c) Als direct gevolg van deze resolutie kunnen geregistreerde kwekerijen als opvangeentrum fun­ geren voor geredde planten (salvaged plants). Z kunnen deze planten als kweekstock gebruiken en ze mogen aile vanuit die stock gekweekte planten in de handel brengen. Dit is een zeer positieve stap in functie van het redden van planten. De osc

12

IUCN

hoopt dat aan d e~e resol utie meer ruchtbaarh id zal gegeven worden en d t veel land en ze zullen toepassen. 5. H et stimuleren va n kun stmatige v ermeerdering. Ook al erken t de 0 dat elk land h et rech t heeit spe­ cimen van wilde origin op een 'vol t houdm manier' te verhandel n (nota R.N.: op 'vol te houde manier' verh ndelen is op een zuJkd anig mallier uit het wil gehaalde pla nt n eThan delen dat hun er­ der bestaan in d n, tuur nooit door dergelijke handel bedreigd kan zijn), hi j ge looft in het stimul Ten van het ktmstmati g vermeerderen. Dit kunstmatig ver­ meerderen zou ontwik keld m Jeten wo rden in landen di traditioneel all en wi ld ver~a m el d specimen exporteerden en m er specifi k in die landen ill de export an wild erzam Ide orcil id en rerbied n. Met dit vo r ogen m et b ijzonder a ndacht g seh n­ ken word en aan dt:' ClTEs-definitie van het kunslmati g ermeerd n (zie v rder a ). H t kun tma tig e r­ meerderen zal de d ruk op w ilde p opulatics doen afneln en 01 delt minder plante uit d ie populaties zullen weggenomen wo rden n h t za i voor de betrokken landen e n bijkomende bran an in kom n o plev renoDe specim n p d inlern ationale markt z ullen kwalitatief en kw nli t ti . tocnemen en de eompetitie me t de han del an in het wild verzamelde specimen zal beter haa ! aar zijn. 6. Organisaties d ie zich m et conservering bezig hou­ den (bijvoorbeeld bo tanisch e tuinen), de handel (kwek er ijen en handelsvenootsch appen ) en verza­ melaarsorganisaties (bi jvoorbeeld nationale en intemationale verenigingen) opleiden en informe­ reno a) Het is belangrijk dat iedereen die bij de handel in planten betrokken is, gewezen wordt op de cL finitie van de term 'kunstmatig vermeerderd' zoals die door OTIS gebruikt word t. Dele definitie aanvaard doo r de cop 8, nam lij k re. ol utic 8.17 paragraaf a), beschrijft d uidelijk h e de term 'kunstmatig vermeerderd ' moet ge·i nterpreteerd worden. Ze refereert alleen n aar planten di gekweekt zijn vanuit zaad, stekken, deelstukken, callusweefs lof ander w eefselculturen van een p lant afkomstig, sporen of andere vermeerderingsmethoden onder gecontroleerde omstand igheden (in een ni t natuurlijke omgeving die intensjef d or men. lijke tussenkomst gemanipuleerd wordt met d b doe­ ling geselecteerde soo rten -species- of hybrid n te produceren). Planten die niet gekweekt of ver­ meerderd werden in overeenstemm ing met deze

definiti 010 t n beschouwd worden als waren ze van wild origine. De OSG moet het helpen dlli de­ lijk te maken aan all betrokkenen dat de term ' ku n tmatig venn eerd rd' verwijst naar de afkom t van het specimen. cites kent slechts twee m oge lijke b rolUlen namelijk kllnstmatig vermeer­ derd f w ild verz meld. D term 'kunstmatig ver­ meerd erd' word t verkeerd gebru ikt als het gaat m u it h t wild v rzamelde p lanten die geduren­ e een tw eetal jaren in ~en kwek rij taan eer ze verkocht w rden. (alhoewel elementen van deze tech nieken een deel van de defin itie z ijn). b) Botanis e tui nen kunnen een belangrijke ral sp len bij het in tand hOllden van orchideeen, v oral in verband met het kweken en herintrod ll­ ceren van zeldz me orchideeens orten alsook v r doelst lling 1 die specifiek verband hOllden m t de toepassingen van '!TE. (B. G.C. r. 1994). D s ZOU, w ar mogelijk, de actieve deelname m ten stimuleren van b( tanische tuinen bij de toepas­ sing van CIT ES en orchid conservation.

•

d) Ook individllele verzameJaar moeten aange­ moedigd worden aJleen dan wild verzamelde planten te kopen nadat ze er zichzelf van verze­ kerd hebben dat deze legaal ge'importeerd wer­ den.

Bibliografie: B. .c.l. 1994. A CITES manual for botanic gardens. Botani Ga rdens Conservation Tnternation I, London.

Nota R.N .: Delen IV en V werden geschreven door Bertrand von Arx, Canada.

vertaling: Rik N irynck, juli 1998.

c) Vi a haar c ntacten me t internationale orchi­ de enverenigingen zou de OSG gedetailleerde en accu rate informatie moeten verspreiden aangaan­ d d ~ d eistelling n en werkwijze van [TES . Op dlt ogenblik hebben te veel van deze organisaties een n gatieve opini over CITES gebaseerd op onvolledige infOlmatie en niet precies begrijpen va n de doelstellingen en de verschill nde aspecten an de toe passing.

Orch/Clcciit JACKY

Nieuw adres

Mechelse steenweg 123 2525 KONTICH (Bloemlsterij Boga&r1s)

SOORTE N & HYBRIDEN Kamerplanten en plantencreaties in mandan en schalen. Aile toebehoren . Special~en : zaaien en venneerderen in vitro. Regelmatig nieuw aanbod V"" zaaillngen. Wij zaaien 01 meristemen oak uw zaden en planlen. OPENINGSUREN Particuliere ver1
IUCN

Fax

03/248.15.12

13

het kwe en en verzorgen

van Dracula's . Als vervolg op de in Het Venus ch entje (4-1998) gepu bliceerde lijst van Dracu /a's, brengen w n u een artikelov r het kweken en verzorgen van Drnw /a' s, even ns van d hand van Herman Ter Bo rch.

Zorg er dus v or dal er een goede ventila ti · in de k aanwezig is en zodra h t weer dat to Jaat, mogen de ve ters open zodat £Ii e lucht in de as naaT binnen kan kom en.

DraclI /n' zijn planten die uitsluiten d in Mi d d n ell. Zuid-Amerika voorkomen. in tornal zijn er 107 ver­ chi ll nde soorten. Vier versd l ill nd DrnclI la's k men voar in Midden-Amerika, aIle andere in Zuid­ Amerika: 69 ver5chillende so [ teu in Colom bia, 43 in Ecuador en 1 in Peru.

Hoe verzorg ik nu mijn planten?

De planten gr eien over het algemeen tuss n d

1500 en de 2300 meter hoogte. Enkcle Dracu/a's groei­

lager, tot 300 met r en er groeien enkele soor ten

boven de 2300 meter. Aile Oraw fa' s groeien in de -chaduw van d e bornen, ze krijg · nagenoeg nooi t zon. In de natuuf gr eien de plan ten waar zich op d born n ve h umus verzamelt en wa rover het a lgemeen ook eeJ mos gro it. Hierdoor zij n d worteJs van de pI nten altijd vo hti g (met n t) omdat het mengsel waarin zij groeien zeer luchtig i . In h un bioto pis' ook ttijd een ze r hoge luchtvochtigheid. Elk jaar worden er nog nieuwe Drawla- 0 rten g von den, zo zijn de afgelopen jaren onder andere in Colombia en Ecuador nog enkele nieuwe so rten onl­ dekt. Het g beur t ook dal en f andere 500f t a1 enige bjd bij iemand in zijn kas groei en men dan bij d bloei t t de on tdekking komt d t het een niet beschre­ ven so rt ' . Dit i onder andere gebeurd mel DmCl/la lmlllgerii (Luer)1986, genoemd naar Christiaan Brang r, d kwel<er van de plant en een van de oprichters van d Werkgruep Masdevallia,. J:-lij had de plant ekregen van Hubein in BerliiI1v die de plant in 1979 heeft verzameld. De plan t bloeide voor het ee rst in oktober J985, waarna ze in 1986 officieel werd be chreven door Luer.

In tegen tel ling tot wat vel n d nken zijn Dracu la's p laruen va r de gematigd e tot gematig koude kas, dus overd ag ni t hoger dan O°C en 's nadlt tu s en de 12 ell 15°C. Het zijn dus ni t, zoa ls velen denken, plant 11 voor de echt koude kas. De planten houden er van om in dt! zomer goed van d e zon afgeschermd te worden. In de wi n ter moeten zij goed Ikht krijgen. De planten wOTden b ij voorkeur in m anden gekweekt zeal de bl em tengels, d ie naar ben den gr eien de mand ( ot) VIol kunnen ve rla ten om cl aar uiten te bloeien. Daarom kweek.t men de plant n het be te h< ngend. De plant n houden van bewegende lucht.

14

Drac ula's

Mijn aluminium kas is m et m elk-witt p Jyacry­ laatplalen bedekt. In het voorjaar, vana f half april omt daar S-1erm oek overh en en in mei kom t daaroverheen n g een groot chermdoek zoda t d e kas in de zomer d us zwaar gesehermd is. In september worden beide sdlermd eken van d e kas verw ijd rd zo at d planten weer a1le bt!schikbar lidl t krijgen. Spedaal voor de cultu m van Dracl//a' s beb ik mijn ka ingegrav n to l 80 em onder het p il van rnij n tuin. Hi rdo r is het m gel ijk om in d zom r d tem pera­ luur ond er d 30°C te houd n; sleehts als het z.eer heet is bu iten, 10 pt ook hi r de temp aruur op tot 35° . Ik heb in mij kas een rek va n 8 m ter I ng en 70 em br ed geb uwd met daarop gaas met mazen va n 5 ' em. DiL Tel< i ongeveer 140 an hog. O p het rek heb een gr ot aantal DracuJa-pJanten staan in n t-pot­ ten van 8,5 an diameter. Aan het rek, dus onder eze planten gr eien mi in uitgeselecteerde planten in man­ den v an 8 S em of 14 em do mleter, afuankelijk van de gro tte van de plant. De planten krijgen van aHe kanten lieht maar ge n of nagenoeg geen zon. Dracula' hebben een at\>. ijk nd gr eig >drag. De planten beginnen nametijk t~ gr leien p het eind e van september en ze groeien tot half december goed d oor. Daama vertraagt de groei tot eind januari. Vanaf februari to l eind aprilgroeien ze weer normaal. Hierna stop t d gro i zo goed a15 helemaill ln de zomer groeien d Drneltln' du nagenoeg niet terwijl de andere planten in onze ka dan ju' t v I P gro i­ 11 . Maar wanncer de clnd re planten in eptember lroei.d zijn en gaan afcijpen, b ginnen de Orn Hla's weer t groeien. i

Bij de Dracula' z ij n er lwee bela ngrijke b1u iperio­ des, een in het v rjaar n een in h t najaar. Tn de winter b] oei~ 0 keen miniem aantal soorten. Zelfs in de zomer bloeien een aan tal 0 rten die uit Ecuador komen.

DraclIla's kunnen grote bloemen (m er da n 15 em oorsnede) hebben, maar deze groep is beperkt tot een 40 tal oorten. Het overgrote dee! van d Dracu la's heefl bloemen tussen de 3 en 12 em do rsnede. Slec.hts e.nkel p.roduc ren zeer k1eine bloemen van m inder dan 3 em do rsnede. De blo€­

m en zijn ze r kleurrijk, een aantal soorten heeft vlak­ ke bloemen, de re t heeft klokvormige bloemen. Ik geef de planten in de groeitijd 2 3 maal week regen­ water, aangevuJd met mest (Wuxal) tot 350ms. In de zomer krijgen de planten om de andere dag regenwa­ teT, zonder mest.

+

In het begin van het groeiseizoen ged ik 2 keer mest met extra tikstof am de groei extra te stimule­ ren, dit h rhaal ik nag in een keer begin maart. Het potmateriaal moet luch tig zijn en vochtig zodat he t te veeI aan water nel weg kan vloeien. Vandaar dat ik ook In deze reden mand potten gebruik. Mijn stan­ daard p otmengsel bes taat uit fijne bark, perliet, oxyg­ row, sphagnum (al dan niet van gedroogd, geperst materi aa l). Ik verpot de planten om de twee jaar, zod at h t meng el goed van kwaliteit blijft. Als ie de p la nten langer in h tzelfde mengsel kweekt, gaat d it afbreken en slipt het dicht waardoor de wortels geen luch t m eer krijgen en afsterven en waardoor de plant dus snel achte m it zal gaan. Wordt het te wa rm in de kas en komt de lucht­ vochtigheid te laag, dan komen de planten in de pro­ blemen. Dracula's laten dit onmiddeUijk aan de kwe­ ker zi n, hun blad punten komen Z\\Tart want de plan­ ten zijn dan niet meer in staat om het vocht tot in de punten van de bladeren te krijgen, de b ladpunten sterven af. Waru1eer de planten in de zomer (rustpe­

•

riode) te nat worden gekweekt kunnen zij h un wor­ tels verliezen. Dit is een probleem omdat de planten dan vanaf dan tot het najaar k unnen verzwakken want ze beginnen pas in september nieuwe wortels te maken. Vandaar dat het raa z am is om in de zomer het blad van de planten nat te maken maar er voor te zorgen dat het mengsel niet te vo htig wordt, een goede luchtvochtigheid is immers voor aile planten belangrij ker. Dan blijven de w rte ls actief naar voe­ ding zoeken waardoor zii d us ook goed groeien. Planten met een goed wortelgestel kunnen teg n een stooije en zullen ook niet zo vaak doodgaan. Bij plan­ ten met geen of slechte wortels is het op passen gebla­ zen, deze dienen xtra aandacht te kri jgen. Mochten er nog vragen zijn dan kunt u altiid con­ tact met mij opnemen. Heel ve I informatie kunt u ook op de h omepage van de Werkgroep Masdevallia vinden, http://home.worldonline.nl/ - botorch/ Herman ter Borch Coendersberglaan 46 5709 MA Helmond Nederland tel: 00 31 492592271 fax: 00 31 492 59 22 72

--

va_

o..ddI.­

..-.10_

17IJ/ID­

""-"' ::\'!l"'_ -..,

ey,u;dn­ doyuum·

oajth~m

o.....w.­

~

f= /1J.:'AI

/20.00

$-=

~ . -

=1IIanIo ~ fUdoII

----= -------=- ' IftIenII luod_

..­ I fI1!1J 1 '12!10 1 'D.:iJ

I 'lUll 172.Sl

~ ~=

Dracula's

J~ 1 17.50

~=

-.tWJ lrimlar

1:I5.QO

fl!'!::

f W»

,.35PJ

/17.50

/1S1P

HMll f 11.50 J 11/10 1'Jt./ID

fgJ /17$

Sonnenberg cm:hldeoitI

DeWIIk&II Sa

2995X11 ~

(ond.. ~)

1 25/ID

Tel a78 - 677 18 80 FAx. 076 - 501 52 44

/Z5/ID

0paInpIi'''' Wonod18 I/111

H~ 117.50

I= /15/ID

vri~g

10..00 - 1 .00 uur

/ 40/ID

zaterdag 10.00 - 16.00 UIlr 01 op afIpra&k.

Httl

tw v~ van plUtIan per pcIIIt Ii mopIIjk.

/7IJ/ID / 'lWJD

W\j ... in eIpn labon.lurium Oft _ - . rulaIe Ioouu jQorce planlen

1 :15.00

I 'NXI

ana 2000 m'b5.

1:15.00

N.- de botanIodoe caII«tIoo .zjjn ~hybri-

~ do,.

~

~ p.a.

12'5IJO

1'15,DO

-.....-

=-

TJIdoopIIia

~=

,,_dorm

~~prijzmID

den

.

15

t

Werkgroep Masdevallja, werkgroep van de Nederlandse Orchideeen Vereniging. Nadat we in ons vorig tijd schrifl het eerst deel van de tij t met Mnsdcvallill's gepublieeerd hebb n, publiee­ ren we nu het 2de dee l van de Iijst Masdevallia's. We d nken Herman er B reb, voorzitter van de werkgr ep Masdevallia voor de toeJ ating om dez lijsl te pub Lieeren. Wij n men deze lijst onveranderd ver. De i1Iustratie komcn uit leones Plantarum tropicarum

Serie t Fasc. 6 - PI. 545; M . minuta

Series , F c. 6 - PI. 547; M. nitens

Sen 1, Fa c. - PI. 550; M. pumila

Masdevallia: Deel 2. Masdevl1llia mejialla sub eetie Masdevallia G ray 1')70 Masdcuallin melmlOpus ecti Amandae Rchb. f. 1874 Masdevllllia melal1oxal1thn 'ubsectie Alaticnlll.es U nd & Rch b. f. 1854 Masdevallia mei.engri. subgen Meleagris Lind11845 Masdevallia meiina Kgr. & J Meza 1994 Masdevnllia menatoi sub ectie Poiyal1 /hac Luer & Vasquez 1980 Mas detmilia mendozae subsectie Snltnh'ice. Luer 1983 Masdevallia menta. a sectie MC lltOSII Luer Masticval/ia IIlczae subsecti Alaticaules Luer 1979 Ml1sdevallia tI1icroptera Masdevallia mi rooiphon eetie Amandne Luer Ma. dev Ilill midas subseetie Masdevallin Mizsdevallia mill ula sectie MillUtae Lind I 1843 Masdevallia misa 'ii subsectie Coriaceae Braa 1982 Masclevallill molossoidRs s dj Nidifimc Krzl1921 Ma~devallia molossLls ectie Nidi/leaf' Rchb. f. 1877 Mnsdevallia mOl'logO/ U1 subsectie Alatieallie Kgr.1985 Masdevnllin 11l00l'ealla ubseetie Coriaceae Rchb. f. 1881 Mnsde vallin mayodwi Masdevnllin murex sub ectie Coriaeeae Luer 1982 Mnsdetallin lil t/ tim sectie Fissm; Lu & Esc bar Masaevallia mystiea subsectie Saltatr; es LUff 1988 Masdevallin Itartlllicrpatl1e seclie Amaluzae Luer 1978 Mllsdevallill Illlvicu lar' subscctie Ala tiel71ile Garay & DunsterviUe 976

Masdevallin nebulillf/ ubsectie Masdevallia Luer 1979 MIl 'devll/lia neglec la sub ectie Gwdntae Kgr. 1991 Ma. deDallia Hiram,' uac seetie Mimltae Luer 1979 Ma~ devaliia nidifica sectie Nidifieae Rchb. f. 1878 Ma -devallia Ilidificn s'p veHtricosa sectie N idificne Rchb, f. 187 Ma dcvallia lIifel/s ubseetie Masdevallia Luer 1978 Masdcvflllia niuea subseetie Cnudntne Luer & E e bar 19 Mr.sdevnllia l10me Luer 1988 Masdevallia norops subsecti Masrlevallia Lue.r & ndreetta 1978 Mn sdevn/lin llO to 'ibericn ubsectie Masdevallia

1000 m 2200-2750 m

Colombia/ Venezuela Colombia Peru Bolivie Ecuador Ecuador Peru Peru ? ? Bolivie / Frans Guyana / Peru / Suriname Colombia Costa Rk / Panama Colombia Peru Col mbia Ecuador E uador Colombia Colombia Ecuador

1400-2800 m W1k own 23 Om 100m 2200 m u nknown

Venezuela Bolivie

Peru Nicaragua Colomoia/Costa Rica l Ecuador I icaragua / Panama Ecuador Bolivie Colombia Venezuela Ecuador/ Peru

B livie

Maekawa & Hashimoto 1973

Masdcvllliia odontocera ubse tie Masdevallia Lu r & Escobar 19 2 Masdevallin odOll tapetaltl ub eetie Alatirallies Luer Masdevnllia ophioglossa ecce Opllioglossa Rchb. f. 1878 Masdcvallia ophioglos a ssp gras. a seetie Ophioglossa Rchb. f. 1878 Masdroallia areas subsectie PolynntllOc Luer & Vasquez 1981 Ma devllllia os~dracollis su bsectie Salta/rices Luer & Escobar 1 78 Mfl$ devallia 0 --vipcrae Masdevnllill oscnrii subseetie Coriaeeae Luer & Esc bar 1979 Masdevallin ova~a vis sectie AlIlal!dae Luer 1978 lvf.asd roallia paelzylmtiIa sub eerie Corinceae Rchb. f.

16

Colombia Ecuador / Peru

Masdevallia's

Co l mbia ? Ecuador Ecuador B li viC Colombia Ecuador Colombia cuador ?

200 m ? ? ? 110-1300 m 2400 m 1200-2500 m 16 00~2170 m 200 m ? ? 180m ? unknown 550-700 m 2000 m 260 0~ 100 m unknown 50- 00 D1 600-2150 unknown 2500-2650m

2MO

1

500 m 1500-1900 m 2800 m 1800-22

m

?

1700-2400 m unknown 2200m 1800-2200 m ? 1800~2000 D1

200Dm ?

MASOEVALLIA MINUTA Linell.

PLATE 545

leones P1antarum Tropicarum

Masdevallia's

17

Masrievallia pachyscpa/a seetic Coriacene Rchb. f. 1846 • Mnsdevallia pachljura ss p lepto ura sectie Amandae Rehb. f. 1874 Masdevallia pal/Juri/abia ub eclie Masdevallia C. S h weinf 1 42 Masdevall ia pilliguien:;i. subsectie Durae Lue r & A nd reetta 1983 Masdevallia pupil/osa sub -eetie Catuiatae Luer 1993 Masdevallia paquis/zae Masdeval/ia pardill Gsubsectie Coriaceae Rehb. f. Masdcvallia parvula su bgen Me/engri chI tr.1921 Ma devallia patc!licutzae subsectie Alaticat/lcs Lue r & Hi rtz 199 MnsdcVl7l1 ia Falri ilma subsectie Masdevallia Luer 1978 Ml1sdevallil1 patliia seetie Aml/II/zae Luer & Malo 1978 Masdevnllirt peiec(l}licL'P · su gen Pelecalliceps Luer 1976 Ma devallin peristeria ubseclie Corinreae Rchb. r. 1874 Masdevallia peristeria s p izaell1arosticta subsectie orillcelle Rchb. f. 1874 Masdcuallil1 pemix su bsectie Oscillall ies Kgr. 1982 MCls!ievaliia per icinQ ubsectie Oscillall tes Lu er lvlasdeva/[ia pescndoensis sectie Mil/ll ille Luer & Escobar Masrievallia phacop5is ubseetie Ma sdevallin Luer & Dalstr~m 1994 Masde 'ullia phas lllatorie subs etie Oscil/alltes Kgr. 1979 !vlasdevallia pfllogilla subseetie Caudata" Lu I" 1991 Masdeuallia p/lUell ix subsectie Alaticl1ule,_ Lu 1978 Masdevallia picea subsecti Curiacelle Lu r Masde'va/lia picta subsectie lvlasdevllll il1 Luer 1978 Masdeva/lia pic/ urata seeti Fi. sae Rchb. f. 1878 MCI 'dezJ{l/l ill pictrlrnta s p millor se tie Fis"a/.' Rchb. f. 1878 Ma 'devallia pi/eatll subsecli Clludll tae Luer & Wii rstle Ma devallia pirlOccilio llbsectic A/llticaLlies Luer & An dreetta 1978 Masdevallia pltllitagillea seebe Mint/ tile Poepp & End] Masdcualiia platyg/ossa subs ctie Coril1ceae Rch b. f. 1882 Masdevallia p/ell I'Othalloities sec tie Fi ' at: Luer Masdevallia polysticta ecn Al1ll711dac Rchb. f. 1 74 Mnsdevill/ia po!ysticfn ssp spaflllllijolia sectie Alllalldae Rchb. f. 1874 Masrlevallill popowial1a Kgr. & IG Weinman 1989 Masdeva/lia porphyrea sectie Al1lntuwe Luer 1980 Masdevallia portillaI.' s ubs d ie Alaficallies Luer & Andreetta 978 Masd 'val/ia ~1Osadae ub eeli Alat i((1 ules Luer & Escobar 1982 Masde nllia iJozoi sectie Amandae Kgr. 1978 Mrzsde )ollia prillcep, s die Corirzcell t:: Luer 1994 Masdl'vallill prodigiosa sub tie Clllldatae Kgr. 1979

Colombia Ecu ador Peru Ecuador Ecuado r Ecuador ? Ecu ador I Peru E uador Ecuador E ador Pana ma Colombia / Ecuador

700-2500 m 1800-2000 m 26 0-2770 m 1500 m 2000m 1500-1750 m ? 2400-3200 m

Colombia I Ecuad r

? 2000m ? 600-800 m 2250 m 2000 m 2000 m 150 m ? 2750-2800 m

P

r LJ

Ecuador Co l mbia B livj" eru Peru Peru Ecuador / Peru Bohvie / Colombia /

Co ta Ri / Ecuador Guy na / Pa. ama / Peru Boli vie / Colombia / CostaRica / cuador Guyana / Panama / Peru Colomb ia Ecuador ? Colomb ia / Ecuad r ? Ecuador/ Peru Ecuador Peru Ecuad r Ecuador Colom bia Ecuador Peru Peru

2100m

Masdeva llill prOSn f' telllll subS<'ctie Afatica llle Kgr. 1981 Masdcvallill pseudominllta subsectie Tllb /{ Io ae Sweet Mil devallia pterogiossn su sectie OSCill£7l1 t~ Schltr. 1920 Masrieval/ia pierygiopl1Orrz seelje 1Y rl/ae{le Luer & E c bar Milsdevnllia pil l Ir~r inlll sectie mandae Lue r & Andreetta 1980 Masdevallill pli ll/ita subsecti Irzsdevallia Po pp & n I 183 Mnsdeva{/ill pll rpllrel/a subs cti Cnllda.tae Luer & Escobar 1982 lV1nsdevallia py~'1111lea seene Pygl/1 acae Krzl 1925 Masdl'Vall ill r t/xis subsectie Coriaceal! Luer 1978 Masdevll llin qitasimodo subsectie Masdevallil1e Luer 1991 Masrlevallill raQ:'lIlosa subgen Racemo ae Lind! 1845 lvlasdcvallia rafaciiniUl eelie Amal/dll Luer 1979 Masdevallia nicep/rix sub ectie Alahcallies Lue r & Vasquez L983 Masdevn/lia recflingerillllrz sli bsecti Alat-icaules Krz l Mrzsdevallil1 reichellbachimw su b ectie Reid lenbllcilifl1UlC Endres ex Rchb. f. 1875

18

Peru ? Colombia Colombia Ecuador Bolivie / Colombia I Ecuador I Peru Colombia Colom bia / Costa Rica / Ecuad T Peru B Ii

'j?

Col m bla C ~ta Rica Bolivie Peru Costa Rica

Masdeullllia renzii su bsectie Call da lae Luer 1996 MnsdelJaliia replicata subsectie Calldatae Kg....

Masdevallia' s

1300 m 2. 00 m 1550-2200 m 1000 m 1400-2150 m

C 1 mbia Peru

160 -3000 m 1600-3000 m ? 130 ) m ? 1800-2500 m ? 19 0-2600 m 2000m 1900-2650 m 1500-1 00 m unkn wn 1600 m unk'l1O\\'n 2000­

'1oom ?

1600-1800 m ? 2000 m 900-200 m 22 -2600 m 1190-190 m 2300-2650 m 1500 m ? 2850 m J800m ? 1ROO-2000 m 2400m ?

•

1

\," i'; ; ;

..lJ

Jj-

(..

TTl

{

MASDEVALLIA NITENS Luer

---------: . . . i '

~ _ .J

PLATE 54 7

leone. PJantarum Tropicuum

Masdevallia's

19

Masri vallia revolu ta Kgr. & Portilla Masdevallia rex Mn devaflia rllillophora subsectie Ca udatne Luer & E cobat 1993 Masdevl7l1ia rhodehall1cl ialla Masdevllllia richardsonil7na Masrievallia richteri Pap t Masdevallia ricii s ubsectie Saltntriees Luer & V·squez Masdcvallia rigens su bsectie Coriaceae Lu r 1979 Masdevl7llia rimarima-aihl7 subsectie Ml7sdeval/ia Lu r 1979 Ma devnllil7 rodolfo i subsectie Osdllallie (braas) Luer 1978 Ma rie-ul711ia rodoVoi ssp ortl7Iis subsectie OscillrTrl tes Llier 197 Ml7sdevallill rodnqll t!.zirmfl Ml7sdevl7l! in rolJenrta ubsectie R. 'ichellbacl1innae Krzl Mnsde-uallia rosea ubsectie Coccilleae Lindl 1845 Mnsdevallil7 ro ea ssp echin ta ubsectie Coccillcae Lindl 1845 Mil devallia roseola subsectie Masdevallia Luer 1 80 Masdeval/ia fl/ beo/a subsectie O illantes Iller & Va q uez 1988 Ma{idL'valiia rllhigil1 os(! sub ctie Oseil/m1 tes Kgr. 1980 Mm;del)a/l ia rufescerts Masdroallill 'altatrix subsectie Salta trices Rchb. f. ] 877 Masdevallia sllllchezii seede A maluzlle Luer & An reetta A1nsdc'oallia "17l1cfae-iw!sac sub ectie Calldatae Luer & Mal 1978 Masdevnllia sal1ctae-ro ae subsectie Cariacelle Krzl 1925 MastievlllIia sangllinea subsectie A/aticllllies Luer & Andreetta Masdevallia 'antiagooru nl Kgr. sp. n v. Ma devallia icahrilingllis se ti MinI/ fa Luer Masrlev~lilia cm/dells ubsectie Ma devallia Rolfe Ma~devall ia sceptru ln subsecLie Alatica ulr!s Rchb. f. 1854 M il devallia . ft ildhalleri Kgr. Masdevllllia <;chizantl1a Masd (milia chizopetala seene Mil/ utae Krzl 1925 MasdeT.lallia seh/imii subsectie FOlyanthae Lindl 1846 Masdevallia schmidt-lilli/Willi subsectie Masdevallia Luer & Escobar 1 7 Mnsdevnl! ill schooncnii subsectie Calldatae Luer 1991 Ma ·dc'(.Jallia schroederim za sub ctie R.eiehcllbachial1ac Veitch 1890 Masdevallia scitula subsectie Ala ticall ies Kgr. 1981 Ma devallia sco/JillG subsectie Alaticllll/eF Llier & E cobar 1982 Masdeuallia -copaca sectie Apha nes Luer & V·squez Masdevallia segurac s u bgen Mcleagris Luer & Escobar 1978 M asdevallia seTenites subsecti Masdevalli{/ Kgr. 1980 Masdevallia scmiteres sub ecti oriacel7e Luer & Escobar 1979 Masdevallia c1/gha im m subsectie Caudatac Luer 1993 Masdevallia 'crl'l1dipita subsectie Alaliea uies Luer & Teague 1991 Masdevallia scrnae subsectie Alati aules Luer & Escobar 1979 Ma.sdeuallia sertuia seetie AII/andae Luer & Andr et 1991 Ma. devallia setacea subsecti Cauda/ae Luer & MaJ 1978 Masdelmllia se/ ir es Schltr. M a~devallia shiraislzii Kgr. & M Aria Milsdevallia sijmiana Kgr. 1994 MasdevaLlia soclmemarfii subsecti Masdevallia Lu ' & Dalsttom 1994 Masdevallia sololl/onii Masde aUia sororclIla sllbsectie Coriaceae Rchb. f. 1887 Masdevallia 5piial1 tha subsecti Coriacea Kgr. Masde-vallia sprueei su sectie Alaticaules Rchb. f. 187R Masdcvallia staalil1l1tl ubg nus Amanda Luer & Hirtz 1993 Masdcvallia stfllo rhYJl chos subsecti Alaticllllies Krz11922 Mas devallia stirpis Milsdevallia , triatella subsecti e Reichen bachiaml!! Rchb. f. 1886 Mnsdevnllia -trigosu Masdcvallia /robelii sub ectie Saltarriees Sweet & Garay] 966 Masdevallia strumella Luer & Escoba r 1984

20

Masdevallia's

Ecuador Ecuador Colombia Peru Brazil i·· Peru Bolivie Peru Peru Peru Peru ? Co ta-Rica Colombia/ Ecuador C I mbia / EClJador Ecuador / Peru Bolivie Ecuador / Peru Ecuador / Peru Colombia Ecuador Ecuador Colombia Ecuador Ecuad or C sta-Rica Bolivie Colombia / Venezuel a Venezuela ? Bolivie / Colombia / Costa Rica / Panama Colombia / Venezuela C lombia Peru Costa Rica Peru Colombia Bolivie Colom bia Peru Peru Colombia Boli vie Colombi / Ecuador euador Colombia/ Ecuador / Peru Bolivie ru Peru Bolivie Bolivie Colombia

Pent Brazile/Venezuela Ecuador Col mbia Venezuela Costa Rica / Venezuela Ecuad r Ecuador Colombia

850 m 950m 2100 m ?

? 300-600 m 2090 m 300-600 m 2500 m 2000-2300 m 2300 01 ?

? 2200-3200 2200-3200 1. 00- 1800 1550m 1800-2000 ? 1 20-2000 ? 2500 m 240 -2800 ? 1100 m ? ? 2400-3300 2600 m ?

m m m m m

m

m

450-2000 m 1800-3500 m ]800-2600 m 2100 ill 1850-1900 m 3000 m 2100-2200 m ? 2000-22 0 m 300 m 2500- '1 0 m unknown 1000 m 700-1000 m 200 m 1600-2100 m ? 200m 900-1200 m 2300 m 2650m 2600-2800 m 100 m 250-800 m 2500-2700 m 2000-2100 m 1500 m 1 00-2400 m 1600m 1400 m 2950 m

•

o IJ

., -_.

y-­ MASDEVALLIA P MILA P. " E.

PLAn: 560 lcor;,.a PiarJunun TropiCU'llm

Masdevallia strulI1ifem subsed ie Masdevallia Rchb. f. 1886 Masdevallia Mllsdevallia Masdevl7llill Masdevallia Masdevallil7 lv1asdevallia Masdeva llia Masdevallia Masdevallia Masdevallia Masdevallia Masdevallia Masdevallia Ma sdevallia Masdevallia Masdevallia Masdevallia 1asdevallia Masdevallia Masdevall ia Ma sdevallia Masdevallia Masdevallia

stllnlpJlei su bs ctie COccil1('('(e Braas 1979 slilphu relll7 Kgr. 1978 SUII111pl7zmsis su b eli Corillceae Ortiz synthes is subse tie Alaticaules Luer teaguei subg n Teaguea luer 1978 tentaculata e tie A mandae luer 1982 thelfeura subseetie A/atiCl1u/es Luer 1980 thienii subsecti PO/lfanthae Dodson tinekeae Luer & Vasquez tokacJlior/Jln tonduzii sectie Minl/tae Woolw 1906 torta subsectie Coriaceae Rchb. f. 1883 tOYli/osa Kgr. & Portilla tovarnIsis subseetie Alaticaltles Rchb. f. 1849 trechs/illiana Kgr. & J Meza sp. nov. triml'{ularis subs ctie Calldatae Lindl tricatlosa tricolor subsectie Cauda tal:' Rchb. f. 1849 tridens sectie AlI1andae R chb. f. 1879 trifllrcata sectie Aphi71les Luer 1994 trigonopetala subsec tie MasdevaLLia Krzl1925 trivl:'nia Kgr. sp. nov. h'ochilus subsectie Alaticaules Lind & Andre 1873

Masdevallia's

Colo mbi / Ecuador / Venezuela Peru Peru Colombia Ve nezuela Ecuad r Ecuador Ecuado r / P ru Ven zuela Bolivie Pan rna Costa Rica/Panama Colomb ia Ecu ad or Venezuela Peru Ven uela e ru ? E uador Ecuador Colombia / Ecuador Peru Colombia / Ecuador / Peru

2600-3250 m unknown 2000 m ? 1500 m 2300-2450 m 2000-2800 m 1400-1500 m ? 2800111 1000 m 300-750 m unknown 1700 m 2000 m 1600 m ? 2000 m ? \.800-2000 m 1500 m 1500-1700 m unknown 1300-2400 m

21

Masdevallia tnmcata s ubsectie MllSdevalliae Luer L992 Masdevallill ts ubotae sub ecti A/atic:allle.s Luer 1991 Ma dt!vallia tubata Schl tr. Mll devnllia hl/1lI 1~flo m sectie Mill l/ tae Ames 1908

Masdevllllia lubal 'a s ubsectie TlIhll ioslle Lind! 1846 Masrlevallill tubli/asCl S p yringodes subsecti Tub ulosae Li ndl 1846 Ma de'vallia l tnCifWl ub ecti Masdevallia Rchb. f. 1878 Mnsdevallia ullijlDra subs ctie Masrievallia Rruiz & Pav 1815 M (I:;deuallia llrceolnris sub cti Masdevnllia Krzl 1922 Masdevallia II rnsnlpillx subseetie a/tatrir.:e uer Masdt!va/l ia rifriClliafa subsectie Durae Luer Masdevallia valn lciae ub eeti Cllurfatae Lu r & Escobar 1986 Mascle'uallia Jorgasii ub cn Aiaricaules C. Schwe.inf. 1950 Masrievallia vasquezii ub ctie Milfidevallia Luer MllsneVClllia veitchil7lw subsectic Coecineae Rchb. f. 1868 Ma<;devallia vellfml sub eelie Carii/eene Rchb. f. 1874 Mlnfevnllia vd ox K~r. 1993 Ma dt!vallia vella ton a subsectie Cauricrtae Luer Mal o 1983 Masdevnllill l'enezlI t!hma ubsectie Tll blllosae Sw et 1978 Mn devallia ven tr icularia subsectie aTtlltrices Rchb. f. 1878 Ma devl711in vel/ triell iaria sp fi lnria 'ubsecti Sfl /tntrices Rmb. f. 1878 Masclt'vnllia verecundl7 sub. ectie M asrif'l)ollia L1 er 1979 Masdevnllin vexilfijera subsectie C(wdatae Lue r ] 991 Masdevllllia llidll a subgenus ClI ullata!" Lu r & Andreetta 19 Masdevallia vieiraI/o sectie A malli zae LU & cobar 198 MllSdcvallia virell ub ctie A/lltica ules Lue & An d reetta 198 Ma"devallill virga-cllellcae sub ctie Aia l-icall ies Lu r & Andreetta 1978 Masdevnllia ruagenf!ril1lll1 u b ectie Oscillfllltes Lind! ' Lind! 1 52 Ma dcvallill walteri subsectie RelcllellVIlChiall lle Luer 197 Masdevnllill wcberbaul!ri subsecUe Alaticallies Schi lT. 1921 Masrie11011ia wel iscll ii sLlbsectie Ca ell/WE' Luer Ma devallia wendlal/diana ctie M inufae Rchb. L 1887 Mll$devn llia whitellTicr sub ecti AIIl Hcil li le Luer 1978 wubbm ii Met'{te-vallia ul/ rdackii ubsecti Cau nntae C. Schweinf. 1970 Milsdroallia xottih illil su b_ectie Caudlltae Luer 1988 Masdeuallia xall tina . sp klaboclzo rw lI subsedie Caudalac Luer & Escobar 19 8 Masdevallia xan hllil ssp malUfllrill17 sub tie Calldll tae Luer 19 8 M a. devall/a Xn7 rtill(l S p palida ub ec:ti Clludntne n.chb. f. 1880 Masdpvallia ximellae subgen M >/ellgri'i Lu r & Hirtz 1991 Mllsdt: vallia Xl/lilla Rchb. f. M asdevallill Yllllaperyeu.i - Banb & Rodr MllSdevallin Jl lI/ lgas(~ -is u bsectie Masdcva/lill Hashimol 1978 Mnsdevallia yllltga ell is p mio odon subseclie Mast/wallin Luer & Vasquez 1988 Ma. devallia zahlbrllckrleri sectie AlIIalliZae Krzl1 921 Ma~dc7)a ll ia

Masdevallia zapatae ubsectie Den lala Luer & Escobar 1989 Mm;de'l.1aLliIl zebrecen MasdC7mIlia zOllgoiillSis subspecies Oseiflall tes Luer & Hirtz 1991 Mlls£it'vallia zUlIl bae 'ubsectfe Aillticali le Lu r 1991 M llsdevl1Llia zygia seetle A1I1alldae Lu r & Malo 19 1

Herman T r Boreh.

La t update d cument, 31 januari 1998,

E-ma il: botorch®Worldonline nJ

22

Masdevallia' s

Ecuador unknown Colombia unknown B livie ? Beliz / Costa Rica I Guatemala I N icaragua 100-1135 m Colombia / Ecuad or I Peru / Ven zu la 1500-3350 m Eel.lad r 1500 m Colombia I Ecuador 3000-3600 111 Peru 2900-3000 III Colombia 2300-2600 m Ecuador ? ? ? Colombia 2050m Bolivie I Col mbia/ Ecuador I eru 500-1800 m ? ? Pem 22{ 0-4000 m Col mbia 2000-2130 m Ecuador unkn wn 2250-2300 m Ecuador V nezuela unknow n 170 1-2000 m Collmbia I Ecuador Colombia 2100m Venezuela unkn wn u nknown Peru cuador 1800 m Col mbia 500 m Ecuador 1200 m Ecuad r 2700 m Venezuela 1600-11100 m CataRia 2850 m Peru 300-950 m ? ? BraziIi" ! Colombia I l'eru/Venezu 113 120-30 m Ecuador I Pem 1500-2000 m Venezuela Peru 2000-2400 m Col mbia L700-2400 m Col mbia I Ecuador Colombia I Ecuad r Ecuador Ecuador Peru Brazilie Bali ie Bolivie ')500 m Bolivie IC lombia! Costa Rica I Ecuador / Pana ma Colombia Peru B Jj , i~ Ecuador Ecuador

1500-290 m 1600-2350 m 1950-210 m 1250m 20 m ?

2500-2950 01

400-2000 m 1400-1600 m ? 250001 1800 m 2000-2500 m

•

curSl De serre va n Jeroom.

Terwijl Zlj/l vrol/W Oda in de keukcn het avondmaal klaarnlaakt, zit leroom in een /lOekje val1 zijn serre een pas toegekomell tijdschrift te lezen. De serre is boven de keuken gebouwd, voordiell was daar WI plat dak. Ze had hem heel wat moeite gekost die serre. Hij had een bouwvergul1llillg aallgevraagd en om die te bekomell IllOestell aile eigenaars van wei vijftig IIleter ill de rondte hun fiat geven. Toch kreeg hij de bouwverglllilling ill ecrstc instantie niet, want stedebollw (lordeelde dat de trap lmlgs de gevel vall de burcll , via eell kleill slaapkamervcl1stertje, teveel inkijk bood ill de slaapkamer van hun dOc/Iter. "Val nil dood!" moet leroonl gedacht hebbcn: "Wat kan lIlij die slaapkamer vall de dochter vall de burell _chelen!" Stedebouw was onverzettelijk en samell met dc architect plande !eroom de trap daTI maar weg, hi} liet een deur tekenell die valluit zijn eigen slaapkamer toegallg gaf tot de serre. Oat zag stede­ bOllw wei zitten ell de serre kon er komen. Veel bouwvak­ kundige !wlldiglzeid, extra roofing !1ovenop het platte dak en dikke vijve1folie zoudell belettell dat het water uit de serre de keltkw kOrl billllc1'lsijpelcll. Ook de serre !ICeft Jeroolll zeif gebol/wd e/l geloof lIle vrij, 't is een waar bijol/tje gewordell . Al twee jaar staat ze er IILl, de planten groeiell cds kool en Ie roo III heeft er een zithoekje gei"l1s fal­ leeI'd waar hij zich elke dag lIlinstells voor een l/ur terllg­ trekt 0111 te lezell en /lata's te nell1ell, te studerell ell /la te denken. Oak Il li neC11l t hij Ilota's en het willdt hem een beetje op dnt die orchideetllgf'leerden voor f En ell dezelfde piantel1soort meerdere Ilamell uitxevOIldell hebbell. "Wat moet ik daar mee, " denkt hij en Ileelllt zijn potlood om weer een sYl10niem aan zijn fijstje toe te voegcn .

Voor elke plant die hij h e~ft, maak jeroolll een grote fich e ell elke fiche steekt hij in een plastiek hoesje vall Esselte, dat is proper en gemakkelijk te klasscrell in eell dikke klassellr. Op dcfiche schrijJt hij de naam vall de plant en ook alle synoniemen. Hij noteert ook waar hij de plallt gekocht heeft ell waar ze valldaan kOlllt en of ze warm of koud of gema­ tigd moet gekweekt worde/1 ell of ze veei of weil1ig licht nodig heeft en vee! of weillig water. Oat schrijft leroom allel1laallleer op zijl1 fi che, 'Enfi che per plallt. jeroolll vindt dat hi; dat zo moet doell wallt hij is pas na zijll vijf­ el1veertigs te begonnen lIlet het kweken vall orchideeln. Die namell zij/l modlijk tc oll thoudell, laat staan uit te sprekel1 en (II die andere illfonnatie gaat er oak Iliet al te gocd meer in. 0111 di re t te zim hoe afwat deze of gene plant, gaf Jeraol1l elk ctiket een gepast kleurtje. Kleurtjes kal! hij wei gemakkelijk all thoudell ell ze vertellen hem lI1eteell hoe of wat deze of gene pia/lt. De rest vindt hlj dan op zijn fich e temg. Zo is jerooll1 elke avolld bezig, eell of twee lIurties is hij dan zoet, ook va/lavond weer. Aileen een plotse, hevige regenblli doet hem IHI lI it zijll overpeinzillgen opschrikken. Hij staat recht, Il eemf een met water geulIlde sproeier ell beginf de mooi betegelde vioer van zijll serre /log eens goed nat te sproeien kwestie van de Ilachtelijke luchtvochtigheid op piji te houde/I. Oat had leroom uit zijn boekjes geleerd ell sOll/mige leden van zijn Of chideelll club doen dat ook. Juist als hij gedaan he~ft rllet sproeienl100rt jerool1l de stem van zijn Oda. "Het eten zal klaar zijll, " dellkt hij, "ik ga naar benedcn." Dan pas !lOort hij goed wat zijn VrollW schreeuwt: "leroooom, het regellt in l1lijll soep!"

Bladvu llertjes De tuin van Alfons von Rothschild (1910). Deze tuin lag op de zuiderhellin g van de 'Hohen Warte', het hoogste punt van d e W en deelgemeente Diibling. en weinig bekend , dus weinig bezochte tuin die d sondanks n v n d e tl.lintechn isch belangrijkste tuinen van Wenen was. Het park naar Engelse steil verborg en k asteelachtige vi lla en in d e 70 serres kon elke p lantenliefheb ber dat vinden wat zjjo hart maar lust . Voor de orchideeenliefhebber waren 2 serres z eer inte­ re sant. Tn d e ene serre groeiden en bloeiden prachtige Odolltogiosslllll-planten en mooie CYlllbidium 10wimllInz. In d andere serre stonden vele Catt/eya's waaronder Cattleya schroderii (= scllroderae) en Cattleya mendelii. Uit Oi Gartenwelt, 14de jrg. 1910.

Ollcidiul1l retemeyerialllllll Rchb. f. werd in 1856 door Rechenbach fil. beschreven. Hel is een Mex icaanse soort d ie bij d e Catt/eya's te kweken is. Vele jaren was ze niet meer in onze collectie (Alb. Malm quist, H ann verH err n hausen) en regelmatig hebben we geprobeerd om ze te vinden . wee jaar geleden hebben w e ze toeval­ Jig gevonden onder h et aanbod 'Mexicaanse Orchid een' van een w elbekende importkwekeri' n amelijk Wi lhelm H ennis uit Hi ldeshe im. Daar hebben we al veel zeldzame en waardevolle botanische orchideecn aan­ gekocht. Uit Die Garte.nwelt, 14de jrg. 1910.

cursiefje

23

•

Promenea xanthina Lindley (van J. De Schaever) . Herkomst Deze plant werd d or C . Gardner ontdekt in het Orgelgebergte VaIl Brazilie in 1837. Zij gr ei t eT epiphy­ tisch. 6eschrijving Prornenea xanthina i' 1 klein p lan tje met relatief grote b]oemen. De enjgszins p latte bulben hebben een diameter van 2,5 em. Ze d ragen twe lichtgroene bladeren van nge eer 10 op 2 cm. De bioemen ontsprui­ ten aan de ba is van de bulben bij het b gin van de zomer. Ze zijn stervormig n hebben en do rsnee van 5 em . Z aL de naam ar laat vermoed en, z ijn de bloemen kn 19 el. De l ip .is p de zijlobben en aan de basis evenwel v r ierd me t r odbruine vI kjes. Cultuur Daar d z p lant afk mstig is van en haogte v n onge eer 1800 meter is zij be t tevred en in d g matigde as. Wat h t ubstraat betreft i ze niet kie keur ig en een standaard u niver e I men gsel kan vol taan. och word t di t p lan ge be tin korfj gekweekt f op een boomvarenbl k gebonden die voldoende vuchtig gehouden word t. Men moet absoluut vermijden dat er water op de jonge scheu ten terecht komt wan t dan gaan ze onherroepelijk rotten. Promene xanthina behoeft na tuurlijk lich t, maar zeker geen v He z n. In de winter is 12°C de minlmumtemperatuur, geef m inder wa t r en geen meststoffe.n m er, laal de pI nt nooit helemaal laten ui tdrogen. Conclusie Een klein plantje mel relatief gr l bloernen in een Ie nd ige kleur zoals d I)r men a xanthin st t gewoonlijk hoog op h t verlanglij tje van iedere liefhebber. Maar opgel t: de verzorging met een hoge ludltvochtigheid en en vo htige maar niet te na tt potkIu it is niet altijd gemakkeUjk te realiseren en als zij het niet naar haar zin h eft gaat ze on verrnijdelijk ' .. .in paradisum...'!

Encycf/a cord/gem (H.B.K.) Dressler (van J . De Greef). Herkomst D ze plant kornt uit Centraal Amerlka, Columbi " n Venezuela en wordt gevonden VaIl zecniveau tot op 900 meter hoogte. Beschrljving Deze Encyclia bezi t - zoals vele andere soarten bi nn n d it geslacht - koni eh eivormige bulben die en zev 1tal em breed en zo'n vij f em ho g kunnen word n . Ze dragen 2 a 3 bladeren die tot 35 em la ng en 4 on breed zirn. De bl emtak ver chijn t bovenop de bulb en groeH ui t tot een I ngte van 70 em. Hij draagt een zevental m oie, 7 centimeter grate b loemen. Sepalen en petalen zijn bruin terwijl de lip 'W it of lich oze gekleurd is met aan de ba is nk Ie violette strepen. D bi em en die in de lente f d oorzomer verschij­ nen zijn gemakkelijk herkenbaar. Cultuur De verz; rging is ruet echt moei lijk. De wensen van En yd ia cordigera stemmen overeen met deze \ an de. meeste Cattleya's, d it wil Leggen een plaats in de gematigde kas waar hij heel veel licht krijgL. AI ub traat kan m en een unl erseeJ meng eI gebruiken op ba is van ba rk, vezeltuf of spha nu m, piep chu im p er li te en houtsko 1. Water en mes tof kan men in de zomer rijkelijk t ed ienen maar in de winter, als d e t mperatuur tot minimaal 12D C kan daJ n, geefl men weinig water en g en mesl. Een nat 0 traat bij lage temperaturen heeft onvennljdelljk wortelrot to t gevolg. Conclusie Encyclia c rdigera is een mooie 500rt d ie in geen enkele col! roe zal misstaa n. Vooral de \",l1-Lete il 'rasea' met roze lip is zeer m oi. Bo endien valt de verzorging bin nen de mogelijkheden van iedere liefh bb 'J'. Dit is een echte aanwin st! W.Melaerts

24

plantenbespreking

plantje van het trimester

Zie foto achterzijde cover. Het inzetkadertje toont het bloempje op ware grootte. • Epifytje uit vochtige tropische bossen. Het plan~e heeft een drietal harde, rolronde bladeren van maximum tien centimeter lang die de kleine pseudobulbe bedekken. Het bloemtakje ontspringt aan de basis van de pseudobulbe, kan zich vertakken maar bloeit zelden met meer dan een bloempje terzelfdertijd. De bloempjes zijn amper zeven milli­ meter diameter groot, petalen en sepalen zijn slechts vijf tot zes milli­ meter lang, de lip is een tweetal millimeter langer, ze is een zestal millimeter breed, cristalijn blinkend en betekend met paarse lijn~es. In de natllur bloeit het plan~e ongeveer het gehele jaar door, in cllI­ tuur (Europa) tijdens lente, zomer en herfst. Vindplaatsen: Wijdverspreid in Mexico, Centraal-Amerika, de Guyana's, Noord-Brazilie, Venezuela, Columbia, Ecuador en Peru. Ionopsis satyrioides (5w.) Rchb. f., Walp. Ann. Bot. Syst. 6: 683, 186l.

Zie ook: ipt-I-117 en ipt-II-81+ 239.

BorANISCHE ORCHIDEEEN COtNDtRS8tRGLMN 46

5109 MA H£LMOND

TtL: 00 3' 492 59 22 7'

FAX: 00 3' 492 59 22 72

W/i heIJben voor u un uitgebreide coIleaie Oracula's, maar ook vele andere soorten voor de

gematigdworme tot koude kali.

Voor de lielhebber met wat geduld hebIJen wfi een mtgelNeide co/lect/'e jonge plantm en halfwas

planten .

Met name voor de lielflebbers van Zuid - AmelikMnse • AfrikiJanSe soorten en soorten Vim Papua

New Guinea, hebIJen wi een ruim aanbod.

W/i imporleren plan ten uit vek Zuid - AmerikiJanse landm.

Voor un buoekgelieve een

telefon~che

ilfspraak te n7i1ken. zodat u niet voor niets komi

vraag onze import-I(jst van vootjaar '999 aan, met diverse aanbiedingm. U bent VlJn hilrte we/kllnl.

Bladvullertje Uit een kruising van een goede, reeds in 1869 ontwikkelde, Cypripedium Harrisianul11 (nu Paphiopedilum Harrisianum) als zaaddrager en de uit Birma ingevoerde Cypripedium Charlesworthii (nu Paphiopedilul1l charlesworthii) werd in de Palmengarten door Dhr. Rehn een aantrekkelijke hybride gekweekt. Toen ze in de zomer van 1898 voor het eerst bloeide, kreeg ze de naam C. Neufuilleanll1l1 (nu P. Neufuilleanum) naar Dhr. Robert de Neufville, een Frankfurter van aanzien, oak bankier en plantenliefhebber. Uit Die Gartenwelt, 14de jrg. 1910.