Driejaarlijkse gids

Driejaarlijkse gids

2013-2016

Patrimoniumschool

Schoolgids 2013-2016 Pagina 2 van 37

Patrimoniumschool

Schoolgids 2013-2016

Patrimoniumschool Hervormde school voor basisonderwijs.


Patrimoniumschool Woord vooraf.

Geachte ouder/verzorger, Met genoegen presenteer ik u onze tweede driejaarlijkse schoolgids. Hierin vindt u op overzichtelijk wijze de belangrijkste zaken over onze school. Een kort overzicht van de geschiedenis van de school, onze identiteit, de missie van onze school en het bestuur leest u in hoofdstuk 1. Daarna volgt informatie over de organisatie van de school, onze methoden, onze werkwijze, onze zorg voor kinderen, de leerkrachten, ouderbetrokkenheid en allerlei regels en regelzaken van de school. In de jaarlijkse uitgave vindt u veel praktische informatie over groepssamenstelling, resultaten, uitstroomgegevens naar Voortgezet Onderwijs, roosters, fotogalerij van leerkrachten en plattegronden. Met vriendelijke groet, A.Lier, directeur


Patrimoniumschool 1 DE SCHOOL Patrimoniumschool Patrimoniumlaan 1 3904 AA Veenendaal T. 0318-51.05.31/ F. 0318-50.29.73 Postbusnummer: Email adres :

Dependance Patrimoniumschool Willem Dreeshof 2 3904 EL Veenendaal T. 0318-51.26.16 /. F 0318-50.20.14 Postbus 244, 3900 AE Veenendaal [email protected]

1.1 Patrimoniumschool: een eerste indruk. De Patrimoniumschool is één van de 5 Hervormde scholen in Veenendaal. Als grondslag heeft de stichting SHS (Stichting Hervormde Scholen Veenendaal) die onze scholen bestuurt de Bijbel als Gods Woord, zoals opgevat in de Drie formulieren van Enigheid. Deze drie belijdenisgeschriften, die naast de Bijbel worden genoemd, nemen niet de plaats in van de Bijbel, maar willen de inhoud en de verbanden van de Schrift onder woorden brengen. In de schoolpraktijk betekent dit het volgende: Onze school is een christelijke school. De Bijbel staat centraal bij het leren en onderwijzen. We geloven dat God ieder mens geschapen heeft. Daarom is ieder mens uniek. God heeft recht op ons leven. Door de zonden is er scheiding tussen onze Schepper en de mens gekomen. Alleen door het geloof in de Heere Jezus, Die als Verlosser voor alle zonden heeft betaald, kan de mens weer aan Gods eis en recht voldoen: leven tot Zijn eer. Daarom is Zijn Woord, zoals dat in de Bijbel tot ons komt, richting- en maatgevend in ons doen en laten. De omgang met elkaar en de behandeling van de leerstof worden bepaald door het besef, dat we niet ‘zomaar’ op de wereld zijn. We willen ook de kinderen bekend en vertrouwd maken met de inhoud van de Bijbel en deze inhoud proberen te vertalen naar de tijd waarin we leven:  elke schooltijd wordt begonnen en beëindigd met gebed. (tijdens het bidden hebben alle kinderen hun handen gevouwen en ogen gesloten)  dagelijks wordt er uit de Bijbel verteld en/of n.a.v. de Bijbelverhalen een verwerking gemaakt. De kennis van de Bijbel en het zingen van de psalmen en de christelijke liederen hoort tot de schoolopvoeding.  de christelijke feestdagen zoals Kerst, Pasen, Hemelvaart en Pinksteren nemen een belangrijke plaats in.  alle vakken worden onderwezen in het licht van door de Bijbel aangereikte normen en waarden zoals: dienstbaarheid en verantwoordelijkheid tegenover God de Schepper, de medemens en de schepping.  ten aanzien van alle binnen- en buitenschoolse activiteiten staan we een christelijke levensstijl voor gegrond op de Bijbel.  Dit proberen we door:  de kinderen te leren de aarde als Gods schepping te bewerken en te bewaren;  elk kind een veilige en liefdevolle omgeving te verschaffen, waarin het gestimuleerd wordt zichzelf te ontplooien en waarin het kind onbekommerd zijn of haar plaats te midden van andere kinderen kan innemen;  de mogelijkheden, die elk kind heeft als basis te nemen voor ons handelen;  het kind te leren, dat een mens er ook moet zijn voor de ander, ver weg of dichtbij;  het kind te leren open de maatschappij en de medemens tegemoet te treden, zonder last van vooroordelen. Dat begint al met elk kind te leren elkaar te respecteren en te accepteren. In deze driejaarlijkse schoolgids schrijven we uitgebreid over de doelen en de werkwijzen van onze school.

Onze missie: Onze school biedt ieder kind, als een uniek en waardevol schepsel van God, een leeromgeving die met respect voor elkaar veilig, verantwoord en uitdagend is. Wij werken aan een fijne sfeer in de klassen en de leerkrachten doen er alles aan uw kind positief te stimuleren. Daarbij speelt u als ouder een belangrijke rol: openstaan voor kind en school. De sfeer in onze school is veilig en vertrouwd. Elk kind kan tot zijn recht komen. We zijn alert op discriminatie en pesten en werken vooral aan het voorkomen ervan. Schoolgids 2013-2016 Pagina 5 van 37

Patrimoniumschool Ook vertellen we de kinderen welke regels gelden op school. Orde, rust en regelmaat zorgen ervoor, dat er ruimte en aandacht voor elk kind is. Indien nodig wordt een kind gestraft, maar we steken veel meer energie in het stimuleren van goed gedrag.

1.2 Patrimoniumschool: de naam van de school. Onze Patrimoniumschool aan de Patrimoniumlaan is ruim 85 jaar oud. Sinds 1981 staat er het huidige gebouw. Voorheen stond hier een grote hoge school, 14 lokalen met hoge ramen en lange gangen. De school is gesticht op 1 oktober in 1922. Vele Veenendalers hadden destijds hun twijfels over de levensvatbaarheid van de school. Er waren toen immers nog maar weinig huizen ‘over het spoor’. Toen de woningbouw goed op gang kwam, groeide de school explosief. In 1945 was het met 852 leerlingen de grootste school van Nederland. In 1994 fuseerde de school met de Groen van Prinstererschool, ook een hervormde basisschool die de zuidwijk als voedingsbodem had. De school heeft nu twee lokaties: de groepen 1 t/m 4 zijn gehuisvest op de hoek Patrimoniumlaan/Kerkewijk, terwijl de groepen 5 t/m 8 op de locatie aan de Willem Dreeshof hun onderkomen hebben. De naam Patrimonium betekent ‘erfdeel of erfenis der vaderen’. De oprichting van de school was een initiatief van het werkliedenverbond Patrimonium. Deze christelijke arbeidersorganisatie stond ook aan de wieg van Patrimoniums Bouwvereniging, die veel huurwoningen in onze wijk exploiteert. Met de erfenis wordt geen geldbedrag bedoeld, maar de vrijheid van godsdienst, die de afgelopen eeuwen in het geding was. De Edese beeldend kunstenaar Joop Haffmans maakte in 1981 een beeld naar aanleiding van de naam van onze school. Hij bracht het zo onder woorden: “Ons voorgeslacht heeft gevochten voor de vrijheid om God te dienen, zoals Hij dat in Zijn Woord openbaart. Die V van Vrijheid vindt u terug in de vormgeving. Het stelt een duif voor, als teken van de Heilige Geest. Zijn vleugels vormen een opengeslagen boek, Het Boek, de Bijbel. In dat Boek lees je twee tekens, de α (alpha = de Griekse a) en de Ω (omega = de Griekse z), het begin en het einde. Zijn vleugels wijzen naar boven, naar de hemel. Het beeld, dat op het plein aan de Kerkewijkzijde is geplaatst, was uitgangspunt voor het ontwerpen van ons logo door de heer Mels van Beusekom. Hij stileerde de vormen van de duif tot een logo, dat is terug te vinden op onze vlag, de T-shirts en het bord op de muur van onze school. Mocht u geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van onze school, dan is het wellicht leuk om te weten, dat ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van onze school een boek is verschenen over de rijke historie van de Patrimoniumschool. Er zijn nog enkele exemplaren bij de directeur verkrijgbaar. 1.3 Patrimoniumschool: een vertrouwde school. Onze school werkt vanuit vijf belangrijke uitgangspunten: 1. De kinderen moeten met plezier naar school kunnen gaan en passende mogelijkheden hebben om te kunnen leren. 2. Er is voldoende aandacht voor kinderen die moeite hebben met leren of daar juist erg goed in zijn; 3. Er is regelmatig contact met de ouders; 4. De school richt zich op de toekomst: digitale borden en computers spelen een grote rol in het lesprogramma; 5. De leerkrachten werken met grote inzet en plezier. Er werken ruim 30 personeelsleden op de Patrimoniumschool, parttimers en fulltimers. Sommigen zijn bekwaam in het werken met kleuters, anderen in de omgang met oudere kinderen. Diverse leerkrachten hebben zich gespecialiseerd. Bijvoorbeeld als RT-er (remedial teacher), IB-er (intern begeleider) of als ICT-er (informatie en communicatie technologie oftewel computerdeskundige). De directeur geeft leiding aan het geheel. Hij wordt daarin bijgestaan door de twee bouwcoördinatoren, één voor de onderbouw en één voor de bovenbouw. De directeur vormt samen met de bouwcoördinatoren het directieteam. Er is ook een managementteam wat bestaat uit de directeur, de bouwcoördinatoren en de IB-ers.

1.4 Patrimoniumschool: een zorgzame school. Op drie manieren werkt onze school aan verdere kwaliteitsverbetering: 1. Werken met goede methoden; Schoolgids 2013-2016 Pagina 6 van 37

Patrimoniumschool 2. 3.

Goed personeel Het goed volgen en analyseren van de resultaten en opbrengsten van de leerlingen (LVS: leerlingvolgsysteem.)

In onze school wordt lesgegeven met behulp van moderne lesmethoden en -materialen. Verderop kunt u lezen welke methodes we gebruiken. Vanaf groep 3 wordt er ook gewerkt met een digitaal schoolbord. Allerlei programma’s ondersteunen de methodes. Nog belangrijker dan de methoden die een school gebruikt, zijn de mensen die er werken. Aan hen heeft u uw kind toevertrouwd. Zij zorgen ervoor, dat de lesboeken en materialen zinvol gebruikt worden. Regelmatig zijn er besprekingen tussen de leerkrachten van de kleutergroepen en teamleden, die een parallelgroep hebben. Dit overleg is erop gericht de aanpak in dezelfde groepen te stroomlijnen. Tijdens teamvergaderingen komen tal van praktische onderwerpen aan de orde. Jaarlijks worden de teamleden in de gelegenheid gesteld bijscholingscursussen te volgen. De collega’s zijn actief bij cursussen op het gebied van onderwijskundige ontwikkeling, persoonlijke deskundigheid, EHBO, Zorg en veiligheid, lezen en computers. Nieuwe ontwikkelingen bekijken we kritisch op hun inhoud. Daarom houden we elk jaar één of meer studiedagen om onze kennis en kunde op te frissen. Een derde manier om de kwaliteit van het onderwijs te bewaken en verder te verhogen is het werken met toetsen. We doen dit voor spelling, rekenen, technisch lezen, begrijpend lezen en taal. Toetsen geven ons inzicht in de prestaties van de kinderen. Bovendien geeft het een totaalbeeld van de school.

1.5 Patrimoniumschool: de groepsleerkrachten. De groepsleerkrachten zijn verantwoordelijk voor de gang van zaken binnen hun eigen groep. Bij de invulling van het activiteitenplan draagt per groep één leerkracht de eindverantwoordelijkheid. Hij/ zij is degene, die het dagelijks onderwijs aan de kinderen geeft. De werkweek is op 36 uur gesteld bij een volledige betrekking. Iedere groepsleerkracht heeft recht op ADV. Dit betekent voor een leerkracht met een volledige betrekking (de zgn. 1,000 WTF (werktijdfactor) )dat hij/ zij ongeveer 13 extra vrije dagen heeft, naast de schoolvakanties. De vervanging van de ADV-uren wordt zoveel mogelijk door een zelfde persoon per groep gedaan. Wanneer door ziekte, nascholing of anderszins een leerkracht vervangen moet worden, worden bekwame leerkrachten ter vervanging gezocht uit de vervangingspool of uit de invallijst. Wanneer er vacatures zijn, hanteert het bestuur een zorgvuldig benoemingsbeleid. Zowel de identiteit als de lesgevende kwaliteit van de sollicitanten wordt beoordeeld. 1.6 Patrimoniumschool: het bestuur en de (G)MR. Het bestuur Het bestuur (van de Stichting Hervormde Scholen (SHS) Veenendaal) bestaat uit een dagelijks bestuur van 4 personen (DB) en een collectief bestuur (CB) van ongeveer 10 personen. De bestuursleden worden gekozen door het bestuur zelf (vult zichzelf aan). De taak van het CB is vooral toezichthoudend. Het nieuw te kiezen bestuurslid dient belijdend lid van de PKN (op G.G.) te zijn. Het DB vergadert maandelijks, het CB vergadert 5 à 6 keer per jaar. De vier scholen die onder dit bestuur ressorteren zijn naast de Patrimoniumschool, de Beatrixschool, de Engelenburgschool, de Rehobothschool en De Bron. De Medezeggenschapsraad De MR bestaat uit 8 personen: 4 ouders (oudergeleding), 4 leerkrachten (personeelsgeleding). De directeur is adviserend lid en woont een deel van de vergadering bij. De taak van de MR is om mee te denken over de gang van zaken (voornamelijk van adviserende aard). In een enkel geval moet de MR instemming betuigen met bepaalde voorstellen. De MR vergadert ongeveer 5 à 6 keer per schooljaar. De overheid heeft het meedenken van ouders in de MR bij wet geregeld. Deze wet is voor school en SHS uitgewerkt in een tweetal reglementen (op school aanwezig)  Medezeggenschapsreglement.  Gemeenschappelijk medezeggenschapsreglement. Bij punt 5.3 is nog meer informatie te vinden over de MR. Het is mogelijk contact op te nemen met de MR. Het e-mailadres is: [email protected] In de jaarlijkse schoolgids kunt u lezen wie er deel uit maken van de MR. De GMR De GMR bestaat uit 8 leden. Van iedere MR van een hervormde school zijn er twee lid van de GMR (een ouder en een Schoolgids 2013-2016 Pagina 7 van 37

Patrimoniumschool leerkracht.) Ook een bestuurslid is afgevaardigd naar de GMR. Zij bespreken zaken die alle vier de scholen aangaan. De GMR vergadert ongeveer 5 à 6 keer per schooljaar.

2 DE ORGANISATIE VAN HET ONDERWIJS 2.1 Patrimoniumschool: de organisatie van de school. De school kun je verdelen in drie hoofdgroepen: onderbouw, middenbouw en bovenbouw. Tot de onderbouw behoren de groepen 1 en 2, tot de middenbouw 3, 4 en 5 en de bovenbouw 6, 7 en 8. Wij werken met het zgn. leerstofjaarklassensysteem. Dat houdt in dat in één groep de leerlingen ongeveer dezelfde leeftijd hebben en in één schooljaar de leerstof moeten kunnen doorlopen. Naast enkelvoudige groepen kunnen er combinatiegroepen zijn. 2.1.1 Groepsgrootte In de groepen 1-4 wordt er naar gestreefd de groepsgrootte niet boven de 25 leerlingen te laten uitkomen. De groepen 1-4 variëren in grootte van 17 (groep 1 met instroom)tot 27 leerlingen. De groepen 5-8 kunnen variëren in grootte van 20 tot maximaal 35 leerlingen. 2.1.2 Groepsruimten. De groepen 1 hebben een speel- werklokaal (extra groot). De groepen 2-8 hebben een gewoon leslokaal. Daarnaast is er een speellokaal waar de kleutergroepen kunnen spelen en/of gymmen en twee IB/RT- ruimten. Verder hebben we in de dependance een handvaardigheidlokaal. In het handvaardigheidlokaal wordt o.a. TV/videoapparatuur gebruikt. Naast de school (locatie Willem Dreeshof) staat de gymzaal, waar de groepen 3-8 één of twee keer in de week gymmen. 2.2 Patrimoniumschool: de samenstelling van het team. De samenstelling van het team is te vinden in het jaarlijkse deel van de schoolgids. 2.3 Patrimoniumschool: wat leert mijn kind daar allemaal? Deze paragraaf van de schoolgids beschrijft datgene wat een kind leert bij ons op school. Want al houden we bij ons onderwijs rekening met de actualiteit, de leerstof ligt voor een belangrijk deel vast in de methoden die we gebruiken. De methodes voldoen aan de kerndoelen die opgesteld zijn door het SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling)


Patrimoniumschool 2.3.1 Groep 1 en 2 Aanpak De aanpak in groep 1 en 2 verschilt van die in de andere groepen. Ook de inrichting van de lokalen en de manier van werken is anders. Het werken in groep 1 en 2 gebeurt vanuit de kring. In de kring begint de schooldag en hier keren de kinderen ook steeds weer terug. Daarnaast wordt gespeeld en gewerkt aan tafels, in de hoeken, in de speelhal en op het schoolplein. Leerstofaanbod In groep 1 (4 of 5 jarigen) ligt de nadruk op het wennen aan het naar school gaan. Er is veel aandacht voor gewoontevorming en regelmaat. Leren gebeurt vooral door spelen. Dit gaat in groep 2 (5 of 6 jarigen) door, maar hier heeft de leerkracht een meer sturende rol. De activiteiten en het leerstofaanbod zijn erop gericht dat de leerlingen bij overgang naar groep 3 de doelen behaald hebben die gesteld zijn door het SLO. (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling) De meeste vakken komen in samenhang aan de orde aan de hand van een bepaald thema (bijv. de markt, het voorjaar of de boerderij). Hieraan wordt gedurende een langere periode in verschillende werklessen aandacht besteed. Er wordt geknipt, getekend, gekleurd en spelenderwijs worden tal van begrippen (kleuren, vormen, voor/achter, groot/klein, veel/weinig, enzovoort) aangeleerd. Dat het hier gaat om verschillende vak- en vormingsgebieden merken de kinderen niet. Wie speelt in de huishoek is ook bezig met taalontwikkeling, wie speelt met een lotto leert ook getallen of kleuren en wie op een vel de golven van de ze tekent, is bezig met voorbereidend schrijven. Het gebruik van methodes en ontwikkelingsmaterialen We gebruiken diverse methodes als ideeënboeken om de activiteiten vorm en inhoud te geven. Voor rekenen en taal stellen we per jaar meerdere groepsplannen op. Hierin staan de doelen uitgewerkt en worden lessen gekozen uit div. methodes. Voor rekenen gebruiken we Alles telt en De Wereld in getallen. Voor taal/lezen worden per jaar meerdere thema’s uit Schatkist behandeld en wordt Spreekbeeld gebruikt bij het aanbieden van de letters. Daarnaast ontwikkelen de leerkrachten speelse activiteiten die erop gericht zijn de doelen te behalen. Bij de werklessen en de arbeid naar keuze worden ontwikkelingsmaterialen gebruikt. Dit zijn speelse materialen op het gebied van rekenen, taal of motoriek. Pravoo De ontwikkeling van de kinderen in groep 1 en 2 wordt gevolgd met de Pravoo. Dit is een observatiesysteem. Meerdere malen per jaar worden de peilpunten ingevuld. De leerkracht verzamelt middels observaties, peilingsactiviteiten en gesprekken informatie en vult dan de lijst in. De observaties worden ook gebruikt bij de gesprekken met de ouders. Hieronder de ontwikkelingsgebieden die gevolgd worden: 0. Algemeen 1. Kringgedrag 2. Speelgedrag 3. Werkgedrag 4. Sociaal-emotioneel (dit punt wordt niet ingevuld omdat Zien! wordt gebruikt als Leerlingvolgsysteem voor de sociaal-emotionele ontwikkeling) 5. Taal 6. Motoriek 7. Zintuiglijke ontwikkeling 8. Hoeveelheden ordenen (rekenen) 9. Redzaamheid Sociaal emotionele ontwikkeling Naast de cognitieve ontwikkeling is er in de kleutergroepen veel aandacht voor de sociaal emotionele ontwikkeling. Hiervoor worden prentenboeken (o.a. serie Kijk en beleef) gebruikt en allerlei spellen en gesprekken worden gevoerd met de kinderen. In 2013 zijn we gestart met het volgen van de leerlingen met het LVS Zien! Overgang naar groep 3 Veel kinderen doen twee tot tweeënhalf jaar over de kleutergroepen. Het is afhankelijk van hun geboortedatum en hun aard en aanleg. In groep 2 worden (speelse) activiteiten aangeboden die voorbereiden op het leren lezen, rekenen en schrijven in groep 3. Medio en eind groep 2 worden CITO toetsen taal voor kleuters en rekenen voor kleuters afgenomen om het niveau van de kinderen te bekijken. De algehele ontwikkeling wordt gevolgd met de PRAVOO lijsten. Aan het einde van groep 2 wordt besproken of een kind toe is aan groep 3. We vinden het belangrijk dat een kind lang genoeg in een kleutergroep zit. Succesvol groep 3 doorlopen lukt pas als een kind hieraan toe is. We zien een kind liever een jaar langer in groep 2, dan jarenlang op de tenen Schoolgids 2013-2016 Pagina 9 van 37

Patrimoniumschool de school doorlopen. 2.3.2 Basisvaardigheden (lezen, schrijven, taal en rekenen) & wereldoriënterende vakken Lezen:

e

Veilig leren lezen (2 maanversie) en Groep 3 div. werkvormen. In groep 3 wordt officieel een begin gemaakt met het leren lezen. In de hogere leerjaren komt de nadruk steeds meer op begrijpend lezen te liggen. Ook in de hogere groepen wordt het hardop lezen tijdens methodelessen geoefend. Als een kind problemen met lezen heeft worden de stappen gevolgd van het Protocol voor leesproblemen en dyslexie. Natuurlijk zijn we blij, als u dagelijks tijd neemt om even met uw kind samen te lezen. Een kwartiertje per dag helpt al merkbaar. We leren de kinderen niet alleen technisch en begrijpend lezen, we brengen ze ook liefde voor boeken bij. Daarom wordt er regelmatig voorgelezen. De groepen 2, 4 en 7 bezoeken jaarlijks de bibliotheek en we besteden aandacht aan de kinderboekenweek. De groepen maken gebruik van de leskisten (bibliotheek). Begrijpend lezen Groep 4-8 In groep 3 is het begrijpend lezen verwerkt in de methode Veilig Leren Lezen. Vanaf groep 4 wordt de methode gebruikt. Daarnaast wordt er gewerkt uit CITO begrijpend lezen. De leerlingen wordt op verschillende manieren geleerd hoe zij een tekst kunnen lezen en begrijpen en wat voor verschillende teksten er zijn. In een werkboek worden vragen over de tekst gesteld. In de groepen 3 t/m 8 worden de toetsen afgenomen die horen bij het LVS Begrijpend lezen van het Cito. Voortgezet technisch lezen Lekker lezen Groep 4,5,6 In de groepen 4 en 5 wordt de methode Lekker lezen! gebruikt De kinderen krijgen 3 lessen per week. De groep wordt ingedeeld in drie groepen: zwakke lezers, kinderen met een normaal niveau en de goede lezers. Op hun eigen niveau krijgen ze dan lessen die bestaan uit allerlei oefeningen die te maken hebben met lezen. In groep 6 wordt de methode gebruikt voor kinderen die nog niet het juiste niveau hebben gehaald. Taal

e

Veilig leren lezen (2 maanversie) Groep 3 Taal actief (nieuwste versie) Groep 4-8 De Patrimoniumschool werkt met de nieuwste versie van ‘Taal Actief’. De woordenschat wordt uitgebreid, er is aandacht voor het verwoorden van ideeën, spelling en luisteren naar anderen. Behalve schriftelijk taalwerk leren we kinderen ook verhalen schrijven en spreekbeurten houden. Kinderen, die het Nederlands als tweede taal leren, krijgen indien nodig extra hulp van de RT-er . Spelling Woordspel Groep 4-8 Woordspel werkt met periodes van drie weken. Er wordt er geoefend met 60 woorden uit het woordpakket. Deze worden mee naar huis gegeven, zodat thuis ook geoefend kan worden. Vrijdag is er dan een signaaldictee. Twintig woorden moeten worden beheerst. In de tweede week volgt een oefenperiode die afgesloten wordt met een controledictee. Elke negende week is een parkeerweek, waarin lastige woorden nogmaals herhaald worden. Ook op de computer worden de woorden geoefend. Daarnaast zijn er nog mogelijkheden voor individuele remediëring en verrijking. Tweemaal per jaar nemen de leerkrachten de toetsen af die horen bij het Leerling Volg Systeem Spelling van het Cito. Engels Just do it Groep 7,8 In groep 7 en 8 wordt Engels gegeven. We werken met de methode Just do it. We gebruiken ook de computer en zetten deze in bij dit vak, o.a. met “A trip to Londen” en “My pet”. Schrijven Schrijven in de basisschool Groep 3-7 We volgen de methode Schrijven in de basisschool. De lusletters worden aangeleerd en gebruikt. e

Rekenen Wereld in getallen (4 versie) Groep 3-8 e Onze school gebruikt de methode “Wereld in getallen” (4 versie.) Dit is een zogenaamde ‘realistische rekenmethode’. Dit betekent, dat de methode uitgaat van het dagelijks leven en niet louter saaie rijtjes sommen aanbiedt. Schoolgids 2013-2016 Pagina 10 van 37

Patrimoniumschool De methode moedigt de leerlingen aan om zelf oplossingen te zoeken. Twee keer per jaar worden de toetsen afgenomen die horen bij het LVS Rekenen (Cito). Aan de hand van deze toetsen krijgen de leerkrachten een beeld hoe de leerlinge scoren ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Aardrijkskunde Hier en daar (versie 2) Groep 5-8 De methode heeft veel aandacht voor kaartvaardigheid en topografie. De topografie is het uitgangspunt bij het bepalen van de thema’s. De thema’s nemen leerlingen aan de hand mee om vanuit hun eigen woonomgeving de verschillen in de wereld te ontdekken. De leerlingen krijgen vanaf groep 6 huiswerk mee. In groep 6 leren de kinderen de topografie van Nederland. In groep 7 de topografie van Europa en in groep 8 de topografie van de wereld. Biologie Leefwereld (versie 2) Groep 3-8 Diverse lessen rondom natuur en techniek worden in de groepen behandeld. Vanaf groep 7 krijgen de leerlingen hierover huiswerk mee. Geschiedenis Tijdstip (versie 1) Groep 5-8 In deze methode speelt de beleving een hoofdrol. Elke les start met een openingsplaat van enkele vragen waardoor de leerling geprikkeld wordt de plaat goed te bekijken. Er zijn ook diverse teksten die de leerlingen door kunnen lezen en per les zijn er vragen die beantwoord kunnen worden. Vanaf groep 6 krijgen de leerlingen hierover leerwerk mee naar huis. Godsdienst Levend Water! Groep 1-8 De Bijbel heeft een belangrijke plaats binnen onze school. 3 keer per week wordt een Bijbelverhaal verteld in de groep. Naast de verhalen wordt ook 1 keer per week een psalm aangeleerd en worden er verwerkingen gemaakt die aansluiten bij de vertelde verhalen. In de groepen 5-8 wordt ook uit de Bijbel gelezen of geleerd. Ook verhalen uit de Kerkgeschiedenis en zending worden verteld. Naast de psalmen worden christelijke liederen aangeleerd uit diverse bundels. (Op Toonhoogte, Elly en Rikkert) Sociaal emotionele vorming

Beter omgaan met jezelf en de Groep 1-8 ander/Soemokaarten Op school geven we naast de cognitieve ontwikkeling van de leerlingen ook aandacht aan de sociaalemotionele ontwikkeling. Sinds een aantal jaar werken we met de methode Beter omgaan met jezelf en de ander. In elke groep wordt aandacht besteed aan hoe je goed moet omgaan met jezelf en de ander. Ook zijn er voor elke groep Soemokaarten aanwezig. Op elke kaart is een korte activiteit te vinden die je in de groep uitvoert. Deze lessen zijn gericht op de sociale vaardigheden van kinderen. Verkeer

Klaar Over Groep 3-7 Jeugdverkeerskrant + proefexamens Groep 7 De methode leert de leerlingen ontdekken het wat en waarom van verkeersregels, leert sociaal verkeergedrag ontwikkelen, en leert technische vaardigheden oefenen met de eigen belevingswereld als uitgangspunt. Naast verkeersregels is er veel aandacht voor de ontwikkeling van een verkeersbewuste mentaliteit. In groep 7 doen de leerlingen mee aan het theoretisch en het praktisch verkeersexamen. Muziek Moet je doen Groep 1-8 Naast methodelessen worden diverse andere liederen aangeleerd. De methode muziek neemt leerlingen mee op een muzikale reis en richt zich op zingen, luisteren, muziek maken, vastleggen en bewegen. Door de verschillende activiteiten is muziek echt een doe-vak. De leerlingen doen op een speelse en leuke manier kennis, inzicht en vaardigheden op en leren een mening te vormen over muziek Tekenen/handvaardigheid Moet je doen Groep 3-8 De vakken tekenen, handvaardigheid en textiele werkvormen worden met behulp van een methode gegeven. Voor tekenen en handvaardigheid wordt in groep 3-8 uit de methode “Moet je doen!” gewerkt. Deze vakken brengen evenwicht in het lesprogramma, niet alleen het leren heeft de nadruk, ook de creatieve vorming. In groep 1 en 2 is de creatieve vorming geïntegreerd in het totale programma. Burgerschapskunde Geen methode Groep 1-8 Het is van belang dat actief burgerschap en sociale integratie aan bod komen binnen de school. Wij laten deze Schoolgids 2013-2016 Pagina 11 van 37

Patrimoniumschool items aan bod komen binnen verschillende vakken. Bij de Godsdienstlessen wordt de bijbelse boodschap overgebracht over de omgang met God, jezelf en elkaar. Bij verschillende andere vakken zoals Geschiedenis en Aardrijkskunde wordt de kinderen verteld over onze maatschappij en de verschillende culturen die er zijn. De kinderen bij ons op school leren ook bij de lessen sociaal-emotionele ontwikkeling respect te hebben voor elk mens als individu en leren Gods schepping te verzorgen op een duurzame manier. In de groepen 5-8 komen regelmatig gastsprekers voorlichting geven over allerlei ethische en maatschappelijke zaken. Bewegen Bewegen samen regelen Groep 1-8 We onderscheiden twee gedeelten: de toestel- en spelles. De groepen 5-8 werken volgens dit principe. Voor de groepen 1 en 2 is dit niet van toepassing; zij werken volgens eigen opzet in het speellokaal en gebruiken daarbij de map bewegingsonderwijs in het speellokaal. Het kan ook gebeuren dat er buiten spelletjes worden gedaan(zomerperiode). De groepen 3 en 4 gaan één keer gymmen en spelen in de middag nog een kwartiertje op het plein (vanwege de loopafstand naar de gymzaal). We gebruiken voor de toestelles een vaste opzet. Deze leerlijn zorgt ervoor dat de diverse onderdelen regelmatig en met opklimmende moeilijkheidsgraad aan de orde komen. Dit zorgt voor de doorgaande lijn en de variatie in de gymlessen. In de gymzaal mogen geen schoenen, die ook buiten zijn gedragen, gebruikt worden. Als een leerling geen (goede) sportschoenen heeft, moet er op blote voeten worden gegymd. De school is niet aansprakelijk voor de eventuele gevolgen (bijvoorbeeld voetwratten). In de zomermaanden komt het in de bovenbouw voor dat er buiten gegymd wordt. ICT-gebruik Groep 1-8 De computer is niet meer weg te denken uit de maatschappij. Wie werkt momenteel nog zonder? Dit vraagt een andere manier van werken en informatieverwerking. We spelen daar als school op in door de leerlingen al vanaf groep 2 met computers vertrouwd te maken. In iedere groep, vanaf groep 2, staan computers, die dagelijks gebruikt kunnen worden. Met diverse programma’s wordt bekende of nieuwe stof geoefend. De computer wordt gebruikt als een extra oefenmiddel. Daarnaast wordt er vanaf groep 5 gewerkt met de opdrachten van Basisbits op laptops die aanwezig zijn. Op beide locaties draait een netwerk. Dit biedt mogelijkheden om de computer te gebruiken bij bijv. het maken van werkstukken, het leren van de Engelse taal, e-mail en internet. De leerlingen maken regelmatig gebruik van het internet. Om te voorkomen dat er misbruik van gemaakt wordt, gebeurt dit altijd onder toeziend oog van een leerkracht en is er Filternet geïnstalleerd. Gebruik audiovisuele middelen. Groep 1-8 Binnen onze school worden vanaf groep 3 digiborden gebruikt. Deze worden ingezet als schoolbord, maar ook ter ondersteuning van de lessen. We gebruiken ook CD’s, DVD en videobanden, en kijken naar schooltv-weekprogramma’s. M.n. de wereldoriënterende vakken worden hierdoor ondersteund. De middelen moeten een duidelijk, ondersteunende functie hebben in lessen met leerelementen voor de leerlingen. De volgende schooltv-weekprogramma’s worden regelmatig bekeken: groep 3; ‘Leesdas, lettervos’, groep 4; ‘Huisje, boompje, beestje; groep 5-6 ‘Nieuws uit de natuur’ en groep 7-8 ‘ Schooltv-weekjournaal’.Diverse programma’s worden op het digibord gekeken via www.uitzendingemist.nl. De leerkracht is op de hoogte van de inhoud van de filmpjes,video’s, dia’s enz. Met verjaardagen van leerkrachten en aan het eind van het schooljaar, of voor een vakantie kunnen ook ontspannende zaken getoond worden.


Patrimoniumschool 3 DE ZORG VOOR KINDEREN 3.1 Patrimoniumschool: de leerplicht. 3.1.1 Wettelijke regels. Een kind is leerplichtig met ingang van de eerste schooldag van de maand, die volgt op die waarin het kind vijf jaar is geworden. Voorbeeld: uw zoon/ dochter is op 16 september 5 jaar geworden, dan is hij/ zij op de eerste schooldag in oktober leerplichtig. Vijfjarige leerlingen hoeven niet heel de week naar school. Een leerling die nog geen zes jaar oud is, kan voor vijf klokuren/ week vrijgesteld worden van de verplichting van regelmatig schoolbezoek. De ouders dienen daarvan voortijdig, schriftelijk overleg te plegen met de directie. Deze regeling geldt niet voor extra vakantie. Behalve bovenstaande, kan de directeur nog eens tot ten hoogste vijf uren/ week vrijstelling verlenen van verplichting tot regelmatig schoolbezoek. Maximaal is dus in totaal tien uur vrijstelling per week mogelijk. Dit kan totdat het kind zes jaar wordt. Uw kind mag naar de basisschool als het vier jaar is. Verplicht is het dan nog niet. U bent wel verplicht uw kind op school te laten inschrijven, als het op vierjarige leeftijd naar school komt. Het is ook uw plicht ervoor te zorgen, dat uw kind geregeld de school bezoekt. Vierjarigen mogen verzuimen, laat u echter wel tijdig aan de leerkracht weten waarom en wanneer. Een reguliere schoolweek van 23.30 uur kan voor vierjarigen nog wat te vermoeiend zijn. Er kan dan gebruik gemaakt worden van de speciale regeling, zoals hierboven beschreven. De leerkrachten kunnen ook aangeven dat een leerling een middag / meerdere middagen) thuis moet blijven. Als uw kind twaalf jaar is, zal het er waarschijnlijk acht jaar basisschool op hebben zitten. Kinderen, die wat meer tijd nodig hebben, mogen langer op de basisschool blijven, maar ten hoogste twee jaar extra. 3.1.2 Aanmelding van leerlingen. In onze nieuwsbrief en op de website www.patrimoniumschool.nl worden ouders van toekomstige potentiële leerlingen geattendeerd op onze school. Ook ‘mond tot mond’ reclame doet hierin goed werk. U kunt telefonisch een afspraak maken voor een kennismakingsgesprek (of gewoon even langs komen.) Als het een eerste leerling betreft uit een gezin, duurt het gesprek + rondleiding ongeveer 45-60min. Voor elk volgend kind hoeft u alleen een inschrijfformulier te downloaden of af te halen en ingevuld weer in te leveren. Als de formulieren binnen zijn, is uw kind aangemeld. Soms kan nog een tweede gesprek volgen. U ontvangt altijd een bevestiging van de inschrijving. Bij kinderen met een speciale onderwijsbehoefte wordt gekeken of de leerling binnen onze school past. Is dit niet het geval, dan wordt gezocht naar een passende school binnen het Samenwerkingsverband. Is de inschrijving te hoog voor een bepaalde groep, dan kan tijdelijk een leerlingenstop worden ingevoerd. Kinderen die in de maand maart en april vier jaar worden, moeten er rekening mee houden dat zij halve dagen of dagdelen naar school kunnen komen bij een hoog aantal aanmeldingen. De kinderen die in de maanden mei, juni of juli jarig zijn, wachten tot na de zomervakantie. Is iemand geïnteresseerd in onze school en hij/ zij wil informatie, dan is er een schoolgids, -krant en nieuwsbrief te verkrijgen. Deze kunt u afhalen op school. 3.1.3 Toelating tot het basisonderwijs algemeen. Bij de Koninklijke Besluiten van 2 oktober 1984 en 22 januari 1985 is de toelating tot het basisonderwijs geregeld. Voor kinderen, die voor het eerst op school komen, stelt het bevoegd gezag de toelatingsmomenten vast. Minimaal één keer per maand dienen leerlingen te worden toegelaten. Op onze school komen nieuwe leerlingen de maandag na de week dat ze vier geworden zijn op school. In overleg kan hiervan worden afgeweken. Uitzondering zijn de zgn. jonge leerlingen: degenen die t/m 30 september vier jaar worden, mogen de eerste dag na de zomervakantie op school komen. Om aan de school te wennen, mogen kinderen vanaf de leeftijd van drie jaar en tien maanden gedurende ten hoogste vijf dagen (al dan niet aaneengesloten) als gast worden toegelaten. Op onze school mogen de kinderen één keer een schooltijd (morgen of middag) in overleg met desbetreffende leerkracht komen kijken. Als het in voorkomende gevallen niet mogelijk is dat uw kind vooraf met de school kennis maakt, wordt u daarvan op de hoogte gesteld (bijv. door groepsgrootte/ einde schooljaar). In mei/juni/ juli wordt een tijdelijke stop ingevoerd, omdat de groepen te groot worden. Bovendien heeft het weinig zin leerlingen nog voor een enkele week naar school te laten gaan. Bovenstaande geldt niet voor kinderen die al elders op school zijn geweest en/ of verhuisd zijn. Schoolgids 2013-2016 Pagina 13 van 37

Patrimoniumschool Plaatsing en verplaatsing van de leerlingen in en naar andere groepen is een interne aangelegenheid van de school. 3.1.4 Toelatingsbeleid op onze school. Onze school is één van de 19 basisscholen in Veenendaal. Deze scholen hebben samen 32 locaties. Dat betekent dat ouders keus genoeg hebben om een school te zoeken die past bij hun geloofsovertuiging en levensstijl. Een keus voor de Patrimoniumschool betekent, dat de ouders de grondslag van de school onderschrijven of respecteren en dat ze zich houden aan de op school geldende regels. Ideaal is natuurlijk als onze school aansluit bij de godsdienstige opvoeding die van huis uit al gegeven wordt. Wanneer dit niet het geval is, staan de deuren van onze school toch voor alle leerlingen open, mits de ouders beloven zich aan de regels van de school te houden en deze ook ondertekenen bij de inschrijving van hun eerste kind. In een kennismakingsgesprek worden o.a. deze zaken – indien nodig – toegelicht. Het is fijn als hierbij, indien mogelijk, beide ouders en het kind aanwezig zijn. Ook bijzonderheden van de nieuwe leerling horen we graag als dat voor de school relevant is. We verwachten dat een leerling zindelijk is als hij/ zij op school komt. Als dat niet het geval is, kan het gebeuren dat de leerling nog een poosje thuis moet blijven. Bij een definitieve keus voor onze school, wordt het volledig ingevulde aanmeldingsformulier door de ouders ingeleverd. Procedure bij tussentijds verlaten van de school. Mocht u door verhuizing of om andere reden uw kind in de basisschoolperiode laten veranderen van school, dan dient u dit tijdig aan te geven bij de directeur. Gegevens worden uitgewisseld tussen de scholen en de leerling wordt uitgeschreven. 3.1.5 Schorsing en verwijdering van onze school. Als leerlingen worden toegelaten, moet ook bekend zijn wanneer zij evt. kunnen worden geschorst of verwijderd. Dat moet op last van de inspectie ook worden vermeld in de schoolgids. Natuurlijk hopen we dat dit nooit zal hoeven te gebeuren. In het verleden is verwijdering ook nog nooit voorgekomen en dat willen we zo houden. Toch kan het zijn dat het gedrag van een leerling bij voortdurende herhaling zo afwijkend is c.q. uit de hand loopt, dat tot schorsing dan wel verwijdering moet worden over gegaan. Te denken valt bijv. aan ontoelaatbaar taalgebruik t.o.v. medeleerlingen of leerkrachten, ernstige misdragingen, een bedreiging vormen voor medeleerlingen, enz. Hierbij geldt dan de volgende procedure 1. Bij deze problemen spreekt de groepsleerkracht, na overleg met de directie, de ouders/ verzorgers hierover aan. 2. De groepsleerkracht overlegt met de directie en er vindt schriftelijke verslaglegging plaats. 3. Er vindt terugkoppeling plaats d.m.v. schriftelijk verslag naar ouders/ verzorgers. 4. De inspecteur wordt van de procedure op de hoogte gebracht en gehouden. 5. Indien er geen verbetering optreedt kan, na overleg met de inspectie en het bestuur, tot schorsing of verwijdering worden overgegaan. Een uitgebreid beleidsstuk over deze zaak is op school op te vragen. 3.2 Patrimoniumschool: rapportage van de vorderingen van leerlingen. 3.2.1 Rapport. In de groepen 1 en 2 worden nagenoeg alle werkjes van de leerlingen mee naar huis gegeven. In groep 2 worden bij de thema’s werkbladen gemaakt en in een map op school bewaard. Deze is tussentijds op school in te zien en gaat aan het einde van het schooljaar mee naar huis. In januari en juni worden in groep 2 de CITO-toetsen: taal voor kleuters en rekenen voor kleuters afgenomen . Vanaf groep 3 krijgen de leerlingen cijfers/ letters (o, m, v, v/g, g) voor hun werk en verschaffen de rapporten driemaal per jaar de nodige informatie. De groepsleerkracht verzamelt de gegevens/ cijfers van het dagelijkse schriftelijk werk, de overhoringen, toetsen en repetities en maakt aan de hand daarvan het rapport. Er is een afspraak dat een leerling niet meer dan 2-2½ punt per vak per rapport mag stijgen of dalen. Op het rapport worden ook de scores vermeld van de Citotoetsen die zijn afgenomen. Deze gegevens, met daarnaast een indruk op grond van het functioneren in de groep, vormen de basis voor het rapport. Het gaat dan niet alleen om de resultaten, maar ook om mogelijke oorzaken aan te geven van de goede Schoolgids 2013-2016 Pagina 14 van 37

Patrimoniumschool en slechte resultaten. Behalve het volgen van de leerprestaties, hebben we ook oog voor de sociaalemotionele ontwikkeling van de kinderen. Hoe gaan we met elkaar om; hoe voelt het kind zich op school? Wanneer dat nodig is, proberen we ook daar extra hulp/ aandacht te bieden. 3.2.2 Contacten met ouders/verzorgers, voortgangrapportage en huisbezoeken Om over de resultaten en het gedrag van de kinderen te spreken, zijn er voor alle groepen diverse contactmomenten gepland. Informatieavond Aan het begin van de cursus worden alle ouders uitgenodigd voor deze avond. In grote lijnen worden de gang van zaken, de leerstof en andere relevante dingen binnen een bepaalde groep voor dat jaar met de ouders besproken en toegelicht. De ouders kunnen dan hun vragen stellen en/ of hun opmerkingen plaatsen. Tevens is deze avond een kennismakingsmoment met de leerkracht als u hem/ haar nog niet kent. Uw komst wordt zeer op prijs gesteld. Contactavonden groep 1-2 Voor de groepen 1 en 2 is dit eenmaal per jaar in februari. In groep 2 zijn dan de Cito-toetsen afgenomen. U kunt zich voor deze 10 minuten gesprekken opgeven op de inschrijfformulieren op school. Er wordt met u dan gesproken over de observatieverslagen en de opgemaakte, geschreven rapporten. In groep 2 kunt u aan het einde van het schooljaar door de leerkracht worden uitgenodigd voor een gesprek. Hier komen dan zaken als de overgang aan bod. Deze gesprekken vinden plaats op de inloopavond of op een door de leerkracht aangegeven tijdstip. Rapportbespreking Voor de groepen 3 t/m 7 is er tweemaal per jaar een bespreking. Bij het eerste en tweede rapport zijn dat de zgn. 10 minuten gesprekken. U kunt dan spreken met de leerkracht(en). Bij het eerste en tweede rapport is de rapportbespreking na de uitreiking van het rapport. Bij het antwoordstrookje met de gesprekstijden ontvangt u het rapport. U kunt ook gebruik maken van de mogelijkheid om alleen het werk van uw kind te bekijken (op de gang) zonder dat u verder de leerkracht spreekt. Ook dit kunt u aangeven op het opgavenstrookje en meegeven naar school. U krijgt dan het briefje retour met daarop aangegeven de tijden dat het werk klaar ligt. Inloopavond Bij het derde en laatste rapport is er een inloopavond. De leerlingen hebben hun rapport nog niet mee naar huis gekregen maar hun werk ligt in de groep klaar om te worden bekeken. Via de nieuwsbrief verneemt u datum en tijd. In individuele gevallen is het mogelijk de leerkracht apart te spreken. Dit gebeurt in overleg. Gespreksavonden groep 8 Voor de leerlingen van groep 8 is er een rapportbespreking bij het eerste rapport. Daarnaast is er een gespreksavond in februari over de schoolkeuze voor het VO. Hiervoor ook worden aparte bijéénkomsten georganiseerd i.v.m. de schoolkeuze naar het voortgezet onderwijs door de VO scholen zelf. I.v.m. deze activiteiten is er voor groep 8 géén 10 minuten gespreksavond met het tweede rapport. Aan het eind van het schooljaar vervalt ook de inloopavond voor groep 8. Dit temeer omdat in de laatste schoolweek de afscheidsavond is en de leerlingen hun werk al grotendeels thuis hebben. Huisbezoek. Huisbezoeken worden afgelegd in de groepen 1-7. Iedere leerling wordt bezocht, meestal in de periode tussen herfst- en voorjaarsvakantie. De kleutergroepen voor de kerstvakantie. Leerlingen die gedurende het jaar instromen in groep 1, worden in het volgende schooljaar bezocht. Allerlei zaken kunnen besproken worden: wat er goed of minder goed gaat, hoe het kind zich voelt enz. Wanneer er behoorlijke leer- en/of gedragsproblemen zijn, of andere bijzondere omstandigheden, kan een tweede bezoek thuis (of ouders op school) nodig zijn. De groepsleerkracht neemt contact op met de ouders/ verzorgers (of omgekeerd) en wordt een afspraak gemaakt. Ook kan n.a.v. een contactavond besloten worden thuis het gesprek voort te zetten. Bij ziekte wordt een kind in de regel bezocht als het langer dan een week ziek is, of als het in het ziekenhuis ligt. 3.3. Patrimoniumschool: onderwijs op maat. 3.3.1 Zorg voor leerlingen. Kinderen ontwikkelen zich van nature. Ze zijn nieuwsgierig en willen steeds iets nieuws leren. Op school stimuleren we de kinderen en dagen ze uit om steeds iets nieuws te ontdekken. Als de ontwikkeling wat minder vanzelfsprekend verloopt, bieden we hulp. De school is klassikaal georganiseerd. De kinderen van eenzelfde leeftijd Schoolgids 2013-2016 Pagina 15 van 37

Patrimoniumschool zitten meestal in dezelfde groep. Er wordt rekening gehouden met goede en zwakke leerlingen. Wie moeite heeft met een bepaald onderdeel krijgt extra hulp en extra oefenstof. Wie goed kan leren krijgt extra uitdagende opdrachten. De vakken taal, lezen en rekenen vormen de kern van ons onderwijs. Het zijn basisvaardigheden. Ze vormen de basis voor elke andere ontwikkeling. Daarom legt onze school nadruk op deze vakken. Als een kind uitvalt bij een van deze vakgebieden, dan proberen we zorg op maat te leveren. Eerst proberen we de extra zorg binnen de groep te geven door de eigen groepsleerkracht. Als dit niet voldoende resultaat geeft gaan we met behulp van remedial teaching proberen de extra hulp te bieden. Dit gebeurt individueel of in kleine groepjes. De afgelopen jaren zijn we gaan werken met groepsplannen voor rekenen en lezen. Leerlingen worden op grond van hun resultaten en het totaalbeeld ingedeeld in diverse groepen. Globaal kan worden gezegd. Leerlingen met A of A+ voor Cito komen in de instructieonafhankelijke groep. Leerlingen met een B of C score worden ingedeeld in de instructiegevoelige groep. Leerlingen die extra uitleg en begeleiding nodig hebben (D en E score) worden ingedeeld in de instructieafhankelijke groep. We vinden het erg belangrijk de leerlingen en groepen goed te volgen. De resultaten van de Citotoetsen worden geanalyseerd en besproken op overlegmomenten binnen het team en met de IB-ers. We werken met het uitvoeren van het Dyslexievolgdocument. Leerlingen worden vanaf groep 2 gevolgd in hun leesontwikkeling. Als de ontwikkeling achterblijft, worden de stappen van het protocol doorlopen. In de groepen 3 en 4 wordt bij RT geoefend met de methode Leesbalans. Ook wordt er gewerkt met de methodiek van Connect lezen en Ralfi lezen. We maken ook gebruik van het remediëringsprogramma Interflits. Dit gebeurt zowel op school als thuis. Oefeningen met bepaalde spellingsmoeilijkheden moeten ervoor zorgen, dat het aantal fouten in het dictee merkbaar afneemt en extra werk met rekenen draagt ertoe bij dat er een stevig fundament gelegd wordt voor later. Ook extra aandacht vragen kinderen die erg goed kunnen leren. Deze zeer begaafde kinderen krijgen extra uitdagende opdrachten, zodat ook zij met plezier naar school blijven komen en gestimuleerd worden. De meer begaafde leerlingen krijgen vanaf groep 5 Spaans. Er is ook een Plusklas van de SHS waar (hoog)begaafde leerlingen een periode in het schooljaar op woensdagmorgen naar toe kunnen. Af en toe komen we tot de conclusie dat alle extra inzet onvoldoende effect heeft. Soms nemen we dan het besluit om een leerling een klas een jaar over te laten doen. Het gebeurt vooral als een kind op vele gebieden achterblijft bij de meeste klasgenootjes. Doel van het zittenblijven is dat het kind niet langer op zijn tenen hoeft te lopen en de basisschool gewoon af kan maken. Bij doubleren neemt de school de beslissing, indien er geen overeenstemming met de ouders is. Ook komt het voor dat we afspraken maken dat een kind voor een bepaald vak met een aangepast programma gaat werken. Het haalt op dan op dat gebied niet het 1f niveau van de referentieniveaus. In het schooljaar 2013/2014 gaan we uitwerken hoe we hier exact mee gaan werken. We krijgen voor de invoering van de referentieniveaus begeleiding vanuit Centraal Nederland. Enkele malen per jaar raden we ouders van deze kinderen aan hun kind te laten testen. Voor dat het zover is, hebben we zelf al op allerlei manieren hulp proberen te bieden. Als dit onvoldoende effect heeft, wordt de hulp van de Schoolbegeleidingsdienst ingeroepen. Een medewerker van de dienst neemt dan een uitgebreide test af. Aan de hand van de test wordt dan besloten wat de mogelijkheden in het basisonderwijs zijn of dat verwijzing naar het speciaal onderwijs meer voor de hand ligt. Wij rekenen erop, dat de ouders achter het advies van de orthopedagoog gaan staan en indien nodig hun kind laten overstappen naar een speciale school voor basisonderwijs. 3.3.2 Interne begeleiding en Remedial Teaching Binnen het team zijn er twee IB-ers: Eén voor de groepen 1 t/m 3 en één voor de groepen 4t/m 8. Zij coördineren de extra zorg en voeren een deel daarvan uit met de kinderen. Dit gebeurt in samenspraak met de leerkracht en ouders worden hiervan altijd op de hoogte gesteld. Er is ook een leerkracht voor de Remedial Teaching of Pre teaching. In de groepen 1-2 kan RT ook gegeven worden door een Schoolgids 2013-2016 Pagina 16 van 37

Patrimoniumschool onderwijsassistent. Ook wordt door de RT-ers regelmatig gewerkt met (hoog) begaafde leerlingen. 3.3.3 Leerlingbegeleiding De leerling wordt dagelijks geobserveerd en regelmatig getoetst. Dit begint al in groep 1. De kleuters worden systematisch in hun ontwikkeling gevolgd. De LVS toetsen worden vanaf groep 2 elk jaar afgenomen om het niveau van de leerlingen te bepalen. De juffen observeren de leerlingen en kijken of de leerlingen zich goed ontwikkelen. Als de resultaten van de LVS toetsen niet voldoende zijn en/of de leerlingen achterblijven in hun ontwikkeling wordt de hulp van de IB-er ingeschakeld. De IB-er overlegt met de leerkrachten en RT-er over de zorg op maat die nodig is. De kinderen kunnen dan een periode RT hebben. Mocht er op school niet voldoende hulp geboden kunnen worden aan het kind, dan wordt de SBD ingeschakeld of andere deskundigen. In de midden- en bovenbouw worden cijfers verzameld en toetsen afgenomen om de vorderingen vast te leggen. De resultaten van de toetsen worden besproken met de IB- er. De groepen worden 3 keer per jaar doorgesproken met de IB-er. Leerlingen die op gebied van rekenen, taal en lezen achterstand vertonen, worden op deze wijze door de leerkracht gesignaleerd. In eerste instantie vindt de extra begeleiding bij voorkeur in de groep plaats; de leerkracht zelf biedt extra hulp. Daarvoor wordt hij/ zij geadviseerd door de intern begeleider. Zij kan extra onderzoek (laten) doen en in overleg met de RT- er een handelingsplan (laten) opstellen en materialen aanreiken en zodoende daadwerkelijk hulp bieden. Na het opstellen van een handelingsplan kan de leerling één of meerdere keren per week remedial teaching ontvangen, variërend van 10 min. tot 30 min. Deze hulp wordt in de regel binnen de normale schooltijden gegeven. De RT-er kan ook bij sociaal-emotioneel problemen de kinderen RT geven. Er wordt dan met het kind gepraat en gewerkt over gevoelens en sociale vaardigheden. Als een leerling onder begeleiding van de RT- er komt, worden de vorderingen met de groepsleerkracht doorgesproken. De vorderingen en verslagen worden ook bijgehouden in het leerlingvolgsysteem. De ouders worden hierover altijd geïnformeerd door de leerkracht. Indien nodig worden leerlingen met extra hulp gemeld en/ of besproken tijdens de leerlingbespreking en zonodig in een deelteamvergadering gemeld. Cito afname bij de volgende vakgebieden: - Avi en DMT - rekenen - spelling - begrijpend lezen Binnen onze school is ook een aantal leerlingen die met een zogenaamd ‘rugzakje’ de basisschool doorlopen. Het gaat om leerlingen met een vastgesteld probleem op lichamelijk gebied of met een gedragsstoornis. Ouders kunnen bij een REC (Regionaal Expertise Centrum)een rugzakje aanvragen. Als een rugzak is toegekend krijgt de school extra uren om de leerlingen te begeleiden. 3.3.4 Sociaal emotionele ontwikkeling Wij vinden het erg belangrijk om naast de cognitieve ontwikkeling ook oog te hebben voor de sociaal emotionele ontwikkeling van de leerlingen. In het lesrooster is tijd vastgelegd waarop het specifiek aan de orde kan komen. Kinderen ‘leren’ hoe ze rekening moeten houden met anderen tijdens het spelen. Wij streven ernaar dat alle kinderen zich veilig voelen binnen onze school en dat de kinderen met plezier naar school gaan. Helaas komt pesten op iedere school voor. Het is een probleem waar wij bewust mee om willen gaan en serieus willen aanpakken. Wij hebben ons beleid vastgelegd in een pestprotocol en een protocol voor kindermishandeling. De leerkrachten houden ook in de gaten of uw kind zich goed ontwikkelt op sociaal emotioneel gebied. Het kan voorkomen dat een kind niet lekker in zijn vel zit en daardoor niet goed functioneert op school. Er zijn mogelijkheden binnen onze school om deze kinderen kortdurend te helpen. Wij kunnen ook hulp inschakelen van de SBD of verwijzen naar externe hulpverleners op dit gebied. We hebben ervoor gekozen om Zien! in te voeren. Dit is een Sociaal-emotioneel leerlingvolgsysteem. We gaan vanaf het schooljaar 2013/2014 Zien! invullen voor alle leerlingen. De leerkracht heeft met ZIEN! een middel in handen dat hem helpt om de signalen die kinderen afgeven op te vangen. Hierdoor is hij in staat de kinderen in zijn groep beter te begrijpen. Doordat ZIEN! de leerkracht ook suggesties geeft voor ondersteuning, kan de leerkracht de groep, een groepje kinderen of een kind een stapje verder helpen wanneer er behoefte is aan hulp.


Patrimoniumschool 3.3.5 Verwijzing naar speciaal onderwijs. Onze school is met een aantal andere basisscholen uit Veenendaal e.o. een samenwerkingsverband met De Windroos, school voor speciaal onderwijs, aangegaan. Dit alles in het kader van WSNS (Weer samen naar school). Gezamenlijk streven we ernaar zorgleerlingen zolang mogelijk op de reguliere basisschool te handhaven. Daarvoor krijgt het samenwerkingsverband middelen (o.a. gelden) en steun om dit te verwezenlijken. Er is ook de mogelijkheid dat een leerling weer teruggeplaatst wordt naar de basisschool. Als de school ook met hulp van buiten geen kans meer ziet om het zorgkind verantwoord verder te begeleiden, wordt de ouders geadviseerd het kind aan te melden bij de zorgcommissie waarna aanmelding volgt bij de PCL (Permanente Commissie Leerlingenzorg). Dit laatste geschiedt veelal op advies van de school. Aan de hand van een onderwijskundig rapport onderzoekt de PCL of het kind wellicht beter in het speciaal onderwijs zou passen. Het onderwijskundig rapport wordt in samenwerking met ouders, leerkracht en IB- er opgesteld. In sommige gevallen kan de PCL ook adviseren het kind op een andere basisschool aan te melden. 3.3.6 Hoogbegaafde leerlingen. Binnen de school wordt gewerkt met een beleidsplan voor hoogbegaafde leerlingen. In het plan wordt beschreven hoe we omgaan met hoogbegaafde leerlingen of bij leerlingen waarvan we vermoeden dat ze hoogbegaafd zijn. Er zijn verschillende mogelijkheden binnen de school voor (hoog)begaafde leerlingen. Leerlingen die meer kunnen dan het gebruikelijke lessenpakket biedt, wordt de mogelijkheid geboden om zich in bepaalde leerstof te verdiepen; delen van de leerstof over te slaan en met andere stof bezig te zijn; of éénmalig een groep over te slaan. (Hoog)begaafde leerlingen uit de groepen 6 t/m 8 kunnen één keer per jaar een periode lang op woensdagmorgen naar de Plusklas van de SHS. Zij kunnen dan met andere hoogbegaafde leerlingen een eigen programma volgen. De toelatingscommissie beslist of een leerling in aanmerking komt voor deelname. Leerlingen die de leerstof al beheersen (de leerlingen die bij de CITO LVS toetsen een hoge A score halen) mogen na minimale instructie zelfstandig werken in de methode zodat ze zich meer kunnen richten op verrijking en andere uitdagende leerstof. (Dit zijn de instructieonafhankelijke kinderen) Zij hoeven niet alle sommen te maken, maar maken alleen sommen die voor hen belangrijk zijn. Dit noemen we het compacten. Nadat ze het methodewerk gemaakt hebben, gaan zij aan het werk met Kien, Plustaak of Somplex. Hier zijn verschillende materialen voor aanwezig. Ook kan de leerkracht een opdracht uit de methode uitdagender maken door een moeilijkheid toe te voegen. De map Vooruit bijvoorbeeld biedt ook uitdagende lesstof voor deze leerlingen. Op taal- en wereldoriëntatie gebied is geschikt materiaal aangeschaft. Voor kinderen die niet alleen verdieping maar ook verbreding van het onderwijsprogramma nodig hebben, bieden wij de mogelijkheid om Spaans te leren. 3.3.7 Overleg/ contact groep 2 / 3 en 4/5 Om de overgang van groep 2 naar groep 3 zo goed mogelijk te laten verlopen wordt het volgende gedaan: aan het eind van de cursus komen de leerlingen van groep 2 een keer een schooltijd in groep 3 om kennis te maken met de nieuwe juf. De leerlingen van groep 3 gaan dan naar groep 4. Verder is er een aantal keer per jaar leerlingbespreking met groep 2-3 en aan het eind van de cursus spreekt de nieuwe juf de leerlingen door met de vorige juf. Ieder cursusjaar wordt er eens in de zes weken een bouwvergadering gehouden met gr. 1-2 / 3-4. Daarnaast is er minimaal drie keer overleg van groep 2 en 3 en van groep 4 en 5 waarin specifieke zaken aan de orde komen en er dus regelmatig overleg plaatsvindt. Binnen de school is er een doorgaande lijn van groep 1-4. Naast de deelteamvergaderingen zijn er ook Werkvergaderingen. (groepen 1-2, groepen 3-5 en groepen 6-8) Binnen de werkvergaderingen nemen we de tijd om nieuwe onderwijskundige ontwikkelingen uit te werken. Er is veel ruimte voor overleg. 3.3.8 Diverse werkvormen binnen de school. Hieronder staat een korte beschrijving van diverse manieren van werken binnen de school.


Patrimoniumschool Zelfstandig werken: Bij Zelfstandig Werken wordt het verkeerslicht gehanteerd in diverse groepen: groep 2-7. In groep 1 gebruikt de leerkracht een ketting met een rode en groene kant. In groep 8 wordt geen teken meer gebruikt, wel de werkwijze gehanteerd. Kort gezegd komt deze hier op neer: Rood: leerlingen werken zelfstandig, de leerkracht is niet beschikbaar en helpt alleen leerlingen die op dat moment extra zorg nodig hebben (kiest de leerkracht zelf uit.) Oranje: leerlingen mogen elkaar zachtjes helpen, de leerkracht is nog niet beschikbaar. Groen: leerkracht is weer beschikbaar, leerlingen mogen vragen stellen. De duur van fase rood wordt naar mate de leerlingen ouder worden, steeds langer. Directe instructie: De werkwijze ‘Directe Instructie is een werkwijze met drie niveaus’. D.w.z. dat de leerkracht de klas indeelt naar instructie behoefte. Men spreekt hier van de instructiegevoelige leerlingen, de zogenaamde basisgroep. Wie weinig tot geen instructie nodig heeft, gaat vrijwel direct aan het werk. Instructieonafhankelijke groep. anderen krijgen korte instructie en gaan dan aan het werk, de instuctieafhankelijke groep krijgt uitgebreide instructie en hulp en begeleide inoefening en maakt evt. minder van de les. Compacten en verrijken: Een aantal jaren geleden zijn we begonnen met het compacten en verrijken voor (hoog) begaafde leerlingen. Er zijn afspraken gemaakt hoe we leerlingen die meer aankunnen (de zogenaamde A+ leerlingen), vooral bij rekenen, extra uitdaging kunnen bieden naast de gewone leerstof. De A+ leerlingen maken aan het begin van het jaar de eerste rekentoets. Als blijkt dat ze het niveau beheersen gaan zij alleen de opgaven van een taak maken die voor hen nodig zijn. Ze werken zelfstandig de sommen door en als ze klaar zijn gaan ze verder met moeilijke opdrachten uit het plusboek van de rekenmethode. Daarnaast is er mogelijkheid om te werken uit Plustaak, Kien en Somplex. Referentieniveaus: Het streven van onze school is dat alle leerlingen uitstromen op referentieniveau 1S. Kinderen die 1S niet halen, zullen uitstromen op referentieniveau 1F. Er zijn leerlingen die referentieniveau 1F niet halen. Zij hebben vaak al veel RT gehad. Voor deze kinderen wordt een aparte leerroute en een ontwikkelingsperspectief samengesteld. Deze leerlingen maken zolang mogelijk de minimumstof uit de methode en werken daarnaast in een eigen map die is samengesteld door de leerkracht en IB-er. Zo proberen we op school zoveel mogelijk bij het niveau van alle leerlingen aan te sluiten. Werken in hoeken: Het werken in hoeken is in meerdere groepen ingevoerd. In de groepen zijn verschillende hoeken aanwezig waar de kinderen als ze klaar zijn in mogen werken. In groep 1 en 2 wordt al jaren met hoeken gewerkt. Daar zijn de volgende hoeken aanwezig: poppenhoek, bouwhoek, spelletjeskast, zand/watertafel, schrijf/stempelhoek. Leeshoek en letterhoek. Het werken in hoeken is in deze groepen een onderdeel van het lesprogramma. Bij de arbeid naar keuze lessen en andere activiteiten worden de hoeken gebruikt. In de groepen 3 t/m 8 kunnen de volgende hoeken aanwezig zijn. De leerkrachten bepalen zelf welke hoeken zij inrichten in hun groep en kunnen dat ook afwisselen. computerhoek schrijfhoek themahoek boekenhoek taalhoek bouwhoek techniekhoek spelletjeshoek rekenhoek teken/knutselhoek Bijbelhoek leeshoek aardrijkskundehoek Ontdekhoek Werken met dagtaken: In de groepen 5 tot en met 8 is het werken met dagtaken ingevoerd. Elke week wordt dit op diverse dagdelen uitgevoerd. Tijdens het werken met een dagtaak worden verschillende vakken ingepland. De leerlingen houden op een takenkaart bij wat ze gedaan hebben en hoe het gegaan is. Opbrengstgericht werken en werken met groepsplannen Binnen onze school willen we de leerlingen zo goed mogelijk onderwijs aanbieden. Hierbij zijn de opbrengsten erg belangrijk. Vanaf groep 1 worden voor de vakken rekenen en lezen alle gegevens verwerkt in een groepsoverzicht. Hierbij zijn de gegevens van de Citotoetsen erg belangrijk. Deze worden afgenomen vanaf groep 2. De leerlingen worden in 3 groepen verdeeld. De instructieonafhankelijke leerlingen. Dit zijn de A of A+ leerlingen. Deze leerlingen kunnen met minimale instructie zelf aan het werk en krijgen ook verrijking. De instructiegevoelige leerlingen. Dit zijn de leerlingen met B en C scores. Zij behoren tot de basisgroep en krijgen de reguliere instructie en begeleiding. Dan zijn er ook de instructieafhankelijke leerlingen en halen met de Citotoetsten lage C, D of E scores. Dit zijn de leerlingen die extra begeleiding nodig hebben. Zij krijgen de Schoolgids 2013-2016 Pagina 19 van 37

Patrimoniumschool instructie aangevuld met verlengde instructie en extra begeleiding om doelen van de basisstof te kunnen behalen. Vanuit deze instructiegroepen wordt een groepsplan opgesteld. Voor elke groep is er een uitwerking van de doelen met de invulling van het leerstofaanbod en de gebruikte methodieken en materialen. We streven ernaar alle leerlingen hiermee zo binnen hun eigen ontwikkelingslijn het juiste aanbod te geven. De scores worden dan ook regelmatig geanalyseerd en de groepsplannen worden meerdere malen geëvalueerd. Het werken met groepsplannen gaan we nog uitbereiden met groepsplannen voor spelling vanaf groep 3. 3.3.9 Vertrouwenspersonen binnen de school. Binnen de school zijn twee vertrouwenspersonen aangesteld. De kinderen kunnen bij ernstige problemen terecht bij deze personen. De rode postbus in de hal is voor aangifte te gebruiken. 3.4 Patrimoniumschool: Voortgezet onderwijs. (VO) 3.4.1 Procedure in groep 8. Als een leerling in groep 8 zit moet er een school voor Voortgezet Onderwijs worden gekozen. Daarom wordt in groep 8 elk cursusjaar de CITO- EINDtoets afgenomen. Samen met de uitslag van de ENTREE- toets uit groep 7 (mei/ juni) en de rapporten (3-8) krijgt de leerkracht een goed beeld van de leerlingen. Op grond van deze gegevens en eigen inzicht en ervaring kan de leerkracht een betrouwbaar advies geven over een vervolgschool voor de betreffende leerling. Informatie over VO- scholen wordt door ons verzameld en aan de ouders doorgegeven. In de maand januari zijn tevens de schoolkeuzegesprekken. U ontvangt daarvoor een uitnodiging van de leerkracht. Als ouder(s) bepaalt u zelf welk type school en welke VO school uw kind gaat bezoeken. U ontvangt van onze school de inschrijfformulieren, die u thuis invult en op school weer inlevert. Onze school stuurt deze tezamen met de door de leerkracht ingevulde informatieformulieren naar de desbetreffende scholen. Van de school van uw keuze ontvangt u een bevestiging. De meeste scholen bieden ook in de maand februari / maart gelegenheid tot het bijwonen van proeflessen om de sfeer te proeven en school te leren kennen. Na de definitieve schoolkeuze hebben de VO scholen een kennismakingsmorgen/- middag waarop toekomstige leerlingen kennis kunnen maken met hun toekomstige klasgenoten, mentor en leraren (meestal in juni). 3.4.2 De nazorg: contacten VO en BAO na plaatsing. Een docent van het VO komt bij ons op school om leerlingen te bespreken. De nieuw aangemelde leerlingen én de leerlingen die het vorige cursusjaar naar de desbetreffende school zijn gegaan passeren de revue. Daarnaast ontvangen we van de scholen een rapportoverzicht gedurende het eerste leerjaar. 3.5 Patrimoniumschool :Scholierenongevallenverzekering. Alle leerlingen zijn via een collectieve verzekering bij de Besturenraad in deze verzekering opgenomen. Deze verzekering is van kracht bij alle activiteiten in schoolverband. U kunt alleen aanspraak maken op deze verzekering als aantoonbaar is dat de school in gebreke is gebleven bij bepaalde activiteiten en duidelijk iets fout heeft gedaan of over het hoofd heeft gezien. Het bestuur en de school dragen geen verantwoordelijkheid voor diefstal van eigendommen van leerlingen en leerkrachten. Ook beschadigingen aan fietsen e.d. kunnen niet op school worden verhaald. 3.6 Patrimoniumschool: buitenschoolse activiteiten voor kinderen. Ieder jaar wordt er voor de leerlingen van groep 5-7 aan het eind van het cursusjaar een sportdag georganiseerd (gemeente Veenendaal.) In schoolverband kan er ook deelgenomen worden aan tafeltennistoernooien, dam- en schoolvoetbaltoernooien, avondvierdaagse, korfbalwedstrijden, enz.. Leerlingen uit div. groepen (meestal 5/6 t/m 8) kunnen zich hiervoor opgeven. De leerlingen van groep 7 doen mee aan het verkeersexamen. Dit bestaat uit een theoretisch en een praktisch gedeelte dat in de maanden april/ mei afgenomen wordt. Voorafgaand aan het praktische gedeelte vindt op school een fietsenkeuring plaats. Schoolgids 2013-2016 Pagina 20 van 37

Patrimoniumschool 4 DE LERAREN 4.1 Patrimoniumschool: vervanging bij ADV, ziekte, scholing, verlof. Door ziekte, scholing of (ADV)-verlof kunnen leerkrachten afwezig zijn. Het is belangrijk dat het onderwijsproces zoveel mogelijk zijn gewone voortgang heeft. Daarom wordt de hulp ingeroepen van leerkrachten uit de vervangingspool of invallers. We hebben als school een aantal vaste invallers en proberen daarmee in voorkomende gevallen de lege plaats op te vullen. Als het echt niet lukt om voor een invaller te zorgen (m.n. in onvoorziene gevallen zoals bijv. bij ziekte), kunnen groepen worden samengevoegd of in het laatste geval naar huis worden gestuurd. Het aantal vaste leerkrachten per groep is max. twee.

4.2 Patrimoniumschool: de begeleiding en inzet van stagiaires van de PABO. Vanuit de Christelijke Hogeschool Ede en van soms van Christelijke Hogeschool De Driestar uit Gouda krijgen we jaarlijks een aantal studenten. Zij volgen een opleiding voor groepsleerkracht en kunnen bij ons praktijkervaring op doen. Verspreid over het cursusjaar komen er Pabo-1, Pabo-2 , Pabo-3 of Pabo-4 (de zgn. LIO-ers: Leerkracht in Opleiding) studenten. Studenten uit Pabo 1, 2 en 3 komen een week aaneengesloten en gaan dan een aantal weken naar de Pabo om zelf les te ontvangen. Vervolgens komen ze weer een week. Het aantal stagiaires wordt afgestemd op de mogelijkheden binnen onze school en we proberen het aantal te beperken om een zo rustig mogelijke voortgang van het onderwijs te garanderen. Aan de andere kant is het voor de toekomst van belang, dat nieuwe leerkrachten worden toegerust; op deze wijze willen we ons steentje daaraan bijdragen. De Pabo-4 student begeleidt als afstudeerwerk een groep afwisselend drie dagen per week/ een hele week (10-12 weken). Alle voorkomende (groeps- )werkzaamheden worden door de student gedaan, natuurlijk onder begeleiding van de leerkracht van de groep. 4.3 Patrimoniumschool: scholing van leraren. Er wordt naar gestreefd om regelmatig een nascholingscursus met het team te volgen. Dit kan zijn op gebied van eigen vaardigheden of op gebied van methodekeuze. Elk jaar vindt er collegiale consultatie plaats. Dat houdt in dat verschillende collega’s bij elkaar in de groep gaan kijken naar een les of werkvorm. Zo kunnen we ook leren van elkaar en ideeën opdoen. Deze manieren van werken zijn voor de leerkracht ook een voortdurende scholing: hoe geef ik wat aan wie door? Enkele leerkrachten volgen ook individueel een nascholingscursus om zich op een bepaald gebied verder te bekwamen. In het jaarlijkse deel van de schoolgids kunt u de actuele nascholing vinden. 4.4 Patrimoniumschool: vergaderingen. Als team vergaderen we als regel één keer in de 4 à 6 weken. Tijdens de teamvergaderingen worden allerlei zaken besproken: (school)organisatie, vieringen, methodekeuze, werkvormen, onderwijszaken, leerlingen, enz. Indien nodig wordt een vergadering geweid aan één bepaald onderwerp of met een gedeelte van het team belegd. Naast teamvergaderingen zijn er bouw en werkvergaderingen (eens per 6 weken) waarin specifieke zaken worden besproken en uitgewerkt aangaande desbetreffende groepen; analyse van Citoresultaten, aparte leerlingbesprekingen (per bouw); en er vindt (directie)overleg plaats met IB- er/ RT- er of ICT- er.


Patrimoniumschool 5 DE OUDERS 5.1 Patrimoniumschool: het belang van de betrokkenheid van ouders. Een goede band tussen de school en het gezin is belangrijk en noodzakelijk. We hebben immers gemeenschappelijke doelen met onze kinderen. U als ouder kiest voor uw kind(eren) een school die zo goed mogelijk aansluit bij de levensovertuiging en de thuissituatie van het gezin. Hiermee is niet gezegd dat de verantwoordelijkheid van de ouders dan ten einde is. Er wordt verwacht dat u als ouders met de school meedenkt en meeleeft. We hopen dat u op een positieve manier meedoet en samenwerkt. Als er problemen of bespreekpunten zijn, horen wij dat graag van u. Jaarlijks hopen we het nieuwe cursusjaar te openen met een ‘Sing In’. Hierbij stellen wij uw aanwezigheid bijzonder op prijs. Om het jaar vindt er op onze school een projectweek plaats. Aan het einde van die periode stellen wij de school ’s avonds open zodat u met uw kind en andere belangstellenden het werk in de klassen kunnen bekijken. Om het jaar is er een jaarafsluiting met ouders en leerlingen. Er wordt dan een spel georganiseerd waar iedereen aan mee kan doen. 5.2 Patrimoniumschool: informatie aan ouders. Onze schoolkrant verschijnt twee keer per jaar, in februari en in juni/ juli, net voor de zomervakantie. De schoolkrant wordt gevuld door leerlingen, personeel en evt. bestuur en MR. Uw eventuele bijdragen/ opmerkingen in welke vorm dan ook zijn welkom bij de directie. Naast de schoolkrant houden wij u ook op de hoogte van de activiteiten in en om de school middels de nieuwsbrief die de laatste schoolwoensdag van de maand verschijnt en die wij met de oudste uit een gezin meegeven. Hierin vindt u de meest actuele informatie van en over de school. Eénmaal per jaar verschijnt een jaarlijkse schoolgids met allerhande nuttige en bruikbare informatie die het schooljaar betreffen. Eén keer per 3 jaar verschijnt deze uitgebreide schoolgids met verschillende bruikbare en achtergrondinformatie rond de school. 5.3 Patrimoniumschool: inspraak/ medezeggenschapsraad. De medezeggenschapsraden van de vijf hervormde scholen hebben een deel van hun verantwoordelijkheid afgedragen aan de GMR (Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad). De GMR geeft adviezen en neemt besluiten over onderwerpen die met het beleid van de school of het bestuur van de Stichting Hervormde Scholen te maken hebben. De GMR bestaat uit ouders en leerkrachten die deel uit maken van de MR Deze MR behandelt zaken, die alleen onze school aangaan en stuurt de GMR-leden op pad met vragen of stemadviezen. Jaarlijks worden er verkiezingen gehouden voor één of meerdere plaatsen in de MR. De taak van de MR is vooral een adviserende taak. In bepaalde zaken kan ook om instemming gevraagd worden. De MR is betrokken bij verschillende schoolzaken, stemt in met het formatieplan, geeft tips en denkt mee. In het hoofdgebouw ligt een exemplaar van het reglement van de M.R. voor u ter inzage. Ouders binnen de MR zijn gekozen uit ouders die één of meerdere kinderen op onze school hebben, de grondslag en doelstellingen van de school onderschrijven. Ze worden gekozen voor een periode van drie jaar en kunnen één keer voor nog eens drie jaar herkozen worden. Een ouder kan dus maximaal 6 jaar ononderbroken in de MR zitten (zie verder reglement). 5.4 Patrimoniumschool: ouderactiviteiten. 5.4.1Hulpouders. Ouders zijn op vele manieren actief in school. Een moderne basisschool kan niet zonder. De medezeggenschapsraad (M.R.) en Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (G.M.R.) spelen een belangrijke rol in school. Maar ook andere ouders zijn actief onder en na schooltijd. Een paar voorbeelden: hulp bij het brigadieren, boeken kaften, cadeaus inpakken, rijden bij excursie, enz., enz. Aan het begin van elk schooljaar krijgen de ouders een contactformulier waarop e-mailadres en mobiel telefoonnummer doorgegeven kan worden. Eén van de ouders, de klassencoördinator, kan daarmee ouders benaderen die bij bepaalde activiteiten en/of klussen ingeschakeld kunnen worden. We hopen een beroep op u te kunnen doen om ons met één van de activiteiten te helpen.


Patrimoniumschool 5.4.2 Overblijven. Ook bij ons is er de mogelijkheid tot overblijven tussen de middag (wettelijk verplichting). U kunt een strippenkaart voor 4 keer, 8 keer en 16 keer overblijven kopen. Bij elk lokaal in de onderbouw hangt een notitieblok waar u kunt opschrijven of uw kind overblijft. De overblijfmoeders weten dan hoeveel kinderen er komen. Het overblijven is in de onderbouw gesplitst in twee groepen. Groep 1 en 2 en groep 3 en 4. Uiteraard zijn er wel regels voor het overblijven opgesteld, waaraan leerlingen zich dienen te houden. Het gaat dan om regels van fatsoen tijdens het eten, om eerbied bij het beginnen en eindigen en om de houding t.o.v. de overblijfmoeder. Wanneer dat problemen geeft, is het niet uitgesloten dat we leerlingen voor een periode verplichten thuis te gaan eten, temeer ook omdat het overblijven door vrijwilligers, tegen een kleine vergoeding, wordt georganiseerd. Het overblijfgeld wordt gebruikt om de overblijfmoeder te betalen en. Om evt. speelgoed e.d. aan te schaffen. 5.4.3 Gebedskring. Binnen onze school zijn twee gebedskringen actief. We zijn als school zeer blij met dit initiatief, omdat gebed (ook het persoonlijke gebed) onmisbaar is voor de school. In de jaarlijkse schoolgids en nieuwsbrieven kunt u meer informatie vinden. 5.5 Patrimoniumschool: klachtenprocedure. Als school zijn we aangesloten bij de Landelijke Klachtencommissie Primair en Voortgezet Onderwijs, ingesteld door de Besturenraad Protestants Christelijk Onderwijs. De overheid eist van scholen per 1 augustus 1998 de vaststelling van een klachtenregeling en de instelling van een klachtencommissie of de aansluiting bij een klachtencommissie. Wij hebben ervoor gekozen ons aan te sluiten bij een Landelijke Commissie. Voordat u een gang maakt naar de bovengenoemde commissie dient u uiteraard de normale procedure doorlopen te hebben. De normale gang van zaken betreffende klachten staat hieronder nog eens beschreven. Allereerst gaat u naar de betreffende leerkracht indien het een leerlingenzaak betreft. Indien er geen oplossing tot stand komt schakelt u de directie in. Tenslotte kan het bestuur benaderd worden als de voorgaande procedure niet tot een oplossing leidt. Bij andersoortige klachten, niet over leerlingenzaken, gaat u eerst naar de directie waarna eventueel de weg naar het bestuur nog kan volgen. Een volledig afschrift van het reglement kan op aanvraag bij de directeur worden verkregen. We hopen natuurlijk dat we met elkaar in staat zullen zijn de gang naar de klachtencommissie te voorkomen. 5.6 Patrimoniumschool: ouderbijdrage. Onze school kent, zoals zoveel scholen, een vrijwillige ouderbijdrage. Deze is, met instemming van bestuur en MR vastgesteld per kind. De bijdrage voor alle leerlingen hetzelfde, omdat de kosten voor alle leerlingen ook hetzelfde zijn. De ouderbijdrage is vrijwillig. De school splitst de bijdrage in voor schoolreizen, -kamp en excursies. Indien niet aan dit deel wordt voldaan, kan uw kind worden uitgesloten van schoolreis of kamp. Het andere deel wordt besteed aan allerlei jaarlijkse kosten zoals: sportdag, vieringen, kerstboeken, vaderen Moederdag, sinterklaas, enz. In de jaarlijkse schoolgids vindt u een verantwoording van de inkomsten en uitgaven. Aan het begin van het schooljaar ontvangt u een brief, waarin uitleg staat over de besteding en de wijze van betaling (evt. in termijnen). In het jaarlijkse deel staat de verantwoording van het voorafgaande schooljaar vermeld.

6. OVERIGE ZAKEN. 6.1 Patrimoniumschool: Vieringen. 6.1.1 Verjaardagen leerlingen/ personeel / (groot) ouders Als de kinderen jarig zijn, mogen ze trakteren. De leerlingen trakteren in hun eigen groep; daarnaast mogen ze in de andere groepen van het gebouw de leerkrachten een traktatie aanbieden. Dat mag best hetzelfde zijn als voor Schoolgids 2013-2016 Pagina 23 van 37

Patrimoniumschool de kinderen, u hoeft beslist geen uitzondering te maken. We adviseren het verstandig snoepen en trakteren, bijvoorbeeld iets hartigs, of iets van fruit. Werkt u s.v.p. mee aan verstandige traktaties! Bij de verjaardagen van de groepsleerkracht brengen de kinderen een geldbedrag mee voor een gezamenlijk cadeautje. De verjaardagen van de groepsleerkrachten worden in de regel gevierd op of rond de dag zelf. In de onderbouw mogen de kinderen bij diverse feesten verkleed naar school komen. Wij willen hierbij vermelden dat heksenkleding en kleding met doodskoppen e.d. niet zijn toegestaan. Wanneer de ouders (gr. 1 ) of grootouders (gr.1 & 2) jarig zijn, mogen de kinderen van groep 1 en 2 een plaat kleuren of een tekening maken, zodat uw kind een eigen cadeautje kan geven. Graag één week van te voren aan de leerkracht doorgeven wanneer betreffende persoon jarig is. 6.1.2 Geboorte, huwelijk, afscheid.

Bij een huwelijk en/of gezinsuitbreiding van leerkrachten kan gevraagd worden of de leerlingen uit de groep geld meenemen om een cadeau van te kopen. In geval van huwelijk gaat de groep van de desbetreffende leerkracht met eigen vervoer naar de bruiloft. Bij afscheid van een leerkracht mogen de leerlingen uit de betreffende groep een klein bedrag meebrengen voor een gezamenlijk cadeau. Een cadeau namens de school wordt door bestuur en personeel verzorgd. Bij het verlaten van de basisschool worden de ouders van de leerlingen van groep 8 verzocht de activiteiten van de afscheidsdag mee te helpen regelen, uiteraard in overleg met de groepsleerkracht(en) van groep 8. Vanuit de school ontvangen de leerlingen een Bijbel of dagboek en een getuigschrift. 6.1.3 Vieringen Christelijke feestdagen Kerstfeest en Paasfeest De Christelijke feestdagen vormen mede de hoogtepunten in het schooljaar. We hebben de volgende opzet. Elk jaar wordt Kerstfeest en Paasfeest gevierd. In groep 1-4 wordt het ene jaar Kerst en het andere jaar Pasen in het eigen lokaal gevierd met de ouders erbij. Groep 5-8 viert het ene jaar Kerst en het andere jaar Pasen met ouders in de Sionskerk. Als de groepen 1-4 Kerstfeest vieren met ouders, dan viert de bovenbouw Paasfeest met ouders. En omgekeerd. Ouders kunnen dan, als hun kinderen in beide gebouwen zitten, twee vieringen meemaken. Bid-en dankdag Op bid- en dankdag wordt er een gezamenlijke viering met de Beatrixschool gehouden in Sionskerk (’s morgens om 11.00 u.) Een opzet rond een bijbelverhaal is uitgewerkt door een commissie van leerkrachten van de scholen en is in de week ervoor in de klassen aan de orde geweest. Eén van de plaatselijke Hervormde predikanten verleent zijn medewerking hieraan. Klassikale vieringen: De overige vieringen houden we “gewoon” in de klas. Om toch het bijzondere van de feestdagen te benadrukken besteden de leerkrachten er extra aandacht aan, bijv. d.m.v. liederen en verwerkingen (boekjes). 6.1.4 Sinterklaas De 5 december- viering wordt in de groep gehouden. Sinterklaas komt op school met een aantal zwarte pieten die op originele wijze worden binnengehaald. De leerlingen mogen verkleed als zwarte piet op school komen. Vanuit school ontvangt iedere leerling van groep 1-4 een presentje. De leerkrachten kopen deze cadeaus in. De leerlingen van groep 5- 8 kopen voor elkaar een cadeautje, maken zelf een surprise (en gedicht). 6.1.5 Moederdag/ vaderdag. Voor moeder- en vaderdag wordt er inde groepen 1-4 iets gemaakt. Dit krijgt uw kind tijdig mee naar huis, zodat ze u daarmee op de bestemde dag kunnen verrassen. Schoolgids 2013-2016 Pagina 24 van 37

Patrimoniumschool 6.2 Patrimoniumschool: schoolondersteunende diensten. 6.2.1 De schoolbegeleidingsdienst. Regelmatig maakt onze school gebruik van de diensten van een onderwijsadviesbureau, de LPC SBD Centraal Nederland aan de Kerkewijk te Veenendaal. Een van de diensten die zij voor ons verzorgen is de begeleiding van de leerlingenzorg op onze school. Onze eigen IB-ers en groepsleerkrachten hebben een belangrijke taak in de zorg voor onze leerlingen. Zij worden daarin ondersteund door deskundigen (orthopedagogen en psychologen) van Centraal Nederland. Zo vinden regelmatig consultatiegesprekken plaats, waarin we leerlingen bespreken die extra zorg nodig hebben. Het kan zijn dat uw kind een keer in aanmerking komt voor een dergelijke consultatie. In een dergelijk geval willen wij graag de vrijheid hebben om de gegevens uit het leerlingendossier in te brengen in het overleg met de SBD. Natuurlijk zal de SBD met deze gegevens vertrouwelijk omgaan. Wij streven ernaar ouders altijd vooraf in te lichten als een leerling met de SBD zal worden besproken. Mocht u problemen hebben met deze procedure dan ontvangen wij van u graag een schriftelijke verklaring. Op het gebied van de leerlingbegeleiding bestaat die begeleiding, naast advisering, uit het onderzoeken en testen van leerlingen met bepaalde problemen. De uitslag van zo’ n test wordt altijd met de ouders van de leerling doorgesproken. Een ander groot gebied van de hulpverlening betreft de systeembegeleiding. Schoolbegeleiders gaan dan samen met het schoolteam aan de slag om bepaalde onderdelen van het onderwijs te verbeteren. 6.2.2 De schoolarts. Jaarlijks worden alle kinderen van groep 2 en groep 6 aan een geneeskundig onderzoek onderworpen. De leerlingen worden door de schoolarts onderzocht. Daarnaast zullen er kinderen worden opgeroepen naar aanleiding van een vorig onderzoek voor controle van bijv. de ogen, het gehoor, de houding etc. Als dat wenselijk wordt geacht, worden ook leerlingen door de leerkracht of de ouders bij de schoolarts aangemeld voor onderzoek. De ouders/ verzorgers worden hiervan tijdig schriftelijk op de hoogte gesteld. Twee keer per jaar bespreekt de IB-er de leerlingen met een schoolverpleegkundige. 6.2.3 Logopedie I.v.m. bezuinigingen bij de gemeente worden de kinderen niet meer gescreend door een logopedist(e). Als er logopedie nodig is, dient u dit zelf te verzorgen. 6.2.4. Schoolfotograaf

Met de schoolfotograaf is afgesproken dat eens in de twee jaar individuele foto’ s, broertjes/ zusjesfoto’s en groepsfoto’ s gemaakt worden. Het tussenliggende jaar alleen een groepsfoto . U ontvangt via de nieuwsbrief informatie betreffende de datum en andere zaken. 6.3 Patrimoniumschool: overige (regel)zaken. 6.3.1 Zending/ adoptie Iedere maandagmorgen halen we geld op voor de diverse organisaties op het terrein van zending, evangelisatie en ontwikkelingswerk. Wilt u s.v.p. uw betrokkenheid laten blijken door uw kinderen op maandag iets van onze (financiële) overvloed te laten “offeren”?. Daarnaast heeft de school 4 kinderen financieel geadopteerd via de Stichting “Woord en Daad”. Door deze hulp ontvangen de kinderen voedsel, kleding en onderwijs. 6.3.2 Gevonden voorwerpen. In de hal van beide gebouwen staat de bak “gevonden voorwerpen”. Deze worden beheerd door de bouwcoördinatoren. Al datgene wat door onderwijsgevenden en/ of leerlingen gevonden wordt, komt in deze bak Schoolgids 2013-2016 Pagina 25 van 37

Patrimoniumschool terecht. De bak wordt na rondgang door de school van tijd tot tijd geleegd. 6.3.2 Laarzen. Als kinderen met laarzen naar school komen, i.v.m. weersomstandigheden, kunt u ze een paar pantoffels, schoenen of extra sokken meegeven. De laarzen moeten op de gang blijven staan. Voorzie de laarzen, maar ook jassen, gymkleding en andere zaken van naam! 6.3.4 Besmettelijke ziekten, hoofdluis, e.d. Heeft uw kind een besmettelijke ziekte, - infectie of last van hoofdluis, geef dit dan door aan de leerkracht van uw kind. Op school is een map aanwezig met richtlijnen van de GGD. Hierin staat wat de gevaren zijn bij diverse infecties. Als het gaat om hoofdluis dient u alert te blijven, daar het steeds de kop op steekt. Om te proberen de hoofdluis uit te bannen, is er een groep hoofdluisdeskundigen (moeders van leerlingen) actief. Er is afgesproken om na iedere vakantie de leerlingen te controleren. Er is een procedure opgesteld die gevolgd wordt. Blijf echter ook zelf controleren, ook de kleding (met name de jas). Op school zijn folders te verkrijgen waarin precies omschreven staat wat u kunt doen ter voorkoming van en ter behandeling tegen hoofdluis. Er zijn luizencapes aanwezig op school. Als er in een bepaalde groep hoofdluis is geconstateerd moeten de leerlingen van de groep hun jas daarin ophangen. 6.3.5 Fietsen. Op de fiets naar school komen moet zoveel mogelijk beperkt worden: het is onmogelijk alle fietsen te stallen als ieder vrij was om op de fiets te komen. Verder willen we voorkomen dat de fiets onnodig wordt beschadigd (door vallen of anderszins) of ten prooi valt aan vandalisme (vernielingen/ diefstal). Er zijn daarom grenzen ingesteld voor de dependance (zie bijlage). Deze grens is voor schooljaar 2009-2010 opnieuw bijgesteld. Na iedere vakantie zal op de dependance de fietsgrens worden besproken en gecontroleerd. Leerlingen die binnen of op de grens wonen, moeten lopend naar school komen. Bij overtreding wordt de fiets één nacht op school gehouden (op vrijdag: één weekend). Houdt u als ouder(s) er ook toezicht op. Alvast bedankt voor uw medewerking. 6.3.6 Bewegingsonderwijs. De groepen 3 t/m 8 hebben volgens rooster gymnastiek in de gymzaal. Het dragen van gymschoenen is verplicht! Er mag niet op kousen worden gegymd. Bij goed weer kan uitgeweken worden naar het schoolplein, waar een buitenles wordt gegeven. Het bewegingsonderwijs voor de groepen 1 en 2 wordt in het speellokaal gegeven. Bij bewegingsonderwijs gaan bovenkleding, schoenen en kousen uit om goed te kunnen bewegen. De kinderen dragen tijdens deze lessen gym- of balletschoenen. Wilt u voor uw kind een paar gymschoenen aanschaffen? (A.u.b. voorzien van naam!) Het gymrooster is te vinden in de jaarlijkse uitgave van de schoolgids (onder voorbehoud van wijzigingen): (alle gymlessen zijn in de gymzaal aan de Binnenronde 2): 6.3.7 Schoolreis, -kamp. Jaarlijks gaan de groepen 2 t/m 7 één dag op schoolreis (mei/ juni) en groep 8 gaat 3 dagen op schoolkamp (in oktober).Groep 3-4 gaan gezamenlijk naar een locatie en groep 5, 6 en 7 of gezamenlijk of apart. De kosten worden, voor zover mogelijk, beperkt gehouden en voldaan uit de ouderbijdrage. 6.3.8 (Post)zegels sparen Allerlei zegels kunnen op school ingeleverd worden, zoals zegels van ’t Stoepje, DE, Perlapunten, Rockspunten, zegeltjes van benzinestations en supermarkten. U kunt ook uw oude postzegels meegeven aan uw kind naar school. In beide gebouwen staat een ton waarin ze verzameld worden. De opbrengst gaat naar de Zending en Woord en Daad. Graag ruim uitscheuren. Alvast bedankt! 6.3.9 Schoolboeken. We willen het nogmaals benadrukken: schoolboeken en schriften moeten goed verzorgd en in een goede tas (geen Schoolgids 2013-2016 Pagina 26 van 37

Patrimoniumschool plastic tas, die biedt geen bescherming) vervoerd worden. Wilt u daar met ons op toezien? 6.3.10 Ziekmeldingen. Wilt u bij ziekte van uw kind tijdig een berichtje geven? Voor het hoofdgebouw tel. 51 05 31 en de dependance tel. 51 26 16. Graag tussen 8.10u en 8.30u. Omdat we op de maandag- en vrijdagmorgen om 8.00u weekopening c.q. – sluiting hebben graag na 8.15u bellen. Mocht u het onverhoopt vergeten zijn te bellen in die tijd, bel dan alsnog, we weten graag wat er aan de hand is. 6.3.11 School T-shirt. U kunt T-shirts met ons logo erop kopen. Van de meest gangbare maten hebben we een voorraad op school (hoofdgebouw). U kunt op de maandagmiddag terecht bij de onderbouwcoördinator. 6.3.12 Pleinwacht. Een kwartier voor aanvang van de school en in de pauze is er pleinwacht op het schoolplein. Wilt u daarom uw kinderen niet te vroeg naar school laten gaan? 6.3.13 Hoofddeksels. Om duidelijkheid te scheppen en één lijn te trekken is binnen de SHS scholen besloten om het dragen van hoofddoekjes, petten, hoeden, o.i.d. niet toe te staan tijdens de lessen. In pauzes en voor en na schooltijd geldt dit natuurlijk niet. 6.3.14 Sponsoring. Onze school doet niet aan sponsoring. 6.3.15 Kleding. Wij gaan ervan uit dat u uw kind gepaste kleding aangeeft naar school. Naveltruitjes en dergelijke kleding, maar ook kleding met foute afbeeldingen en/of teksten zijn bij ons op school niet toegestaan. 6.3.16 website en internet Wij zijn te vinden op internet met een geheel eigen site. Ons adres is: www.patrimoniumschool.nl. Hier vindt u informatie over onze school en de drie andere hervormde scholen. We hebben ook een emailadres: [email protected] I.v.m. de privacy van de leerlingen willen wij u melden dat het kan zijn dat er foto’s van uw kind op de website te staan. Mocht u daar problemen mee hebben, dan moet u dat doorgeven aan de groepsleerkracht. Filmpjes van schoolactiviteiten mogen niet door derden op You Tube worden gezet. Deze filmpjes kunnen na overleg met de directie geplaatst worden op de schoolsite.


Patrimoniumschool 7 REGELING SCHOOL- EN VAKANTIETIJDEN 7.1 Patrimoniumschool: tijden en verlof. 7.1.1 Schooltijden. In de eerste vier jaren van de basisschool moeten de kinderen minimaal 3520 uur aan het onderwijs deelnemen en in de groepen 5 t/m 8 minimaal totaal 4000 uur. Omdat de leerlingen in twee gebouwen gehuisvest zijn (hoofdgebouw en dependance) zijn de schooltijden wat betreft het begin en het einde voor alle leerlingen hetzelfde. De schooltijden zijn als volgt: groep 1 t/m 4 groep 5 t/m 8 - ’s morgens van 8.30 - 11.45 uur - ’s morgens van 8.30 - 11.45 uur (woensdagmorgen tot 12.15 uur) (woensdagmorgen tot 12.15 uur) -’s middags van 13.15 – 15.30 uur -’s middags van 13.15 – 15.30 uur. Woensdag- en vrijdagmiddag vrij. Woensdagmiddag vrij 7.1.2 Regels voor aanvang en einde schooltijd. Om 8.25u en 13.10u gaat de eerste bel. Dan mogen de leerlingen op het hoofdgebouw naar binnen. Uiterlijk 8.30 of 13.15u moeten de kinderen binnen zijn en wordt van de ouders (groep 1) verwacht dat zij de klas hebben verlaten. Wij verwachten dat de kinderen op tijd komen, zodat de lessen kunnen beginnen. De leerkrachten zorgen ervoor dat de kinderen om 11.45 (12.15) of 15.30u naar buiten komen en u ze bij het hek af kunt halen. Op de dependance gaan de leerlingen bij de eerste bel, 8.25u en 13.10u, op het plein in de rij staan en worden ze door de leerkracht naar binnen gehaald. De leerkrachten sluiten na de eerste bel (11.40, 12.10 (woe) en 15.25u) de morgen/ middag af en de leerlingen kunnen na de tweede bel (11.45, 12.15 (woe) en 15.30u) naar huis. Schoolplein. Wat betreft de pleintijden gelden de volgende afspraken: de leerlingen mogen ’s morgens max. een half uur van tevoren op het plein komen; dus om 8.00. ’s Middags een kwartier; 13.00u. Het pleinhek gaat tussen 12.00u. en 13.00u. op slot. Alleen de overblijvers zijn dan op school en kunnen op het plein. Na schooltijd moet het plein worden verlaten als de laatste leerkracht naar huis gaat en het hek wordt gesloten. Op het plein mag dan niet meer worden gespeeld! 7.1.3 Maatregelen preventie schoolverzuim. In overleg met de directie van de school kan op reguliere basis aan leerlingen vrijaf gegeven worden. Leerlingen die zonder medeweten van het onderwijspersoneel de school langere tijd verzuimen, zijn in overtreding. In voorkomende gevallen worden hun namen doorgegeven aan de bevoegde leerplichtambtenaar van de gemeente. Iedere leerkracht heeft een absentielijst. Daarop worden afwezige leerlingen geregistreerd. Deze lijsten zijn voor betrokken personen ter inzage. 7.1.4 Verlofregelingen voor kinderen (inzake familie- omstandigheden) Bruiloft/ jubilea e.d.: voor dit soort zaken is het voldoende dat u uw kind(eren) een briefje mee geeft met daarop uw verzoek om vrijaf (datum/ tijd enz.). Dit briefje geeft uw kind (evt. via de leerkracht) aan de directeur en die kan/ mag hiervoor vrij geven. Dokter/ tandarts e.d.: probeer om dit soort bezoeken niet onder schooltijd te laten plaatsvinden. Kan het echter niet anders, dan een briefje mee naar school met datum/ tijd. De leerkracht mag hiervoor vrij geven. De directeur is verplicht de leerplichtambtenaar mededeling te doen van een ongeoorloofd schoolverzuim. De leerplichtambtenaar beslist dan of er een proces verbaal wordt opgemaakt tegen de ouders, die hun kind(eren) zonder toestemming van school houden. 7.1.5 Verzoeken om vrijstelling van schoolbezoek. Een paar dagen extra vrij van school omdat u met uw gezin wat eerder of langer op vakantie wil dan de vastgestelde schoolvakanties? Schoolgids 2013-2016 Pagina 28 van 37

Patrimoniumschool Sinds de Leerplichtwet per 1 augustus 1994 werd aangescherpt, is verlof in zulke gevallen alleen nog mogelijk als de aard van het werk van één van de ouders maakt dat het niet anders kan. Vrijstelling van schoolbezoek voor vakantie moet tegenwoordig minstens zes weken tevoren worden aangevraagd bij de directie en er is een verklaring van de werkgever voor nodig, waaruit blijkt, dat verlof binnen de officiële schoolvakantie niet kan.Het is alleen mogelijk als u kunt aantonen dat het om de enige gezinsvakantie van dat jaar gaat. Vrijstelling van schoolbezoek wordt hooguit eenmaal per jaar toegestaan, voor ten hoogste 10 schooldagen. De eerste twee weken van het nieuwe cursusjaar zijn uitgesloten. Wie door ziekte pas later van vakantie kan terugkomen, nadat de scholen alweer zijn begonnen, dient een doktersverklaring uit het bezochte land bij zich te hebben. Uit die verklaring moeten het tijdstip en het karakter van de ziekte blijken. Ouders die in aanmerking willen komen voor vrijstelling van schoolbezoek voor hun kinderen, kunnen daarvoor bij de directie een formulier krijgen of de bijlage achter uit deze schoolgids gebruiken. Wordt een verzoek ingediend voor maximaal 10 schooldagen, dan beslist de schooldirectie erover. Gaat het eventueel om een verzoek voor een langere periode, dan wordt de leerplichtambtenaar van de gemeente ingeschakeld. 7.2 Patrimoniumschool: vakanties Het vakantierooster is te vinden in het jaarlijkse deel van de schoolgids. 7.3 Patrimoniumschool: spreekuren. Als u de directeur wilt spreken dan kan dat altijd na telefonische afspraak of een afspraak gemaakt op school. Zijn het kleine zaken, dan kan het meestal direct, anders wordt een afspraak gemaakt. Wilt u spreken met een leerkracht dan kan dat na schooltijd op school of evt. na afspraak thuis.

8. NAMEN EN ADRESSEN, EXTERNE CONTACTEN. 8.1 Patrimoniumschool: adressen. Patrimoniumschool Patrimoniumlaan 1 3904 AA Veenendaal T. 0318-51.05.31/ F. 0318-50.29.73 Postbusnummer beide locaties: E-mail adres beide locaties :

Dependance Patrimoniumschool Willem Dreeshof 2 3904 EL Veenendaal T. 0318-51.26.16 /. F 0318-50.20.14 Postbus 244, 3900 AE Veenendaal [email protected]


Patrimoniumschool 8.2 Patrimoniumschool: Externe contacten. 8.2.1 Vertrouwenspersoon SHS scholen/ Bureau vertrouwensarts/meldpunt vertrouwensinspecteurs. De vertrouwenspersoon voor onze SHS scholen is: Dhr. T(eus) van de Lagemaat Leverkruid 2 3903 ES Veenendaal Tel: 0318 692023 / E-mailadres: [email protected] Er is ook een vertrouwensarts van het bureau Jeugdzorg Utrecht: Drs. J.A. Schep F.C. Dondersstraat 1 3572 JA Utrecht tel. 030-210 97 00 / fax. 030-210 95 90 Meldpunt vertrouwensinspecteurs: Betrokkenen bij het onderwijs kunnen bij het meldpunt terecht met klachtmeldingen over seksueel misbruik, seksuele intimidatie, fysiek geweld en psychisch geweld zoals grove pesterijen. Naast deze zaken kunt u ook contact opnemen met het meldpunt vertrouwensinspecteurs als er sprake is van geweld, discriminatie, onverdraagzaamheid, fundamentalisme, radicalisering, extremisme e.d. Het meldpunt is telefonisch te bereiken tijdens kantooruren en tegen lokaal tarief op het volgende nummer: 0900-111 3 111. 8.2.2 Inspectie Inspectie van het onderwijs: E: [email protected] W: www.onderwijsinspectie.nl Vragen over onderwijs: 0800-8051 (gratis) Klachtmeldingen over seksuele intimidatie, seksueel misbruik, ernstig psychisch of fysiek geweld: meldpunt vertrouwensinspecteurs 0900-1113111 (lokaal tarief) 8.2.3 Klachtencommissies Als school zijn we aangesloten bij de landelijke klachtencommissie voor primair en voortgezet onderwijs. Adres: t.a.v. Mr. A.M. Rijs, Celebesstraat 16, 3531KC Utrecht. Tel. 030-2306037 (werkdagen van 9.00- 12.00u en 13.3017.00u) Het bestuur is aangesloten bij landelijke klachtencommissie permanente commissie leerlingenzorg (Besturenraad). Adres: Postbus 907, 2270 AC Voorburg. Tel. 070- 3481180 8.2.4 Schoolarts (GGD) Dependance Veenendaal De Twijn Verlaat 20e, Veenendaal 3901 RG Veenendaal

T 0318 51 40 00 E [email protected] W www.ggdmn.nl

Hoofdkantoor GGD Midden Nederland: Bezoekadres: Locatie 'Gouverneurspark' De Dreef 5 3706 BR Zeist

Postadres: Postbus 51 3700 AB Zeist

Telefoon, fax en email: T 030 - 608 60 86 F 030 - 608 60 00 E [email protected]

8.2.5 Schoolbegeleidingsdienst Centraal Nederland. Centraal Nederland, Kerkewijk 65, 3901 EC Veenendaal, tel. 0318- 52 18 07


Patrimoniumschool 8.2.6 Samenwerkingsverband “Veenendaal en omstreken”. (WSNS) Veenendaal,tel. 0318- 52 35 21 Samenwerkingsverband Weer Samen Naar School. Hulp voor de school. De school is aangesloten bij het Federatief Samenwerkingsverband Weer Samen Naar School Veenendaal en omstreken. Dit samenwerkingsverband helpt de scholen om kinderen, die extra zorg nodig hebben, beter te kunnen begeleiden. Bijvoorbeeld als een kind leer en/of gedragsproblemen heeft of bijvoorbeeld als een kind hoogbegaafd is. Door het organiseren van cursussen voor de leerkrachten werkt het samenwerkingsverband eraan dat leerkrachten leren om te gaan met kinderen met een speciale onderwijsbehoefte, zodat steeds meer kinderen in de eigen school geholpen kunnen worden. Mocht de basisschool er toch niet in slagen die extra hulp te geven, dan kan een kind gebruik maken van de bij het samenwerkingsverband aangesloten school voor speciaal basisonderwijs. Eventueel kan voor een kind ook bemiddeld worden voor het verkrijgen van hulp van andere instanties of er kan verwezen worden naar andere vormen van speciaal onderwijs (Regionale Expertise Centra). Hulp voor ouders via het Ouderloket. Als ouders vragen of zorgen hebben rondom hun kind, kunnen zij contact opnemen met het Ouderloket. Dit kunnen bijvoorbeeld vragen zijn over de opvoeding van hun kind of wanneer ze zich zorgen maken over de ontwikkeling van hun kind. Soms heeft het kind leer-/gedrags-problemen of een stoornis zoals ADHD of PDD-NOS en willen de ouders eens overleggen met iemand over hoe ze hier het beste mee om kunnen gaan. Maar ook wanneer er andere problemen spelen die invloed hebben op het functioneren van het kind, kan er contact worden opgenomen. Iemand van het Zorgadviesteam kan dan samen met degene die de vraag heeft gesteld, de hulpvraag verder verkennen. Dit kan telefonisch of door middel van een huisbezoek door de schoolmaatschappelijk werker. Vanuit het Ouderloket wordt gestreefd naar een heldere, eerlijke en open communicatie met ouders, scholen en hulpverleners. Vanuit het Ouderloket zal altijd eerst toestemming aan de ouders worden gevraagd voor verder overleg met de school of andere betrokkenen. De hulpvraag kan zo nodig worden besproken in het Zorgadviesteam van het Samenwerkingsverband. Meer informatie over het samenwerkingsverband en de ondersteuning die gegeven kan worden is te vinden op de website www.swv-wsns-veenendaal.nl .Ouders kunnen contact opnemen met het Ouderloket door te bellen naar het Samenwerkingsverband, op maandag, dinsdag en donderdag tussen 13.30u en 15.00u. De secretaresse zal u dan doorverbinden of uw gegevens noteren, zodat u op een later tijdstip terug gebeld wordt. Telefoonnummer 0318517306. 8.2.8 Buitenschoolse opvang Sinds 1 augustus 2007 zijn basisscholen door de Wet Dagarrangementen verplicht om buitenschoolse opvang aan te bieden tussen 7.30 uur ’s ochtends en 18.30 uur ‘s avonds, zowel op reguliere schooldagen (voor- en naschoolse opvang), als op dagen dat de basisschool gesloten is, zoals dat het geval is bij verlofdagen en tijdens schoolvakanties. Hieronder worden verschillende organisaties genoemd die buitenschoolse opvang verzorgen. Kwink Het bestuur van de SHS, waar de school deel van uitmaakt, heeft sinds 1 augustus 2007 ervoor gekozen om deze opvang onder te brengen bij Kwink Kinderopvang BV. Daartoe zijn met Kwink duidelijke afspraken gemaakt, die onder andere betrekking hebben op :  De kwaliteit van de opvang  Het pedagogisch kader  De wettelijk gestelde eisen  Speelruimte voor de kinderen, zowel binnen als buiten  De veiligheid van de kinderen  De hygiëne op de opvanglocatie  Inspraakmogelijkheden voor ouders Al deze afspraken zijn schriftelijk vastgelegd en zullen regelmatig worden geëvalueerd. Daarnaast is de samenwerking uitgebreid met St. de Vaart, Vrijwilligers Netwerk Veenendaal en sportservice Schoolgids 2013-2016 Pagina 31 van 37

Patrimoniumschool Veenendaal. Door deze samenwerking zijn we in staat een uitgebreid en gevarieerd aanbod aan te bieden voor de kinderen. Voor meer informatie zie nieuwsbrieven Kwink actief op www.kwink.nl. Wat betekent dit praktisch voor u als ouder?  u schrijft uw kind in bij Kwink via de website www.kwink.nl of via een inschrijfformulier dat u telefonisch kunt opvragen (0318-518036) U kunt kiezen voor opvang tijdens schoolweken, eventueel aangevuld met vakantieopvang, of voor alléén vakantieopvang.  vervolgens doet Kwink u uiterlijk drie maanden voor de gewenste startdatum een plaatsingsaanbod.  indien de gewenste dagen en/of locatie niet lukt, overlegt Kwink met u over alternatieven.  Kwink biedt u ter ondertekening een plaatsingsovereenkomst aan (u heeft na ondertekening een opzegtermijn van twee maanden)  de belastingdienst vergoedt in veel gevallen een aanzienlijk deel van de kosten via de kinderopvangtoeslag. Of u hiervoor in aanmerking komt en hoe hoog de bijdrage is, kunt u nalezen op www.toeslagen.nl. Voor meer informatie kunt u ook bellen met de afdeling Plaatsingen van Kwink. Uitgebreide informatie over de naschoolse opvang (én dagopvang cq. peuterspeelzalen voor jongere broertjes of zusjes tot 4 jaar) van Kwink kunt u nalezen op www.kwink.nl. U kunt ook telefonisch een informatiepakketje aanvragen. Wellicht gaat uw voorkeur uit naar gastouderopvang, ook daarvoor kunt u zich bij Kwink inschrijven Wilt u eerst eens een indruk krijgen hoe het er bij de naschoolse opvang aan toe gaat? U bent van harte welkom om met uw kind een kijkje te nemen op de locaties van Kwink. Wij verzoeken u dan wel vooraf een afspraak te maken. Voor adressen en telefoonnummers van de locaties zie www.kwink.nl of bel 0318 - 518036. Luna Diverse leerlingen van onze school maken gebruik van de opvang van Luna. Dit is een organisatie voor Christelijke kinderopvang in Veenendaal. Er is een mogelijkheid dat de kinderen opgehaald worden met een taxi. Hieronder vindt u de gegevens. Voor meer informatie kunt u ook nog terecht op de website www.kinderopvang-luna.nl Algemeen

Stationssingel 50 A 3901 XK Veenendaal

TEL: 0318-745705 MAIL: [email protected]

De Grote Pekken

De Grote Pekken 11 A 3901 JB Veenendaal

TEL: 0318-745700

Chr. NSO Lunatiks

De Lampion Christelijk kinderdagverblijf de Lampion biedt ook de mogelijkheid voor buitenschoolse opvang. De kinderen worden op school opgehaald door de leiding. Voor meer informatie kunt u terecht op de website www.delampion.nl Adres

Dr. Colijnstraat 70 (de ingang is aan de Dr. De Visserstraat)

TEL: 0318-502469 MAIL: [email protected]


Patrimoniumschool

Inhoud Woord vooraf. _____________________________________________________________ 4 1 DE SCHOOL ______________________________________________________________ 5 1.1 Patrimoniumschool: een eerste indruk. ________________________________________________ 5 1.2 Patrimoniumschool: de naam van de school. ____________________________________________ 6 1.3 Patrimoniumschool: een vertrouwde school. ____________________________________________ 6 1.4 Patrimoniumschool: een zorgzame school. _____________________________________________ 6 1.5 Patrimoniumschool: de groepsleerkrachten. ____________________________________________ 7 1.6 Patrimoniumschool: het bestuur en de (G)MR. __________________________________________ 7

2 DE ORGANISATIE VAN HET ONDERWIJS _______________________________________ 8 2.1 Patrimoniumschool: de organisatie van de school. _______________________________________ 8 2.1.1 Groepsgrootte ___________________________________________________________________________ 8 2.1.2 Groepsruimten. __________________________________________________________________________ 8

2.2 Patrimoniumschool: de samenstelling van het team. _____________________________________ 8 2.3 Patrimoniumschool: wat leert mijn kind daar allemaal? ___________________________________ 8 2.3.1 Groep 1 en 2 _____________________________________________________________________________ 9 2.3.2 Basisvaardigheden (lezen, schrijven, taal en rekenen) & wereldoriënterende vakken _________________ 10

3 DE ZORG VOOR KINDEREN _________________________________________________ 13 3.1 Patrimoniumschool: de leerplicht. ___________________________________________________ 13 3.1.1 Wettelijke regels. ________________________________________________________________________ 13 3.1.2 Aanmelding van leerlingen. ________________________________________________________________ 13 3.1.3 Toelating tot het basisonderwijs algemeen. ___________________________________________________ 13 3.1.4 Toelatingsbeleid op onze school. ___________________________________________________________ 14 3.1.5 Schorsing en verwijdering van onze school. ___________________________________________________ 14

3.2 Patrimoniumschool: rapportage van de vorderingen van leerlingen. ________________________ 14 3.2.1 Rapport. _______________________________________________________________________________ 14 3.2.2 Contacten met ouders/verzorgers, voortgangrapportage en huisbezoeken _________________________ 15

3.3. Patrimoniumschool: onderwijs op maat. ______________________________________________ 15 3.3.1 Zorg voor leerlingen. _____________________________________________________________________ 15 3.3.2 Interne begeleiding en Remedial Teaching ____________________________________________________ 16 3.3.3 Leerlingbegeleiding ______________________________________________________________________ 17 3.3.4 Sociaal emotionele ontwikkeling ____________________________________________________________ 17 3.3.5 Verwijzing naar speciaal onderwijs. _________________________________________________________ 18 3.3.6 Hoogbegaafde leerlingen. _________________________________________________________________ 18 3.3.7 Overleg/ contact groep 2 / 3 en 4/5 _________________________________________________________ 18 3.3.8 Diverse werkvormen binnen de school. ______________________________________________________ 18 3.3.9 Vertrouwenspersonen binnen de school. _____________________________________________________ 20

3.4 Patrimoniumschool: Voortgezet onderwijs. (VO) ________________________________________ 20 3.4.1 Procedure in groep 8._____________________________________________________________________ 20 3.4.2 De nazorg: contacten VO en BAO na plaatsing. ________________________________________________ 20

3.5 Patrimoniumschool :Scholierenongevallenverzekering. __________________________________ 20 3.6 Patrimoniumschool: buitenschoolse activiteiten voor kinderen. ___________________________ 20

4 DE LERAREN ____________________________________________________________ 21 4.1 Patrimoniumschool: vervanging bij ADV, ziekte, scholing, verlof. ___________________________ 21 4.2 Patrimoniumschool: de begeleiding en inzet van stagiaires van de PABO. ____________________ 21 Schoolgids 2013-2016 Pagina 33 van 37

Patrimoniumschool 4.3 Patrimoniumschool: scholing van leraren. _____________________________________________ 21 4.4 Patrimoniumschool: vergaderingen. __________________________________________________ 21

5 DE OUDERS_____________________________________________________________ 22 5.1 Patrimoniumschool: het belang van de betrokkenheid van ouders. _________________________ 22 5.2 Patrimoniumschool: informatie aan ouders. ___________________________________________ 22 5.3 Patrimoniumschool: inspraak/ medezeggenschapsraad. __________________________________ 22 5.4 Patrimoniumschool: ouderactiviteiten. _______________________________________________ 22 5.4.1Hulpouders. _____________________________________________________________________________ 22 5.4.2 Overblijven. ____________________________________________________________________________ 23 5.4.3 Gebedskring. ___________________________________________________________________________ 23

5.5 Patrimoniumschool: klachtenprocedure. ______________________________________________ 23 5.6 Patrimoniumschool: ouderbijdrage. __________________________________________________ 23

6. OVERIGE ZAKEN. ________________________________________________________ 23 6.1 Patrimoniumschool: Vieringen. ______________________________________________________ 23 6.1.1 Verjaardagen leerlingen/ personeel / (groot) ouders ___________________________________________ 23 6.1.2 Geboorte, huwelijk, afscheid. ______________________________________________________________ 24 6.1.3 Vieringen Christelijke feestdagen ___________________________________________________________ 24 6.1.4 Sinterklaas _____________________________________________________________________________ 24 6.1.5 Moederdag/ vaderdag. ___________________________________________________________________ 24

6.2 Patrimoniumschool: schoolondersteunende diensten. ___________________________________ 25 6.2.1 De schoolbegeleidingsdienst. ______________________________________________________________ 25 6.2.2 De schoolarts. ___________________________________________________________________________ 25 6.2.3 Logopedie ______________________________________________________________________________ 25 6.2.4. Schoolfotograaf _________________________________________________________________________ 25

6.3 Patrimoniumschool: overige (regel)zaken. _____________________________________________ 25 6.3.1 Zending/ adoptie ________________________________________________________________________ 25 6.3.2 Gevonden voorwerpen. ___________________________________________________________________ 25 6.3.2 Laarzen. _______________________________________________________________________________ 26 6.3.4 Besmettelijke ziekten, hoofdluis, e.d. _______________________________________________________ 26 6.3.5 Fietsen. ________________________________________________________________________________ 26 6.3.7 Schoolreis, -kamp. _______________________________________________________________________ 26 6.3.8 (Post)zegels sparen ______________________________________________________________________ 26 6.3.9 Schoolboeken. __________________________________________________________________________ 26 6.3.10 Ziekmeldingen. _________________________________________________________________________ 27 6.3.11 School T-shirt.__________________________________________________________________________ 27 6.3.12 Pleinwacht. ____________________________________________________________________________ 27 6.3.13 Hoofddeksels. __________________________________________________________________________ 27 6.3.14 Sponsoring. ____________________________________________________________________________ 27 6.3.15 Kleding. _______________________________________________________________________________ 27 6.3.16 website en internet _____________________________________________________________________ 27

7 REGELING SCHOOL- EN VAKANTIETIJDEN _____________________________________ 28 7.1 Patrimoniumschool: tijden en verlof. _________________________________________________ 28 7.1.1 Schooltijden. ____________________________________________________________________________ 28 7.1.2 Regels voor aanvang en einde schooltijd. _____________________________________________________ 28 7.1.3 Maatregelen preventie schoolverzuim. ______________________________________________________ 28 7.1.4 Verlofregelingen voor kinderen (inzake familie- omstandigheden)_________________________________ 28 7.1.5 Verzoeken om vrijstelling van schoolbezoek. __________________________________________________ 28

7.2 Patrimoniumschool: vakanties ______________________________________________________ 29 7.3 Patrimoniumschool: spreekuren. ____________________________________________________ 29

8. NAMEN EN ADRESSEN, EXTERNE CONTACTEN. ________________________________ 29 Schoolgids 2013-2016 Pagina 34 van 37

Patrimoniumschool 8.1 Patrimoniumschool: adressen. ______________________________________________________ 29 8.2 Patrimoniumschool: Externe contacten. _______________________________________________ 30 8.2.1 Vertrouwenspersoon SHS scholen/ Bureau vertrouwensarts/meldpunt vertrouwensinspecteurs. _______ 30 8.2.2 Inspectie _______________________________________________________________________________ 30 8.2.3 Klachtencommissies ______________________________________________________________________ 30 8.2.4 Schoolarts (GGD) ________________________________________________________________________ 30 8.2.5 Schoolbegeleidingsdienst Centraal Nederland. ________________________________________________ 30 8.2.6 Samenwerkingsverband “Veenendaal en omstreken”. (WSNS) ___________________________________ 31 8.2.8 Buitenschoolse opvang ___________________________________________________________________ 31


Patrimoniumschool


Patrimoniumschool


Driejaarlijkse gids

Recommend Documents