Economische betekenis toerisme & vrije tijd van de 5 Brabantse regio s

Economische betekenis toerisme & vrije tijd van de 5 Brabantse regio’s

Rapportage in opdracht van Brabants Bureau voor Toerisme en de vijf Brabantse regio’s

December 2007 Projectnummer T13.6.135 ZKA Consultants & Planners Postbus 4833 4803 EV Breda tel.: 076-5658877 fax: 076-5656489 e-mail: [email protected] www.zka.nl

Inhoudsopgave 1.

INLEIDING

1

1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5.

Aanleiding Doelstelling onderzoek Afbakening sector en regio’s Aanpak/werkwijze Leeswijzer

1 1 1 2 3

2.

VERBLIJFSTOERISME

4

2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6.

Inleiding Binnenlandse toeristische vakanties Inkomende toeristische vakanties Binnenlandse seizoensrecreatieve vakanties Inkomende seizoensrecreatieve vakanties Vergelijking verblijfstoerisme met andere regio’s

4 4 5 7 7 8

3.

DAGTOERISME

10

3.1. 3.2. 3.3.

Inleiding Binnenlands dagtoerisme Inkomend dagtoerisme

10 10 12

4.

ZAKELIJK TOERISME

14

4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5.

Inleiding Binnenlands meerdaags zakelijk toerisme Inkomend meerdaags zakelijk toerisme Binnenlands ééndaags zakelijk toerisme Inkomend ééndaags zakelijk toerisme

14 14 15 16 17

5.

OVERIG

18

5.1. 5.2. 5.3.

Inleiding Reisbemiddeling voor het uitgaande toerisme Aanschaf duurzame recreatiegoederen

18 18 19

6.

BESTEDINGEN EN WERKGELEGENHEID

20

6.1. 6.2. 6.3. 6.4.

Inleiding Bestedingen Werkgelegenheid Omvang toerisme in vergelijking met andere sectoren

20 20 22 25

7.

OVERZICHT EN TOELICHTING PER REGIO

27

ZKA Consultants & Planners

7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6.

Inleiding Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant


27 27 28 29 30 31

1.

INLEIDING

1.1.

Aanleiding

De veronderstelde economische betekenis van de toeristische en vrijetijdssector is dé reden waarom talloze organisaties zich bezighouden met het stimuleren van toerisme en vrijetijdsactiviteiten in hun werkgebied. Toch is er op provinciaal niveau nauwelijks inzicht in de totale economische betekenis van de sector. De beschikbare gegevens tonen telkens een deel van de economische waarde. Het Kenniscentrum van het Brabants Bureau voor Toerisme (BBT) heeft in 2006 aan ZKA Consultants & Planners gevraagd een onderzoek te doen naar de economische betekenis van de toeristische en vrijetijdssector in de provincie Noord-Brabant. De resultaten van dit onderzoek zijn eind 2006 in een rapportage gepresenteerd. Het BBT heeft in oktober 2007 ZKA verzocht de economische waarde van de toeristische- en vrijetijdssector nader uit te splitsen naar vijf regio’s in de provincie Noord-Brabant. Deze rapportage is de weergave van deze uitsplitsing. 1.2.

Doelstelling onderzoek

Doel van het onderzoek is een integraal beeld te schetsen van de economische waarde van de toeristische en vrijetijdssector in de provincie Noord-Brabant, gespecificeerd naar de vijf regio’s. Hierbij wordt de economische waarde enerzijds uitgedrukt in consumentenbestedingen, aansluitend op de beschikbare gegevens vanuit het CVO en CVTO, en anderzijds in toegevoegde waarde en werkgelegenheid, waar mogelijk aansluitend op beschikbare gegevens op landelijk niveau. De economische waarde zoals deze in 2006 is berekend wordt in deze rapportage gespecificeerd naar vijf regio’s. 1.3.

Afbakening sector en regio’s

De toeristische en vrijetijdssector bestaat, aansluitend op de briefing van het Kenniscentrum van het BBT, uit de volgende componenten: • Vakanties van Nederlanders en buitenlanders in Brabant; 1 • Dagrecreatie en vrijetijdsbesteding van Nederlanders – inclusief de eigen inwoners in Brabant – en buitenlanders2 in Brabant; • Zakelijk reisverkeer, zowel ééndaags als meerdaags; • Reisbemiddeling voor het uitgaand toerisme (reisbureaus e.d.) in Brabant; • De aanschaf van duurzame recreatiegoederen (caravans, boten etc.). In het schema op de volgende pagina zijn deze componenten nader uitgewerkt, waarbij tevens is aangegeven in welk hoofdstuk elke afzonderlijke component aan de orde komt.

1 2

Vrijetijdsbesteding omvat alle categorieën zoals gedefinieerd in het ContinuVrijeTijdsOnderzoek (CVTO). Op basis van enkele specifieke vrijetijdsactiviteiten (zie 3.3.).


1

Tabel 1.1.

Onderverdeling toeristische/vrijetijdssector

Categorie 1. Toeristische vakanties van Nederlanders 2. Seizoensrecreatieve vakanties van Nederlanders 3. Toeristische vakanties van buitenlanders 4. Seizoensrecreatieve vakanties van buitenlanders 5. Vrijetijdsbesteding van Nederlanders 6. Vrijetijdsbesteding van buitenlanders 7. Meerdaags zakelijk Nederlanders 8. Meerdaags zakelijk Buitenlanders 9. Ééndaags zakelijk Nederlanders 10. Ééndaags zakelijk Buitenlanders 11. Reisbemiddeling uitgaand toerisme 12. Aanschaf duurzame recreatiegoederen

Leeswijzer Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 5

De regio’s waarnaar de economische waarde wordt gespecificeerd zijn: • Meierij; • Noordoost-Brabant; • Midden-Brabant; • West-Brabant; • Zuidoost-Brabant. In bijlage 4 wordt weergegeven welke gemeente bij welke regio hoort. In onderstaand kaartje wordt tevens een overzicht geboden van de regio’s. Figuur 1.1

1.4.

Regio-indeling provincie Noord-Brabant

Aanpak/werkwijze

Beschikbare bronnen (secundaire data) Het kenniscentrum van het BBT heeft reeds een beeld van een deel van de toeristische sector door de diverse landelijke onderzoeken als CVO, CVTO, cijfers van het CBS en themarapportages. Het onderzoek naar de economische betekenis van de toeristische- en vrijetijdssector in de provincie Noord-Brabant zoals dat in 2006 is uitgevoerd sluit aan op deze bronnen en waar mogelijk ook op andere beschikbare gegevens op landelijk niveau.


2

Wat betreft de beschikbare bronnen is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de meest recente cijfers (voor zowel CBS, CVO en CVTO betreft dit het jaar 2005). Alle gegevens met betrekking tot aantallen vakanties, overnachtingen, bestedingen etc. hebben overigens betrekking op 2005. De beschikbare bronnen vormen dan ook de basis voor dit onderzoek. Uitsluitend gebruik van deze bestaande onderzoeken is echter ontoereikend om de totale economische betekenis van de hele sector in kaart te brengen. Om deze reden is in 2006 tevens aanvullend veldwerk verricht. Aanvullend veldwerk (primaire data) In november 2007 is nogmaals aanvullend veldwerk verricht om een nader, representatief beeld te verkrijgen van het verblijfstoerisme in de diverse regio’s. De vraagstelling was vrijwel in overeenstemming met die in 2006, wat onder andere inhoudt dat is gevraagd naar de stand van zaken van het verblijfstoerisme in 2005. Voor de methode van telefonische interviews is gekozen vanwege de relatief hoge respons ten opzichte van schriftelijke vragenlijsten en online vragenlijsten (in het geval van interviews met zakelijke respondenten). Bruto zijn circa 350 accommodaties verzocht om mee te werken. Circa 65% heeft uiteindelijk medewerking verleend aan het onderzoek, waardoor de netto steekproef 236 interviews bedraagt. De interviews zijn als volgt verdeeld over de typen verblijfsaccommodaties: Tabel 1.1.

Steekproefverdeling aanvullend veldwerk

Type verblijfsaccommodatie Hotels 3 Campings Bungalows Groepsaccommodaties Jachthavens Zakelijke accommodaties4 Totaal

1.5.

Aantal interviews 100 30 23 14 34 33 236

Leeswijzer

Deze rapportage is als volgt opgebouwd (alle informatie heeft betrekking op NoordBrabant): • Eerst is ingegaan op het verblijfstoerisme (hoofdstuk 2); • Vervolgens is een beeld geschetst van de dagrecreatie (hoofdstuk 3); • Daarna komt het zakelijke toerisme aan de orde (hoofdstuk 4); • Aansluitend is kort ingegaan op de omvang van de reisbemiddeling voor het uitgaande toerisme en de aanschaf van duurzame recreatiegoederen (hoofdstuk 5); • In het voorlaatste hoofdstuk is een resumé gegeven van de toeristisch-recreatieve bestedingen en wordt de werkgelegenheid behandeld (hoofdstuk 6); • Afsluitend wordt een overzicht gegeven van het toerisme per regio (hoofdstuk 7).

3 4

Hieronder zijn ook hotels met mogelijkheden voor externe bijeenkomsten (ééndaags zakelijk toerisme). Het betreft accommodaties voor externe bijeenkomsten (exclusief de hotels).


3

2.

VERBLIJFSTOERISME

2.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt op het verblijfstoerisme in Noord-Brabant ingegaan. Binnen het verblijfstoerisme wordt onderscheid gemaakt in toeristische en seizoensrecreatieve vakanties. Onder toeristische vakanties worden vakanties verstaan met een verblijf in een logiesaccommodatie die niet in bezit of permanent verhuur is van de gasten. Seizoensrecreatieve vakanties zijn vakanties in een seizoensrecreatief onderkomen (in bezit of permanent verhuur van de gasten), zoals een vaste standplaats op een camping, een boot op een vaste ligplaats of een tweede woning. Het verblijfstoerisme valt daarnaast uiteen in vakanties van Nederlanders (binnenlands verblijfstoerisme) en vakanties van buitenlanders (inkomend verblijfstoerisme). Als eerste wordt hierna ingegaan op de omvang van de binnenlandse toeristische vakanties (2.2.) en de inkomende toeristische vakanties (2.3.). Daarna worden de binnenlandse seizoensrecreatieve vakanties besproken (2.4.) en tot slot komen de inkomende seizoensrecreatieve vakanties aan bod (2.5.). Het zakelijke toerisme komt aan bod in hoofdstuk 4. 2.2.

Binnenlandse toeristische vakanties

Omvang De omvang van de binnenlandse toeristische vakanties is vastgesteld aan de hand van het aantal gasten en overnachtingen in toeristische logiesaccommodaties. Aangezien in de beschikbare bronnen wat betreft het aantal gasten en overnachtingen geen onderscheid wordt gemaakt tussen een verblijf met een toeristisch motief en een zakelijk motief, is aanvullend veldwerk gedaan waarin deze verhouding toeristisch-zakelijk per categorie accommodatie is vastgesteld. Recent is nogmaals aanvullend veldwerk verricht om een beeld te krijgen van deze verhouding per regio. In tabel 2.1 wordt het aantal overnachtingen per regio en type accommodatie aangegeven. Tabel 2.1.

Aantal binnenlandse toeristische overnachtingen

Aantal overnachtingen

ZuidoostTotaal MiddenNoordoost- WestBrabant Meierij Brabant Brabant Brabant 79.955 75.600 33.720 74.880 83.605 347.760 Hotels 2.220.000 Campings 105.125 344.550 342.910 499.165 928.250 Bungalows 2.217.735 21.594 175.609 263.188 335.424 1.421.919 Groepsaccommodaties 815.000 101.450 181.095 62.070 123.400 346.985 Jachthavens 123.000 6.245 6.245 11.705 98.340 470 Totaal 5.723.495 314.365 783.095 713.600 1.131.205 2.781.230 Bron: CBS Statistiek Logiesaccommodaties (2005) en ContinuVakantieOnderzoek (2005), bewerking ZKA.

Op basis van deze berekening wordt duidelijk dat in Noord-Brabant ruim 5,7 miljoen binnenlandse toeristische overnachtingen hebben plaatsgevonden. De gemiddelde verblijfsduur per vakantie bedraagt 4,4 nachten.


4

Ongeveer de helft van deze overnachtingen vond plaats in Zuidoost-Brabant, met name vanwege het grote aandeel in de bungalowovernachtingen en campingovernachtingen. Voor zowel de bungalows als campings is namelijk bijna de helft van de capaciteit in deze sectoren geconcentreerd in Zuidoost-Brabant. Van alle (toeristische) overnachtingen hebben er net iets meer overnachtingen plaatsgevonden op een camping (2,2 miljoen) dan in bungalows omdat campinggasten gemiddeld iets langer verblijven dan bungalowgasten (gemiddeld 7,2 respectievelijk 4,8 nachten). Het aantal hotelovernachtingen lijkt met ruim 347.000 overnachtingen bescheiden. Indien echter ook de binnenlandse zakelijke overnachtingen zouden worden meegenomen (zie hoofdstuk 4 over zakelijk toerisme) dan zien we dat ook hier ruim 1,2 miljoen overnachtingen plaatsvinden. Inclusief de buitenlandse overnachtingen betreft het zelfs bijna 2,2 miljoen hotelovernachtingen. Bestedingen De totale bestedingen tijdens binnenlandse toeristische vakanties in Noord-Brabant zijn berekend door het aantal overnachtingen te vermenigvuldigen met de bestedingen per persoon per nacht5. Iets meer dan de helft van de bestedingen komt terecht in de regio Zuidoost-Brabant, vanwege het eerder genoemde grote aandeel van deze regio in het aanbod van campings en bungalowparken. Tabel 2.2. Categorie/ regio Hotels Campings Bungalows Groepsacc. Jachthavens Totaal

Totale bestedingen binnenlandse toeristische vakanties (x Meierij 4,2 1,6 0,6 3,1 0,1 9,6

MiddenBrabant 4,0 5,3 6,0 5,6 0,1 20,9

NoordoostBrabant 1,8 5,3 9,2 1,9 0,1 18,4

WestBrabant 3,9 7,8 9,2 3,8 1,0 25,9

1 miljoen)

ZuidoostBrabant 4,4 14,4 53,5 10,6 0,0 82,6

Totaal 18,3 34,5 78,4 25,0 1,3 157,5

In totaal besteden Nederlanders 157,5 miljoen tijdens toeristische vakanties in Noord-Brabant. De gasten die in bungalows verblijven besteden in totaal het relatief grootste bedrag ( 78,4 miljoen6). De bestedingen van gasten in een jachthaven blijven beperkt tot 1,3 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door de beperkte omvang van toeristische overnachtingen in jachthavens in Noord-Brabant en het relatief lage bedrag dat per nacht wordt besteed door gasten die op een boot overnachten ten opzichte van gasten van andere verblijfsaccommodaties. 2.3.

Inkomende toeristische vakanties

Omvang De omvang van het aantal buitenlandse gasten en overnachtingen met een toeristisch verblijfsmotief is op dezelfde wijze vastgesteld als de binnenlandse vakanties. Om de omvang van inkomend toerisme voor jachthavens vast te stellen is daarnaast aanvullend veldwerk gedaan naar het aandeel buitenlandse (toeristische) gasten in de jachthavens.7 Zie tabel 2.3. 5 6 7

De omvang van de bestedingen per persoon per nacht is afkomstig uit het CVO. De ervaring van ZKA is dat in andere onderzoeken de bestedingen per nacht doorgaans hoger zijn. Dit bedrag is besteed aan logies, horeca, detailhandel, entree en vervoer. Het percentage buitenlandse (toeristische) gasten in jachthavens is (op basis van het veldwerk) 11%. Het aantal Nederlandse gasten bedraagt 18.000 (zie 2.1.). Het aantal buitenlandse gasten bedraagt dan 11% * (18000/ (100%-11%)=2.220. Het aantal buitenlandse overnachtingen is op dezelfde wijze berekend.


5

Tabel 2.3.

Aantal inkomende toeristische overnachtingen

Aantal overnachtingen

ZuidoostMidden- NoordoostWestBrabant Meierij Brabant Brabant Brabant Hotels 57.890 34.305 10.775 35.505 83.370 Campings 3.835 12.570 12.510 18.215 33.870 Bungalows 8.015 41.767 49.511 124.496 268.435 Groepsaccommodaties 7.720 13.775 4.720 9.385 26.395 Jachthavens 735 735 1.375 11.560 55 Totaal 78.195 103.152 78.891 199.161 412.125 Bron: CBS Statistiek Logiesaccommodaties en ContinuVakantieOnderzoek, bewerking ZKA.

Totaal 221.845 81.000 492.225 61.995 14.460 871.530

Hotels en bungalows zijn de belangrijkste verblijfsaccommodaties voor buitenlandse gasten in Noord-Brabant; zo’n 82% van de overnachtingen vindt plaats in één van deze twee accommodatievormen. Vanwege de wat langere verblijfsduur van buitenlandse gasten in bungalows (gemiddeld 4,6 nachten) ten opzichte van bijvoorbeeld de verblijfsduur in hotels (gemiddeld 2,2 nachten) is het aandeel overnachtingen in bungalows het grootst ten opzichte van andere accommodaties (ruim 492.000 overnachtingen, zo’n 56% van het totaal). Verder valt sterk op dat het aantal overnachtingen op campings door buitenlandse gasten zeer bescheiden is (81.000), zeker als we dit afzetten tegen het grote aantal overnachtingen op campings door Nederlanders (circa 2,2 miljoen). De regio’s West- en Zuidoost-Brabant hebben samen een groot aandeel in het aantal buitenlandse toeristische overnachtingen, vanwege het relatief grote aandeel in het aanbod aldaar en de relatief hogere bezetting en bestedingen in sommige grotere parken in deze regio’s. Bestedingen Evenals bij de binnenlandse toeristische vakanties is het grootste aandeel bestedingen afkomstig van gasten die in bungalows verblijven ( 19,0 miljoen). De bestedingen van gasten in jachthavens zijn beperkt ( 161.000). Tabel 2.4. Categorie/ regio Hotels Campings Bungalows Groepsacc. Jachthavens Totaal

8

Totale bestedingen inkomende toeristische vakanties (x Meierij 3,2 0,1 0,3 0,2 0,0 3,9

MiddenBrabant 1,9 0,2 1,6 0,4 0,0 4,2

NoordoostBrabant 0,6 0,2 1,9 0,1 0,0 2,9

WestBrabant 2,0 0,3 4,8 0,3 0,1 7,5

1 miljoen)

ZuidoostBrabant 4,7 0,6 10,3 0,8 0,0 16,4

8

Totaal 12,4 1,4 19,0 1,8 0,2 34,9

Op basis van het veldwerk blijkt dat, afhankelijk per accommodatie, de bestedingen van buitenlanders tijdens vakanties per nacht 5 tot 10% hoger liggen dan de bestedingen van Nederlanders.


6

2.4.

Binnenlandse seizoensrecreatieve vakanties

Omvang In Noord-Brabant zijn in 2005 ruim 3,7 miljoen overnachtingen door Nederlanders doorgebracht op een vaste standplaats op een camping9, een tweede woning of bungalow of op een boot op een vaste ligplaats in een jachthaven. Verreweg de meeste seizoensrecreatieve gasten verblijven op een camping (ongeveer 84%). De gemiddelde verblijfsduur per vakantie is 5,6 nachten. De meeste seizoensrecreatieve verblijfsgasten brengen echter meerdere vakanties per jaar door op hun onderkomen. De totale verblijfsduur in het seizoensrecreatieve onderkomen per jaar kan dan ook veel langer zijn dan 5,6 nachten. Tabel 2.5

Aantal binnenlandse seizoensrecreatieve overnachtingen 10

Midden- NoordoostBrabant Brabant Campings 295.000 288.000 Bungalows 8.000 Jachthavens 20.075 27.075 39.780 Totaal 105.075 330.075 327.780 Bron: ContinuVakantieOnderzoek, 2005, bewerking ZKA Meierij 85.000

WestBrabant 1.697.000 218.000 265.575 2.180.575

ZuidoostBrabant 818.000 3.500 821.500

Totaal 3.183.000 226.000 356.000 3.765.000

Deze vakanties concentreren zich wat betreft de jachthavens en de campings met name in West-Brabant vanwege de grote capaciteit aan vaste plaatsen aldaar. Bestedingen Ook wat betreft de bestedingen is het grootste aandeel afkomstig van gasten die op campings verblijven (82%). Circa de helft van de totale bestedingen komt terecht in West-Brabant. Tabel 2.6. Categorie/ regio Campings Bungalows Jachthavens Totaal

2.5.

Bestedingen binnenlandse seizoensrecreatieve vakanties (x Meierij 1,8 0,7 2,5

MiddenBrabant 6,3 0,1 0,9 7,3

NoordoostBrabant 7,2 1,4 8,6

WestBrabant

1 miljoen)

ZuidoostBrabant 32,0 1,5 9,3 42,8

16,7 0,1 17,0

11

Totaal 64,3 1,6 12,4 78,3

Inkomende seizoensrecreatieve vakanties

Omvang 12 Het aantal buitenlandse seizoensrecreatieve overnachtingen is veel kleiner dan het aantal binnenlandse overnachtingen op vaste plaatsen: in totaal verblijven bijna 20.000 buitenlandse gasten gedurende ruim 115.000 overnachtingen op een seizoensrecreatieve accommodatie (gemiddeld 5,8 nachten per vakantie). De meeste overnachtingen vinden plaats op campings (67%). 9 10

11

12

Een vaste standplaats kan een stacaravan op een vaste plaats zijn of een toercaravan, vouwwagen of tent op een seizoensplaats (definitie CVO). Het aantal seizoensrecreatieve overnachtingen in jachthavens per regio is in tegenstelling tot de de andere seizoensrecreatieve categorieën niet gebaseerd op het CVO, maar op de capaciteit per regio. Het CVO geeft een niet representatief beeld van de overnachtingen in jachthavens (zo is er geen enkele overnachting in jachthavens in West-Brabant gemeten, terwijl daar de capaciteit juist is geconcentreerd). In afwijking van het CVO zijn in de bestedingen de jaarlijkse kosten voor een vaste ligplaats in een jachthaven of een vaste standplaats op een camping wel meegeteld. Voor tweede woningen maken logieskosten geen onderdeel uit van de bestedingen vanwege het eigen bezit van deze woningen. Het aantal buitenlandse seizoensrecreatieve vakanties is berekend aan de hand van het aanvullende veldwerk (percentage buitenlandse gasten op seizoensrecreatieve plaatsen) en het aantal Nederlandse seizoensrecreatieve vakanties (CVO).


7

Tabel 2.7.

13

Aantal buitenlandse seizoensrecreatieve overnachtingen .

Midden- NoordoostMeierij Brabant Brabant Campings 2.070 7.185 7.015 Jachthavens 2.160 2.915 4.285 Totaal 4.230 10.100 11.300 Bron: ContinuVakantieOnderzoek, 2005, bewerking ZKA Categorie

WestBrabant 41.330 28.600 69.930

ZuidoostBrabant 19.920 375 20.300

Totaal 77.520 38.340 115.860

De omvang van het aantal buitenlandse seizoensrecreatieve overnachtingen is met ruim 115.000 zeer bescheiden ten opzichte van het aantal binnenlandse seizoensrecreatieve overnachtingen (ruim 3,7 miljoen). Dit komt overeen met circa 3% van het totale aantal overnachtingen in het kader van seizoensrecreatie. Bestedingen De bestedingen als gevolg van de buitenlandse seizoensrecreatieve vakanties bedragen 3,0 miljoen, met een vrijwel gelijk aandeel van de bestedingen van gasten die op campings resp. in jachthavens verblijven. Tabel 2.8.

Bestedingen buitenlandse seizoensrecreatieve vakanties ( )

Categorie/ regio Campings Jachthavens Totaal

Meierij 46.120 76.655 122.780

2.6.

MiddenBrabant 160.040 103.380 263.425

NoordoostBrabant 182.100 151.900 334.025

WestBrabant 813.480 1.014.125 1.827.605


Totaal 1.629.605 1.359.340 2.989.035

Vergelijking verblijfstoerisme met andere regio’s

Onderstaand wordt een vergelijking gemaakt tussen het aantal overnachtingen in Noord-Brabant en de overige provincies (voor het totaal van zakelijke en toeristische overnachtingen). De gegevens zijn afkomstig van het CBS14. Overnachtingen in jachthavens en seizoensrecreatieve overnachtingen maken geen deel uit van de CBS-gegevens. In totaal hebben in 2005 ruim 80 miljoen overnachtingen plaatsgevonden in Nederland. Tabel 2.9

Provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Totaal

13 14 15

15

Totaal aantal overnachtingen per provincie (x 1.000) , 2005

Aantal 1.149 4.556 4.788 5.405 1.581 9.662 2.321 17.655 7.424 7.577 8.230 9.815 80.161

Het aandeel buitenlandse gasten met een tweede woning of bungalow in Nederland is op nagenoeg nul verondersteld. Toerisme in Nederland- gebruik van logiesaccommodaties, CBS, 2005 In de genoemde vormen van accommodaties.


8

Uit de tabel blijkt dat de meeste overnachtingen, circa 17,7 miljoen, plaatsvinden in Noord-Holland, vanwege Amsterdam en Schiphol. In Limburg en Gelderland vinden bijna 10 miljoen overnachtingen plaats per jaar. Noord-Brabant bezet de vierde plaats in de bovenstaande tabel en heeft qua aantal overnachtingen ongeveer een gelijke positie als Zuid-Holland en Zeeland.


9

3.

DAGTOERISME

3.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt een overzicht van het dagtoerisme in Noord-Brabant gegeven. Het dagtoerisme in Noord-Brabant omvat zowel het binnenlandse dagtoerisme (van Nederlanders) als het inkomende dagtoerisme (van buitenlanders). Het binnenlandse dagtoerisme in Noord-Brabant is geanalyseerd 16 op basis van het ContinuVrijeTijdsOnderzoek . In dit onderzoek worden de vrijetijdsactiviteiten van Nederlanders als volgt gedefinieerd: alle (dag) recreatieve activiteiten die buiten de eigen woning wordt ondernomen, waarbij men minimaal 1 uur van huis is (inclusief reistijd). Deze activiteiten zijn niet gecombineerd met een overnachting, zijn niet ondernomen tijdens een vakantie en betreffen geen familiebezoek. Het inkomende dagtoerisme wordt mede geanalyseerd op basis van het veldwerk dat heeft plaatsgevonden. Voor de splitsing naar regio’s is gebruik gemaakt van het ContinuVrijeTijdsOnderzoek en het veldwerk dat in 2006 is uitgevoerd. In dit hoofdstuk wordt eerst ingegaan op het binnenlandse dagtoerisme (3.2.), waarna het inkomende dagtoerisme aan bod komt (3.3.). 3.2.

Binnenlands dagtoerisme

Omvang vrijetijdsactiviteiten Het binnenlandse dagtoerisme bestaat uit alle vrijetijdsactiviteiten die zowel door inwoners van Noord-Brabant als door inwoners van de overige provincies in Nederland worden ondernomen. Figuur 3.1. geeft een overzicht van de omvang van de vrijetijdsactiviteiten die in Noord-Brabant jaarlijks worden ondernomen17. Een definitie van de categorieën is vermeld in bijlage 5. Figuur 3.1.

18

Omvang dagtoeristische activiteiten in Noord-Brabant Winkelen voor plezier \ Funshoppen

9,8

120,1

Buitenrecreatie

104,1

Zelf sporten

12,0

97,6

Uitgaan

4,1 9,6

68,5

Overige hobby-, verenigingsactiviteiten en cursussen

3,6

63,7

Attracties bezocht

36,5

Waterrecreatie, en -sport

6,2 2,3

20,3

Wellness \ beauty \ ontspanning

14,4 0,7

Evenementen bezocht

14,3 2,5

Cultuur 12,6 2,9 Sportwedstrijd bezoeken 11,0 1,4 -

inwoners 16 17

20

niet-inwoners

40

60

80

100

120

140

in miljoenen activiteiten

ContinuVrijeTijdsOnderzoek, NIPO/NBTC, 2005. Op basis van de indeling in hoofdcategorieën van het CVTO, zie hiervoor bijlage 5.


10

In totaal zijn er door Nederlanders ruim 618 miljoen vrijetijdsactiviteiten ondernomen in Noord-Brabant, waarvan een ruime meerderheid door de Brabanders zelf (563,1 miljoen activiteiten, ofwel 91% van het totaal aantal activiteiten).Winkelen voor het plezier en buitenrecreatie zijn de (hoofd) activiteiten die het meest worden ondernomen. Dat geldt voor zowel inwones als niet-inwoners die naar Noord-Brabant komen: winkelen maakt voor de inwoners 21% van de activiteiten uit en buitenrecreatie 18%; voor overige Nederlanders betreft dit 18% resp. 22%. In onderstaande tabel zijn de verschillende dagtoeristische activiteiten gesplitst naar regio. De verdeling naar regio kan grotendeels verklaard worden door een tweetal factoren: • Aantal inwoners: meer inwoners betekent meer activiteiten, zeker waar het gaat om activiteiten die frequent worden gedaan in de eigen woonomgeving (bijvoorbeeld zelf sporten, hobby- en verenigingsactiviteiten); • Type accommodatie, capaciteit en kwaliteit van het aanbod: hierin kan een regio zich onderscheiden van een andere regio en daardoor in die categorie meer activiteiten genereren. Zo vindt bijvoorbeeld circa 28% van alle attractiebezoeken (inclusief bezoeken aan speeltuinen, kinderboerderijen etc.) plaats in Midden-Brabant vanwege het aanbod van De Efteling, De Beekse Bergen e.d. Tabel 3.1 Omvang dagtoeristische activiteiten in Noord-Brabant naar regio (x miljoen) Categorie/ regio Buitenrecreatie Waterrecreatie, en -sport Zelf sporten Sportwedstrijd bezoeken Wellness \ beauty Attracties bezocht Evenementen bezocht Winkelen voor plezier Cultuur (o.a. musea) Uitgaan Overige hobby-, verenigingsactiviteiten Totaal

Meierij 14,1 2,8 9,1 1,1 1,9 5,3 2,0 16,6 1,9 8,5

MiddenBrabant 22,4 4,8 19,0 2,6 2,6 12,6 3,0 23,1 2,1 12,8

5,3 68,6

13,4 118,4

NoordoostWestBrabant Brabant 14,2 35,6 2,5 7,6 13,0 33,2 1,5 3,6 1,9 4,0 5,6 9,9 1,5 5,4 14,5 43,9 1,4 4,4 9,8 24,3 10,3 76,3

ZuidoostBrabant 29,8 4,9 27,4 3,5 4,7 9,4 5,0 31,8 5,7 22,7

Totaal 116,1 22,6 101,7 12,3 15,1 42,7 16,9 129,9 15,5 78,2

18,7 163,7

67,3 618,3

19,5 191,2

Bestedingen De bestedingen die voortvloeien uit deze activiteiten vallen uiteen in bestedingen aan entree en verhuur, horeca, vervoer en overige bestedingen. In de volgende tabellen zijn de totale bestedingen per categorie weergegeven voor de regio’s. Tabel 3.2. Categorie Entree Horeca Vervoer Overig Totaal

18

Bestedingen dagtoerisme N. Brabant per categorie (x Meierij 115,3 300,4 143,6 646,6 1.205,9

MiddenBrabant 200,0 473,0 244,8 924,2 1.842,0

NoordoostBrabant 118,2 324,3 154,7 575,3 1.172,5

WestBrabant 284,7 830,3 389,4 1.704,7 3.209,0

1 miljoen)

ZuidoostBrabant 270,5 735,0 333,1 1.282,0 2.620,7

Totaal 988,7 2.663,1 1.265,6 5.132,8 10.050,0

De cijfers in het wit geven de activiteiten van Brabanders weer, terwijl de zwarte cijfers de activiteiten van niet-inwoners van Noord-Brabant vermelden.


11

19

In totaal wordt er in Noord-Brabant ruim 10 miljard euro besteed aan dagtoerisme. De bestedingen van de eigen inwoners van de provincie maken met bijna 8,8 miljard euro het grootste deel uit van dit bedrag (87%). •

Meer dan de helft van de bestedingen van dagtoeristen komt terecht in de detailhandel (ruim 5,2 miljard, ofwel 52%); Aan horeca wordt ruim 2,6 miljard euro besteed: ruim een kwart van de totale bestedingen aan dagtoerisme in Noord-Brabant (27%).

•

Zoals eerder opgemerkt vormt ‘winkelen voor plezier’ een groot aandeel van de activiteiten; hetzelfde geldt voor de bestedingen. Circa 21% van de bestedingen wordt gedaan tijdens winkelen, waarvan 84% in de detailhandel terecht komt. Ongeveer eenderde van de bestedingen aan winkelen voor het plezier worden gedaan in West-Brabant (zie tabel 3.1), met relatief veel middelgrote steden als Bergen op Zoom, Oosterhout, Roosendaal en Breda. Deze detailhandelsbestedingen zijn deels afhankelijk van het aantal inwoners in de regio. De onderstaande tabel geeft het overzicht van inwoners naar regio: Tabel 3.3. Categorie Aantal %

Verdeling inwoners Noord Brabant naar regio Meierij 313.522 13%

MiddenBrabant 437.019 18%

NoordoostBrabant 313.865 13%

WestBrabant 675.616 27%

ZuidoostBrabant 726.552 29%

Totaal 2.466.754

Het op een na grootste deel van de bestedingen wordt uitgegeven tijdens uitgaan (17%) waarvan uiteraard het grootste deel terecht komt in de horeca (81%). 3.3.

Inkomend dagtoerisme

Omvang De omvang en de bestedingen van het inkomend dagtoerisme zijn bepaald aan de hand van het aandeel buitenlandse bezoeken van een aantal specifieke activiteiten. In overleg met het BBT is een aantal van deze dagtoeristische activiteiten gekozen waarnaar vervolgens aanvullende veldwerk is gedaan. Het betreft de volgende activiteiten: • Golf; • Saunabezoek; • Attractiepark\pretparkbezoek; • Ballonvaart ondernomen; • Dierentuinbezoek; • Gewinkeld in binnenstad; • Museum bezocht; • Casino, speelhalbezoek e.d.; • Discobezoek; • Evenementenbezoek. Om dubbeltellingen met het verblijfstoerisme te voorkomen zijn alleen de omvang en bestedingen van het inkomende dagtoerisme geschat: deze buitenlandse dagtoeristen zullen dus vrijwel uitsluitend Belgen of Duitsers moeten zijn gezien de af te leggen afstand voor een dagtocht.

19

Dit bedrag wijkt af van het totale bedrag dat in de ‘Toeristische trendrapportage Brabant 2005/06’ van het BBT wordt aangegeven. Oorzaak is dat in die rapportage is gerekend met de gemiddelde Nederlandse bestedingen per dag (in plaats van de bestedingen per dag in Noord-Brabant).


12

In het aanvullende veldwerk is een steekproef getrokken van de exploitanten van de hiervoor genoemde activiteiten. Daarbij is navraag gedaan naar het aandeel buitenlandse (dag)bezoeken op het totaal aantal bezoeken (zie tabel 3.4.). Vervolgens is (op basis van het aantal bezoeken per exploitant) een gewogen aandeel buitenlandse bezoeken berekend per categorie. Daarna is op basis van deze aandelen en het totale aantal Nederlandse bezoeken per categorie het aantal buitenlandse bezoeken berekend. Uit de analyse blijkt dat saunabezoek (12,5%), attractieparkbezoek en dierentuinbezoek (beiden 7,5%), museumbezoek (7,0%) en casinobezoek (7,0%) van de eerder genoemde activiteiten het hoogste aandeel buitenlandse dagbezoeken kennen (zie tabel 3.4.). Uit de berekening volgt dat Noord-Brabant per jaar ruim 2,8 miljoen buitenlandse bezoeken kent, waarbij de meeste toeristen komen om te winkelen (ruim 1,3 miljoen dagtoeristen ofwel 46% van het totaal aantal inkomende dagtoeristen). Ook saunabezoek en attractieparkbezoek zorgen beide voor ruim een half miljoen inkomende dagtoeristen. Het aandeel buitenlandse dagbezoeken is ten opzichte van het aantal binnenlandse vrijetijdsactiviteiten erg beperkt. Een verdeling van deze activiteiten die door buitenlanders in Noord-Brabant worden gedaan over de regio’s is daardoor vrijwel onmogelijk. Om toch een beeld te schetsen van het buitenlands dagtoerisme is gebruik gemaakt van de verdeling zoals die in het CVTO wordt gehanteerd voor het Nederlands bezoek. Tabel 3.4 Activiteit

20

Aantal buitenlandse bezoeken van activiteiten naar regio

Golf Sauna bezoek Attractiepark/pretpark Ballonvaart Dierentuin Gewinkeld in binnenstad21 Museum bezocht Casino, speelhal e.d. Discobezoek Evenementen22 Totaal

Meierij 1.100 67.000 30.000 250 -

MiddenBrabant 1.100 90.000 410.000 91.000

NoordoostBrabant 250 85.000 21.000 24.000

WestBrabant 4.300 122.000 30.000 1.000 12.000

ZuidoostBrabant 3.900 142.000 51.000 500 62.000

170.000 23.000 600 3.500 294.000

230.000 25.000 12.000 14.000 874.000

127.000 11.000 5.000 9.500 250 283.000

480.000 13.000 30.000 19.000 9.000 719.000

298.000 62.000 32.000 13.000 21.000 687.000

Totaal 10.650 506.000 542.000 1.750 189.000 1.305.000 134.000 67.000 54.100 47.750 2.857.000

Bestedingen Bijna 3 miljoen buitenlandse bezoekers brengen een bezoek aan Noord-Brabant waarbij in totaal ruim 92 miljoen euro wordt besteed. Het grootste bedrag daarvan wordt besteed aan winkelen (bijna 59 miljoen euro, ofwel 64% van de totale dagbestedingen).

20 21 22

Door afronden op veelvouden van duizend euro kunnen bij optellingen en vermenigvuldigingen in de tabel kleine afrondingsverschillen ontstaan. Het winkelbezoek is mede geïnventariseerd op basis van informatie van gemeenten. Op basis van de verhouding tussen de regio’s wat betreft bezoekersaantallen aan evenementen, zoals vermeld in de ‘Toeristische Trendrapportage Brabant 2005/06’van het BBT.


13

4.

ZAKELIJK TOERISME

4.1.

Inleiding

Het zakelijke toerisme kan worden onderscheiden in meerdaags en ééndaags toerisme. Tevens is er een onderscheid te maken tussen binnenlands toerisme (Nederlanders) en inkomend toerisme (buitenlanders). Onder zakelijk toerisme wordt in dit hoofdstuk het volgende verstaan: Meerdaags zakelijk toerisme Een zakelijk bezoek met een van de volgende motieven: • Vergadering Marketing, verkoop; • Installatie, reparatie; • Onderzoek, onderwijs en advisering; • Bezoek aan leveranciers; • Bezoek aan klanten; • Bezoek aan hoofdkantoor, filiaal, etc.; • Congressen, conferenties, cursussen, beurzen en seminars; • Opleidingen, trainingen; • Bedrijfsuitjes. Ééndaags zakelijk toerisme Zakelijke bijeenkomsten in externe commerciële accommodaties. Dit zijn met name MICE-bijeenkomsten (Meetings, Incentives, Conventions en Exhibitions), waaronder veelal vergaderingen, congressen, cursussen, trainingen, beurzen, etc. Het binnenlands meerdaags zakelijke toerisme (4.2.) en het inkomende meerdaagse toerisme (4.3.) komen in dit hoofdstuk als eerst aan bod, vervolgens wordt ingegaan op het zakelijk ééndaags toerisme (4.4.). 4.2.

Binnenlands meerdaags zakelijk toerisme

Omvang De omvang van het binnenlandse zakelijke toerisme is mede vastgesteld op basis van het aanvullende veldwerk. Daaruit blijkt dat 72% van de binnenlandse hotelgasten een zakelijk motief heeft voor het verblijf. Voor bungalows is het percentage zakelijke gasten 6% (zie tabel 4.1.). Het verblijf in jachthavens wordt niet tot zakelijk toerisme gerekend. Op basis van het veldwerk blijkt tevens dat in groepsaccommodaties en op campings geen binnenlandse zakelijke gasten verblijven. Het binnenlands zakelijke toerisme met een meerdaags verblijf heeft in 2005 in Noord-Brabant geresulteerd in ruim 1 miljoen overnachtingen (en ruim 585.000 gasten). De gemiddelde verblijfsduur is 1,8 nachten (voor bungalows 4,8 nachten en voor hotels 1,7 nachten). Ruim 90% van deze overnachtingen zijn hotelovernachtingen. Tabel 4.1.

Aantal binnenlandse zakelijke overnachtingen naar regio

NoordoostMiddenMeierij Brabant Brabant Hotels 41.885 160.150 66.225 Bungalows 1.310 10.625 12.895 Totaal 43.200 170.775 79.120 Bron: CBS Statistiek Logiesaccommodaties, bewerking ZKA.


WestBrabant 250.240 20.345 270.590


Zakelijke overnachtingen 906.240 130.265 1.036.505

14

Uit de tabel op de vorige pagina vallen twee zaken op: • 90% van de overnachtingen en bijna 97% van de bestedingen komen terecht in de hotels. Bungalows spelen kennelijk een bescheiden rol in deze deelmarkt; • 70% van de overnachtingen vindt plaats in Zuidoost-Brabant, mede door de concentratie van bedrijvigheid aldaar. Bestedingen In overeenstemming met het hoge aandeel overnachtingen in hotels vormen ook de bestedingen van hotelgasten het overgrote deel (97%) van het binnenlands zakelijke toerisme, waarvan de totale bestedingen ruim 153 miljoen euro omvatten (zie tabel 4.2.). Onderstaand wordt de verdeling in bestedingen over de regio’s weergegeven. Tabel 4.2. Categorie/ regio Hotels Bungalows Totaal

4.3.

Bestedingen meerdaags binnenlands zakelijk toerisme (x Meierij 6,9 0,0 7,0

MiddenBrabant 26,2 0,4 26,6


WestBrabant 41,0 0,7 41,8

ZuidoostBrabant 63,5 3,0 66,5

1 miljoen) Totaal 148,5 4,6 153,1

Inkomend meerdaags zakelijk toerisme

Uit het veldwerk blijkt dat 61% van de buitenlandse verblijfsgasten met een zakelijk motief naar Noord-Brabant komt. Voor hotels en bungalows geldt dat 78% resp. 9% van de buitenlandse gasten een zakelijk motief voor hun verblijf hebben. Ruim 374.000 buitenlandse zakelijke gasten hebben in 2005 in Noord-Brabant een verblijf doorgebracht. Met een gemiddelde verblijfsduur van 2,0 nachten vonden er bijna 736.000 overnachtingen plaats. Net als de binnenlandse zakelijke gasten heeft het overgrote deel van de buitenlandse gasten hun verblijf doorgebracht in een hotel (97% van de gasten). Tabel 4.3.

23

Aantal inkomende zakelijke overnachtingen naar regio

MiddenNoord-oostMeierij Brabant Brabant Hotels 29.780 139.200 63.740 Bungalows 710 4.900 18.750 Totaal 30.490 144.100 82.490 Bron: CBS Statistiek Logiesaccommodaties, bewerking ZKA.

WestBrabant 202.005 11.065 213.070


Totaal 686.155 49.775 735.930

De verdeling van overnachtingen over bungalows en hotels is grotendeels vergelijkbaar met die van de binnenlandse zakelijke overnachtingen. De buitenlandse overnachtingen met een omvang van ruim 735.000 vormen zo’n 40% van het totaal aan zakelijke overnachtingen. Bestedingen In totaal besteden de buitenlandse gasten die voor een meerdaags verblijf naar Noord-Brabant komen bijna 115 miljoen euro, waarvan in overeenstemming met het binnenlandse zakelijke toerisme het overgrote deel wordt besteed door hotelgasten.

23

Op basis van het veldwerk blijkt dat in groepsaccommodaties en op campings geen buitenlandse zakelijke gasten verblijven.


15

Tabel 4.4. Categorie Hotels Bungalows Totaal

4.4.

Bestedingen meerdaags inkomend zakelijke toerisme (x Meierij 4,9 0,0 4,9

MiddenBrabant 22,9 0,2 23,1


WestBrabant 33,2 0,4 33,6

ZuidoostBrabant 41,3 0,6 41,8

1 miljoen) Totaal 112,7 1,9 114,6

Binnenlands ééndaags zakelijk toerisme

Aanpak De omvang van het binnenlands ééndaags zakelijk toerisme is vastgesteld op basis van: • Het aanbod van ééndaagse accommodaties waar met name MICEbijeenkomsten plaatsvinden, zoals hotels en restaurants met zalen; speciale accommodaties zoals conferentiecentra en zalencentra en overige accommodaties zoals theaters en stadions; Dit aanbod is vastgesteld op basis van informatie van het rapport ‘‘Lead generation and qualification’, zakelijk toerisme in Brabant’ van het NRIT en het bestand ‘Aanbod zakelijke accommodaties 2004-2005’; • Veldwerk onder een representatieve steekproef van de genoemde accommodaties. Vraagpunten waren onder andere de capaciteit van de zalen, het aantal bijeenkomsten per jaar, het aantal deelnemers, de bestedingen van de gasten en het aandeel buitenlandse gasten onder de bezoekers. Omvang Om de omvang van het zakelijk ééndaags toerisme te berekenen is het gemiddelde aantal bijeenkomsten per zaal per jaar (op basis van het veldwerk) vermenigvuldigd met het aantal zalen (op basis van het aanbod van zalen). Uit deze berekening resulteert het aantal bijeenkomsten. Na vermenigvuldiging van dit resultaat met het gemiddelde aantal deelnemers is het totaal aantal deelnemers bekend (zie tabel 4.5.). Op basis van het veldwerk is daarnaast aan de hand van het percentage Nederlandse gasten het aantal Nederlandse deelnemers te berekenen. Zo’n 86% van de zakelijke ééndaagse gasten was Nederlands. Per jaar worden er zo’n 4,1 miljoen bezoeken gebracht aan ééndaagse zakelijke bijeenkomsten in Noord-Brabant. De bijeenkomsten hebben vaak plaats in een hotel (49% van de bezoeken) of een bijeenkomst in ‘overige’ accommodatie zoals een theater of stadion (27%). Omdat per regio op basis van de steekproef geen representatieve uitspraak mogelijk is over de bezetting per soort accommodatie (bv. hotel, speciale accommodatie etc.), is ervoor gekozen deze samen te voegen tot één categorie zakelijke accommodaties. Tabel 4.5. Regio

Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Totaal

24 25 26

24

Aantal binnenlands ééndaagse zakelijke gasten Aantal zalen25 268 367 171 334 543 1.683

Gem. aantal bijeenkomsten26 41 46 72 63 53 54

Aantal bijeenkomsten 11.050 16.895 12.250 21.185 28.965 90.334

Gem. aantal deelnemers 41 41 55 57 59 53

Aantal deelnemers 448.022 695.057 668.800 1.201.730 1.728.803 4.742.400

waarvan NL deelnemers 391.485 596.707 620.285 1.070.470 1.393.202 4.072.100

De verhouding binnenlandse/buitenlandse gasten is vastgesteld op basis van het veldwerk uit 2006. Op basis van het bestand ‘Aanbod zakelijke accommodaties 2004-2005’ van het NRIT. Gemiddeld aantal bijeenkomsten per zaal per jaar.


16

Bestedingen Tijdens de ruim 4 miljoen bezoeken wordt ruim 213 miljoen euro besteed. De meeste bestedingen worden gedaan door gasten van ééndaagse bijeenkomsten in hotels. Tabel 4.6. Regio

Bestedingen binnenlands ééndaags zakelijk toerisme (x Meierij 20,5

MiddenBrabant 31,3

Noord-oostBrabant 32,5

1 miljoen)

ZuidoostBrabant 73,1

WestBrabant 56,2

Totaal 213,6

Ook hier ligt het accent op de regio’s West- en Zuidoost-Brabant, maar deze regio’s zijn met samen 60% van de bestedingen minder dominant dan bij het meerdaagse zakelijke toerisme (70%). 4.5.

Inkomend ééndaags zakelijk toerisme

De omvang van het inkomend ééndaags zakelijke toerisme is op dezelfde wijze berekend als het binnenlands ééndaags zakelijk toerisme: op basis van het aantal deelnemers en het percentage buitenlandse gasten. Omvang In totaal komen jaarlijks ruim 670.000 buitenlandse gasten naar Noord-Brabant voor een ééndaags zakelijk bezoek. De meerderheid van hen (72%) heeft een bijeenkomst in een hotel bezocht. Tabel 4.7. Regio Gasten

Aantal buitenlandse ééndaagse zakelijke gasten Meierij 56.535

MiddenBrabant 98.350

NoordoostBrabant 48.510

WestBrabant 131.300

ZuidoostBrabant

Totaal

336.000

670.695

Bestedingen Tijdens de buitenlandse zakelijke bezoeken wordt ruim 35 miljoen euro besteed, waarvan het leeuwendeel door gasten van bijeenkomsten in hotels (72%). Tabel 4.8. Regio

Bestedingen inkomend ééndaags zakelijk toerisme (x Meierij 3,0

MiddenBrabant 5,2

NoordoostBrabant 2,5

WestBrabant 6,9

1 miljoen)

ZuidoostBrabant 17,6

Totaal 35,2

Qua omvang is deze markt bescheiden ten opzichte van binnenlands eendaags toerisme (circa 670.000 respectievelijk 4,1 miljoen gasten). Opvallend is de zeer dominante rol van de regio Zuidoost-Brabant (waaronder bijvoorbeeld Eindhoven) met circa 50% van de gasten.


17

5.

OVERIG

5.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de omvang van de reisbemiddeling in NoordBrabant voor het uitgaande toerisme (5.2.) en wordt een overzicht gegeven van de bestedingen aan duurzame recreatiegoederen (5.3.). 5.2.

Reisbemiddeling voor het uitgaande toerisme

Onder reisbemiddeling voor uitgaand toerisme in Noord-Brabant wordt verstaan de inspanningen van reisbureaus om reizen naar het buitenland te verzorgen voor inwoners van Noord-Brabant. De bestedingen die op basis van reisbemiddeling worden gedaan in Noord-Brabant kunnen worden berekend door het aantal reizen dat inwoners van Noord-Brabant naar het buitenland maken (uitgaande reizen, geboekt bij een reisbureau, zowel lange als korte vakanties27) te vermenigvuldigen met de gemiddelde reissom. Om de bestedingen aan reisbureaus per regio te berekenen is eveneens uitgegaan van het aantal inwoners per regio. Er wordt verondersteld dat inwoners van Noord-Brabant uitsluitend boeken bij reisbureaus in Noord-Brabant. Of deze boeking via internet, telefoon of per post is gemaakt is niet uit deze cijfers af te leiden. Deze berekening wordt in onderstaande tabel weergegeven. Tabel 5.1 Soort vakantie Kort Lang Totaal

Reisbemiddeling Noord-Brabant (buitenlandse vakanties) Aantal vakanties

Gemiddelde reissom

112.000 831.000 943.000

159,85 554,60 507,80

Totale bestedingen (x 1 miljoen) 17,9 460,9 478,8

In totaal zijn door inwoners van Noord-Brabant 943.000 vakanties naar het buitenland geboekt. Omdat deze georganiseerde reizen via een reisbureau zijn geboekt, is er sprake van reisbemiddeling en bedraagt de omvang van reisbemiddeling voor uitgaand toerisme in Noord-Brabant 943.000 vakanties. De reissom is bijna 160 per korte vakantie en ruim 554 per lange vakantie (per 28 persoon ). De totale bestedingen bedragen derhalve ruim 478 miljoen euro. De verdeling naar regio’s sluit aan bij de verdeling van het inwonertal van de regio’s over Noord-Brabant. Tabel 5.2

Bestedingen reisbemiddeling N-Brabant naar regio (x

Regio Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Totaal 27 28

1 miljoen) 54,2 85,2 60,6 135,4 143,3 478,8

Lange vakanties zijn vakanties met minstens 4 overnachtingen. ContinuVakantieOnderzoek, NIPO, 2006.


18

Van de totale som die bij reisbureaus wordt besteed komt het overgrote deel echter terecht bij touroperators, hotels en vliegmaatschappijen. Van de totale som komt alleen de provisie aan reisbureaus ten goede. Deze provisie bedraagt gemiddeld 10% van de reissom29. De toegevoegde waarde die ten goede komt aan de reisbranche bedraagt op grond van deze gegevens 10% * 478.770.000 = 47.877.000. 5.3.

Aanschaf duurzame recreatiegoederen

De markt voor duurzame recreatiegoederen wordt regelmatig geanalyseerd door o.a. het Hoofdbedrijfschap Detailhandel. Duurzame recreatiegoederen worden door dit bedrijfschap verblijfsrecreatieve goederen genoemd30. Het bedrag dat in de provincie Noord-Brabant wordt besteed aan deze verblijfsrecreatieve goederen valt niet exact te berekenen, aangezien geen omzetcijfers (van verkooppunten van verblijfsrecreatieve goederen) of bestedingscijfers van personen (in de provincie Noord-Brabant) bekend zijn. Het bestede bedrag aan verblijfsrecreatieve goederen in de provincie kan wel worden geschat door het gemiddelde bedrag per hoofd van de bevolking (wat betreft bestedingen aan verblijfsrecreatieve goederen) te 31 vermenigvuldigen met het aantal inwoners van Noord-Brabant . 32

Het aantal inwoners van Noord-Brabant is per medio 2005 2.413.089 , terwijl in Nederland per persoon per jaar gemiddeld 37 aan verblijfsrecreatieve goederen 33 wordt besteed . De bestedingen aan verblijfsrecreatieve goederen in NoordBrabant bedragen aldus 2.413.089 x 37= 89.284.290, ofwel bijna 89,3 miljoen. Deze bestedingen komen ten goede aan de detailhandel. Per regio zijn deze bedragen als volgt (gebaseerd op het aantal inwoners): Tabel 5.3

Bestedingen duurzame recreatiegoederen naar regio (x

1 miljoen)

Regio Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Totaal

10,1 15,9 11,3 25,3 26,7 89,3

Overeenkomstig het inwonertal van de regio’s wordt een groot deel van de bestedingen (circa 55%) in de regio’s West- en Zuidoost-Brabant gedaan.

29 30

31 32 33

Sectorvisie Reisbranche, ING Economisch Bureau, 2004. Onder verblijfsrecreatieve goederen worden verstaan: boten, onderdelen voor een boot, onderdelen/accessoires caravan/vouwwagen, aanschaf bagagewagen/kampeerauto/ caravan /vouwwagen/ aanhangwagen (Hoofdbedrijfschap Detailhandel 2005). Uitgangspunt hierbij is dat alle bestedingen van de inwoners van Noord-Brabant in de eigen provincie plaatsvinden. CBS, juli 2005. Bestedingen en marktaandelen 2005, Hoofdbedrijfschap Detailhandel, 2005.


19

6.

BESTEDINGEN EN WERKGELEGENHEID

6.1.

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt de economische betekenis van toerisme en recreatie in Noord-Brabant weergegeven, uitgedrukt in de totale bestedingen en de daaruit voortvloeiende directe en indirecte werkgelegenheid. Allereerst wordt daartoe een resumé gegeven van de bestedingen, waarbij tevens de verdeling van de bestedingen over de diverse categorieën en sectoren en uiteraard de regio’s aan bod komt (6.2.). Tot slot wordt aan de hand van het ZKA Impactmodel de werkgelegenheid berekend en per sector, per categorie en per regio gepresenteerd (6.3.). 6.2.

Bestedingen

Bestedingen naar categorie De totale economische betekenis van toerisme en recreatie in Noord-Brabant, uitgedrukt in bestedingen (2005, per jaar), bedraagt ongeveer 11,5 miljard euro (zie tabel 6.1.). Het grootste deel daarvan komt voor rekening van de vrijetijdsbesteding van Nederlanders (dagtoerisme). Met ruim 10 miljard euro omvat het binnenlandse dagtoerisme 81% van alle toeristisch-recreatieve bestedingen in Noord-Brabant. Met betrekking tot de bestedingen valt verder te concluderen dat: • Bijna 5% van alle bestedingen te herleiden is tot een bezoek of verblijf met een zakelijk motief en 95% tot een bezoek met vrijetijdsmotief; • In totaal bijna 5% van de bestedingen afkomstig is van verblijfstoerisme (zowel zakelijk als toeristisch); ruim 90% van het dagtoerisme en bijna 5% van de overige categorieën; • Bijna 5% van de bestedingen afkomstig is van buitenlanders (inkomend toerisme) en 95% van Nederlanders. Tabel 6.1.

Resumé bestedingen toerisme en recreatie (x

Categorie Toeristische vakanties van Nederlanders Seizoensrecreatieve vakanties van Nederlanders Toeristische vakanties van buitenlanders Seizoensrecreatieve vakanties van buitenlanders Subtotaal verblijfstoerisme (toeristisch) Vrijetijdsbesteding van Nederlanders Vrijetijdsbesteding van buitenlanders Subtotaal dagtoerisme (toeristisch) Meerdaags zakelijk Nederlanders Meerdaags zakelijk buitenlanders Ééndaags zakelijk Nederlanders Ééndaags zakelijk buitenlanders Subtotaal zakelijk Reisbemiddeling uitgaand toerisme Aanschaf duurzame recreatiegoederen Subtotaal overig Totaal

34

1 miljoen)

34

Bestedingen 157,5 78,3 34,9 3,0 273,6 10.050,1 92,6 10.142,7 153,1 114,6 213,6 35,2 516,5 478,9 89,3 568,1 11.500,9

Door het afronden op veelvouden van honderdduizend euro kunnen in de tabellen bij een optelling kleine afrondingverschillen ontstaan.


20

Bestedingen naar regio Onderstaande tabel geeft de economische betekenis naar regio weer voor verblijfstoerisme, dagtoerisme, zakelijk toerisme en overige categorieën. Tabel 6.2.

Bestedingen toerisme en recreatie naar regio (x

Regio/categorie

1 miljoen)

35

Bestedingen Verblijfstoerisme

Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Subtotaal verblijfstoerisme (toeristisch)

16,4 32,2 30,2 77,8 116,9 273,6 Dagtoerisme

Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Subtotaal dagtoerisme (toeristisch)

1.216,1 1.866,4 1.181,4 3.236,4 2.642,3 10.142,7 Zakelijk toerisme

Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Subtotaal zakelijk

35,3 86,1 57,6 138,4 199,1 516,5 Overig

Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Subtotaal overig Totaal

Tabel 6.3

64,3 101,0 71,9 160,7 170,1 568,1 11.500,9

Totale economische betekenis naar regio


1.331,8 2.086,3 1.340,9 3.613,0 3.128,7 11.500,9

Een splitsing van de bestedingen naar regio en/of naar sector is vermeld in hoofdstuk 7. Bestedingen naar sector De meeste bestedingen komen terecht bij de detailhandel (ruim 5,3 miljard euro ofwel 46%), onder meer vanwege het hoge aandeel van deze bestedingen binnen de dagrecreatie. Ook de sectoren horeca (25%) en entree (15%) ontvangen een belangrijk deel van de bestedingen (zie tabel 6.4.). De logiessector is goed voor ruim 2% van alle bestedingen. 35



21

Tabel 6.4.

Bestedingen toerisme en recreatie naar sector (x

Categorie

Meijerij

Logies Horeca Detailhandel36 Entree37 Vervoer Totaal

6.3.

12,9 321,4 665,5 183,6 148,5 1.331,9

MiddenBrabant 38,1 513,6 956,3 321,7 256,6 2.086,4

Noordoost -Brabant 25,2 355,0 597,6 201,1 162,1 1.341,0

WestBrabant 69,3 896,8 1.765,9 473,5 407,5 3.613,1

1 miljoen)

ZuidoostBrabant 107,0 830,4 1.344,4 490,4 356,4 3.128,6

Totaal 252,5 2.917,2 5.329,8 1.670,4 1.331,1 11.500,9

Werkgelegenheid

De economische betekenis van toerisme – uitgedrukt in bestedingen en werkgelegenheid – is geraamd door middel van toepassing van de methodiek zoals die gehanteerd wordt in het ZKA Impactmodel, welke hieronder schematisch is weergegeven. Schema 1

Methodiek raming economische betekenis toerisme Input: overnachtingen en bezoekersaantallen en/of capaciteit x Bestedingen per persoon per categorie (naar sectoren) Output: bestedingen (totaal en naar sectoren) -/BTW/accijns desbetreffende sector -/Inkooppercentage desbetreffende sector Finale omzet per sector x Arbeidscoëfficiënten per sector Output: Werkgelegenheid in fte’s (direct naar sectoren en indirect via multiplier)

Om de werkgelegenheidseffecten te kunnen ramen wordt gebruik gemaakt van de bestedingen. Deze bestedingen zijn verdeeld over de volgende uitgavencategorieën: • Logies (uitgaven aan logiesbedrijven zoals campings en hotels); • Horeca (zowel in horeca als in logiesbedrijven); • Detailhandel; • Entree (entreegelden, fietshuur, parkeergelden, etc); • Vervoer.

36 37

Inclusief de bestedingen aan duurzame recreatiegoederen. Inclusief de bestedingen aan reisbemiddeling.


22

Werkgelegenheid De werkgelegenheid (per sector) kan worden berekend nadat de bestedingen per sector bekend zijn. Hiertoe dienen de totale bestedingen (per sector) te worden gecorrigeerd voor een tweetal effecten: • BTW. De bestedingen zijn inclusief BTW. Aangezien de BTW geen directe invloed heeft op de werkgelegenheid in de sector, dient hiervoor een correctie plaats te vinden; • Inkoopcomponent. Het aandeel ‘inkoop’ van de sector levert immers geen werkgelegenheid in de desbetreffende sector op maar genereert voornamelijk werkgelegenheid bij de toeleveranciers. De omzet en werkgelegenheid behorende bij de inkoop wordt weergegeven onder de ‘sector’ overig. De BTW-percentages en de inkooppercentages zijn weergegeven in bijlage 1. Na deze correcties resulteert de finale omzet uit de toeristische bestedingen. De directe werkgelegenheid per sector wordt berekend door de finale omzet te vermenigvuldigen met de bijbehorende arbeidscoëfficiënt (weergegeven in termen van aantal mensjaren (FTE) werk per 1 miljoen finale omzet). Deze arbeidscoëfficiënten zijn weergegeven in bijlage 2. Deze finale omzet (de toegevoegde waarde) bedraagt in totaal 9,4 miljard euro. Na het vaststellen van de directe werkgelegenheid, kan de indirecte werkgelegenheid worden bepaald. Deze is m.n. het gevolg van toeleveranties (inkopen, dienstverleners en dergelijke) die nodig zijn om de afzet in de diverse sectoren te kunnen realiseren. De indirecte werkgelegenheid is met behulp van een multiplier bepaald. Deze multiplier bedraagt 1,37. Met andere woorden, 1 FTE directe werkgelegenheid genereert 0,37 FTE indirecte werkgelegenheid. Werkgelegenheid per categorie In de onderstaande tabel (6.5.) zijn de uitkomsten van bovenstaand model opgenomen, met daarin de directe en de indirecte werkgelegenheid per categorie. Tabel 6.5.

Werkgelegenheid naar categorie (in FTE)

Categorie Toeristische vakanties van Nederlanders Seizoensrecreatieve vakanties van Nederlanders Toeristische vakanties van buitenlanders Seizoensrecreatieve vakanties van buitenlanders Subtotaal verblijfstoerisme (toeristisch) Vrijetijdsbesteding van Nederlanders Vrijetijdsbesteding van buitenlanders Subtotaal dagtoerisme (toeristisch) Meerdaags zakelijk Nederlanders Meerdaags zakelijk buitenlanders Ééndaags zakelijk Nederlanders Ééndaags zakelijk buitenlanders Subtotaal zakelijk Reisbemiddeling uitgaand toerisme38 Aanschaf duurzame recreatiegoederen Subtotaal overig Totaal 38

Direct 1.506 744 335 29 2.614 86.958 938 87.896 1.394 1.042 1.677 276 4.389 355 880 1.235 96.134

Indirect 557 275 124 11 967 32.174 345 32.519 516 386 620 102 1.624 131 326 457 35.568

Totaal 2.064 1.019 459 40 3.582 119.132 1.283 120.415 1.910 1.428 2.297 378 6.013 486 1.206 1.692 131.701

De finale bestedingen op basis waarvan de werkgelegenheid in de reisbemiddeling is bepaald zijn bij wijze van uitzondering niet volgens het ZKA Impactmodel berekend. De finale bestedingen in deze sector zijn gelijkgesteld aan de provisie die is verdiend in de reisbemiddeling (zie 5.2.).


23

De meeste directe werkgelegenheid is in overeenstemming met het grote aandeel in de bestedingen te vinden bij het dagtoerisme (89.849 FTE). Het verblijfstoerisme draagt daarnaast ruim 5.000 FTE bij aan de directe werkgelegenheid. De totale werkgelegenheid als gevolg van toerisme en recreatie in Noord-Brabant is 131.701 FTE. Door seizoens- en parttimewerk komt dat neer op 158.000 tot 184.500 banen. In onderstaand schema wordt de werkgelegenheid voor dagtoerisme, verblijfstoerisme en zakelijk toerisme gesplitst naar regio. Tabel 6.6.

Werkgelegenheid naar regio (in FTE)

Categorie

Direct

Indirect

Totaal

153 312 290 735 1.125 2.614

57 115 107 272 416 967

209 427 397 1.007 1.541 3.582

10.619 16.071 10.168 28.245 22.792 87.896

3.929 5.946 3.762 10.450 8.432 32.519

14.548 22.017 13.930 38.696 31.224 120.415

292 738 480 1.177 1.701 4.389

108 273 177 436 630 1.624

400 1.011 657 1.613 2.331 6.013

140 220 156 349 370 1.235 96.134

52 81 58 129 137 457 35.568

192 301 214 479 507 1.692 131.701

Verblijfstoerisme Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Subtotaal verblijfstoerisme (toeristisch) Dagtoerisme Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Subtotaal dagtoerisme (toeristisch) Zakelijk toerisme Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Subtotaal zakelijk Overig Meierij Midden-Brabant Noordoost-Brabant West-Brabant Zuidoost-Brabant Subtotaal overig Totaal

Op basis van de bovenstaande tabel is de totale werkgelegenheid per regio te berekenen. Deze wordt in de onderstaande tabel (6.7) weergegeven. Tabel 6.7.

Totale werkgelegenheid toeristische sector naar regio (in FTE)


Direct 11.204 17.340 11.094 30.507 25.988 96.134

Indirect 4.145 6.416 4.105 11.287 9.615 35.568

Totaal 15.349 23.757 15.199 41.795 35.603 131.701

Circa een derde van de werkgelegenheid in de toeristische sector is geconcentreerd in de regio West-Brabant. Het gaat om ruim 41.000 FTE, oftewel 55.000 tot 60.000 banen.


24

Werkgelegenheid per sector De werkgelegenheid per sector is per sector verschillend van omvang. De meeste directe werkgelegenheid als gevolg van de toeristische en recreatieve bestedingen is te vinden in de detailhandel (36%) en in de horeca (22%). De werkgelegenheid en bestedingen zijn verdeeld over sectoren. Werkgelegenheid en bestedingen vanuit verschillende sectoren kunnen toch geconcentreerd zijn in 1 type accommodatie: zo kunnen bijvoorbeeld zowel logies- als horecabestedingen in een hotel terecht komen. Andersom kunnen bijvoorbeeld de horecabestedingen worden gedaan in meerdere typen accommodaties zoals hotel of pension, restaurant, bar e.d. Tabel 6.8.

Werkgelegenheid naar sector (in FTE) Meijerij

Sector Logies Horeca Detailhandel Entree Vervoer Overig Directe werkgelegenheid Indirecte werkgelegenheid Totale werkgelegenheid

6.4.

141 2.330 4.320 946 395 3.072 11.204 4.145

MiddenBrabant 419 3.723 6.207 1.719 682 4.591 17.341 6.416

NoordoostBrabant 277 2.573 3.878 1.029 431 2.906 11.094 4.105

WestBrabant 762 6.501 11.462 2.467 1.083 8.232 30.507 11.287

ZuidoostBrabant 1.176 6.019 8.725 2.536 948 6.584 25.988 9.615

2.775 21.146 34.592 8.696 3.539 25.385 96.134 35.568

15.349

23.757

15.199

41.795

35.603

131.701

Direct

Omvang toerisme in vergelijking met andere sectoren

De omvang van het toerisme in de provincie Noord-Brabant krijgt meer relatieve betekenis indien deze omvang (in bestedingen en werkgelegenheid) wordt vergeleken met de omvang van andere sectoren in de provincie Noord-Brabant. Met name de bruto toegevoegde waarde in deze sectoren in elk van deze sectoren is een goede vergelijkingsmaatstaf, omdat inkoopkosten, die wellicht buiten de provincie ontstaan, buiten beschouwing worden gelaten. De toegevoegde waarde geeft een goed beeld van de productiviteit in deze sectoren in Noord-Brabant. Op pagina 21 is duidelijk geworden dat de toegevoegde waarde voor de sector toerisme en recreatie in Noord-Brabant 9,4 miljard bedraagt. De werkgelegenheid is bijna 132.000 FTE. De totale toegevoegde waarde in Noord-Brabant is 39 66,2 miljard en de werkgelegenheid bedraagt 857.400 FTE (arbeidsjaren) . De toegevoegde waarde van het toerisme in Noord-Brabant is circa 14% van de totale waarde en de werkgelegenheid circa 15%. De sector toerisme en recreatie worden in tabel 6.9 vergeleken met drie sectoren van behoorlijke omvang, die qua bedrijfsactiviteiten bovendien weinig tot geen dubbeltellingen met toerisme zullen vertonen: landbouw, industrie en zakelijke dienstverlening.

39

Nationale rekeningen naar regio, CBS, 2005.


25

Tabel 6.9.

Vergelijking toegevoegde waarde toerisme /sectoren Noord-Brabant

Sector Landbouw Industrie Zakelijke dienstverlening

Toegevoegde waarde (x 1 miljoen) 1.179 15.276 13.015

Werkgelegenheid (arbeidsjaren) 13.600 176.500 131.500

Uit de tabel blijkt onder meer het volgende: • De sector toerisme is qua toegevoegde waarde circa acht keer zo groot als de sector landbouw en qua werkgelegenheid tien keer; • De toegevoegde waarde van de industrie is circa 1,6 maal de toegevoegde waarde van het toerisme. Het aantal banen in de sector industrie is 30% hoger dan het aantal banen in het toerisme; • De omvang van de toegevoegde waarde van het toerisme is circa 70% van de de waarde in de zakelijke dienstverlening. De werkgelegenheid in het toerisme is vrijwel gelijk aan de werkgelegenheid in de zakelijke dienstverlening.


26

7.

OVERZICHT EN TOELICHTING PER REGIO

7.1.

Inleiding

Na de analyses in de voorgaande hoofdstukken, waarbij het accent sterk lag op de verschillende sectoren, wordt in dit hoofdstuk afgesloten met een overzicht en toelichting per regio. Per regio wordt zowel ingegaan op de verdeling naar sectoren/branches als op het profiel/de karakteristieken van de betreffende regio. Achtereenvolgens komen aan bod: • Meierij; • Midden-Brabant; • Noordoost-Brabant; • West-Brabant; • Zuidoost-Brabant. 7.2.

Meierij

Verdeling naar sectoren Het beeld voor de Meierij ziet er samengevat als volgt uit: Tabel 7.1 Resumé Meierij overnachtingen en bestedingen (x Categorie Toeristische vakanties van Nederlanders Seizoensrecreatieve vakanties van Nederlanders Toeristische vakanties van buitenlanders Seizoensrecreatieve vakanties van buitenlanders Subtotaal verblijfstoerisme (toeristisch) Vrijetijdsbesteding van Nederlanders Vrijetijdsbesteding van buitenlanders Subtotaal dagtoerisme (toeristisch) Meerdaags zakelijk Nederlanders Meerdaags zakelijk buitenlanders Ééndaags zakelijk Nederlanders Ééndaags zakelijk buitenlanders Subtotaal zakelijk Subtotaal overig Totaal

Overnachtingen 314.365 105.075 78.190 4.230 501.860

43.200 30.100

73.300 575.160

40

1 miljoen)

Bestedingen 9,6 2,5 3,9 0,1 16,1 1.205,9 10,3 1.216,1 6,9 4,9 20,5 3,0 35,3 64,3 1.331,8

Profiel/karakteristieken • Relatieve positie: met ruim 1,3 miljard aan bestedingen komt in deze regio ruim 11,5% van de bestedingen in Brabant terecht. Dit is, samen met NoordoostBrabant het laagste aandeel van alle regio’s. Onderstaand is aangegeven waar de regio relatief sterker of zwakker in scoort: − Relatief sterk: toeristische vakanties in hotels, winkelen voor plezier, museumbezoek; − Relatief zwak: kampeer- en bungalowvakanties, watersport. • Achtergrond/karakteristiek: de Meierij is in alle opzichten de kleinste regio. Dit geldt zowel voor het aantal gemeenten (8), aantal inwoners (ca 270.000) alsook voor het oppervlak (bijna 500 km²). Dit verklaart voor een deel de relatieve achterstand op de andere regio’s; immers minder inwoners betekent minder dagtoerisme door de eigen bevolking en minder oppervlak betekent minder ruimte voor grootschalige toeristische ontwikkelingen. 40



27

•

7.3.

Dit wordt nog versterkt door de belangrijke woon- en natuur-/landschapsfunctie die het gebied heeft. De regio steunt toeristisch gezien sterk op Den Bosch en, in mindere mate, op Heusden; Kansen/perspectieven: gezien het karakter van de regio liggen deze vooral op gebied van evenementenbezoek, cultuur en winkelen, zowel één- als meerdaags. Bij het meerdaagse toerisme ligt hierbij het accent op de hotellerie. Ook voor het zakelijke toerisme zijn er goede perspectieven. Midden-Brabant

Verdeling naar sectoren Het beeld voor Midden-Brabant ziet er samengevat als volgt uit: Tabel 7.2 Resumé Midden-Brabant overnachtingen en bestedingen (x Categorie Toeristische vakanties van Nederlanders Seizoensrecreatieve vakanties van Nederlanders Toeristische vakanties van buitenlanders Seizoensrecreatieve vakanties van buitenlanders Subtotaal verblijfstoerisme (toeristisch) Vrijetijdsbesteding van Nederlanders Vrijetijdsbesteding van buitenlanders Subtotaal dagtoerisme (toeristisch) Meerdaags zakelijk Nederlanders Meerdaags zakelijk buitenlanders Ééndaags zakelijk Nederlanders Ééndaags zakelijk buitenlanders Subtotaal zakelijk Subtotaal overig Totaal

Overnachtingen 783.100 330.075 103.150 10.100 1.226.425

170.775 145.570

316.340 1.542.765

1 miljoen) Bestedingen 20,9 7,3 4,2 0,2 32,7 1.842,0 24,4 1.866,4 26,6 23,1 31,3 5,2 86,2 101,0 2.086,3

Profiel/karakteristieken • Relatieve positie: met bijna 2,1 miljard bestedingen komt in deze regio ruim 18,0% van de bestedingen in Brabant terecht. De regio neemt wat dit betreft een gulden middenpositie in (qua bestedingen) tussen de kleinere regio’s Meierij en Noordoost-Brabant en de grotere regio’s West- en Zuidoost-Brabant. Onderstaand is aangegeven waar de regio relatief sterker of zwakker in scoort; − Relatief sterk: overnachtingen in groepsaccommodaties, attractiebezoek, buitenrecreatie, sporten en sportwedstrijden bezoeken, zakelijke overnachtingen − Relatief zwak: watersport, bungalowvakanties, cultuur • Achtergrond/karakteristiek: Midden-Brabant scoort qua positie binnen Brabant als volgt: 10 gemeenten (relatief klein), 425.000 inwoners (middenpositie), 590 km² (relatief klein). Deze achtergrond verklaart voor een deel de middenpositie die de regio inneemt qua bestedingen. Opvallend is verder dat er ondanks de bescheiden oppervlakte relatief veel grote attracties en natuurgebieden zich bevinden in de regio (Efteling, Beekse Bergen resp. Loonse en Drunense Duinen en Oisterwijkse Vennen); • Kansen/perspectieven: gezien het karakter van de regio liggen deze o.a. op gebied van attracties, het verblijfstoerisme in bungalows en hotels (van ééndaags naar meerdaags bezoek aan o.a. genoemde attracties en natuurgebieden) en routegebonden dagrecreatie/buitenrecreatie.


28

7.4.

Noordoost-Brabant

Verdeling naar sectoren Het beeld voor Noordoost-Brabant ziet er samengevat als volgt uit: Tabel 7.3 Resumé Noordoost-Brabant overnachtingen en bestedingen (x Categorie Toeristische vakanties van Nederlanders Seizoensrecreatieve vakanties van Nederlanders Toeristische vakanties van buitenlanders Seizoensrecreatieve vakanties van buitenlanders Subtotaal verblijfstoerisme (toeristisch) Vrijetijdsbesteding van Nederlanders Vrijetijdsbesteding van buitenlanders Subtotaal dagtoerisme (toeristisch) Meerdaags zakelijk Nederlanders Meerdaags zakelijk buitenlanders Ééndaags zakelijk Nederlanders Ééndaags zakelijk buitenlanders Subtotaal zakelijk Subtotaal overig Totaal

Overnachtingen 713.600 327.780 78.900 11.300 1.131.575

79.120 80.175

159.295


Profiel/karakteristieken • Relatieve positie: met ruim 1.3 miljard aan bestedingen komt in deze regio ruim 11,5% van de bestedingen in Brabant terecht. Dit is, samen met de Meierij, het laagste aandeel van alle regio’s. Onderstaand is aangegeven waar de regio relatief sterker of zwakker in scoort; − Relatief sterk: er zijn geen categorieën waarin de regio uitgesproken sterker is dan de andere regio’s; − Relatief zwak: hotelovernachtingen, stedelijke vormen van dagtoerisme. • Achtergrond/karakteristiek: Noordoost-Brabant neemt van alle regio’s qua aantal gemeenten (13) en oppervlak (bijna 900 km²) een middenpositie in en qua aantal inwoners (ca 310.000) een relatief bescheiden positie in. Dit laatste verklaart voor een deel de relatieve achterstand op de andere regio’s; immers minder inwoners betekent minder dagtoerisme vanuit de eigen bevolking. De regio wordt grotendeels gekenmerkt door het agrarische landschap evenals bos en natuur. Grote steden ontbreken in de regio; • Kansen/perspectieven: gezien het karakter van de regio liggen deze vooral op het gebied van extensieve vormen van dag- en verblijfstoerisme.


29

7.5.

West-Brabant

Verdeling naar sectoren Het beeld voor West-Brabant ziet er samengevat als volgt uit: Tabel 7.4 Resumé West-Brabant overnachtingen en bestedingen (x Categorie Toeristische vakanties van Nederlanders Seizoensrecreatieve vakanties van Nederlanders Toeristische vakanties van buitenlanders Seizoensrecreatieve vakanties van buitenlanders Subtotaal verblijfstoerisme (toeristisch) Vrijetijdsbesteding van Nederlanders Vrijetijdsbesteding van buitenlanders Subtotaal dagtoerisme (toeristisch) Meerdaags zakelijk Nederlanders Meerdaags zakelijk buitenlanders Ééndaags zakelijk Nederlanders Ééndaags zakelijk buitenlanders Subtotaal zakelijk Subtotaal overig Totaal

Overnachtingen 1.131.205 2.180.570 199.160 69.930 3.580.875

270.590 206.940

477.530 4.058.405


Profiel/karakteristieken • Relatieve positie: met ruim 3,6 miljard aan bestedingen komt in deze regio ruim 30% van de bestedingen in Brabant terecht. Dit is het hoogste aandeel van alle regio’s. Onderstaand is aangegeven waar de regio relatief sterker of zwakker in scoort; − Relatief sterk: watersport, seizoensrecreatieve overnachtingen op campings en in bungalows, winkelen; − Relatief zwak: wellness, attractiebezoek, inkomende toeristische overnachtingen in hotels. • Achtergrond/karakteristiek: West-Brabant is van alle regio’s qua oppervlak de grootste (1.646 km²) en qua aantal gemeenten (18) en inwoners (ca 675.000) de op één na grootste regio. Dit verklaart voor een deel de voorsprong op de andere regio’s; immers veel inwoners betekent veel dagtoerisme van de eigen bevolking en veel oppervlak betekent relatief veel ruimte voor grootschalige toeristische ontwikkelingen. Het water in het noorden van de regio biedt ruimte voor watersport, de bosrijke gebieden in het oosten en zuiden bieden plaats aan verblijfstoerisme en het relatief grote aantal middelgrote gemeenten leidt tot veel kooptoerisme; • Kansen/perspectieven: gezien het karakter van de regio liggen deze vooral op gebied van uitbouw van stedelijke vormen van dagtoerisme (winkelen, evenementen, uitgaan e.d.) en upgrading van het verblijfstoerisme op campings.


30

7.6.

Zuidoost-Brabant

Verdeling naar sectoren Het beeld voor Zuidoost-Brabant ziet er samengevat als volgt uit: Tabel 7.5 Resumé Zuidoost-Brabant overnachtingen en bestedingen (x Categorie Toeristische vakanties van Nederlanders Seizoensrecreatieve vakanties van Nederlanders Toeristische vakanties van buitenlanders Seizoensrecreatieve vakanties van buitenlanders Subtotaal verblijfstoerisme (toeristisch) Vrijetijdsbesteding van Nederlanders Vrijetijdsbesteding van buitenlanders Subtotaal dagtoerisme (toeristisch) Meerdaags zakelijk Nederlanders Meerdaags zakelijk buitenlanders Ééndaags zakelijk Nederlanders Ééndaags zakelijk buitenlanders Subtotaal zakelijk Subtotaal overig Totaal

Overnachtingen 2.781.230 821.500 412.125 20.300 4.035.150

427.825 273.150

745.980 4.781.130

1 miljoen)

41

Bestedingen 83,0 17,0 16,4 0,4 116,9 2.620,7 21,6 2.642,3 66,6 42,1 73,1 17,6 199,4 170,1 3.128,7

Profiel/karakteristieken • Relatieve positie: met ruim 3,1 miljard aan bestedingen komt in deze regio ruim 27% van de bestedingen in Brabant terecht. Dit is het op één na hoogste aandeel van alle regio’s. Onderstaand is aangegeven waar de regio relatief sterker of zwakker in scoort; − Relatief sterk: bungalowvakanties, zakelijke en toeristische hotelovernachtingen, overnachtingen in groepsaccommodaties, − Relatief zwak: watersport, attractiebezoek, winkelen voor plezier • Achtergrond/karakteristiek: Zuidoost-Brabant is van alle regio’s qua aantal gemeenten (21) en inwoners (bijna 730.000) de grootste en qua oppervlak (1.458 km²) de op één na grootste regio. Dit verklaart voor een deel de voorsprong op veel andere regio’s; immers veel inwoners betekent veel dagtoerisme van de eigen bevolking en veel oppervlak betekent relatief veel ruimte voor grootschalige toeristische ontwikkelingen. Door enerzijds de bedrijvigheid in de stedelijke regio van en rondom Eindhoven-Helmond en anderzijds de rust en ruimte in de Kempen en de Peel kan de regio zowel in het zakelijke als het dag- en verblijfstoeristische segment goed scoren; • Kansen/perspectieven: gezien het karakter van de regio liggen deze vooral op gebied van het zakelijk toerisme, stedelijke vormen van dagtoerisme in en rond Eindhoven en extensieve vormen van verblijfstoerisme in de Kempen en de Peel.

41



31

Bijlage 1

BTW- en inkooppercentages

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de gehanteerde BTW-tarieven en inkooppercentages (als percentage van de omzet exclusief BTW). Tabel 1

BTW- en inkooppercentages

Bijlage 2

Arbeidscoëfficiënten

Tabel 2

Arbeidscoëfficiënten

Sector Logies Entree Horeca Detailhandel Vervoer

BTW/Accijns % 6,0% 6,0% 12,5% 15,8% 70,0%

Economische sector Logies Horeca Detailhandel Entree Vervoer Overig

Inkooppercentage42 0% 0% 30% 60% 20%

Werkgelegenheid per 1 mln. euro finale afzet43 11,65 fte 11,65 fte 18,79 fte 7,42 fte 5,65 fte 6,83 fte

Bijlage 3 Evenementen met mogelijk buitenlandse bezoeken • Tilburgse Kermis; • Jazz Festival Breda; • Marathon Eindhoven; • Den Bosch Festival Boulevard; • Den Bosch Indoor Brabant; • Festival Mundial Tilburg; • Bloemencorso Zundert; • Horse Festival Valkenswaard.

42

43

Bij de hantering van de inkooppercentages per sector is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: Horeca: Bedrijfschap Horeca & Catering (BHC); Vervoer: BETA/NOVE; Detailhandel Economisch Instituut voor Midden- en Kleinbedrijf (EIM). Voor de sectoren detailhandel en horeca is uitgegaan van gewogen gemiddeldes. Bronnen: Nationale rekeningen 2005, CBS


32

Bijlage 4

Gemeenten per regio

Meierij: • Boxtel: • Haaren; • Schijndel; • ’s-Hertogenbosch • Sint-Michielsgestel; • Sint-Oedenrode; • Vught; • Heusden. Midden-Brabant: • Aalburg; • Dongen; • Gilze en Rijen; • Goirle; • Heusden; • Hilvarenbeek; • Loon op Zand; • Waalwijk; • Oisterwijk; • Tilburg. Noordoost-Brabant: • Bernheze; • Boekel; • Boxmeer; • Cuijk; • Grave; • Landerd; • Lith; • Maasdonk; • Mill en Sint-Hubert; • Oss; • Sint-Anthonis; • Uden; • Veghel. West-Brabant: • Aalburg; • Alphen-Chaam; • Baarle-Nassau; • Bergen op Zoom; • Breda; • Drimmelen; • Etten-Leur; • Geertruidenberg; • Halderberge; • Moerdijk; • Oosterhout; • Roosendaal; • Rucphen; • Steenbergen; • Werkendam; • Woensdrecht; • Woudrichem; • Zundert.


33

Zuidoost-Brabant: • Asten; • Bergeijk; • Best; • Bladel; • Cranendonck; • Deurne; • Eersel; • Eindhoven; • Geldrop-Mierlo; • Gemert-Bakel; • Heeze-Leende; • Helmond; • Laarbeek; • Nuenen, Gerwen en Nederwetten; • Oirschot; • Reusel-De Mierden; • Someren; • Son en Breugel; • Valkenswaard; • Veldhoven; • Waalre. Bijlage 5

Overzicht van subactiviteiten dagtoerisme (definitie CVTO)

Buitenrecreatie Recreëren aan strand bij zee Recreëren aan strand bij meer Recreëren in andere omgeving Recreatieve wandeling maken Recreatieve fietstocht maken Toertochtjes met de auto Toertochtjes met de motor Tocht met rondvaartboot Naar de volkstuin Waterrecreatie, en -sport Kanoën Roeien Surfen Varen met motorboot \ jacht Vissen Zeilen Zwemmen in binnenbad Zwemmen in buitenbad Zelf sporten Diverse sporten Sportwedstrijd bezoeken Betaald voetbalwedstrijd (o.a. ere- en eerste divisie) Amateur voetbalwedstrijd Professionele wedstrijd andere sport Amateurwedstrijd andere sport


34

Wellness \ beauty \ ontspanning Schoonheids- en Beauty behandeling Kuurbaden Sauna bezoek Yoga \ Tai Chi \ Meditatie e.d. Zonnebank Attracties bezocht Attractiepark\pretpark Ballonvaart ondernomen Dierentuin \ vogelpark \ zeeaquarium\ etc. Kermis Rommelmarkt \ vlooienmarkt \ zwarte markt Speeltuin Sier-, heemtuin Kinderboerderij Boerderij (agro-toerisme) Evenementen bezocht Beurs \ tentoonstelling \ show Cultureel evenement\festival Jaarmarkt \ braderie \ corso Kerstmarkt Muziek evenement\festival Winkelen voor plezier Factory Outlet Center (bijv. Batavia stad) Gewinkeld in binnenstad Markt bezocht Meubelboulevard, woonmall bezocht Tuincentrum Winkelen voor plezier in stadsdeelcentrum of wijkcentrum Cultuur Ballet \ dansvoorstelling bezocht Bezoek aan oudheidkundige \ archeologische objecten Bioscoop of filmhuis bezocht Cabaretvoorstelling bezocht Concert (pop\jazz\blues\rock) bezocht Galerie of atelier bezocht Klassiek concert\opera\operette bezocht Monument \ bezienswaardigheid bezocht (zoals kastelen, kerken) Museum bezocht Musical bezocht Toneelvoorstelling bezocht Uitgaan Bar\café bezoek Bowlen \ Kegelen Casino, speelhal e.d. Dance- \ houseparty Discobezoek Op terras zitten Uit eten in restaurant \ eetcafé Uit eten (fastfood \ snackbar)


35


36

Economische betekenis toerisme & vrije tijd van de 5 Brabantse regio s

Recommend Documents