Duurzaam in je element

Jaarverslag 2011

Duurzaam in je element Bijdragen aan een aantrekkelijk milieu om in te leven en te werken

Directie

Raad van Commissarissen

ir. A.J.H.M. Stuifzand (algemeen directeur)

ir. F. Keun (president-commissaris)

N.A.M. Arnoldussen QC (financieel directeur)

drs. H.H. Meijer (commissaris)

W.H.J.M. Derksen (commercieel directeur)

ing. W.A.M. Kuypers (commissaris)

Inhoudsopgave Voorwoord

3

Altijd al duurzaam

4

Terug- en vooruitblik

6

Met cultuur & recreatie in je element

8

Met gezondheidszorg in je element

10

De medewerkers van Kuijpers in hun element

12

Met onderwijs in je element

14

Onder elk gebouw een duurzaamheidsconcept

16

Met industrie in je element

18

Met bedrijfshuisvesting in je element

20

Jaarrekening en accountantsverklaring

22

Al vier generaties in ons element Als het met een bedrijf jarenlang bijzonder goed gaat, wil dat niet zeggen dat het succes duurzaam is en goede resultaten een vanzelfsprekendheid zijn. Ons bedrijf draait mede op projecten en in projecten kan het mis gaan. Als we door eigen toedoen enkele projecten in 2011 uit de hand hebben laten lopen, dan ondervinden we daar de negatieve gevolgen van. We raken er niet van in paniek, maar zuur is die appel wel. Het goede nieuws is: we leren er ook van! We zien op welke punten we het projectmanagement kunnen verbeteren. En we hebben nu helder voor ogen welke stappen we moeten zetten om ‘de beste in het bouwproces’ te worden. Struikelen, opstaan, de juiste stappen zetten. Het verslag over 2011 draagt de titel ‘Duurzaam in je element’. Het begrip ‘duurzaam’ bestond nog niet in de tijd dat ons bedrijf al een duurzame onderneming was en maatschappelijk verantwoord ondernemerschap toonde. Kuijpers is al duurzaam vanaf de eerste dag. Al vier generaties lang. Vreemd is dat niet: duurzaamheid is een intrinsieke waarde van een familiebedrijf, dat van generatie op generatie wordt doorgegeven, toekomstbestendige klantrelaties aangaat, medewerkers weet te binden en te boeien en altijd de lange termijn voor ogen heeft. Duurzaamheid kent vele facetten en die passeren alle de revue in dit verslag. De persoonlijke verhalen, interviews met opdrachtgevers en projectbeschrijvingen laten zien dat duurzaamheid in onze genen zit. En dat we in ons element zijn als we klanten en medewerkers in hun element kunnen brengen. Nu en in de toekomst! Ton Stuifzand algemeen directeur

04-05

Duurzaamheid kent vele facetten. Het raakt alle kanten van de bedrijfsvoering en heeft betekenis voor alle producten en diensten die een bedrijf levert. Ton Stuifzand, algemeen directeur van Kuijpers: ‘Uiteindelijk is Kuijpers een bedrijf dat niet zijn winst wil maximaliseren, maar dat zijn winst optimaliseert. Want alles wat we doen, is gestoeld op de duurzaamheidsgedachte die al vanaf dag één leidend is. In 2011 was dat niet anders dan vijfentachtig jaar geleden.’

Altijd al duurzaam ‘Een familiebedrijf is van zichzelf een duurzame onderneming’,

zijn we niet alleen gegroeid van 200 naar 800 medewerkers,

stelt Stuifzand. ‘Een familiebedrijf wordt van generatie op

we hebben vooral ook een enorme kwalitatieve groei door-

generatie doorgegeven. Het is geënt op duurzaamheid.

gemaakt. Ons streven om de beste in het bouwproces te zijn,

Daarom richten we ons altijd op de lange termijn en maken

sluit daar volledig bij aan. We realiseren projecten waar we

we plannen waarbij we vijf of tien jaar vooruitkijken. Een

vroeger niet eens van durfden dromen.’

familiebedrijf hoeft niet te presteren omwille van de aandeelhouders. Bij beursgenoteerde bedrijven gelden heel andere

‘Daar komt bij dat we ook veel dichter bij onze klanten zijn

randvoorwaarden. Groei is voor ons geen strategische

gaan staan’, zegt Wilfred Derksen, die als commercieel

doelstelling, eerder een gevolg van goed vakmanschap,

directeur medeverantwoordelijk is voor de duurzaamheid

tevreden klanten en tevreden medewerkers. We streven

van de klantrelaties. ‘Voor technisch aangelegde mensen is

op de eerste plaats duurzame relaties met onze klanten

een soepele communicatie met opdrachtgevers lang niet

en medewerkers na.’

altijd een aangeboren talent. Daarom investeren we ook daar in. Coaches begeleiden onze commerciële mensen, zodat ze

Luisteren, aandacht geven

met aandacht kunnen luisteren naar een klant en vanuit onze

‘Die medewerkers zijn de levensader van het bedrijf’, vult Claus

kennis van de klant en de persoonlijke relatie met de juiste

Arnoldussen aan, financieel directeur van het bedrijf. ‘Ook in

adviezen komen. Omdat we focussen op specialistische

een moeilijke tijd bezuinigen we niet op het opleiden van

marktsegmenten, weten we ook veel van onze klanten: hoe

onze mensen. Onze opleidingsbudgetten liggen aanzienlijk

ze werken, wat hun doelstellingen zijn, waar hun behoeften

hoger dan het branchegemiddelde. Met goed opgeleide en

liggen en wie hun klanten zijn. Door onze betrokkenheid,

gemotiveerde mensen kun je ook in de toekomst sterk zijn.’

kennis en aandacht voelen klanten zich gewaardeerd en

Hij constateert dat kwalitatief goede mensen bovendien weer

komen ze terug.’ Stuifzand beaamt dat. ‘Als je al tien jaar voor

nieuwe goede mensen aantrekken. ‘In de afgelopen tien jaar

een klant werkt, moet je niet denken dat het nog steeds

v.l.n.r. Bob Bloemers, Ton Stuifzand, Wilfred Derksen en Claus Arnoldussen

dezelfde klant is als toen. Die klant is veranderd. En als het

ingrijpen. ‘Ons doel is de energiekosten te verlagen en het

goed is, ben je als technisch dienstverlener in diens veran-

gebouw verder te verduurzamen.’ Ook met Balanced Earth

dering mee opgelopen.’

is Ecopartners actief. ‘Warmte koude opslag (wko) is een duurzame vorm van bodemenergie. Maar er is meer uit te

Klanten ontzorgen

halen als de energievragende installaties in het pand en

Wie mee verandert met de wensen en eisen uit de markt, is

de energievoorziening optimaal op elkaar zijn afgestemd.

vanzelf een innovatief bedrijf. ‘Dat we ongeveer 60 procent

Met ons monitoringsysteem en onze kennis zorgen we

van onze omzet generen uit activiteiten die niet langer dan

daarvoor.’ Bijzonder is ook dat Kuijpers zijn klanten volledig

vijf jaar bij ons bestaan, laat wel zien dat we innovatief zijn’,

ontzorgt. Voor financieringsconcepten voor duurzame

oordeelt Stuifzand. Bob Bloemers, manager duurzame

energievoorzieningen is een samenwerking aangegaan

energie van Kuijpers Ecopartners neemt deze voorzet

met De Lage Landen, onderdeel van Rabobank.

onmiddellijk aan. ‘Een van de speerpunten van ons strate-

Bloemers: ‘We bieden de totale exploitatie van de energie-

gische beleidsplan is energie en duurzaamheid. In dat kader

centrale aan, waarbij we een optimaal klimaat garanderen

werd begin 2011 Kuijpers Ecopartners als zelfstandige

tegen vooraf vastgestelde kosten.’ Momenteel onderzoekt

business unit in de markt gezet. Het onderdeel houdt zich

Kuijpers Ecopartners de mogelijkheden om de activiteiten in

volledig bezig met energiebesparing en duurzame energie-

windenergie en zonne-energie uit te breiden. ‘Op het gebied

oplossingen. Daarvoor bieden we verschillende concepten

van led-verlichting hebben we al samenwerking gevonden

aan.’

met Philips.’ Hij concludeert: ‘De techniek schrijdt voort en de ontwikkelingen gaan snel. Je moet gespecialiseerde partners

Bloemers geeft als voorbeeld Blue Buildings. Op thermo-

om je heen verzamelen. Dan leg je een betere propositie

grafische foto’s geven blauwtinten aan dat er geen energie

neer bij je opdrachtgever.’

weglekt uit een gebouw. Rode tinten vragen juist om

06-07

Terug- en Terugblik Voor de bouwsector was 2011 een bijzonder lastig jaar. De

klanten werd tot speerpunt verheven. Klanten ontwikkelen

complete bouwketen stond voor de uitdaging een nieuwe

zich, dus is het zaak in die dynamiek als professionele, klant-

weg te vinden in de ontstane economische situatie.

gedreven, anticiperende technisch dienstverlener mee te

Architecten en bouwondernemingen werden al eerder met

ontwikkelen. Klantgericht werken als kritieke succesfactor.

een terugloop in hun opdrachten geconfronteerd. Dat maakte het voor een bedrijf als Kuijpers redelijk voorspelbaar hoe de

Los van de resultaatcijfers, werden andere doelen ruimschoots

marktsituatie zich voor het installatiewerk zou ontwikkelen:

behaald: een hoge werknemerstevredenheid tegenover een

verre van gunstig.

laag ziekteverzuim, stevige investeringen in het ontwikkelen van medewerkers, het aantrekken van veelbelovende dan wel

Ondanks de terughoudende markt, leek het een topjaar te

topgekwalificeerde nieuwe mensen, een voorbeeldige

worden voor Kuijpers. Iedereen droeg zijn of haar steentje

lancering van de nieuwe business unit Kuijpers Ecopartners,

bij - en méér dan dat - aan het realiseren van de ambitieuze

plus een versterking van de bedrijfscultuur, die al generaties

doelstellingen, vastgelegd in het strategische beleids-

lang is geënt op trots en kwaliteit.

document ‘Op weg naar 2013’. Tot november leek ook het netto resultaat gelijke tred te houden met de groeiende omzet. Enkele teleurstellende projecten zorgden in het laatste kwartaal echter voor een terugslag. Een zuur leermoment, dat tot maatregelen leidde om herhaling te voorkomen: het beheren van de relatie met

vooruitblik Vooruitblik Kuijpers gaat 2012 in vanuit een versterkte marktpositie. Ruim

In 2012 is de economische toestand van het land allerminst

800 medewerkers telt het bedrijf bij aanvang van het nieuwe

gezond. Dat stelt het adaptief vermogen van Kuijpers op

jaar. Het brengt Kuijpers in de slotfase van het strategische

de proef. Vernieuwing wordt vooral in nieuwe concepten

beleidsplan ‘Op weg naar 2013’. Aan de hierin geformuleerde

gevonden: uitbreiding van de dienstverlening om klanten

doelstellingen wordt niet getornd: groei in kwaliteit blijft

maximaal te ontzorgen en gegarandeerde continuïteit te

centraal staan, om uiteindelijk de positie te verwerven van

bieden. Allianties met marktpartijen, zoals leasemaatschap-

‘de beste in het bouwproces’.

pijen en bouwondernemingen, verbeteren de propositie van het bedrijf en versterken de advieskracht. Vanuit deze

In 2012 blijft het bedrijf focussen op specifieke markten:

netwerkgedachte ontstaan nieuwe product-marktcombi-

gezondheidszorg, onderwijs, cultuur & recreatie, bedrijfshuis-

naties. Ook met opleidingsinstituten en kennisinstellingen

vesting en industrie. In de langetermijnfocus staat de klant

wordt de samenwerking geïntensiveerd.

voorop. Samen met een hoge werknemerstevredenheid vormt dit de basis van verdere groei. Het ontwikkelen van de

Het streven is de kwaliteiten van Kuijpers beter zichtbaar

competenties van medewerkers zorgt voor kwaliteitsborging;

te maken. Door aan naamsbekendheid te werken, moet

zij krijgen doorgroeimogelijkheden, onder andere via

uiteindelijk bij (potentiële) opdrachtgevers, marktpartijen en

Management Development-programma’s. Echte mensen

toekomstige medewerkers een voorkeur worden gecreëerd.

met echte oplossingen maken uiteindelijk het verschil!

Als merk wil Kuijpers de aantrekkingskracht van het bedrijf

Het verwerven van goede, gekwalificeerde medewerkers is

verder vergroten en zich aan de top installeren.

de springplank naar het acquireren van mooie projecten.

08-09

Wim Pijbes, Rijksmuseum Amsterdam

Foto: Myra May

‘We conserveren erfgoed en brengen het over aan volgende generaties’

Wim Pijbes, directeur-bestuurder van Stichting Rijksmuseum, voelt zich eerder bouwprojectmanager dan museumdirecteur. In 2013 gaat het Rijksmuseum volledig open. Na tien jaar verbouwen is het dan klaar om jaarlijks twee miljoen bezoekers te ontvangen.

Rekkelijken en preciezen Toen Wim Pijbes in 2008 als directeur aantrad, was de

want anders hoef je het ook niet te bewaren.’ Ook het

verbouwing van het Rijksmuseum al jaren gaande. De

gebouw waarin dat gebeurt, is een toonbeeld van duur-

opdrachtgever voor de verbouwing is de Rijksgebouwendienst;

zaamheid. ‘Het Rijksmuseum is gebouwd voor de eeuwig-

Stichting Rijksmuseum is huurder van het pand. Kuijpers heeft

heid. Het is als een soort kasteel neergezet, overgedimensio-

de complete werktuigbouwkundige installaties aangelegd,

neerd en veel te zwaar. In die tijd bouwde men niet anders;

inclusief een warmte koude opslag. Wko is een duurzame

het gebouw is duurzaam van zichzelf.’ Hij vervolgt: ‘Vroeger

oplossing voor het klimaatbeheer die in de museumwereld

bedacht men bouwkundige oplossingen voor klimaatissues.

geen gemeengoed is. ‘Met de wko-installatie verwachten

Baksteen is van zichzelf een duurzaam materiaal; er zit

we de energierekening laag te kunnen houden.’

vertraging is. Aan de andere kant had men vroeger niet te maken met honderdduizenden bezoekers. Wat dat betreft is

‘Klimaat en veiligheid zijn voor ons de belangrijkste overwe-

er wel techniek nodig om het klimaat in de hand te houden.’

gingen’, zegt Pijbes, die stelt dat de meningen verdeeld zijn over hét ideale museumklimaat. ‘Je hebt daar rekkelijken en

Ook tijdens de verbouwing staat duurzaamheid centraal.

preciezen in. Maar niemand weet wat op de lange duur de

Zo zijn de ondergrondse energiecentrale en de ondergrond-

invloed is van een wisselende luchtvochtigheid die zich tussen

se leidinggangen gemakkelijk toegankelijk gemaakt voor de

bepaalde marges beweegt. Je kunt het meten op ieder

onderhoudsmonteurs. Ook wanneer er nieuwe technologie

moment, maar je kunt niet voorspellen wat het over een

beschikbaar komt, zijn er geen breekwerkzaamheden nodig

periode van honderd jaar doet.’ Hij stelt dat de normen die het

voor de installaties. ‘We gebruiken duurzame materialen,’

Rijksmuseum hierin hanteert heel rigide zijn. ‘Het houdt voor

legt Pijbes uit, ‘die een lange levensduur hebben en niet te

een gebouw bijzonder veel in als je een bepaalde klimaatklasse

snel slijten. Daarom ook ligt er in het atrium travertin en

voorschrijft. Er zit dan ook een ongelooflijke hoeveelheid

geen tapijt.’ Pijbes verheugt zich op de heropening van zijn

techniek in dit gebouw.’

museum: ‘Het eindresultaat mag er zijn. Ik ben blij als het straks weer open is.’

Lange levensduur Duurzaamheid is in wezen een kernactiviteit van het Rijks-

Film: Wim Pijbes,

museum. ‘ We conserveren erfgoed en brengen het over aan

directeur-bestuurder

volgende generaties’, zegt Pijbes. ‘ We presenteren het ook,

Stichting Rijksmuseum

10-11

Geen fouten De duurzaamheid van het leven zelf is de missie van het laboratorium. Virusziekten, zoals tuberculose, vogelgriep, influenza, kunnen immers honderden, duizenden en zelfs miljoenen besmettingen tot gevolg hebben. Het Rotterdamse laboratorium stelt zich tot doel de aard van deze gevaarlijke virussen te achterhalen, zodat ze bestreden kunnen worden. De veiligheidsnormen voor biocontainment zijn streng in dit zogeheten klasse 3+ laboratorium. De virussen waarmee men vanaf 2013 gaat werken, mogen onder geen beding de buitenwereld bereiken. Daarvoor zijn verschillende veiligheidsbarrières ingericht. ‘Een laboratorium van deze omvang en met deze mate van borging is uniek in Nederland,’ zegt directeur Martje Fentener van Vlissingen. ‘We hebben zes jaar

Vraag willekeurige Nederlanders waaraan zij waarde hechten en de meesten zullen zeggen: ‘Mijn gezondheid en de gezondheid van mijn naasten’. Binnen het in aanbouw zijnde laboratorium van het Erasmus Medisch Centrum staat de volksgezondheid centraal. Onder strenge condities gaan onderzoekers er, onder andere, onderzoek doen naar gevaarlijke en overdraagbare virussen. Kuijpers voorziet het lab van technische installaties op de 25e, 26e en 27e verdieping. Die krijgen een plaats in 2.900 m2 techniekruimte, ter ondersteuning van een laboratorium van 1.500 m2.

voorbereiding achter de rug. Wat we hier bouwen, is hightech.

eerder als een hoogwaardige machine’, zegt Henri Scholten,

Er is geen ruimte voor fouten.’ Voorafgaand aan het feitelijke

projectmanager Huisvesting. ‘En als die machine niet goed

installatiewerk wordt alles eerst getest.

functioneert, heeft dat enorme consequenties. Daarom zijn we blij dat we Kuijpers aan boord hebben. Je ziet de meer-

Ervaring telt

waarde die Kuijpers heeft vanwege hun ervaring in

Edo Schraa is verantwoordelijk voor het facilitymanagement

de farmacie en chemie.’

van het laboratorium. Hij benadrukt hoe er ‘in extremo’ op veiligheid wordt gelet. Zo is de redundantie ingebouwd, wat

Het laboratorium is niet het eerste project van Kuijpers bij

betekent dat alle systemen meervoudig zijn uitgevoerd, zodat

Erasmus MC. De relatie met het medisch centrum gaat vele

alles blijft functioneren, ook wanneer één of meer onderdelen

jaren terug. Voor Kuijpers is het laboratorium van Erasmus MC

defect raken. ‘Er is altijd een primaire en een secundaire schil

een uniek project, waarbij het bedrijf zijn kracht kan laten

voor de containment. De afgevoerde lucht gaat door meer-

zien in het managen en uitvoeren van complexe installatie-

dere hepa-filters. Het afvoerwater desinfecteren we eerst,

werkzaamheden, zoals voor cleanrooms, laboratoria en

maar wordt vervolgens ook nog in een kill-tank gekookt.

omgevingen waar met radioactiviteit wordt gewerkt.

Ons laboratorium moet je niet zien als een gebouw, maar

Martje Fentener van Vlissingen, Erasmus MC Rotterdam

‘ Een laboratorium van deze omvang is uniek in Nederland’

12-13

Mogelijkheden. Dat woord hoor je vaak wanneer je met medewerkers van Kuijpers spreekt. Ze hebben het dan over de mogelijkheden om te groeien in het vak. Of over de mogelijkheid een opleiding te volgen waarmee je nieuwe competenties verwerft. ‘Met goede mensen maak je het verschil’. Daarover zijn Nick Boogh, Michiel van Kessel, Conny Versteeg, Wisam Alkailani en Anja Baijens (v.l.n.r.) het eens. Vijf gepassioneerde medewerkers die op-en-top in hun element zijn.

Alles onder de knie ‘Ik werd hier meteen met mijn voornaam aangesproken’, zegt

Ik heb nu een persoonlijk ontwikkelingsplan. De mogelijkheid

de 23-jarige eerste monteur Nick Boogh over zijn entree bij

om te studeren is voor mij heel belangrijk.’

Kuijpers in 2011. ‘Ik voelde me vastzitten bij mijn vorige werkgever, een groot en internationaal installatiebedrijf.’

Op mijn stekkie

Nick maakte de overstap, kwam terecht bij de vestiging

‘Als je fijne collega’s hebt en het klikt, dan heb je veel meer

Den Haag en vroeg meteen een opleiding aan. Hij wilde

voor elkaar over.’ Voor directiesecretaresse Conny Versteeg,

doorstromen naar werkvoorbereider, want stilstaan is voor de

werkzaam bij de vestiging Arnhem, is het duidelijk dat ‘de

ambitieuze monteur geen optie. ‘Straks kan ik als werkvoor-

mensen het hem doen’. Zij vindt het belangrijk dat iedereen

bereider een back-up zijn voor de mensen in de buitendienst.

met plezier naar zijn werk gaat. Op dat punt heeft zij haar

Later wil ik junior projectleider worden en doorgroeien naar

voelsprieten uitstaan. ‘In overleg met de vestigingsleiding

projectleider. Dat lijkt me zwaar genoeg voor mij. Ik wil dat

probeer ik alles in redelijkheid te regelen. Ik ben dienst-

stapje voor stapje doen, eerst alles onder de knie krijgen.’

verlenend naar mensen toe en probeer er voor te zorgen dat zij zich in hun element voelen.’ Als ze merkt dat er te

’Wisam Alkailani herkent zich meteen in het verhaal van Nick.

veel spanning en hectiek is, voelt Conny zich geroepen daar

Als student Hogere Installatietechniek aan de Hogeschool

een wending aan te geven. ‘Dan ga ik erachteraan. Veel los

Utrecht kwam hij voor een snuffelstage bij Kuijpers terecht.

ik helemaal zelf op. Ik weet welke vrijheid ik daarin kan nemen.

‘Daar ben ik blijven plakken’, zegt hij. ‘Als trainee schrijf ik hier

Andere zaken zet ik door naar de directie. Als ik een prettige

ook mijn scriptie over het Building Information Model,

sfeer kan creëren, voel ik me helemaal op mijn stekkie.’

kortweg BIM. Ook Kuijpers is bezig met deze nieuwe manier

Ook Michiel van Kessel voelt zich als een vis in het water in zijn

van projectmanagement.’ Wisam kreeg vóór zijn afstuderen

functie als manager HRM en Juridische Zaken. Inmiddels werkt

een baan aangeboden bij Kuijpers. ‘Ik stond versteld van de

hij zeven jaar voor Kuijpers. Sinds hij zijn focus heeft gelegd

vele mogelijkheden die ik kreeg. Veel kon ik zelf invullen.

op het HRM-beleid, heeft hij opnieuw zijn draai gevonden.

In ons element ‘Het bedrijf heeft altijd ingezet op het investeren in mensen.

teren en geen keuzes vóór de klant maken. Alleen dán kom je

Zelfs in economisch mindere tijden mag er niet worden

te weten waar de behoefte van een klant ligt en kun je oplos-

bezuinigd op het opleiden, ontwikkelen en begeleiden van

singen aandragen.’ Omdat ze haar managementvaardigheden

mensen. Vanuit die gedachte zet ik me in om het HRM-beleid

wilde ontwikkelen, gaf Anja zich op voor het Management

verder te professionaliseren.’ Hij heeft veel contact met

Developmentprogramma. ‘Ik ben er van nature op gebrand

medewerkers, maar ook met scholen en opleiders. Juist dat

een brede verantwoordelijkheid te dragen, een stempel te

sociale en mensgerichte ligt hem goed. ‘Ik ben faciliterend

drukken op een bepaalde richting.’ Ze schuwt het dragen

bezig, stem de wensen van het bedrijf af op de mogelijkheden

van verantwoordelijkheid niet. Het MD-programma is onder

die medewerkers hebben en zorg ervoor dat ze hun kansen

andere gericht op het ontwikkelen van leiderschapsvaardig-

kunnen benutten.’ Volgens Michiel maak je alleen met goede

heden, visie en strategie. ‘Daar haal ik veel voldoening uit.

mensen het verschil in de installatiebranche. ‘Dat maakt het

Het is fijn dat ik daar de ruimte voor krijg. Dat drijft mij echt.’

ook zo leuk om in deze functie te zitten. Want je stuurt op kennis, kunde en competenties.’

Leidinggevende kwaliteiten De installatiebranche mag dan ‘een mannenwereld’ zijn. Als doorgewinterde techneuten met Anja Baijens over techniek

Film: Michiel van Kessel,

spreken, staan ze vaak met hun oren te klapperen. Voordat

manager HRM en Juridische Zaken

ze in 2010 in een commerciële functie bij de vestiging Roosendaal kwam, gaf ze leiding aan een installatie-familiebedrijf. Ze heeft verstand van techniek en commercie.

Film: Wisam Alkailani,

‘Om een klant in zijn element te brengen, moet je vooral luis-

trainee

14-15

Harry Verhoeven, ‘techniekHuys Veldhoven

‘Leerlingen moeten zich in hun element voelen’

‘Mijn missie is het upgraden van de beroepsopleiding’, zegt Film: Harry Verhoeven,

Harry Verhoeven, beeldend kunstenaar, directeur van de

directeur Bouw Educatie Groep

Bouw Educatie Groep én grondlegger van het ‘techniekHuys in Veldhoven. Een technologiecentrum voor bouw, infra en installatietechniek, waar bedrijfsleven en educatie elkaar ontmoeten. In iedere vezel ademt het gebouw universitaire omgeving, terwijl we stratenmakers in een waardering voor techniek en het klassieke ambacht.

nissenhut een opleiding geven?’ vraagt Verhoeven zich af. ‘Dat heb ik hier willen veranderen. Als we in de toekomst min-

‘We moeten mensen zodanig vormen dat ze installatie-

der zorgen willen hebben over de instroom van vakmensen, dan moet je in het onderwijs beginnen. Met een inspirerende

techniek leuk vinden.’ Verhoeven grossiert in prikkelende

omgeving, waar verwondering de interesse in het ambacht aanwakkert.’

stellingen en filosofische uitspraken. In het ‘techniekHuys,

Plezier terugbrengen uniek voor Nederland, brengt hij zijn inzichten uit de

Met enige weemoed kijkt Verhoeven terug op de teloorgegane Ambachtsschool. ‘Daar had je vroeger toptalenten

ontwikkelingspsychologie tot uitdrukking. Een pand

op zitten, met een IQ van 140. Door de Citotoets gebeurt dat niet meer. Scoor je te laag, dan kom je op het vmbo terecht,

waar techniek een beleving is die je doet opklimmen in

de enige opleiding die toegang tot de maakindustrie geeft. Voor mij is dat een verklaring voor de torenhoge faalkosten

de piramide van Maslow.

in de bouwsector. Het ‘techniekHuys is mijn protest daartegen, een eerste opstapje naar het upgraden van de beroepsopleiding. En dat begint met het kweken van belangstelling voor techniek.’

Verwondering

Duurzaamheid betekent voor Verhoeven ook het kijken naar

Kuijpers installeerde in het ‘techniekHuys enkele duurzame

‘de hele sfeer waarin we met elkaar leven, onze normen en

energievoorzieningen, zoals een wko-installatie die gebruik

waarden, hoe we een bedrijf organiseren’. Hij vindt het niet

maakt van natuurlijke aardwarmte, verkoeling in de zomer

wenselijk om terug te grijpen op het verleden, al kun je van

brengt en ’s winters voor warmte zorgt. Plus een houtsnip-

de geschiedenis wel degelijk iets leren, oordeelt hij.

peroven, werkend op het afval van de werkplaats. Meestal

‘Het leermeestergezelprincipe uit het gildewezen, bijvoor-

worden die installaties vakkundig aan het oog onttrokken.

beeld. Leren en werken waren toen erg vervlochten met

Maar wie door de glazen wand in de ontvangsthal van het

elkaar. Nu huren bedrijven flexwerkers in. Maar je kunt je

‘techniekHuys kijkt, ziet daar de energiecentrale in vol ornaat

afvragen of je met losse inleenkrachten het ambacht op een

staan. Alles waar ambachtelijk werk in zit, heeft er een

hoger niveau tilt. We moeten echt een omkering maken.

ereplaats. ‘Waarom leiden we artsen op in een schitterende

Het plezier in het werken en leren terugbrengen.’

16-17

In de toekomst zullen ontwerpende installateurs nóg eerder aan tafel schuiven bij opdrachtgevers om mee te denken over duurzaamheidsconcepten voor bestaande en nieuwe panden. Architecten, in de rol van vormgevers, - tot dusver vaak dé bepalende partij in de voorbereidingsfase - worden pas nadien gevraagd zich te bekommeren om de esthetiek. Voor een bedrijf als Kuijpers ligt er dus een uitdaging. Een uitdaging die klantgerichte, communicatieve competenties vergt. Er is innovatief relatiebeheer nodig om klantrelaties te verduurzamen. Ad van Wijk (TU Delft) en Wim Schaefer (TU Eindhoven) blikken samen met Wilfred Derksen en Bob Bloemers vooruit.

Onder elk gebouw een ‘De markt gaat veranderen voor installatiebedrijven’, zegt

gevoelskwestie en dat brengt een zekere wispelturigheid van

Wim Schaefer, hoogleraar Construction Management &

klantzijde in het spel. ‘Je zou de deskundigheid om met

Urban Development aan de TU Eindhoven. ‘Op de consumen-

klanten te communiceren in je businessconcept moeten

tenmarkt zie je dat bouwmarkten steeds meer producten

incorporeren’, stelt Schaefer. ‘Best lastig, want een klant stelt

leveren waar consumenten zelf mee aan de slag kunnen.

zich niet a priori technisch op.’ In die opvatting krijgt hij bijval

Op de zakelijke markt worden de energie- en klimaat-

van Ad van Wijk, die als hoogleraar Future Energy Systems aan

installaties echter alleen maar complexer. In situaties waarin

de TU Delft is verbonden. ‘Als je naar complexe installaties kijkt,

sprake is van complex opdrachtgeverschap is zeker ruimte

zie je dat de installateur een belangrijke speler is. Het vraagt

voor een partij die het klimaat langdurig gaat beheren. En dat

samenwerking en het sluiten van allianties om de duurzaam-

schuift op in de richting van compleet gebouwmanagement.’

heid van een pand tot stand te brengen. Alle connecties zijn van belang voor een juiste afstemming. De tijd dat een

Eerst de functionaliteit

architect als eerste aan tafel zat, is voorbij.’ Schaefer vult aan:

Comfort en klimaat liggen heel dicht bij de opdrachtgever en

‘Eerst komt de functionaliteit, daarna het esthetische. Onder

bij de gebruikers van een pand. Het ideale klimaat is vaak een

elk gebouw zou een duurzaamheidsconcept moeten liggen.’

Ad van Wijk

v.l.n.r. Bob Bloemers, Wilfred Derksen en Wim Schaefer

Als familiebedrijf kijkt Kuijpers naar de langere termijn.

Voor Wim Kuypers zit de kracht van duurzaamheid in

De exploitatie op de korte termijn is niet het enige dat telt.

de continuïteit en kwaliteit die een bedrijf kan bieden.

‘We zijn niet met de waan van de dag bezig’, zegt Wim Kuypers,

‘Mensen maken daarin het verschil’, zegt hij. ‘Ook als

eigenaar van het bedrijf. ‘Een familiebedrijf is een bedrijf met

de economische tijden niet eenvoudig zijn, blijven we

een geheugen. Je weet waarvan je in het verleden hebt geleerd.

daarom investeren in opleidingen en innovaties. Als je

Uit het geheugen haal je ook de toekomst. Als je dat kunt

die mensen perspectief biedt, heeft dat een positieve

verinnerlijken in een gedragen visie bereik je een duurzame

uitwerking op je marktpositie en draagt dat bij aan

bedrijfsvoering. Het heeft ons over de generaties heen gebracht

een duurzame onderneming.’

waar we nu staan.’ Wim Kuypers

duurzaamheidsconcept Duurzame contractvormen Beide hoogleraren zien een toekomst waarin bedrijven als

in balans te zijn. Met het concept Balanced Earth biedt

Kuijpers de samenwerking aangaan om hun klanten comfort

Ecopartners hierin een totaaloplossing, waarbij de functio-

en een prettig klimaat te bieden, in een pand waar de

naliteit van de installatie is gegarandeerd gedurende de exploi-

energielasten minimaal zijn. Van Wijk ziet daarin zelfs een

tatiefase. Het doel van Ecopartners is de klant volledig

hoofdrol voor de installateur weggelegd. ‘Je kunt beginnen

te ontzorgen wat betreft het energievraagstuk, het duurzaam-

met het zo efficiënt mogelijk ontwerpen van een installatie en

heidsvraagstuk en van het comfortvraagstuk. Ecopartners

kijken naar de isolatie en ventilatie. Je legt bijvoorbeeld een

levert comfort in een gezond gebouw, energiebesparing én

wko aan, want deze decentrale energievoorziening is écht de

een prettige financieringswijze met voorspelbare energiekos-

toekomst. Plus je kijkt naar de verlichting. Verlichting verbruikt

ten.

toch 20 procent van je elektriciteit, terwijl led een factor vier efficiënter is. Per saldo zit je dan op 40 tot 60 procent bespa-

Potentie

ring.’ Volgens Schaefer kan een installateur nóg verder gaan in

‘Het is inderdaad een geweldige uitdaging’, stelt Schaefer.

zijn dienstverlening. ‘Door het klimaat en de financiering

‘Het is goed dat Kuijpers kan zeggen: wij garanderen je vaste

integraal te regelen, bied je een totaaloplossing. Ook kun je de

exploitatiekosten, die met enige mate van garantie op een

exploitatie naar je toetrekken. Dat betekent dat je als installa-

laag tarief zitten, omdat wij jouw energie gaan managen.’

teur na de oplevering de klant niet achterlaat met de sleutel en

Volgens hem heeft Ecopartners bovendien het tij mee.

een jaar garantie. Je gaat de relatie met de klant dan voor de

‘De insteek van projectontwikkelaars en beleggers is dat

langere termijn regelen via duurzame contractvormen.’

nieuwe panden aan alle milieueisen moeten voldoen. Zij willen geen gedonder, dus moet alles BREEAM-gecertificeerd zijn.’

Totaaloplossing

Van Wijk ziet ook een markt in de renovatie van gebouwen.

Juist het in 2011 opgerichte Kuijpers Ecopartners speelt in op

‘Het is niet nodig alles eerst af te breken om een verbeterde

het toekomstbeeld dat beide hoogleraren schetsen. Met een

situatie te krijgen. Ook in bestaande gebouwen loont het om

aantal klantgerichte concepten kijkt Ecopartners naar de

te letten op het energieverbruik, omdat het de exploitatie-

duurzaamheid van de energievoorziening, zoals een wko,

kosten enorm drukt. Nu we toch wat minder slopen en minder

wkk of biogasinstallatie, in relatie tot de gebouwgebonden

nieuwbouw plegen in de kantorenmarkt heeft renovatie voor

installaties. De energievraag en de energievoorziening dienen

Ecopartners zeker potentie.’

18-19

Bob Bont, FrieslandCampina Veghel

‘ De minutieus voorbereide operatie slaagde met glans’

Installaties hebben nooit het eeuwige leven. De techniek

te schakelen om het Valmet-systeem te vervangen door een moderne Siemens PCS7-besturing. Belangrijk in de keuze voor

schrijdt voort en soms dwingt nieuwe wet- en regelgeving

Kuijpers was dat Kuijpers ons overtuigde deze klus veilig voor de mens en voor ons product te kunnen uitvoeren.

tot radicale ingrepen of zelfs tot vervanging. Ook bij de

De meeste voorbereidende werkzaamheden zouden namelijk gaan plaatsvinden in een draaiende fabriek. Kuijpers heeft

lactosefabriek van FrieslandCampina realiseerde Kuijpers

deze belofte volledig waargemaakt’, zegt Bob Bont enthousiast. Een belangrijk aspect was dat de functionaliteit van het

in 2011 een duurzame oplossing. ‘Kuijpers heeft bij het

oude systeem behouden en liefst verbeterd moest worden. ’Het probleem daarbij was dat niemand precies wist ‘hoe alles

ontwerp en de uitvoering rekening gehouden met de

werkte’ en ‘waarom alles werkte zoals het werkte’. Er was geen beschrijving van de vele aanpassingen over de jaren heen, dus

volledige levenscyclus van de installatie, zodat het

moest er een knap staaltje van backward engineering aan te pas komen om dat inzicht te verkrijgen’, blikt Bont terug.

onderhouden, aanpassen of het aanleggen van een

Kuijpers deed dit project in samenwerking met ingenieursbureau Tebodin en met de operators, software-engineers

compleet nieuwe installatie altijd soepel verloopt’, zegt

en technologen van FrieslandCampina zelf.

director supply chain Bob Bont. Voor hem gaan vooruit-

Duurzaam verbonden Er moest een ontwerp komen voor nieuwe besturing,

kijken en duurzaamheid altijd samen. ‘Zo zijn we op het

instrumentatie en bekabeling, nodig om 642 apparaten te laten functioneren. In het ontwerpen en in de uitvoerige

ogenblik bezig om maatregelen te treffen waarmee we

testwerkzaamheden gingen vele maanden voorbereidingstijd zitten. ‘In vijf werkdagen is toen het complete bedrijfsonder-

op ons waterverbruik besparen. Ook daar is Kuijpers bij

deel omgebouwd,’ sluit Bont af, ‘want we wilden een minimum aan productietijd verliezen.’ De minutieus voor-

betrokken.’

bereide operatie slaagde met glans: een kroon op de duur- zame samenwerking tussen Kuijpers en FrieslandCampina.

Knap staaltje In de Veghelse lactosefabriek wordt melksuiker gemaakt, dat als drager dient voor de actieve stof in medicinale pillen. De fabriek werd 25 jaar geleden uitgerust met een besturingssysteem van Valmet. Nu, na 25 jaar dienst, kunnen slechts met grote moeite vervangende onderdelen worden besteld. Ook zijn er nauwelijks nog mensen beschikbaar die het systeem kunnen onderhouden of aanpassen. ‘Reden voor ons om te zoeken naar een partner die samen met ons deze ombouw zou kunnen doen. Na een zorgvuldig selectieproces hebben we begin 2011 besloten om Kuijpers in

20-21

Sinds 1846 ontwerpt, produceert en distribueert Vlisco modestoffen voor consumenten in West- en Centraal Afrika. Hoewel de Europese textielindustrie de afgelopen decennia grotendeels naar de Aziatische landen is verplaatst, floreert het Helmondse bedrijf als nooit tevoren. De vraag overstijgt zelfs het aanbod. Daarom moeten meer dan tachtig verbeterprojecten zorgen voor een capaciteitsverdubbeling in 2015. Kuijpers participeert als voorkeursleverancier in een

Andreas Novak, Vlisco Helmond

‘Je moet blijven

aantal daarvan.

De Vlisco-stoffen staan bekend om hun superieure kwaliteit, de uniciteit van het design en de helderheid van de kleuren. ‘Het is wel jammer dat je ver moet reizen om onze producten te zien’, zegt Andreas Novak, Technical Director & Director Manufacturing van Vlisco. ‘Maar in het straatbeeld herken je onze stoffen meteen. We zijn erg trots op ons werk. En iedereen die in Afrika is geweest, komt nóg trotser terug.’

Verbeterprojecten Novak is in zijn functie eindverantwoordelijk voor het ‘Delivering Growth’-programma, dat beoogt de productie in vijf jaar te verdubbelen: van 20 miljoen yards in 2011 naar 40 miljoen yards in 2015. Dat is nodig om aan de vraag te voldoen, maar ook om nieuwe markten te verkennen. Als laatste stap in het groeiprogramma wil Vlisco ook nieuwe producten introduceren.

investeren in training en kwalificatie’ ‘Soms lijken we wel een vestiging van Kuijpers’, zegt Novak, die

‘menselijk kapitaal’ draagt daar volgens hem aan bij: ‘Mensen

stelt dat sommige medewerkers van Kuijpers permanent zijn

zijn de kracht van een organisatie. Je moet blijven investeren in

gestationeerd bij Vlisco. ‘We zien Kuijpers niet als leverancier,

training en kwalificatie. ’Omdat er nauwelijks textielindustrie in

maar als samenwerkingspartner. Met hun kennis en expertise

Nederlands aanwezig is, verzorgt Vlisco een groot deel van die

kunnen wij ons bedrijf verbeteren.’ Hij vervolgt: ‘We kennen

opleidingen zelf.‘ Als we de skills van medewerkers op een

elkaar door en door en dat levert flexibiliteit op. En dat is ook

hoger peil brengen, kunnen we onze processen beter

vereist, want ons programma telt meer dan tachtig verbeter-

beheersen.’ Voor Novak is dat een aspect van duurzaamheid,

projecten.’ Kuijpers is in veel van die projecten actief. Vaak gaat

want het levert continuïteit en een stabiele situatie op waarin

het om onderhoudswerk, maar het bedrijf is ook verantwoor-

je medewerkers zekerheid kunt bieden. ‘De markt is heel

delijk voor de sprinklerinstallatie, het klimaatbeheer en neemt

competitief, je moet constant alert zijn om je positie te kunnen

het leidingenwerk voor zijn rekening.

behouden, terwijl we ons ook aan strenge milieuregels moeten houden. We zijn bovendien in de binnenstad gevestigd, dus

Voorsprong behouden

liggen we op milieugebied onder een vergrootglas. Als je niet

‘De relatie met Kuijpers is heel open en transparant’, typeert

blijft opletten, word je op een dag wakker en zie je dat je bent

Novak de langetermijnrelatie met Kuijpers. ‘Dat is in de

ingehaald. Je behoudt alleen een voorsprong met gemoti-

afgelopen jaren gegroeid.’ De gemeenschappelijke visie op

veerde en deskundige medewerkers.’

22-23

Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2011 ACTIVA (in euro’s) 31 december 2011 31 december 2010 Vaste activa Materiële vaste activa - Bedrijfsgebouwen en terreinen 530.335 642.798 - Machines en installaties 661.617 599.971 - Overige vaste bedrijfsmiddelen 5.247.710 5.332.305 6.439.662 6.575.074 Financiële vaste activa 1.772.112 1.811.100 Vlottende activa “Voorraden; grond- en hulpstoffen” 400.730 342.338 Vorderingen - Handelsdebiteuren 28.443.536 24.618.198 - Belastingen en premies sociale verzekeringen 1.012.443 0 - Overige vorderingen en overlopende activa 3.880.373 2.397.733 33.336.352 27.015.931 Liquide middelen 11.825.617 12.244.151 Balanstotaal 53.774.473 47.988.594

PASSIVA (in euro’s) 31 december 2011 31 december 2010 Eigen vermogen Groepsvermogen 16.480.801 19.117.571 Voorzieningen 1.641.083 1.735.144 Kortlopende schulden - Schulden aan leveranciers en handelskredieten 16.051.636 11.654.625 - Onderhanden projecten 11.677.255 7.156.427 - Belastingen en premies sociale verzekeringen 3.925.489 4.939.024 - Overige schulden en overlopende passiva 3.998.209 3.385.803 35.652.589 27.135.879 Balanstotaal 53.774.473 47.988.594

Geconsolideerde winst- en verliesrekening 2011

(in euro’s) 31 december 2011 31 december 2010 Netto-omzet 138.182.569 123.116.102 Mutatie onderhanden projecten 20.379.210 5.936.204 Mutatie voorraad grond- en hulpstoffen 121.665 57.111 Bedrijfsopbrengsten 158.683.444 129.109.417 Kosten van grond- en hulpstoffen 102.797.578 72.328.563 Lonen en salarissen 34.481.965 33.000.998 Sociale lasten 5.241.101 4.973.550 Afschrijvingen 2.277.691 2.192.545 Overige bedrijfskosten 12.372.374 11.647.293 Som der bedrijfskosten 157.170.709 124.142.949 Bedrijfsresultaat 1.512.735 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 1.063.775 685.781 Rentelasten en soortgelijke kosten -720.995 -331.298 Financiële baten en lasten 342.780 Resultaat vóór belastingen 1.855.515 Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsvoering -492.285 Resultaat na belastingen 1.363.230

4.966.468

354.483 5.320.951 -1.379.986 3.940.965

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Bijgesloten samengevatte geconsolideerde balans per 31 december 2011 en samengevatte geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2011, zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van P.G. Kuijpers & Zonen B.V. per 31 december 2011. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 12 april 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van genoemde datum.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte geconsolideerde balans en samengevatte geconsolideerde winst- en verliesrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, “Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten”.

Oordeel De samengevatte gegevens bevatten niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van het stelsel voor financiële verslaggeving dat is gehanteerd in de gecontroleerde jaarrekening van P.G. Kuijpers & Zonen B.V. Daarnaast zijn tevens de grondslagen uit de gecontroleerde jaarrekening niet in deze samenvatting opgenomen. Het kennisnemen van de samengevatte geconsolideerde balans per 31 december 2011 en samengevatte geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2011 kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van P.G. Kuijpers & Zonen B.V.

Naar ons oordeel zijn de samengevatte geconsolideerde balans per 31 december 2011 en de samengevatte geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2011 in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening en in overeenstemming met de grondslagen, zoals beschreven in de toelichting op de gecontroleerde jaarrekening 2011. Eindhoven, 17 april 2012 BDO Audit & Assurance B.V. namens deze,

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samen- vatting van de gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting op de gecontroleerde jaarrekening 2011.

w.g. P.P.J.G. Saasen RA

Colofon Verspreiding

Oplage

Het jaarverslag van Kuijpers wordt toegezonden aan onze

2.500 exemplaren

medewerkers en relaties. Extra exemplaren zijn op aanvraag verkrijgbaar via e-mail: [email protected]

Kuijpers Postbus 121

Uitgave

5700 AC HELMOND

Dit jaarverslag is een uitgave van Kuijpers. Het jaarverslag is tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van de directie.

Bezoekadres

Dit jaarverslag is gedrukt op minder milieubelastend papier.

Panovenweg 18 5708 HR HELMOND

©Kuijpers Dank aan allen die een bijdrage leverden aan dit jaarverslag.

T 0492 57 86 00

Het opstellen van dit jaarverslag is met de grootst mogelijke

F 0492 57 86 96

zorg gebeurd. Kuijpers kan niet aansprakelijk worden gesteld

I www.kuijpers.nl

voor eventuele onvolkomenheden, noch kunnen aan de

E [email protected]

inhoud rechten worden ontleend. Het jaarverslag is tevens te downloaden op: www.kuijpers.nl

Redactie Kuijpers

De films zijn te bekijken op www.kuijpers.nl en via:

Marketing & Communicatie

21878

Wim Pijbes

Michiel van Kessel

Wisam Alkailani

Harry Verhoeven