Duur zaam. Technoscoop Special Mei 2016

(072) 567 67 67 (0546) 53 41 41 (036) 545 23 86 (033) 453 52 51 (020) 581 21 21 (020) 560 85 00 (026) 365 04 65 (076) 572 22 57 (010) 266 71 66 (070) 315 16 16 (070) 359 43 59 (0570) 66 16 16 (078) 654 66 66 (0318) 66 47 64 (040) 264 06 40 (0591) 65 76 57 (053) 480 41 41 (0182) 54 12 41 (050) 590 01 00 (023) 512 31 23 (0492) 50 65 06 (073) 687 36 87 (035) 655 77 55 (058) 284 79 99 (071) 568 15 68 (043) 352 65 65 (0118) 65 72 57 (030) 266 92 66 (024) 372 55 66 (0165) 51 01 23 (010) 203 03 03 (010) 208 06 08 (013) 594 66 66 (030) 263 16 31 (077) 324 82 48 (075) 659 05 90 (038) 425 84 25

Ubel Hengelo

(074) 243 53 34

www.technischeunie.nl

Duur zaam Technoscoop Special Mei 2016

Technoscoop Special Mei 2016

Verkooppunt Alkmaar Almelo Almere Amersfoort Amsterdam Sloterdijk Amsterdam Watergraafsmeer Arnhem Breda Capelle aan den IJssel Den Haag Binckhorst Den Haag Westland Deventer Dordrecht Ede Eindhoven Emmen Enschede Gouda Groningen Haarlem Helmond ‘s-Hertogenbosch Hilversum Leeuwarden Leiden Maastricht Middelburg Nieuwegein Nijmegen Roosendaal Rotterdam Charlois Rotterdam Spaanse Polder Tilburg Utrecht Venlo Zaanstad Zwolle

2 Duurzaam

63 Watts Vision®

Optimaal comfort in iedere ruimte en op elk tijdstip Het Watts Vision® Smart Home system is de perfecte combinatie tussen een optimaal comfort en een besparingspotentieel op uw energierekening.

Het Watts Vision® Smart Home system bestaat uit een compleet pakket om uw verschillende verwarmingsystemen/ na-regelingen perfect met elkaar te laten functioneren. Het is mogelijk om met het Watts Vision® Smart Home System 50 verschillende ruimtes te reguleren. Hierdoor kunnen bedrijven en consumenten genieten van de juiste temperatuur, op de juiste plek, op het juiste moment en wordt onnodige energieverspilling verleden tijd. Ook biedt het Watts Vision® Smart Home system u de mogelijkheid door klik aan/uit schakelaars diverse elektrische appendages te schakelen, bijvoorbeeld uw verlichting. Met het centrale touchscreen bedieningspaneel, eventueel uitgerust met wifi voor

Type 900006673 900006681 900006676

Art.nr. 9746 021 9746 084 9746 049

BE-prijs 330,00 85,80 105,60

bediening met uw smartphone of tablet, kunt u eenvoudig de temperatuur programmeren per ruimte en heeft u de mogelijkheid om deze te bepalen in elke ruimte van uw huis, vanaf iedere plek in en buiten uw huis. Watts Water Technologies heeft hiervoor haar eigen app ontwikkeld welke u kosteloos kunt downloaden in de iTunes App of Google Play Store. Het centrale touchscreen bedieningspaneel is uitgerust met een micro-sd kaartlezer. Indien er nieuwe software beschikbaar is, kunt u deze eenvoudig downloaden en uploaden in uw centrale bedieningspaneel. Uw systeem raakt dus nooit verouderd! Dus of u nu vloerverwarming heeft of radiatoren, een cv-toestel, stadverwarming of elektrische vloerverwarming: Watts Vision® Smart Home System kan eenvoudig in elke situatie worden toegepast. En omdat het Watts Vision® Smart Home System draadloos werkt,

kan het systeem zowel in bestaande als in nieuwbouw installaties eenvoudig worden toegepast zonder hak of breekwerk. www.wattsindustries.com www.wattselectronics.com

Sanitair

Voorwoord

3

Gezocht; installateurs met groene vingers Nederland vergroent. Volgens Dossier Duurzaam 2015 van onderzoeksbureau GfK laten ruim vier op de tien consumenten duurzame aspecten meewegen bij het aanschaffen van producten. Ook de overheid stuurt sterk op duurzaamheid. Zo is begin dit jaar besloten om de handhaving van de Wet milieubeheer te intensiveren. Deze wet verplicht instellingen en bedrijven om energiebesparende maatregelen door te voeren die zich binnen 5 jaar terugverdienen. Op 12 december 2015 ondertekenden 195 landen het Klimaatakkoord in Parijs. Voor 2020 moet onze CO²-uitstoot met 25 procent omlaag en zoals het er nu uitziet, redden we dat bij lange na niet. De tijd is rijp voor een energierevolutie. Installateurs met groene vingers herkennen duurzame kansen en grijpen die kansen met beide handen aan. In deze Technoscoop Duurzaam Special zetten we een aantal kansen voor u op een rijtje. We verzamelden inspirerende klantverhalen voor u, waaronder het verhaal van Installatiebedrijf Verhees, dat erin slaagde warmte te winnen uit geitenmelk. Daarnaast presenteren ruim 45 van onze leveranciers hun duurzame oplossingen op het gebied van verwarming en klimaat, verlichting, elektrotechniek en sanitair. Samen op weg naar groene groei!

4 Duurzaam The Edge Het gebouw op de Amsterdamse ZuidAs is door BREEAM beoordeeld met de kwalificatie ‘Outstanding’. Door het gebruik van slimme technologie behaalde het kantoorgebouw van 40.000 m² een score van 98,36 procent.

Zehnder

1

De nieuwe modulerende WTW-unit van Zehnder is het resultaat van een technische doorontwikkeling van ventilatie met warmteterugwinning. Met de ComfoAir Q wil Zehnder de kwaliteit van de lucht in de woning of gebouw nog nauwkeuriger bewaken en bijsturen.

32

Steinel & Trilux Door de intelligente lichtsturing is er met LiveLink een besparing van meer dan 50% te realiseren op de service- en onderhoudskosten. In combinatie met efficiëntie TRILUX (led)armaturen kan deze besparing uiteraard nog verder oplopen.

41

5

Inhoudsopgave Wolf energiesystemen Smart ideas Zehnder Group Designradiator Zehnder Group Nieuwe WTW Nibe Hybride systeemoplossing

Technische Unie

Voorwoord Colofon Groen en groei gaan hand in hand Klimaatroute Installatiebedrijf Verhees Stip-Connected Van Geelen

3 5 6 8 10 12 14

Verwarming & Klimaat

Nefit EnviLine warmtepompen Danfoss Waterzijdig inregelen DRL Klima elektrische verwarming Duco Ventilation Hoogste EPC-winst Grundfos Bespaar 30-50% Henco Betonkernactivering IMI Hydronic Kleinste radiatorafsluiter Inventum Ventilatiewarmtepomp Orcon Besparen met Green Igloo Radson E.Flow Integra Stelrad Planar ECO-radiator Thermaflex Wereldprimeur Vasco Duurzame oplossingen VSH Nauwkeurige inregelventielen

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

30 31 32 34

Nexans Bouwen aan morgen SMA Opslagtoepassingen Schneider Electric Innovatie Socomec Diris digiware meetsysteem Vierpool Bespaar met CHI14 Vierpool Solid-state relais CSS Wago 100% winstalleren®

50 51 52 54 55 55 56

Verlichting

Eaton Cooper Noodverlichting Famostar Hét vervangingsmoment Klemko Duurzaam werken Opple Vervangen traditionele tl Osram Nieuwste generatie ledbuizen Spaapen Duurzame ledoplossingen Steinel & Trilux LiveLink lichtsturing VanLien Verhoogde veiligheid

35 36 37 38 39 40 41 42

Sanitair

Delabie Rvs sanitaire apparaten Ideal Standard Connect badkamers Kludi Modern en spaarzaam Mawipex Duurzaam groendak Neoperl Water en energie besparen Viega Milieu, welzijn en efficiëntie Watts Optimaal comfort

57 58 59 60 61 62 63

Elektrotechniek

ABB Veilige installatie zonnepanelen Gira Esprit linoleum-multiplex Hager Nederlands laadnetwerk Hateha De toekomst begint nu ICU Alfen Eve Mini laadpunt Jobarco Kabels en duurzaamheid Koning & Hartman Sluipgebruik

43 44 45 46 47 48 49

Colofon Deze Duurzaamheid Special is een uitgave van Technische Unie B.V. Bovenkerkerweg 10-12 Postbus 900 1180 AX Amstelveen Redactie Afdeling Communicatie

De informatie in deze Duurzaamheid Special (tekst en afbeeldingen) is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Technische Unie B.V. kan er echter niet voor instaan dat de inhoud steeds juist, volledig of actueel is. De informatie is enkel bedoeld als oriëntatie en derhalve nimmer bindend. Wijzigingen zijn voorbehouden. Daarom kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Technische Unie B.V. is op geen enkele wijze aansprakelijk voor schade als gevolg van of in verband met het gebruik van de in dit magazine beschikbare informatie. Daarnaast aanvaarden wij geen aansprakelijkheid ten aanzien van mogelijke onjuistheden van hetgeen wordt benoemd en getoond. Technische Unie B.V. bezit het auteursrecht op het magazine. Dit auteursrecht geldt ook voor sommige van de daarin getoonde beeldmerken, tekeningen, logo’s, fotomateriaal en dergelijke. Het is daarom niet toegestaan de informatie te verspreiden of te kopiëren zonder (schriftelijke) toestemming van Technische Unie B.V. Ongeautoriseerd of oneigenlijk gebruik van de informatie of delen daarvan maakt inbreuk op intellectuele rechten. De Algemene Leveringsvoorwaarden van Technische Unie B.V. zijn te vinden op www.technischeunie.nl en worden op eerste verzoek kosteloos toegezonden.

(020) 545 04 21 [email protected] Jaargang 64, mei 2016 Oplage: 29.300

Meer informatie: www.technischeunie.nl

6 Duurzaam

Groen en groei gaan hand in hand In 2050 zijn we met ongeveer 90 miljard mensen op aarde. De temperatuur blijft stijgen en de vraag naar voedsel, grondstoffen en energie groeit exponentieel. Op 12 december 2015 werd in het Klimaatakkoord door 195 landen afgesproken dat we de temperatuurstijging gaan beperken tot onder de twee graden. De uitstoot van CO² wil Europa over 35 jaar hebben verminderd met 80 tot 95%.

7 Het afval van vandaag is de brandstof voor morgen De manier waarop we omgaan met energie zal de komende jaren ingrijpend veranderen en waar veranderd wordt, liggen de kansen voor het oprapen. Voor de transitie van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energiebronnen en het verduurzamen van de energieketen zijn innovatieve inzichten en ideeën nodig. Inzichten en ideeën die maar al te vaak in de dagelijkse praktijk ontstaan. Nul op de meter Isolatie, drievoudig glas, zonnepanelen, warmtepompen, warmteterugwinning uit ventilatielucht, bouwbedrijven trekken alles uit de kast om energiezuinige woningen te bouwen. Woningen die zo zuinig zijn, dat de energiemeter nagenoeg op nul zal blijven staan. Naar schatting wordt inmiddels 5 tot 10% van de nieuwbouwwoningen op deze manier gebouwd. Dit aantal zal alleen maar stijgen. Voor de huurmarkt is het namelijk redelijk eenvoudig gebleken om de extra kosten voor energiemaatregelen terug te verdienen via de huur, terwijl de woonlasten voor de huurder gelijk blijven. Lokale energie-initiatieven Dankzij de opmars van de decentrale energieproductie met behulp van zonne-

panelen, warmtepompen en warmteterugwininstallaties kan elke gebruiker tegelijkertijd producent en consument van energie zijn. In de nabije toekomst zullen er steeds vaker lokale energieinitiatieven ontstaan. Met slimme meters en slimme energienetten kan het energiegebruik ‘real time’ worden afgestemd op het (wisselende) aanbod. De kringloopeconomie In een kringloopeconomie of een circulaire economie wordt hergebruik gemaximaliseerd, terwijl waardevernietiging wordt tegengegaan. TNO schat in dat de overstap naar een circulaire economie Nederland 7,4 miljard euro en 54.000 banen zal opleveren. De inkoop van grondstoffen neemt af, terwijl het repareren, hergebruik en recyclen aan terrein wint. Fossiele brandstof maakt plaats voor duurzame energie en producten worden niet meer gekocht, maar geleaset. Inspirerend circulair ondernemen De kansen liggen voor het oprapen. Met ‘light as a service’ gaat Philips niet langer uit van de verkoop van lampen, maar van het leasen van licht. De gebruiker betaalt voor de tijd dat het licht gebruikt wordt. De PlasticRoad van KWS bestaat voor 100% uit gerecycled materiaal. De

constructie is licht van gewicht en vormt een duurzaam alternatief voor de traditionele weg. Wegen gaan drie keer langer mee. In de holle constructie is ruimte voor kabels, leidingen en regenwater. Sustainer Homes bouwt afgedankte zeecontainers om tot volwaardige, zelfvoorzienende en duurzame woningen. Een containerwoning van Sustainer Homes staat binnen twee dagen op elke gewenste locatie.

De kansen liggen voor het oprapen

Kortom, we staan aan de vooravond van een grote verandering. De manier waarop we wonen, leven en werken gaat ingrijpend veranderen en hierin is een grote rol weggelegd voor de installateur. De toekomst van de installatiesector is rooskleurig. Zo rood als het jaren geweest is, zo groen zal het de komende jaren moeten zijn. Duurzaam en bewust; met een missie en een praktische oplossing. Groen en groei gaan hand in hand!

8 Duurzaam

9

Klimaatroute

‘Met alleen advies, bespaar je niets!’ In 2020 is heel Nederland klimaatneutraal. Met die visie voor ogen richtte Nick Dessens in 2011 het bedrijf Klimaatroute op. Volgens Nick is de stap naar klimaatbewust handelen snel gemaakt, zo lang het maar een directe kostenbesparing oplevert voor de ondernemer. Bij zo’n 80% van de Nederlandse bedrijven valt nog steeds heel wat energie - en dus geld - te besparen. Energieadvies blijft te vaak op de plank liggen “Gek genoeg hebben heel veel bedrijven weleens energieadvies ingewonnen, maar vervolgens nooit iets met dat advies gedaan,” vertelt Nick. “Dat is jammer en om ervoor te zorgen dat het MKB met onze adviezen wél iets kan en doet, spraken we begin 2011 met zo’n 1.000 ondernemers over het investeren in energie-efficiëntie.” Uit die gesprekken kwam naar voren dat er drie redenen zijn waarom het MKB niet aan de slag gaat met energieadvies. 1. 2. 3.

De adviezen zijn onbegrijpelijk en lang van stof; het uitvoeren van de geadviseerde maatregelen is ingewikkeld; er is geen geld beschikbaar om de adviezen om te zetten in concrete acties.

“Met alleen advies krijgen, bespaar je niets,” aldus Nick. “Het gaat erom dat de ondernemer het energieadvies snapt en dat hij na het adviestraject niet wordt losgelaten. Daarom geeft Klimaatroute meer dan alleen een begrijpelijk en persoonlijk advies. Klimaatroute blijft ook betrokken tijdens het implementatietraject.”

Technische Unie en Klimaatroute De manier waarop Klimaatroute het MKB adviseert en begeleidt, zorgt ervoor dat bedrijven daadwerkelijk aan de slag gaan met het energieadvies. Door de diensten van Klimaatroute aan te bieden, ondersteunt Technische Unie haar eigen klanten bij het verduurzamen van de bedrijfsvoering, het besparen op energie en het voldoen aan de geldende weten regelgeving. Vanuit de Wet milieubeheer zijn bedrijven namelijk verplicht om alle energiebesparende maatregelen door te voeren die een terugverdientijd hebben van minder dan 5 jaar. Inzichtelijke besparingen, overzichtelijke oplossingen De Klimaatroute begint met een QuickScan bij de ondernemer op locatie. Er wordt gekeken naar de verlichting, regeltechniek, isolatie, verwarming en naar eventuele mogelijkheden tot het zelf opwekken van duurzame energie. Op basis van de QuickScan stelt Klimaatroute een rapport van twee pagina’s op. Dit rapport wordt binnen twee weken persoonlijk met de ondernemer besproken. Vervolgens kan de ondernemer met de adviezen aan de slag. Desgewenst ondersteunt Klimaatroute bij het selecteren van de juiste leveranciers

of bij het opvragen van offertes, maar de ondernemer is vrij in de uiteindelijke keuze. Klimaatroute heeft geen financieel belang bij het uitvoeren van de maatregelen en kan daarom volledig onafhankelijk adviseren in het belang van de ondernemer.

De beste oplossing voor de ondernemer, daar draait het om.

Blijvende begeleiding Klimaatroute blijft bedrijven minimaal een jaar begeleiden bij het verbeteren van de energie-efficiënte. Tijdens het traject helpt Klimaatroute de ondernemer ook bij het vinden en aanvragen van eventuele subsidiemogelijkheden en bij het benutten van de fiscale voordelen die investeringen in energiebesparing kunnen opleveren. De beste oplossing voor de ondernemer; daar draait het bij Klimaatroute om.

10 Duurzaam

Geitenmelk als duurzame warmtebron Wido Verhees begon zijn onderhoud- en servicebedrijf 26 jaar geleden vanuit zijn ouderlijk huis. Zijn eenmanszaak groeide gestaag en inmiddels heeft het agrarische bedrijf van vader Verhees ruimte gemaakt voor een allround installatiebedrijf. “Als installateur is het belangrijk om met de tijd mee te gaan,” vertelt Wido. “Dat kost veel tijd, want met name de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid gaan heel erg snel.”

11

Installatiebedrijf Verhees

Een scherp oog voor duurzame oplossingen Installatiebedrijf Verhees heeft een scherp oog voor duurzame oplossingen. Dat bleek ook tijdens een eerste bezoek aan de geitenhouderij van Olislager - Van Esch in Alphen. De geitenhouder wilde de oude boerderij vervangen voor duurzame nieuwbouw en riep de hulp van installatiebedrijf Verhees in. Wido kreeg een rondleiding over het terrein. Wido: “We kwamen in de melkkamer en daar was het zo warm dat je er wel een heel huis mee zou kunnen verwarmen.”

“Het zou jammer zijn om warmte verloren te gaan.”

Een uniek warmteterugwinproject Installatiebedrijf Verhees had al wel ervaring met warmteterugwinprojecten opgedaan, maar nog niet met projecten van dit kaliber. De geitenhouderij heeft zo’n 4.500 geiten die allemaal twee keer per dag worden gemolken. Een geit geeft per melkbeurt ongeveer drie liter melk. De aanvoer van melk is 20 uur per dag nagenoeg stabiel. “Het zou gewoon jammer zijn om die warmte verloren te laten gaan, dus hebben we een manier bedacht om die warmte terug te winnen,” vervolgt Wido zijn verhaal. Geitenmelk verwarmt 1000 kub De geitenmelk werd gekoeld door een koelmotor en deze koelmotor blies de warmte gewoon de buitenlucht in. De geplaatste installatie vangt de warmte bij de koelmotor op en kan in de winter een woning van 1000 kub verwarmen. In de

zomer wordt de overcapaciteit gebruikt voor het verwarmen van het zwembad. Wido: “In het begin leverde de installatie maar 1/5de deel van wat we voor ogen hadden. Dat bleek aan de koelmotor en de warmteoverdrager te liggen. Er ging iets niet goed met de overdracht van het hete gas naar het watercircuit. Toen hebben we die koelmotor aangepast en daarmee was het probleem verholpen. Inmiddels draait de installatie ruim een jaar naar volle tevredenheid.” Mogelijkheden voor de toekomst Warmte winnen uit geitenmelk om daarmee vervolgens een woonboerderij te verwarmen is volgens Wido nog niet eerder succesvol toegepast. Het is nog te

vroeg om het project te kopiëren naar andere gebruikers. Hij vertelt: “We willen deze pilot nog een half jaar tot een jaar volgen. Als blijkt dat de technologie standhoudt - en dat verwachten we eigenlijk wel - dan gaan we samen met de leverancier van de koelmotor kijken naar andere toepassingen, zoals warmte terugwinnen uit koemelk.”

12 Duurzaam

Verduurzamen met slimme technieken en dienstopties

13

Stip-Connected

De rol van facilitymanagers op het vlak van duurzaamheid en energiemanagement groeit. Sinds 1 december 2015 bestaan er lijsten met erkende besparingsmaatregelen voor onderwijsinstellingen en kantoren. Sinds de zomer van 2015 moeten grotere bedrijven elke vier jaar een energie-audit uitvoeren. Het energieneutrale kantoor komt steeds dichterbij. Jeroen de Leede, van Stip-Connected, helpt facilitymanagers bij het integraal verduurzamen van hun bedrijfspanden. Technologische mogelijkheden “Er is al veel meer mogelijk dan de meeste facilitymanagers weten,” vertelt Jeroen. “Gebouwen worden steeds slimmer. Neem The Edge in Amsterdam, het meest duurzame gebouw van Nederland. Daar zit een connected lighting systeem in waarmee medewerkers het klimaat en het licht van individuele werkplekken kunnen regelen met een app op hun telefoon. De integratie van systemen in deze smart buildings zal alleen maar toenemen. Al die nieuwe technologie maakt het voor gebouwbeheerders vaak moeilijk om het onderste uit de kan te halen wanneer een verduurzamingstraject wordt ingezet. Bewustwording en beheersing In tegenstelling tot veel andere verduurzamingsadviseurs, richt Stip Connected zich niet alleen op het financiële plaatje. Jeroen: “Wij werken met een 3-fasenverduurzamingsmodel waarin de nadruk ligt op bewustwording, beheersing én kostenreductie. Door ook bewustwording en beheersing mee te nemen, bespaar je veel meer dan wanneer je alleen naar het financiële plaatje kijkt. Daarnaast biedt dit model handvatten om het duurzaamheidsbeleid in te richten volgens de principes van de kringloopeconomie.”

Lees ook de artikelen op pagina 42 en 52.

“Het kan veel voordeliger zijn om te betalen voor het gebruik van licht dan voor de aanschaf.”

Het 3-fasen-duurzaamheidsmodel Het model dat Stip-Connected inzet, telt drie fasen. In de eerste fase krijgt de klant inzicht in het energieverbruik, de daarmee gepaard gaande kosten en de mogelijke alternatieven. In de tweede fase leert de klant hoe het verbruik gestuurd kan worden door de inzet van slim schakelmateriaal en domotica. In de laatste fase komt aan bod welke mogelijkheden er voor de klant zijn om zelf energie op te wekken met bijvoorbeeld zonnepanelen of een warmtepomp. Van product naar dienst “Facilitymanagers hebben niet altijd de voorkeur om eigenaar te zijn van een product,” vertelt Jeroen. “Het kan veel voordeliger zijn om te betalen voor het gebruik van licht, voor het gebruik van ICT of voor het gebruik van zonnepanelen,

dan voor de aanschaf ervan.” Wil een facilitymanager niet aanschaffen maar gebruiken, dan gaat Stip-Connected op zoek naar een partij die hierin mee kan gaan. Is deze partij gevonden, dan stelt Stip-Connected uit naam van de klant een prestatiecontract op. Jeroen: “Onlangs bleek bij een van onze projecten dat licht als dienst goedkoper was dan een directe aanschaf. Door goed te blijven nadenken over duurzame technologieën en mogelijke dienstopties proberen we altijd zo optimaal mogelijk aan de wens van onze klant te voldoen.”

14 Duurzaam

Duurzaam dak Bij het populaire Amsterdamse restaurant Hannekes Boom werd begin dit jaar een sedumdak aangebracht op een nieuw geplaatste aanbouw. Het groendak onttrekt een buitenplaatsje aan het zicht van de langsfietsende Amsterdammers. Het project kwam tot stand in nauwe samenwerking tussen bouwbedrijf Bob van Geelen, Technische Unie en leverancier Mawipex.

15

Van Geelen

Hannekes Boom Sinds begin 2011 is café-restaurant Hannekes Boom geopend op de kop van de Dijksgracht aan het Oosterdok. De gemeente schreef destijds een prijsvraag uit voor de vestiging van een ‘onderscheidend horecaconcept’ op het ongebruikte stukje grond. Drie creatieve geesten wonnen de prijsvraag met een duurzaam concept voor een cultureel platform. “Duurzaamheid en gevoel voor historie zijn het uitgangspunt. Hannekes Boom is helemaal opgebouwd uit hergebruikte materialen. Het paviljoen doet sterk denken aan de historische boomhuisjes van vroeger. Het groene karakter is behouden.” aldus oprichters. Glooiende overkapping Achter het restaurant was een buitenplaatsje dat afgelopen winter overdekt is. Eén van de oprichters, Gijs de Waal, is tevens architect. Hij tekende een glooiende overkapping om het buitenplaatsje aan het zicht te onttrekken. Voor de bouw van de overkapping werd Bob van Geelen uit Harderwijk gevraagd. Bob is al jaren tevreden klant bij Technische Unie. Samen met zijn compagnon pakte hij de klus in Amsterdam aan. “Het buitenplaatsje gaf vanaf de fietsersbrug die erlangs loopt een wat rommelige aanblik met afvalcontainers en kratjes. De nieuwe overkapping is onder architectuur gebouwd en er moest een groen dak op.” EPDM Na overleg met Technische Unie kwam Bob in contact met Mawipex, die een groendak-oplossing met EPDM heeft ontwikkeld. “We kregen één compleet pakket voor het groendak aangeboden. We hebben zelf het EPDM geplakt en daar

het groendak op gelegd.” En hoewel het voor het eerst was dat Van Geelen op deze manier een dak bekleedde, is hij enthousiast. “We hadden het nog nooit gedaan, maar het ligt er heel netjes op.”

“Het dak isoleert zowel in de zomer als in de winter.”

Groene zoden Toen de rubberlaag eenmaal op het dak lag, kon het groendak erop gelegd worden. “Eerst leg je een drainage-mat die ervoor zorgt dat overtollig water weg kan lopen, maar die ook water vast kan houden voor droge perioden. Daar leg je een substraat overheen; dat is eigenlijk de voedingsbodem voor het dak. En daarover heen leg je de groene zoden, die op rol worden aangeleverd”. Veel reacties Doordat het nieuwe dak pal naast een fietsersbrug ligt, had Bob veel bekijks. “Er kijken dagelijks heel wat mensen op het dak, daarom is het ook zo leuk dat het een mooi groen dak is. Tijdens de bouw kregen we al veel vragen en reacties, iedereen vindt het eigenlijk prachtig. Het is echt een stuk opgeknapt, waarbij het dak met de glooiing het topstuk is. En bovendien isoleert het zowel in de zomer als de winter een stuk beter, dus het is nog comfortabeler ook.”

Lees ook het artikel op pagina 60.

16 Duurzaam Nefit EnviLine warmtepompen Verwarming & Klimaat

Nieuwe generatie in de praktijk Nefit presenteerde tijdens de VSK de nieuwe generatie EnviLine warmtepompen. Verkrijgbaar in maar liefst 48 varianten, met vermogens van 3kW tot 17kW. Daarmee kiest Nefit nadrukkelijk voor flinke uitbreiding van het aanbod duurzame oplossingen. Christaan Nijland, directeur van Nijland Installatietechniek in Zweeloo, deed afgelopen jaar een uitgebreide veldtest.

De TowerSolar binnenunit bij Nijland thuis heeft een vermogen van 13kW en beschikt over een ingebouwde warmwaterboiler (184 liter). Nijland: ‘In de tuin wint de Monoblock buitenunit energie uit de buitenlucht. Achttien Nefit Zonnestroom PV-panelen leveren elektriciteit voor de warmtepomp. Twee Nefit SolarLine zonnecollectoren wekken warmte op voor het warme tapwater. Een compleet duurzame oplossing dus. Het verwarmingssysteem bestaat uit lage-temperatuurvloerverwarming en -radiatoren. Koelen in de zomer is ook nog een aantrekkelijke optie. Eerlijk gezegd was ik eerst best sceptisch. Ik dacht: zijn die keteljongens wel in staat om een goede warmtepomp te ontwikkelen? Maar ik ben helemaal om!’ Geen F-gassencertificering nodig De COP van EnviLine kan oplopen tot wel 4,9. In nieuwbouwprojecten kan daarmee de EPC omlaag. Een ideale oplossing dus voor all-electric wijken. In bestaande situaties kan EnviLine gekoppeld worden aan een al aanwezige hr-ketel. Ook is de warmtepomp SmartGrid Ready. Nijland noemt nog andere voordelen. ‘Deze Monoblock buitenuit draait niet op koelmiddel maar op water. Je hebt dus géén F-gassencertificering nodig. Verder is de Monoblock buitenunit ongekend stil. Hij

moduleert in 27 stappen en heeft een maximale aanvoertemperatuur van 62°C.’

sinds 1 januari 2016 gelden, lopen op tot wel 76% (www.rvo.nl/isde).

Aantrekkelijke subsidies Iedere installateur die met Nefit warmtepomptechnologie aan de slag wil, volgt eerst een verplichte Nefit-training. Bij plaatsing van de eerste EnviLine krijgen deelnemers de ingebruikstelling door Nefit erbij. De aanschaf van Nefit EnviLine is nu extra aantrekkelijk. Subsidies die

Meer weten? Kijk op www.nefit.nl/warmtepompen ‘Ik dacht: zijn die keteljongens wel in staat om een goede warmtepomp te ontwikkelen? Maar ik ben helemaal om!’ www.nefit.nl/warmtepompen

17 Danfoss

Uit onderzoek blijkt dat het rendement van duurzame systemen zoals warmtepompen en biomassa-installaties minder rooskleurig is dan aanvankelijk werd gedacht. Zelfs bij de klassieke hr-ketel wordt het beoogde rendement niet gehaald. Waterzijdig inregelen is de basisvoorwaarde om de stap naar duurzame energiebronnen te kunnen maken en geeft al direct een forse besparing bij gasgestookte installaties.

Voor particuliere woningeigenaren is € 300 miljoen aan leningen beschikbaar om te kunnen investeren in energiebesparende maatregelen. De Energiebespaarlening mag worden besteed aan energiebesparende oplossingen die worden erkend door het Nationaal Energiebespaarfonds. Recent is aan de lijst met maatregelen het waterzijdig inregelen van de cv-installatie toegevoegd. De Energiebespaarlening is een aantrekkelijke lening om de kosten van energiebesparende maatregelen te financieren. Het minimum bedrag van de lening is namelijk € 2.500,- voor particulieren en € 25.000,- voor VvE’s. Omdat waterzijdig inregelen voor particulieren geen € 2.500,kost, kan het waterzijdig inregelen worden gefinancierd in combinatie met andere energiebesparende maatregelen. De kosten voor het inregelen van de installatie wordt vooral bepaald door het aantal radiatoren en eventueel aanvullende inregelvoorzieningen in de cv-installatie. De gemiddelde kosten bedragen € 60 à € 90 per radiator.

Ervaring leert dat waterzijdig inregelen elk jaar tenminste 12% besparing op het gasverbruik oplevert.

Kijk voor meer informatie over waterzijdig inregelen en handige tools op: inregelen.danfoss.nl

Tips aan installerend Nederland Vervangt u een ketel bij een consument of een heel ketelhuis bij een VvE? Maak ook de voordelen en de mogelijkheden van waterzijdig inregelen bespreekbaar. Wil uw klant meerdere energiebesparende maatregelen treffen? Informeer dan over de Energiebespaarlening. Kijk voor meer informatie op www.ikinvesteerslim.nl/ zakelijk. Hier kunt u bijvoorbeeld gratis folders bestellen en informatie voor uw website downloaden.


Overheid stimuleert waterzijdig inregelen

18 Duurzaam DRL Products Verwarming & Klimaat

‘State of the art’ Klima elektrische verwarming Onder de naam DRL E-Comfort presenteert DRL Products een nieuwe elektrische radiator range. De technisch hoogwaardige Klima serie voorziet ruimschoots in de behoefte als het gaat om comfort en energiebesparing.

Standaard voorzien van: • Dual afgiftesysteem • Digitale klokthermostaat (weekfunctie) +/- 0,1°C • Proportionele temperatuur en energieregeling • Open window sensor • Bewegingsmelder • Energieverbruik indicator per dag/per week • Lock functie • IP24 protection • Dubbel geïsoleerd geen randaarde nodig • Voorzien van CE en • Leverbaar in 750W, 1.000W, 1.500W en 2.000W afgifte • Breedtematen 675 mm, 790 mm, 1.010 mm of 1.240 mm • Hoogtemaat 504 mm

Optioneel: • Handdoekbeugel op model 750B

De radiatoren zijn standaard uitgerust met een uniek ‘dual afgiftesysteem’. Hierbij wordt 40% van het vermogen afgegeven door straling en 60% door convectie. Afgifte en energieverbruik nemen volautomatisch en proportioneel af naarmate de warmtebehoefte lager wordt (tussen 100% tot 0%). Het innovatieve karakter van deze slimme regeling in combinatie met het warmteafgiftesysteem, zorgen voor een laag energieverbruik en optimaal comfort. De ingebouwde klokthermostaat (weekklok) bewaakt tijdig de keuze tussen comfort, economisch of vorstbeveiliging, hierdoor zijn afgifte en energieverbruik optimaal met elkaar in balans. De standaard bewegingsmelder en open window sensor zorgen er bovendien voor, dat er geen onnodige energie verspild wordt wanneer er langere tijd niemand in de ruimte aanwezig is of bij openstaande ramen.

De DRL E-Comfort Klima radiator is vanwege zijn optimaliserende regelingen ook de ideale oplossing bij geringe warmtebehoefte in de energieneutrale woning met fotovoltaïsche energieopwekking. www.drl-products.nl

19 Hoogste EPC-winst in de markt

Niet enkel het thema ‘gezondheid’, maar ook ‘comfort’ en ‘energiezuinigheid’ krijgen in elke ontwikkeling van Duco een prominente plaats toegewezen. Eén van de producten die deze drie thema’s naadloos verenigt, is de DucoBox Focus: een compacte, duurzame en uiterst energiezuinige unit die vervuilde en/of vochtige lucht zonaal afvoert! Optimale leefomgeving Dankzij de uitbreiding met een intelligent sturingsbord werkt dit type afvoerventilator met een gepatenteerd regelkleppensysteem in de afvoerbox zelf. De DucoBox Focus beschikt over zeven aansluitingen (Ø 125 mm) die voorzien kunnen worden van klepsturing en/of akoestische dempingsblokken als garantie voor een optimale leefomgeving. Elke aansluiting kan voorzien worden van een CO2 Regelklep of Vocht Regelklep die zeer snel en eenvoudig in de DucoBox Focus wordt geïntegreerd. Dat betekent dat er van buitenaf niets meer zichtbaar is zodra de kleppen geïnstalleerd zijn en de afzuigventilator volledig afgesloten is. De afvoerdebieten van alle kleppen zijn standaard door Duco vooraf ingeregeld volgens de geldende eisen per ruimte, maar kunnen desgewenst ook handmatig door de installateur aangepast worden.

Energiezuinige ventilatie waar en wanneer nodig, én in de juiste hoeveelheid De regelkleppen zorgen voor een slimme en efficiënte afvoer van vervuilde en/of

vochtige lucht, enkel waar en wanneer nodig én in de juiste hoeveelheid. Zodra het binnenklimaat geoptimaliseerd is, sluiten de kleppen zich opnieuw en dat resulteert in een optimale energiebesparing. Dit maakt van de DucoBox Focus de slimste afvoerbox van Europa! Zo kunnen de ‘vochtige ruimtes’ zoals de badkamer voorzien worden van een Vocht Regelklep. Wanneer er bijvoorbeeld gedoucht wordt, zorgt deze regelklep er automatisch voor dat de vochtige lucht afgezogen wordt in de badkamer - en enkel daar - tot de toestand opnieuw genormaliseerd is. Om een pasklaar antwoord te bieden op elke situatie kan de DucoBox Focus bovendien toegepast worden binnen het Duco Comfort Plus System en het DucoTronic (Plus) System: twee kwalitatief hoogwaardige Vraaggestuurde Natuurlijke Ventilatiesystemen van Duco waarmee, in combinatie met dit type afvoerventilator, de hoogste EPC-winst in de markt wordt behaald! www.duco.eu


DucoBox Focus: de slimste afvoerbox van Europa

20 Duurzaam Bespaar 30-50% Verwarming & Klimaat

Ontdek de verborgen besparingen Verborgen in technische ruimte staan pompen die zorgen voor watervoorziening, verwarming en koeling voor een gebouw. De meeste hiervan draaien 24/7 op maximaal toerental en verspillen hierdoor een grote hoeveelheid energie - dus kosten waarop u kunt besparen. De Grundfos Energiecheck is de meest rendabele manier om te ontdekken hoeveel u kan besparen op uw bedrijfskosten. Een betrouwbare analyse, die het energieverbruik en de CO2-emissies van uw huidige pompen berekend inclusief de Life Cycle Cost analyse en aanbevelingen om uw pompsysteem te optimaliseren. Het 6 stappenplan naar een besparing van 30-50%: 1. Eerste contact met uw adviseur Een nulmeting van uw installatie wordt vastgelegd van de pomptypen die u gebruikt. 2. Diagnose-inspectie ter plekke Op locatie wordt een voorlopige lijst van geïnstalleerde pompen met bedrijfsgegevens opgesteld. 3. Voorstel Een offerte wordt gemaakt, gebaseerd op de voorlopige gegevens die verzameld zijn. 4. Uitvoering Een uitgebreide Energiecheck wordt uitgevoerd en volgt een rapport met de energiebesparingen. 5 Test Na presentatie van het rapport kunt u de juiste pompoplossing kiezen of besluiten voor een Pompaudit voor exacte metingen. 6 Follow-up leertraject Alle servicewerkzaamheden worden naderhand opgevolgd om continu een optimale serviceprestatie te waarborgen. Met bovenstaande stappen verbetert u niet alleen het milieuprofiel van uw gebouw en vermindert u energie- en waterverbruik. U ontdekt ook hoeveel u

momenteel spendeert aan uw pompsysteem en welke besparing mogelijk is, en of uw gebouw voldoet aan de Europese wetgeving voor energie verbruikende producten zoals circulatie- en pompmotoren (EuP).

Heeft u interesse, neem dan contact op met Grundfos om uit te vinden hoeveel u zou kunnen besparen op uw bedrijfs- en energiekosten. Of surf naar: www.grundfos.com/energy

21 Woonzorgcentrum op het Antwerpse Kiel

In de schaduw van het Beerschot-stadion op het Kiel in Antwerpen, wordt een prachtig nieuw woonzorgcentrum gebouwd, voor rekening van GZA Woonzorggroep. Om de bewoners een aangenaam binnenklimaat te bieden zonder actieve koeling, en tegelijk alle installatie-onderdelen zo discreet mogelijk te houden, werd gekozen voor betonkernactivering (BKA). Een logische keuze, gezien men bij BKA gebruik maakt van thermische massa waarbij door het integreren van watervoerende leidingen in grote oppervlakken, zoals vloer of plafond, het winter- en zomercomfort zeer sterk verhoogd wordt. De installatie wordt uitgevoerd met materiaal van Henco, dat als Belgische fabrikant onder andere gespecialiseerd is in deze materie. Comfort door betonkernactivering Het project Hollebeek omvat onder meer een woonzorgcentrum. Het wordt 8.100 m2 groot, met 117 woongelegenheden, een centrum voor kortverblijf met drie woongelegenheden, en een dagverzorgingscentrum met vijftien verblijfseenheden. Daarnaast komen er ook assistentiewoningen, maar die hebben een ander installatieconcept. In dit artikel concentreren we ons op het woonzorgcentrum. Het WZC heeft een gebogen vorm en telt vijf verdiepingen. Het gelijkvloers is bestemd voor gemeenschappelijke diensten; de bovenliggende verdiepingen tellen telkens een dertigtal woongelegenheden. Het belang van de bewoners heeft in het hele project voorop gestaan, met woonkwaliteit als uitgangspunt voor het thermisch concept. Bovendien was het belangrijk dat er geen actieve middelen zouden aangewend worden voor het dekken van de koelvraag. De leefruimtes zijn zuid en west georiënteerd, met brede glaspartijen voor een ongehinderd zicht op het park. Dat is meteen ook de reden waarom gekozen werd om geen buitenzonnewering aan te brengen. Door alle bovenstaande punten krijg je een bijzonder mooi pand, dat ook voor de bewoners goed leefbaar moet zijn. Het uitgangspunt in deze zoektocht zijn dan ook de technieken geweest om

oververwarming tegen te gaan, die tevens discreet in de architectuur kunnen worden geïntegreerd. Men kwam uit bij een combinatie van hoog isolerend glas en betonkernactivering. Beroep doen op Henco Henco is reeds geruime tijd vertrouwd met deze techniek. Het moment waarop BKA-leidingen dienen te worden gelegd, is reeds vroeg in de bouwfase. Gezien de vorm van het gebouw is er geopteerd voor vrije verlegging op de werf waarbij

de buizen telkens aan de wapeningsijzers van de vloeren van de verdieping worden bevestigd, en dan in de betonmassa ingestort. Dit vergt een nauwe samenwerking tussen aannemer ruwbouw en de installateur HVAC. In totaal wordt er maar liefst 21.000 meter meerlagenbuis in diameter 20 mm gelegd. De aansluiting en verbindingen naar de 24 composiet verdelers met debietmeting gebeuren met Vision steekkoppelingen. www.henco.be


Uitgerust met Henco betonkernactivering

22 Duurzaam IMI Heimeier Eclipse Verwarming & Klimaat

De nieuwe generatie De nieuwe generatie IMI Heimeier Eclipse is de kleinste automatische thermostatische radiatorafsluiter met AFC-technologie die op de markt verkrijgbaar is.

Zit u ook zo te worstelen om altijd het juiste debiet (l/h) op elk gewenst moment door de radiator te krijgen? Kent u ook het probleem van radiatoren die niet warm worden? De Eclipse thermostatische radiatorafsluiter draagt de meest innovatieve AFC-technologie in zich en kan eenvoudig worden uitgewisseld met de u bekende afsluiters. De geïntegreerde constant debietregelaar zorgt voor een betrouwbare en gelijkmatige temperatuurregeling. De juiste instelstand

(10-150 l/h) (traploos instelbaar) haalt u uit de meegeleverde tabel, en door de getal aanduiding op de bijbehorende instelsleutel stelt u de radiatorafsluiter eenvoudig en nauwkeurig in. Dit kost u nog geen vijftien seconden. Als u het debiet eenmaal heeft ingesteld, dan bent u te allen tijde verzekerd van het juiste debiet door de radiator. De Eclipse handhaaft automatisch het ingestelde debiet, ook als thermostatische afsluiters in andere radiatoren dichtlopen of handafsluiters dicht worden gedraaid. Dus geen

zorgen meer over teveel water en fluitende afsluiters. De Eclipse is uiteraard geschikt voor nieuwe installaties maar dankzij de maatvoering ook bijzonder geschikt om te gebruiken in renovatieprojecten. Door de baanbrekende technologie van IMI Heimeier kunt u waterzijdig inregelen zonder ingewikkelde leidingberekeningen te hoeven maken. www.imi-hydronic.com/nl/eclipsenl

23 Ecolution ventilatiewarmtepomp

Vroeg of laat moet iedere woning besparen op energie. De nieuwbouw moet slimmer, beter en efficiënter en de bestaande woonvoorraad moet worden aangepast. Bij deze aanpassingen speelt ventilatie een belangrijke rol. Echter bij de afvoering van ‘vuile’ lucht gaat er nog teveel kostbare warmte (energie) verloren. Inventum heeft hiervoor dé oplossing, de Ecolution. Nu door de investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) met € 1.000 subsidie en All Electric zelfs met € 2.300,- subsidie.

Unieke eigenschappen Ecolution • Energielabel A++ • Fikse besparing op energiekosten • Hybride opstelling met € 1.000 ISDE in 2016 • All Electric opstelling met maximaal € 2.300 ISDE in 2016 • Minder kouval bij ramen • Kan naast ieder merk hr-ketel • Hoge mate van comfort met minder energieverbruik • De Ecolution is bijzonder stil en heeft weinig onderhoud nodig

Slim gebruik van restwarmte De Ecolution neemt de leiding van de cv-ketel over. Hierdoor gaat de cv-ketel langer mee en verbruikt veel minder gas. De Ecolution gebruikt alleen de binnenlucht uit de woning, voordat het naar buiten geventileerd wordt. Met deze lucht wordt nieuwe warmte (en warm tapwater) gerealiseerd waarmee de woning wordt verwarmd. De Ecolution maakt de hr-ketel 35% zuiniger en is met de ISDE subsidie nu € 1.000 voordeliger. Succesvol project De Brabantwoningen Woningcorporatie Wovesto won met het project De Brabantwoningen, ‘De Groene Bouwsteen’, voor het meest duurzame project dat in de periode 2009-2013 is ontwikkeld. De Brabantwoningen in het dorp Boskant zijn anders dan ‘normale’ huurwoningen. Een dikke schil om de woning zorgt voor een goede isolatie. Ook maatregelen zoals 3-laags glas en het beperkt gebruik van installaties (die energie verbruiken), zorgen ervoor dat er zo weinig mogelijk energie

(warmte) verloren gaat. De woning zelf wekt energie op door middel van zonnecollectoren, zonnepanelen en enkele slimme installaties, waaronder de Ecolution. Hoge EPC reductie Voor nieuwbouwprojecten zorgt de Ecolution voor een hoge EPC reductie. In de bestaande bouw levert het plaatsen

van de Ecolution minimaal twee energiesprongen op. De resultaten van De Brabantwoningen zijn erg goed. Door alle maatregelen is de energierekening voor de bewoners extreem laag. Woningcorporatie Wovesto heeft destijds voor de Ecolution gekozen vanwege de unieke en energiezuinige eigenschappen. www.inventum.nl


De opvolger van de hr-ketel

24 Duurzaam Green Igloo Verwarming & Klimaat

Actief besparen is de toekomst Een doordachte combinatie van goede isolatie, ventilatie met een minimaal warmteverlies en een energiezuinige verwarming garandeert een lage EPC. Het binnenklimaat is dan constant, aangenaam en gezond. En de energierekening verdwijnt als sneeuw voor de zon. Groen begint met doen Iedereen weet dat de bronnen voor fossiele brandstoffen uitgeput raken. De winning wordt steeds kostbaarder en complexer. Naast de schade die de energiewinning aanricht is er ook nog de vervuiling bij verbranding. Het is dus hoog tijd om te kiezen voor groen. Met de juiste duurzame componenten is er winst voor iedereen. All electric & future proof Door woningen en kantoren te voorzien van all-electric oplossingen voor koeling, verwarming, ventilatie en warm tapwater is een toekomstvaste investering gegarandeerd met lagere energielasten voor de gebruiker en een minimale CO2-uitstoot. Bedenk, een gemiddelde woning gaat honderd jaar mee, dus nu investeren in duurzaam betaalt zich echt uit.

verscheidene partners. Daarbij staat het welzijn van mens en milieu centraal. Die dynamiek maakt van Green Igloo een unieke ‘green living’ community. Green Igloo heeft de totaaloplossing Duurzaam verwarmen en ventileren vormt de basis van energieneutraal wonen en werken. Daarom bundelen Orcon, Thercon en Fujitsu hun know-how in Green Igloo. Door het binnenklimaat in zijn geheel te benaderen, kunnen wij u de hoogste comfortgaranties bieden met de laagste woonlasten en de kleinste ecologische voetafdruk. A way of living Onze state-of-the-art oplossingen worden gedragen door een sterke overtuiging en bezieling van tientallen medewerkers en

Ontdek onze EPC reducerende totaaloplossingen op: www.greenigloo.nl

25 Nieuwe E.Flow Integra

Met een duidelijke visie op de toekomst, heeft Radson de afgelopen jaren sterk geïnvesteerd in de optimalisatie van haar klassieke, oerdegelijke paneelradiator Integra. Het resultaat is de nieuwe E.Flow Integra.

Duurzame samenwerking tussen partijen Om een radiator succesvol tot bij de eindklant te krijgen, kan Radson al jaren rekenen op een duurzame samenwerking met haar trouwe partners binnen de verwarmingsindustrie, en wil dit zo behouden. Het streefdoel was dan ook dat de nieuwe E.Flow Integra voordelig zou zijn voor al deze partijen: niet alleen voor Radson als leverancier, maar ook voor groothandelaars, installateurs, bouwpromotoren, architecten en uiteraard de eindklanten. Radson is hierin geslaagd. Enerzijds biedt de E.Flow Integra installatiegemak en flexibiliteit. De radiator is namelijk inzetbaar in alle bouwsituaties (nieuwbouw én renovatie). Anderzijds is er rekening gehouden met de huidige, doorslaggevende beslissingsfactor voor de eindklant: energie-efficiëntie. Energie-efficiënt dankzij de diagonale doorstroming Esthetisch gezien, lijkt het alsof er niets is veranderd aan de Integra. U krijgt nog steeds de door u gekende radiator, een

strak geheel met geïntegreerd kraanlichaam, een mooi bovenrooster en twee verzorgde zijbekledingen. Wat verandert er dan wel? De nieuwe E.Flow Integra heeft acht aansluitingen inclusief een middenaansluiting, waardoor het water ‘overhoeks’ door de radiator geleid wordt. Concreet betekent dit dat water vanuit de linker- of rechterbovenhoek een weg aflegt naar de tegenoverliggende hoek aan de onderzijde. Deze diagonale doorstroming optimaliseert de warmte verspreiding in álle omstandigheden, ongeacht het debiet, de lengte of de staat van ontluchting. Op die manier gaat er geen kostbare warmte of energie verloren.

beperkt wordt. In dat kader is elke E.Flow Integra radiator standaard voorzien van een kV-kraanlichaam dat zich uiterst eenvoudig correct laat instellen, in functie van het vermogen en het gekozen regime. Een eenvoudige en handige sticker helpt de installateur bij het bepalen van de juiste kV-instelling. www.radson.com/nl

Bovendien biedt de E.Flow Integra dezelfde hoge afgiftes als de gewone Integra, weliswaar homogener verspreid over het verwarmingsoppervlak van de radiator. Geschikt voor lage temperatuur regimes Tot slot zijn alle Radson radiatoren geschikt voor lage temperatuur regimes, waarbij energieverbruik tot een minimum Kv-Sticker.


Klaar voor de toekomst

26 Duurzaam Stelrad Planar ECO-radiator Verwarming & Klimaat

ECO-radiator met decoratieve voorzijde Met de Planar ECO en de Planar Style ECO past Stelrad voor het eerst de revolutionaire ECO-technologie toe op decoratieve radiatoren. Hiermee speelt Stelrad gericht in op de groeiende marktvraag naar stijlvolle en aantrekkelijke radiatoren die bijdragen aan een energiezuinige woning.

Energiezuinig Uniek aan de Stelrad ECO-technologie is het concept waarbij de directe instroom van warm water eerst in de voorste plaat plaatsvindt, waardoor deze een hogere temperatuur heeft, en pas daarna naar de achterste plaat stroomt. Dit zorgt voor meer stralingswarmte aan de voorzijde, waardoor het comfortgevoel verhoogt. Als gevolg van het doorstromingsconcept is de achterste plaat ook minder warm dan bij de conventionele paneelradiatoren. Er gaat dus minder stralingswarmte verloren door de muur via de achterkant van de radiator. Dankzij de gepatenteerde ECO-technologie staan ook deze nieuwkomers garant voor energiezuinigheid. De unieke en vernieuwende techniek van de ECO-radiator verhoogt uw comfortgevoel, verhoogt de efficiëntie van uw verwarmingsinstallatie en

vermindert de CO2-uitstoot. Bovendien daalt uw energiefactuur tot 10,5%. Deze besparing werd bevestigd met een Kiwa-certificaat. Als eerste en enige radiator behaalde de Stelrad ECO-radiator een ISSO gelijkwaardigheidsverklaring. Dit wil zeggen dat de ECO-radiator op lage, maar ook op hoge systeemtemperaturen EPC-verlagend is. Waarom kiezen voor een Stelrad Planar ECO-radiator? • EPC-verlaging bij lage, maar ook bij hoge temperaturen • Behoud van comfortgevoel, ook bij lage-temperatuursystemen door de snellere opwarming en verhoogde straling • Beter systeemrendement door de lagere retourtemperatuur • Perfect te combineren met hybride systemen • Geschikt voor hernieuwbare energie

• Flexibiliteit bij het monteren en aansluiten van de ECO-radiator dankzij de verschillende aansluitmogelijkheden • Links en rechts monteerbaar ventiel Past in elk interieur De Planar ECO en de Planar Style ECO sluiten naadloos aan bij ons bestaand gamma van decoratieve radiatoren. • De Planar ECO past met zijn vlakke voorplaat perfect bij de Compact Planar en Vertex Plan • De gestileerde voorplaat van de Planar Style ECO is uitstekend te combineren met de Compact Style en Vertex Style www.stelrad.eu

27 Cradle to Cradle gecertificeerde technische isolatie

In de bouw wordt de vraag om aantoonbaar kwalitatieve en veilige materialen steeds luider. Het ultieme bewijs hiervan is het Cradle to Cradle™ certificaat. Hiermee bent u verzekerd van een duurzame oplossing, waarvan de hoogwaardige grondstoffen ook na de originele bestemming van grote waarde zijn.

Gebouweigenaren, projectontwikkelaars en gebruikers worden zich steeds meer bewust van de materialen die zij gebruiken. De trend van een toenemende vraag naar duurzame materialen zal exponentieel blijven groeien. Voor een projectontwikkelaar is Cradle to Cradle leidingwerk en isolatie een van de eerste zaken om te implementeren, bij het opzetten van een BREEAM of LEED-gecertificeerde gebouw. Voor de eigenaar van onroerend goed zal de waarde simpelweg stijgen wanneer de juiste materialen worden toegepast, vanwege onder andere veiligheid, kwaliteit, levensduur en de hoge restwaarde. Maar het belangrijkste is dat de gebruikers gewoon kunnen genieten, werken of leven in een gezond gebouw. Sinds haar oprichting in 1976 spant Thermaflex zich in om weloverwogen en verantwoorde keuzes te maken als het gaat om grondstofselectie. Dit resulteert in een assortiment bestaande uit louter

toekomstbestendige en veilige materialen. Het Cradle to Cradle gedachtegoed helpt hierbij; het daagt ons uit en geeft richting. Enkele resultaten: • Al onze producten zijn gebaseerd op polyolefine, gaan lang mee en zijn recyclebaar • In onze fabrieken en kantoren wordt alleen groene energie gebruikt • We hebben een ‘take-back’ programma voor terugname en hergebruik van materialen Anno 2016 is 90% van onze producten Cradle to Cradle gecertificeerd. Flexalen 600 heeft een Cradle to Cradle zilver

certificaat en ThermaSmart PRO leidingen plaatisolatie is Cradle to Cradle brons gecertificeerd. ThermaSmart PRO is hiermee de enige wereldwijd verkrijgbare technische isolatie met dit keurmerk, iets waar we als Thermaflex en als Nederland trots op kunnen zijn. Thermaflex zet zich in voor deze ontwikkeling en is blij met voor de erkenning vanuit de markt en het Cradle to Cradle instituut. Wij blijven streven naar het allerbeste en zien er naar uit ook u te ondersteunen bij uw doelstellingen. www.thermaflex.nl


Wereldprimeur van Nederlandse bodem

28 Duurzaam Duurzame oplossingen Verwarming & Klimaat

Deel van Vasco’s strategie De verduurzaming van vastgoed brengt ook nieuwe ontwikkelingen in verwarmingsproducten met zich mee. Vasco Group ontwerpt en fabriceert duurzame oplossingen voor een optimaal binnenklimaat.

De core business van Vasco Group richt zich op producten die een grote rol spelen in energiebesparing en bestaat uit de ontwikkeling en fabricatie van designradiatoren, paneelradiatoren, ventilatiesystemen. Producten ontwikkelen die bijdragen aan een duurzame oplossing is onderdeel van Vasco’s strategie. Maar ook die producten zelf zijn duurzaam, vervolgt Jan-Willem Plukkaard, Country Manager Nederland. ‘Een zusterbedrijf van Vasco maakt alumi-

niumprofielen die wij vervolgens toepassen in onze aluminium designradiatoren, volgens het cradle-to-cradleprincipe. Aluminium is zeer milieuvriendelijk omdat het wordt gewonnen uit bauxiet. Bauxiet is een natuurlijke grondstof die altijd opnieuw hergebruikt kan worden mét behoud van al zijn kwaliteiten en eigenschappen.’ Met de keuze voor aluminium als basismateriaal zet Vasco al sinds 2008 de standaard voor een nieuwe, veelbelovende generatie designradiatoren. De Beams, Alu-Zen, Bryce Plus, Canyon

en Zaros zijn de laatste jaren bekende namen geworden in de radiatoren-wereld en werden uitgeroepen tot winnaars van meerdere awards. Aluminium radiatoren zijn lichter dan traditionele stalen radiatoren, en dus gemakkelijker te monteren. Een aluminium radiator hang je bijvoorbeeld gemakkelijk op aan de muur, ook wanneer hij niet diep verankerd kan worden. Dat bespaart je alvast ingrijpende werkzaamheden om radiatoren aan de muur vast te hangen, want met de aluminium varianten is dit klusje zonder veel moeite snel geklaard. Aluminium is roestwerend. Het perfecte materiaal dus voor radiatoren die in vochtige ruimtes geïnstalleerd worden, zoals de badkamer en de keuken. Aluminium warmt snel op en geleidt de warmte goed. Een aluminium radiator heeft een lage waterinhoud, waardoor de reactiesnelheid groter is. De kamer die opgewarmd wordt via aluminium radiatoren, bereikt dus snel de gewenste temperatuur. Voor koukleumen is dit voordeel wellicht doorslaggevend, want wat is er nu heerlijker dan thuiskomen op een winteravond en niet lang te moeten wachten tot het huis warm genoeg is om zalig te kunnen ontspannen? www.vasco-group.eu

29 Ballorex van VSH

Het optimaal inregelen van (publieke) ruimtes is een lastige klus. Net als het nauwkeurig meten en doseren van bijvoorbeeld koelingen van fabrieksmachines. VSH heeft leidingsystemen om alles uiterst nauwkeurig aan te leggen én de juiste appendages om in te regelen.

Ballorex inregelventielen zijn een ideaal voorbeeld hoe inregelen eenvoudig en nauwkeurig kan voor een optimale distributie van energie in verwarming- en koelsystemen. Flowregeling met Ballorex betekent een snelle en eenvoudige ingebruikname, zeer hoge precisie, flexibiliteit, perfect uitgebalanceerde verwarming- en koelsystemen, kostenbesparing en een milieuvriendelijke oplossing. Eenvoudige inregeling Het assortiment bestaat uit de Ballorex Venturi, Vario, Dynamic en Delta. Ieder

heeft zijn eigen kwaliteiten en voordelen, met als uitgangspunt dat inregelen eenvoudig is, tegen minimaal energieverbruik. Daarnaast heeft Ballorex ook de Flowmeter die is voorgeprogrammeerd voor een grote groep ventielen, ook van andere fabrikanten. Een snelle, foutloze instelling is daarmee gegarandeerd. Compacte montage Met Ballorex kunt u compacter en in elke positie monteren, wat ideaal is voor installaties met weinig ruimte, zoals bij verwarming- en koelsystemen in schepen.

De Ballorex Venturi en Dynamic zijn door hun stabiele signaal direct na bochten te monteren, wat ruimte scheelt. Daarnaast is de Venturi zeer snel afsluitbaar en blijven instellingen behouden zodra het ventiel weer wordt geopend. De Venturi is ook ideaal om te gebruiken bij de koeling van machines. Het is met dit inregelventiel mogelijk de flow snel en nauwkeurig te meten en te doseren, zodat maximale resultaten met minimale energiekosten gepaard gaan. Door het grote bereik van Ballorex ventielen kunt u altijd een ventiel kiezen dat maximale regelautoriteit heeft en perfect aansluit bij uw leidingdiameter, zonder het gebruik van extra verloopkoppelingen. Besparen op inregeltijd Met Ballorex bespaart u tot 20% op inregeluren, doordat instellen en meten tegelijk kunnen plaatsvinden. Balanceren gaat hierdoor zeer snel en eenvoudig. De inregelventielen zijn in allerlei soorten en maten verkrijgbaar, waardoor ze in diverse soorten ruimtes toepasbaar zijn. Het resultaat: optimaal comfort en minimaal energieverbruik. www.vsh.nl


Superieure, nauwkeurige inregelventielen

30 Duurzaam Smart ideas - more efficiency Verwarming & Klimaat

Systeemoplossingen van Wolf Energiesystemen Wolf Energiesystemen heeft een zeer breed assortiment met een focus op energiebesparing en energie neutrale oplossingen. Bijvoorbeeld volledig op het project en op elkaar afgestemde systeemoplossingen. Een systeemoplossing kan bestaan uit een willekeurige combinatie van gaswandketel, warmtepomp, woonhuisventilatieunit, zonne-energiesysteem en regelsysteem. systeem regelt en bestuurt centraal alle in het systeem aanwezige componenten via de bedieningsmodule BM-2. Het regelsysteem optimaliseert het energieverbruik door het aanpassen van de bedrijfsmodus aan het weertype. Het regeling kan worden voorzien van software updates voor nieuwe functies in de toekomst.

Systeemoplossingen en systeemgarantie De pakketten worden compleet met de essentiële installatiecomponenten aangeboden. Zo heeft u geen omkijken naar de juiste selectie en bent u verzekerd van een optimaal werkend systeem. U ontvangt een hydraulisch schema en het systeem energielabel. Als extra zekerheid biedt Wolf vijf jaar systeemgarantie. Warmtepompen De warmtepompen zijn verkrijgbaar in water/water of lucht/water (monobloc binnen en buiten of split) uitvoering. De capaciteiten beginnen bij zo’n 6kW tot 20kW en indien gewenst kunnen tot vier warmtepompen in cascade worden geschakeld. De gehele serie is smartgrid ready voor een koppeling met PV-systemen. Zonne-energiesysteem De systeemoplossingen voor thermische zonne-energie beginnen bij voorraadvaten van 300 liter met twee collectoren tot systemen met een meerlagen buffervat van 1.000 liter met zes collectoren. Vanaf 500 liter zijn er systemen ook geschikt voor cv-ondersteuning. Wolf biedt zonne-

energiesystemen met voorraadvaten tot 5.000 liter en systemen tot honderden collectoren. De collectoren behoren tot de absolute Europese top qua energieopbrengst en zijn voorzien van Solar Keymark certificaat. Subsidie De warmtepompen en zonne-energiesystemen van Wolf komen in aanmerkingen voor de zeer aantrekkelijke subsidie regeling, welke is ingegaan per 1 januari 2016.

Bediening en service op afstand De regeling kan gekoppeld worden aan een LAN- of wifi-netwerk. Het systeem is daarmee via internet of de Wolf SmartsetApp op afstand bedienbaar. Via het Wolf Portaal kan de eindgebruiker toegang geven aan de installateur - het expertniveau. Nieuw KNX en Smart Home Het complete systeem kan nu ook gekoppeld worden aan een KNX-systeem voor integratie in een domotica oplossing. Een andere mogelijkheid is een connectie met het wibutler systeem voor volledige besturing van de woning via een smartphone app. www.wolf-energiesystemen.nl

Smart Home regelsysteem De systeemoplossingen zijn uitgerust met het WRS-2 regelsysteem. Dit regel-

31 Zehnder Zmart

Zehnder introduceert de nieuwe designradiator Zehnder Zmart. Deze innovatieve vlakke plaatradiator combineert perfecte technische knowhow met praktijkgerichte intelligentie. De Zehnder Zmart is eenvoudig te monteren, blijft volledig corrosievrij door zijn kunststof binnenwerk, is door zijn flexibele aansluitingsvarianten uitstekend geschikt als vervangende radiator.

60% lichter door kunststof binnenwerk De vele voordelen van de nieuwe Zehnder Zmart manifesteren zich al bij de montage. Hij is 60% lichter dan conventionele radiatoren. De lichtgewicht radiator kan worden getild, geplaatst en geïnstalleerd door één persoon (lagere transport- en arbeidskosten). Bovendien is het kunststof binnenwerk volledige corrosievrijheid. De ‘Flex-varianten’ maken een eenvoudige reiniging van de nieuwe designradiator mogelijk: de radiator laat zich makkelijk naar voren klappen zonder dat de aansluitingen naar de verwarmingsinstallatie moeten worden losgemaakt. Daardoor zorgt de Zehnder Zmart niet alleen voor een behaaglijk, maar ook voor een hygiënisch binnenklimaat. 360°-aansluitingen; flexibel toepasbaar

In de variant Zehnder Zmart Flex verandert de radiator in een echte vervangingsspecialist. Door de flexibele, vrij positioneerbare 360°-aansluitingen kan de Zehnder Zmart Flex in vrijwel elke denkbare inbouwsituatie een oude radiator vervangen. Bestaande leidingen en externe aansluitblokken kunnen daarbij eenvoudig verder worden

gebruikt. Nog een groot pluspunt bij de montage: de verstelbare wandconsole. Daardoor kan de installateur ook nog op locatie voldoen aan de meest uiteenlopende bevestigingswensen van de klant. Ook bij de thermostaat staat de flexibiliteit voorop: die kan bij de Zehnder Zmart zowel rechts als links

worden aangebracht. Daarbij kan de thermostaatpositie ook nog achteraf gemakkelijk worden gewisseld zonder de radiator te moeten demonteren. Licht, mooi, duurzaam en zeer flexibel www.zehnder.nl


Eerste designradiator met kunststof binnenwerk

32 Duurzaam De nieuwe generatie WTW: Verwarming & Klimaat

Zehnder ComfoAir Q leverbaar per 1 juli 2016 Zehnder, internationaal marktleider op het gebied van ventilatie, lanceerde voor het eerst haar nieuwe modulerende WTW-unit op de VSK. Deze ventilatie-unit is het resultaat van een technische doorontwikkeling van ventilatie met warmteterugwinning. Met de ComfoAir Q wil Zehnder de kwaliteit van de lucht in de woning of gebouw nog nauwkeuriger bewaken en bijsturen. Om dit te bereiken zijn maar liefst 7 technologische innovaties in de unit ingebouwd. Met de komst van deze nieuwe generatie WTW is een tijdperk aangebroken van technologische superioriteit, vernieuwd design, eenvoudige en bedrijfszekere installatie. Speciaal ontwikkelde diamantvormige warmtewisselaar Bij de ontwikkeling van de Zehnder ComfoAir Q is bijzonder veel aandacht geschonken aan het verhogen van de energie-efficiëntie. Het hart van het systeem vormt de nieuwe warmtewisselaar in diamantvorm die niet alleen een hoger rendement oplevert - het hoogste rendement in de markt volgens zowel passiefhuisbepaling en overige bepalingsmethodieken -, maar ook stiller en energiezuiniger is. Het totaalontwerp van de unit (kanalen en ventilatoren) draagt bij aan stabiele, constante luchtstroom en minimale luchtweerstand. Hierdoor is het systeem geruisloos met een geluidsreductie tot wel 8 dB(A) in vergelijking wat er nu op de markt is en heeft de ventilator minder stroom nodig. Er wordt hierdoor een besparing op elektriciteit tot 13,3% gerealiseerd. Geïntegreerde sensortechnologie De Zehnder ComfoAir Q onderscheidt zich dankzij ingebouwde intelligentie technologie. De unit is voorzien van tien sensoren; twee druk-, vier vocht- en vier temperatuursensoren. Deze sensoren zorgen voor een continu comfortabel binnenklimaat (temperatuur en vochtigheidsgraad) tegen het laagst mogelijke energieverbruik. De sensoren regelen op hun beurt de modulerende voorverwarmer en bypass. Modulerende voorverwarmer en modulerende bypass De voorverwarmer treedt in werking door een signaal van één van de sensoren waardoor er op een module-

33


Zehnder ComfoAir Q: de eerste modulerende ventilatie-unit met WTW voor de woningbouw.

rende (traploze wijze) warmte wordt afgegeven. De unit kan hierdoor in alle omstandigheden gebruik maken van de warmterugwinning functie. De modulerende bypasskleppen zorgen ervoor dat de mate van warmteterugwinning ‘traploos’ beïnvloed wordt. Zo stemt de unit de temperatuur van de toegevoerde lucht af op de omstandigheden waarin de gebruiker zich het prettigst voelt. Gepatenteerde FlowControltechnologie Deze besturingsmodule zorgt voor een gebalanceerde luchtstroom, waardoor het ventilatiesysteem nog efficiënter werkt. Met de Flow Control wordt op een efficiënte wijze op drukveranderingen in de installatie gereageerd. Pas wanneer een drukverandering langer dan normaal aanhoudt, past Flow Control de snelheid van de ventilator aan aan het nieuwe stroompatroon. Hierdoor wordt onder alle omstandigheden ongemerkt de luchtkwaliteit in stand gehouden. Simpele installatie/ inbedrijfsname-assistent Bij de ontwikkeling van de Zehnder ComfoAir Q zijn praktische installatie-

aspecten meegenomen. De unit is snel en eenvoudig in bedrijf te stellen dankzij de ‘inbedrijfsname-assistent’, duidelijke stap-voor-stap instructies en de zelftest van de ventilator. Er is ook rekening gehouden met de ruimte waar de unit wordt geplaatst: de aansluitingen voor luchttoevoer en -afvoer kunnen in een paar simpele stappen van de linker- naar de rechterkant worden verplaatst. Dit biedt de installateur meer flexibiliteit als zich ter plekke onverwachte situaties voordoen.

Gebruiksvriendelijke bediening Het ComfoAir Q systeem is heel eenvoudig te bedienen door middel van het ingebouwde scherm dat real time informatie geeft in verband met de werking van de unit. Het systeem kan op allerlei manieren gestuurd worden door middel van intuïtieve bedieningen en/of of via een app. De ComfoAir Q verzekert een hygiënische werking dankzij het nieuwe Zehnder ecologische filter. Het systeem is voorzien van een automatische filtervervangingsmelding. Verkrijgbaarheid Per 1 juli zijn drie units verkrijgbaar in verschillende capaciteiten van 350 m3/h, 450 m3/h en 600 m3/h. De units zijn dan ook voor diverse situaties geschikt; appartementen, eengezinswoningen, vrijstaande woningen tot kantoren en (commerciële) gebouwen. Stiller, energiezuiniger en nóg intelligenter www.zehnder.nl

34 Duurzaam NIBE™ F135 HYBRID: Verwarming & Klimaat

De gasbesparende hybride systeemoplossing van NIBE Met de NIBE F135 HYBRID introduceerde NIBE onlangs een gasbesparende hybride systeemoplossing voor het verduurzamen van bestaande woningen (in combinatie met een hr-combiketel) én voor nieuwbouwwoningen. Met het nieuwe systeem besparen gebruikers jaarlijks al snel enkele honderden euro’s aan gas. Het nieuwe hybride systeem omvat een NIBE F135 ventilatielucht/water warmtepomp, een NIBE UKV 100 buffervat en een efficiënte warmtewisselaar. De warmtepomp (met ingebouwde ventilator) vervangt de mechanische ventilatiebox en wordt rechtstreeks aangesloten op het ventilatiesysteem van de woning. Tijdens het ventileren onttrekt de warmtepomp warmte aan de ventilatielucht voordat deze de woning verlaat. Deze warmte wordt opgeslagen in het buffervat. Eenvoudige montage, maximale opstellingsvrijheid Het NIBE F135 HYBRID systeem is eenvoudig en zonder ingrijpende bouwkundige maatregelen te installeren. Het systeem kan bovendien worden gecombineerd met elk type hr-combiketel, ongeacht het fabricaat. Is de beschikbare opstellingsruimte beperkt, dan kunnen de componenten separaat worden geïnstalleerd. Er is echter ook een compact wandmontageframe beschikbaar waarin alle componenten snel en eenvoudig kunnen worden samengebouwd. Zeer voordelig en gasbesparend Zodra de hr-combiketel warmte vraagt voor verwarming of warmtapwaterbereiding, wordt eerst de in het buffervat opgeslagen warmte aangesproken. De hr-combiketel schakelt dus alleen in bij piekbelasting en dát bespaart aanzienlijk op het gasverbruik! Uniek is het grote (100 liter) buffervat, dat het verschil in vermogen tussen de warmtepomp en de hr-combiketel probleemloos opvangt. Het buffervat slaat bovendien warmte op als er geen verwarmings- of warmtapwatervraag is. Zo wordt op elk moment warmte uit ventilatielucht teruggewonnen en gaat er geen energie verloren. www.nibenl.nl

Voordelen NIBE™ F135 HYBRID • Te combineren met elk type hr-combiketel • Groot buffervat vangt vermogensverschil tussen warmtepomp en ketel probleemloos op • Losse componenten: maximale opstellingsvrijheid • Compact samen te bouwen in wandmontageframe • Ideaal voor verduurzaming van bestaande woningen • Beproefde techniek, gebaseerd op jarenlange ervaring • Optimale mechanische ventilatie voor een gezond binnenklimaat • Duurzaam hergebruik van kostbare warmte • Tot 950 m³ minder gasverbruik mogelijk: reductie van CO² -uitstoot • Nu met € 1.000,- investeringssubsidie (ISDE-regeling)

35 NexiTech en CrystalWay

Eaton zoekt bij de ontwikkeling van Blessing noodverlichtingsarmaturen altijd een balans tussen veiligheid, gebruiksvriendelijkheid, kosten en niet te vergeten duurzaamheid. Duurzaamheid kan op verschillende vlakken bereikt worden. Dit ziet u onder andere terug in onze nieuwste productreeksen; NexiTech en CrystalWay. NexiTech is een veelzijdig armatuur dat zowel geschikt is voor vluchtwegverlichting als enkel- en dubbelzijdige vluchtwegsignalering. CrystalWay is het nieuwste topdesign led signaleringsarmatuur dat zich dankzij het transparante frame perfect aan de omgeving aanpast. Beide productfamilies zijn voorzien van high power leds met een lange levensduur. Energie besparen in permanente mode Alle decentrale NexiTech modellen kunnen permanent en niet-permanent geschakeld worden. In permanente mode is de lichtoutput 60lm voor alle modellen. Dit garandeert een perfecte uitlichting van het pictogram volgens de NEN-EN1838 met een zo laag mogelijk energieverbruik. In noodbedrijf zal de lichtoutput afhankelijk zijn van de maximale lichtoutput van de armatuur (bijvoorbeeld 250 lm of 400 lm). Bij de combinatie armaturen zijn de high power leds voor de vluchtwegverlichting enkel aan in nood, wat een extra energiebesparing oplevert.

Ook de CrystalWay armaturen kunnen permanent/niet-permanent geschakeld worden. Het verlichtingsniveau van de decentrale armaturen kan ingesteld worden op twee verlichtingssterktes; 50 cd/m2 en 500 cd/m2, waarbij het energieverbruik bij 50 cd zo’n vijf keer lager ligt, dan bij 500 cd. Daarnaast is de verlichting daardoor onopvallend op donkere plaatsen (zoals in bioscopen, theaters et cetera) en intenser in gebouwen met een hoog verlichtingsniveau (commerciële gebouwen, luchthavens, et cetera). In geval van nood zal het perfect uitgelichte pictogram echter optimaal branden om de vluchtroute aan te duiden.

Li-ion batterijen De decentrale CrystalWay armaturen zijn voorzien van Lithium ion batterijen. Deze batterijen zijn kleiner en lichter, waardoor de armatuur een compact design heeft gekregen. Ook hebben ze geen last van het zogenoemde geheugeneffect en bevatten ze geen zware metalen, waardoor ze een stuk milieuvriendelijker zijn dan NiCd en NiMH batterijen. Voor NexiTech is ook een versie met Li-ion batterijen beschikbaar. www.coopersafety.nl www.eaton.nl/electrical

Verlichting

Eatons duurzame noodverlichtingsarmaturen

36 Duurzaam Van tl naar led Verlichting

Dit is hét vervangingsmoment! Is het u weleens opgevallen dat de meeste gebouwen nog steeds vol hangen met tl-noodverlichting? Dit terwijl een directe energiebesparing van meer dan 50% te behalen is door deze nu gelijk te vervangen door led. Grijpt u deze enorme kans in de markt?

Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in de noodverlichtingsmarkt door u aan te melden voor onze nieuwsbrief via famostar.nl/nieuwsbrief

bijzondere toepassing zoals een grote herkenningsafstand of explosieveiligheid: u heeft bij ons de keuze uit een compleet portfolio in led. Door de gegarandeerde levensduur van tien jaar op ons ledassortiment kunt u altijd op ons terugvallen en heeft uw klant de zekerheid van een betrouwbare, veilige oplossing.

Waarom alles in led? De afgelopen jaren was er een grote vraag naar led-armaturen ten opzichte van tl. Deze omslag heeft ons niet verbaasd gezien de vele voordelen van led. Zo is led veel energiezuiniger dan een tl-lichtbron. Ook heeft led een langere levensduur, waardoor het jaarlijks vervangen van de lichtbron overbodig is geworden. In alle opzichten is led dan ook een betere oplossing voor zowel u als uw klant. Maar waarom wachten met deze keuze totdat het bestaande tl-armatuur helemaal is afgeschreven?

Famostar is led Door nú de noodverlichtingsinstallatie van uw klanten om te bouwen naar led, is uw klant per direct geholpen met een energiezuinige, milieuvriendelijke, betrouwbare én kostenbesparende oplossing. Daarnaast is dit dé manier voor u om meer klussen binnen te halen in deze moeilijke tijden. Bij Famostar bent u aan het juiste adres om in elke situatie en voor elke toepassing voor led te kiezen. Of het nu gaat om gangbare projecten of om

Vervang nu! Zowel één-op-één vervanging van armaturen als het ombouwen naar led is mogelijk met ons portfolio. Bekende families zijn verkrijgbaar met een ledlichtbron, en dankzij de universele renovatieset kan elk gangbaar ingebouwd tl-armatuur snel en makkelijk vervangen worden door led-armaturen. Wilt u onze hulp om deze overstap van tl naar led bij uw klant te maken? Bijvoorbeeld door een kostenberekening te ontvangen? Of wilt u meer weten over ons complete portfolio in led? Neem dan contact op met uw Technische Unie vertegenwoordiger of kijk op famostar.nl/producten. www.famostar.nl

37 Werk slim en efficiënt Verlichting

Duurzaam werken is niets verspillen Wie slim werkt, verspilt minder. Duurzamer werken begint met het efficiënt gebruiken van de middelen die je hebt. Niet alleen helpen de producten van Klemko om energieverbruik terug te dringen, maar zorgen slimme verpakkingen ook voor schone en onbeschadigde producten. Handig voor de installateur en de eindgebruiker, want de 870544 past in een standaard 50 x 50 mm of 55 x 55 mm frame en vervangt dus gemakkelijk bestaande schakelaars.

Licht wanneer het nodig is De led-spots uit het Lumiko assortiment zijn al zeer energie-efficiënt: ze vervangen 20W, 35W en 50W halogeenspots met respectievelijk slechts 2,3W, 3,3W en 6,3W aan vermogen. De enige manier om deze spots nog zuiniger te maken, is door ze alleen in te schakelen wanneer dat nodig is. Het assortiment lichtbesturingen van Klemko maakt dit eenvoudig. Neem bijvoorbeeld de wandinbouw bewegingsmelder 870544: deze sensor heeft de unieke eigenschap dat hij led tweedraads kan schakelen. Er hoeft dus geen nuldraad bijgetrokken te worden.

Slim verpakt, kostenbesparend Uit onderzoek is gebleken dat 30% van de kabelkanalen in het proces van fabrikant tot installatie vuil of beschadigd raakt en wordt weggegooid. Om dit percentage drastisch terug te brengen zijn de kabelkanalen van Canalit individueel verpakt in recyclebaar folie. Niet alleen zorgt dit ervoor dat er geen kunststof wordt verspild, het werkt ook kostenbesparend voor de installateur. Met de producten van Mepac bereiken we hetzelfde resultaat door inslagbeugels in emmers te verpakken en bundelbanden in hersluitbare zakjes. Dit houdt de werkplaats en de bus netjes en laat de artikelen gebruikt worden waar ze voor bedoeld zijn.

Wij helpen u graag om duurzamer en efficiënter te werken. Hierbij werken we samen met installateurs en eindgebruikers om onze producten nog slimmer te maken. Benieuwd naar de oplossingen van Klemko, Lumiko, Mepac en Canalit of heeft u tips? Kijk dan op: www.klemko.nl www.mepac.nl

38 Duurzaam Vooraankondiging Verlichting

OPPLE universele T8 LED buis Met behulp van deze unieke led-oplossing hoeft u niet meer na te denken bij het vervangen van een T8 fluorescentie buis.

Als onderdeel van haar 20-jarig bestaan, introduceert Opple Lighting de baanbrekende universele T8 LED buis met de gepatenteerde oneTLed® technologie. In tegenstelling tot andere T8 LED buizen, die alleen op magnetische of HF elektronische voorschakelapparatuur werken,

werkt de Opple led lamp zowel op magnetische als op elektronische voorschakelapparatuur, welk voorschakelapparaat je ook hebt. Opple is het eerste lichtbedrijf, dat deze eenvoudig toepasbare LED T8

gaat leveren; groot voordeel is dat de installateur nu iedere T8 fluorescentie buis kan vervangen, zonder eerst te moeten bepalen of de ballast wel compatibel is met de ledbuis. Gewoon de fluorescentie buis en starter eruit en de universele Opple buis erin draaien en het werkt altijd. De nieuwe oplossing heeft een efficiëntie tot wel 120lm/W en een levensduur van 40.000 branduren. Dit betekent tot 65% energiebesparing en een buis die tot 4x langer meegaat dan traditionele tl-lampen. Dit maakt de universele ledbuis een betaalbare, unieke buis voor eenvoudige vervanging voor reguliere T8 tl-lampen. Deze technologie is gezamenlijk ontwikkeld met het Nederlandse bedrijf Seaborough, een ondernemend innovatief bedrijf dat zich bezig houdt met led-innovaties. Dus opnieuw ‘the best of both worlds’, een Nederlandse innovatie, uitontwikkeld door het leidende Chinese lichtbedrijf Opple Lighting. De universele Opple T8 LED buis is vanaf september 2016 leverbaar bij Technische Unie. www.opple.nl

39 OSRAM SubstiTUBE® Gen 6 Verlichting

De nieuwste generatie ledbuizen OSRAM SubstiTUBE® is nu meer dan ooit het ideale duurzame alternatief voor de standaard T8 fluorescentielampen. Met de nieuwe generatie introduceert OSRAM onder andere de led vervanger voor T5 fluorescentielampen en een sensorgestuurde versie voor draadloos dimmen. Daarnaast biedt OSRAM nu één led alternatief voor E-VSA en voor C-VSA gestuurde armaturen. SubstiTUBE® LED buizen zijn tevens beschikbaar met draaibare eindkappen om na installatie een nauwkeurige positionering van de gewenste verlichtingshoek mogelijk te maken.

SubstiTUBE® Value T8 EM

Met de uitbreiding van het portfolio maakt OSRAM SubstiTUBE® kinderspel van het upgraden van complete lichtsystemen met klassieke T8 en T5 fluorescentielampen naar uniforme led-techniek, waarbij gebruik gemaakt wordt van de belangrijke voordelen. De nieuwste SubstiTUBE® innovaties op een rij: • SubstiTUBE® T5 LED: het led alternatief voor 49W en 80W T5 fluorescentiebuizen • SubstiTUBE® Connected: sensorgestuurde led buizen voor draadloos dimmen en energiebesparingen tot 90% • SubstiTUBE® Universal: één lamp voor zowel E-VSA als C-VSA gestuurde armaturen • Verbeterde efficiëntie: nu tot 150 lm/W • Levensduur nu maximaal 60.000 uur

Met verschillende uitvoeringen voor een breed scala aan toepassingen voldoet het OSRAM SubstiTUBE® assortiment aan alle eisen voor huishoudelijke en professionele toepassingen. SubstiTUBE ® Value T8 EM De nieuwe SubstiTUBE® Value EM heeft een behuizing van glas en is geschikt voor gebruik in C-VSA gestuurde armaturen. De lamp heeft een hoge lichtstroom en efficiëntie en is tevens beschikbaar met draaibare eindkappen. Onmiddellijk 100% licht zonder opwarmfase of knipperen en daarom ideaal geschikt in combinatie met sensortechnologie. Dankzij de levensduur van maximaal 30.000 uur is er minder onderhoud nodig. Ideaal voor toepassingen in koude opslagruimtes of parkeergarages.

SubstiTUBE ® Advanced UO Voor veeleisende verlichtingssituaties met hoge lichtstromen is er de SubstiTUBE® Advanced. De nieuwe SubstiTUBE® Advanced UO (Ultra Output) is een zeer efficiënte ledbuis met een lichtopbrengst tot wel 150 lm/W. Ideaal voor gebruik op productielocaties en bij extreme omgevingstemperaturen tussen -20°C en +50°C. Ook de SubstiTUBE® Advanced UO is beschikbaar met roterende eindkappen voor een flexibele afstelling van de verlichtingshoek. OSRAM biedt een garantie van vijf jaar. www.osram-benelux.com

40 Duurzaam NORTON en NORLED Verlichting

Duurzame ledoplossingen voor ieder project De merken Norton en NORLED bieden een compleet programma hoogstaande ledarmaturen voor ieder project waarbij duurzaamheid, gebouwcertificering en energiebesparing belangrijke factoren zijn. Van utiliteit tot industrie, van parkeergarages tot woningbouw.

NLS-P

Industrie en opslag Het Norton Lichtlijn Systeem is hét verlichtingssysteem voor de industrie en opslag. Zeer snel te monteren, robuust, veilig en duurzaam. Hoge lumenstroom en een uitgekiend lichtbeeld van de nieuwe NLS-P serie met prismatische lens zorgen voor optimale verlichting tegen de laagst mogelijke onderhouds- en energiekosten. Dé oplossing voor zowel nieuwe als bestaande lichtlijnprojecten. Utiliteit: geïntegreerde oplossing In deze tijd waarin budget een belangrijke rol speelt, is de kwaliteit van de geboden ruimte en daarmee ook de verlichting in kantoren, scholen en zorginstellingen van wezenlijk belang. De inzet van duurzame ledarmaturen van Norton en Norled sluit hier volledig bij aan. De armaturen zijn veelal leverbaar in DALI dimbare uitvoering waardoor zij uitstekend geïntegreerd kunnen worden in een gebouwbeheersysteem. Galerij- en portiekarmaturen Voor plaatsen waar armaturen lang branden, biedt de Norled Polaris minimaal stroomverbruik en een optimaal lichtbeeld. Standaard met schemerschakelaar. Ook leverbaar met radar en

Polaris

noodvoorziening. De SPA-LED is dé vervanger van de bestaande oplossing met T8 of PL-lampen in renovatie- en nieuwbouwprojecten: een drastische verlaging van de energiekosten en geen jaarlijkse lampwissel! Openbare ruimte De AXP LED en BTX LED zorgen voor een optimale verlichting van onder andere parkeergarages. Deze armaturen met geïntegreerde led leveren hoge energiebesparingen op en aanzienlijk lagere onderhoudskosten. Het kofferarmatuur KFA LED is de ideale vervanger

voor conventionele buitenarmaturen met kwiklampen. Dat loont! Norton en NORLED bieden een duurzame ledverlichtingsoplossing voor elk project die bovendien een aanzienlijke bijdrage levert aan het verlagen van de Total Cost of Ownership. Duurzaam investeren in Norton en Norled maakt dat uw bedrijf groener en energiezuiniger wordt. Dat loont aan alle kanten! www.norton.nl www.norled.nl

41 LiveLink lichtmanagementsysteem Verlichting

Wanneer intelligentie aan het licht komt Een lichtmanagementsysteem ontwikkelen dat eenvoudig is voor zowel adviseur, installateur als eindgebruiker. Met deze uitdaging zijn sensorspecialist STEINEL en lichtspecialist TRILUX aan het werk gegaan. Eindresultaat van deze gezamenlijke ontwikkeling: LiveLink. Een systeem waarmee lichtmanagement kinderspel wordt.

De samenwerking tussen STEINEL en TRILUX zorgt voor optimaal op elkaar afgestemde hardware. De verlichting en sensoren zijn ‘voor elkaar gemaakt’ en communiceren vloeiend met elkaar. Dit maakt een simpele plug & play installatie mogelijk. Zodra het systeem is aangesloten en geïnstalleerd, kan LiveLink dankzij de bijbehorende intuïtieve software eenvoudig in gebruik worden genomen. Eenvoudige planning STEINEL en TRILUX kennen de praktijk en de verlichtingsnormen. Met deze kennis en knowhow zijn voor enkele standaardruimten lichtplannen in combinatie met lichtmanagement uitgewerkt. Deze

DALI-/WiFi-controller

situaties zijn vastgelegd in zogeheten ‘use cases’ waarbij de meest voor de hand liggende scenes al voorgeprogrammeerd zijn. Daarnaast is het ook mogelijk om persoonlijke use cases aan te maken. Eenvoudige installatie Nadat de armaturen en sensoren zijn aangesloten, gaat het installeren en in gebruik nemen ervan met de gratis LiveLink Install app op een tablet. Deze app begeleidt de installateur of gebruiker stap voor stap door de installatie waardoor niets vergeten kan worden. De app maakt gebruik van de bekende touchscreen commando's als tikken, vegen, slepen en neerzetten en is beschikbaar voor zowel iOS als Android.

Dual sensor

Eenvoudige bediening In de ideale situatie wordt de verlichting door de gebruiker bediend via de gratis LiveLink Control app voor smartphone of tablet. Maar het is ook mogelijk om de verlichting via een pulsdrukker te bedienen. Door de intelligente lichtsturing is er met LiveLink een besparing van meer dan 50% te realiseren op de service- en onderhoudskosten. In combinatie met efficiëntie TRILUX (led)armaturen kan deze besparing uiteraard nog verder oplopen. Meer informatie? Op onderstaande websites treft u meer informatie over LiveLink en vindt u de verschillende producten terug voor de meest uiteenlopende toepassingen. Het is echter ook mogelijk om op locatie een persoonlijke toelichting en/of live demonstratie te krijgen. Vraag uw contactpersoon bij Technische Unie naar de mogelijkheden en overtuig uzelf! www.steinel.nl www.trilux.com/livelink

42 Duurzaam Duurzaamste gebouw ter wereld Verlichting

Verhoogde veiligheid met VanLien in The Edge Hoe combineer je verhoogde veiligheid met een laag energieverbruik in de ultieme designomgeving? The Edge staat in Amsterdam en stelt met de noodverlichting Evago van VanLien een eigentijdse norm. De groene pictogramplaten zijn optimaal zichtbaar in daglicht, terwijl de krachtige ledverlichting een energiebesparing van 57% oplevert ten opzichte van standaard tl-buizen.

Verhoogde veiligheid De toepassing van grote glazen wanden in hedendaagse architectuur stelt nieuwe eisen aan vluchtroute-aanduiding. In daglicht moet de pictogramplaat duidelijk zichtbaar zijn zodat gebruikers van het gebouw in geval van nood hun weg weten te vinden. Tim Sluiter, projectmanager van Deloitte voor The Edge: ‘We hebben een groot atrium en open loopbruggen - grote open ruimtes die ook nog eens zeer licht zijn. Daglicht of weerspiegelingen kunnen

de zichtbaarheid van de vluchtroute daardoor verminderen. Een kenmerkende eigenschap van Evago is de goede zichtbaarheid. Als je je aan de ene kant van de loopbrug bevindt, kun je helemaal naar de andere kant kijken, waar de aanduiding duidelijk is te zien. Uiteraard staan bij Deloitte gezondheid en veiligheid centraal, want onze mensen zijn ons kapitaal. Daarom moeten we ze met zorg behandelen. Vanzelfsprekend vormt noodverlichting daarbij een essentieel aspect.’ Energiebesparing Evago vluchtroute-aanduiding licht de pictogramplaat met een krachtige 500 cd/m2 uit. De pictogramplaat straalt dankzij krachtige ledtechnologie over het gehele oppervlak een gelijkmatig en helder licht uit. Dit levert over een periode van twaalf jaar qua energie en onderhoud een besparing op van 57% ten opzichte van tl-buizen. Dankzij de lange levensduur

van 100.000 uur hoeft u de lichtbron over een periode twaalf jaar tien keer minder vaak te vervangen. Focus op design ‘Dit gebouw is zeer transparant gebouwd, met strakke lijnen en geavanceerde materialen. Dit betekent dat er geen plaats is om volumineuze armaturen te verbergen. We hadden fraaie, doordachte armaturen nodig die pasten bij onze visie voor het gebouw. Uiteindelijk hebben we gekozen voor de Evago, met zijn dunne plaat en stalen frame. Uiteraard voldoet deze verlichtingsarmatuur aan alle wettelijke eisen en is de armatuur op 32 m afstand duidelijk zichtbaar.’ - Tim Sluiter. www.vanlien.nl

Lees ook het klantverhaal op pagina 12-13.

43 Veilige installatie voor zonnepanelen

Duurzame energie wordt steeds belangrijker. Fossiele brandstoffen raken op en zijn bovendien slecht voor het milieu. ABB is sinds begin jaren ’90 betrokken bij de ontwikkeling van zonnetechnologie en biedt een compleet fotovoltaïsch beveiligingspakket voor commerciële en industriële PV-installaties. Oplossingen van ABB ABB biedt een grote variatie aan oplossingen voor een veilige PV-installatie. Hiervoor zetten we onze unieke expertise in op het gebied van veilig gebruik en opslaan van zonne-energie en het effectief omzetten van zonne-energie in betrouwbare stroom. Het beveiligingspakket omvat 1- en 3-fasen stringomvormers, aardlekschakelaars, aardlekblokken, overspanningsbeveiligingen, lastscheiders, zekeringen, installatieautomaten, energiemeters en stroomtransformatoren. Daarnaast heeft ABB ook plug & play -oplossingen: volledig geassembleerde en gecertificeerde verdeelkasten. Deze verdeelkasten zijn geschikt voor beveiliging van zonnepanelen bij een consument op het dak, maar ook voor grote industriële zonnecellen. U kunt voor alle PV-beveiligingscomponenten en ook voor batterij-opslag bij ABB terecht. Bescherming Een PV-installatie vraagt door zijn speciale karakter om een zeer zorgvuldige overweging over welke beschermingscomponenten nodig zijn. Zonnepanelen kunnen niet automatisch uitschakelen bij te hoge voltages en brengen tegelijk stroom binnen met voltages variërend van

300VDC tot 600VDC. Dit brengt gevaren met zich mee. Om kortsluiting of brand te voorkomen is het dus noodzakelijk zorgvuldig na te denken over een veilige elektrische installatie. Het is daarom aan te raden om tenminste een lastscheider van de DC21 klasse te installeren en te zorgen voor goede isolatie.

www.abb.nl

Elektrotechniek

Met ABB worden duurzame gebouwen veilig

44 Duurzaam Gira Esprit-Linoleum-Multiplex Elektrotechniek

Oppervlak van linoleum en afdekraam van multiplex Met de designlijn Gira Esprit linoleum-multiplex biedt de oplossingaanbieder rondom moderne gebouwentechniek voor het eerst uitvoeringsvarianten van hernieuwbare grondstoffen. Gira Esprit linoleum-multiplex is de ideale keuze voor interieurconcepten waarbij een helder design en natuurlijke materialen de voorkeur genieten. Gira Esprit linoleum-multiplex verenigt in één schakelaarprogramma twee natuurlijke materialen, die elkaar perfect aanvullen. Beide zijn gemaakt van hernieuwbare grondstoffen, zijn robuust, veelzijdig inzetbaar en geliefd bij architecten en opdrachtgevers. Het afdekraamoppervlak bestaat uit linoleum - een echte klassieker en lange tijd de enige vloerbedekking die industrieel vervaardigd kon worden. Het is door Bauhaus-architecten toegepast als vormgevingsmiddel in de binnenhuisarchitectuur en gewaardeerd om de natuurlijke uitstraling en lange levensduur. Het bestaat als vanouds uit natuurlijke en grotendeels ook hernieuwbare grondstoffen - waaronder lijnolie als hoofdbestanddeel en natuurlijke harsen, hout- en kalkmeel en kleurpigmenten.

Door het onbehandelde, licht geruwde oppervlak vallen de afdekramen niet alleen visueel in de smaak, maar voelen ze ook prettig aan. En linoleum heeft ook hele praktische voordelen: het heeft een zeer lange levensduur, heeft antistatische en zelfs enigszins antibacteriële eigenschappen en is bovendien eenvoudig te reinigen. Daardoor zijn de afdekramen veelzijdig inzetbaar en zijn ze zelfs bestand tegen zware omstandigheden. Het berkenhout voor de afdekramen komt uit duurzaam beheerde bossen in Finland en is PEFC-gecertificeerd. De koude, lange Scandinavische winters laten de bomen elk jaar maar weinig tijd om te groeien, zodat er smalle, gelijkmatige jaarringen worden gevormd. Daardoor is het hout zeer homogeen en

sterk - wat tegelijk de reden is dat een zo ragfijne en tegelijk zeer stabiele multiplex kan worden gemaakt voor een afdekraam met een totale hoogte van slechts 9,9 mm (inclusief draagframe). Het schakelaarprogramma Gira Esprit linoleum-multiplex is beschikbaar in zes verschillende kleuren. Het palet omvat twee neutrale grijstinten. Met donkerbruin en lichtbruin biedt Gira twee aardetinten. Daarnaast zijn twee populaire basiskleuren verkrijgbaar - enerzijds een licht gebroken middenblauw, anderzijds een intensief rood. De kleuren zijn zo op elkaar afgestemd, dat alle varianten gecombineerd kunnen worden tot een individueel kleurenspel op de wand. www.gira.nl

45 Nederlands laadnetwerk

Er komen steeds meer gebruikers van hybride en elektrische auto’s, elektrische fietsen, scooters en andere voertuigen. Het Nederlandse laadnetwerk begint volwassen te worden, waardoor het straks geen enkel probleem is heel Nederland elektrisch te bereiken. De technologische ontwikkeling van voertuigen en accu’s gaat snel. Elektrisch rijden betekent: schonere lucht, stillere stad, zuiniger energieverbruik én we worden minder afhankelijk van fossiele brandstoffen. Nieuwe veelbelovende Business Het terrein van de E-Mobility biedt de elektrobranche een nieuwe veelbelovende business. Er moeten immers overal laadstations worden ingericht om de diverse elektrische voertuigen van stroom te voorzien. De laadstations moeten worden aangesloten op een bestaande of nieuw te plaatsen verdeler, met de daarbij behorende noodzakelijke beveiligingscomponenten, zoals aardlekschakelaars en installatieautomaten. Hiermee ligt de montage en inbedrijfstelling van een laadstation binnen het werkgebied van de installatiebranche. Hager biedt alle producten om een volledige laadstation-installatie aan uw eindklant af te leveren: van het laadstation 'witty' tot en met de hoofdverdeler voor de energievoorziening. Twee varianten voor alle elektrische auto’s De nieuwe laadstations van Hager zijn leverbaar in twee series. Beide zijn geschikt voor het laden van alle elektrisch aangedreven voertuigen, zoals hybride en elektrische auto’s, elektrische fietsen en scootmobielen. Het verschil tussen de series is de toegankelijkheid van het laadstation. De witty.park is uitgevoerd met een RFID-functie. Met een badge kan de gebruiker toegang krijgen tot het laden van zijn elektrische voertuig. Tevens wordt de stekker vergrendeld ter voorkoming van diefstal of vandalisme. De witty.park is daarmee zeer geschikt voor toepassingen waarbij autorisatie wenselijk is, zoals in parkeergarages, op bedrijfsterreinen, bij bioscopen en winkelgebieden.

De witty.home is geschikt voor situaties waarbij autorisatie overbodig is, zoals op privé-parkeerplaatsen. Beide varianten voldoen aan de internationale norm IEC 61851. Met beschermingsgraad IP54 en slagvastheid IK10 zijn de laadstations uitermate geschikt voor zowel binnen als buiten. De behuizing bestaat uit een kwalitatief hoogwaardige, UV-bestendige kunststof die iedere vorm van verkleuring tegengaat. Iedereen praat tegenwoordig over duurzaamheid. Als familiebedrijf brengen we het actief in de praktijk met E3! www.hager.nl

Elektrotechniek

Aangesloten op de toekomst met Hager

46 Duurzaam MENNEKES AMTRON® Elektrotechniek

De toekomst begint nu

Vandaag al denken aan morgen Mobiliteit steunt nog voor een groot deel op het gebruik van fossiele brandstoffen. Deze grondstoffen zijn echter beperkt; bovendien stijgt met het toenemend verbruik de CO2-belasting steeds verder. Hier komt in kleine mate een kentering in door de introductie van elektrische auto’s. MENNEKES is altijd voorloper geweest in de ontwikkeling van elektrisch laden en laat dat zien met haar innovatieve programma van AMTRON® Wandladers waarmee zij de verbinding tot stand brengt tussen mobiliteit en duurzaamheid. AMTRON® Wandladers De wandladers zijn innovatief, zowel qua technologie en functionaliteit als

qua design. Ze zijn in verschillende omgevingen inzetbaar: met name bij woningen, bedrijven of hotels. Voor iedere elektrische of hybride auto is er een uitvoering die past: met vaste laadkabel met laadkoppeling Type 2 of Type 1 voor een specifieke auto of juist flexibiliteit bieden middels alleen een laadcontactdoos, waar een losse kabel ingestoken kan worden. Autorisatie In het uitgebreide AMTRON®-programma zijn verschillende gradaties van autorisatie mogelijk. Van geen autorisatie tot vrijgave middels sleutelschakelaar of RFID-kaart. Er is zelfs een uitvoering met een RFIDwhitelist waarin 100 RFID-kaarten kunnen worden ingeleerd zonder aanvullend softwaresysteem. Dit laatste is van toepassing in situaties waar veel verschillende mensen moeten laden, zoals een parkeerplaats bij een hotel of een appartementencomplex. De MENNEKES Charge App Voor bediening op afstand heeft MENNEKES de gratis Charge App ontwikkeld voor smartphone of tablet. Bij een uitvoering inclusief kWh-meter heeft de gebruiker in de Charge App alle informatie over de bedrijfstoestand van zijn laadstation, een overzicht van de geladen energie in de auto en de kosten van de stroom. Met de Charge App is het ook mogelijk om tijd gestuurd te laden, tegen het gunstigste stroomtarief.

Koppeling met zonnepanelen Moderne zonnepaneelinstallaties kunnen opgeslagen energie intelligent besturen om de energie zo goedkoop mogelijk ter beschikking te stellen of het energieverbruik van zelf opgewerkte energie te maximaliseren. Met de AMTRON® Wandlader kan deze energie gebruikt worden om een elektrische auto te laden. Met de Sunny Home Manager van SMA is het mogelijk om de zonnepaneleninstallatie mee te delen hoeveel energie op welk moment geladen dient te worden. Hiernaast is het ook mogelijk om aanbodafhankelijk te laden. Kijk voor alle mogelijkheden en de 31 uitvoeringen op: www.mijnlaadstation.nl

47 Nieuw: Eve Mini laadpunt

De Eve Mini is de nieuwste toevoeging aan de complete reeks slimme laadstations van ICU Charging Equipment voor thuis, op de zaak of in het openbare terrein. Het nieuwe laadpunt biedt optimale gebruiksvriendelijkheid en slimme techniek in een moderne behuizing.

Eenvoudig te installeren en onderhoudsarm De innovatieve Eve Mini is zo ontworpen dat deze zeer gemakkelijk en snel op locatie te installeren is. U hoeft enkel de voedingskabel aan te sluiten, stroom aan te zetten en uw klant kan direct laden. Plug & Play dus.De behuizing is gemaakt van solide kunststof en er wordt alleen gebruik gemaakt van hoogwaardige, Europese componenten van A-kwaliteit. Dit maakt de Eve Mini optimaal betrouwbaar en onderhoudsarm.

geen probleem. Hiermee voorkomt uw klant dat de laadpunten vervangen moeten worden als deze een andere dienstverlener wenst. De Eve Mini ondersteunt Load Balancing, wat inhoudt dat één of meerdere producten zelf de laadsnelheid aanpassen op het beschikbare vermogen. Hierdoor wordt altijd op maximaal vermogen geladen en wordt de installatie nooit overbelast. Ondanks deze innovatieve functies is de Eve Mini zeer concurrerend geprijsd. www.ICU-charging-stations.com

Het hoogwaardigste laadpunt voor de meest concurrerende prijs De nieuwste ICU is geschikt voor iedere elektrische auto op de markt en biedt slimme functies voor het automatisch verrekenen van stroomkosten met gebruikers. Alle laadstations van ICU, inclusief de Eve Mini, zijn SIM-lock vrij waardoor de eindklant volledig vrij is in de keuze van het laadabonnement. Ook als de klant na verloop van tijd van provider wil overstappen, is dat bij ICU

De Eve Mini is leverbaar met de volgende specificaties Laadvermogen Autorisatie Aansluiting Lengte vaste kabel Energie (kWh) meter Montage Afmetingen (LxBxD)

3,7kW, 7,4kW, 11kW, 22kW RFID laadpas of plug & charge Enkel stopcontact of vaste kabel type 1 of 2 vier of acht meter Ja, MID gecertificeerd, geschikt voor verrekenen Aan de wand of op een optionele montagepaal 370 x 240 x 130 mm

Elektrotechniek

ICU introduceert compact en hightech laadstation

48 Duurzaam Kabels en duurzaamheid Elektrotechniek

Jobarco’s kabeloplossingen voor uw duurzame projecten U wilt uw project uitvoeren met duurzame producten. Welke kabels kunt u dan het beste toepassen? Jobarco heeft een uitgebreide range kabelseries voor duurzame oplossingen. Zo is er voor elke toepassing een geschikte kabel beschikbaar.

Halogeenvrije kabels zijn het voorbeeld van duurzame kabels. Veiliger vanwege de lage rookontwikkeling en gereduceerde afscheiding van giftige stoffen bij brand. Daarnaast is halogeenvrije kabel eenvoudiger te recyclen. Jobarco heeft diverse halogeenvrije kabelseries beschikbaar. Stuurstroomkabels Ecoflex HHMB en HCHMB Soepele, halogeenvrije stuurstroomkabels met moeilijk brandbare buitenmantel. Een uitgebreid pakket met diverse afmetingen uit voorraad verkrijgbaar.

Montagesnoer en stuurstroomkabels Radox 125 De Radox 125 serie is goed oliebestendig, ozon- en weersbestendig, heeft een hoge kerfvastheid en een temperatuurbereik van -40°C tot en met +125°C. Verkrijgbaar in enkeladerige en in meeraderige uitvoering, met of zonder afscherming. Scheepskabel Radox Marine Uitermate soepele en dunne lichtgewicht scheepskabel met DNV keur. Moeilijk brandbaar volgens IEC 60332-3-22 (bunchtest). MUD-, dieselolie-, hydroliseen weersbestendig. Superflexibele rupskabels Highflex PRO Halogeenvrije hoogflexibele kabels specifiek toepasbaar in kabelrupsen. Door de supersoepele aderopbouw en de geringe buigradius is dit type zeer geschikt voor hoogfrequente bewegingen. In combinatie met onze kabelrupsen vormt de PRO een oplossing voor elke beweegbare toepassing. Het toegepaste

Santoprene materiaal maakt de kabel tevens geschikt voor de Food & Beverage industrie. Industriële, robuuste kabels JWPK en Flexellent Halogeenvrij en robuust. De juiste kabels voor industriële toepassingen. Beide producten hebben een uitstekende bestendigheid tegen diverse chemische en mechanische invloeden. Heavy duty kabels PUR-TPE en PUR-TPE-CY Oliebestendige halogeenvrije kabels, mechanisch zwaar belastbaar en zeer goed bestand tegen vette, oliën, zuren en agressieve chemicaliën. Uitstekend toepasbaar in een heavy duty omgeving. Staat de door u gewenste kabel hier niet bij? Wij helpen u graag met het vinden van de juiste kabel! Jobarco’s Kabelkeuzekaarten vindt u op de website van Technische Unie. www.jobarco.com

49 Voorkom sluipgebruik

Overal en 24/7 liggen er adapters van apparaten op kantoren en industriële werkomgevingen. Om het stroomverbruik van deze sluipverbruikers te beperken is afgelopen januari de Code of Conduct Version 5 Tier 2 ingegaan, waarin de eisen verder zijn aangescherpt ten aanzien van de efficiency en het onbelaste stroomverbruik van externe power supplies. Mean Well voldoet met de nieuwe generatie adapters uit de GST-serie volledig aan deze norm. Deze adapters verbruiken onbelast tot een vermogen van 50W minder dan 0,075W, en van

Eigenschappen GST-serie • Universeel ingangsbereik 85~264VAC • Hoog rendement tot 94,5% • Onbelast verbruik < 0.075W/< 0,15W • Voldoet aan EISA 2007/DoE Level VI, AU/NZ MEPS, EU ErP and CoC Version 5 • UL60950-1, TUV EN60950-1, CE, BSMI CNS14336, PSE J609501,CCC GB4943 • Temperatuurbereik: -30~+70°C • Industriële kwaliteit • Drie jaar garantie

50W tot een vermogen van 250W slechts 0,15W. Hiermee zijn deze adapters uitermate geschikt voor consumenten elektronica, telecommunicatie apparatuur, kantoorapparatuur en industriële systemen. De gehele productlijn bestaat uit 128 types lopend van 18W tot en met 280W. Bespaar ruimte met de compacte SDR serie DIN-rail voedingen van Mean Well De DIN-rail voedingen uit de SDR-serie van Mean Well besparen veel ruimte op de rail. Door de compacte afmetingen zijn deze voedingen 30% tot 50% smaller dan de DR-serie. Al vanaf de introductie bewijst het grote succes van deze serie de uitzonderlijke kwaliteit, efficiency en de duurzame betrouwbaarheid. De efficiency (tot 94%) is met 10% verbeterd en ook het temperatuurbereik

is veel ruimer. Verder kan deze serie een piek (maximaal drie seconden) van 150% van het vermogen aan. Current sharing is mogelijk met de SDR-480P voor in totaal acht units en met de SDR-960 voor in totaal vier units, hiermee loopt de totale range van 75W tot maar liefst 3840W. koningenhartman.com www.meanwell.nl

Eigenschappen SDR-serie • Actieve powerfactor correctie (SDR-120/240/480/960) • Compact design • Hoog rendement tot 94% • Free air convection • Voldoet aan EN61000-6-2 (EN50082-2) • DC-ok relais (behalve SDR-75) • Drie jaar garantie

Elektrotechniek

Zuinige Mean Well GST green adapters

50 Duurzaam Vandaag bouwen aan morgen Elektrotechniek

Nexans oplossingen voor duurzame projecten Onder het motto ‘Vandaag bouwen aan morgen’ biedt Nexans een reeks producten en oplossingen voor duurzame projecten, vanaf ontwerp tot einde van de levensduur. Een combinatie van veiligheid, energie efficiëntie en een minimale ecologische voetafdruk.

Groene gebouwen zijn ontworpen om onze leefomstandigheden te verbeteren en om de algemene impact op de natuurlijke omgeving te verkleinen. Dit wordt niet alleen bereikt door efficiënt gebruik te maken van energie, maar ook door het reduceren van afval, vervuiling en aantasting door het milieu gedurende de volledige levenscyclus. Hierbij dient vooral ook de gezondheid, veiligheid en comfort van de bewoners voorop te staan. Gezondheid en veiligheid Onder de merknaam ALSECURE® levert Nexans een uitgebreide range halogeenvrije kabels voor toepassingen in bouwwerken waar hoge eisen worden gesteld aan de brandveiligheid. Dankzij lage

rookdichtheid en beperkte uitstoot van schadelijke gassen, zorgen halogeenvrije kabels bij brand voor een veilige vluchtweg voor mensen. Ook vergemakkelijken zij het werk van hulpverleners en reddingsteams. Energiebesparing Een van de bijdragen op het gebied van duurzame ontwikkeling is de EcoCalculator van Nexans. Deze online tool biedt de mogelijkheid om de beste laagspanningskabel te kiezen op basis economische, ecologische en sociale criteria. Zo wordt aangegeven hoeveel kWh energie en euro per jaar de klant kan besparen maar ook hoe lang het duurt tot deze alternatieve kabelkeuze

zichzelf terugbetaalt én wat de uiteindelijke winst is, rekening houdend met de levensduur van de installatie. De tool berekent bovendien hoeveel CO2 minder wordt uitgestoten dankzij de voorgestelde kabeloplossing en stelt ook een alternatieve halogeenvrije versie voor die veiliger is in geval van brand. Milieu Ook levert Nexans oplossingen om de milieu-impact van kabels en verpakkingen te verkleinen. Zo heeft Nexans een strikt beleid geïmplementeerd op het gebied van het beheer van gevaarlijke stoffen (REACH en RoHS). Dankzij dertig jaar ervaring in het verzamelen en verwerken van afgedankte kabels en productieafval, biedt Nexans aan het einde van de levenscyclus ook een complete recyclageoplossing. www.nexans.nl

51 Opslag

SMA heeft meer dan vijfentwintig jaar ervaring in opslagsystemen. We hebben dan ook producten voor alle soorten opslagtoepassingen. Of het nu gaat om nieuwe zonnestroominstallaties met opslag, opslag toevoegen aan bestaande zonnestroominstallaties of zelfs enkel opslag installeren. SMA heeft voor iedere toepassing de ideale producten. De voordelen van opslag Met energie-opslag wordt uw klant meer onafhankelijk van stijgende elektriciteitsprijzen. Ze kunnen ook kosten besparen door een hoger eigen verbruik van de

opgewekte en opgeslagen zonnestroom dankzij intelligent energiebeheer. Hoe SMA het verschil maakt De batterijomvormers van SMA zijn de enigen die compatibel zijn met alle leidende opslagtechnologieën. Ze bevatten innovatieve technologie en gebruiken wereldwijde normen. Zo zijn ze niet alleen veilig en betrouwbaar, maar kunnen ze ook overal worden ingezet. SMA opslagproducten kunnen worden gebruikt voor alle soorten installaties, van residentiële huizen tot PV-centrales. Wilt u meer weten over onze opslagsystemen? Bezoek onze website: www.SMA-Benelux.com

Soorten Opslagsystemen 1. Geïntegreerd opslagsysteem met de Sunny Boy 3600/5000 Smart Energy - Nu beschikbaar Bij dit systeem zitten de batterij van 2 kWh en de omvormer van 3.6kW of 5kW in één behuizing. Dit maakt het de ideale oplossing voor nieuwe zonnestroominstallaties met opslag. Het is ook zeer eenvoudig te installeren, het wordt op dezelfde manier geïnstalleerd als een gewone stringomvormer. 2. Flexibel opslagsysteem met een Sunny Island - Nu beschikbaar Dit systeem dient om opslag toe te voegen aan nieuwe en bestaande zonnestroominstallaties. Het biedt de ideale oplossing voor intelligent energiebeheer en een optimale eigen verbruik. De installatiebeheerder kan zelf het type batterij en batterijcapaciteit kiezen. De Sunny Island kan gebruikt worden voor opslaginstallaties van 2kW tot 13kW, met of zonder zonnestroom. 3. Flexibel opslagsysteem met de Sunny Boy Storage 2.5 - Beschikbaar in de loop van dit jaar De Sunny Boy Storage 2.5 is de beste oplossing voor hoogspanningsbatterijen zoals de Tesla Powerwall. Het kan worden gebruikt voor bestaande zonnestroominstallaties, voor nieuwe installaties en ook voor energie-opslag zonder zonnestroom. De Sunny Boy Storage is zeer eenvoudige te installeren en te gebruiken en het is ook de meest voordelige batterijomvormer.

Elektrotechniek

SMA is uw ideale partner voor alle opslagtoepassingen

52 Duurzaam The Edge Elektrotechniek

Toonbeeld van innovatie en duurzaamheid Het meest duurzame kantoorgebouw ter wereld staat op de Amsterdamse Zuidas en luistert naar de naam The Edge. Het scoorde een 98,4%, de hoogste duurzaamheidsscore ooit toegekend, en vormt een boegbeeld van het oer-Hollandse concept Het Nieuwe Werken. Duurzaamheid betekent meer dan alleen het BREEAMNL predicaat ‘Excellent’. Zeker ook telt de waardering van gebruikers als het gaat over comfort, efficiency en productiviteit in een stimulerende werkomgeving. Mede dankzij de toepassing van Schneider Electric’s SmartStructure™ Building Management System (BMS) is The Edge een internationaal voorbeeld voor het samenspel van slimme technologie en uitgekiend werkcomfort. Het gebouw is energieneutraal, uitgerust met 5900 vierkante meter aan zonnepanelen en de verlichting bestaat volledig uit leds. Er wordt verwarmd en gekoeld met grondwater en de toiletten worden doorgespoeld met regenwater. Daarmee produceert The Edge zelfs meer energie dan het gebruikt. En dat is slechts het begin.

Meten is weten Het gebouw zit vol sensoren. Temperatuur, luchtvochtigheid, beweging, infrarood en meer worden gemeten, om daarmee automatisch het optimale werkklimaat te creëren. En werknemers kunnen via hun smartphone zelf invloed uitoefenen op hun werkomgeving. The Edge onthoudt hun voorkeuren, om de omgeving daar vervolgens automatisch op af te stemmen. Een eigen bureau? Krijg je niet in The Edge. Wel een kluisje voor je spullen en suggesties voor de optimale werkplek passende bij je taken en afspraken van die dag. Technologisch

vernuft dat mede dankzij Schneider Electric het comfort en welzijn van de medewerkers enorm verhoogt. De Smart Building benadering The Edge werd gezamenlijk ontwikkeld door projectontwikkelaar OVG Real Estate en zakelijk dienstverlener Deloitte, tevens de grootste huurder van het pand. Ook een system integrator werd bij het project betrokken. Tijdens de aanbesteding werkte Schneider Electric intensief samen om ervoor te zorgen dat de meest geavanceerde technologie kon worden geïntegreerd in The Edge.

53

Elektrotechniek

Vanwege de schaal van het project is er een speciale mock-up gebouwd om de haalbaarheid en integratieopties te demonstreren. Efficiënt energiegebruik kreeg alle aandacht tijdens de ontwerpfase. Nu het gebouw in gebruik is kunnen facility managers daarom het energieverbruik zowel on-site als op afstand beheren. Door het hele gebouw worden elektrische panelen, rails, energiemeters en frequentiedrives van Schneider Electric gebruikt. Meer dan 180 energie- en warmtemeters zijn geïnstalleerd in het gebouw en energie-informatie wordt vastgelegd in StruxureWare Power Monitoring Expert software. Partners in duurzaam vastgoed ‘Het meest bijzondere aan ons systeem is die integrale manier van monitoring’, zegt Erik Zwaan, Application & Solution Center Manager bij Schneider Electric. ‘Het energieverbruik kan tot het kleinste detail worden gecontroleerd, gestuurd en daardoor ook teruggebracht. Niet alleen ter plaatse, maar ook via de Cloud, digitaal en dus op afstand.’ Het was een complexe klus voor Schneider Electric, waar ze met recht trots op zijn.‘Met dit project hebben we laten zien dat we een sterke partner zijn, met visie en deskundigheid. Het succes van dit indrukwekkende bouwwerk, inclusief de ontwikkeling van een volledig spectrum aan nieuwe ecosystemen, laat zien dat onze geïntegreerde aanpak werkt.’ www.schneider-electric.com/nl Lees ook het klantverhaal op pagina 12-13.

54 Duurzaam DIRIS DIGIWARE Elektrotechniek

Verbruik en kwaliteit van elektrisch netwerk inzichtelijk Het DIRIS Digiware meetsysteem van Socomec kan in elke situatie toegepast worden en geeft u inzicht in verbruik en eventueel ook in kwaliteit (Power Factor, Cos Phi en Harmonische vervuiling). Indien gewenst, met opslag van gegevens en centraal via Ethernet te bekijken.

Innovatief in duurzaamheid nxI

Socomec maakt deel uit van ‘The Global Compact’ en heeft de European Code of Conduct onderschreven. Ook is Socomec ‘member of the green grid’.

1x display

1x power supply

TR sensor 1 com

TF sensor

1xU

TE sensors

Revolutionair meetsysteem Het DIRIS Digiware systeem is eenvoudig te installeren en heeft een zeer hoge nauwkeurigheid, ook bij lage vermogens. Het verzamelen, presenteren en/of rapporteren van de meetgegevens zoals verbruik en kwaliteit kan aan uw wensen aangepast worden. Het inzien van de gegevens kan ter plekke, op uw kantoor maar ook elders op de wereld.

De spanning hoeft slechts één keer in de verdeler aangesloten te worden. De gemeten gegevens worden voor alle groepen gebruikt. Om de stroom te meten worden stroomsensoren gebruikt, deze zijn beschikbaar voor nieuwe installaties, maar ook voor bestaande situaties. Ook bij toepassing om een koperstrip zijn stroomsensoren

ANALYSE

CENTRALISE

MEASURE

DIRIS B-30 RF

DIRIS B-30 RF

E Ci3

RS485 DIRIS Digiware

DIRIS A

COUNTIS E

DIRIS B-30 RS

DIRIS G-40 or G-60

Ethernet

Met gebruik van de gateway met embedded webserver zijn de gegevens beschikbaar via uw webbrowser. De gegevens worden ook opgeslagen. Hierdoor zijn de gegevens centraal op uw ethernet netwerk en zelfs via internet overal beschikbaar. En dat zonder abonnementskosten. www.socomec.nl

VERTELIS WEBVIEW

CO UN TIS

beschikbaar. Dankzij het brede bereik van de stroomsensoren is de range beperkt gebleven, wat het ook mogelijk maakt om bij uitbreiding in vermogen vaak dezelfde stroomsensor te blijven gebruiken.

VERTELIS HYPERVIEW

55 Powerrelais CHI14

Duurzame, kostenbesparende oplossingen zijn immens populair. Zo worden conventionele gloeilampen en tl-verlichting vervangen door ledverlichting en andere energiezuinige lampen. Vaak wordt hierbij een belangrijk punt over het hoofd gezien: de inschakelstromen voor energiezuinige verlichting. Speciaal voor energiezuinige ledverlichting en apparaten met hoge inschakelstromen is namelijk het powerrelais CHI14 ontwikkeld. Het powerrelais schakelt in de nuldoorgang (zero-crossing) en is daarom

geschikt om kortstondig inschakelstromen tot 800A te schakelen met een nominale stroom tot 16A. Omdat het relais geluidsarm schakelt, is het geschikt voor woningen en kantoren. Bovendien neemt het weinig plaats in uw schakelpaneel in, dankzij de smalle vorm van slechts 17,5 mm. Kortom: met het CHI14 powerrelais bespaart u op vervangingskosten, energiekosten en op kostbare kastruimte.

Elektrotechniek

Bespaar ruimte en kosten

Type Art.nr. BE-prijs CHI14/UC24-240V Power Relais 16A 4988 850 70,00

www.vierpool.nl

Comat Releco solid-state relais CSS

Meer vermogen met nieuwe generatie De Comat Releco solid-state relais CSS zijn sterk verbeterd. Zo is het maximale schakelvermogen in de PNP- en NPN-uitvoering verhoogd van 2A naar 6A en is de omgevingstemperatuur nog minder kritisch geworden. Het resultaat? U kunt nog grotere stromen schakelen, zelfs bij hogere omgevingstemperaturen. De aanstuurspanning van de CSS relais bedraagt 5VDC tot 48VDC in plaats van 5VDC tot 32VDC en gaat

Belangrijke eigenschappen: • Van de CSS I/Z uitvoeringen die geschikt zijn voor het schakelen van AC-stromen is de kortsluitvastheid verbeterd naar 210 A²S (was 50 A²S). • De nieuwe relais kunnen een hogere en langere inschakelpiekstroom verdragen. • De CSS solid-state relais zijn alle uitgevoerd met een heldere led. • De relais zijn geschikt in combinatie met de bekende S10 relaisvoet. Hiervoor zijn S10-BB brugstrips leverbaar voor het doorverbinden van het A2- en P-contact.

hand in hand met een lager opgenomen vermogen. Hierdoor zijn de CSS relais nóg breder inzetbaar en dissiperen zij nog slechts fractioneel energie. De nieuwe generatie CSS solid-state relais biedt een oplossing voor al uw interfacer applicaties. Zelfs waarbij contactloos en nagenoeg stroomloos geschakeld moet worden en er hoge schakelfrequenties aan de orde zijn. www.vierpool.nl

Type CSS-P13X/DC5-48V DC SOLID STATE RELAIS CSS-N13X/DC5-48V DC SOLID STATE RELAIS CSS-I12X/DC5-48V AC SOLID STATE RELAIS CSS-Z12X/DC5-48V ZERO CROSSING

Art.nr. 9486 856 9487 038 9486 989 9487 045

BE-prijs 18,40 18,40 23,20 26,50

56 Duurzaam 100% winstalleren® Elektrotechniek

Stekerbaar installeren voor de woningbouw Sneller, eenvoudiger én efficiënter. De markt verandert en in de praktijk van alledag krijgt de installateur steeds meer te maken met strengere regels, hogere kwaliteitseisen en een toenemende druk op de kosten van materiaal en arbeid.

Woningbouw Het principe van stekerbaar installeren is al jaren zeer succesvol in de utiliteitsbouw. Met 100% winstalleren® is die techniek door WAGO en Attema anno nu vertaald naar de woningbouw. 100% winstalleren® zorgt voor een geheel andere benadering van het installeren binnen woningen. Naast verlaging van faalkosten kun je in dat kader denken aan een vermindering van de TCO, een verkorting van bouwtijden enzovoorts. Daarnaast stelt het concept de installateur in staat anders te gaan denken, anders voor te bereiden en anders te installeren, zodat hij weer enige marge kan maken. Indien er in holle wanden geïnstalleerd kan worden, is dit concept zelfs volledig plug & play te installeren. Vanaf de groepenkast tot aan de wandcontactdoos kan 100% stekerbaar worden aangesloten. Dat maakt dit 100% winstalleren bij uitstek geschikt tijdens de renovatie van woningen en (woon)zorgprojecten. Maar ook voor transformaties van kantoorgebouwen of wooncomplexen tot studentenunits, hotels en in de prefab bouw. Voordelen voor de installateur Gekwalificeerd personeel is schaars. En de kosten van kundige medewerkers

zijn hoog. Feiten die ertoe leiden dat de moderne installateur steeds meer behoefte heeft aan goede prefab oplossingen. Ook hierin voorziet het 100% winstalleren®-systeem. Deze oplossing maakt het installeren efficiënter en levert tijdens het gehele ontwerp- en installatieproces forse besparingen op. Omdat de verschillende componenten eenvoudig

in elkaar gestoken kunnen worden en bij wijzigingen in de elektrische installatie net zo eenvoudig weer gedemonteerd en hergebruikt kunnen worden, maakt 100% winstalleren® tot een flexibel en tegelijkertijd duurzaam installatiesysteem. www.wago.com www.attema.nl

57 Rvs sanitaire apparaten Sanitair

Het nieuwe DELABIE assortiment

SENDA - DELABIE heeft de afgelopen vijftien jaar een zeer efficiënte industriële uitrusting en een uitzonderlijke knowhow in de productie van sanitaire toestellen in rvs opgebouwd. Het bedrijf telt talrijke prestigieuze referenties wereldwijd: luchthavens, stations, sportcomplexen, shoppingcentra, kantoorgebouwen, hotels, campings et cetera. Dit nieuwe assortiment is gekend voor haar strak design en kwaliteit, en combineert duurzaamheid met een eenvoudig onderhoud. Rvs dat 100% recycleerbaar is, draagt bij tot de duurzame ontwik-

WC S21 S standaard • Hangtoilet; kan geplaatst worden op elk standaard voorwandsysteem, beschikbaar in de markt. • Elegant en strak design. • Bacteriostatisch rvs AISI 304. • Dikte rvs: 1,5 mm. • Geperste kom, zonder lasnaden, voor een eenvoudig onderhoud en een betere hygiëne. • De binnenkant van de kom is gepolijst en de randen zijn afgerond voor een gemakkelijke reiniging. • Met spoelrand.

keling en de bescherming van het leefmilieu. De rvs sanitaire apparaten van DELABIE bevatten 60% gerecycleerd rvs. Het productieproces van de sanitaire apparaten in rvs van DELABIE vraagt minder energie, omdat er gebruik gemaakt wordt van geavanceerde technologieën (koude persing, TIG-lassen en laser). Ook het transport vraagt minder middelen, omdat rvs minder zwaar is dan keramiek. Bovendien zijn de sanitaire apparaten in rvs van DELABIE zo goed als onbreekbaar, waardoor ze economisch zijn en niet dienen vervangen te worden. Sanitaire apparaten in rvs zijn bestemd voor publieke en semipublieke plaatsen en zijn in het bijzonder geschikt voor harde utiliteiten (detentiecentra, wegrestaurants, scholen, enzovoort), en intensief gebruik. Rvs sanitair beantwoordt eveneens aan de hygiëne eisen, van toepassing in ziekenhuizen en zorginstellingen.

Vandaag kan de DELABIE groep een volledig assortiment aanbieden dat geproduceerd wordt in Aveiro en opgeslagen in Frankrijk, te Friville. Zo kunnen wij korte leveringstermijnen bekomen. www.delabiebenelux.com

FACIL wastafel • Wastafel te bevestigen aan de muur, 360 x 390 mm. • Binnendiameter van de wastafel: 320 mm. • Sober en strak design. • Bacteriostatisch rvs AISI 304. • Dikte rvs: 1,2 mm. • Onscherpe afwerking. • Geleverd met afvoer 1” ¼. • Zonder overloop. • Bevestigingen meegeleverd. • CE keurmerk. Conform de norm EN 14688.

58 Duurzaam Ideal Standard Connect Sanitair

Optimale hygiëne en duurzaamheid Connect, de complete en zeer populaire badkamerserie van Ideal Standard biedt een breed aanbod aan closets. Het modern vormgegeven wandcloset is ook beschikbaar met de reeds vele jaren toegepaste randloze spoeltechniek, een techniek ontwikkeld door Ideal Standard.

Optimale hygiëne Hygiëne spelen een beslissende rol als het om de gezondheid gaat. Hiervoor zijn producten nodig die het gemakkelijk maken om aan de hygiënische en functionele voorwaarden te voldoen. Inspelend op deze groeiende behoefte zijn het Connect 54 cm en 70 cm wandcloset beschikbaar met de randloze

Kosten-baten-berekening (voorbeeld schoonmaakkosten) • Aantal toiletten 80 • Schoonmaakkosten/uur € 30 • Schoonmaakbeurt/dag 3 keer • Tijdsbesparing/dag 120 min. • Kostenbesparing/dag € 60 • Kostenbesparing per jaar (365 dagen) € 21.900,-

spoeltechniek. Deze innovatieve spoeltechniek heeft zijn praktisch gebruik en brede toepasbaarheid al vele jaren in diverse landen bewezen. Duurzame Spoeltechniek Het randloze toilet is voorzien van een spoeltechniek waarbij de gebruikelijke spoelrand is komen te vervallen. Deze rand loze spoeltechniek maakt een eenvoudige reiniging van de binnenzijde van het toilet en de spoelopening mogelijk waarbij het gehele toilet effectief en krachtig wordt gespoeld. Dit spoelsysteem zorgt daarmee voor een onovertroffen hygiëne op wc-gebied. Kostenbesparing Door de randloze spoeltechniek zijn deze toiletten eenvoudig en sneller schoon te maken waardoor aantoonbaar op tijd en kosten bespaard wordt. Daarnaast kan er

Alle voordelen op een rij: • Optimale hygiëne: Geen smalle of gesloten spoelrand en dus geen verborgen vervuiling • Eenvoudig schoonmaken en desinfecteren door vrij toegankelijke spoelkant • Besparing op schoonmaaktijd en kosten

tevens op water bespaard worden omdat het Connect 54 cm randloze wandcloset ook met 4,5 liter kan spoelen. De investering in randloze toiletten verdient zich reeds na enkele maanden terug. www.idealstandardnederland.nl

59 Modern en spaarzaam

Binnen de dagelijkse productieprocessen is het streven van Kludi waardevolle milieubronnen te beschermen en het verbruik van grondstoffen zoveel mogelijk te beperken. Vanuit deze gedachte produceert KLUDI sanitair producten, die over bijzondere eigenschappen op het gebied van duurzame sanitair oplossingen beschikken en aan de eisen van een duurzame inrichting voldoen.

KLUDI staat voor verfrissende designsignalen en ontziet met onder ander de twee onderstaande functies de portemonnee en het milieu. Middenstand koud water Warm water betekent energieverbruik. KLUDI biedt deze functie bij meerdere wastafelmengkranen: In de middenstand van de hendel stroomt uit de mengkraan niet gemengd water, maar puur koud water. Geen comfortverlies bij het wassen van de handen, tanden poetsen en dergelijke maar een aanzienlijke winst voor de huishoudelijke energie balans. Bovendien reduceert de in de wastafelmengkraan toegepaste EcoAir-functie het waterverbruik tot veertig procent bij het dagelijkse

handen wassen - door het water met lucht bij te mengen ontstaat desondanks een volle waterstraal.

Type KLUDI LOGO NEO wastafelmengkraan ECO PLUS KLUDI ZENTA wastafelmengkraan ECO PLUS KLUDI E2 wastafelmengkraan KLUDI BOZZ wastafelmengkraan KLUDI ZENTA WELL wastafelmengkraan KLUDI ZENTA XL WELL wastafelmengkraan KLUDI OBJEKTA wastafelmengkraan KLUDI TERCIO wastafelmengkraan

Art.nr. 9509 561 9509 617 9509 750 9509 638 4758 587 4758 595 9509 533 9509 673

BE-prijs 111,80 159,96 294,12 164,60 167,40 173,46 162,54 111,80

Waterbesparende perlatoren met maximaal 5l/min doorstroom In veel van de KLUDI series is er een uitvoering van de wastafelmengkraan waarbij de doorstroom is gemaximaliseerd op vijf liter per minuut. Deze ogenschijnlijk eenvoudige aanpassing zorgt er voor dat u water en geld bespaart zonder daarbij een concessie te hoeven doen op het gebied van comfort en design. Enkele van deze kranen hebben wij WELL laten registreren. www.kludi.com

Sanitair

Twee attributen, die KLUDI treffend beschrijven

60 Duurzaam BossCover Green Sanitair

Duurzame oplossing voor uw groendak Groendaken komen anno 2016 steeds vaker voor in het Nederlandse straatbeeld. Het BossCover Green concept biedt u de mogelijkheid om ieder dak - groot of klein, nieuwbouw of renovatie - om te vormen tot een extensief groendak. Dankzij het BossCover Green Groendaksysteem is een groendak voor iedereen een stuk eenvoudiger te realiseren. De extensieve groendaken - beplant met Sedums, kruiden of grassen - zijn licht van opbouw, eenvoudig aan te leggen en vragen weinig onderhoud. Hierdoor is in de meeste gevallen geen speciale of aangepaste dakconstructie nodig. De argumenten om te kiezen voor een BossCover Green groendaksysteem zijn zeer uiteenlopend: van het esthetisch aspect tot het isolerende effect en van de verlenging van de levensduur van het dak tot de buffering van regenwater. Bovendien draagt uw groendak bij aan de biodiversiteit en levert het een positieve bijdrage aan het voortbestaan van bijen en vlinders. Al deze voordelen zijn binnen handbereik dankzij dit eenvoudig aan te leggen groendaksysteem. Kant-en-klare vegetatiematten vormen de basis van het systeem, welke al vanaf 2,4 m2 te bestellen zijn bij

Lees ook het klantverhaal op pagina 14-15.

Technische Unie. Met behulp van deze matten is uw dak direct groen en kunt u - óók zonder groene vingers - uw project binnen één dag realiseren.

BossCover Green: Dé duurzame oplossing voor uw extensieve groendak. www.mawipex.nl

61 NEOPERL Sanitair

Water en energie besparen Bij kranen en douches wordt er vaak veel water verbruikt. Het debiet definieert het watervolume dat per minuut uit de kraan of de douche stroomt, en wordt aangegeven in l/min.

PCR-doucheschroefverbinding, geplaatst tussen kraan en doucheslang.

PCA® -straalregelaar in de wastafelkraan.

Het debiet regelen Er zijn in principe twee mogelijkheden om het debiet te regelen. Bij de eenvoudige variant wordt door de grootte van de doorstromingsopening het debiet begrensd en voldoet dit bij een bepaalde druk (bijvoorbeeld 3 bar) aan een vastgelegde waarde. Bij meer druk stijgt het debiet en bij minder druk daalt dit. Neoperl noemt dergelijke producten ‘debietbegrenzers’. NEOPERL®-producten met geïntegreerde volumeregelaar zorgen daarentegen voor een van druk grootst mogelijke onafhankelijke, vrijwel constante doorstroming (zogenoemde PCA®-modellen). Dat bespaart water, omdat het debiet niet hoger is dan een vastgelegde waarde (binnen een bepaald drukbereik). Water besparen met een volumeregelaar De geïntegreerde volumeregelaar bestaat uit een behuizing en een rubberen ring. Deze ring verandert van vorm, zodra het water met meer druk erdoor stroomt en beperkt op die wijze de doorgangsopening. Het doorstromende watervolume blijft vrijwel constant.

Producten met geïntegreerde volumeregelaar voor wastafel en douche Voor de wastafel is met name de CASCADE® SLC® PCA®-straalregelaar geschikt die een dergelijke, geïntegreerde volumeregelaar heeft. Deze is bijvoorbeeld verkrijgbaar met een debiet van circa 6 l/min - ter vergelijking: een nietspaarzame straalregelaar laat per minuut 12-15 liter uitstromen. Bovendien kunnen mogelijke kalkresten gewoon met de vinger van het siliconen oppervlak worden afgewreven.

CASCADE® SLC® PCA® -straalregelaar.

Voor de douche is de PCR-doucheschroefverbinding raadzaam die gewoon tussen de kraan en de doucheslang wordt vastgeschroefd. Deze is bijvoorbeeld verkrijgbaar met 8 of 10 l/min. www.neoperl.com

Type PCR 1/2” doorstroombegrenzer 8 l/m PCR 1/2” doorstroombegrenzer 10 l/m Cascade SLC PCA M22 6 l/m Cascade SLC PCA M24 6 l/m

PCR-doucheschroefverbinding.

Art.nr. 2484 210 2478 048 4451 506 4451 548

BE-prijs 9,54 9,54 6,95 6,95

62 Duurzaam Duurzame thema’s Viega Sanitair

Milieu, welzijn en efficiëntie In een special die geheel in het teken staat van duurzaamheid, mag Viega niet ontbreken. Waar voor veel bedrijven duurzaamheid een containerbegrip is, bewijst Viega nagenoeg dagelijks het tegendeel. Dat merkt iedere installateur én eindgebruiker bijvoorbeeld aan de hoge kwaliteit van de gebruikte grondstoffen. Neem de keuze van Viega voor koper en brons; duurzame grondstoffen die bekend staan als zuiver materiaal en volledig recyclebaar zijn. Viega is op een breed vlak bij het thema duurzaamheid betrokken. Dat begint al binnen het eigen bedrijf. In alle facetten van het productieproces is het respect voor het milieu duidelijk zichtbaar. De meest recente en efficiënte productietechnologie vormt niet alleen een garantie voor de beste kwaliteit maar ook voor minimale milieubelasting. Zo vinden metaalbewerkingen plaats zonder milieuonvriendelijke smeermiddelen te gebruiken. En met productielocaties in het nabijgelegen Duitsland is de milieubelasting als gevolg van transport aanzienlijk minder dan van producten uit andere delen van de wereld. Duurzaamheid begint voor Viega al ver vóór het productieproces. Al tijdens het ontwerpproces wordt nagedacht over de vraag hoe product en milieu in duurzaam evenwicht te brengen zijn. Uiteindelijk profiteren de installateur en eindgebruiker daarvan. De installateur merkt het aan de vlekkeloze manier waarop Viega producten en systemen op elkaar aansluiten. Werkelijk niets gaat onnodig

Duurzaam omgaan met warmwater lukt bij uitstek met het Smartloop Inlinersysteem voor warmwatercirculatie.

De Viega Fonterra vloeren wandverwarmingssystemen, onderscheiden zich -in combinatie met bijvoorbeeld een warmtepomp- door hun energiezuinigheid en duurzaamheid.

verloren. De consument kan vervolgens ook nog eens op een efficiënte en daarmee duurzame manier van installaties genieten. Of het nu gaat om verwarming, warmwater of drinkwater: steeds weer worden milieu, tijd en kosten bespaard dankzij de intelligente manier waarop Viega met duurzaamheid omgaat. Samen werken aan duurzaamheid Echte duurzaamheid is alleen mogelijk wanneer alle partners in de keten - producent, groothandel en installateur - de handen ineen slaan. Daar investeert Viega dagelijks in. Een duurzame installatie ontstaat immers pas wanneer de deskundigheid van de producent al in de ontwerpfase wordt meegenomen en vertaald naar het installatieontwerp. Dat betekent ook: een installatie waarvan de stromingsweerstand zo gering mogelijk is en onnodige verliezen en slijtage zoveel mogelijk worden voorkomen.

Duurzaamheid betekent ook: voorkomen van onnodig waterverbruik. Daar speelt Viega op in met de Visign for More 100 sensitive bedieningsplaat met automatische spoelfunctie.

De hiervoor benodigde kennisdeling krijgt dagelijks gestalte in de vorm van lezingen, seminars, berekeningen en tekeningen aangevuld met deskundig advies. Dat mag u van Viega verwachten, want een duurzame wereld is in het belang van ons allemaal. www.viega.nl

2 Duurzaam

63 Watts Vision®

Optimaal comfort in iedere ruimte en op elk tijdstip Het Watts Vision® Smart Home system is de perfecte combinatie tussen een optimaal comfort en een besparingspotentieel op uw energierekening.

Het Watts Vision® Smart Home system bestaat uit een compleet pakket om uw verschillende verwarmingsystemen/ na-regelingen perfect met elkaar te laten functioneren. Het is mogelijk om met het Watts Vision® Smart Home System 50 verschillende ruimtes te reguleren. Hierdoor kunnen bedrijven en consumenten genieten van de juiste temperatuur, op de juiste plek, op het juiste moment en wordt onnodige energieverspilling verleden tijd. Ook biedt het Watts Vision® Smart Home system u de mogelijkheid door klik aan/uit schakelaars diverse elektrische appendages te schakelen, bijvoorbeeld uw verlichting. Met het centrale touchscreen bedieningspaneel, eventueel uitgerust met wifi voor

Type 900006673 900006681 900006676

Art.nr. 9746 021 9746 084 9746 049

BE-prijs 330,00 85,80 105,60

bediening met uw smartphone of tablet, kunt u eenvoudig de temperatuur programmeren per ruimte en heeft u de mogelijkheid om deze te bepalen in elke ruimte van uw huis, vanaf iedere plek in en buiten uw huis. Watts Water Technologies heeft hiervoor haar eigen app ontwikkeld welke u kosteloos kunt downloaden in de iTunes App of Google Play Store. Het centrale touchscreen bedieningspaneel is uitgerust met een micro-sd kaartlezer. Indien er nieuwe software beschikbaar is, kunt u deze eenvoudig downloaden en uploaden in uw centrale bedieningspaneel. Uw systeem raakt dus nooit verouderd! Dus of u nu vloerverwarming heeft of radiatoren, een cv-toestel, stadverwarming of elektrische vloerverwarming: Watts Vision® Smart Home System kan eenvoudig in elke situatie worden toegepast. En omdat het Watts Vision® Smart Home System draadloos werkt,

kan het systeem zowel in bestaande als in nieuwbouw installaties eenvoudig worden toegepast zonder hak of breekwerk. www.wattsindustries.com www.wattselectronics.com

Sanitair

Voorwoord

(072) 567 67 67 (0546) 53 41 41 (036) 545 23 86 (033) 453 52 51 (020) 581 21 21 (020) 560 85 00 (026) 365 04 65 (076) 572 22 57 (010) 266 71 66 (070) 315 16 16 (070) 359 43 59 (0570) 66 16 16 (078) 654 66 66 (0318) 66 47 64 (040) 264 06 40 (0591) 65 76 57 (053) 480 41 41 (0182) 54 12 41 (050) 590 01 00 (023) 512 31 23 (0492) 50 65 06 (073) 687 36 87 (035) 655 77 55 (058) 284 79 99 (071) 568 15 68 (043) 352 65 65 (0118) 65 72 57 (030) 266 92 66 (024) 372 55 66 (0165) 51 01 23 (010) 203 03 03 (010) 208 06 08 (013) 594 66 66 (030) 263 16 31 (077) 324 82 48 (075) 659 05 90 (038) 425 84 25

Ubel Hengelo

(074) 243 53 34

www.technischeunie.nl

Duur zaam Technoscoop Special Mei 2016

Technoscoop Special Mei 2016

Verkooppunt Alkmaar Almelo Almere Amersfoort Amsterdam Sloterdijk Amsterdam Watergraafsmeer Arnhem Breda Capelle aan den IJssel Den Haag Binckhorst Den Haag Westland Deventer Dordrecht Ede Eindhoven Emmen Enschede Gouda Groningen Haarlem Helmond ‘s-Hertogenbosch Hilversum Leeuwarden Leiden Maastricht Middelburg Nieuwegein Nijmegen Roosendaal Rotterdam Charlois Rotterdam Spaanse Polder Tilburg Utrecht Venlo Zaanstad Zwolle

Duur zaam. Technoscoop Special Mei 2016

Recommend Documents