DUUR ZAAM HEIDS KRANT

DUUR ZAAM HEIDS KRANT APRIL-2012

Beste Heistenaar

g r e B n e d p o t s in Hei

3 4 8

Voor je ligt de tweede editie van de duurzaamheidskrant. Met deze duurzaamheidskrant willen wij - je gemeente en IOK - het begrip duurzaamheid wat tastbaarder maken. Het gemeentebestuur en IOK geven je graag enkele duurzame tips die dagelijks van pas kunnen komen.

Dakisolatieslag Duurzame mobiliteit Een groene lenteschoonmaak

Deze keer hebben we het over duurzame mobiliteit en geven we enkele onderhoudstips. Je vindt ook informatie over ‘Ecologisch? Dat is toch logisch!’, een project rond ecologisch tuinieren, en ‘klimaatscholen’, een project waaraan ook basisscholen uit onze gemeente deelnemen. Lees ook zeker de artikels over de dakisolatieslag en ‘energieK’, een goedkope lening voor energiebesparende ingrepen. Veel leesplezier! Carl Verelst Schepen van Leefmilieu

2 DuurzaamheidsKRANT APRIL 2012

LEEN OOK IN 2012 GOEDKOOP VOOR ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN Door te investeren in energiebesparende maatregelen, doe je niet alleen het milieu, maar ook je portemonnee een plezier. Al bestaan voor deze werken heel wat interessante premies, toch moet je eerst de factuur kunnen betalen. Vaak zorgt dit voor uitstel en blijft je energiefactuur te hoog. Via energieK, de goedkope energielening Kempen, kan je ook in 2012 zonder bijkomende kosten aan een zeer lage interestvoet een lening afsluiten en dit voor maatregelen aan je woning die het energieverbruik verminderen.

Betaalbare lening 3 het maximale bedrag: 10.000 euro 3 het minimum bedrag: 1.250 euro 3 duurtijd maximum 5 jaar 3 vaste interestvoet: •2% • 0 % voor mensen met een zeer laag inkomen Welke energiebesparende investeringen komen in aanmerking? 3 vervanging van oude stookketel door condensatieketel, warmtepomp, stookketel op hout met automatische voeding, micro-warmtekrachtkoppeling 3 ramen met hoogrendementsbeglazing 3 dak-, muur- en vloerisolatie 3 thermostatische kranen of kamerthermostaat met tijdinschakeling 3 energie-audit 3 zonneboiler

EEN KLANT AAN HET WOORD Sinds april 2011 verstrekt energieK goedkope energieleningen in de Kempen. 150 gezinnen sloten al een goedkope lening af voor energiebesparende maatregelen in hun woning. De familie Dillen – Wouters vertelt over haar ervaringen.

‘Overschakelen van mazout op aardgas’

25 deelnemende gemeenten IOK 25 gemeenten van de IOK regio doen mee met dit project. Meer info: Ellen Vanhoudt, T 014-57 42 79 (van 9 tot 12 uur), [email protected] www.iok.be

Ecolening voor de Stadsregio Turnhout De Stadsregio Turnhout (Beerse, Oud-Turnhout, Turnhout, Vosselaar) startte een gelijkaardig project op. Meer info: • Turnhout: Loket dienst huisvesting, T 014-44 33 95, [email protected] • Beerse, Oud-Turnhout en Vosselaar: Wooninfopunt, T 014-88 92 52, [email protected]

Marc-Jozef: ‘In oktober kregen we de eerste editie van de duurzaamheidskrant in de bus. Daarin lazen we de mogelijkheden van de energieK-lening. We wilden onze bestaande mazoutketel sowieso op termijn vervangen. Nu was het moment om daar werk van te maken.’ De familie Dillen-Wouters uit Herenthout informeerde dan ook onmiddellijk naar de voorwaarden van de goedkope energielening bij IOK. ‘Toen we hoorden dat er geen inkomensvoorwaarden waren en geen bijkomende kosten, hebben we er direct werk van gemaakt. Twee maanden later waren we al in het bezit van een nieuwe en zuinige condensatieketel op aardgas’, aldus Marc-Jozef. ‘We zijn zeer tevreden van deze investering. De aanvraag van de lening ging heel vlot en de aannemer werd rechtstreeks betaald. Bovendien moeten we nu geen mazouttank meer laten onderhouden en is ons sanitair warm water veel sneller warm. Ik zou iedereen aanraden hetzelfde te doen!’ ‘Investeren in een nieuwe ketel ... een echte aanrader!’

3 DuurzaamheidsKRANT APRIL 2012

ZIJN ENERGIE-INVESTERINGEN NOG RENDABEL IN 2012? Uw voordeel becijferd Een investering in energiebesparende maatregelen, bijvoorbeeld in dakisolatie, is ook in 2012 zeker rendabel. We berekenden de terugverdientijd van een investering in 18 cm glaswol zoldervloerisolatie als je deelneemt aan de groepsaankoop.

Terug verdie nt bedraa ijd g 2 weke t n!

Plaatsing zoldervloerisolatie in een bestaande woning met prijzen van de groepsaankoop Kostprijs (120 m² * € 11,68 per m²) + 6%btw

€ 1.486

Fiscaal voordeel (30%)

€ 446

Gemeentelijke opcentiemen (7,5%)

€ 33

Premie netbeheeerder (€ 8 per m * 120 m²)

€ 960

Totaal premies

€ 1.439

Eigen financiering

€ 47

Besparing gas per jaar*

€ 1.333

Terugverdientijd

2 weken

2

* bron: energiewinstcalculator www.energiesparen.be

Je verdient de investering terug in amper 2 weken tijd. Als je bovendien gebruik maakt van de goedkope energielening energieK, dan moet je zelf geen kapitaal inbrengen en betaal je met de energiewinsten je lening aan zeer lage interest af. Ben je benieuwd naar de terugverdientijd van een andere energiebesparende maatregel? Surf dan snel naar www.iok.be.

GROEPSAANKOOP DAKISOLATIE Dakisolatie mag in geen enkele woning ontbreken. In een niet-geïsoleerde woning verdwijnt 30 % van de warmte door het dak. En toch heeft 25 % van de woningen nog geen dakisolatie. Dakisolatie plaatsen om een niet-geïsoleerde woning te verbeteren is meestal de eerste stap om de energieprestatie van de woning te verbeteren. Het is technisch gemakkelijk uit te voeren en de investering is snel terugverdiend. Zeker als je weet dat er ook premies zijn. Meedoen met de groepsaankoop heeft nog een bijkomend voordeel. De groepsaankoop heeft tot doel degelijke isolatiematerialen aan een goedkope prijs aan te bieden. De prijzen zijn tot 30 % lager dan de actuele marktprijzen. De actie biedt isolatiematerialen voor zelfplaatsers aan, maar ook uitvoering door een erkend aannemer is mogelijk. Naast traditionele zitten ook bio-ecologische isolatiematerialen in het gamma.

deelnemen aan de groepsaankoop. Hiervoor neem je best contact op met de gekozen leveranciers en aannemers. De contactgegevens en prijzen kan je verkrijgen op www.iok.be of via je milieudienst.

De deelnemende gemeenten werden ingedeeld in 6 groepen. Als inwoner van deze gemeenten, kan je nog steeds

Meer info: T 014-56 42 57, www.iok.be

4

g r e B n e d p o t s i e H in

DuurzaamheidsKRANT APRIL 2012

DUURZAME MOBILITEIT

Heist-op-den-Berg zet in op duurzame mobiliteit In 2011 kocht het gemeentebestuur van Heist-op-den-Berg 8 dienstfietsen voor verschillende gemeentelijke diensten, waardoor verplaatsingen tussen de diensten op een milieuvriendelijkere manier kunnen gebeuren. Voor de verplaatsingen tussen de verschillende werven hadden de medewerkers van de technische dienst nood aan een extra vervoermiddel. In plaats van een auto koos het schepencollege voor een elektrische scooter. Deze werd in januari in gebruik genomen. Hiermee kan het personeel van de technische dienst zich ook verder op een milieuvriendelijke en efficiënte manier verplaatsen. De milieu-impact is kleiner dan bij een bestelwagen en de verplaatsingen kunnen sneller gebeuren dan met een fiets. Voor vele verplaatsingen van de arbeiders van de

technische dienst blijft wel een bestelwagen noodzakelijk om allerlei materiaal te vervoeren. Maar ook daar kiest het schepencollege voor duurzaamheid. In 2012 zal het gemeentebestuur ter vervanging van een oude bestelwagen een nieuwe milieuvriendelijke bestelwagen kopen, rekening houdend met de ecoscore (zie kadertekst) van het voertuig.

Weldra een eerste oplaadpunt voor elektrische voertuigen in onze gemeente Elektrische voertuigen leveren een belangrijke bijdrage tot een verlaging van de broeikasgasuitstoot. Het schepencollege wil deze duurzame vorm van mobiliteit dan ook alle kansen geven om zich verder te ontwikkelen. Binnenkort zal het eerste oplaadpunt voor elektrische voertuigen in onze gemeente in gebruik genomen worden. Aan dit oplaadpunt - naast Cultuurcentrum Zwaneberg - zal plaats zijn om 2 auto’s en 6 elektrische (brom)fietsen op te laden.

g r e B n e d p o t s i in He DuurzaamheidsKRANT APRIL 2012

Met belgerinkel naar de winkeL Van zaterdag 5 mei tot en met zaterdag 9 juni 2012 sporen we iedereen in onze gemeente weer aan om een maand lang zijn boodschappen zoveel mogelijk met de fiets te halen. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je gezondheid en je portemonnee. Je inspanningen worden bovendien beloond met prachtige prijzen in de tombola en een rieten retrofietsmandje waarvoor je kan sparen.

Elektrische fietsen Elektrische fietsen komen steeds meer voor in het straatbeeld. Niet alleen 50-plussers maar ook jongere mensen maken graag gebruik van een elektrische fiets. Door de hulpmotor moet je minder inspanning leveren en kan je op een comfortabele manier langere afstanden of heuvelachtige ritten afleggen zonder jezelf in het zweet te fietsen.

Milieuvriendelijke wagen? Vraag de ecoscore! De ecoscore laat toe om de milieuprestaties van een voertuig in te schatten. Het houdt rekening met de belangrijkste milieu-impacts die het voertuig veroorzaakt: opwarming van de aarde (voornamelijk door CO2), luchtvervuiling (bv. door fijn stof en stikstofoxiden, met impact op de mens en ecosystemen) en geluidsoverlast. Aan elk voertuig kan je een ecoscore toekennen tussen 0 en 100. Hoe dichter een voertuig de 100 benadert, hoe milieuvriendelijker het is. Ecoscore versus CO2-uitstoot De CO2-uitstoot wordt bij nieuwe wagens telkens vermeld. Ook in advertenties kom je dit tegen. Sommige constructeurs pakken uit met ‘zeer milieuvriendelijke wagens’ die weinig CO2 uitstoten. Maar de CO2uitstoot zegt niets over de andere emissies, zoals de uitstoot van fijn stof (roetdeeltjes). Een wagen met een lage CO2-uitstoot is dus niet per definitie een milieuvriendelijk voertuig. De ecoscore houdt naast CO2 ook rekening met de andere emissies en geeft je dus wel een totaalbeeld. Meer info: www.ecoscore.be

Meer info Heb je nog vragen over energiebesparing, premies, afvalpreventie, …? Dan kan je terecht bij de afdeling Bouw en Milieu, Leopoldlei 40, T 015-23 74 00 of mail [email protected] Deidre Arblaster (Schriek): ‘Ik heb een heel schooljaar 14 km naar Aarschot gefietst, ik heb speciaal daarvoor een elektrische fiets aangekocht omdat ik toch enig schuldbesef ontwikkelde aangaande het gebruik van de (diesel)auto. Het was voor mij niet mogelijk geweest met een zware boekentas, in weer en wind en de (lichte) hellingen onderweg, om er met een gewone fiets te geraken.’

Openingsuren loket 3 Maandag van 8.30 tot 12 uur en van 13 tot 19 uur 3 Woensdag van 8.30 tot 12 uur en van 13 tot 16 uur 3 Vrijdag van 8.30 tot 12 uur Voor een specifieke vraag over duurzaamheid kan je een afspraak maken met de duurzaamheidsambtenaar Marijke Goris, T 015-23 74 00 of mail [email protected].

5

6 DuurzaamheidsKRANT APRIL 2012

De 3 bovenstaande posters met energiebesparingstips werden ontworpen door de leerlingen van de Zandloper uit Mol.

SCHOLEN GAAN MET DE LEERLINGEN AAN DE SLAG VOOR EEN BETER KLIMAAT Het wordt heet onder onze voeten Onze aarde warmt op. Zelfs in Vlaanderen krijgen we het steeds warmer onder onze voeten. Onderzoekers voorspellen dat tegen het einde van de 21ste eeuw in Vlaanderen: 3 de wintertemperaturen zullen stijgen met gemiddeld 1,5 tot 4,4°C; zomertemperaturen met gemiddeld 2,4 tot 7,2°C, 3 de zomers droger worden met meer extreme zomeronweders. Dat betekent dat perioden van watertekort worden afgewisseld met waterellende, 3 het zeeniveau aan de Vlaamse kust zal stijgen met 20 tot 200 cm. Deze voorspellingen zijn geen lachertje, zelfs niet voor een regio als Vlaanderen. Als rijke regio kunnen wij veel middelen inzetten om de gevolgen van de klimaatopwarming te verzachten. Maar de gevolgen van klimaatverandering zullen zich vooral doen voelen in de meer zuidelijk gelegen, arme landen. Bovendien ontbreekt het deze landen aan de middelen om zich hiertegen te wapenen.

Bouwen aan een klimaatvriendelijke school Basisscholen verbruiken veel energie. Een gemiddelde basisschool betaalt ieder jaar 25.000 euro voor verwarming en elektriciteit. Gelukkig kunnen we zelf al heel veel doen voor een beter klimaat. Die boodschap hebben de basisscholen uit de Kempen goed begrepen. In de gebouwen die slecht geïsoleerd zijn en waar de verwarmingsinstallatie verouderd is, kan nog veel brandstofverbruik bespaard worden. Bovendien resulteert een betere isolatie en moderne verwarming in een verhoogd comfort. Grondige renovatieprojecten, zoals in de gemeentelijke basisschool Salto in Oud-Turnhout, hebben bewezen dat een energiebesparing van 50% zeker haalbaar is. Met nieuwbouw-

projecten, zoals de GOEZO! school Kerkeblokken uit Nijlen, kan het energieverbruik van de school zelfs tot bijna nul beperkt worden door heel goede isolatie en de inzet van zonnepanelen en warmtepompen.

‘Onze school doet mee(r)’ Scholen zijn een belangrijke schakel om tot een klimaatvriendelijke samenleving te komen. Niet enkel omdat de scholen zelf een ‘grootverbruiker’ zijn van energie, maar ook omdat ze onze jongeren kunnen sensibiliseren. Daartoe ondernemen de scholen allerlei activiteiten. De meeste scholen organiseren jaarlijks een dikketruiendag. Op die dag wordt de verwarming op school een beetje lager gezet, zodat een dikke trui goed van pas komt. Ook zijn al heel veel scholen ingeschreven als ‘MOS-school’. MOS staat voor ‘Milieuzorg Op School’. Met steun van het Provinciaal Instituut voor Milieu Educatie gaan de scholen aan de slag met allerlei milieuthema’s, waaronder het thema Energie. Basisscholen uit de IOK-regio kunnen zich ook als klimaatschool inschrijven. Zo werden al 55 basisscholen ingeschreven. Deze klimaatscholen engageren zich om zonder comfortverlies energie te besparen op school. Want het is precies onze grote vraag naar energie die de klimaatverandering veroorzaakt.

Het project Klimaatscholen is onderdeel van een overkoepelend klimaatproject van IOK met steun van Europa (EFRO) (subsidiebedrag overkoepelend project 72.000 euro), Vlaanderen en in samenwerking met de provincie Antwerpen.

7 DuurzaamheidsKRANT APRIL 2012

Met de leerlingen aan de slag De leerlingen ontdekken dat door slim om te gaan met energie op school ook veel bespaard kan worden. Steeds de deuren gesloten houden, de lichten doven en plaatsen van radiatorfolie, tochtstrips en buisisolatie zijn simpele maar zeer efficiënte ingrepen. Een andere vaststelling is dat scholen maar liefst één derde van de elektriciteit verbruiken wanneer niemand op school aanwezig is. In scholen staan vaak meer dan 100 apparaten (denk aan het toenemend aantal computers en rand-

apparatuur, digitale borden, radio’s…) die ook wanneer ze niet gebruikt worden elektriciteit verbruiken. Als de leerlingen na gebruik van de apparaten de toevoer van elektriciteit volledig afsluiten, kan gemakkelijk 10 % op de elektriciteitsfactuur van de school bespaard worden. Als dat ook gebeurt aan het begin van de schoolvakanties, kan nog veel meer bespaard worden.

EEN ECOLOGISCHE TUIN IS geen WILDE TUIN Ecologisch tuinieren wil zeggen dat je de tuin onderhoudt zonder gebruik te maken van pesticiden en met respect voor de natuur. Zo kan je de negatieve effecten van het gebruik van pesticiden voorkomen. Bovendien is een ecologische tuin helemaal niet hetzelfde als een totaal verwilderde tuin. Door de tuin goed op te bouwen en via alternatieve manieren ongewenste planten en dieren te bestrijden, is het perfect mogelijk om je tuin goed te onderhouden zonder pesticiden. Meer informatie over hoe je dit juist aanpakt en waar op te letten, kan je vinden op onze website www.ecologischlogisch.be. Heb je vragen rond ecologisch tuinieren? Of heb je een tuin met specifieke problemen of plagen waarvan je niet weet hoe ze zonder pesticiden op te lossen? Stel je vraag dan op onze website. Onze adviseurs zullen zo snel mogelijk antwoorden. De antwoorden op veel gestelde vragen kan je ook nu al terugvinden op de website.

Bezoek onze demotuinen! Wil je zien hoe ecologisch tuinieren er in de praktijk aan toegaat en wat de verschillen zijn met een traditionele tuin? Kom dan een kijkje nemen in onze demotuinen op de terreinen van de KHKempen tijdens de opendeurdag op zaterdag 2 juni van 10 tot 17 uur (Kleinhoefstraat 4, Geel). Als vereniging kan je ook een geleide rondleiding aanvragen in onze tuinen. Neem hiervoor best contact op via de website of telefonisch. Meer info: www.ecologischlogisch.be of T 014-56 42 56

g r e B n e d p o t s i e H in

8

DuurzaamheidsKRANT APRIL 2012

EEN GROENE LENTESCHOONMAAK 3 vermijd chemische ontstoppingsmiddelen. Kies voor bijtende soda in parelvorm (natriumhydroxide) of een ontstopper op basis van enzymen, 3 kies voor azijn voor het ontkalken, 3 vermijd ammoniak.

Gebruik microvezeldoekjes voor de schoonmaak

Iedereen kent dat wel: je komt op de afdeling schoonmaakmiddelen van de supermarkt en je weet niet wat te kiezen uit het overaanbod aan producten. Helaas zijn die producten niet altijd even milieuvriendelijk. Sommige zijn zelfs gevaarlijk voor je gezondheid. Waarop moet je letten bij het schoonmaken?

Doseer zo zuinig mogelijk We gebruiken soms tot 30 keer te veel schoonmaakmiddel. Volg daarom de instructies op de verpakking en kies een product met een goed doseersysteem. Want meer schoonmaakmiddel maakt niet ‘schoner’.

Kies voor milieuverantwoorde schoonmaakproducten De meeste schoonmaakklussen kunnen gebeuren met een allesreiniger op basis van plantaardige grondstoffen of vloeibare of groene zeep. Kies bovendien voor een geconcentreerd product, zo is er minder transport nodig. Met de bloem van het het Europese Ecolabel garandeert een Europese Ecolabel op de verpakking weet milieuvriendelijk product je zeker dat het product milieuvriendelijk is.

Lastige plekjes pak je zo aan 3 eenvoudige middeltjes zijn vaak even effectief en minder schadelijk,

3 vermijd javel (bleekwater). De chloor die er in zit,

COLOFON

schaadt het milieu en regelmatig poetsen met een milde allesreiniger is even hygiënisch,

Een herbruikbaar microvezeldoekje bereikt zonder schoonmaakmiddel hetzelfde reinigingsresultaat. Je kan ze tot 400 keer opnieuw gebruiken. Een microvezeldoek is bedoeld voor gladde oppervlakken zoals deuren, tafels en glas. Een droge microvezeldoek neemt gemakkelijk stofdeeltjes op door de statische elektriciteit die bij het wrijven ontstaat. Kies je voor nat gebruik, maak de doekjes dan vochtig door ze in koud water te brengen en goed uit te wringen.

WEDSTRIJD Hoeveel warmte gaat via een niet-geïsoleerd dak verloren?

❑ 10 % ❑ 20 % ❑ 30 % Wil je deze handige led-armband winnen? Stuur dan snel het juiste antwoord naar [email protected] of Duurzaamheidswedstrijd, t.a.v. Marijke Goris, Leopoldlei 40, 2220 Heist-op-den-Berg.

Vergeet niet je naam en adres te vermelden.

WINNAAR Diego Temmerman uit Itegem is de gelukkige winnaar van de wedstrijd uit de duurzaamheidskrant oktober 2011. Hij heeft als prijs een waterklok gewonnen. Het juiste antwoord was ‘fotovoltaïsche zonnepanelen’.

De duurzaamheidskrant is een uitgave van IOK in samenwerking met de gemeente Heist-op-den-Berg, jaargang 2012 Deze krant wordt gerealiseerd met Europese steun, in samenwerking met de provincie Antwerpen V.U.: Kris Vreys, IOK, Intercommunale Ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen, Antwerpseweg 1, 2440 Geel, www.iok.be, [email protected], T 014-58 09 91, F 014-57 10 30 Vormgeving & Druk: die Keure

Milieuvriendelijk gedrukt met vegetale inkten op gerecycleerd papier met 100% postconsumptie vezels.