Duurzamer werfbeheer. Leefmilieu Brussel BODEMBESCHERMING. Effecten van de werf op het milieu. Sébastien BREELS. MATRIciel

Duurzamer werfbeheer Effecten van de werf op het milieu

Leefmilieu Brussel

BODEMBESCHERMING Sébastien BREELS MATRIciel

Doelstellingen van de presentatie ●

Meedelen wat de belangrijkste reglementeringen zijn inzake bodembescherming op bouwwerven

●

De voornaamste activiteiten overlopen waar bodemdegradatie tijdens de bouw van een gebouw bij komt kijken

●

Pistes aanreiken om de overlast van de werf op de bodem te verminderen

Opmerking: Interventie ‘BODEM’ in parallel brengen met de interventie ‘LUCHt & WATER’? Alsook ‘GEVAARLIJK AFVAL’ 2

Plan van de uiteenzetting ●

Herinnering: belangrijkste reglementeringen in het BHG

●

Aandachtspunten voor bodembescherming vóór en tijdens de werf ►

Aspecten met betrekking tot bodemverontreiniging › in verband met bouwactiviteiten (bv. brandstofverliezen/wegvloeien van gevaarlijke producten/zuur water, enz.)

►

Aspecten met betrekking tot de intrinsieke kwaliteit van de bodem › In verband met bodembewerkingsactiviteiten (bv. afgraven grond/beheer van grond in wacht/bodembescherming, enz.) 3

Herinnering: belangrijkste reglementeringen ●

Risicoactiviteiten en bodems opgenomen in de inventaris van verontreinigde bodems ►

2009-03-05 Verordening inzake het beheer en de sanering van verontreinigde bodems (update 2011)



Er moet een erkenning van de toestand van de bodem worden uitgevoerd door een persoon die bevoegd is in de vakgebied "bodemverontreiniging": › 1° bij een ongeval dat de bodem of het grondwater heeft verontreinigd of toevallige ontdekking van een dergelijke verontreiniging

› 2° vóór elke vervreemding van zakelijke rechten op een grond waarop een risicoactiviteit werd of wordt uitgevoerd en vóór elke overdracht van de desbetreffende milieuvergunning › 3° vóór elke nieuwe risicoactiviteit op een site (opgenomen in het BBHR van 17/12/2009 of onder http://www.bruxellesenvironnement.be/Templates/Professionnels/informer.aspx?id=32668

› 4° vóór elke activiteit op het grond die werd geïdentificeerd als vervuild of waarvoor er sterke aanwijzingen van vervuiling bestaan volgens de inventaris › 5° na de uitbating van een risicoactiviteit

4


Ontdekking van bodemverontreiniging tijdens de uitvoering van uitgraafwerken ►

2009-03-05 Verordening inzake het beheer en de sanering van verontreinigde bodems (update 2011)



Een erkenning van de toestand van de bodem moet gebeuren op percelen die de grond afbakenen waar deze ontdekking werd gedaan, binnen een door het BIM vastgestelde periode De erkenning van de staat van de bodem is ten laste van: › de persoon die de uitgraafwerken doet of

› namens wie deze werken worden uitgevoerd of, bij gebreke daaraan, › de houder van zakelijke rechten 

Administratieve procedure bepaald door hetzelfde besluit en terug te vinden via: http://www.bruxellesenvironnement.be/Templates/Professionnels/niveau2.aspx?maintaxid=11673&ta xid=11673 5


Wanneer moet men een prospectieve bodemstudie doen? ►

Als exploitant van een risicoactiviteit of als aanvrager van een milieuvergunning:



1 - In geval van een risicoactiviteit, studie uit te voeren › Vóór de beëindiging van de activiteit › Vóór de overdracht van de milieuvergunning voor de activiteit › Vóór de toekenning van een verlenging van de milieuvergunning voor deze activiteit



2 - In geval van een milieuvergunningaanvraag of verlenging van een milieuvergunning voor een risicoactiviteit



3 - In geval van een aanvraag van een milieuvergunning, zelfs zonder risicoactiviteit, voor een grond die is opgenomen in categorie 0 van de bodeminventaris en als de beoogde installatie: › een uitgraving omvat › van die aard is dat ze een eventuele latere behandeling van de verontreiniging belemmert

6

› van die aard is dat ze de blootstelling van mensen/het milieu aan het risico verhoogt

Herinnering: belangrijkste reglementeringen ►

Karakterisering van de bodems volgens 2009-12-17 - BBHR tot vaststelling van de interventienormen en saneringsnormen



Categorie 0: potentieel verontreinigde percelen



Categorie 1: niet-verontreinigde percelen



Categorie 2: licht verontreinigde percelen zonder risico



Categorie 3: verontreinigde percelen zonder risico



Categorie 4: verontreinigde percelen die momenteel worden onderzocht of behandeld

7


Hoe weet ik of mijn grond is opgenomen in de inventaris van de bodemtoestand? 

VIA kaart van de bodemtoestand: Identificatiefiches van elk perceel dat is opgenomen in de inventaris met gedetailleerde informatie (Informatie wordt slechts ter info gegeven!)



VIA aanvraag van een bodemattest bij het BIM: › Enige volledige document › Enige officiële en verplichte document om een grond te verkopen of een risicoactiviteit over te dragen

Tool: Kaart van de bodemtoestand: http://geoportal.ibgebim.be/webgis/inventaire_sol.phtml

Aanvullende informatie: http://www.bruxellesenvironnement.be/Templates/Professionnels/informer.aspx?id=33584 8

Herinnering: belangrijkste reglementeringen

9


10


11


Wie doet de erkenningsstudies van de bodemtoestand en welke procedure wordt er gevolgd? ►

2009-12-17 - BBHR tot vaststelling van de interventienormen en saneringsnormen

 Studies via een erkende expert en volgens vastgelegde procedure: http://app.bruxellesenvironnement.be/listes/?nr_list=EPS00011 

Erkenning van de bodemtoestand:

› aan het licht brengen van eventuele bodem/waterverontreiniging omvang/aard/herkomst › Bepaalt of het al dan niet nodig is om een gedetailleerde studie te doen volgende de interventienorm en saneringsnormen 

Gedetailleerde studie › Als de erkenningsnormen worden overschreden › Om de omvang en de aard van de verontreiniging te bepalen › 3 types verontreiniging: enig (bodem - duidelijk herkenbaar - één verantwoordelijke) / 12 gemengd (bodem - door meerdere personen in niet duidelijk identificeerbare


Wie doet de erkenningsstudies van de bodemtoestand en welke procedure wordt er gevolgd?  Studies via een erkend expert en volgens een vastgelegde procedure: 

Onderzoek van het risico: › Voor gemengde of weesverontreinigingen › Bepaald naargelang het risico voor de volksgezondheid (blootstelling van mensen) en het milieu (ecosystemen/verspreiding naar naburige gronden, enz.)



Project voor risicobeheer: › Voor gemengde of weesverontreinigingen › Bepaalt de wijze en het type toe te passen uitvoering voor de reiniging › Bepaald op basis van efficiëntie/kostprijs/uitvoeringstermijn/impact op milieu

› Doelstelling à het risico wegnemen tot de waarden van de saneringsnormen 

Saneringsproject: › Voor enige verontreiniging › Saneringstechniek gebaseerd op het BATNEC-principe (Beste Available

13


Wie doet de erkenningsstudies van de bodemtoestand en welke procedure wordt er gevolgd?  Studies via een erkend expert en volgens een vastgelegde procedure: 

Saneringswerken OF risicobeheermaatregelen: › Uitgevoerd door een geregistreerde aannemer bodemsanering http://app.bruxellesenvironnement.be/listes/?nr_list=EAS0001

› Naargelang het geval: IN-SITU-technieken (zonder uitgraving) of EX-SITU (uitgraven en afvoeren naar een erkende stortplaats of verwerkingscentrum of uitgraving en oppervlaktebehandeling zonder afvoer) 

Eindevaluatie: › Door verontreinigingsexpert + onderworpen aan Leefmilieu Brussel ter validatie



Eindverklaring: › Uitgegeven door Leefmilieu Brussel na validatie van de eindevaluatie

› Valideert de naleving van de bodemverordening en de voorwaarden die zijn vastgelegd in het saneringsproject of risicobeheerproject (naargelang het type 14 verontreiniging)


15


De regelgevende herinnering BODEM moet in overweging worden genomen, naast de regelgevende herinnering WATER (cfr. presentatie "Overlast van de werf met betrekking tot lucht en water")

16

Aandachtspunten voor bodembescherming

Bodembescherming is meer dan één regelgevend kader in verband met verontreiniging, of sanering… …maar ook… …goede praktijken om de bodems tijdens de werffase te beschermen, en goede praktijken om de bodem te respecteren als bron van leven en regelaar van ons milieu…

17

Aandachtspunten voor bodembescherming ●

Goede praktijken om de impact van werven te beperken: WATER/BODEM  ASPECTEN I.V.M. VERONTREINIGING ►

Beschermende maatregelen in de voorbereidings- en opvolgingsfase van de werf



Een werfzoneplan opstellen met daarop: › De beschermde zones › De opslagzones voor materialen en opslagvoorwaarden › De opslagzones voor afval › De opslazones voor

gevaarlijk afval 

Afbakening van gevoelige zones op de site: › Behouden vegetatie / zones die worden beplant › Specifieke vochtige zones / beschermde zones…

18


Goede praktijken om de impact van werven te beperken: WATER / BODEM  ASPECTEN I.V.M. VERONTREINIGING 

Bepaling van de specifieke voorzieningen en installaties die nodig zijn voor de bevoorrading, de opslag en het onderhoud indien er koolwaterstoffen of gevaarlijke producten lekken(bv.: bevoorrading in een geïdentificeerde en 'beveiligde' zone/waterdichte zone/aanwijzing van een verantwoordelijke voor de opslag en behandeling van de producten)

19


Goede praktijken om de impact van werven te beperken: WATER / BODEM 



Plannen van de zones voor opslag en bewaring van gevaarlijke producten en gevaarlijk afval met gepaste containers. Elk product dat het water en de bodem kan veranderen moet afgedekt worden opgeslagen in het zone die 100% van de opgeslagen vloeistof kan tegenhouden

Definitie van het afvoerprincipe van afvalwater (bv.: werfbarakken…)

20

Aandachtspunten voor bodembescherming 

Uitvoering van de installatie van een geschikte behandeling (bv.: bezinking/neutralisatie, ...) van waswater dat cementmelk bevat (bv.: mobiele betoninstallaties…)



Werfmachines in perfecte werkstaat houden om verlies van brandstof/smeermiddel te voorkomen. Opslag van machines buiten de sensibele invloedszone

21

Aandachtspunten voor bodembescherming 

Aanwezigheid van het nodige materiaal om snelle interventies te beheren in geval van accidentele verspreiding van verontreinigende stoffen



Bepalen van een was- en onderhoudszone op de werf (grote werven)



Informatieprincipe op de werf › De gidsen voor goede praktijken en brochures ter beschikking stellen › Communiceren over de aangenomen milieubepalingen › Ervoor zorgen dat iedereen de bewegwijzering goed begrijpt › Informeren over de specifieke milieurisico's van een operatie

› Regelmatig herinneren aan de toe te passen richtlijnen op de werf; › Partnerbedrijven sensibiliseren 22


Goede praktijken om de impact van werven te beperken: BODEM  ASPECTEN I.V.M. DE INTRINSIEKE KWALITEIT ►

De bodem, een levende omgeving



Al onze verplaatsingen te voet, onze gemotoriseerde trajecten, onze economische activiteiten, onze landbouwbedrijven..., alles wordt gedaan op de grond, en niets gebeurt zonder bodem: het is een levensruimte, de basis van alles



Naast water hangt het leven af van de bodem: › Hij voorziet de planten van water en voedingsstoffen › Hij herbergt tal van levende organismen › Hij dient als een buffer en filter › Hij regelt de watercyclus en beschermt tegen overstromingen › Hij zuivert het water dat wordt gebruikt voor voeding

23


Goede praktijken om de impact van werven te beperken: BODEM  ASPECTEN I.V.M. DE INTRINSIEKE KWALITEIT ►




De bodem bestaat meestal uit een biologisch actieve toplaag 'bouwland' (horizon A), een minder rijke laag die echter zeer gevoelig is voor verdichting (horizon B) en naargelang het geval een 'onderlaag' (horizon C) De bescherming MOET minstens betrekking hebben op Horizons A en B

24


Goede praktijken om de impact van werven te beperken: BODEM



De bovenste laag van de bodem, ook wel bodem, horizon A of humus genoemd:

› Eigenschappen:humusrijk, goed gekoloniseerd door de wortels, rijk aan organismen en voedingsstoffen, donkerbruine kleur. › Dikte:15 tot 35 cm. › Functies:plaats waar organische stoffen door levende organismen worden omgezet in humus en voedingsstoffen voor planten. 

De ondergrond, horizon B genoemd: › Eigenschappen:gekoloniseerd door wortels en organismen, lichtbruine tot donkere roestkleur.

› Dikte:30 tot 80 cm. › Functies:reservoir voor water en voedingsstoffen, bevat de verankeringswortels 

Het oudermateriaal, horizon C of moedergesteente genoemd: › Eigenschappen:sedimenten of losse rotsen die weinig of niet verbrokkeld zijn. › Functies:moedermateriaal dat aan de oorsprong ligt van de bodemvorming, watertank, kan verankeringswortels bevatten.

25


Goede praktijken om de impact van werven te beperken: BODEM 

Belang van de uitgraving en afzonderlijke opslag van de twee bodemlagen



Het inzaaien van de afzettingen kan worden voorzien om: › De kwaliteit en de biologische activiteit van de grond te handhaven › Oppervlakte-erosie te voorkomen › Stof te verminderen



Het principe van het afgraven en vervangen van de grond moet het mogelijk maken om de verzakking en verdichting van de grond te beperken om de doordringbaarheid van de grond en het waterabsorptievermogen ervan te bewaren Voorbeelden: › Herhaaldelijke passages op de aanwezige bodem vermijden (voorrang aan rotatie op de as en achteruitrijden) - Afgraven van laag A door te rijden op horizon A - Afgraven van horizon B door te rijden op horizon C

26


Goede praktijken om de impact van werven te beperken: BODEM Voorbeelden:

› Interventies tijdens regenachtige periodes verbieden › Voorrang verlenen aan voertuigen met rupsbanden of voertuigen met minimale bodemdruk en hoge transportcapaciteit en/of bodembescherming voorzien

› De grondafzettingszones mogen niet dienen als afzettingszones voor materieel, materialen of als doorgangszone voor mensen of voertuigen 

Bepaling van maatregelen om de bestaande te bewaren vegetatie en biotopen te beschermen  cfr. uiteenzetting "Beschermen & maximaliseren van de fauna en flora" Voorbeeld: › bij werven in ontwikkeling op een al beplante en te bewaren site 27


Goede praktijken om de impact van werven te beperken: BODEM

28


Goede praktijken om de impact van werven te beperken: BODEM ►




Er moet bijzonder opgelet worden dat het afval zich niet verspreidt op de werf

› Een afvalopslagzone met afdekking aanduiden van containers indien nodig ('zwerfafval' vermijden!)

› Vermijden van verlies tijdens het vullen van de containers of het ophalen

› Begraven van afval in een stortput of vermengen in aanaardingsgrond is verboden!!! (zelfs voor 'inert' of 'ongevaarlijk' afval!!) 

Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de kwaliteit van de uitgegraven grond en aanaardingsgrond (indien verschillend van 'gezonde’ uitgravingsgrond) › Bij twijfel de mogelijke vervuiling van de uitgegraven grond controleren om de vervanging te verbieden › Bij de aanvoer van 'externe' grond op de site controleren of deze geen vervuiling 29 bevat


Goede praktijken om de impact van werven te beperken: BODEM ►




Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de kwaliteit van de uitgegraven grond en aanaardingsgrond (indien verschillend van 'gezonde’ uitgravingsgrond) › Bij twijfel de mogelijke vervuiling van de uitgegraven grond controleren om de vervanging te verbieden › Bij de aanvoer van 'externe' grond op de site controleren of deze geen vervuiling bevat

Opmerking: Voorwaarden voor hergebruik van uitgegraven grond in het BHG: http://documentation.bruxellesenvironnement.be/documents/IF_SOL_ConditionsTerresRemblai2 010_FR.PDF

30

Voordelen van een goed bodembeheer ►


 Oordeelkundige hergebruik van grondmaterialen op de site verlaagt de kosten  Een correct teruggeplaatst bodem absorbeert zonder problemen het regenwater/afvloeiend water

 Daling van de risico's voor gebouwen on-site door het behoud van de drainagekwaliteiten

 Behoud van de ecologische bodemkwaliteit  Daling van de behoefte aan sproeien en bijdrage aan de daling van het overstromingsrisico

 Vrijwaring van de bodem als natuurlijke hulpbron 31

Interessante tools, websites, enz.: ●

Gids voor duurzaam bouwen: http://guidebatimentdurable.bruxellesenvironnement.be/fr/accueil?IDC=3 



●

Fiche MAN 00 – Procedure voor het beheer van het project, de werf en de bouw Fiche NAT00 - Valoriseren, bescherpen en ontwikkelen van het natuurlijke milieu bij duurzaam bouwen en op het bouwperceel

BIM: milieuvergunning http://www.bruxellesenvironnement.be/Templates/Professionnels/niveau2.aspx ?maintaxid=11669&taxid=11669

●

BIM: Verontreinigde bodems http://www.bruxellesenvironnement.be/Templates/Professionnels/niveau2.aspx?main taxid=11680&taxid=11680

32

Interessante tools, websites, enz.: ●

Richtlijn werf - kanton Neuchâtel (CH) Dienst milieubescherming SCPE www.ne.ch/environnement/construction

●

Bouwen met vrijwaring van de bodem Federale Bureau voor milieu, bos en landschap (OFEFP) www.environnement-suisse.ch

●

Eco-Advies - professionele ecogidsen http://www.ecoconseil.org/decouvrirnos-actions/conception-d-outils-et-de-documents/eco-guides-professionnels

●

Groene werf: http://www.chantiervert.fr/index.php

33

●

Wat u moet onthouden van de uiteenzetting

Veel activiteiten in verband met de werf kunnen de bodem vervuilen of aantasten: Om de impact van deze activiteiten te beperken, is het noodzakelijk om: ►

Een organisatieplan van de werf op te stellen met daarin alle milieuproblemen in verband met het risico van verslechtering van de bodem (en het water)

►

zowel het begrip verontreiniging als biologische afbraak van de bodem in overweging te nemen (in verband met de grondbewerking)

►

De minst vervuilende producten en technieken voor te schrijven, terwijl de gewenste kwaliteit behouden blijft

►

De verschillende beroepen informeren over en sensibiliseren voor de milieuproblematiek en de genomen maatregen op de werf 34

Contact MATRIciel s.a. Sébastien BREELS

Projectmanager & milieupool Place de l’Université 25, Etg.2. 1348 Louvain-la-Neuve 

: 010 / 24.15.70

E-mail: [email protected]

DANK U… 35

Duurzamer werfbeheer. Leefmilieu Brussel BODEMBESCHERMING. Effecten van de werf op het milieu. Sébastien BREELS. MATRIciel

Recommend Documents