Wat als je niet kunt zeggen dat je pijn hebt? Gabrielle van de Graaf en Anneke Boerlage
Prevalentie cijfers
Volwassenen met een VB (instelling): 15%1 Kinderen met een VB: 84%2 Instelling voor VB: 85% bewoners met pijn geen enkele vorm van pijnbestrijding3 1 McGuire et al., 2010; 2 Breau et al., 2003; 3 Boerlage et al. 2012,
Zelfrapportage gezichtjesschalen
Hicks et al, Pain 2001
Glimlachend ja/nee Aantal gezichtjes volgorde
Wong Baker scale
Volwassenen met een VB
De afbeelding k an momenteel niet worden weergegev en.
De afbeelding k an momenteel niet worden weergegev en.
De afbeelding k an momenteel niet worden weergegev en.
De afbeelding k an momenteel niet worden weergegev en.
De afbeelding k an momenteel niet worden weergegev en.
REPOS
Is geschikt voor alle patiënten/ cliënten die niet in staat zijn om door middel van zelfrapportage aan te geven hoeveel pijn zij hebben
Wanneer:
Bij vermoeden dat er sprake is van pijn Indien bewoners oncomfortabel zijn Rondom pijnmedicatie veranderingen
Richtlijnen REPOS
Hoe:
Observatieperiode 2 minuten Gedragsitems scoren (afwezig / aanwezig)
De dagelijkse praktijk Als je druk bezig bent in de zorg……..
Kun je niet constant gelijktijdig naar het gezicht van de bewoner kijken…
Rotterdam Elderly Pain Observation Scale (REPOS)
Wanneer wel, niet aanwezig? Hoe scoren we de specifieke gedragingen?
Gespannen gezicht Een of meerdere spieren in het gezicht spannen zich aan (zijn niet ontspannen) Dit wordt niet gescoord als cliënt praat.
Ogen (bijna) dichtknijpen
Het samen- of dichtknijpen van de ogen Niet scoren als cliënt knippert met de ogen of als de ogen steeds dicht zijn zonder te knijpen.
Optrekken bovenlip Het omhoog trekken van de bovenlip, waardoor: •
afstand tussen bovenlip en neus wordt verkleind
•
lijnen tussen neus en mondhoek dieper
•
neusgaten opgetrokken en vergroot
Grimas
Alleen scoren als onderstaande gezichtsexpressies gezamenlijk voorkomen:
- Wenkbrauwen die samen- en naar beneden getrokken zijn, waarbij de huid tussen de wenkbrauwen opbolt - Samen- of dichtgeknepen ogen - Lijnen tussen neusvleugels en mondhoeken die dieper liggen dan normaal en zijwaarts zijn opgetrokken.
Angstig kijken
Groot wijd geopende ogen en wenkbrauwen die aan de binnenzijde iets omhoog en samengetrokken zijn
Bewegen lichaamsdeel
Iedere beweging die duidt op verzet of het beschermen van een (pijnlijk) lichaamsdeel. Denk bijvoorbeeld ook aan het verzitten in een stoel ter ontlasting van stuit of rug en grijpen naar het hoofd. Niet scoren wanneer de handeling functioneel is, b.v. haar uit het gezicht strijken of armen omhoog doen om kleding uit te trekken.
Paniekerig, paniekreactie
Een extreme vorm van angst die zich uit in willekeurige onrustige lichaamsbewegingen of heftig verzet Dit kan samengaan met: - een angstige blik gekenmerkt door grote wijd geopende ogen en wenkbrauwen die aan de binnenzijde iets omhoog en samengetrokken zijn; en / of - intense kreten of verbale uitingen van pijn, zoals ‘au’ of ‘je doet me zeer’.
Kreunen, jammeren Monotoon klaaglijke geluid
Onrustgeluiden/ verbale uitingen Plotseling of langer aanhoudende intense kreten of verbale uitingen van pijn, zoals ‘AU’ of ‘je doet me zeer’.
Inhouden adem, stokken ademhaling Kortstondig stoppen met ademhaling, de adem blijft steken
In de praktijk scoren
Overeenstemming van scores Waarom?
Scores moeten onderling vergelijkbaar zijn / ongeveer op dezelfde manier gescoord
Hoe?
Training in het scoren: oefenscores samen met een “bevoegd persoon” totdat er sprake is van overeenkomst (kappa)
voldoende
3
4
Wees bewust van (je eigen) vooroordelen!
Mensen die het niet (kunnen) uiten hebben geen pijn Mensen met een verstandelijke beperking voelen geen pijn
Mogelijk wel verschil in pijndrempel/ ervaring ‘Het duurt maar even…..’ Medicatie Angst voor verslaving ‘Hij / zij slikt al zoveel pillen’
Oefenen met scoren
Blijf logisch nadenken! REPOS = hulpmiddel! REPOS-score ≠ Pijncijfer Meerdere keren 1 bewoner scoren = nuttig Vragen / problemen? BELLEN OF MAILEN!!! 010-7036399 /
[email protected]
De implementatie van de REPOS in een instelling voor verstandelijk gehandicapten: Een pijnlijke kwestie?
Casus • Man 59 jaar • Ernstige verstandelijke beperking • Osteogenesis imperfecta = botziekte, gekenmerkt door zeer broze botten en optreden van (spontane) botbreuken
Casus Probleem: Meer zuchten, puffen, blazen Onrustig gedrag: veel roepen en mopperen Toename dwangmatig gedrag Slecht slapen Geen goede verbetering met pijnmedicatie (achtereenvolgens Paracetamol/NSAID/Fentanyl)
Casus 3x observatie pijnteam: • Observatie 1: E. zit in de rolstoel: pijn/discomfort REPOS score 5, NRS 3 • Observatie 2: E. zit in de rolstoel: pijn/discomfort REPOS score 5, NRS 4 • Observatie 3 tijdens transfer van rolstoel naar bed: E. lijkt opgelucht dat hij naar bed mag REPOS score 5, NRS 4
Casus Conclusie: E. heeft pijn Aanbevelingen pijnteam • Aanpassen omgevingsfactoren mogelijk meer effect dan pijnmedicatie • Vaker kortere momenten in de rolstoel: betere afwisseling tussen bed en rolstoel • Verandering dagindeling
Bij welke cliënten een REPOS scoren? • Cliënten bij wie pijnmedicatie wordt overwogen of gestart • Cliënten die geopereerd zijn • Cliënten met een fractuur • Cliënten bij wie fysiotherapie wordt gestart in verband met pijnklachten of pijnlijke behandeling • Cliënten (met pijn) in de palliatieve fase • Oudere cliënten en MCG
Knelpunten bij implementatie van een pijnschaal? In koppels samen minimaal 10 cliënten scoren: • Onvoldoende aanbod geschikte cliënten • Onvoldoende tijd om te gaan scoren • Afstemming tussen de koppels • Onbekendheid in organisatie • Onvoldoende draagvlak binnen organisatie
Aanbevelingen • Creëer draagvlak: organisatie moet er van overtuigd zijn dat gebruik van een pijnmeetinstrument noodzakelijk is • Afspraken maken over werkwijze pijnteam • Als pijnteam vaststellen in welke situaties een pijnmeetinstrument moet worden ingezet • Bekendheid geven dat er een pijnteam is • Op peil houden vaardigheden van het pijnteam middels training en scholing
Nog enkele praktische tips: • Stel een multidisciplinair pijnteam samen • Training • Strakke tijdsplanning voor bekwamen (scoren in koppels): in 2‐3 dagdelen 10 cliënten plannen • Kom regelmatig als pijnteam bij elkaar om ervaringen en knelpunten te bespreken • Zorg dat personen die scoren de mogelijkheid hebben om frequent kortdurend hun werkplek te verlaten
