Ecologische effectbeoordeling Oostelijke trace rondweg Weerselo

Ecologische effectbeoordeling Oostelijke trace rondweg Weerselo projectnr. 15381-150355 revisie 01 9 novem her 2004

Auteur(s) Ria Hunink Christopfhe Obergfell

Provincie Overijssel Eenheid Landbouw, Natuur & Landschap Postbus 10078 8000GB ZWOLLE

datum vrijgave 12 november 2004

beschrijving revisie 01 Rapport habitattoets Lernselermaten

goedkeuring Ria Hunink

\

vrijgave Feiko Maai

projectnr. 15381-150355 9 november 2004, revisie 01 150355 rapport definitief

Ecologische effectbeoordeling Oostelijke trace rondweg Weerselo Lemselermaten te Weerselo

Samenvatting De Provincie Overijssel werkt aan een nieuw plan om de verkeersveiligheid te verbeteren. Een van de trajecten, die opgelost moeten worden is de situatie bij Weerselo. Van de drie voorgestelde alternatieven ligt het oostelijk trace tot op 50 meter afstand van het Habitatrichtlijngebied Lemselermaten. Dit gebied is aangewezen vanwege het voorkomen van twee habitattypen van voedselarme tot matig voedselrijke bodem en wateren. Vanuit het toetsingskader van de Europese Habitatrichtlijn is het noodzakelijk om te beoordelen of er sprake is van mogelijke negatieve effecten (zowel in de aanlegfase als na realisatie) op de kwalificerende natuurwaarden in het gebied. In de Lemselermaten zijn met name vegetaties van de klasse der Kleine zeggen (associatie van Vetblad en Vlozegge), de klasse der matig voedselrijke graslanden (Blauwgrasland) en van de Dwergbiezen-klasse (o.a. Draadgentiaan associatie) aanwezig. Deze vegetatietypen zijn met name gevoelig voor veranderingen in de waterhuishouding. Daarom zijn de effecten de bronbemaling en opstuwing van de beek tijdens de aanlegfase beoordeeld, alsmede de invloed van de nieuwe wegsloten op de waterhuishouding in de Lemselermaten. Uit de beoordeling van de bronbemaling blijkt dat er geen wezenlijke invloed op de Lemselermaten optreedt. Uit de worse case benadering blijkt dat de hydrologische ingrepen net de begrenzing van de Lemselermaten bereikt. Dit is echter een tijdelijke situatie tijdens het plaatsen van een duiker. De kwetsbare vegetatietypen blijven ruim buiten de invloedssfeer van het befnvloedingsgebied. Door de wegsloten zijn eveneens geen negatieve effecten te verwachten. De mogelijk drainerende werking van de wegsloten wordt opgeheven door de overige aanwezige watergangen in het gebied.

blad 1 van 13

Landelijk gebied



Inhoud i 1.1

oranjewoud

Biz.

1.2

Inleiding Aanleidingen doel Werkwijze

3 3 3

2 2.1 2.2

Toetsingskader Habitatrichtlijn Vegetatietypen Lemselermaten

4 4 5

3 3.1 3.2 3.2.2 3.2.2 3.3

Onderzoeksresultaten Beschrijving ingrepen Hydrologische berekening invloedgebied Situatie in de aanlegfase Situatie na realisatie Conclusies globale effectbeoordeling

6

Conclusies ecologische effectbeoordeling Kaartbijiagen Kaartl Kaart 2 Kaart3

blad2van 13

150355-1 Vegetatie 150355-2 Flora Ontwerpplan oostelijk trace N343 Weerselo

Landelijk gebied

6 6 6 8 9

11



^-*—--. QlailJeWOUCI

Inleiding 1*1

Aanleiding en doe! Sinds 1998 werkt de Provincie Overijssel aan een nieuw plan om de verkeersveiligheid te verbeteren. Een van de middelen om deze doelstelling te bereiken is het aanpassen van de verkeerssituatie op de provinciate traversen, waaronder in Weerselo. Voor de situatie in Weerselo worden drie alternatieven voorgesteld: een westelijke rondweg, een verbetering van de huidige Traverse (N343), of een oostelijk trace. Het laatst genoemde alternatief ligt tot op 50 meter afstand van het Habitatrichtlijngebied Lemselermaten (zie kaart 3). Dit gebied is aangewezen vanwege het voorkomen van twee habitattypen van voedselarme tot matig voedselrijke bodem en wateren. Vanuit het toetsingskader van de Europese Habitatrichtlijn is het noodzakelijk om te beoordelen of er sprake is van mogelijk negatieve effecten op de kwalificerende natuurwaarden in het gebied. Bij de beoordeling moeten de effecten van zowel de aanleg als het gebruik van het wegtrace worden beoordeeld. Doel Het doel van de effectbeoordeling is de haalbaarheid van het trace in beeld brengen binnen de kaders van de Habitatrichtlijn.

1.2

Werkwijze Met het onderzoek naar de invloed van de aanleg en het gebruik van het oostelijk trace van de rondweg, op de waarden waarvoor het gebied is aangewezen, moeten de volgende vragen inhoudelijk voldoende beantwoord worden: 1. 2. 3.

Heeft de aanleg en het gebruik van het oostelijk trace van de rondweg mogelijk negatieve effecten op de kwalificerende habitattypen? Zo ja, zijn deze effecten significant negatief voor de kwalificerende waarden waarvoor het beschermde gebied is aangewezen? Indien er significante effecten te verwachten zijn, zijn er dan maatregelen mogelijk om deze effecten wegte nemen of te verzachten?

Om deze vragen te beantwoorden is de volgende werkwijze gevolgd:

Werkstap 1: bepalen be'imloedingsgebied De kwalificerende vegetatietypen zijn met name gevoelig voor veranderingen in de hydrologie. Om mogelijke effecten te bepalen is het beTnvloedingsgebied van het wegcunet en de bermsloten op grond- en oppervlaktewaterstromen bepaald (worse casebenadering). Daarbij is zowel gekeken naar de situatie in de aanlegfase als na de realisatie.

Werkstap 2: globale effectbeoordeling Op basis van het globaalvastgestelde bemvloedingsgebied en de verspreidingsgegevens van de betreffende vegetatietypen is bepaald of effecten mogelijk zijn. De resultaten van deze globale effectbeoordeling zijn beschreven in het rapport.

blad 3 van 13

Landelijk gebied



OFanjewoud

Toetsingskader 2,1

Habitatrichtlijn De Habitatrichtlijn richt zich op natuur van Europees gehalte. De regeling omvat een lijst van natuurtypen (habitattypen) en soorten die internationaal bescherming behoeven. De habitattypen van Europees belangzijn opgenomen in Annex I van de Habitatrichtlijn. De soorten van Europees belang, waarvoor gebieden aangewezen dienen te worden, zijn opgenomen in Annex II van de Habitatrichtlijn. Voor de onder de Habitatrichtlijn aangemeld natuurgebieden geldt een hoge mate van bescherming. Activiteiten die de gebieden zouden kunnen bemvloeden dienen getoetst te worden aan instandhoudingdoelstellingen. De Nederlandse regering heeft de Lemselermaten voorgedragen als Speciale beschermingszone (SBZ) in het kader van de Habitatrichtlijn. De Europese Commissie (EC) dient deze lijst te bekrachtigen door de gebieden te plaatsen op de lijst van communautair belang. Zodra de EC de lijst publiceert, is het toetsingskader van art. 6, leden 2, 3, en 4, van toepassing. Hoewel de Europese Commissie nog geen lijst heeft vastgesteld van gebieden van communautair belang (internationale lijst van SBZ in het kader van de Habitatrichtlijn), dient de overheid er wel voor te waken dat de huidige kwaliteit van de genomineerde gebieden in de tussentijd niet verslechtert. De Lemselermaten is op de lijst van Nederlandse Habitatrichtlijngebieden opgenomen vanwege het belang als groeiplaats voor de volgende habitattypen: Habitattype

Plantengemeenschap volgens Schaminee

3130

7230

Oligotrofe tot mesotrofe stilstaande wateren met vegetatie behorend tot de Oeverkruid-orde (Littorelletalia uniflorae) en/of de Dwergbiezen-klasse (Isoeto-Nanojuncetea) Alkalisch laagveen)

Qanssen, 2003) 6Ab, 6Ac, 6Adl, 28Aal, 28Aa2,28Aa4

9Ba2,16Aal

Toelichtingplantengemeenschappen Wetenschappelijke naam

Nederlandse naam

6Ab 6Ac 6Adl

Potamion graminei Hydrocotylo-Baldellion Littorello-Eleocharitetum

Verbond van ongelijkbladig fonteinkruid Verbond van Waternavel en Stijve moerasweegbree Naaldwaterbies-associatie

o ^

9Ba2 16Aal

Campylio-Caricetum Dioicae C/rs/o Dissecti-Molinietum

Associatie van Vetblad en Vlozegge Blauwgrasland

j; ^

28Aal 28Aa2 28Aa4

Cicendietum Filiformis Isolepido-Stellarietum uliginosae Digitarlo-lllecebretum

Draadgentiaan-associatie Associatie Van Borstelbies en Moerasmuur Grondster-associatie

2 m

blad4van 13

Landelijk gebied


2.2


Vegetatietypen Lemselermaten Op basis van de flora en vegetatiegegevens van de provincie Overijssel zijn in de Lemselermaten met name vegetaties van de klasse der Kleine zeggen (associatie van Vetblad en Vlozegge), de klasse der matig voedselrijke graslanden (Blauwgrasland) en van de Dwergbiezen-klasse (o.a. Draadgentiaan associatie) aanwezig. Uit de vegetatiekaart (kaart 1:150355-1) blijkt dat met name van het blauwgrasland een groter oppervlak aanwezig is, aan de noordzijde van het gebied. Uit de verspreidingsgegevens van de Provincie blijkt dat, van de Dwergbiezen-klasse en de klasse der Kleine zeggen, tevens kenmerkende soorten aanwezigzijn in het gebied. Op de vegetatiekaart is dit niet of nauwelijks zichtbaar. Enkele kenmerkende soorten staan weergegeven op de verspreidingskaart (zie kaart 2:150355-2). Alle kwalificerende vegetatietypen bevinden zich op 250 - 350 m of meervan het oostelijk wegtrace.

blad 5 van 13

Landelijk gebied



Onderzoeksresultaten 3.1

Besehrijving ingrepen Het oostelijk trace is geprojecteerd aan de westzijde van de Lemselermaten (zie kaart 3), waar het plaatselijk het beekdal doorsnijdt. Het beekdal bestaat uit het bodemtype 'beekeerdgrond' (pZg23) met een humushoudende tot iets venige bovengrond van hoogstens 40 cm. Ten behoeve van het wegcunet zal, ter plaatse van het beekdal, de venige bovengrond worden afgegraven en opgevuld met zand. Daar bovenop wordt een zandlichaam van maximaal 1 meter aangebracht. De weg zal aan beide zijden worden voorzien van bermgreppels(sloten) met een diepte van 60 cm beneden het huidige maaiveld. Op de plaats waar de weg de Weerseler beek snijdt wordt een duiker aangelegd. Voor de plaatsingvan deze duiker moet gedurende vijf werkdagen de beek worden omgeleid (of het water omgepompt). Voor aanleg van de duiker zal een bronbemaling moeten worden toegepast. Het peil van de beek zal tijdens deze werkzaamheden gelijk blijven dan wel iets stijgen door opstuwing (hoogstens 10 cm).

3.2

Hydrologische berekening invloedgebied De vegetatietypen van de associatie van Vetblad en Vlozegge en het Blauwgrasland zijn met name gevoelig voor veranderingen in de waterhuishouding. Om de effecten van het oostelijk trace in beeld te brengen, zijn twee situaties van belang: 1. aanlegfase: de bronbemaling en opstuwing van de beek tijdens de plaatsingvan de duiker; 2. na realisatie: de invloed van de wegsloten op de waterhuishouding in de Lemselermaten.

3.2.1

Situatie in de aanlegfase Om de radius van invloed van de bronbemaling te berekenen is een niet-stationaire berekening uitgevoerd met het computer programma JVlicrofem. De invloed van het oppervlaktewater op de grondwaterstand is niet betrokken in het model, aangezien gegevens wat betreft de bodemweerstand van de beek ontbreken. De grondwaterstand verlaging als gevolg van de bemaling wordt in het model dus niet gecompenseerd door infiltratie van oppervlakte water. De uitkomst van de berekening kan dus beschouwd worden als een worse-case situatie. De berekening is gebaseerd op volgende uitgangspunten: De doorlatendheid van de Twente formatie bedraagt 10 m/dag; De dikte van de Twente formatie bedraagt maximum 5m; De bergingscoefficient van het freatisch watervoerend pakket bedraagt 0,5 (-); De benodigde grondwaterstand verlaging bedraagt 1,5m; De oppervlakte van de bouwput is 10mx5m; De diepte van de bouwput is 2,5 m; De bouwput wordt niet voorzien van waterkeringsmaatregelen; Deze uitgangspunten zijn gebaseerd op de gegevens uit REGIS en DINO,

blad 6 van 13

Landelijk gebied



oranjewoud

Uit de berekening blijkt dat het benodigde onttrekkingsdebiet ca. 5-10m3/h bedraagt en dat na ca. 5 dagen de invloedsradius van de bemaling ca. 50 m bedraagt. De invloedsradius wordt hier gedefinieerd als de 5 cm verlagingscontour. Het ruimtelijke verloop van de peilverlaging in het freatische grondwater 5 dagen na de start van de bemaling wordt in figuur 1 weergegeven.

Peilverlaging freatisch grondwater 5 dagen na start bemaling

10

20

30

40

70

50

afstand van bouwkuip (m)

Rguur li ruimtelijk verloop van peilverlaging in het freatisch grondwater Om het effect van de opstuwing in de Weerseler beek te berekenen is gebruik gemaakt van de analytische formule van Edelman. Daaruit blijkt dat, na een peilverhoging in de beek van 10 cm gedurende 5 dagen, de stijging van het freatische grondwater kleiner dan 5 cm zou bedragen op een afstand van 30 m van de beek. Het ruimtelijke verloop van de peilverhoging in het freatische grondwater, 5 dagen na de start van de opstuwing, wordt in figuur 2 weergegeven.

Peilverhoging freatisch grondwater 5 dagen na opstuwing Weerseler beek 19 -,

__^^™____^_^^________~]

mE - 8 8 0) O) 0

D

5 >

*4 -

"
9

*

*^-^«, ^^"^*^^fs

R -

^—-*^_ ^—"*^~-*~~-«.

n0

4

8

12

16

20

24

28

32

36

40

afstand van de beek (m)

Rguur2: ruimtelijk verloop van de peilverhoging van het freatisch grondwater

bladZvan 13

Landelijk gebied


3.2.2


oranjewoud

Situatie na rea lisa tie De weg zal worden voorzien van bermsloten, die 0,6 m beneden het huidige maaiveld komt te liggen. De bermsloten liggen in een zandondergrond (Formatie van Twente). De richting van het grondwater in het freatisch pakket is zuidoost- noordwest gericht (zie figuur 3).

gemiddelde grondwaterstanderi freatisch pakket 1990 -1997

4 Kilometers

schmal 1:25000

Figuur 3i Isohypsen freatisch pakket (brom REGIS9 provincie Overijssel) Ter plaatse van het wegtrace liggen gebieden met verschillende grondwatertrappen. Ter plaatse van het beekdal is de grondwatertrap III* (GHG 0,25 - 0,4 m -mv; GLG 0,8 1,2 m -mv). Buiten het beekdal bevindt zich het trace in een gebied met grondwatertrap VI (GHG 0,4 - 0,8 m -mv; GLG > 1,2 m -mv) of VII (GHG 0,8 -1,4 m - mv; GLG > 1,2 m -mv). De grondwatertrappen in de omgeving van Weerselo staan weergegeven in figuur 4 (zie volgende bladzijde). Het waterpeil van de Weerseler beek, ter hoogte van de Dolland dijk, is 17,4 m N.A.P. (dit is 0,5 m -mv). In de beek wordt een vast peil gehandhaafd. Op basis van de grondwatertrappen kan een wegsloot, waarvan de slootbodem op 0,6 m -mv ligt, theoretisch met name in de winterperiode in het beekdal invloed hebben op de grondwaterstand (en daarmee op de voorjaarsgrondwaterstand), De slootbodem bevindt zich circa 0,1 m beneden het peil van de Weerseler beek. Door het peil in Weerseler beek en de watergangen aan de zuidzijde van de Weerseler beek (o.a. beeklopen), wordt de invloed van de wegsloten tenietgedaan.

bladSvan 13

Landelijk gebied



oranjewoud

Aan de noordzijde van de beek vormt de Weerseler beek zelf een buffer op mogelijke invloed door de wegsloten ten noorden van de Lemselermaten. De wegsloten hebben dan ook geen invloed op de grondwaterstand in de omgeving van de Lemselermaten.

Figuur 4: grondwatertrappen omgeving Weerselo

33

Conclusies globale effectbeoordeling Uit de beoordeling van de bronbemaling blijkt dat er geen wezenlijke invloed op de Lemselermaten optreedt. Uit de berekeningen blijkt dat na 5 dagen de hydrologische effecten van de werkzaamheden, ten behoeve van het plaatsen van een duiker onder de rondweg, net de gebiedsgrens van de Lemselermaten bereikt. De kwetsbare vegetatietypen (zie kaart 1) blijven ruim buiten de invloedssfeer van het bemvloedingsgebied.

blad 9 van 13

Landelijk gebied

projectnr. 1 5381-1 50355 9 november 2004, revisie 01 150355 rapport definitief


De freatische grondwaterstandsverlaging als gevolg van de bemaling (na 5 dagen) is in de orde van enkele centimeters. Deze waarde is kleiner dan de te verwachten dagelijkse natuurlijkegrondwaterfluctuatie. Door de wegsloten zijn eveneens geen negatieve effecten te verwachten. De mogelijk drainerende werking van de wegsloten wordt opgeheven door de overige aanwezige watergangen in het gebied.

blad 10 van 13

Landelijk gebied



Conclusies ecologische effectbeoordeling De kwetsbare vegetatietypen bevinden zich op circa 250 m of meervan het voorgenomen wegtrace. Uit de beoordeling van de bronbemaling blijkt dat de meest ingrijpende hydrologische ingreep (bronbemaling) net de begrenzing van de Lemselermaten bereikt. Dit is echter een tijdelijke situatie tijdens het plaatsen van een duiker. Deze berekening is gemaakt vanuit de 'worse case* benadering. Dat wil zeggen dat in de praktijk, de invloed minder ver zal reiken. De kwetsbare vegetatietypen blijven ruim buiten de invloedssfeer van het berekende bemvloedingsgebied. Door de wegsloten zijn eveneens geen negatieve effecten te verwachten. De mogelijk drainerende werking van de wegsloten wordt opgeheven door de overige aanwezige watergangen in het gebied en het daar gehandhaafde waterpeil. Het oostelijk trace heeft op basis van de onderzoeksresultaten geen negatief effect op het habitatrichtlijngebied Lemselermaten.

blad 11 van 13

Landelijk gebied



Kaartbijlagen Kaart 1: vegetatiekaart Kaart 2: verspreidingskaart flora Kaart 3: Ontwerpplan oostelijk trace N343 Weerselo

Kaartbijlagen

Landelijk gebied



oranjewoud

Kaart 3; Ontwerpplan oostelijk trace N343 Weerselo

—

BLAD tft

i

|

Kaartbijlagen

Landelijk gebied

Ge vi fciyd / / - 0J--Z004

bij Ontwerpptan in

t 5000

profiel Een begrip In Nederland Met ongeveer 1800 werknemers en ruim tienduizend opdrachten per jaar is Oranjewoud een van de grootste advies-en ingenieursbureaus in Nederland. We zijn ruim een halve eeuw actief op het brede terrein van infrastructuur, bouw, stedelijke inrichting, natuurontwikkeling, milieu, vastgoedzaken en vrijetijdsvoorzieningen. Daarbinnen bieden we als een van de weinige partijen de combinatie van idee en verwezenlijking; van ingenieurswerk en daadwerkelijke realisatie binnen een organisatie. Dat staat nietalleen garantvoor haalbare plannen, maar ook voor een hoogwaardige uitvoering. Voor onze opdrachtgevers is dat een vertrouwd gevoel. Sterk in team werk Oranjewoud werkt voor en samen met overheden, bedrijven en instellingen. Van lokale tot landelijke overheid, van handel tot Industrie, van midden- en kleinbedrijf tot multinational, van non-profitsector tot particulier; alle opdrachtgevers zijn belangrijk. Daarbij combineren we onze sterke eigen inbreng met respect voor de kennis en kunde van de opdrachtgever. Partnership is dan ookaltijd hetuitgangspunt. Raad en daad op maat Het dienstenpakket van Oranjewoud mag breed worden genoemd. We verzorgen binnen onze werkgebieden het gehele traject van studie, advies, ontwerp, planvoorbereiding en directievoering tot realisatie, beheer en onderhoud. Al naar gelang de wens van de opdrachtgever nemen we hierbij een speciflek gedeelte, een combinatie van meerdereonderdelenofhetheletrajectopons.

oranjewoud Vestigingen Hoofdkantoor Directie, Stafdiensten, Koningin Wilhelminaweg 11 Postbus 24 8440 AA Heerenveen Telefoon: (0513) 63 45 67 Telefax: (0513) 63 33 53 Heerenveen Groningen, Friesland, Drenthe, secretariaat Business unit Bouw & Vastgoed Tolhuisweg 57 Postbus 24 8440 AA Heerenveen Telefoon: (0513) 63 45 67 Telefax: (0513) 63 33 53 Deventer Overijssel, Gelderland, secretariaat Business unit Stad & Ruimte

Zutphenseweg 310 Postbus 321 7400 AH Deventer Telefoon: (0570) 67 94 44 Telefax: (0570) 63 72 27 Almere -Stad Noord-Holland, Utrecht, Flevoland, secretariaat Business unit Object & informatie Wisselweg i Postbus 10044 1301 AA Almere-Stad Telefoon: (036) 530 80 oo Telefax: (036) 533 8189

Capelle aan den IJssel Creatief en dynamisch Het brede werkterrein en de grote verscheidenheid aan activiteiten vindt zijn weerslag in de samenstelling van ons personeelsbestand. We bieden werkaan afgestudeerden op zowel mbo, hbo als academisch niveau. Oranjewoud staat voor werken in een gevarieerde, enthousiaste omgeving met een dynamische uitstraling en volop kansen voor nieuwe uitdagingen, verantwoordelijkheden en doorgroeimogeUjkheden. Eigen initiatief, flexibiliteit, creativiteit en teamwerkzijnvanzelfsprekendheden binnen ons bureau. Altijd binnen handbereik Oranjewoud is met vijf grote en een aantal kleinere vestigingen altijd binnen handbereik. Onze medewerkers | staan hierdoor ook in letterlijke zin dicht bij de opdracht| gevers, waardoor wij in alle regio's slagvaardig te werk | kunnen gaan. De landelijke business units zijn op vrijwel al | onze regionale vestigingen vertegenwoordigd. Zo combi| neren we inzicht in landelijke ontwikkelingen met een I diepgaandekennisvanlokaleomstandigheden.

Zuid-Holland, Zeeland, secretariaat Business unit Bodem & Water Rivium Westlaan 72 2909 LD Capelle aan den IJssel Postbus 8590 3009 AN Rotterdam Telefoon: (010) 23517 45 Telefax: (010) 23517 47 Oosterhout Noord-Brabant, Limburg, secretariaat Business unit Sport & Techniek Beneluxweg 7 Postbus 40 4900 AA Oosterhout Telefoon: (0162) 48 70 oo Telefax: (0162) 451141 Locatie Geleen Wlijnweg3 Postbus 17 6160 AA Geleen Telefoon: (046) 478 92 22 Telefax: (046) 478 92 oo

Onze buitenlandse activiteiten zijn ondergebracht in Oranjewoud International B.V., met bureaus in Antwerpen, I 1 Dresden en Budapest. 2 www.oranjewoud.nl

Tevens locaties in: Groningen, Assen, Stadskanaal, Schoonebeek, Jisp en Goes -chloorvrij gebleelct papier- prof-990914

OPDRACh

Prov PROJECT

Effectl

STATUS

Defii

Ecologische effectbeoordeling Oostelijke trace rondweg Weerselo

Recommend Documents