DVŮR KRÁLOVÉ NAD LABEM
Správní obvod Dvůr Králové nad Labem se nachází v centrální části Královéhradeckého kraje a sousedí s dalšími správními obvody našeho kraje. Na severu malým území hraničí s Libereckým krajem a další část severní hranice tvoří hranice se správním obvodem Trutnov, na východě a jihovýchodě sousedí se správním obvodem Náchod a Jaroměř, na jihu se správním obvodem Hradec Králové a na východě a severovýchodě s obcemi správního obvodu Hořice a Nová Paka. Má celkem 28 obcí. Svou rozlohou i počtem obyvatel se řadí mezi středně velké správní obvody. Dvůr Králové nad Labem je jediným městem, počet obyvatel k 31.12. 2003 tvořil necelých 60 procent obyvatel správního obvodu. Na třetině území se rozkládají lesy a více než polovinu plochy tvoří zemědělská půda. Správní obvod se nachází na obou březích horního toku řeky Labe, lemovaných lesními masívy. Hydrogeologicky má území mimořádný vodohospodářský význam, jedná se o jeden z největších zdrojů kvalitní pitné vody v Královéhradeckém kraji. Při minerálních pramenech založil hrabě Špork koncem 17. a začátkem 18. století lázně Kuks. Dochované stavby zdobené mistrovskými sochami Matyáše Bernarda Brauna spolu s kamenným Betlémem v nedalekém lese jsou dnes národními kulturními památkami. Nejvyšším bodem správního obvodu je vrchol Zvičina s výhledem na nejvyšší české hory Krkonoše, který shlíží do královédvorského údolí z výšky 671 metrů n. m. Dvůr Králové nad Labem, jedno z věnných měst královen, je znám díky jedné z největších evropských zoologických zahrad, historické tradici textilního průmyslu, který mu dal přízvisko „český Manchester“a v neposlední řadě díky tradici umění foukání a barvení skleněných perel. Dnes se zde vyrábí skleněné ozdoby na vánoční stromečky. Obyvatelstvo správního obvodu patří svým věkovým průměrem k nejstarším v kraji. Podobně jako v ostatních správních obvodech došlo i zde k nárůstu neúplných rodin na úkor rodin úplných v období mezi dvěma posledními sčítáními. Pozitivní je, že jejich nárůst doznal nejnižší dynamiku (pouze o čtvrtinu) v kraji. Obyvatelstvo trápí i značná nezaměstnanost, která se sice drží pod desetiprocentní hranicí, ale je čtvrtá nejvyšší v kraji.
24
Správní obvody obcí s rozšířenou působností – Královéhradecký kraj 2004
DVŮR KRÁLOVÉ NAD LABEM Věková struktura obyvatelstva 2003
Struktura pozemků zastavěné plochy a nádvoří 1,7%
ostatní plochy 6,6%
vodní plochy 1,2%
orná půda 38,2%
lesní pozemky 33,8%
zahrady 3,8% trvalé travní porosty 13,8%
ovocné sady 0,8%
Obyvatelstvo podle věku k 31. 12. 2003 Celkem Celkem 0 - 14 15 - 64 65 + Index stáří1) Průměrný věk 1)
Muži
27 063 4 119 19 047 3 897 94,6 40,1
Ženy
13 146 2 108 9 539 1 499 71,1 38,5
13 917 2 011 9 508 2 398 119,2 41,6
počet osob ve věku 65 + na 100 dětí ve věku 0 - 14 let
Základní demografické údaje Živě narození 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Zemřelí
346 310 339 291 255 241 226 266 239 232 238 234 258
Přirozený přírůstek
358 330 353 350 352 335 346 328 296 316 289 320 304
Přírůstek stěhováním
-12 -20 -14 -59 -97 -94 -120 -62 -57 -84 -51 -86 -46
Celkový přírůstek
-46 64 -64 -57 60 99 25 -1 71 9 -17 0 6
Sňatky
-58 44 -78 -116 -37 5 -95 -63 14 -75 -68 -86 -40
Rozvody
210 211 180 142 150 135 125 131 123 107 145 132 108
Střední stav obyvatel
Potraty
55 59 77 79 73 96 80 76 38 65 82 77 88
. 257 195 181 131 157 125 125 138 109 91 93 109
27 732 27 725 27 708 27 611 27 535 27 519 27 474 27 395 27 370 27 340 27 223 27 146 27 083
Obyvatelstvo a domy v retrospektivě (SLDB – podle územní struktury platné k 1. 3. 2001) Počet obyvatel celkem v sídle SO ORP Počet domů1) celkem v sídle SO ORP 1)
1869
1880
1890
1900
1910
1921
1930
1950
1961
1970
1980
1991
2001
38 045 8 365
38 181
39 220
39 807
43 771
39 173
42 175
31 505
32 039
30 395
30 194
27 724
27 231
8 902
10 898
13 201
17 566
15 615
18 839
16 083
16 904
16 828
17 911
16 976
16 381
5 564
5 696
5 713
5 947
6 230
6 253
7 036
6 992
6 110
5 951
5 852
5 626
5 663
1 049
1 104
1 133
1 239
1 544
1 598
2 118
2 449
2 403
2 490
2 635
2 755
2 803
do roku 1950 uvedeny domy celkem, v letech 1961 až 2001 pouze domy trvale obydlené
Správní obvody obcí s rozšířenou působností – Královéhradecký kraj 2004
25
DVŮR KRÁLOVÉ NAD LABEM Ekonomická aktivita obyvatelstva podle výsledků sčítání lidu, domů a bytů v tom
z toho
zaměstnané osoby
Ekonomicky aktivní celkem
z toho celkem
pracující důchodci
ženy na mateřské dovolené1)
nezaměstnaní
Ekonomicky neaktivní nepracující celkem důchodci
děti, žáci, studenti, Nezjištěná ekonomická učni aktivita a ostatní závislé osoby
Správní obvod celkem Celkem 1991 v% Celkem 2001 v% v tom: muži ženy
14 675 100,0 13 860 100,0
14 409 98,2 12 929 93,3
932 6,4 525 3,8
7 644 6 216
7 161 5 768
231 294
Celkem 1991 v% Celkem 2001 v% v tom: muži ženy
9 065 100,0 8 521 100,0
8 902 98,2 7 969 93,5
557 6,1 346 4,1
482 5,3 100 1,2
163 1,8 552 6,5
4 627 3 894
4 341 3 628
149 197
100
286 266
1)
793 5,4 203 1,5
266 1,8 931 6,7
13 049 100,0 13 232 100,0
5 705 43,7 6 397 48,3
7 237 55,5 6 125 46,3
x 139 x
483 5 532 203 448 7 700 Sídlo správního obvodu
2 406 3 991
3 099 3 026
82 57
7 911 100,0 7 789 100,0
3 346 42,3 3 777 48,5
4 504 56,9 3 600 46,2
x 71 x
3 217 4 572
1 403 2 374
1 799 1 801
40 31
v roce 1991 včetně osob na další mateřské dovolené (do 3 let věku dítěte) a osob pobírajících rodičovský příspěvek
Struktura ekonomicky aktivního obyvatelstva podle odvětví (ze zjištěných odvětví; SLDB 2001) doprava, pošty a telekomunikace 4,3%
obchod, opravy motor. vozidel a spotř.zboží 11,1%
školství, zdravotn., veterin. a sociální činnosti 9,6%
pohostinství a ubytování 3,7%
peněžnictví a pojišťovnictví 1,0%
stavebnictví 10,0%
činn. v oblasti nemov., služ.pro podniky, výzkum 3,3%
Ostatní 15,5%
veřejná správa, obrana soc.zabezpečení 3,5% průmysl 43,9%
ostatní veřejné a osob.služby 4,0%
zemědělství, lesnictví, rybolov 5,5%
Nezaměstnanost k 31. 12. 2003 Uchazeči o zaměstnání celkem Celkem Sídlo SO ORP 1)
26
z toho (%)
ženy
Index počtu osoby se absolventi změněnou uchazečů a pracovní 2003/2002 mladiství (%) schopností
Volná pracovní místa
Počet uchazečů na 1 volné místo
Registrovaná míra nezaměstnanosti (%)1) 2002
2003 celkem
ženy
1 372
52,8
12,2
15,5
111,7
96
14,3
8,86
9,90
8,48
781
53,4
12,3
14,3
111,9
38
20,6
8,19
9,17
10,71
registrovaná míra nezaměstnanosti je počítána na počet ekonomicky aktivních podle SLDB k 1. 3. 2001
Správní obvody obcí s rozšířenou působností – Královéhradecký kraj 2004
DVŮR KRÁLOVÉ NAD LABEM Ekonomické subjekty se sídlem na území správního obvodu k 31. 12. 2003 Struktura podle odvětví činnosti
Ekonomické subjekty podle počtu zaměstnanců Počet zaměstnanců
Celkem neuvedeno bez zaměstnanců 1-5 6 - 19 20 - 99 100 - 499 500 - 999 1 000 a více
v tom
Počet subjektů celkem
v sídle správního obvodu podíl celkem (%)
5 692 1 244 3 636 594 131 72 12 1 2
3 672 767 2 376 372 92 54 8 1 2
v ostatních obcích podíl celkem (%)
100,0 20,9 64,7 10,1 2,5 1,5 0,2 0,0 0,1
2 020 477 1 260 222 39 18 4 -
zdravotní a soc.péče 1,7%
ostatní 11,5%
zemědělství 7,8%
vzdělávání 1,1% činnosti v obl.nemovitostí 12,3%
100,0 23,6 62,4 11,0 1,9 0,9 0,2 X x
průmysl 16,9%
finanční zprostředkování 2,0% doprava, skladování a spoje 2,4%
stavebnictví 12,3% ubytování a stravování 4,8%
obchod, opravy motor. vozidel 27,1%
Ekonomické subjekty podle právní formy Počet subjektů celkem Celkem z toho: fyzické osoby z toho: zapsané v obchodním rejstříku obchodní společnosti z toho: akciové společnosti družstva státní podniky
v tom v sídle správního obvodu podíl celkem (%)
v ostatních obcích podíl (%)
celkem
5 692
3 672
100,0
2 020
100,0
4 949 25 309 19 13 4
3 195 19 223 12 7 3
87,0 0,6 6,1 5,4 0,2 0,1
1 754 6 86 7 6 1
86,8 0,3 4,3 8,1 0,3 0,0
Struktura subjektů podle odvětví činnosti zemědělství, lesnictví, rybolov
Správní obvod
průmysl
Sídlo SO ORP
stavebnictví obchod, opravy motor. vozidel a spotř. zboží
Ostatní obce
doprava a spoje
Kraj celkem 0%
finanční zprostředkování 20%
40%
60%
80%
100%
veřejná správa, školství, zdravotnictví ostatní
Největší zaměstnavatelé Název JUTA , a.s. Dvůr Králové nad Labem TIBA , a.s. Dvůr Králové nad Labem Vánoční ozdoby, DUV - družstvo Dvůr Král.n. L. STROJTEX a.s. Dvůr Kráové n. L. PETER - GFK spol. s r.o. Kocbeře
Převažující činnost tkaní jutařských tkanin tkaní textilií zpracovatelský průmysl výroba kovodělných výrobků výroba dílů a příslušenství pro motorová vozidla
Správní obvody obcí s rozšířenou působností – Královéhradecký kraj 2004
27
DVŮR KRÁLOVÉ NAD LABEM Bytový fond podle výsledků sčítání lidu, domů a bytů Trvale obydlené byty z toho byty celkem
Správní obvod celkem
1991 2001 rozdíl rozdíl v % Sídlo správního obvodu 1991 2001 rozdíl rozdíl v % 1) 2)
v rodinných domech
v bytových domech
5 604 5 921 317 5,7 2 682 2 878 196 7,3
4 219 3 982 -237 -5,6 3 376 3 199 -177 -5,2
10 017 10 067 50 0,5 6 172 6 173 1 0,0
Neobydlené byty
na 1 000 obyvatel1)
na 100 cenzových domácností
361,3 369,7 8,4 x 363,6 376,8 13,3 x
90,4 89,7 -0,7 x 90,4 90,2 -0,2 x
celkem
1 417 1 920 503 35,5 369 610 241 65,3
podíl na bytovém fondu celkem
2)
2)
12,4 16,0 3,6 x 5,6 9,0 3,4 x
na 1 000 obyvatel1) 51,1 70,5 19,4 x 21,7 37,2 15,5 x
v SLDB 2001 včetně cizinců s dlouhodobým pobytem v procentních bodech
Podíl neobydlených bytů na bytech celkem v roce 2001
Vybrané ukazatele bytové výstavby z toho
Dokončené byty celkem 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 1)
28
v rodinných domech
27 23 51 66 57 75 32
13 21 20 18 28 23 18
v bytových domech 11 21 26 11 32 -
v nástavbách, přístavbách a vestavbách 3 2 7 6 15 11 11
Průměrná obytná plocha 1 dokončeného bytu v m2
Průměrná hodnota dokončené stavby v tis. Kč1)
88,8 78,0 71,2 65,3 72,3 66,9 91,0
3 263 1 470 2 336 2 076 1 790 3 100 1 951
hodnota stavby je uvedena bez hodnoty pozemku
Správní obvody obcí s rozšířenou působností – Královéhradecký kraj 2004
Zrušené byty celkem 9 7 2 7 8 10 4
DVŮR KRÁLOVÉ NAD LABEM Obyvatelstvo ve věku 15 a více let podle pohlaví a nejvyššího ukončeného vzdělání podle výsledků sčítání lidu, domů a bytů 1991 celkem Obyvatelstvo celkem v tom se vzděláním (v %): základní včetně neukončeného střední odborné bez maturity vč. vyučených úplné střední odborné s maturitou 1) úplné střední odborné s maturitou vč. vyučených s maturiítou nástavbové studium vyšší odborné vysokoškolské bez vzdělání nezjištěno 1)
2001
muži
ženy
celkem
muži
ženy
22 306
10 549
11 757
22 912
11 060
11 852
36,6 37,7 3,7
28,1 46,8 2,8
44,2 29,5 4,5
24,8 42,1 4,3
18,3 50,4 3,2
30,9 34,4 5,4
16,3 . 0,1 4,1 0,4 1,3
15,8 . 0,0 5,0 0,3 1,1
16,7 . 0,1 3,2 0,4 1,5
18,5 2,0 1,0 5,9 0,3 1,0
17,8 1,4 1,0 6,7 0,2 1,0
19,2 2,6 1,1 5,1 0,3 0,9
v roce 1991 včetně vyučených s maturitou
Postavení správního obvodu v kraji ve vybraných ukazatelích (kraj = 100 %)
Podíl orné půdy na celkov é rozloze
93,6
Podíl lesní půdy na celkov é rozloze
109,4 91,2
Hustota oby v atelstv a Podíl městského oby v atelstv a
87,5
Průměrný v ěk
100,8
Podíl živ ě narozených mimo manželstv í
111,5 110,4
Podíl narozených v obci současného by dliště*) Podíl oby v atelstv a s VŠ v zděláním*)
78,7
Míra ekonomické aktiv ity (ek.akt./oby v . starší 15 let)*)
100,0
Podíl samostatně činných na ekonomicky aktiv ních celkem*)
101,7
Podíl zaměstnaných v e službách*)
81,0
Míra nezaměstnanosti
124,7
Počet nezaměstnaných na 1 v olné pracov ní místo
149,0
Podíl domácností jednotliv ců*)
99,0
Podíl rodin se záv islými dětmi*)
97,1
Dokončené by ty na 1 000 oby v atel v letech 1997-2003
70,5
Podíl dok. by tů v RD na celk. počtu dok. by tů (1997-2003)
115,1
Podíl by tů s 2 a v íce cenzov ými domácnostmi*)
100,0
Podíl by tů s připojením na kanalizační síť*)
87,1
Podíl by tů s připojením na ply n ze sítě*)
110,0
Účast v e v olbách do Ev ropského parlamentu 2004 Data jsou k 31. 12. 2003, není-li uv edeno jinak *) SLDB 2001
60
88,1 70
80
90
100
110
120
130
Správní obvody obcí s rozšířenou působností – Královéhradecký kraj 2004
140
150
160
29