Drivers of Change Persoonlijke en inspirerende getuigenissen van de Afrikaanse diaspora
Drivers of Change Persoonlijke en inspirerende getuigenissen van de Afrikaanse diaspora
Voorwoord Dit portrettenboek bevat verhalen die overeenkomen
land van herkomst soms wegvallen, hoe je kijk op dingen
met het mijne. Het zijn diasporaverhalen. Mijn verhaal is
ruimer wordt. Niet voor niets zoeken we elkaar op, om
dat van een jongeman die in dit kikkerlandje belandde,
ons eraan te herinneren wie we zijn. Maar het verleden
waar hij de taal moest zien te bemachtigen, leren zeuren
blijft ons achtervolgen. We bedenken manieren om met
over het weer en omgaan met een cultuur die sterk
dat verleden om te gaan: door projecten in het land
individualistisch was. Wat het voor mij dragelijk maakte,
van herkomst te ondersteunen, scholen te bouwen,
was mijn overtuiging dat ik het hier zou gaan maken.
conferenties te organiseren rondom vraagstukken als
Het was geen blind optimisme. Net als anderen wist ik
ontwikkeling en vrede. Hierdoor zijn we beter en scherper
dat het moeilijk zou zijn. Maar ik wist waar ik vandaan
dan wie ook in staat om onze visie op de toekomst van
kwam: uit een oorlogsgebied, Liberia, uit de klauwen
deze landen te verwoorden. We proberen ons leven in
van armoede, uit een plaats waar ik niet kon zijn wie
balans te houden, zowel het gruwelijke verleden als de
ik wilde worden. Het bijzondere aan het diasporaleven
zonnige toekomst een plaats te geven. Dit is tegelijk onze
is hoe de verschillen tussen twee groeperingen in het
zegen en vloek. Het maakt ons bijzonder.
Vamba Sherif | Schrijver
Veel leesplezier!
Over ons Alberta Opoku (tekst) komt uit Ghana. Ze heeft
Rebke Klokke (beeld) is al jaren in Nederland en Afrika
Na een periode van strijd is het tijd om de schade te
een mogelijkheid om in het reine te komen met hun
journalistiek gestudeerd in Utrecht en in New York en
werkzaam als fotografe met als specialiteit portretten
inventariseren en aan de wederopbouw te werken. Tot
schuldgevoel omdat ze zijn gevlucht.
is al bijna tien jaar werkzaam als schrijfster. Ze is ook
en reportages. Ze heeft dertien jaar in Afrika gewoond.
dusver hebben vooral regeringen en internationale
Wat deze tien Afrikanen zo uniek maakt, is niet
producent en medepresentator van het programma
Ze is zowel bekend met de mensen die in Afrika gebleven
organisaties hun aandeel aan de wederopbouw geleverd.
alleen hun onophoudelijke toewijding aan vrede en
Bridges with Africa, een uitzending van Radio Nederland
zijn, als met diegenen die in een nieuw thuisland wonen.
Maar Afrikanen, die het conflict in hun thuisland zijn
ontwikkeling, maar ook het feit dat ze bij uitstek
Wereldomroep. Alberta’s betrokkenheid gaat verder
Recentelijk woonde ze drie jaar in Oeganda, waar ze
ontvlucht, eisen vanuit de diaspora steeds vaker hun rol
ervaringsdeskundigen zijn. Dit is waarschijnlijk een van
dan haar professionele werkzaamheden. Zo is ze onder
in 2007 het Kampala fotoboek publiceerde, een boek
op in het opbouwproces.
de geheimen van hun succes. En ondanks de ernst van
andere lid van de Raad van Bestuur van het African
dat het dagelijks straatleven van de inwoners van deze
Diaspora Policy Centre (ADPC) en de Evert Vermeer
bruisende stad vastlegt. Sinds twee jaar woont ze weer in
Dit boekje portretteert tien Afrikanen in Nederland
leven in twee werelden. Hun getuigenissen laten zien
Stichting.
Utrecht waar ze haar liefde voor Afrika kan inzetten voor
die zich nog zeer verbonden voelen met het land van
dat ogenschijnlijke kleine bijdragen van de diaspora een
projectwerk voor onder andere Warchild, ICCO en Pharos.
hun jeugd. Hun inzet varieert van het bouwen van een
grote impact kunnen hebben op de levens van mensen
school tot het verbeteren van de positie van vrouwen
hier en in Afrika. Wij hopen dat deze verhalen ook u
en van het stimuleren van ondernemerschap tot het
zullen inspireren.
de situatie, zijn er genoeg redenen om te lachen om het
aanleren van persoonlijke hygiëne. Sommigen zetten zich in omdat ze vinden dat bepaalde zaken verbeterd kunnen worden, voor anderen is het
Alberta Opoku | Journalist en Rebke Klokke | Fotograaf
‘Afrikanen willen geen aalmoezen’ NAAM Kon
Kelei
“Ik was een jaar of vier toen het
en een fatsoenlijk bed. Ik voelde me
te betalen, doen zij en de kinderen
Soedanese Volksbevrijdingsleger
enorm schuldig. Daarom besloot ik om
allerlei klusjes in en om de school.
(SPLA) mij rekruteerde als
het goed te maken: ik zou een school
Onderwijs is alleen waardevol als
kindsoldaat. Ik kreeg mijn training
bouwen in Soedan.
je het verdient. Ik ben daarvan
(middelbaar onderwijs)
net over de grens met Ethiopië,
In 2006, toen ik mijn familie en
het levende bewijs. Alles wat je
EXPERTISE Onderwijs
samen met andere kinderen. Maar ik
mijn dorpsgenoten eindelijk weer
gratis krijgt, beschouw je als
heb nooit gevochten. John Garang,
zag, vertelde ik over mijn plan voor
vanzelfsprekend. Daarom word
de SPLA-leider, vond ons te jong
de school. Ze adviseerden mij een
ik soms boos op ontwikkelings-
om te vechten. Op een dag vertelde
dorpsschool te bouwen. Ouders laten
organisaties die Afrika met verkeerde
hij ons dat onze landgenoten die
hun dochters vanaf een bepaalde
motieven de verkeerde vorm van
gewond terugkeerden naar het kamp
leeftijd niet meer naar school gaan
hulp geven. Afrikanen willen geen
verzorging nodig hadden. Dat kun je
in de stad, omdat daar ook jongens
aalmoezen. Ze willen een partner
alleen doen via onderwijs, niet met
op zitten. Ik stemde toe onder één
die verantwoordelijkheid eist en ze
een AK-47 machinegeweer, zei hij.
voorwaarde: dat de dorpsbewoners
serieus neemt. Mijn project is een
Ik wilde vechten, geen ‘verplegertje
eigenaar van de school zouden
protest tegen deze ontwikkelings-
spelen’. Ik deserteerde en ging naar
worden en zouden helpen bij de bouw,
organisaties. En een manier om met
Khartoem, waar ik allerlei baantjes
het onderhoud en het vinden van
mijn geweten in het reine te komen.”
had om een opleiding te bekostigen.
ondersteunend personeel. De lokale
Via mensensmokkelaars belandde ik
overheid levert een aantal leraren;
in 2000 als asielzoeker in Nederland.
ik vul ’t aan met gepensioneerde
In het asielzoekerscentrum kreeg ik
Nederlandse docenten. Omdat de
ineens goed te eten en te drinken,
ouders te arm zijn om schoolgeld
Kon
ORGANISATIE
Cuey Machar
Secondary School Foundation
WOONPLAATS Nijmegen LAND VAN HERKOMST Soedan
‘Ik ben een compleet andere Stéphanie’ “Het heft in eigen handen nemen, dat
verhaal. Generaties lang zijn de
manieren om met conflicten om te
is waarschijnlijk de belangrijkste les
meisjes van Burundi opgevoed met
gaan. De les hieruit was dat met
die ik geleerd heb tijdens de oorlog.
het idee dat ze op zoek moeten naar
wederzijds begrip en respect een
Ja, ik ben een compleet andere
een goede man die voor ze zorgt.
conflict niet in doodslag en geweld
Stéphanie geworden: sterker en
De meeste vrouwen in Burundi zijn
hoeft uit te monden. Dit klinkt voor
vrijgevochten.
dan ook huisvrouw. Dit veranderde
de meeste mensen logisch, maar voor
De oorlog van 1993 zette mijn leven op
in de oorlog. Tienduizenden vrouwen
deze vrouwen was het een heel nieuw
zijn kop. Met mijn twee maanden oude
verloren hun vader en broers, of
perspectief.
baby vluchtte ik naar Kenia. Toen ik in
werden opeens weduwe. Ze werden
Nu er vrede is in Burundi, kijk ik naar
1998 in Nederland kwam, had ik nog
gedwongen om onafhankelijk te
de ontwikkeling op langere termijn.
steeds geen rust, omdat het nog een
worden.
Als voormalig docent Frans heb ik
paar jaar zou duren voordat ik met
Ik wilde ze helpen om hun eigen
vooral belangstelling voor onderwijs.
mijn familie herenigd werd. Wat mij op
kracht in te zetten. In 2004 ging ik
Dus ga ik deze herfst weer terug met
de been hield was mijn geloof en het
met een groep vrouwen naar Burundi,
een groep docenten Engels om ideeën
feit dat ik niet iemand ben die aan de
waar we vertelden dat vrouwen
en onderwijsmethoden uit te wisselen
zijlijn gaat wachten op wat anderen
in Nederland geen toeschouwers
met vakgenoten in Burundi. Engels
voor me in petto hebben.
zijn maar actief deelnemen in de
wordt steeds belangrijker als taal en
Vandaar mijn toewijding aan de
maatschappij. Tijdens een volgend
Burundi heeft wel wat in te halen op
vrouwen van Burundi! Ik ken hun
bezoek bespraken we verschillende
dat vlak.”
NAAM Stéphanie ORGANISATIE
Mbanzendore
Burundian Women
for Peace and Development (BWPD) EXPERTISE Gender
en
Empowerment WOONPLAATS Rotterdam LAND VAN HERKOMST Burundi
Stéphanie
“De afgelopen jaren heb ik een
geworden van haar kinderen. Hoe
op dat moment de focus naar
groot aantal Afrikaanse vrouwen
moeilijk de situatie ook was, ik hield
vrouwen uit de Hoorn van Afrika. Ik
in de diaspora uit hun isolement
het vol. Voor mezelf en voor mijn
stapte aan boord en we verschoven
zien breken. Toen ik voor het eerst
zusters kinderen. Daarom kon ik
de ambities naar het verbeteren
in Nederland kwam, ontdekte ik
niet accepteren dat vrouwen uit de
van de positie van vrouwen en naar
een schrikbarend gebrek aan
Hoorn van Afrika zich min of meer
onderwijs over huiselijk – en andere
zelfbewustzijn en eigen identiteit
terugtrokken uit het maatschappelijk
vormen van - geweld. Ongeveer
bij vrouwen uit de Hoorn van Afrika
leven in Nederland.
drie jaar geleden hebben we de
die hier wonen. Ze waren zichzelf
Omdat ik zelf een Somalische ben,
Somalische Vrouwenagenda opgezet
helemaal kwijtgeraakt tijdens
weet ik hoe deze vrouwen zijn
om vrede, ontwikkeling en politiek
de asielprocedure. Ondanks hun
en herken ik de manier waarop
bewustzijn te stimuleren. Het is een
verblijfsvergunning en materiële luxe
ze reageren. Ook weet ik hoe ik
landelijke beweging waarin vrijwel
waren ze gestrest en eenzaam. En nog
hun denkwijze en veerkracht kan
alle vrouwenorganisaties uit Somalië
erger, ze hadden geen enkele ambitie.
beïnvloeden. Nadat ik gewend was
en de diaspora zijn vertegenwoordigd.
Ik wist dat het anders en beter kon,
aan mijn nieuwe leven in Nederland,
Dit lijken kleine stappen, maar de
maar in die tijd, twaalf jaar geleden,
besloot ik om meer tijd te steken in
impact is groot.”
kon ik nog niet veel voor ze doen. Ik
deze vrouwen.
was vanuit Italië hierheen gekomen
Gelukkig verlegde Stichting African
voor mijn zieke zuster. Toen ze
Sky, die zich tot die tijd op mannen en
overleed, ben ik gebleven en voogd
vrouwen uit heel Afrika richtte,
NAAM Stella ORGANISATIE
Ismail
Stichting African Sky
EXPERTISE Gender/Hoorn
van Afrika
WOONPLAATS Utrecht LAND VAN HERKOMST Somalië
Stella
‘Kleine stappen, grote impact’
“Niets is bevredigender dan je eigen
haalbaarheidsstudies en bemiddelen
groot internationaal chemieconcern
geld verdienen. Hulp ontneemt
bij subsidies gericht op economische
en ontwierp een ondernemersplan
mensen hun overlevingsinstinct en
ontwikkeling in Oost-Afrika.
om het zakendoen met Ethiopië te
hun vindingrijkheid om tegenslag
Het begon allemaal zo’n tien jaar
promoten.
te overwinnen en zelf succesvol te
geleden. Een vriend van mij had
Het begon met een handelsmissie
zijn. Ik geloof in handel, niet in hulp.
iemand nodig om een project in
naar Nederland. De Ethiopiërs
De ondernemers waar ik mee werk
Ethiopië te evalueren. In het hotel
betaalden zelf hun ticket en
bewijzen iedere dag weer mijn gelijk.
in Addis Abeba werd ik aangeklampt
overnachting, maar er moest geld
Dankzij mijn jarenlange werkervaring
door Ethiopische zakenlieden die
bij. Toen ik het ministerie van
in commerciële organisaties heb ik
alles wilden weten over Nederland.
Buitenlandse Zaken om hulp vroeg,
een solide netwerk in de zakelijke
Ze hadden iemand nodig die allerlei
stonden ze niet bepaald te trappelen.
sector in Nederland. En omdat ik half
zaken voor hen kon regelen – van het
‘Ethiopiërs? Zaken doen? Weet je
Ethiopisch, half Eritrees ben, kan ik
kopen van bedrijfsapparatuur tot het
‘t zeker?’ Een tijdje later keerde ik
als intermediair optreden tussen
organiseren van vergaderingen.
terug met sponsorgeld van elf grote
ondernemers hier en daar. Dat is het
Ik was stomverbaasd! Ze wilden
bedrijven op zak. De ambtenaren
kerndoel van Teampro: het stimuleren
zaken doen, maar Europa leek zo
waren onder de indruk en besloten de
van de handelsbetrekkingen tussen
ver weg dat ze niet eens overwogen
handelsmissie te financieren.
Nederland en Oost-Afrika. We houden
om gewoon eens te bellen naar
Ik zie mogelijkheden waar anderen
marktontwikkelingen en –kansen
potentiële zakenpartners. Ik rook
misschien verblind worden door de
in de gaten en geven advies. We
een kans. Ik zei mijn baan op als
risico’s. Dat is mijn succesformule.”
voeren marktonderzoek uit, doen
specialist in productveiligheid bij een
NAAM Rachel ORGANISATIE
Tocklu
Teampro
EXPERTISE Ondernemerschap WOONPLAATS Rotterdam LAND VAN HERKOMST Ethiopië/Eritrea
‘Ik geloof in handel, niet in hulp’
Rachel
“Door de oorlog en de nasleep
openden we een kantoor in Sierra
te bewaren. Ik zag onmiddellijk een
daarvan maakte ik mij als vader grote
Leone, waar mensen om hulp kunnen
voordeel voor iedereen. De vrouwen
zorgen om de toekomst van mijn
vragen. In wezen helpen wij hen bij
kunnen voortaan grote partijen vis
kinderen en eigenlijk om alle kinderen
de ‘wederopbouw’ van hun leven. Zij
inkopen en langere tijd bewaren.
van Sierra Leone. Daarom wilde ik
zijn de architecten, wij de metselaars.
Ze hoeven niet meer elke dag naar
iets doen voor de wederopbouw van
Zij vertellen ons wat ze willen, hoe
de groothandel. Zo houden ze meer
mijn land.
ver ze in dat proces zijn en welke
tijd over voor zichzelf en voor hun
In Nederland, waar ik negen
ondersteuning ze nodig hebben. Wij
kinderen.
jaar geleden heen ben gevlucht,
haken daarop in.
Natuurlijk waren mensen sceptisch
ontmoette ik gelukkig een aantal
Deze succesvolle aanpak werkt op alle
over het bouwen van een koelruimte
mensen met dezelfde gedachte.
fronten, van onderwijs tot landbouw.
in een gebied waar je niet kunt
We besloten om een organisatie
Vorig jaar hebben we Wereldbank
vertrouwen op de elektriciteits-
op te zetten om aan Sierra Leone
D-MADE award gewonnen voor ons
voorziening. Die mensen hebben we
terug te kunnen geven wat het land
visverkoopproject. Een groep vrouwen
versteld doen staan! We hebben een
tijdens de oorlog - en eigenlijk al
die verse vis verkoopt op de grootste
slimme oplossing gevonden die ook
langer daarvoor - verloren heeft. We
markt van Freetown, benaderde ons
nog eens milieuvriendelijk is. Als
waren het er over eens dat we het
omdat ze een probleem hadden met
milieudeskundige ging dat laatste mij
anders zouden aanpakken dan andere
de opslag van hun vis. Ze hadden
nog het meeste aan het hart.”
ontwikkelingsorganisaties.
hulp nodig om een koelruimte te
In plaats van standaardhulp te geven,
bouwen, om de niet verkochte vis in
Sulaiman
NAAM Sulaiman
Bangura
ORGANISATIE
We Care
Development Foundation EXPERTISE Milieu WOONPLAATS Wageningen LAND VAN HERKOMST Sierra
Leone
‘Zij zijn de architecten, wij zijn de metselaars’
‘Ik hoop de juiste ‘wapens’ te leveren’ “Ik ben zwart, vrouw, overduidelijk
er ook sterker uit te komen. Dat was
Nederland woon, beschouwen ze me
moslima en oud. Dat is mijn
gemakkelijker gezegd dan gedaan.
als neutraal. Hierdoor kan ik vrouwen
buitenkant. Vanbinnen tref je van alles
Mijn echtgenoot en ik runnen een
van rivaliserende etnische groepen
aan, zoals een moeder, echtgenote,
bedrijf dat diensten aan ambassades
laten samenwerken. Dat wordt alleen
ondernemer, bezorgde Darfuri en
verleent, zoals het legaliseren van
maar vechten, dacht iedereen van
academica. Mijn echtgenoot en ik
akten. Dat kost heel veel tijd. En
tevoren. Nou, reken maar dat de
hebben onze bul allebei halverwege
samen met onze zoon verzorgen we
vrouwen vechten: voor vrede! Via
de jaren tachtig in Nederland behaald,
ook nog eens ondernemerscursussen
ons platform ‘Darfur Women Uniting
maar ik kon geen geschikte baan
voor migranten.
for Peace’ hebben vrouwen nu een
vinden. Noch in de academische
Hoe ik ook mijn best deed, helaas
aandeel in het vredesproces. Zij
wereld, noch in de commerciële. Dus
kreeg het merendeel van mijn
vechten onvermoeibaar voor een
verhuisden we terug naar Soedan. In
projecten in Darfur geen financiering.
toekomst zonder conflicten. Voor
2003, toen het conflict in Darfur zijn
Dankzij al mijn verschillende rollen
henzelf en voor hun kinderen. Met
hoogtepunt bereikte, ben ik weer naar
bleef ik stug volhouden. Omdat ik
voldoende financiële ondersteuning
Nederland teruggekeerd. Voordat ik
Darfuri, vrouw en docent ben, begrijp
hoop ik hun de juiste ‘wapens’ te
vertrok, beloofde ik de vrouwen van
ik hoe de vrouwen in Darfur hun
kunnen leveren om voor zichzelf
Darfur dat ik ze zou helpen om niet
toekomst voor zich zien. En zij kennen
op te leren komen: scholing en
alleen deze crisis te overleven, maar
mij, vertrouwen mij. Doordat ik in
computercursussen.”
Mekka
NAAM Mekka
Abdelgabar
ORGANISATIE
Stichting
Vrouwen Organisatie Nederland – Darfur (VOND) EXPERTISE Onderwijs
en
Ondernemerschap WOONPLAATS Den
Haag
LAND VAN HERKOMST Soedan
“Leren door te doen is ons motto.
teruggestuurd. Dus hebben we zowel
toekomst, ongeacht waar ze wonen.
JAN wordt geheel gerund door ons,
met jongeren hier als daar te maken.
Ze leren van hun collega’s daar en
jongeren die hier als ama’s kwamen
Onze nieuwsbrief met actualiteiten
brengen op hun beurt de in Nederland
– alleenstaande minderjarige
uit Angola is van groot belang voor
opgedane kennis en ervaring over aan
asielzoekers. We vertellen
diegenen die uiteindelijk geen
de thuisblijvers. Ik ga zelf ook voor
nieuwkomers over huisvesting,
permanente verblijfsvergunning
een stage naar Angola, als onderdeel
onderwijs en integratie in de
krijgen. Op die manier blijven ze
van mijn sociaal-culturele studie.
Nederlandse samenleving. Degenen
op de hoogte van wat er daar
‘Wees ambitieus!’ Dat is wat we onze
die nog in het legalisatieproces
gebeurt. Dat vergemakkelijkt het
leden vertellen. Maak je kennis ten
zitten, informeren we over wetten en
aanpassingsproces als ze toch
gelde. Misschien, op een dag, word
nieuwe regels. Elk lid van JAN heeft
teruggestuurd worden.
ik president van Angola. Ik ben altijd
het legalisatietraject doorgemaakt
Ons werk houdt niet op in Nederland.
al gefascineerd door politiek, maar
of zit er nog midden in. We zijn
Ook in Angola zelf informeren we
ik wil niet het beleid van een ander
ervaringsdeskundigen, je krijgt het
degenen die terugkeren over hun
uitvoeren. Ik wil mijn eigen beleid
nergens beter. Zelf kwam ik tien
kansen daar.
maken. In Angola is de president de
jaar geleden naar Nederland. Ik had
We hebben een groot netwerk binnen
enige die voldoende macht heeft
geluk. Vijf jaar later kreeg ik een
het bedrijfsleven in de grote steden.
om echte verandering teweeg te
permanente verblijfsstatus.
We bemiddelen voor stages en
brengen.”
Een groot aantal minderjarige
trainingsplaatsen zodat de jongeren
Angolese vluchtelingen wordt weer
kunnen werken aan een goede
Juliano
NAAM Juliano
Da Silva Rodrigues
ORGANISATIE
Jonge Angolezen Nederland (JAN)
EXPERTISE sociaal-cultureel
werk
WOONPLAATS Rotterdam LAND VAN HERKOMST Angola
‘Ik wil president van Angola worden’
“Mijn moeder was lerares handen-
nog wat groter aan te pakken.
exclusieve collectie koffie te promoten
arbeid. Als klein meisje verkocht ik
We hebben marketingstudenten in
– rechtstreeks afkomstig uit Ethiopië.
al het werk van haar leerlingen. Ik
zowel Amsterdam als Addis Abeba
In de herfst van 2009 introduceren we
heb altijd een grote passie gehad
uitgenodigd om ideeën aan te dragen
een minder exclusieve soort om een
voor kunst en kunstnijverheid. Toen
voor een modern, maatschappelijk
grotere afzetmarkt te bestrijken.
ik naar Europa vertrok met mijn
verantwoord en duurzaam merk.
Biologisch en duurzaam zijn niet de
Franse echtgenoot, begon ik met het
Een team van studenten aan de
enige kenmerken die onze melanges
promoten van Ethiopië in Europa via
Amsterdamse New Business School
uniek maken. We combineren kunst
kunst en cultuur.
en St. Mary’s University College in
met exclusieve ontwerpen. Elk pak
Toen we 22 jaar geleden naar
Addis Abeba won in 2006 de pitch met
Meleya-koffie heeft een label met
Nederland verhuisden, startte ik mijn
Meleya, dat ‘identiteit’ betekent in het
daarop een afbeelding van een
eigen importbedrijf. Ik leverde kunst,
Amhaars.
schilderij van een hedendaagse
ornamenten, thee en kruiden aan
Meleya staat voor biologische en
kunstenaar. In ruil daarvoor bieden
musea, Ethiopische restaurants en
eerlijke fairtrade producten die
wij de artiesten een digitale
markten in Nederland, Groot-Brittannië
gemaakt worden volgens traditionele
expositieruimte aan. Via mijn netwerk
en de Verenigde Staten.
methoden. Het merk omvat een
in de kunstwereld exposeer ik ook een
Ongeveer twaalf jaar geleden ben
breed assortiment: wijn, koffie,
aantal kunstwerken in Nederlandse
ik begonnen met koffieceremonies
honing en thee. Tot dusver hebben
kunstgalerieën. Een winwinsituatie
op festivals. De klanten zaten in
we de merknaam gebruikt om een
voor alle partijen.”
een grote cirkel en wisselden met elkaar van gedachten terwijl wij ze Ethiopische koffie, brood en popcorn serveerden. De koffieceremonies waren een groot succes, dus ik besloot om de promotie van Ethiopië
NAAM Debritu
Lusteau
ORGANISATIE
Meleya
EXPERTISE Branding/Marketing WOONPLAATS Den
Haag
LAND VAN HERKOMST Ethiopië
‘Ethiopië promoten via kunst en cultuur’
Debritu
Bioli
‘Ik voelde me nederig en opgetogen tegelijk’ “Ik ben opgegroeid aan de oevers
ouder leken dan een jaar of acht. Ze
dood’. Afrikaanse ziekenhuizen zijn
van de rivieren in Zaïre. Mijn vader
kregen alleen te eten als hun ouders
allesbehalve perfect, maar deze waren
was kapitein op een veerboot. Ik
wat spulletjes konden ruilen tegen
wel heel erg slecht.
zag veel van mijn land vanaf het
voedsel. Die mensen vroegen mij hoe
Het heeft geen zin om Congolezen iets
water. Ik ben ruim 25 jaar geleden
ze voedsel konden verbouwen voor
te leren op de Nederlandse manier,
gevlucht, toen mijn vrienden waren
eigen consumptie. Ik vertelde ze dat
daar zitten ze niet op te wachten. We
gearresteerd tijdens een demonstratie
ze meer moesten verbouwen, om te
begonnen met de echt primaire zaken,
van studenten. In 1996 ging ik voor
verkopen. Het geld dat ze daarmee
zoals handen wassen na toiletbezoek;
het eerst weer terug. Ik herkende de
verdienen, kunnen ze gebruiken voor
het toilet afsluiten met een deksel,
Democratische Republiek Congo, zoals
onderwijs of medische zorg. Nu hebben
ook als het een gat in de grond is; het
mijn land nu genoemd wordt, bijna niet
we een coöperatie van vijftig vrouwen
matras reinigen meteen nadat een kind
meer. Zo erg was het achteruit gegaan.
in vier dorpen die cassave en andere
in bed heeft geplast en niet wachten
Dit was niet meer het land dat ik kende
gewassen verbouwen.
totdat het doordrenkt is met urine.
vanaf het water.
Als medisch analist weet ik hoe
Toen ik laatst weer in Congo was, zag
Terug ik Nederland heb ik Stichting
belangrijk de meeste basale
ik dat de mensen de hygiëneregels
Bambale opgericht die zich inzet
gezondheidszorg is. Maar zelfs
toepasten. Ze zeiden: ‘gelukkig
voor gezondheidszorg, onderwijs
dagelijkse hygiëne is geen gewoonte in
heb je ons niet gezegd dat we een
en landbouw. De focus kwam op
Congo. Ik zag operatiezalen en dacht
wasmachine nodig hebben’. Ik voelde
landbouw te liggen, nadat ik met
bij mezelf: ‘wie hier ook geopereerd
me nederig en opgetogen tegelijk.”
eigen ogen tieners had gezien die niet
wordt, hij of zij gaat gegarandeerd
NAAM Bioli ORGANISATIE
Ikele
Stichting Bambale
EXPERTISE Onderwijs
in
gezondheidszorg WOONPLAATS Eindhoven LAND VAN HERKOMST Democratische
Republiek Congo
“Toen ik Oeganda ontvluchtte, wilde
Ze werd systematisch mishandeld,
Eind volgend jaar is ook de school
ik in contact komen met andere
verkracht en van de ene naar de
voor beroepsonderwijs klaar, waar
Oegandezen in Nederland, maar ik
andere commandant doorgegeven.
de vrouwen in een paar jaar worden
kon ze nergens vinden. Uiteindelijk
Toen ze terugkeerde naar haar
klaargestoomd om te werken.
heb ik er een aantal ontmoet. Samen
geboortedorp, accepteerde de
Zelfstandig, of voor een werkgever.
hebben we een diaspora-organisatie
gemeenschap haar wel, maar haar
Ik heb van dit project geleerd dat
opgericht om de cultuur en
kinderen niet. De jonge vrouw
zelfs de kleinste bijdrage een groot
feestdagen van ons geboorteland in
wist een groep te vormen van 117
verschil kan maken. Ik denk er nu over
ere te houden. Inmiddels hebben we
voormalige seksslavinnen en hun 300
om dit concept verder uit te bouwen.
een levendige online-gemeenschap
kinderen. Ze waren op zoek naar een
We sturen nu allemaal geregeld 100
met vijfhonderd leden. We houden
plek om te wonen en te werken aan
euro naar huis via diverse kanalen.
elkaar op de hoogte van praktische
hun toekomst.
Als duizend Oegandezen elk 100 euro
zaken, zoals overlijdens, geboortes en
Het verhaal van deze jonge vrouw
via dezelfde bank zouden sturen, kan
verjaardagen.
raakte ons enorm. We waren erg
dat bedrag geïnvesteerd worden om
Maar we willen méér doen. Twee jaar
onder de indruk van haar kracht en
inkomsten te genereren in Afrika.
geleden hebben we een conferentie
moed. Daarom besloten we onze
Noem me gek, maar ik denk dat het
georganiseerd over de rol van
eigen Amsterdamse ‘Gulu-walk’, die
idee de moeite waard is om over na
diaspora in vredesprocessen. Een van
wereldwijd in verschillende steden
te denken.”
de sprekers was een jonge vrouw,
plaatsvindt, te organiseren, om geld in
die tijdens de oorlog als meisje van
te zamelen voor een opvangcentrum.
dertien ontvoerd was door rebellen.
Eind dit jaar komt het eerste deel af.
NAAM Ali ORGANISATIE
Balunywa
Pearl of Africa Foundation
EXPERTISE Sociaal
activist/
Organisator Gulu-walk WOONPLAATS Almere LAND VAN HERKOMST Oeganda
Ali
‘Zelfs de kleinste bijdrage kan een groot verschil maken’
Meer informatie
Colofon Dit boekje is een initiatief van het African Diaspora Policy
African Diaspora Policy Centre (ADPC)
Centre (ADPC), het Multicultural Women Peacemakers
www.diaspora-centre.org
Network Netherlands (MWPN), HIRDA en NCDO.
African Centre for the Constructive Resolution of Disputes (ACCORD)
Teksten: Alberta Opoku
www.accord.org.za
Eindredactie: Lonneke van Genugten Fotografie: Rebke Klokke
Bonn International Center for Conversion (BICC)
Vertaling: VertaalCircuit, Maarssen
www.bicc.de
Vormgeving: Brigitte Bazuin, Reclamemet Drukwerk: Stolwijkgrafax Jonroo Costra, Diemen
Council on Foreign Relations (CFR)
Oplage: 3000 exemplaren
www.cfr.org Met speciale dank aan Agnes Verhulst. DIASPEACE www.diaspeace.org
Het portrettenboekje ‘Drivers of Change’ verschijnt in gedrukte vorm in het Nederlands/Engels. Op www.diaspora-centre.org
European Centre for Conflict Prevention (ECCP)
vindt u de online versie in het Nederlands, Frans en Engels.
www.conflict-prevention.net Uitgever: The International Crisis Group
NCDO
www.crisisgroup.org
Telefoon: +31 (0)20 568 87 88 Fax:
+31 (0)20 568 87 87
Nairobi Peace Initiative
E-mail:
[email protected]
www.npi-africa.org
Website: www.ncdo.nl Amsterdam, augustus 2009
