Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
1
FEDERATIE WEER SAMEN NAAR SCHOOL 3504 ZORGPLAN 2013 – 2014
Samenwerkingsverband :
Algemeen bijzonder/interzuilair swv regio Den Haag (swv 3504)
Contactpersoon
:
N. Kamphuis
Centraal postadres
:
VBS Bezuidenhoutseweg 251-253 2594 AM Den Haag
Telefoon Fax Internet website E-mail
: : : :
(070) 331 52 52 (070) 381 42 81
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
www.wsns3504.nl
[email protected]
2
INHOUD: Inhoud
3
Inleiding
Weer Samen Naar School in het kort
Hoofdstuk 1
Zorgplan: Het kerndocument van het samenwerkingsverband
1 1.1 1.2 1.3 1.4
Doelen Procedure totstandkoming zorgplan Functies van het zorgplan De relatie van het zorgplan met andere documenten Vaststelling
Hoofdstuk 2
Het samenwerkingsverband
2.1 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.4 2.4.1 2.4.2 2.4.3 2.4.4 2.4.5
Samenstelling Partners Dotatie uit het vermogen voor de begroting 2013-2014 Kengetallen van het samenwerkingsverband Berekening omvang SBO De Haagse Beek Overeenkomst met WSNS samenwerkingsverband 3503 Structuur Bestuur Coördinatie Werkoverleg Voorlichtingsbijeenkomst besturen en medezeggenschapsraden Algemene vergadering Strategisch beleid Weer Samen Naar School - monitor Solidariteitsbeginsel Grensverkeer Doelen voor de kwaliteitsverbetering van de zorgvoorzieningen Resultaten van het tot nu toe gevoerde beleid Deelnamepercentage Verwijzingspercentage Opvang van verwezen leerlingen Leerlingenpopulatie van de SBO‟s Terugplaatsing van speciaal basisonderwijs naar basisonderwijs
Hoofdstuk 3
De zorgstructuur van het samenwerkingsverband
3.1 3.2 3.2.1 3.2.1.1 3.2.2 3.2.2.1 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.8.1 3.8.2
Zorg in de basisscholen Zorg in het samenwerkingsverband Interne begeleiding Overzicht van intern begeleiders Ambulante begeleiding Overzicht van ambulant begeleiders De speciale school voor basisonderwijs (SBO) Conferenties en studiedagen 2013-2014 Verschillen in begaafdheid Schoolmaatschappelijk werk Ondersteuning ICT en zorg De externe zorgcommissie Doelstelling van de externe zorgcommissie Samenstelling externe zorgcommissie
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
3
5
6 6 7 7 7
8 8 9 10 11 11 12 12 12 13 13 13 14 14 14 16 16 17 17 18 18 19 19
20 20 21 21 22 22 24 25 25 26 27 28 28 28
3.8.3 3.9 3.9.1 3.9.2
Vergaderdata externe zorgcommissie 2013-2014 (zie ook pag. 46) De Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) Samenstelling Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) Bijeenkomsten PCL in 2013-2014 (zie ook pag. 46)
Hoofdstuk 4
REC en WSNS
4.1 4.2 4.3 4.4 4.4.1 4.5
Regionale Expertise Centra (REC) Het rugzakje Grenzen aan de integratie Externe zorgcommissie en REC Voor wie is preventieve ambulante begeleiding bedoeld? Regulier onderwijs en REC
Hoofdstuk 5
Middelen
5.1 5.2 5.3 5.4
Rijksinkomsten 2013-2014 Begroting 2013-2014 Formatie interne begeleiding 2013-2014 Kosten van de zorg per basisschool
Hoofdstuk 6
Getalsmatige gegevens
6.1 6.2
Ontwikkeling leerlingenaantallen in de laatste vijf jaren Verwijzingspercentages naar het speciaal basisonderwijs
Hoofdstuk 7
Deelnemende scholen
Bijlage 1 Bijlage 2
Verklarende woordenlijst Jaarkalender 2013-2014
28 29 29 29
30 30 30 31 31 31
32 33 37 38
39 40
47 49
N.B. Voor u ligt het laatste zorgplan van WSNS samenwerkingsverband 3504. Met de komst van Passend onderwijs op 1 augustus 2014 worden alle bestaande WSNS verbanden opgeheven. Om die reden bevat dit laatste zorgplan geen nieuwe teksten en is het alleen geactualiseerd met de laatste cijfers. In voorgaande jaren waren de zorgprocedures en protocollen opgenomen in het zorgplan. Ter beperking van de omvang van het zorgplan zijn deze teksten geplaatst op de website van het samenwerkingsverband. Dit zorgplan bevat geen teksten inzake Passend Onderwijs. Deze zullen worden opgenomen in het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband van de Stichting Passend Primair Onderwijs Haaglanden dat in oktober 2012 is opgericht. Deze regio wordt aangeduid als “Regio Passend Onderwijs Haaglanden (PO-2815)”.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
4
Inleiding Weer Samen Naar School in het kort Ongeveer één op de vijf kinderen op de basisschool heeft voor korte of langere tijd extra zorg en begeleiding nodig. Ze hebben bijvoorbeeld moeite met leren of hebben gedragsproblemen. Dit zijn bijvoorbeeld leerlingen met ADHD, dyslexie of bepaalde vormen van autisme. Maar ook hoogbegaafde leerlingen vragen specifieke aandacht. Doel van het project „Weer samen naar school‟ is dat kinderen de benodigde zorg en begeleiding zo veel mogelijk op de basisschool krijgen. Basisscholen werken hiervoor samen in een samenwerkingsverband. Als blijkt dat het op de basisschool toch niet goed lukt, gaan kinderen naar een speciale school voor basisonderwijs. Dit is bij voorkeur tijdelijk. Het WSNS-beleid is bedoeld voor alle basisschoolleerlingen inclusief de leerlingen die speciale zorg en begeleiding nodig hebben. Lichamelijk, zintuiglijk of verstandelijk gehandicapte leerlingen en leerlingen met ernstige gedrags- of psychiatrische stoornissen zijn géén doelgroep van WSNS. Deze leerlingen kunnen naar een school voor speciaal onderwijs of met een leerlinggebonden financiering (het rugzakje) naar de reguliere basisschool. Samenwerkingsverband Een samenwerkingsverband bestaat uit een groot aantal basisscholen en een of meer scholen voor speciaal basisonderwijs. De speciale school voor basisonderwijs vervult daarbinnen de rol van kenniscentrum. Daar worden de kinderen die intensieve speciale zorg nodig hebben opgevangen. Ze kunnen hun zorg verbreden door bijvoorbeeld ambulante begeleiding te bieden. Ook ondersteunen zij basisscholen in de ontwikkeling of uitbreiding van hun zorg. Opvang zorgleerlingen In het zorgplan staat hoe de betrokken scholen (met het extra budget) zorgen voor een goede opvang van de zorgleerlingen. Hierin staan de voorzieningen beschreven voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Naast speciale begeleiding vanuit het speciaal basisonderwijs, kan de basisschool hulpklassen inrichten. Of de school kan interne begeleiders of remedial teachers aanstellen. De basisschool krijgt op deze manier 'meer gespecialiseerde handen' in huis. Via de medezeggenschapsraad van de school kunnen ouders invloed uitoefenen op het zorgplan. Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) Ieder samenwerkingsverband heeft een Permanente Commissie Leerlingenzorg: de PCL. Deze commissie beoordeelt of plaatsing op een speciale school voor basisonderwijs noodzakelijk is of dat de leerling andere zorg nodig heeft die op de eigen of op een andere school binnen het samenwerkingsverband kan worden geboden. De PCL kan dus ook een adviserende rol hebben. Een PCL beslist alleen over toelaatbaarheid, niet over toelating. De schoolleiding van de speciale school voor basisonderwijs beslist uiteindelijk over de toelating.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
5
Hoofdstuk 1 1
Zorgplan: het kerndocument van het samenwerkingsverband
Doelen De WSNS doelstellingen kunnen in essentie worden samengevat als het bereiken van een situatie van integrale leerlingenzorg, waarin alle leerlingen die zorg krijgen die ze nodig hebben om een ononderbroken ontwikkelingsproces te doorlopen. Om deze situatie te realiseren dienen maatregelen te worden getroffen op verschillende niveaus:
het niveau van de groep, met adaptief onderwijs als centrale opdracht; het niveau van de school, met de lerende organisatie als centrale opdracht; het niveau van het samenwerkingsverband, met de meerwaarde samenwerking als centrale opdracht.
van
In het streven deze doelstellingen te bereiken wordt door het samenwerkingsverband jaarlijks een zorgplan opgesteld. Het zorgplan bevat een visie op het zorgbeleid, een verdeling van de middelen en de verantwoording van de activiteiten.
1.1
Procedure totstandkoming zorgplan In de procedure voor de totstandkoming van het zorgplan wordt ruime aandacht besteed aan het traject van informatie en medezeggenschap. Daarbij worden de volgende stappen doorlopen:
Door de coördinator wordt een concept zorgplan opgesteld. Dit concept wordt besproken in de januarivergadering van het werkoverleg (zie 2.2.3). Het bijgestelde concept wordt voorgelegd aan en geaccordeerd door het bestuur van het samenwerkingsverband.
In de maand februari wordt in een gemeenschappelijke voorlichtingsbijeenkomst voor alle besturen en (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraden van het samenwerkingsverband toelichting gegeven op het concept zorgplan van het volgende schooljaar (zie 2.2.4).
De (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraden reageren binnen zes weken na de voorlichtingsbijeenkomst naar de individuele besturen of zij instemmen met het concept zorgplan.
In de maand april vindt bespreking van het concept zorgplan plaats in de algemene vergadering van het samenwerkingsverband (zie 2.2.5). Bij dit overleg worden de reacties van de (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraden door de besturen ingebracht. Ten slotte wordt het zorgplan door de algemene vergadering vastgesteld.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
6
1.2
Functies van het zorgplan De samenwerkingsverbanden zijn wettelijk verplicht elk schooljaar een zorgplan op te stellen. Het zorgplan heeft een drietal functies: Kwaliteitsdocument a) het niveau van de leerling en de groep, met adaptief onderwijs als opdracht; b) het niveau van de school, met de lerende organisatie als centrale opdracht; c) het niveau van het samenwerkingsverband, met de meerwaarde van samenwerking en gezamenlijke verantwoordelijkheid als centrale opdracht. In het zorgplan wordt aangegeven hoe de zorgstructuur is ingericht en op welke wijze de beschikbare middelen worden ingezet. Planningsdocument Vanuit het meerjarenbeleid stelt WSNS3504 korte termijndoelen om de kwaliteit van de zorgvoorzieningen te verbeteren. Dit proces van plannen, implementeren, uitvoeren en evalueren krijgt zijn neerslag in het zorgplan. Verantwoordingsdocument De eisen die de overheid stelt aan het zorgplan zijn vastgelegd in de WPO (art. 13b).
1.3
De relatie van het zorgplan met andere documenten Alle scholen van het samenwerkingsverband stellen een schoolplan en een schoolgids op. Het (wettelijk verplichte) schoolplan is het beleidsdocument waarin elke school haar onderwijskundig beleid, het personeelsbeleid en de inrichting van de kwaliteitszorg beschrijft. Het schoolplan stimuleert de dialoog binnen de schoolorganisatie over de kwaliteit van het onderwijs. Via het schoolplan legt de school tevens verantwoording af.
1.4
Vaststelling Het zorgplan 2013-2014 is vastgesteld in de algemene vergadering van het samenwerkingsverband d.d. 23 april 2013.
Koning Willem Alexander bezoekt de Shri Vishnuschool (november 2000)
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
7
Hoofdstuk 2 2.1
Het samenwerkingsverband
Samenstelling WSNS samenwerkingsverband 3504 kent een bijzonder pluriforme samenstelling. Onder het bevoegd gezag van 16 schoolbesturen werken 29 basisscholen en 2 scholen voor speciaal basisonderwijs (SBO) met elkaar samen, te weten: 7 Nutsscholen, 9 Montessorischolen, 4 scholen van twee schoolverenigingen, 2 Hindoescholen, 2 Islamitische scholen, 2 Vrije Scholen en 1 Evangelische school. Met elkaar vertegenwoordigen deze scholen in totaal 10 denominaties. De International School of The Hague (ISH) en de European School of The Hague (ESH) zijn in dit zorgplan, hoewel zij onder hetzelfde BRIN-nummer vallen als de Eerste Nederlandse Montessorischool, aangemerkt als zelfstandige school. Op 1 augustus 2012 kreeg het samenwerkingsverband voor de achtste keer in tien jaar uitbreiding door de komst van de European School of The Hague (ESH). Deze school is gesticht door de Stichting Het Rijnlands Lyceum en valt daarmee onder hetzelfde bevoegd gezag als de ISH en de ENMS. Van de twee speciale basisscholen participeert SBO De Haagse Beek eveneens in WSNS samenwerkingsverband 3503 en daarmee is deze school een gedeelde SBO voorziening. Voor de verrekening van het grensverkeer met dit verband is dit van belang aangezien deze school voor een deel door het samenwerkingsverband in stand gehouden worden vanwege de rechtstreekse toedeling van middelen (2%) door OCW/DUO.
2.1.1
Partners In WSNS 3504 wordt samengewerkt door de volgende 16 schoolbesturen:
Islamitische Stichting Nederland voor onderwijs en opvoeding te Den Haag; Montessorivereniging Vreugd en Rust te Den Haag; Stichting Haagsche Schoolvereeniging te Den Haag; Schoolvereniging Wolters te Den Haag; Stichting Hindoe Onderwijs te Den Haag; Stichting Lucas Onderwijs te Den Haag; Stichting Haagse Nutsscholen te Den Haag; Stichting Montessori Onderwijs Zuid-Holland te Zoetermeer; Stichting Islamitisch Onderwijs IQRA te Den Haag; Stichting De Vrije School te Den Haag; Stichting Het Rijnlands Lyceum te Wassenaar; Stichting De Haagse Scholen, te Den Haag; Stichting voor Evangelische Scholen te Amsterdam; Vereniging Algemeen Hindoe Onderwijs Nederland te Den Haag; Vereniging Montessorischool Waalsdorp te Den Haag; Vereniging De Vrije School Wonnebald.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
8
2.1.2
Dotatie uit het vermogen voor de begroting 2013-2014 Het bestuur heeft met de invoering van de lumpsum financiering gekozen voor het voeren van een solide financieel beleid. Het geeft zich er rekenschap van dat veel van de aangesloten besturen eenpitters zijn en dat deze besturen op zich al kwetsbaarder zijn dan grote schoolbesturen die de risico‟s beter kunnen spreiden. Het bestuur van Federatie WSNS3504 draagt daarmee een grote verantwoordelijkheid omdat eventuele tekorten van het samenwerkingsverband ten laste zouden komen van de aangesloten besturen. Het laat zich aanzien dat het negatieve saldo van het grensverkeer bij ongewijzigd beleid alleen nog maar zal toenemen. Een gezonde financiële buffer is daarom noodzakelijk. De afgelopen jaren is het vermogen van Federatie WSNS3504 echter fors gegroeid. Het bestuur streeft naar consolidering van het vermogen en heeft besloten het gemiddeld resultaat over de vier voorgaande kalenderjaren toe te voegen aan het zorgbudget voor extra zorg in het samenwerkingsverband. Hierdoor zal het vermogen niet langer fors toenemen. Het gemiddeld resultaat over de jaren 2009 t/m 2012 wordt geraamd op een bedrag van € 175.000. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de begroting 2013-2014.
Voorlezen bij Schoolvereniging Wolters (2005)
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
9
2.1.3 Kengetallen van het samenwerkingsverband In het samenwerkingsverband werken 29 basisscholen samen met 2 scholen voor speciaal basisonderwijs. De samenstelling van het verband met ongewogen leerlingenaantallen en exclusief 3% opslag (teldatum 1/10/2012) luidt: Basisscholen: 04EN Montessorischool Houtwijk 04NS Christelijke Montessorischool 04SR Montessorischool Nieuw Vreugd en Rust 05HC Montessorischool John F. Kennedy 05VV Schoolvereniging Wolters 05VW Basisschool Haagsche Schoolvereeniging 05VX Eerste Nederlandse Montessorischool 05VX International School of The Hague 05VX European School of The Hague 05VY Montessorischool Waalsdorp 05WB De Vrije School Den Haag 07CQ Nutsschool Nutshage 14DG Willemsparkschool 14DG Het Open Venster 17JE Montessorischool Valkenbos 18AR Maria Montessorischool 19SG Nutsschool Morgenstond 19TM Nutsschool M.M. Boldingh 19UJ Nutsschool Laan van Poot 19VA Nutsschool Bezuidenhout 19VL Nutsschool Zorgvliet 19VU Nutsschool Woonstede 22MH Shri Vishnuschool 23GV Islamitische basisschool Yunus Emre 24RU Basisschool Wonnebald 25GH Algemene Hindoeschool 26PZ Montessorischool Leidschenveen 27PC Islamitische basisschool Al-Qoeba 30AN EBS Tamar Totaal basisscholen
208 296 397 228 454 625 277 489 109 300 423 215 196 23 258 479 161 244 255 243 232 187 493 478 193 490 458 164 91 8.666
Speciale basisscholen: 00WO Instituut Voor Individueel Onderwijs 00WO Lighthouse Special Needs 20JF De Haagse Beek
37 17 37 (totaal 85)
Totaal speciale basisscholen
91
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
10
2.1.4
Berekening omvang SBO De Haagse Beek SBO De Haagse Beek participeert behalve in WSNS 3504 ook in WSNS 3503. Dit betekent dat niet het gehele aantal leerlingen van deze school moet worden toegerekend aan het samenwerkingsverband. Een correctie op het leerlingenaantal is nodig omdat anders de leerlingen van De Haagse Beek dubbel geteld zouden worden. Het is van belang de getalsverhoudingen tussen de verbanden jaarlijks vast te stellen aangezien dit de grondslag is voor alle berekeningen. Om de omvang van De Haagse Beek voor het samenwerkingsverband te bepalen wordt gekeken naar het totaal aantal leerlingen van de basisscholen van de beide verbanden waarin de school participeert. In dezelfde verhouding worden de leerlingen van de school toegerekend aan de samenwerkingsverbanden.
Berekening omvang bao swv 3504 8666 8666 ------------------------------------- = ----------------- = --------- = 0,4388 bao swv 3503 + bao swv 3504 11085 + 8666 19751 Uit deze berekening volgt dat 44% van de populatie van De Haagse Beek (85 leerlingen) wordt toegerekend aan het samenwerkingsverband, ofwel 37 leerlingen.
2.1.5
Overeenkomst met WSNS samenwerkingsverband 3503 De berekening van de door CFI aan het samenwerkingsverband toe te rekenen aantal leerlingen van De Haagse Beek is vermeld in de vorige paragraaf. Complicerende factor hierbij is echter dat de oorspronkelijk aan het samenwerkingsverband deelnemende openbare Valentijnschool op 1 augustus 1998 is gefuseerd met de niet aan het samenwerkingsverband deelnemende openbare Dr. Van Voorthuijsenschool. Met het bestuur van het openbaar onderwijs is overeengekomen dat de nadelige gevolgen van deze fusie voor het deelnamepercentage van het samenwerkingsverband onderling worden verrekend en afgerekend als ware het grensverkeer. De afspraken hierover zijn formeel vastgelegd in een overeenkomst. Genoemde overeenkomst kende echter een zodanig ingewikkelde berekeningssystematiek dat partijen in 2005 zijn overeengekomen deze te vervangen door de afspraak dat samenwerkingsverband 3503 jaarlijks 15 leerlingplaatsen inkoopt bij samenwerkingsverband 3504. In de praktijk kwam de genoemde ingewikkelde berekening de laatste jaren ook steeds uit op dit aantal.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
11
2.2 2.2.1
Structuur Bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van het beleid van de algemene vergadering. Tevens verricht het bestuur, met inachtneming van de statuten, alle taken die voor de dagelijkse voortgang van de activiteiten van de federatie noodzakelijk zijn. Samenstelling van het bestuur op 1 januari 2013: dhr. H.C. Wagner (vml. voorzitter Montessorivereniging Vreugd en Rust) voorzitter dhr. W. Grijze (bestuurder stichting Haagsche Schoolvereeniging) secretaris dhr. G.J.J. Rolsma (bestuursmanager Stichting Hindoe Onderwijs) penningmeester dhr. W. Strelitski (orthopedagoog) lid
2.2.2
Coördinatie De coördinator geeft leiding aan het werkoverleg en is tevens adviseur van het bestuur en de algemene vergadering. De coördinator is budgethouder van de centrale dienst en als zodanig belast met het afhandelen van rekeningen en declaraties. Hij stelt het zorgplan, de jaarplanning, het financieel jaarverslag en de jaarlijkse begroting op, voert het secretariaat van het samenwerkingsverband en is verantwoordelijk voor de coördinatie en de procesbewaking van de bovenschoolse activiteiten van het samenwerkingsverband. De coördinator is tevens lid van de PCL Haaglanden. In het schooljaar 2013-2014 berust de coördinatie bij de heer N. Kamphuis.
Haagsche Schoolvereeniging (2002) Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
12
2.2.3
Werkoverleg In het samenwerkingsverband functioneert een werkoverleg onder voorzitterschap van de coördinator waaraan vertegenwoordigers van de scholen deelnemen. Het werkoverleg is belast met het doen van voorstellen voor zorginhoudelijke activiteiten die worden opgenomen in het concept zorgplan en draagt zorg voor de uitvoering van de zorginhoudelijke activiteiten van het zorgplan. Samenstelling van het werkoverleg op 1 januari 2013: dhr. N. Kamphuis (voorzitter), coördinator mw. S. Bosch, directeur van Nutsschool Zorgvliet (dhr. R. Schroot wnd.) mw. E. Wagner, IB-er van Montessorischool Leidschenveen dhr. J. de Koning, directeur van De Haagse Beek (SBO) mw. R.E. Rubberg, directeur van het IVIO (SBO) dhr. J. Schuurman, directeur Pastoor van Arsschool (SBO) mw. E.M.G. Wijers, voorzitter van de zorgcommissie mw. A. van Rijn, secretaresse In het schooljaar 2013-2014 komt het werkoverleg vijf maal bijeen. De besprekingen vinden plaats op woensdagochtend van 9.15 - 11.15 uur in het Centraal Bureau van de VBS. De vergaderdata zijn 18 september 2013, 27 november 2013, 22 januari 2014, 19 maart 2014 en 4 juni 2014.
2.2.4
Voorlichtingsbijeenkomst besturen en medezeggenschapsraden Een maal per jaar organiseert het samenwerkingsverband een gemeenschappelijke bijeenkomst voor alle besturen, medezeggenschapsraden en directies van het samenwerkingsverband. In deze voorlichtingsbijeenkomst wordt toelichting gegeven op het concept zorgplan van het volgende schooljaar. De voorlichtingsbijeenkomst over het concept zorgplan 2013-2014 vindt plaats op woensdag 20 februari 2013.
2.2.5
Algemene vergadering In de algemene vergadering is elk bestuur van de scholen in het samenwerkingsverband door een afgevaardigde vertegenwoordigd. De algemene vergadering stelt het (financieel) jaarverslag en het zorgplan vast. De algemene vergadering vindt plaats op dinsdag 23 april 2013.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
13
2.3
Strategisch beleid De autonomievergroting van schoolbesturen en de deregulering van het overheidsbeleid betekenen voor schoolbesturen en samenwerkingsverbanden niet alleen een grotere beleidsruimte maar ook een grotere verantwoordelijkheid en grotere financiële risico‟s. Indien er door onverwachte ontwikkelingen tekorten bij een samenwerkingsverband zouden ontstaan, bijvoorbeeld door plotseling fors toegenomen grensverkeer, dan dienen de aangesloten besturen de tekorten aan te zuiveren. Het bestuur van het samenwerkingsverband stelt zich op het standpunt dat de aangesloten besturen en scholen erop mogen vertrouwen dat een situatie als hierboven geschetst zich nooit zal voordoen en kiest daarom voor een solide financieel beleid. Het beleid is er dan ook op gericht over een dusdanige financiële buffer te beschikken dat ook omvangrijke tegenvallers kunnen worden opgevangen.
2.3.1
Weer Samen Naar School - monitor De Haagse structuur met zuilair gevormde samenwerkingsverbanden betekent, zeker in een grote stad, dat er een grotere kans op grensverkeer bestaat dan wanneer de samenwerkingsverbanden geografisch zijn ingericht. In paragraaf 2.3.6 wordt de omvang van de financiële risico‟s beschreven. De cijfers illustreren het belang van een nauwkeurige registratie van het grensverkeer. In het najaar van 1998 hebben de besturen van de Haagse samenwerkingsverbanden zich uitgesproken voor een gemeenschappelijke en centrale registratie. In het voorjaar van 1999 is op initiatief van samenwerkingsverband 3504 een WSNSmonitor ontwikkeld die de verwijzingen van de Haagse basisscholen registreert en de centrale wachtlijst bijhoudt. De monitor is sinds juli 1999 operationeel en wordt eveneens gebruikt als instrument voor een accurate en actuele registratie van de wettelijke overdrachtsverplichtingen van de WSNS samenwerkingsverbanden in de regio. Bovendien levert de monitor belangrijke managementinformatie, die o.a. van belang is voor het bereiken van een betere geografische spreiding van het speciaal basisonderwijs over de stad. De kosten van de monitor worden gelijkelijk gedragen door de zeven WSNS samenwerkingsverbanden in de regio Haaglanden naar rato van het aantal basisschoolleerlingen.
2.3.2
Solidariteitsbeginsel Het aantal verwijzingen van het basisonderwijs naar het speciaal onderwijs kan sterk fluctueren. Een school die enkele jaren achtereen geen enkele leerling naar het speciaal onderwijs verwees, kan plotseling geconfronteerd worden met meerdere kinderen die zelfs met de beste zorg niet in het basisonderwijs kunnen worden gehouden. Uitgangspunt is dat de partners in het samenwerkingsverband een collectieve verantwoordelijkheid hebben voor alle zorgleerlingen in het verband. In de discussie over de hoogte waarop de drempel voor solidariteit moet worden gesteld hebben verschillende gegevens een rol gespeeld. De rechtstreekse bekostiging van DUO (voorheen CFI) aan de speciale basisscholen bedraagt 2%. Het deelnamepercentage aan het speciaal onderwijs ligt met 1,10 onder dit niveau. Hierbij moet worden opgemerkt dat er op de twee sbo‟s ook kinderen zitten die afkomstig zijn van basisscholen uit andere
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
14
verbanden, uit het speciaal onderwijs, medisch kinderdagverblijven of van verhuizingen van buiten de gemeente. Het verwijzingspercentage van de basisscholen in het verband bedraagt 1,24%. Een belangrijk gegeven is ook het deelnamepercentage van de andere samenwerkingsverbanden in de regio Haaglanden, dat gemiddeld hoger ligt dan in WSNS3504. Hoewel daar formeel geen verplichting toe bestaat, achten de besturen het wenselijk daarmee rekening te houden in het beleid. Ook de grootstedelijke problematiek vormt hiervoor een argument. Met inachtneming van het bovenstaande hanteert het samenwerkingsverband het volgende solidariteitsbeginsel. De kosten van verwijzingen tot een niveau van 3% per individuele basisschool, gemeten over de laatste vier jaren, komen ten laste van het samenwerkingsverband. Verwijzingen boven het percentage van 3% komen ten laste van het bestuur van de verwijzende school. Een bestuur dat meerdere scholen beheert wordt ontslagen van deze verplichting als het deel boven de 3% kan worden gecompenseerd met een andere school onder haar bevoegd gezag. Aangezien de situatie per schoolbestuur kan verschillen wordt in overleg tussen het bestuur van het samenwerkingsverband en het schoolbestuur afgesproken op welke wijze invulling wordt gegeven aan de compensatie.
Plezier in het werk op de Algemene Hindoeschool (2008)
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
15
2.3.3 Grensverkeer Voor leerlingen die het basisonderwijs verruilen voor een speciale basisschool (sbo) in een ander samenwerkingsverband, moet voor de gehele duur van het verblijf in het sbo formatie worden overgedragen aan de betreffende sbo, het zgn. grensverkeer. Indien de leerling de sbo voortijdig verlaat vervalt de overdrachtsverplichting. Gemiddeld bedraagt de verblijfsduur in het speciaal basisonderwijs vier jaar. De kosten van grensverkeer zijn aanzienlijk. In het schooljaar 2012-2013 bedroegen deze voor de basisformatie € 2.802 en voor zorgformatie € 4.005. Per leerling die in de periode 1 augustus t/m 1 oktober naar een sbo van een ander samenwerkingsverband vertrok moest over het afgelopen schooljaar dus € 4.005 worden betaald en per leerling vanaf 2 oktober tot het einde van het schooljaar zelfs € 6.808. Over het schooljaar 2011-2012 werd tussen de samenwerkingsverbanden in de Haagse regio in totaal € 1.600.000 aan grensverkeer verrekend. WSNS 3504 heeft sinds jaar en dag een negatief saldo van het grensverkeer. Het uitgaande grensverkeer van het samenwerkingsverband is het afgelopen jaar toegenomen. In januari 2013 zaten er van ons verband 97 kinderen in het speciaal basisonderwijs waarvan 65 in andere samenwerkingsverbanden, ofwel 64% van de kinderen is grensverkeer. In totaal beloopt het saldo van in- en uitgaand grensverkeer nu € 144.000 negatief (januari 2013) ofwel 12% van het totale zorgbudget. Opvallend is dat de lasten voor grensverkeer bij enkele basisscholen hoger zijn dan de toegekende formatie voor interne begeleiding (zie 5.4). Hoewel grensverkeer vanwege de bereikbaarheid van sbo‟s of vanwege de vrije schoolkeuze van ouders niet altijd is te voorkomen, wil het bestuur van het samenwerkingsverband de scholen er op wijzen dat het effect van grensverkeer is dat er werkgelegenheid in het samenwerkingsverband verloren gaat.
2.3.4
Doelen voor de kwaliteitsverbetering van de zorgvoorzieningen Het samenwerkingsverband beoogt het bieden van kwalitatief goede zorg aan alle leerlingen in het samenwerkingsverband. Concrete doelen voor het schooljaar 2013-2014 zijn:
Het bewaken van de kwaliteit van de interne begeleidingsstructuur Het verder versterken van de ambulante begeleidingsstructuur Het verhogen van de deskundigheid van zorgfunctionarissen
Voor het schooljaar 2013-2014 blijft de bekostiging van de interne begeleiding vanuit het samenwerkingsverband op het zelfde niveau. Het bedrag per leerling blijft € 40. Ook het basisbedrag per school wordt niet gewijzigd en blijft € 7.000.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
16
2.4
Resultaten van het tot nu toe gevoerde beleid Het samenwerkingsverband zit met een deelnamepercentage van 1,04 van het speciaal onderwijs ruim onder het stedelijk gemiddelde van de regio Haaglanden (2,34%). Het aantal leerlingen in het basisonderwijs in het samenwerkingsverband steeg de afgelopen vijf jaar met 702 leerlingen, hetgeen neerkomt op een stijging van 8,8%. Het speciaal basisonderwijs verminderde met 49 leerlingen, ofwel een daling van 35,0%. swv 3504
2.4.1
1-10-08
1-10-09
1-10-10
1-10-11
1-11-12
scholen bao leerlingen bao scholen sbo leerlingen sbo scholen swv leerlingen swv deelnamepercentage sbo
27 7.964 3 140 30 8.104 1,73
27 8.115 3 131 30 8.246 1,59
27 8.286 2 100 29 8.386 1,16
27 8.421 2 102 29 8.523 1,20
29 8.666 2 91 31 8.757 1,04
leerlingen 3504 in sbo verwijzingspercentage bao
98 1,21
112 1,36
93 1,19
106 1,24
97 1,11
Deelnamepercentage Op de teldatum 1 oktober 2012 telden de basisscholen in het samenwerkingsverband 8.666 leerlingen. De twee speciale basisscholen hadden samen 91 leerlingen. In totaal telde het verband 8.757 leerlingen. De deelname aan het speciaal basisonderwijs bedroeg derhalve 1,04 procent. Het deelnamepercentage is in de afgelopen jaren fors gedaald. In deze vermindering spelen twee factoren een rol. Enerzijds vanwege het uittreden van de Pastoor van Arsschool uit het samenwerkingsverband en anderzijds was er een aanmerkelijke groei van het aantal basisschoolleerlingen door de komst van zeven nieuwe basisscholen sinds 2002. Deelnamepercentage SBO lln toegerekend aan 3504 Totaal leerlingen 3504 Deelnamepercentage
2008
2009
2010
2011
2012
140 8.104 1,73
131 8.240 1,59
100 8.386 1,19
102 8.523 1,20
91 8.757 1,04
* Peildatum 1 oktober
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
17
2.4.2
Verwijzingspercentage Het verwijzingspercentage is het feitelijk aantal leerlingen op een SBO binnen of buiten het samenwerkingsverband dat afkomstig is van de basisscholen van WSNS3504. Verwijzingspercentage
2008
2009
2010
2011
2012
SBO leerlingen uit 3504 Totaal leerlingen 3504 Verwijzingspercentage
98 8.104 1,21
112 8.246 1,36
100 8.386 1,19
103 8.523 1,21
97 8.666 1,14
* Peildatum 1 oktober
Uit bovenstaande overzichten blijkt dat het feitelijk aantal SBO leerlingen dat afkomstig is uit WSNS3504 ongeveer gelijk is aan het aantal leerlingen dat wordt toegerekend aan het samenwerkingsverband.
2.4.3
Opvang van verwezen leerlingen In de afgelopen vijf jaar is het aantal verwezen leerlingen dat wordt opgevangen door de eigen SBO scholen verminderd. Een van de belangrijkste oorzaken lijkt de wijziging in de gemeentelijke verordening leerlingenvervoer te zijn waardoor minder kinderen in aanmerking komen voor vervoer. Opvang leerlingen uit 3504
2008
2009
2010
2011
2012
Instituut Voor Individueel Onderwijs Pastoor van Arsschool De Haagse Beek Tobiasschool
14
16
14
12
11
26 1
25 8
17
21
21
Totaal
41
49
31
33
32
98 41,8
112 43,7
93 33,3
106 31,1
97 33,0
Totaal SBO leerlingen 3504 % opvang in eigen SBO * Peildatum 1 oktober
Nutsschool Laan van Poot (2007)
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
18
2.4.4 Leerlingenpopulatie van de SBO’s Bij het IVIO is meer dan een kwart van het aantal leerlingen afkomstig uit WSNS3504. De populatie van De Haagse Beek bestaat voor 57 procent uit leerlingen die afkomstig zijn van basisscholen uit WSNS3504. Leerlingenpopulatie per SBO
2008
2009
2010
2011
2012
Instituut Voor Individueel Onderwijs Leerlingen uit 3504 Totaal leerlingen % leerlingen uit 3504
14 71 19,7
16 71 22,5
14 59 23,7
12 61 19,7
11 40 19,7
Tobiasschool Leerlingen uit 3504 Totaal leerlingen % leerlingen uit 3504
1 23 4,3
8 16 50,0
26 46 56,5
25 44 56,8
17 41 41,4
21 41 51,2
21 37 56,7
De Haagse Beek Leerlingen uit 3504 Totaal leerlingen toegerekend aan 3504 % leerlingen uit 3504 * Peildatum 1 oktober
2.4.5
Terugplaatsing van speciaal basisonderwijs naar basisonderwijs In de periode 1 oktober 2011 tot 1 oktober 2012 werden geen leerlingen teruggeplaatst naar het basisonderwijs.
Zomerfeest op de John F. Kennedyschool (2006) Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
19
Hoofdstuk 3 3.1
De zorgstructuur van het samenwerkingsverband
Zorg in de basisscholen In de basisscholen wordt zorg geboden aan alle leerlingen. Het aanbieden van goed onderwijs betekent dat er niet alleen aandacht wordt besteed aan de goede leerlingen maar ook dat wordt gesignaleerd welke kinderen belemmeringen ondervinden bij het verwerven van basisvaardigheden en bij hun persoonlijke ontwikkeling. De basisschool zal bij deze leerlingen nader analyseren wat de aard van de gesignaleerde belemmeringen is. De leraren observeren en registreren op systematische wijze de vorderingen van de kinderen en stellen het onderwijsleerproces bij. Afspraken over zorgvuldige dossiervorming zijn daarbij noodzakelijk. Aan kinderen die belemmeringen ondervinden wordt extra hulp geboden. De extra hulp kan gegeven worden door de groepsleraren, taakleraren, remedial teacher en/of leerlingbegeleiders die in de school zelf zijn aangesteld. Elke school beschikt over een interne procedure voor signalering, diagnostisering, probleemstelling en afspraken. Systematische beoordeling van de doelmatigheid van de geboden hulp is essentieel. Indien de aanpak niet tot de gewenste resultaten leidt, komt het probleem van het kind bij de leerlingbespreking aan de orde en wordt verdere ondersteuning voor diagnose en begeleiding van het kind ingeroepen. De ouders moeten hiertoe toestemming geven.
3.2
Zorg in het samenwerkingsverband Het samenwerkingsverband beschikt over één loket waar de basisscholen (en ouders/verzorgers) met alle hulpvragen terecht kunnen. Of het nu gaat om een algemeen handelingsadvies, inschakeling van een preventieve ambulante begeleider of een aanmelding voor de zorgcommissie. Voor alle zorgvragen in het samenwerkingsverband kunt u terecht bij de voorzitter van de externe zorgcommissie: Telefoon:
06 – 15 05 68 08 (Evelyne Wijers)
Eerste Nederlandse Montessorischool (2006)
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
20
3.2.1 Interne begeleiding Op alle basisscholen van het samenwerkingsverband functioneren intern begeleiders. Over het algemeen betreft het leerkrachten met een speciale taak. Het coördinerende werk van de IB-er betreft de coördinatie van de interne hulp aan zorgleerlingen, de leerlingbesprekingen, de interne zorgcommissie, de hulpverlening aan zorgleerlingen, de organisatie van de toetsafname en de werkzaamheden van de remedial teacher. Verder houdt de IB-er zich bezig met het begeleiden van ouders van zorgleerlingen en het begeleiden van leerkrachten op het gebied van didactiek en klassenmanagement. Ten slotte onderhoudt de IB-er het contact met de ambulant begeleider en met externe instanties. Deze beschrijving van werkzaamheden is echter niet uitputtend.
3.2.1.1 Overzicht van intern begeleiders Nutsscholen: Nutsschool Bezuidenhout Nutsschool M.M. Boldingh Nutsschool Laan van Poot Nutsschool Morgenstond Nutsschool Nutshage Nutsschool Woonstede Nutsschool Zorgvliet
dhr. J. Ploeg mw. M. Verschuur dhr. R. Schroot mw. S. Winkel / mw. M. Verschuur mw. E. Birza mw. A. Meijboom dhr. R. Schroot
Montessorischolen: Christelijke Montessorischool mw. L. Bron Eerste Nederlandse Montessorischool mw. W. van der Laan Maria Montessorischool mw. A. van Tartwijk MS Houtwijk mw. I. Schoeman MS John F. Kennedy mw. Y. van der Wansem MS Leidschenveen mw. E. Wagner MS Nieuw Vreugd en Rust mw. H. Booij MS Valkenbos mw. S. Kramp MS Waalsdorp mw. M. Zegers Overige scholen: Al Qoeba Algemene Hindoeschool De Vrije School EBS Tamar Haagsche Schoolvereeniging International School of The Hague Willemsparkschool Schoolvereniging Wolters Shri Vishnuschool Vrije School Wonnebald Yunus Emre
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
mw. Z. Ozyilmaz mw. S. Algoe mw. M. Terlouw mw. A. Mensink mw. P. Burghouwt en mw. W. Kletzkine mw. E. van Bentem mw. E. Mak van Waay mw. H. Ramdhiansing en mw. G. Jibodh mw. Y. Bakker mw. A. Muradin
21
3.2.2
Ambulante begeleiding In het samenwerkingsverband functioneren ambulante begeleiders. Deze deskundige leerkrachten van de speciale basisscholen bezoeken de basisscholen en bespreken welke aanvullende diagnostiek noodzakelijk wordt geacht. De ambulante begeleider verzamelt en bespreekt deze aanvullende gegevens, komt tot een vernieuwde (verdiepte) probleemstelling en maakt afspraken en voorstellen die met ouders en kind in de vorm van een adviesgesprek worden besproken. De adviezen van de externe deskundigen worden door de basisschool operationeel gemaakt in een handelingsplan. De ambulante begeleider zorgt verder voor duidelijke werkafspraken en legt contacten om zo nodig andere disciplines in te schakelen als de begeleidingsdiensten, jeugdhulpverlening en jeugdgezondheidszorg. Uitvoerende taken: deelnemen aan de bespreking van de interne zorgcommissies uitvoeren van pedagogisch-didactisch onderzoek observeren van leerlingen en groepen het actief deelnemen aan de externe zorgcommissie: voorbereiden analyseren en samenvatten deelnemen bespreking opstellen gezamenlijk advies eventueel opstellen zorgadvies Begeleidende taken: geven van adviezen m.b.t. de handelingsgerichte diagnostiek van de besproken kinderen in de interne zorgcommissie bespreken van resultaten van onderzoek / observatie, advisering m.b.t. vervolgtraject met school en ouders adviseren bij opstellen van een handelingsplan
3.2.2.1 Overzicht van ambulant begeleiders De ambulante begeleiders van het samenwerkingsverband zijn: mw. L. Bekking (HCO) international special needs mw. I. Berens (De Haagse Beek) algemene AB mw. J. Brunnekreeft (IVIO) algemene AB dhr. W. van Gerven (De Haagse Beek) algemene AB mw. P. Jansen (De Haagse Beek) algemene SVIB mw. E. de Lange (IVIO) regulier en dyscalculie dhr. D. Segijn (De Haagse Beek) algemene AB mw. C.L.E. Smit (De Haagse Beek) algemene AB dhr. T. Smits (ABZHW) (speciaal voor ICT) ICT mw. D.C.M. Timmers (Pastoor van Arsschool) algemene AB mw. A. de Vries (IVIO) algemene AB dhr. W.J. Wegerif (Pastoor van Arsschool) algemene AB mw. E.M.G. Wijers (WSNS3504) algemene AB In het schooljaar 2013-2014 is per basisschool een dagdeel per week ambulante begeleiding beschikbaar. In overleg met de basisscholen zal een rooster worden Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
22
opgesteld. Daarbij is het bieden van maatwerk en het flexibel omgaan met beschikbare tijd het uitgangspunt. Een dagdeel per school per week is immers een gemiddelde. Het kan voorkomen dat op een school of in een bepaalde periode meer behoefte bestaat aan ambulante begeleiding. Dit kan in overleg worden gecompenseerd met andere scholen of een andere periode. Verdeling: Montessorischool Houtwijk Christelijke Montessorischool Montessorischool Nw Vreugd en Rust Montessorischool John F. Kennedy Schoolvereniging Wolters Haagsche Schoolvereeniging Eerste Nederlandse Montessorischool International School of The Hague European School of The Hague Montessorischool Waalsdorp De Vrije School Nutsschool Nutshage Willemsparkschool Montessorischool Valkenbos Maria Montessorischool Nutsschool Morgenstond Nutsschool M.M. Boldingh Nutsschool Laan van Poot Nutsschool Bezuidenhout Nutsschool Zorgvliet Nutsschool Woonstede Shri Vishnuschool Yunus Emre Vrije School Wonnebald Algemene Hindoeschool Montessorischool Leidschenveen Al-Qoeba EBS Tamar
dhr. D. Segijn mw. I. Berens mw. E.M.G. Wijers mw. P. Jansen mw. I. Berens mw. J. Brunnekreeft mw. E. de Lange mw. L. Bekking mw. L. Bekking dhr. W. van Gerven mw. E. de Lange mw. D.C.M. Timmers mw. J. Brunnekreeft dhr. W. van Gerven mw. C.L.E. Smit mw. C.L.E. Smit mw. E.M.G. Wijers dhr. W.J. Wegerif mw. E.M.G. Wijers mw. E.M.G. Wijers mw. I. Berens mw. E.M.G. Wijers dhr. W. van Gerven mw. C.L.E. Smit dhr. W. van Gerven mw. P. Jansen dhr. W. van Gerven mw. E. de Lange
Naast de reguliere ambulante begeleiding wordt ingespeeld op de specifieke hulpvraag van de basisscholen. Daarom hebben enkele ambulante begeleiders zich op verzoek van het samenwerkingsverband nageschoold en wordt thans speciale ambulante begeleiding geboden op het gebied van:
Het zeer jonge kind (ZJK) School Video Interactie Begeleiding International Special Needs
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
23
3.3
De speciale school voor basisonderwijs (SBO) Er zijn twee speciale scholen voor basisonderwijs (SBO´s) die deel uitmaken van samenwerkingsverband 3504:
De Haagse Beek Instituut voor Individueel Onderwijs
De SBO´s komen in beeld op het moment dat een externe zorgcommissie vaststelt dat een zorgleerling het meeste baat heeft bij plaatsing op een SBO omdat de leerling in het reguliere basisonderwijs niet adequaat geholpen kan worden en niet in aanmerking komt voor plaatsing in het zeer speciaal onderwijs (REC-scholen). Indien de PCL na formele toetsing van de verwijzing een positieve beschikking afgeeft, is de leerling toelaatbaar op een SBO. Naar verwachting kan een leerling met een beschikking snel worden geplaatst omdat de wachtlijstproblemen momenteel grotendeels zijn opgelost. De leerlingen die een SBO bezoeken, hebben over het algemeen één of meer van de volgende problemen:
ontwikkelingsachterstand of –stoornis sociaal-emotionele problematiek leerachterstand, leerstoornis gedragsproblemen intelligentieproblemen motorische problemen
Anders gezegd: SBO-leerlingen hebben hulpvragen op één of meer van de bovengenoemde gebieden. SBO-leerlingen hebben bij hun aanmelding vaak een negatief zelfbeeld en een negatieve schoolbeleving. Omdat deze kinderen geen problemen hebben die je aan hen kunt afzien, merk en zie je op het eerste gezicht niets aan hen. Pas als je met hen gaat werken, krijg je in de gaten dat er problemen zijn. De omgeving, thuis en op school, heeft vaak niet door dat er wat aan de hand is. Het gevolg kan zijn dat deze kinderen chronisch overvraagd worden en daar ongelukkig van worden. De SBO´s werken aan een prettige schoolbeleving voor hun leerlingen en trachten de eerder genoemde problemen op te lossen. Als problemen niet kunnen worden opgelost, wordt de leerlingen geleerd hoe met die problemen om te gaan. Op de SBO´s zitten de leerlingen in kleinere groepen, in een veilig maar uitdagend schoolklimaat en wordt gezorgd voor een deskundige orthopedagogische, orthodidactische en planmatige aanpak. Er wordt in groepen maar ook individueel gewerkt, zoveel mogelijk maatwerk! Er wordt in verhouding veel aandacht besteed aan de zogenaamde instrumentele vakken: lezen, taal, rekenen, de vakken die de leerlingen in het latere leven hard nodig hebben. Tevens wordt er veel aandacht besteed aan zaken als: omgaan met problemen, sociale vaardigheden, faalangst, emoties en zelfkennis. De kerndoelen van het reguliere basisonderwijs worden ook binnen de SBO´s als uitgangspunt gehanteerd. Uit de uitstroomgegevens blijkt dat verreweg de meeste SBO-leerlingen op het VMBO en de praktijkschool terechtkomen. Hoewel er vaak vooraf bij ouders en soms ook leerkrachten vooroordelen zijn m.b.t. speciaal basisonderwijs, ervaren de leerlingen het meestal als een feest als ze eenmaal geplaatst zijn. Er worden eisen aan hen gesteld waaraan ze kunnen voldoen, ze hebben veel minder faalervaringen, ze zijn binnen de school geen uitzondering meer en er is Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
24
meer tijd en deskundigheid voor hun specifieke probleem. Ze voelen zich er weer bijhoren. Ook voor de ouders is het prettig als ze hun kind zien opbloeien. 3.4
Conferenties en studiedagen 2013-2014 Traditioneel wordt bij de start van het nieuwe schooljaar een studiedag gehouden voor intern begeleiders, ambulant begeleiders en directeuren van WSNS3504. Deze vindt dit jaar plaats op vrijdag 13 september 2013 in Hotel Den Haag-Wassenaar (v/h Bijhorst). Op woensdag 13 november 2013 vindt in de François Vatelschool voor de zevende maal een stedelijke PCL conferentie plaats. De conferentie wordt georganiseerd door zeven WSNS samenwerkingsverbanden in de regio Haaglanden. De conferentie van 2012 mocht zich verheugen in een massale belangstelling. Met ruim 300 deelnemers werd het maximaal toe te laten aantal deelnemers bereikt. Daarom wordt geadviseerd ook dit jaar niet te lang te wachten met de aanmelding. De studiedagen worden nog nader ingevuld in overleg met de werkgroep. De scholen ontvangen hierover tijdig bericht. Twee keer per jaar is er een studieochtend voor alle intern- en ambulant begeleiders van het samenwerkingsverband. Ook belangstellende directeuren zijn hierbij van harte welkom. Dit AB/IB-overleg wordt georganiseerd door de beide SBO-scholen van WSNS3504. Op donderdag 6 februari 2014 is de eerste bijeenkomst bij SBO De Haagse Beek. De tweede bijeenkomst is op donderdag 22 mei 2014 bij het IVIO.
3.5
Verschillen in begaafdheid Het samenwerkingsverband heeft in de loop der jaren veel aandacht besteed aan het omgaan met verschillen in begaafdheid. Zo werden in de jaren 2000 en 2001 meerdere studiedagen rond dit thema georganiseerd. Voor meer informatie over verschillen in begaafdheid wordt verwezen naar de website http://www.wsns3504.nl onder de rubriek “zorgprocedures”.
Bellen blazen bij Lighthouse (2008) Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
25
3.6 Schoolmaatschappelijk werk: Vanaf 2005 heeft het ministerie van OCenW voor twee jaar middelen ter beschikking gesteld voor versterking van het schoolmaatschappelijk werk in het primair onderwijs in het kader van veiligheid en opvang van risicoleerlingen. Deze impulsregeling schoolmaatschappelijk werk is vanaf het schooljaar 2007-2008 structureel geworden. De wijze waarop de middelen worden ingezet verschilt per school. De geoormerkte middelen worden als volgt verdeeld:
Alle basisscholen ontvangen een bedrag van € 2.000 voor de inrichting van schoolmaatschappelijk werk t.b.v. de interne zorgcommissie en het versterken van de zorgstructuur op de school
Het resterende bedrag wordt aangewend voor knelpunten waarbij schoolmaatschappelijk werk op ambulante basis gewenst is. Scholen kunnen hiervoor een aanvraag indienen. Toetsing van de aanvragen vindt plaats in de werkgroep van het samenwerkingsverband.
Wielerwedstrijd op het schoolplein van Al-Qoeba (2003)
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
26
3.7
Ondersteuning ICT en zorg Binnen het samenwerkingsverband zijn de meeste scholen afgelopen schooljaar overgestapt op het gebruik van een webbased administratiepakket en leerlingvolgsysteem. Hierbij is ESIS binnen de scholen van het samenwerkingsverband het meest in gebruik, daarnaast Parnasys, CITO LOVS en ontwikkelingsvolgsystemen als OVM van Dick Memelink, en de digitale versie van het Montessori Kind Volgsysteem van Els Westra. Gezien het gebruik binnen de scholen zijn de meeste ondersteuningsvragen gericht op de vernieuwde module van het leerlingvolgsysteem binnen ESIS. Deze module ESIS-B is voor veel scholen een impuls om binnen het leerlingvolgsysteem de zorgstructuur nader vorm te geven, hetgeen vanuit het samenwerkingsverband ondersteund kan worden en waarbij een aantal bijeenkomsten gepland zullen gaan worden waaraan scholen uit het samenwerkingsverband kunnen deelnemen. Data en inhoud zullen per e-mail en de website worden gecommuniceerd. Ook voor het volgen van sociaal emotionele ontwikkeling wordt binnen of naast het leerlingvolgsysteem gebruik gemaakt van aansluitende programma‟s. Hierbij wordt op het ogenblik met name het gebruik van SCOL (Sociaal Competentie Observatielijst) ondersteund. Naast de inzet van het leerlingvolgsysteem is vanuit de scholen ook vraag naar de inzet van programma‟s binnen de zorg. Vanuit het samenwerkingsverband is gestart met een pilot om het implementatietraject bij het team te ondersteunen bij het gebruik van “Maatwerk” en het werken met handelingssuggesties. Ook voor andere, remediërende, pakketten zal op basis van het gebruik en de vragen uit de scholen een aanbod worden gedaan. Via de website van het samenwerkingsverband ( www.wsns3504.nl ) is alle informatie te vinden over de organisatie, procedures en actualiteit en biedt tevens de scholen de mogelijkheid om de meest actuele formulieren die nodig zijn voor de externe zorgcommissie te downloaden en digitaal in te vullen. De website zal, mede gezien de groei van het samenwerkingsverband, een wijziging ondergaan. Hierbij zal ook de informatie over de aangesloten scholen danig op de schop worden genomen. Daarnaast zal voor alle “interne” informatie worden gekeken naar de mogelijkheden van de inzet van een SharePoint omgeving voor een intranet WSNS 3504. Voor het samenwerkingsverband in het algemeen en de externe zorgcommissie in het bijzonder is de ondersteuning gericht op o.a.: wijzigingen van digitale formulieren, ontwikkelingen binnen het glasvezelnetwerk, website, conferentie/studiedagen, zorgplan, etc..
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
27
3.8
De externe zorgcommissie
3.8.1
Doelstelling van de externe zorgcommissie De externe zorgcommissie probeert vast te stellen of een zorgleerling nog verantwoord begeleid kan worden binnen het basisonderwijs, dan wel dat aanmelding bij de PCL noodzakelijk is. Indien de externe zorgcommissie tot de conclusie komt dat voortzetting van de begeleiding in het basisonderwijs mogelijk is dan zal de externe zorgcommissie aan de hand van de hulpvragen komen tot handelingsgerichte adviezen. De afzonderlijke disciplines in de externe zorgcommissie kunnen worden ingezet voor diagnostisch onderzoek.
3.8.2
Samenstelling externe zorgcommissie De zorgcommissie bestaat uit de volgende vaste leden: mw. E.M.G. Wijers voorzitter WSNS3504 mw. R.E. Rubberg plv. voorzitter directeur IVIO mw. K. Molenaar lid orthopedagoog (HCO) mw. W. van Vliet lid maatschappelijk werkende (Jeugdformaat) dhr. R. Liem lid schoolarts mw. F. Holper lid gedragswetenschapper (De Loodsboot) mw. P. Spoelstra lid preventief ambulante begeleider (De Loodsboot) mw. A. van Rijn notuliste secretaresse VBS De wisselende samenstelling bestaat uit: interne begeleider en/of directeur van de aanmeldende school groepsleerkracht van de betrokken leerling WSNS-medewerker van de betrokken leerling Afhankelijk van de hulpvraag kunnen ook andere deskundigen worden uitgenodigd, bijvoorbeeld een preventief ambulant begeleider vanuit een SO school, een leerplichtambtenaar, een fysiotherapeut, een logopedist of een netwerkmedewerker (ZJK , NT-2).
3.8.3
Vergaderdata externe zorgcommissie 2013-2014 De besprekingen vinden plaats op woensdagmiddag vanaf 13.00 uur in het gebouw van de Verenigde Bijzondere Scholen (VBS), Bezuidenhoutseweg 251-253 te Den Haag. De vergaderdata staan vermeld op pagina 47.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
28
3.9
De Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) De PCL heeft als wettelijk verplichte taak om te beoordelen of een leerling toelaatbaar is tot het speciaal basisonderwijs. In de regio Haaglanden wordt de PCL gevormd door de coördinatoren van zes samenwerkingsverbanden. Zij worden in hun taak bijgestaan door een secretaris.
3.9.1
Samenstelling Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) De samenstelling van de PCL op 1 augustus 2013 luidt:
Dhr. E. Diederiks coördinator WSNS 3403 Mw. E. Mulder coördinator WSNS 3405 Mw. E. Mulder coördinator WSNS 3501 Dhr. J. de Niet coördinator WSNS 3502 Dhr. T. Kosterink coördinator WSNS 3503 Dhr. N. Kamphuis (voorzitter) coördinator WSNS 3504 Mw. S. Montfoort coördinator WSNS 3505
Het secretariaat berust bij het Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding (HCO). De secretaris van de PCL is mevrouw K. Vos. Het secretariaat van de PCL is bereikbaar onder telefoonnummer 070-4482828
3.9.2
Bijeenkomsten PCL in 2013-2014 De PCL komt, behalve in de zomervakantie, maandelijks bijeen. De besprekingen vinden in de regel plaats op iedere laatste vrijdag van de maand in het gebouw van het HCO. De PCL komt in het schooljaar 2013-2014 twaalf maal bijeen. De vergaderdata staan vermeld op pagina 47.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
29
Hoofdstuk 4
REC en WSNS
Naast de speciale scholen voor basisonderwijs, zijn er scholen voor speciaal onderwijs. Deze scholen zijn voor leerlingen met een handicap, ziekte of stoornis. Met de invoering van de wettelijke regeling leerlinggebonden financiering (1 augustus 2003) kunnen leerlingen met een handicap geïntegreerd in het basisonderwijs geplaatst worden, voorzien van een zogeheten "rugzak". Een aantal jaren geleden is binnen het primair onderwijs de integratietendens al versterkt met het WSNS-beleid. Met de leerlinggebonden financiering is de integratie van leerlingen met een handicap aan de orde. In feite is dit te zien als een logische consequentie van de wettelijke opdracht aan het basisonderwijs om bij zorgleerlingen het onderwijs te richten op individuele begeleiding, die is afgestemd op de behoefte van de leerling (artikel 8, lid 4 WPO). 4.1
Regionale Expertise Centra (REC) Scholen voor speciaal onderwijs zijn onderverdeeld in regio's en ondergebracht in een zogenaamd Regionaal Expertise Centrum (REC). Een REC is een samenwerkingsverband van de scholen voor speciaal en voortgezet onderwijs in een regio. De scholen en dus ook de REC‟s zijn verdeeld in vier clusters: Cluster 1: visueel gehandicapt Cluster 2: auditief en/of communicatief gehandicapt Cluster 3: lichamelijk of verstandelijk gehandicapt Cluster 4: (neuro) psychologische stoornis en/of ernstige gedragsproblemen. Elk REC houdt een onafhankelijke Commissie voor de Indicatiestelling (CVI) in stand. Het REC ondersteunt de ouders bij het indienen van een verzoek om indicatiestelling en bij het vormen van een dossier voor CVI en draagt zorg voor eventueel aanvullend onderzoek, Het REC kan, op verzoek van ouders, ondersteuning bieden bij het zoeken van een school voor speciaal onderwijs of een gewone school met inzet van het rugzakje als de leerling is geïndiceerd. Het REC coördineert tenslotte de inzet van de ambulante begeleiding op de reguliere school. Komt een leerling niet in aanmerking voor speciaal onderwijs, dan betekent dit dat de handicap, ziekte of stoornis niet ernstig genoeg is. Het samenwerkingsverband WSNS is dan verantwoordelijk voor de leerling.
4.2
Het rugzakje De reguliere school kan met middelen uit het rugzakje speciale voorzieningen treffen die nodig zijn voor ondersteuning en begeleiding van de school en de leerling, Een deel van de inhoud van de rugzak moet gebruikt worden voor ambulante begeleiding van de school en de leerling vanuit een school voor speciaal onderwijs, De bedragen in de rugzak worden per handicap vastgesteld. De reguliere school moet in overleg met de ouders en de ambulant begeleider een handelingsplan opstellen.
4.3
Grenzen aan de integratie Een reguliere school is niet verplicht een leerling met leerlinggebonden financiering aan te nemen als zij van mening is dat zij, ondanks de extra middelen uit het rugzakje, niet in staat is het onderwijs voor de leerling vorm te geven. Als de school meent de leerling niet te kunnen bieden wat deze nodig heeft en plaatsing op de school dus niet in het belang is van de leerling en de medeleerlingen mag een school een leerling beredeneerd weigeren.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
30
4.4
Externe zorgcommissie en REC Indien de zorgvraag van de aangemelde leerling zo groot is en alle voortrajecten adequaat verlopen zijn, maar er een twijfel bestaat over een verwijzing naar SBO of het aanvragen van een indicatie bij het CVI, kunnen de leden van de Externe Zorgcommissie besluiten preventief ambulante begeleiding vanuit het REC aan de school aan te bieden. Het samenwerkingsverband heeft hiervoor uren ingekocht bij drie SO scholen van cluster 2-3 en 4. Het doel van preventief ambulante begeleiding is scholen in staat te stellen zoveel mogelijk zelf de complexe doelgroep te kunnen opvangen door het vergroten van de kennis en het inzicht in de aard en ernst van de problematiek van de leerling en de gevolgen daarvan voor zijn functioneren op school. Waar dat niet haalbaar is, leidt PAB door naar een aanvraag voor een beschikking voor het SO en/of rugzak. Zo wordt voorkomen dat een leerling te lang geen adequate opvang krijgt en dat er een gedegen advies kan worden gegeven.
4.4.1
Voor wie is preventieve ambulante begeleiding bedoeld?
4.5
Voor (nog) niet geïndiceerde leerlingen met het vermoeden van ernstige cluster 2, 3 en/of 4 problematiek. Voor leerkrachten in het regulier onderwijs met handelingsverlegenheid ten aanzien van deze leerling.
Regulier onderwijs en REC Indien een kind al gediagnostiseerd is en daarnaast voldoet aan alle criteria voor een indicatieaanvraag, kan de school zelf het traject richting een aanvraag voor preventieve ambulante begeleiding en/of het aanvragen van een indicatie starten. Van belang zijn de beperkingen die het kind heeft om het regulier onderwijs te kunnen volgen, welke hulp het kind op school heeft gekregen en welk effect dit heeft opgeleverd. Bij het aanvragen van de indicatie moet de ambulant begeleider vanuit WSNS3504 gedurende het hele traject nauw betrokken blijven door bijvoorbeeld observaties uit te voeren, aanwezig te zijn bij een bespreking in de interne zorgcommissie van de school en een handtekening zet, indien gewenst. Indien een onderwijskundig rapport door het CVI niet in orde wordt bevonden, kan de voorzitter van de externe zorgcommissie van WSNS3504, samen met de intern begeleider van de school, het retour gezonden dossier en/of onderwijskundig rapport nogmaals bekijken. Indien nodig, volgt er daarop alsnog een bespreking in de externe zorgcommissie. Het verslag van deze bespreking kan dan samen met de handtekening van de voorzitter opnieuw worden verstuurd. De procedure voor een indicatieaanvraag is op de website van WSNS3504 terug te vinden onder het kopje “clusters”. Hier staat per cluster een link naar het REC waarbij de SO (cluster) school hoort. Op de website van de REC‟s is alle recente informatie te vinden betreffende een aanvraag voor een indicatie en kunnen formulieren worden gedownload.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
31
Hoofdstuk 5 5.1
Middelen
Rijksinkomsten 2013-2014
BRIN
SCHOOL
Leerlingen 1-10-2012
04EN 04NS 04SR 05HC 05VV 05VW 05VX 05VX 05VX 05VY 05WB 07CQ 14DG 14DG 17JE 18AR 19SG 19TM 19UJ 19VA 19VL 19VU 22MH 23GV 24RU 25GH 26PZ 27PC 30AN
Montessorischool Houtwijk Christelijke Montessorischool Montessorischool Nw Vreugd en Rust Montessorischool John F. Kennedy Schoolvereniging Wolters Haagsche Schoolvereeniging Eerste Nederlandse Montessorischool International School of The Hague European School of The Hague Montessorischool Waalsdorp De Vrije School Nutsschool Nutshage Willemsparkschool Het Open Venster Montessorischool Valkenbos Maria Montessorischool Nutsschool Morgenstond Nutsschool M.M. Boldingh Nutsschool Laan van Poot Nutsschool Bezuidenhout Nutsschool Zorgvliet Nutsschool Woonstede Shri Vishnuschool Yunus Emre Vrije School Wonnebald Algemene Hindoeschool Montessorischool Leidschenveen Al-Qoeba EBS Tamar Totaal bao
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
32
€
208 296 397 228 454 625 277 489 109 300 423 215 196 23 258 479 161 244 255 243 232 187 493 478 193 490 458 164 91
30.886 43.953 58.951 33.856 67.414 92.806 41.132 72.612 16.185 44.547 62.811 31.925 29.104 3.415 38.310 71.127 23.907 36.232 37.865 36.083 34.450 27.768 73.206 70.978 28.659 72.760 68.008 24.352 13.513
8.666
1.286.814
5.2
Begroting 2013-2014 Toelichting: Aan de begroting 2013-2014 wordt evenals in de vorige twee schooljaren een incidentele dotatie toegevoegd (zie paragraaf 2.1.3). Deze bedraagt dit jaar € 175.000. De begroting 2013-2014 wordt zodoende opgehoogd van 1,55 naar 1,72 miljoen euro. Er is voor gekozen de extra middelen beleidsrijk in te zetten om de ontwikkeling richting passend onderwijs een flinke impuls te geven. Aangezien de indicatiestelling voor de clusters 2, 3 en 4 bij de PCL (externe zorgcommissie) komt te liggen, betekent dit dat de EZC ook op deze nieuwe taak toegerust moet worden. Tevens zal in het schooljaar 20132014 wederom expertise van de clusters in het samenwerkingsverband worden ingebracht. Vanwege de gebleken grote behoefte aan schoolmaatschappelijk werk wordt het budget uit de rijksmiddelen hiervoor door het samenwerkingsverband wederom verdubbeld. Concreet betekent dit: Versterking expertise externe zorgcommissie Expertise speciaal onderwijs Uitbreiding schoolmaatschappelijk werk Uitbreiding interne begeleiding Ambulante begeleiding international special needs
Gewichtig werk op Montessorischool Valkenbos (2004)
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
33
Kosten: € 12.000 € 60.000 € 50.000 € 38.000 € 17.000
Resultaat schooljaar 2011-2012 BATEN
2011-12 WERKELIJK
Ministerie OCenW - Personele bekostiging Ministerie OCenW - Materiële instandhouding Ministerie OCenW - Schoolmaatschappelijk werk Ministerie OCenW - Subsidie Passend Onderwijs Gemeente Den Haag - Subsidie KIES training Dotatie exploitatieresultaat 2007-2010 Inkomend grensverkeer T-1 Afspraken samenwerkingsverbanden WSNS monitor Interest
1.227.222 60.156 35.965 84.589 12.278 200.000 54.783 41.989 24.896 21.030
TOTAAL BATEN
1.762.908
LASTEN
2011-12 WERKELIJK
Interne Begeleiding Ambulante Begeleiding Schoolmaatschappelijk werk SBO scholen Uitgaand grensverkeer T-1 PCL Externe zorgcommissie Coördinatie Werkgroep Bestuur beheer en administratie Reis- verblijf- en representatiekosten Automatisering Verzekeringen Accountantskosten KIES training WSNS monitor Conferentie / studiedagen Afname toetsen Projecten Voorziening continuïteit
520.440 284.969 135.965 36.164 260.373 6.797 78.724 122.410 500 60.156 2.622 4.005 1.135 4.463 12.278 32.054 5.462 1.765 125.811 66.815
TOTAAL LASTEN
1.762.908
Saldo
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
0
34
Begroting 2013-2014 (met vergelijkende cijfers over vorig jaar) BATEN
2012-13 GERAAMD
2013-14 BEGROOT
Ministerie OCenW - Personele bekostiging Ministerie OCenW - Materiële instandhouding Ministerie OCenW - Schoolmaatschappelijk werk Ministerie OCenW - Subsidie Passend Onderwijs Gemeente Den Haag - Subsidie KIES training Dotatie exploitatieresultaat 2008-2012 Inkomend grensverkeer T-1 Afspraken samenwerkingsverbanden WSNS monitor Interest
1.238.202 62.735 34.307 0 9.400 200.000 50.000 42.400 25.000 18.000
1.286.814 63.955 34.000 0 0 175.000 50.000 42.500 25.000 18.000
TOTAAL BATEN
1.680.044
1.695.269
LASTEN
2012-13 GERAAMD
Interne Begeleiding Ambulante Begeleiding Schoolmaatschappelijk werk SBO scholen Uitgaand grensverkeer T-1 PCL Externe zorgcommissie Coördinatie Werkgroep Bestuur beheer en administratie Reis- verblijf- en representatiekosten Automatisering Verzekeringen Accountantskosten KIES training WSNS monitor Conferentie / studiedagen Afname toetsen Projecten Voorziening continuïteit TOTAAL LASTEN
Saldo
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
35
2013-14 BEGROOT
525.840 290.000 135.000 37.000 240.000 10.000 84.000 127.000 1.500 62.735 2.500 5.000 1.200 3.800 12.278 30.000 11.000 2.000 41.591 51.100
549.640 309.964 135.000 37.000 240.000 8.000 82.000 127.000 1.500 64.000 2.700 5.000 1.300 4.000 12.278 33.000 8.000 2.000 50.000 22.887
1.680.044
1.695.269
0
0
Toelichting op de begroting 2013-2014 Aan de batenkant stijgen de personele bekostiging en materiële instandhouding. Dit wordt veroorzaakt door het nog altijd stijgend aantal leerlingen (o.a. door de uitbreiding van het samenwerkingsverband met de European School of The Hague. De post afspraken samenwerkingsverbanden betreft de overeenkomst met samenwerkingsverband WSNS3503 inzake De Haagse Beek en wordt nader beschreven in paragraaf 2.1.5. De post projecten aan de lastenkant betreft het project gedragsmanagement dat vorig jaar is gestart en dat in het begrotingsjaar een uitloop heeft en wordt afgerond.
Wonnebald ( juni 2009)
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
36
5.3
Formatie interne begeleiding 2013-2014
BRIN
SCHOOL
04EN 04NS 04SR 05HC 05VV 05VW 05VX 05VX 05VX 05VY 05WB 07CQ 14DG 14DG 17JE 18AR 19SG 19TM 19UJ 19VA 19VL 19VU 22MH 23GV 24RU 25GH 26PZ 27PC 30AN
Montessorischool Houtwijk Christelijke Montessorischool MS Nieuw Vreugd en Rust Montessorischool John F. Kennedy Schoolvereniging Wolters Haagsche Schoolvereeniging Eerste Nederlandse Montessorischool International School of The Hague European School of The Hague Montessorischool Waalsdorp De Vrije School Nutsschool Nutshage Willemsparkschool Het Open Venster Montessorischool Valkenbos Maria Montessorischool Nutsschool Morgenstond Nutsschool M.M. Boldingh Nutsschool Laan van Poot Nutsschool Bezuidenhout Nutsschool Zorgvliet Nutsschool Woonstede Shri Vishnuschool Yunus Emre Vrije School Wonnebald Algemene Hindoeschool Montessorischool Leidschenveen Al-Qoeba EBS Tamar
Leerlingen 1-10-2012
Totaal bao
€
208 296 397 228 454 625 277 489 109 300 423 215 196 23 258 479 161 244 255 243 232 187 493 478 193 490 458 164 91
15.320 18.840 22.880 16.120 25.160 32.000 18.080 26.560 11.360 19.000 23.920 15.600 14.840 7.920 17.320 26.160 13.440 16.760 17.200 16.720 16.280 14.480 26.720 26.120 14.720 26.600 25.320 13.560 10.640
8.666
549.640
Het bedrag dat elke school ontvangt voor interne begeleiding is als volgt samengesteld:
Een basisbedrag van € 7.000 Een bedrag per leerling van € 40
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
37
5.4
Kosten van de zorg per basisschool Behalve het bedrag dat het samenwerkingsverband aan de basisscholen beschikbaar stelt voor interne begeleiding, preventieve ambulante begeleiding en schoolmaatschappelijk werk, worden er door het samenwerkingsverband ten behoeve van de scholen ook kosten gemaakt voor het grensverkeer dat wordt veroorzaakt door leerlingen die uitstromen naar scholen voor speciaal basisonderwijs in andere samenwerkingsverbanden. Per leerling gaat het om een bedrag van € 4.005. Na 1 oktober kost een leerling zelfs € 6.808 omdat dan ook de basisformatie moet worden overgedragen. Het overzicht toont de totale lasten van het samenwerkingsverband per basisschool. Onder zorgkosten wordt begrepen de formatie voor interne begeleiding, preventieve ambulante begeleiding en schoolmaatschappelijk werk. De omvang van het grensverkeer is gebaseerd op de situatie op 1 januari 2013. BRIN SCHOOL 04EN 04NS 04SR 05HC 05VV 05VW 05VX 05VX 05VX 05VY 05WB 07CQ 14DG 17JE 18AR 19SG 19TM 19UJ 19VA 19VL 19VU 22MH 23GV 24RU 25GH 26PZ 27PC 30AN
zorgkosten
Montessorischool Houtwijk Christelijke Montessorischool MS Nieuw Vreugd en Rust Montessorischool John F. Kennedy Schoolvereniging Wolters Haagsche Schoolvereeniging Eerste Nederlandse Montessorischool International School of The Hague European School of The Hague Montessorischool Waalsdorp De Vrije School Nutsschool Nutshage Willemsparkschool Montessorischool Valkenbos Maria Montessorischool Nutsschool Morgenstond Nutsschool M.M. Boldingh Nutsschool Laan van Poot Nutsschool Bezuidenhout Nutsschool Zorgvliet Nutsschool Woonstede Shri Vishnuschool Yunus Emre Vrije School Wonnebald Algemene Hindoeschool Montessorischool Leidschenveen Al-Qoeba EBS Tamar Totaal
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
38
grensverkeer
per leerl.
23.520 27.040 31.080 24.320 33.360 46.400 26.280 43.960 22.560 27.200 32.120 23.800 23.040 25.520 34.360 21.640 24.960 25.400 24.920 24.480 22.680 34.920 34.320 22.920 34.800 33.520 21.760 18.840
0 20.025 12.015 0 4.005 4.005 8.010 0 0 0 4.005 4.005 8.010 4.005 8.010 4.005 0 8.010 0 4.005 32.040 24.030 0 20.025 0 36.045 12.015 8.010
113,08 159,00 108,55 106,67 82,30 80,65 123,79 89,90 206,97 90,67 85,40 129,33 158,42 114,44 88,46 159,29 102,30 131,02 102,55 122,78 292,62 119,57 71,80 222,51 71,02 151,89 205,95 295,05
749.120
204.255
130,55
Hoofdstuk 6 6.1
Getalsmatige gegevens
Ontwikkeling leerlingenaantallen in de laatste vijf jaren
BRIN SCHOOL
2008
2009
2010
2011
2012
04EN 04NS 04SR 05HC 05VV 05VW 05VX 05VX 05VX 05VY 05WB 07CQ 14DG 14DG 17JE 18AR 19SG 19TM 19UJ 19VA 19VL 19VU 22MH 23GV 24RU 25GH 26PZ 27PC 30AN
210 288 377 223 450 494 235 420 277 186 155 31 249 401 223 215 249 222 237 218 554 291 485 428 253 -
207 280 385 225 447 507 254 429 306 424 197 164 25 238 423 201 220 240 228 235 227 545 360 193 473 454 208 20
220 286 386 221 453 578 251 461 302 411 207 186 20 245 449 206 223 245 228 229 214 531 370 195 476 472 171 50
214 294 384 220 460 637 248 530 303 413 212 179 16 247 461 174 222 238 224 233 200 508 415 194 480 464 179 72
208 296 397 228 454 625 277 489 109 300 423 215 196 23 258 479 161 244 255 243 232 187 493 478 193 490 458 164 91
7.371
8.115
8.286
8.421
8.666
71 46
71 16 42
59 41
61 41
37 17 37
117
129
100
102
91
7.511
7.846
8.386
8.523
8.757
Montessorischool Houtwijk Christelijke Montessorischool Montessorischool Nw Vreugd en Rust Montessorischool John F. Kennedy Schoolvereniging Wolters Basisschool Haagsche Schoolvereeniging Eerste Nederlandse Montessorischool International School of The Hague European School of The Hague Montessorischool Waalsdorp De Vrije School Nutsschool Nutshage Willemsparkschool Het Open Venster Montessorischool Valkenbos Maria Montessorischool Nutsschool Morgenstond Nutsschool M.M. Boldingh Nutsschool Laan van Poot Nutsschool Bezuidenhout Nutsschool Zorgvliet Nutsschool Woonstede Shri Vishnuschool Yunus Emre Vrije School Wonnebald Algemene Hindoeschool Montessorischool Leidschenveen Al-Qoeba EBS Tamar Totaal bao
00WO 00WO 08CH 20JF
Instituut Voor Individueel Onderwijs Lighthouse Special Needs Tobiasschool De Haagse Beek Totaal sbo
TOTAAL WSNS 3504
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
39
6.2
Verwijzingspercentages naar het speciaal basisonderwijs
BRIN
SCHOOL
04EN 04NS 04SR 05HC 05VV 05VW 05VX 05VX 05VY 05WB 07CQ 14DG 17JE 18AR 19SG 19TM 19UJ 19VA 19VL 19VU 22MH 23GV 24RU 25GH 26PZ 27PC 30AN
08-09
laatste 4 jaren 09-10 10-11
11-12
2012
Montessorischool Houtwijk Christelijke Montessorischool MS Nieuw Vreugd en Rust Montessorischool John F. Kennedy Schoolvereniging Wolters Haagsche Schoolvereeniging International School of The Hague Eerste Nederlandse Montessorischool Montessorischool Waalsdorp De Vrije School * Nutsschool Nutshage Willemsparkschool Montessorischool Valkenbos Maria Montessorischool Nutsschool Morgenstond Nutsschool M.M. Boldingh Nutsschool Laan van Poot Nutsschool Bezuidenhout Nutsschool Zorgvliet Nutsschool Woonstede Shri Vishnuschool Yunus Emre VS Wonnebald * Algemene Hindoeschool Montessorischool Leidschenveen Al-Qoeba EBS Tamar *
0,00 0,35 0,27 0,45 0,00 0,00 0,00 0,00 0,36 0,25 1,08 0,00 0,00 0,50 0,45 0,93 0,00 0,00 0,00 1,83 0,36 0,00 1,03 0,21 0,23 0,00 -
0,00 0,00 0,00 0,44 0,00 0,20 0,00 0,39 0,00 0,24 0,00 0,00 0,84 0,00 0,50 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,18 0,00 2,59 0,63 0,44 0,96 0,00
0,00 1,05 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,40 0,00 0,97 0,97 0,49 0,82 0,22 0,00 0,90 0,82 0,00 0,00 0,93 0,38 0,00 0,51 0,00 0,64 0,58 0,00
0,47 0,00 0,00 0,00 0,22 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,47 0,00 0,00 0,43 1,72 0,00 0,42 0,00 0,43 1,50 0,20 0,00 1,55 0,00 0,65 0,56 1,39
0,47 1,40 0,27 0,89 0,22 0,20 0,00 0,79 0,36 1,46 2,52 0,49 1,66 1,15 2,67 1,83 1,24 0,00 0,43 4,26 1,12 0,00 5,68 0,84 1,96 2,10 1,39
Gemiddeld
0,32
0,27
0,36
0,37
1,31
In WSNS3504: * vanaf 2009-2010
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
40
Hoofdstuk 7
Deelnemende scholen
Haagse Nutsscholen 07CQ Nutsschool Nutshage Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website: 19SG
Nutsschool Morgenstond Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
19TM Nutsschool M.M. Boldingh Directeur: Intern Begeleiders: Adres: Telefoon: E-mail: Website: 19UJ
19VA
19VL
Mw. I. Blom (Irene) Mw. E.C.J. Birza (Elly) A. Kortekaasplantsoen 125, 2552 JC Den Haag 070-3971756
[email protected] www.nutsschoolnutshage.nl
Dhr. E. Veninga (Eric) Mw. M. Verschuur (Marry) en mw. S. Winkel (Selma) Zweelostraat 61, 2545 VC Den Haag 070-3663445
[email protected] www.nutsschoolmorgenstond.nl
Dhr. F. van de Poll (Fred) Mw. M. Verschuur (Marry) Verhulstplein 21, 2517 SC Den Haag 070-3450422
[email protected] www.nutsschoolboldingh.nl
Nutsschool Laan van Poot Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Mw. K. Zwaveling (Karin) Dhr. R. Schroot (Rob) Laan van Poot 355, 2566 DA Den Haag 070-3257547
[email protected] www.nutsschool.nl
Nutsschool Bezuidenhout Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Dhr. W. Vollebregt (Wilbert) Dhr. J. Ploeg (John) Merkusstraat 19, 2593 TL Den Haag 070-3851430
[email protected] www.nutsschoolbezuidenhout.nl
Nutsschool Zorgvliet Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Mw. S. Bosch (Sylke) Dhr. R. Schroot (Rob) Adriaan Goekooplaan 13, 2517 JX Den Haag 070-3557920
[email protected] www.nutsschoolzorgvliet.nl
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
41
19VU
Nutsschool Woonstede Directie: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Mw. I. Blom (Irene) en mw. S. Los (Simonette) Mw. A. Meijboom (Annemarie) Woonstede 96, 2543 VR Den Haag 070-3667717
[email protected] www.nutsschoolwoonstede.nl
Stichting Montessori Onderwijs Zuid-Holland 04EN Montessorischool Houtwijk Directeur: Dhr. H. Plomp (Henk) Intern Begeleider: Mw. I. Schoeman (Inge) Adres: Architect Berlagelaan 125, 2552 ZE Den Haag Telefoon: 070-3979792 E-mail:
[email protected] Website: www.montessorischoolhoutwijk.nl 04NS
Christelijke Montessorischool Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Mw. M. Wits (Mieke) Mw. L. Bron (Lies) Stokroosstraat 185, 2565 BM Den Haag 070-3607053
[email protected] www.montessori-cms.nl
Montessorivereniging Vreugd en Rust 04SR Montessorischool Nieuw Vreugd en Rust Directeur: Mw. A. Janbroers (Aske) Intern Begeleider: Mw. H. Booij (Hedy) Adres: Montessoristraat 1, 2273 AC Voorburg Telefoon: 070-3860561 E-mail:
[email protected] Website: www.nieuwvreugdenrust.nl 26PZ
Montessorischool Leidschenveen Directeur: Mw. D. de Korte (Dineke) Intern Begeleider: Mw. E. Wagner (Evelien) Adres: Cicerostrook 1, 2493 ZL Den Haag Telefoon: 070-3271123 E-mail:
[email protected] Website: www.montessorileidschenveen.nl
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
42
Stichting Het Rijnlands Lyceum 05VX Eerste Nederlandse Montessorischool Directeur: Mw. H. Cinar (Havva) Intern Begeleider: Mw. W. van der Laan (Winnie) Adres: Laan van Poot 353, 2566 DA Den Haag Telefoon: 070-3231311 E-mail:
[email protected] Website: www.enms.nl 05VX
International School of The Hague (ISH) Primary Department Directeur: Mw. P Hertay (Pascale) Intern Begeleider: Mw. T. Zancajo (Teresa) Adres: Wijndaelerduin 1, 2554 BX Den Haag Telefoon: 070-3281450 E-mail:
[email protected] Website: www.ishthehague.nl
05VX
Europese School Den Haag Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Mw. M. de Graaf (Marianne) Dhr. J. Marsman (Jaap) Houtrustweg 2, 2566 HA Den Haag 071-5730910
[email protected] www.europeanschoolthehague.nl
Stichting De Vrije School Den Haag 05WB De Vrije School Directeur: Dhr. R. Belt (Rens) Intern Begeleider: Mw. M. Terlouw (Moniek) Adres: Abbenbroekweg 7, 2597 NT Den Haag Telefoon: 070-3522177 E-mail:
[email protected] Website: www.vrijeschooldenhaag.nl Vereniging Vrije School Wonnebald 24RU Basisschool Wonnebald Directeur: Mw. W. Diepstraten (Wilmahelena) Intern Begeleider: Mw. Y. Bakker (Yda) Adres: Mozartlaan 189, 2555 JK Den Haag Telefoon: 070-3254818 E-mail:
[email protected] Website: www.vswonnebald.nl Schoolvereniging Wolters 05VV Schoolvereniging Wolters Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Mw. N. van der Spek (Nicoline) Mw. E. Mak van Waay (Esther), mw. A. Schäffer (Alice) Utenbroekestraat 2, 2597 PH Den Haag 070-3242630
[email protected] www.basisschool-wolters.nl
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
43
Vereniging Montessorischool Waalsdorp 05VY Montessorischool Waalsdorp Directeur: Dhr. E.K.V. van Efferink (Eco) Intern Begeleider: Mw. M. Zegers (Marjan) Adres: Utenbroekestraat 6, 2597 PH Den Haag Telefoon: 070-3247420 E-mail:
[email protected] Website: www.waalsdorp.nl Stichting De Haagse Scholen 17JE Montessorischool Valkenbos Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website: 18AR
20JF
Dhr. W. van Overloop (Wil) Mw. S. Kramp (Sandra) Resedastraat 50, 2565 DC Den Haag 070-3600377
[email protected] www.valkenbos.net
Maria Montessorischool Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Mw. J. de Haan (Joke) Mw. A. van Tartwijk (Anja) Zevenwoudenlaan 197, 2548 NT Den Haag 070-3099335
[email protected] www.mmdenhaag.nl
De Haagse Beek (SBO) Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Dhr. J. de Koning (Jos) Dhr. D. Segijn (Danny) Paddepad 6, 2554 HZ Den Haag 070-3237234
[email protected] www.sbodehaagsebeek.info
Stichting Lucas Onderwijs 05HC Montessorischool John F. Kennedy Directeur: Mw. P. Striekwold (Patricia) Intern Begeleider: Mw. Y. van der Wansem (Yvonne) Adres: Gradaland 5, 2591 HB Den Haag Telefoon: 070-3853390 E-mail:
[email protected] Website: www.nldata.nl/jfkennedy Vereniging voor Evangelische Scholen EBS Tamar Directeur: Mw. T. Camps (Tabitha) Intern Begeleider: Mw. A. Mensink (Anoek) Adres: Steenwijklaan 40, 2541 RL Den Haag Telefoon: 070-3099066 E-mail:
[email protected] Website: www.ebstamar.nl
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
44
Stichting Haagsche Schoolvereeniging 00WO Instituut Voor Individueel Onderwijs Directeur: Mw. R.E. Rubberg (Renée) Intern Begeleider: Mw. M.M. de Vries (Marjolein) Adres: Laan van Poot 91, 2566 EA Den Haag Telefoon: 070-3653892 E-mail:
[email protected] Website: www.iviodenhaag.nl 00WO Lighthouse Special Education Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Mw. C. Loozen (Carla) Mw. L. Mayhall (Lisa) Amalia van Solmsstraat 155, 2595 TA Den Haag 070-3355698
[email protected] www.lighthousese.nl
05VW Basisschool Haagsche Schoolvereeniging (Nederlandse afdeling en International Stream) Directeur: Dhr. F.M. de Jong (Frans) en mw. F. Dullea (Flora) Intern Begeleiders: Mw. P. Burghouwt (Patty) en mw. W. Kletzkine (Wilma) Adres: Nassaulaan 26, 2514 JT Den Haag Telefoon: 070-3184950 E-mail:
[email protected] Website: www.hsvdenhaag.nl 05VW Basisschool Haagsche Schoolvereeniging (KSS) Directeur: Mw. L. Wittenberg (Lorraine) Intern Begeleider: Adres: Koningin Sophiestraat 24a, 2595 TG Den Haag Telefoon: 070-3243453 E-mail:
[email protected] Website: www.hsvdenhaag.nl 05VW Basisschool Haagsche Schoolvereeniging (VNS) Directeur: Mw. A. Robson (Andrea) Intern Begeleider: Adres: Van Nijenrodestraat 16, 2597 RM Den Haag Telefoon: 070-3281441 E-mail:
[email protected] Website: www.hsvdenhaag.nl 14DG Het Open Venster Locatie Directeur: Intern Begeleider: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Mw. A. van Schie (Anita) Mw. A. van Schie (Anita) Tarwekamp 3, 2592 XG Den Haag 070-3350959
[email protected] www.hetopenvensterdenhaag.nl
14DG Willemsparkschool Directeur: Intern Begeleiders: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Dhr. F.M. de Jong (Frans) Mw. E. van Bentem (Elly) en mw. E. Reinders (Esther) Frederikstraat 28, 2514 LK Den Haag 070-3464038
[email protected] www.willemsparkschooldenhaag.nl
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
45
Stichting Hindoe Onderwijs 22MH Shri Vishnuschool Directeur: Intern Begeleiders: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
Dhr. R. Mohan (Sona) Mw H. Ramdhiansing (Hélène) en mw. G. Jibodh (Gajatrie) Abraham van Beijerenstraat 56, 2525 TH Den Haag 070-3885961
[email protected] www.shrivishnu.nl
Vereniging Algemeen Hindoe Onderwijs Nederland 25GH Algemene Hindoeschool Directeur: Dhr. S. Gokoel (Seetal) en mw. R. Ramcharan Intern Begeleider: Mw. S. Algoe (Sumintra) Adres: Mackaystraat 6, 2571 AR Den Haag Telefoon: 070-3841924 E-mail:
[email protected] Website: www.vahon.nl Islamitische Stichting Nederland voor Onderwijs en Opvoeding 23GV Yunus Emre Directeur: Dhr. A. Maas (Abdelsadek) Intern Begeleider: Mw. D. Bachoe (Djanak) Adres: Mandelaplein 2, 2572 HT Den Haag Telefoon: 070-3895376 E-mail:
[email protected] Website: www.bsyunusemre.nl Stichting Islamitisch Onderwijs IQRA 27PC Al Qoeba basisschool Directeur: Dhr. C. van Hal (Coen) Intern Begeleider: Mw. Z. Ozyilmaz (Zeynep) Adres: 's-Gravenzandelaan185, 2512 JL Den Haag Telefoon: 070-3887915 E-mail:
[email protected] Website: www.worldislamicmission.nl/alqoeba
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
46
Bijlage 1: Verklarende woordenlijst
Adaptief onderwijs: Onderwijs dat zich aanpast aan de ontwikkelingsmogelijkheden en behoeften van elk kind. Ambulante begeleider: Medewerker van de speciale school die de basisschool adviseert en ondersteunt ten aanzien van leerlingen die extra zorg nodig hebben. Commissie Voor de Indicatiestelling (CVI): Bovenschools platform dat beoordeelt of verwijzing naar een zeer speciale school voor onderwijs noodzakelijk is. Handelingsplan: Plan van aanpak voor leer- of gedragsproblemen van een individuele leerling of een groepje leerlingen. Interne begeleider: Meestal een leerkracht, directielid of remedial teacher, die de leerlingenzorg binnen de school coördineert en de groepsleerkracht begeleidt bij het verlenen van extra zorg aan een kind. Leerlingbespreking: Als gedrag of leerresultaten van een kind daartoe aanleiding geven, overlegt de groepsleerkracht met collega‟s over gewenste maatregelen en maakt daarover afspraken. Leerlingdossier: Alle gegevens die over een leerling worden verkregen uit besprekingen, onderzoek, observaties en handelingsplannen. Leerlingvolgsysteem: Systeem waarmee op geordende wijze de ontwikkeling van elke leerling wordt bijgehouden. Onderwijskundig rapport: Rapport dat de basisschool verstrekt aan de PCL, waarin de directeur aangeeft waarom verwijzing naar de speciale school naar zijn oordeel wel of niet noodzakelijk is en welke maatregelen de school heeft getroffen om de leerling te kunnen handhaven. Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL): Bovenschools platform dat beoordeelt of verwijzing naar een speciale school voor basisonderwijs noodzakelijk is. Remedial teacher: Leerkracht die leerlingen met leerproblemen helpt. Samenwerkingsverband: Verband van basisscholen en speciale scholen in een regio, die gezamenlijk voorzieningen hebben getroffen om alle leerlingen passende zorg te kunnen bieden.
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
47
Schoolbegeleider: Medewerker van de schoolbegeleidingsdienst die de basisschool adviseert en ondersteunt bij het verlenen van extra zorg. Schoolgids: Jaarlijkse uitgave waarin de school de ouders onder meer informeert over de wijze waarop zorg aan leerlingen wordt verleend. Schoolplan: Plan waarin het onderwijskundig beleid van de school voor de komende vier jaar wordt beschreven. Speciale school voor basisonderwijs: Biedt onderwijs aan kinderen vanaf vier jaar die extra hulp of zorg nodig hebben.
Montessorischool Leidschenveen (2008)
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
48
Bijlage 2: Jaarkalender 2013-2014 Externe zorgcommissie
VBS: Bezuidenhoutseweg 251-253 te Den Haag
Datum: Wo 18/09/2013 Wo 02/10/2013 Wo 16/10/2013 Wo 06/11/2013 Wo 20/11/2013 Wo 04/12/2013 Wo 08/01/2014 Wo 22/01/2014 Wo 05/02/2014 Wo 05/03/2014 Wo 19/03/2014 Wo 02/04/2014 Wo 16/04/2014 Wo 14/05/2014 Wo 04/06/2014 Wo 18/06/2014 Wo 02/07/2014
Tijd / Plaats: 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00 13.00 – 16.00
PCL Datum: Vr 06/09/2013 Vr 27/09/2013 Vr 01/11/2013 Vr 29/11/2013 Do 19/12/2013 Vr 31/01/2014 Vr 21/02/2014 Vr 28/03/2014 Vr 25/04/2014 Vr 23/05/2014 Vr 27/06/2014 Do 17/07/2014
HCO: Zandvoortselaan 146 te Den Haag Tijd / Plaats: 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO 09.00 – 12.00 HCO
Werkgroep
VBS: Bezuidenhoutseweg 251-253 te Den Haag
Datum: Wo 18/09/2013 Wo 27/11/2013 Wo 22/01/2014 Wo 19/03/2014 Wo 04/06/2014
Tijd / Plaats: 09.15 – 11.15 09.15 – 11.15 09.15 – 11.15 09.15 – 11.15 09.15 – 11.15
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
49
VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS VBS
VBS VBS VBS VBS VBS
Studiedagen Datum: Vr 13/09/2013 Wo 13/11/2013 Do 06/02/2014 Do 22/05/2014
Introductiedag WSNS3504 (Hotel Bijhorst) Stedelijke conferentie (François Vatelschool) Gecombineerd AB/IB overleg (De Haagse Beek) Gecombineerd AB/IB overleg (IVIO)
Nutsschool M.M. Boldingh (2008)
Zorgplan 2013-2014 WSNS3504 Den Haag
50