VRIJHEID VAN GODSDIENST

VRIJHEID VAN GODSDIENST

Vrijheid van Godsdienst in de wereld 2014 - Samenvatting

iN DE WERELD - 2014

SAMENVATTING

|1

Het volledige rapport Vrijheid van Godsdienst in de Wereld - 2014 is online beschikbaar. U kunt het in diverse talen lezen op www.kerkinnood.nl/vrijheidvangodsdienst2014

Bekijk het hele 2014 rapport online, inclusief: diepgaande analyses per continent door experts, 196 individuele landenrapporten en de te downloaden pdf van deze Nederlandse samenvatting.


VRIJHEID VAN GODSDIENST iN DE WERELD - 2014

SAMENVATTING

|3


INHOUD

Voorwoord door dr. Paul Jacob Bhatti

5

Bevindingen In vogelvlucht

6

Belangrijkste conclusies

8

Case Study Noord-Korea: Missionaris veroordeeld tot levenslange dwangarbeid

Case Study Iran: Vergunningen voor de bouw van soennitische moskeeën in Teheran

10

Case Study Nigeria: Boko Haram ontvoert meer dan 200 schoolmeisjes

13

Case Study Birma (Myanmar): Regering zet geboortebeperking in tegen Rohingyas

14

Case Study België: Vier mensen gedood bij schietpartij in Joods museum

16

9

Landen met een hoge of gemiddelde mate van godsdienstvervolging

18

Case Study Bahrein: Bouw van kathedraal laat licht schijnen in de duisternis

21

Case Study Pakistan: 22 Sjiitische Moslim pelgrims gedood bij bomaanslag

22

Case Study Soedan: Meriam Ibrahim ontkomt aan de doodstraf voor ‘geloofsafval’

24

Case Study China (Tibet): Boeddhistische monnik sterft in gevangenschap

26

Case Study Centraal Afrikaanse Republiek: Christenen en Moslims verenigd voor vrede

28

Algemene staat van de godsdienstvrijheid

30

Hoofdredacteur: John Pontifex, redacteur: Reinhard Backes, redactie-assistent: Mark Banks, voorzitter redactiecomité: Peter Sefton-Williams Redactiecomité: Marc Fromager, pr. Paul Stenhouse, Roberto Simona, Maria Lozano, Mark von Riedemann, Raquel Martin, Benedikt Steinschulte Grafisch ontwerp: The Graphic Design House, Walton Road, Farlington, Portsmouth PO16 1TR Uitgever: Kerk in Nood, Peperstraat 11-13, Postbus 1645, 5200 BR ‘s-Hertogenbosch Kerk in Nood (Aid to the Church in Need) is een pauselijke stichting. Kerk in Nood is in Nederland als ANBI erkend en staat geregistreerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer 41080169 en bij de belastingdienst onder RSIN nummer 002865841. De omslagfoto toont de ondervraging van de Zuid-Koreaanse missionaris Kim Jung-Wook door Noord-Koreaanse autoriteiten in mei 2014.

4|


VOORWOORD door Dr. Paul Jacob Bhatti, Voormalig minister voor nationale eenheid en minderhedenbeleid in Pakistan

De strijd voor de vrijheid van godsdienst heeft mijn leven en dat van mijn familie voorgoed veranderd. Het was op een regenachtige ochtend, op 2 maart 2011, dat mijn broer Shahbaz Clement Bhatti, toenmalig minister voor minderheden in Pakistan, op klaarlichte dag werd vermoord. Zijn vastberadenheid om onrechtvaardigheid een halt toe te roepen en om onderdrukten en zwakkeren in de samenleving te beschermen, kostte hem het leven. Na de moord stond ik voor een lastige keuze: mijn leven voortzetten in Italië of het stokje overnemen van mijn broer om de taak voort te zetten die hij op zich had genomen. Mijn geweten kende geen twijfel; ik was ervan overtuigd dat ik door God was uitgekozen om de missie en droom van mijn broer voort te zetten; om diegenen te beschermen wier meest basale mensenrechten worden geschonden door discriminatie, extremisme en godsdiensthaat. Daarom nam ik zitting in de Pakistaanse regering als minister van nationale eenheid en minderhedenbeleid en werd ik voorzitter van de Alliantie van Pakistaanse Minderheden, APMA. Mijn overleden broer had deze alliantie opgericht om ervoor te zorgen dat alle religieuze minderheden via één organisatie hun stem konden laten horen. Tegelijkertijd richtte ik ook het Shahbaz Bhatti Memorial Trust op, zodat de nalatenschap van mijn overleden broer de vrijheid van godsdienst, gelijke rechten en sociale rechtvaardigheid zou blijven bevorderen.

geweld en psychologische intimidatie, alleen omdat hij uiting geeft aan wat hem heilig is en waarin hij gelooft. Vrijheid van Godsdienst is tegelijk een recht en een verantwoordelijkheid van iedereen; we zijn allemaal gerechtigd om ons geloof te praktiseren, met respect voor het geloof van de ander. Vrijheid van godsdienst is een basisrecht van ons allemaal, gelijkelijk verdeeld over iedereen, en daarom beveel ik dit door Kerk in Nood van harte aan. Het onderzoekt en evalueert de situatie van een keur aan geloofsgroepen in landen over de hele wereld. Daarmee daagt dit rapport de lezer uit om opnieuw na te denken over dit fundamentele recht. Een recht dat essentieel is voor een vrije, eerlijke en welvarende maatschappij. Het is de meest urgente noodzaak op dit moment, in een verdeelde wereld waarvan in sommige delen sprake is van een religieuze opleving terwijl in andere delen een trend opgang doet van religieuze onverschilligheid en atheïsme. In deze in toenemende mate gepolariseerde wereld, is een groeiende consensus over de aard van en het respect voor godsdienstvrijheid van cruciaal belang om de strijd aan te kunnen binden tegen fanatisme en een cultuur van geweld. Of dat nu door de staat, door extremisten of door terroristen gebeurt.

Ik had nooit gedacht dat ik ooit in Pakistan terug zou keren om er te werken. Ik had immers in Italië een medische praktijk opgericht en terugkeren zou immers betekenen dat ik veel van de persoonlijke en professionele vrijheden, waarvan ik juist zo genoot, zou moeten opgeven. Toch herinner ik me een bijzonder gesprek dat ik een maand voor zijn dood met Shahbaz voerde. Hij vroeg me om weer in Pakistan te komen werken. Ik dacht dat hij een grapje maakte en zei: “Je wilt dat ik verhuis van het paradijs naar de hel”. Hij antwoordde ad rem: “De weg naar het paradijs ligt in Pakistan”. In onze gesprekken toonde hij altijd deze onwankelbare overtuiging dat neutraliteit en niets doen geen optie was. We zijn verplicht om, als één grote familie, te strijden voor wie te zwak zijn om te spreken en zichzelf te verdedigen. Ik ben Kerk in Nood zeer dankbaar voor de belangrijke taak die het op zich heeft genomen om een verslag te maken van de actuele staat van de godsdienstvrijheid in de wereld. Geen mens zou moeten lijden onder fysiek

|5


Bevindingen In vogelvlucht (Periode oktober 2012 tot juni 2014)

1. V an de 196 landen in de wereld geldt dat in 81 landen - ofwel 41 procent - de vrijheid van godsdienst wordt aangetast (aangemerkt als ‘hoog’ of ‘gemiddeld’) of afneemt. 2. Een totaal van 35 landen - 18 procent - heeft in geringe mate problemen met de vrijheid van godsdienst, zonder dat er sprake is van een verslechtering. 3. D e overige 80 landen - 41 procent - vertonen geen problemen met de vrijheid van godsdienst. De onderzoekers vonden geen specifieke of systematische schending van godsdienstvrijheid in deze landen. 4. W aar verandering is opgetreden in de mate van godsdienstvrijheid, betreft het vrijwel altijd een verandering in negatieve zin. Van de 196 onderzochte landen werd slechts in zes landen een verandering ten goede geconstateerd. In 55 landen (28 procent) werden verslechterde omstandigheden geconstateerd.

6|

5. V an de zes landen waar enige verbetering is geconstateerd, worden er nog steeds vier geclassificeerd als landen met een ‘hoge’ of ‘gemiddelde’ mate van vervolging. Het betreft hier Iran, de Verenigde Arabische Emiraten, Cuba en Qatar. De andere twee, Zimbabwe en Taiwan, kennen respectievelijk een ‘gemiddelde’ en ‘lage’ mate van schending van de godsdienstvrijheid. 6. In totaal 20 landen worden ondergebracht in de categorie ‘hoog’ als het gaat om de schending van de vrijheid van godsdienst.

a. Van deze landen zijn er 14 waar religieuze vervolging wordt uitgevoerd door een extremistische vorm van de Islam. Te weten: Afghanistan, Centraal Afrikaanse Republiek, Egypte, Iran, Irak, Libië, Malediven, Nigeria, Pakistan, Saoedi-Arabië , Somalië, Soedan, Syrië en Jemen.

b. In de overige zes landen houdt de religieuze vervolging verband met autoritaire regimes. Dit zijn: Birma (Myanmar), China, Eritrea, Noord-Korea, Azerbeidzjan en Oezbekistan.


Gebaseerd op deze bevindingen, concludeert het rapport: 7. In de periode die het rapport bestrijkt, is de wereldwijde vrijheid van godsdienst een fase ingegaan van aanzienlijke verslechtering. 8. De door berichten in de wereldpers gewekte indruk van een vloedgolf van vervolging, gericht op gemarginaliseerde religieuze gemeenschappen, wordt door dit onderzoek bekrachtigd. 9. Moslimlanden overheersen op de lijst van staten met de meest ernstige schendingen van vrijheid van godsdienst. 10. D e vrijheid van godsdienst gaat achteruit in westerse landen die een in meerderheid christelijke bevolking hebben of die van oudsher christelijk zijn. Dit wordt vooral verklaard door twee factoren. Allereerst is er onenigheid over de rol die godsdienst mag spelen in de ‘publieke ruimte’. Ten tweede wordt de openheid ten aanzien van de vrijheid van godsdienst bedreigd door de toenemende maatschappelijke angst voor extremisme. 11. Christenen blijven de minderheid die het meest wordt vervolgd. Deels omdat deze groep wereldwijd verspreid is en deels omdat zij in aantal relatief groot is. Toch ervaren ook Moslims in toenemende mate vervolging en discriminatie, zowel door andere Moslims als door autoritaire regimes. 12. Joden in West-Europa ondergaan slechts in lichte mate agressie en beledigingen. De problemen zijn wel toegenomen, wat heeft geleid tot een stijging van de emigratie naar Israël.

13. Er zijn enkele positieve tekenen van religieuze samenwerking geconstateerd, maar deze waren vaak het resultaat van lokale initiatieven en minder van vooruitgang op nationaal niveau. 14. De vervolging van vanouds gevestigde religieuze minderheden en de toename van mono-confessionele staten hebben geleid tot een uitzonderlijk hoog aantal ontheemden, wat bijdraagt aan de wereldwijde vluchtelingencrisis. 15. De West-Europese landen, die tot enkele tientallen jaren geleden overwegend christelijk waren en geen raciale verschillen kenden, gaan meer en meer lijken op de multi-confessionele en heterogene samenlevingen van het Midden-Oosten. Deze ontwikkeling veroorzaakt zowel politieke als sociale spanningen. 16. De toename van ‘godsdienstig analfabetisme’ van westerse beleidsmakers en de internationale media bemoeilijkt een vruchtbare dialoog en het maken van doelmatig beleid. 17. Wij concluderen dat de verantwoordelijkheid voor het keren van de verontrustende trends die in dit rapport worden blootgelegd, allereerst ligt bij de religieuze groeperingen zelf. Zij moeten de strijd aanbinden met geweld en vervolging. De noodzaak dat alle religieuze leiders luid en duidelijk stelling nemen tegen religieus geïnspireerd geweld en nogmaals hun steun uitspreken voor religieuze verdraagzaamheid, wordt steeds dwingender.

|7


BELANGRIJKSTE CONCLUSIES

Gewelddaden, gepleegd in de naam van een godsdienst, blijven het internationale nieuws beheersen. We ontkomen niet aan de indruk dat religieus geïnspireerd terrorisme niet alleen wijdverbreid is, maar ook toeneemt. Dit rapport is een trieste bevestiging van deze constatering. In bijna elk land waar wij een verandering hebben vastgesteld in de status en de omstandigheden van religieuze minderheden, betrof het een verslechtering. Soms werd de achteruitgang veroorzaakt door wettelijk of grondwettelijk geregelde discriminatie; in andere gevallen hield de verslechterde situatie verband met sektarische vijandigheden, vaak als gevolg van spanningen tussen rassen of stammen. In enkele gevallen gaat het om een religieuze groep die een andere onderdrukt - of zelfs probeert uit te roeien. In weer andere gevallen is het een autoritaire staat die probeert de activiteiten van een geloofsgroep te beperken. In westerse landen nemen de religieuze spanningen juist toe door het recente verschijnsel van ‘agressief atheïsme’, liberaal secularisme en de grote toevloed van economische migranten en vluchtelingen met een opvallend ander geloof en een andere cultuur dan het gastland. Van de 196 landen die in dit rapport worden behandeld feitelijk dus alle landen ter wereld - hebben we in 61 landen een verandering vastgesteld. Slechts in 6 landen hebben we een verbetering geconstateerd in de positie van de religieuze minderheden. In de resterende 55 landen zagen we een verslechtering. Dat betekent dat in bijna 30% van de bestudeerde landen, over de periode oktober 2012 en juni 2014, de situatie van religieuze gemeenschappen ‘significant verslechterd’ of ‘verslechterd’ is. We hebben ook 26 landen geïdentificeerd waar de beperkingen van de vrijheid van godsdienst wel als ‘hoog’ of ‘gemiddeld’ aangemerkt zijn, maar waar in de twee laatste jaren geen verandering is geconstateerd. Als wij deze landen toevoegen aan de 55 landen waar een verslechtering is opgetreden, dan betekent dit dat in 81 van de 196 landen die er in de wereld zijn - meer dan 40% - de vrijheid van godsdienst hetzij significant is afgenomen, hetzij aan het afnemen is. Het aantal landen dat is opgenomen in de categorie landen met een ‘hoge’ of ‘gemiddelde’ mate van schendingen van de vrijheid van godsdienst - ongeacht of daarin verbetering, verslechtering, of geen verandering is opgetreden bedraagt 56, dus iets minder dan 30%. Daar waar positieve resultaten zijn bereikt, was dat vaak meer het gevolg van

© AP / Press Association

8|


CASE STUDY

NOORD-KOREA Missionaris veroordeeld tot levenslange dwangarbeid Mei 2014: Missionaris Kim Jung-Wook, 50 jaar oud, wordt tot levenslange dwangarbeid veroordeeld door de Noord-Koreaanse machthebbers, zogenaamd omdat hij zich schuldig maakte aan spionage en het stichten van ondergrondse kerkgemeenschappen in de totalitaire staat. Kim wordt in oktober 2013 gearresteerd, nadat hij vanuit China de grens naar Noord-Korea was overgestoken. Hij verschijnt in februari op een persconferentie, waar hij een beroep doet op de NoordKoreaanse autoriteiten om hem gratie te verlenen. Daar vertelt hij dat hij medewerking heeft gekregen van de Zuid-Koreaanse inlichtingendienst en verontschuldigt zich voor zijn overtredingen tegen de Staat. Eerdere gevangenen hebben hun verklaringen op persconferenties - die vaak in scène worden gezet - echter herroepen. Zuid-Korea ontkent elke betrokkenheid van Kim bij spionage. Volgens een vriend in Seoul hield Kim zich sinds 2007 hoofdzakelijk op in de Chinese plaats Dandong. Hij hielp er overlopers uit Noord-Korea om via Thailand, Laos en andere landen in de regio, naar Zuid-Korea te komen. Meer recent voorzag Kim Noord-Koreanen die met toestemming in China werk zochten, maar daarin niet slaagden, van voedsel en onderdak. Zonder inkomsten of andere bestaansmiddelen worden zij vaak aan hun lot overgelaten. Bronnen: AP/Guardian, 31 mei 2014; NY Daily, 27 februari 2014.

|9


CASE STUDY

Iran

Vergunningen voor de bouw van soennitische moskeeën in Teheran November 2013: Als gevolg van een doorbraak in de verhouding tussen Sjiieten en Soennieten in het Midden-Oosten, geeft de nieuwe president van Iran, Hassan Rouhani, groen licht voor de bouw van moskeeën voor Soennieten in de hoofdstad Teheran. Al voor deze aankondiging heeft Rouhani’s bijzondere adviseur voor etnische en religieuze minderheden, Ali Younesi, contact met leiders van de Soennieten om de rechten van deze minderheid te bespreken. Zij stemmen ermee in om samen de obstakels af te breken, waardoor de Soennieten niet gelijk zijn voor de wet in het overwegend sjiitische land. De bijeenkomst volgt op incidenten waarbij veiligheidsagenten in Teheran de Soennieten verhinderden om op aangewezen plaatsen samen te komen en te bidden voor de viering van hun feestdagen. In de vroege ochtend van 16 oktober 2013 omsingelen veiligheidsagenten in uniform en in burger de Sadeghiyen-moskee in Teheran. Dit is voor Soennieten een van de grootste en belangrijkste gebedshuizen in de provincie Teheran. De agenten verhinderen dat Soennieten het gebouw binnengaan om Eid-e Ghorban, het Offerfeest, te vieren. Soennitische activisten meldden dat veiligheidsagenten de gelovigen ook verhinderen een ander gebedshuis in Teheran, Saadatabad, te betreden. In andere delen van de hoofdstad kunnen praktiserende Soennieten kennelijk wel ongehinderd in hun gebedshuizen bidden. Na de revolutie van 1979 hield Iran het bouwen van moskeeën voor Soennieten in Teheran lange tijd tegen. Sinds tien jaar komt het Genootschap voor Hervorming van Iran de Soennieten echter tegemoet met namazkhanehs, geïmproviseerde gebedsplaatsen voor gebed op vrijdagen en Eiddagen. De beperkende maatregelen rond deze namazkanehs leiden er evenwel toe dat gelovigen zich gedwongen zien te bidden in woningen of andere particuliere ruimten. Bronnen: World Bulletin, 9 november 2013 (www.worldbulletin.net); Human Rights Watch, 9 november 2013 (www.hrw.org).


10 |


| 11


lokale initiatieven dan van een voortuitgang op nationaal niveau. Hoewel de internationale nieuwsmedia zich natuurlijk vooral concentreren op de meldingen van geweld en wreedheid door religieus extremisme, wordt er weinig vervolgonderzoek verricht naar de implicaties en de gevolgen hiervan. De media laten doorgaans ook na de religieuze oorsprong van deze conflicten te vermelden, wat op zijn minst de context zou kunnen bieden voor een beter begrip. Het publiek blijft achter met het gevoel dat de gebeurtenissen waarvan verslag wordt gedaan, willekeurige uitingen van wreedheid zijn van wat gestoorde straatrovers. Wij hopen dat dit rapport enkele van die nalatigheden kan corrigeren. Geloofsgemeenschappen worden in de interpretatie van deze seculiere media steeds meer gezien als een groeiend probleem dat in bedwang moet worden gehouden en als een verschijnsel dat zelfs moet worden gemarginaliseerd, in plaats van als groepen waarvan de traditie moet worden aangemoedigd en ondersteund. In het Westen krijgt het idee steeds meer voet aan de grond dat godsdienst, in plaats van het beste, juist het slechtste in de mensheid naar boven brengt. Er bestaat een verband tussen religieus geïnspireerd geweld en de vermindering van religieuze tolerantie, religieus pluralisme en het recht op religieuze zelfbeschikking. Hoewel de vrijheid van godsdienst is opgenomen in Artikel 18 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, wordt zij bijna overal bedreigd. Hoewel lastig in cijfers uit te drukken, wordt in dit rapport duidelijk gedocumenteerd dat er sprake is van een trend, in het bijzonder in de ontwikkelde wereld, waarbij afstand wordt genomen van het religieus pluralisme. In bepaalde delen van het Midden- en Verre-Oosten zien we het verschijnsel van de mono-confessionele staat opkomen. Daar waar verschillende christelijke en moslimgroeperingen eeuwenlang in staat waren met elkaar samen te leven, vertoont de dominante groep nu steeds meer de neiging op universele conformiteit van de religieuze praktijk aan te dringen, vaak door de invoering van de shariawetgeving of door bepalingen zoals de ‘blasfemiewet’. De opkomst van de Islamitische Staat (IS, voorheen de Islamitische Staat in Irak en Syrië of ISIS) is daarvan het meest duidelijke voorbeeld. In juli 2014 verdreven jihadisten alle geloofsgemeenschappen, met inbegrip van niet-soennitische Moslims, uit Mosoel, de stad in NoordIrak die zij een maand daarvoor hadden veroverd. De Christenen werden gedwongen te kiezen: zich bekeren tot de islam of vertrekken. Zij kregen een tijdslimiet om te beslissen en de Islamitische Staat verklaarde dat “als zij zich niet schikten, er voor hen niets anders over bleef dan het zwaard”. In een stad waar tot voor kort 30.000 Christenen leefden, waren er plotseling geen meer en voor het eerst in 1600 jaar waren er geen vieringen meer op zondag.

12 |

Extremisme en vervolging van deze aard spelen steeds meer een belangrijke rol in de almaar toenemende massamigratie. De geloofsgemeenschappen die in het Midden-Oosten minderheden vormen, slinken al enkele jaren. Maar in de hier behandelde periode werd de humanitaire crisis waarin zij zich al langer bevonden, plotseling dramatisch slechter. In Syrië bijvoorbeeld nam het aantal Christenen af van 1,75 miljoen in het begin van 2011 tot nauwelijks 1,2 miljoen in de zomer van 2014 - een daling met meer dan 30% in drie jaar. In Irak is de teruggang zelfs nog sterker. Natuurlijk was godsdienst niet de enige reden waarom mensen hun vaderland verlieten. Economische factoren en de algemene veiligheid waren hun belangrijkste zorgen. Desalniettemin werd de religieus getinte haat steeds meer een duidelijke drijfveer voor het stijgende aantal vluchtelingen. De toenemende migratie ten gevolge van vervolging op godsdienstige gronden kan daarom worden gekoppeld aan de melding van de UNHCR in juni 2014 dat het wereldwijde aantal ontheemden en vluchtelingen het hoogst behaalde aantal ooit heeft bereikt van 50 miljoen - hoger dan het aantal in de Tweede Wereldoorlog. De stichting van theocratische of mono-confessionele staten is van zeer grote invloed, niet alleen op de landen waar dat in de praktijk gebeurt, maar ook op de westerse democratieën. Ontheemde leden van religieuze groeperingen zoeken hun toevlucht in het Westen en zorgen daarbij voor een hele serie sociale en economische problemen. Ironisch genoeg moeten de westerse democratieën, die historisch gezien overwegend christelijk waren en in brede mate zelf mono-confessioneel, leren leven met religieus pluralisme, vaak voor het eerst in de geschiedenis. Ondertussen neemt het religieuze pluralisme in gebieden zoals het Midden-Oosten af. De opkomst van de sociale media heeft ertoe geleid dat fundamentalisme en godsdiensthaat tot ver over de geografische grenzen voelbaar zijn. Met het extremisme, gepopulariseerd door Facebook, Twitter, chat rooms en andere sociale media, wordt in een ver verwijderd land gepreekte godsdiensthaat in de kortste keren ook lokaal een probleem. Dit blijkt duidelijk door de werving van mensen uit het Westen om zich te engageren in de conflicten in het Midden-Oosten. De media vestigen steeds meer de aandacht op de toenemende bedreiging van het Westen door de naar huis terugkerende ‘jihadgeneratie’. Sporadische aanvallen van geradicaliseerde individuen tegen geloofsgemeenschappen in het Westen - waarin de sociale media vaak een belangrijke rol spelen - bevestigen dat deze dreiging reëel is. Over het algemeen blijft de mate van religieuze onderdrukking in de westerse democratieën laag. Toch zijn er wel degelijk zorgwekkende tendensen aan te wijzen. De belangrijkste van deze ontwikkelingen is, dat terwijl de algemene opinie in het Westen discriminatie op grond van ras, geslacht en seksuele geaardheid steeds meer onacceptabel vindt, er tegelijkertijd steeds minder


CASE STUDY

Nigeria Moslimterreurgroep Boko Haram ontvoert meer dan 200 schoolmeisjes April 2014. In de nacht van 14 op 15 april gijzelen leden van de moslimterreurgroep Boko Haram in een middelbare school in de stad Chibok, in het Noord-Oosten van Nigeria, 276 leerlingen. De meeste ontvoerde meisjes zijn afkomstig uit christelijke gezinnen, al bevinden zich onder hen ook Moslims. Volgens de meldingen die snel na de ontvoering volgen, slagen 53 meisjes erin te ontsnappen. Bij het ter perse gaan van dit rapport houdt Boko Haram nog 223 meisjes gevangen. Op 12 mei toont een door de terroristische groepering vrijgegeven video hoe 130 meisjes verplicht verzen uit de Koran reciteren. Zij zijn gekleed in hijabs die het lichaam bedekken. In zijn bekende militaire uniform bevestigt de leider van Boko Haram, Abubaker Shekau, dat de gijzelaars zich verplicht tot de islam moeten bekeren. Aartsbisschop Ignatius Kaigama van het bisdom Jos, voorzitter van de Katholieke Bisschoppen Conferentie

van Nigeria, uit zijn bezorgdheid over de toestand van de schoolmeisjes. “Ik maak mij ernstige zorgen… het zijn slechts onschuldige meisjes en ieder mens voelt dat het slecht is. Het leven is heilig.” Gevraagd naar de reden van deze ontvoering door de terroristen, antwoordt de aartsbisschop: “Zij willen het hart van Nigeria verwonden.” De leider van de Katholieke Kerk in Nigeria legt er de nadruk op dat, na alle andere mogelijkheden te hebben uitgeprobeerd, bidden op dit moment het beste middel is tegen het optreden van Boko Haram. “We hebben het geprobeerd met overleg, maar dat werkt niet. De overheid probeert het met geweld, maar dat werkt evenmin. Het enige dat wij in deze situatie kunnen doen, is bidden; alleen God kan het hart van deze mensen tot inkeer brengen.” Bronnen: Kerk in Nood Verenigd Koninkrijk, 13 mei 2013; BBC News online, 9 en 12 mei 2014; Daily Mail online, 12 mei 2014.

| 13

CASE STUDY

BIrma (Myanmar) Regering zet geboortebeperking in tegen Rohingya om bevolkingsgroei in te dammen Mei 2013: Autoriteiten van de deelstaat Rakhine in het Westen van Birma voeren een lokale verordening in betreffende geboortebeperking voor gezinnen van de Rohingya, een moslim minderheid. Met een geboortelimiet van twee kinderen wil de overheid hun “snelle bevolkingsgroei beperken” en “sektarisch geweld binnen de perken houden”. In tegenstelling tot andere minderheden in het land hebben de Rohingya in Birma geen recht op een volwaardig burgerschap. Zij worden door velen gezien als illegale immigranten. De verordening is een vervolg op eerdere voorstellen van een in 2012 ingestelde centrale overheidscommissie, die het geweld tegen Rohingya in Rakhine moet onderzoeken. Het panel, ingesteld door president Thein Sein, bestaat uit 27 leden met verschillende achtergronden. In een verklaring stelt de commissie dat het onwaarschijnlijk is dat de ontheemde Rohingya snel terugkeren naar huis en pleit derhalve voor handhaving van de wijdverspreide segregatie van Boeddhisten en Moslims als “tijdelijke


14 |

oplossing”. Het rapport richt zich vooral op de door de boeddhistische meerderheid in de deelstaat Rakhine geuite “verontrusting” over de toename van de moslimbevolking. Mensenrechtenactivisten en -organisaties hebben ernstige bedenkingen bij het voorstel. De in de Verenigde Staten gevestigde Human Rights Watch zegt dat de autoriteiten betrokken zijn bij wat kan doorgaan voor “etnische zuiveringen” in het gebied. Aung San Suu Kyi, de prominente oppositieleidster in het land, heeft gezegd dat, indien bevestigd, de opgelegde limiet van twee kinderen “een flagrante schending van de mensenrechten” is. Sinds juni 2012 en mei 2013 is het gebied het toneel van hevige strijd tussen Birmese Boeddhisten en Rohingya Moslims. Van de laatsten zijn er ongeveer 800.000 in heel Birma. De gevechten hebben aan ten minste 200 mensen het leven gekost en hebben nog eens 140.000 mensen ontheemd. Bronnen: www.AsiaNews.it, 1, 24 en 28 mei 2013.


consensus bestaat over rechten zoals de gewetensvrijheid van gelovigen. In het bijzonder met betrekking tot confessionele scholen, homohuwelijk en euthanasie, neemt het conflict tussen de traditionele religieuze opvattingen en de ‘progressieve’ liberale consensus, toe. Hoewel de algemene opinie gelovigen weliswaar toestaat op zijn minst hun geloof vrij te belijden, is er steeds minder overeenstemming over de vraag in welke mate dat geloof zich mag manifesteren in de bredere samenleving. Dit leidt tot een steeds duidelijkere tendens dat de rechten van sommige groepen de rechten van andere groepen gaan overtroeven. In de praktijk betekent deze ‘hiërarchie van rechten’ dat wanneer de rechten van homoseksuelen of voorvechters van gendergelijkheid in conflict zijn met de gewetensvrijheid van gelovigen, de eersten meestal aan het langste eind trekken. In het Verenigd Koninkrijk, bijvoorbeeld, zijn katholieke adoptiebureaus die weigeren kinderen voor adoptie bij homoseksuele paren te plaatsen, gedwongen om hun regels aan te passen of anders hun deuren te sluiten. Er zijn talloze voorbeelden van deze tendens in heel West-Europa. Hopelijk vormt dit rapport de aanleiding om eens goed na te denken over de kernprincipes van de vrijheid van godsdienst, en in het bijzonder over de vraag in hoeverre geloofsgemeenschappen wettelijk moeten worden toegestaan af te wijken van de gangbare normen. Dit rapport vestigt ook de aandacht op de noodzaak dat het Westen een dieper en meer verfijnd begrip ontwikkelt voor religieuze motivatie. Het religieuze analfabetisme van de westerse beleidsmakers vormt een enorme barrière van onbegrip tussen het Westen en andere delen van de wereld. De interventies van het Westen in Irak en Afghanistan zijn twee voorbeelden waarbij dit gebrek aan sympathie of religieus begrip maar al te duidelijk is. Het is niet de taak van dit rapport om de toename van deze intolerantie en van het religieuze geweld te verklaren. Ongetwijfeld zullen historici in de toekomst de redenen ervan blootleggen. Wij kunnen alleen een aantal van de meest gangbare verklaringen opsommen. Een algemeen verspreide theorie wijst op de frustratie die in de islamitische wereld is ontstaan, omdat deze zich de laatste eeuwen niet zo snel heeft ontwikkeld als het Westen. Dat heeft een aantal Moslims doen besluiten te vechten voor het herstel van de ‘Gouden Eeuw’ van het Kalifaat, toen de islam werd gezien als opkomende en triomferende macht. Een andere overweging is dat de globalisering en het multiculturalisme, in plaats van te zorgen voor meer tolerantie, er juist toe geleid hebben dat religieuze en etnische groeperingen zich bedreigd voelen en zich terugtrekken in een intolerante ‘bunkermentaliteit’. Een derde theorie is dat de westerse democratie - ooit zo bewonderd en nagestreefd - niet langer automatisch wordt gezien als het meest gewenste rolmodel voor

| 15


CASE STUDY

BelgiË Vier mensen gedood bij schietpartij in Joods museum Mei 2014: Vier mensen worden bij een schietpartij in het Joods Museum in Brussel gedood door een man die banden heeft met radicale Moslims en meer dan een jaar in Syrië heeft doorgebracht. Op 24 mei 2014 opent de schutter, gewapend met een Kalasjnikovgeweer, het vuur in het museum. Daarbij worden ter plaatse drie mensen gedood en wordt een vierde levensgevaarlijk verwond. De gewonde wordt naar het ziekenhuis overgebracht en overlijdt bijna twee weken later, op 6 juni. De mensen die ter plaatse sterven, zijn de Israëliërs Emanuel en Miriam Riva, een echtpaar van middelbare leeftijd uit Tel Aviv dat op vakantie was, en een Franse vrouw. De vierde is Alexandre Strens, een jonge Belg die in het museum werkt. Hij werd geboren in Marokko uit een Joodse moeder, terwijl zijn vader een Algerijnse Berber was. De aanval duurt minder dan 90 seconden, waarna de schutter te voet op de vlucht slaat. Zijn uiterlijk wordt gedeeltelijk vastgelegd door beveiligingscamera’s, voordat hij in het centrum van Brussel verdwijnt. Joëlle Milquet, de minister van Binnenlandse Zaken,

© CORBIS images

16 |

is op de plek aanwezig als de politie het gebied afzet en zij stelt direct: “Het is waarschijnlijk dat dit een antisemitische aanval is.” Op 30 mei wordt Mehdi Nemmouche, een 29-jarige Fransman, in Marseille gearresteerd in verband met de schietpartij. Joël Rubinfeld, hoofd van de Belgische Liga tegen Antisemitisme, verklaart dat de arrestatie weliswaar een opluchting is, maar dat het Syrisch jihadistische profiel van Mehdi Nemmouche een bron van diepe angst vormt. “Het is cruciaal dat landen met burgers die naar Syrië gaan, alle nodige maatregelen treffen om te voorkomen dat dit opnieuw gebeurt,” stelt hij. Roger Cukierman, voorzitter van de Raad van Joodse Organisaties in Frankrijk, zegt dat “... het erop lijkt dat de ergste vrees van westerse regeringen werkelijkheid wordt. De Europese jihadisten in Syrië zijn een tijdbom die op het punt staat te ontploffen.” Bronnen: The Independent, 24 mei en 1 juni; Wikipedia, ‘Jewish Museum of Belgium shooting’,


| 17

Landen met een hoge mate of gemiddelde mate van vervolging op grond van religie PAARS: hoge mate van vervolging ROOd: gemiddelde mate van vervolging Kijk voor een verdere classificatie per land in de tabel achterin dit rapport (pagina’s 30 en 31)

Wit-Rusland

Griekenland Turkije

Tunesië

Cyprus Libanon Israël

Marokko Algerije

Libië

Sy

Egypte

Cuba Mauritanië

Eritrea Soedan

Mali

Nigeria

Eth

Centraal Afrikaanse Republiek

Ken

Tanzania Angola

18 |

Russische Federatie

Kazachstan Azerbeidzjan

Oezbekistan

Turkmenistan

yrië Irak Palestijnse Gebieden

hiopië

Tajikistan China

Pakistan

Qatar

NoordKorea

Afghanistan

Iran Koeweit

Bahrein SaudiArabië

Kirgizië

Verenigde Arabische Emiraten

Nepal India

Jemen

Birma (Myanmar) Bangladesh

Vietnam

Laos

Brunei

Sri Lanka

Somalië

Maleisië

nia

Malediven Indonesië Comoren

www.kerkinnood.nl/vrijheidvangodsdienst2014 | 19


20 |


ontwikkelingslanden. De argumenten daarvoor luiden als volgt: als het westerse liberalisme leidt tot abortus, anticonceptie, onbescheidenheid, de ineenstorting van gezinnen, het homohuwelijk en enorme nationale en persoonlijke schulden, dan willen traditioneel denkende religieuze groeperingen daar geen deel van uitmaken. Terecht vestigen de media voornamelijk de aandacht op het moslimterrorisme. Maar zoals dit rapport laat zien, is dat niet het hele verhaal. Van de 20 landen die wij hebben aangewezen als landen met ‘hoge’ mate van schendingen van de vrijheid van godsdienst, zijn er zes - Azerbeidzjan, Birma (Myanmar), China, Eritrea, Noord-Korea en Oezbekistan - die worden geregeerd door autoritaire regimes, en waar de slachtoffers van de godsdienstvervolging voornamelijk Moslims zijn. In dit rapport wordt eerder onderzoek bevestigd, dat heeft aangetoond dat Christenen de grootste vervolgde geloofsgroep vormen. De gevoeligheid van Christenen voor onderdrukking houdt rechtstreeks verband met het feit dat zij van oudsher wijd verspreid zijn en vaak in culturen leven die heel verschillend zijn van hun eigen cultuur. In veel landen waar Christenen al generaties of zelfs eeuwenlang

gevestigd zijn, komt nu extremisme voor. In bijna elk van de 20 door ons als ‘hoog’ gekenmerkte landen, hebben echter ook Moslimminderheden te lijden onder vreselijke en systematische vervolging. Daar moet wel bij worden opgemerkt dat deze vervolging in de meeste gevallen geschiedt door toedoen van andere Moslims. De toenemende spanningen tussen sjiitische en soennitische Moslims komen in dit rapport voortdurend aan de orde. Joodse gemeenschappen hebben ook last gehad van toenemende bedreigingen en geweld, met name in sommige delen van West-Europa, wat heeft geleid tot stijgende emigratiecijfers naar Israël. Omdat hij een vermindering constateerde in de vrijheid van godsdienst van Joden, Christenen en andere gemeenschappen, merkte de voormalige Britse hoofdrabbijn, Jonathan Sacks, in een toespraak in het Britse Parlement in juli 2014 op, dat een “nieuw tribalisme” zou leiden tot “het gebruik van de godsdienst als een dekmantel van heiligheid om pure lust naar macht te verbergen en te legitimeren.” Hij voegde eraan toe: “God zelf huilt om al het kwaad dat in Zijn naam wordt begaan”.

CASE STUDY

BAHREIN Bouw van kathedraal laat licht schijnen in de duisternis Maart 2014: Het eiland Bahrein ligt op slechts 25 kilometer voor de kust van Saoedi-Arabië, dat wordt geregeerd door een van ‘s werelds meest repressieve regimes. De voorgenomen bouw van een 2.500 plaatsen tellende katholieke kathedraal in Bahrein wordt door veel Christenen en anderen gezien als een enorme kans voor de ontwikkeling van een tolerantere houding ten opzichte van gelovige minderheidsgemeenschappen in de Arabisch sprekende wereld. In maart 2014 bevestigt bisschop Camillo Ballin van het Apostolisch Vicariaat van Noord-Arabië dat koning Isa Al Khalifah van Bahrein de Katholieke Kerk een stuk land heeft geschonken om een kathedraal te bouwen. De kathedraal is gewijd aan Onze Lieve Vrouw van Arabië en bedient, naar schatting, 2,5 miljoen katholieken (waarvan 350.000 in Bahrein). De grote meerderheid van hen zijn buitenlandse gastarbeiders uit India, de Filippijnen, Pakistan, Bangladesh en andere landen, die nu woonachtig zijn in Bahrein, Koeweit, Qatar en SaoediArabië. Het nieuwe gebouw zal de centrale kern vormen voor de 10 parochies in het gebied.

Het praktiseren van het geloof op het Arabische schiereiland is aan strenge beperkingen onderworpen. Met name in Saoedi-Arabië is de vrijheid om je godsdienst te belijden meestal beperkt tot het terrein van buitenlandse ambassades en particuliere woningen. Het is priesters over het algemeen niet toegestaan om in het openbaar kerkelijke kledij te dragen. Moslims wordt ten strengste verboden zich te bekeren tot het Christendom. Terwijl christelijke vrouwen in Saoedi-Arabië wel mogen trouwen met Moslimmannen, is het christelijke mannen verboden Moslimvrouwen te huwen. De bouw van de nieuwe kathedraal in Bahrein laat een doorbraak zien in de betrekkingen tussen kerk en staat en getuigt van wat bisschop Ballin omschrijft als “een voortdurend toenemend aantal katholieken in de regio.” De bouw van de kathedraal zal worden afgerond in 2016. De kosten worden geschat op ruim 22 miljoen euro. Bronnen: National Catholic Register, 20 maart 2014 (www.ncregister.com); Kerk in Nood Verenigde Staten, 19 maart 2014.

| 21


CASE STUDY

Pakistan 22 Sjiitische moslimpelgrims gedood bij een bomaanslag Januari 2014: Minstens 22 sjiitische pelgrims, onder wie vrouwen en kinderen, worden gedood bij een bomaanslag op een bus in West-Pakistan. De bom ontploft na een reis langs heilige plaatsen in Iran op de terugreis naar Quetta in Balochistan. Op het tijdstip van de aanslag zijn er 51 passagiers aan boord.

Sektarische aanslagen nemen in omvang toe in Pakistan, waar de sjiitische moslimminderheid ongeveer 20 procent uitmaakt van de totale bevolking van 175 miljoen mensen. Honderden Sjiieten zijn in 2013 bij sektarisch geweld om het leven gekomen, onder wie veel onderwijzend personeel, artsen en kinderen.

Minstens 20 mensen lopen verwondingen op, deelt Shafqat Anwar Shahwani mee. Volgens de ondercommissaris van politie in het district Mastung vermoeden medewerkers van de explosievenopruimingsdienst dat de bom langs de weg is geplaatst en op afstand tot ontploffing is gebracht. Hij voegt eraan toe dat hij de mogelijkheid van een zelfmoordaanslag niet uitsluit. De buschauffeur verklaart aan de politie dat hij niets van een bomaanval op de bus voelde aankomen totdat hij een plotselinge ontploffing voelde, gevolgd door geschreeuw van vrouwen en kinderen.

Groepen als Lashkar-e-Jhangvi, die eerdere aanslagen tegen de sjiitische minderheid opeisten, strijden voor een soennitische theocratie en hebben verklaard dat de Sjiieten het land moeten verlaten en anders gedood zullen worden.

© GETTY images

22 |

Bronnen: Al Jazeera, 21 januari 2014; BBC News Online 21 januari 2014


| 23


Met dank aan Gabriel Wani

CASE STUDY

Soedan Meriam Ibrahim ontkomt aan de doodstraf voor ‘geloofsafval’ Mei-juni 2014: Meriam Ibrahim, acht maanden zwanger van haar tweede kind, wordt op 15 mei 2014 veroordeeld tot “de dood door verhanging” op verdenking van geloofsafval van de islam. Meriam is de dochter van een moslimvader en een Ethiopisch-orthodoxe moeder. Meriams vader verliet haar moeder echter toen zij nog een klein kind was. Meriam is sindsdien in het christelijk geloof grootgebracht en is gehuwd met Daniel Wani, eveneens Christen. Meriam zelf stelt dat ze altijd Christen is geweest. Ondanks haar verklaring, verklaart de officier van justitie dat zij het geloof van haar (afwezige) vader had moeten volgen. Hij eist dat Meriam afstand doet van haar christelijke geloofsovertuiging en daarvoor in de plaats het geloof van haar vader, de islam, omarmt. Hij wordt hierin gesteund door de rechter. Meriam krijgt drie dagen de tijd om zich te bekeren maar ze weigert, waarbij zij aanvoert dat zij haar hele leven Christen is geweest en haar geloof niet kan verzaken op last van een rechtbank. Het vonnis tegen Meriam krijgt spoedig wereldwijde aandacht, waarbij regeringen, particulieren en de media unaniem uiting geven aan hun verontwaardiging. Deze

24 |

verontwaardiging neemt verder toe als bekend wordt dat Meriam kort na het vonnis bevalt, met haar benen geketend aan de vloer van haar cel. De druk op de Soedanese autoriteiten houdt aan en op 24 juni 2014 wordt Meriam op last van het Soedanese Hof van beroep uit de gevangenis ontslagen. De volgende dag, als zij en haar gezin op het punt staan aan boord te gaan van een vliegtuig met bestemming de Verenigde Staten, worden zij gearresteerd en naar Khartoem gebracht voor verhoor over beweerde vervalsing van reisdocumenten. Als Meriam de volgende dag opnieuw wordt vrijgelaten, zoekt zij met haar gezin haar toevlucht in de Amerikaanse ambassade in Khar-toem. Ongeveer een maand later, op 24 juli, vliegt Meriam naar Rome, waar zij in het Vaticaan wordt ontvangen door paus Franciscus. Vervolgens reizen Meriam en haar echtgenoot Daniel naar de Verenigde Staten, waar zij nu hun kinderen hopen groot te brengen. Bronnen: AP/The Guardian, 31 mei 2014; NY Daily News, 27 februari 2014


Wat ook de mogelijke redenen zijn van de neergang van religieus pluralisme en tolerantie - al dan niet gemotiveerd door haat jegens een andere godsdienst of door haat jegens elke godsdienst - het is duidelijk dat daarmee grote schade wordt toegebracht aan de mens. Zoals paus Franciscus in een toespraak op 20 juni 2014 zei: “De rede erkent dat de vrijheid van godsdienst een fundamenteel mensenrecht is, waarin zijn hoogste waardigheid wordt weerspiegeld.” Zelfs een volgens eigen zeggen seculiere instantie als de Europese Unie erkent het fundamentele belang van de vrijheid van godsdienst. In een serie richtlijnen die werd aangenomen in juni 2013, luidt het: “Als universeel recht is de vrijheid van godsdienst of levensbeschouwing een garantie voor het respect van diversiteit. De vrije uitoefening van dit recht draagt rechtstreeks bij aan de democratie, de ontwikkeling, de rechtsorde en aan vrede en stabiliteit”. Dit rapport, dat beoogt de omstandigheden te beschrijven waarmee elke religieuze minderheid in alle landen ter wereld wordt geconfronteerd, wordt gepubliceerd door Kerk in Nood, een katholieke hulporganisatie die, als pauselijke stichting, rechtstreeks onder de verantwoordelijkheid valt van de Heilige Stoel. Het is redelijk om je af te vragen of een christelijke hulporganisatie objectief het lijden kan beschrijven van alle gelovigen, lijden dat soms door andere Christenen wordt toegebracht. Het staat de lezer natuurlijk vrij om het slagen of falen van dit rapport zelf te beoordelen. Ons antwoord op deze vraag is echter dat een dergelijk rapport over alle religieuze minderheden door een christelijke hulporganisatie niet alleen mogelijk is maar ook noodzakelijk. Religieuze organisaties hebben de plicht om luid hun stem te verheffen als een geloofsgemeenschap op onrechtvaardige wijze wordt aangevallen. Zoals wordt benadrukt in documenten van het Vaticaan, in het bijzonder Dignitatis Humanae (1965), is de vrijheid van godsdienst de garantie van zelfexpressie voor alle geloofsgemeenschappen, op voorwaarde dat eenieder de onvervreemdbare rechten van de andere respecteert. Maar om het onderzoeksterrein van onze individuele landenrapporten te verbreden, heeft Kerk in Nood deskundigen op het gebied van de vrijheid van godsdienst opgedragen om recente trends te onderzoeken in Afrika, het Midden-Oosten, Azië, Noord-Amerika, West-Europa, Rusland, Centraal-Azië en Latijns-Amerika. De rapporten van deze deskundigen zijn in hun geheel elektronisch gepubliceerd en beschikbaar op: www.religion-freedom-report.org Enkele van hun bevindingen worden hieronder weergegeven: Het onderzoek naar de situatie van de vrijheid van godsdienst in Afrika werd uitgevoerd door voormalig missionaris José Carlos Rodríguez Soto. Hij is over het algemeen optimistisch over de toekomst van de vrijheid van gods-

dienst in Afrika, omdat volgens hem de problemen “niet de realiteit moeten overschaduwen dat in de meeste Afrikaanse landen de burgers een zekere mate van vrijheid van godsdienst genieten, en dat die wordt beleefd tegen een achtergrond van een cultuur die tolerantie en wederzijds respect tussen de verschillende godsdienstige stromingen voorstaat”. Hij legt ook de nadruk op de toename van interreligieuze groepen die de dialoog met elkaar aangaan en gezamenlijk actie voeren in onder andere Kameroen, Nigeria, de Centraal Afrikaanse Republiek, Oeganda, Zambia, Zuid-Afrika en Kenia. Hij ziet dat als een hoopvolle ontwikkeling. José Carlos Rodriguez Soto wijst ook op de meest zorgelijke ontwikkeling in Afrika, de toename van het moslimfundamentalisme onder leiding van groeperingen als AlQaeda in de islamitische Maghreb (in Noord-West Afrika), Boko Haram (in Nigeria en omringende gebieden) en Al Shabaab (met zijn bolwerk in Somalië). Hij zegt dat het militaire antwoord op deze terreurgroepen tot dusver geen resultaat heeft opgeleverd en dat andere methoden, met inbegrip van de dialoog tussen de godsdiensten, moeten worden voortgezet. Wat de moslimwereld betreft, roept Paul Stenhouse (MSC), hoofdredacteur van de maandbladen The Catholic Journal en Annals Australasiam, en een frequent bezoeker van het Midden-Oosten, het Westen op om geduld te oefenen en terughoudendheid te bewaren in de regio. Ook moet het Westen een meer diepgaand inzicht ontwikkelen in de bestaande verscheidenheid aan opvattingen inzake mensenrechten binnen de Islam. Hij citeert voorbeelden waarin pogingen tot liberaliserende hervormingen hebben geleid tot wijdverbreid geweld en rellen in landen met weinig of geen ervaring met democratie, en hij voegt daaraan toe: “Rome was niet in een dag gebouwd”. Hij besteedt “speciale aandacht” aan Iran, waarover hij stelt: “Volgens de grondwet van Iran genieten Zoroastriërs, Christenen en Joden vrijheid van godsdienst. De ontheiliging en verwoesting van kerken of synagogen - een kenmerk van het moslimextremisme in veel soennitische staten - is opvallend afwezig in de sjiitische gemeenschappen en samenlevingen”. Volgens pr. Bernardo Cervellera, hoofdredacteur van Asia News, is “Azië, ook gezien de laatste twee jaar, nog steeds het continent waar de vrijheid van godsdienst het meest wordt geschonden.” Hij stelt: “Behalve uit landen als Japan, Taiwan, Singapore, de Filippijnen (afgezien van een paar incidenten in Mindanao) en Cambodja, worden uit alle andere landen in afwisselende mate schendingen van de vrijheid van godsdienst gerapporteerd van Christen-, Moslim-, Hindoe- en Sikhsgemeenschappen. En dan hebben we het nog niet over groeperingen die door de lokale meerderheden als ‘ketters’ worden beschouwd, zoals Ahmadi’s en Soefi’s”. Hij noemt speciaal NoordKorea, waar “het belijden van elk geloof, behalve dat in de regerende halfgoden van de Kimdynastie, verboden is” en China. Daarover schrijft hij: “China…is het land waar de controle op de religie het meest methodisch en vrijwel

| 25


volledig is, zoals blijkt uit de gewelddadige campagne tegen niet-officiële katholieke, protestantse, boeddhistische en moslimgemeenschappen”. De twee specialisten inzake Noord-Amerika - Eric Rassbach en Adèle Keim - van het Becket Fonds, hebben zich geconcentreerd op de uitspraak van het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten van juni 2014 (Burwell v. Hobby Lobby Inc.). Hierbij ging het om een federale bepaling die van veel werkgevers verlangt dat zij pakketpremies betalen voor de dekking van gezondheidskosten. Daarin is ook verplicht een dekking van de kosten voor anticonceptiemiddelen opgenomen. Het Hooggerechtshof verklaarde met 5 tegen 4 stemmen dat de familie Green, eigenaar van Hobby Lobby, de abortieve anticonceptionalia mocht uitsluiten van de dekking zonder dat zij daarvoor door de regering zou worden beboet. Een andere discussie over de vraag in hoeverre gelovigen hun geloof mogen belijden, betreft een uitvoeringsbevel van president Obama (juli 2014) dat leveranciers van de federale regering verbiedt om te discrimineren op grond van seksuele geaardheid of geslacht. Ondanks het verzoek van vele

religieuze organisaties was in dit uitvoeringsbevel geen uitzondering opgenomen voor religieuze praktijk, zodat er een vraagteken kwam te staan achter sommige diensten die de kerken verlenen aan armen en daklozen. In hun onderzoek betreffende Canada worden dezelfde gewetensvragen aan de orde gesteld. De auteurs beschrijven het geval van de Trinity Western University, een Evangelisch-Protestants college dat alleen studenten tot haar faculteit toelaat die het geloof van de universiteit delen. Tegenstanders eisen dat het deze universiteit verboden moet worden om een rechtenfaculteit te openen, omdat haar geloof in de traditionele definitie van het huwelijk haar verhindert een juridische opleiding te verstrekken. “Het resultaat van deze discussie zal van invloed zijn op alle religieuze instellingen die een voorkeur voor medegelovigen aan de dag leggen,” schrijven zij. Met betrekking tot West-Europa schetsen Dr. John Newton, een auteur op het gebied van de vrijheid van godsdienst die werkzaam is bij Kerk in Nood in het Verenigd Koninkrijk, en Dr. Martin Kugler uit Wenen van het Observatory on Intolerance and Discrimination

CASE STUDY

China (Tibet) Boeddhistische monnik sterft in gevangenschap December 2013: De Chinese politie wordt ervan erdacht een Tibetaanse boeddhistische monnik, Jamyang Geshe Ngawan, tijdens zijn detentie in de gevangenis te hebben doodgeslagen. Veiligheidsagenten arresteren Jamyang, 45 jaar oud, en twee vrienden in november 2013 tijdens hun vakantie in Lhasa, de provinciale hoofdstad van Tibet. Vanaf die dag tot 17 december, als de politie zijn stoffelijk overschot aan de familie overhandigt, blijft hij spoorloos. Ngawang Tharpa, een Tibetaan die in India woonachtig is, maar in contact staat met zijn land van herkomst, verklaart voor Radio Free Asia: “Hij is doodgeslagen. Toen de politie het lichaam afgaf, waarschuwde zij de familie om niets over het incident bekend te maken. Anders zouden zij worden gedood.” Tot op heden ontbreekt ieder spoor van de twee metgezellen die met Jamyang werden aangehouden. Jamyang Geshe Ngawan genoot aanzien in de plaatselijke gemeenschap en was populair onder de plaatselijke gelovigen. Hij doceerde jarenlang in een Indiaas klooster voordat hij in 2007 naar Tibet

26 |

terugkeerde, waar hij de positie van docent aan het klooster van Tarmoe Nagchu in het district Diru aanvaardde. Volgens het Tibetaanse Centrum voor Mensenrechten en Democratie “is het duidelijk dat de monnik tijdens zijn detentie in een geheime gevangenis is doodgeslagen. Hij was groot van gestalte en verkeerde in goede gezondheid toen hij zijn klooster verliet voor een bezoek aan Lhasa.” In 2008 wordt Jamyang in Tibet gearresteerd en tot twee jaar gevangenisstraf veroordeeld op beschuldiging van “het onderhouden van contacten met buitenlandse mogendheden”. Hij wordt echter wegens goed gedrag in vrijheid gesteld. Volgens het Tibetaanse Centrum voor Mensenrechten en Democratie worden tussen 1987 en begin 2005 zeker 87 gevangenen kort na hun aanhouding gemarteld en om het leven gebracht. Bronnen: www. AsiaNews.it, 20 december 2013; Tibetaanse Centrum voor Mensenrechten en Democratie, 27 januari 2014 (www.tchrd.org)


Met dank aan Tibetan Centre for Human Rights and Democracy.

| 27


CASE STUDY

CENTRAAL AFRIKAANSE REPUBLIEK Christenen en Moslims verenigen zich voor vrede Januari 2014: Kobine Layama, imam en voorzitter van de islamitische gemeenschap in de Centraal Afrikaanse Republiek, Dieudonné Nzapalainga, de katholieke aartsbisschop, en Nicolas Guerekoyame, een protestante dominee, richten samen een interkerkelijke vredesgroep op. Terwijl de helft van het land wordt bezet door Séléka rebellen, leiden deze drie mannen vredesmissies en bemiddelen ze tussen de partijen in het land om te voorkomen dat botsingen tot regelrechte oorlog leiden. Als Séléka rebellen de hoofdstad Bangui bezetten en daar de macht overnemen, komt imam Layama persoonlijk in een moeilijke situatie: veel CentraalAfrikaanse Moslims zien de coup als teken om de macht in het overwegend christelijke land over te nemen. Op veel plaatsen collaboreren zij openlijk met Séléka rebellen. Kobine Layama is een devoot moslim met de overtuiging dat Moslims en Christenen in vrede en wederzijds respect moeten samenleven. Met zijn preken is hij voor de Séléka rebellen een doorn in het oog: “Wat jullie doen - stelen, doden, vrouwen

28 |

verkrachten en mensen terroriseren - is tegengesteld aan wat God ons volgens de Koran beveelt te doen.” Als op 5 december 2013 hevige strijd woedt in hoofdstad Bangui en er 500 doden vallen in drie dagen, zoekt Kobine bescherming bij zijn vriend, aartsbisschop Nzapalainga. Hij weet dat zijn leven wordt bedreigd door extremisten van beide zijden. Sindsdien is hij onvermoeibaar bezig op te roepen tot kalmte en verzoening. De kern van het Centraal-Afrikaanse conflict is niet religieus, maar sociaal en politiek. Geweld en wraak worden aangewakkerd door mensen die een uitbarsting van vijandigheden tussen Christenen en Moslims wensen. Steeds opnieuw brengt dit de inwoners van het land in gevaar. Met grote risico’s voor hun eigen leven blijven de stemmen van de imam, de aartsbisschop en de dominee weerklinken: drie moedige mannen die onvermoeibaar oproepen tot vrede. Bron: Kerk in Nood, februari 2014


Against Christians in Europe, een zorgwekkend beeld van de geleidelijke marginalisatie van degenen die proberen traditionele morele waarden in stand te houden. Hoewel gelovigen de vol-ledige vrijheid hebben om privé hun geloof te belijden, geven de auteurs aan dat er sprake is van “een keiharde oplegging van relativistische opvattingen”, waardoor een redelijk compromis tussen de religieuze opvattingen wordt verhinderd. Erger nog, deze botsing van waarden neemt dusdanig toe dat de gelovigen vrezen dat zij door de staat kunnen worden gedwongen om zich aan te passen aan de normen van de samenleving waartegen zij zich juist bewust verzetten. De schrijvers benadrukken ook het toenemende geweld tegen Joden en Moslims overal in West-Europa, hetgeen, hoewel bijzonder verontrustend, voorlopig nog grotendeels tot de uitzonderingen behoort. Zij vestigen in het bijzonder de aandacht op de Joodse emigratie vanuit Frankrijk, waar in de eerste drie maanden van 2014 ongeveer 400 Franse Joden naar Israël zijn vertrokken, een aantal dat viermaal zo hoog is als gedurende dezelfde periode in 2013 en 2012. Peter Humeniuk, een specialist inzake Rusland en Centraal-Azië, is lid van het internationale projectenteam van Kerk in Nood. Hij roept de lezers op de vrijheid van godsdienst in Rusland te bekijken door de lens van haar recente, onrustige verleden. Hij zegt dat, terwijl traditionele religieuze groeperingen over het algemeen met respect worden behandeld, de instroom van welgestelde religieuze sekten sinds de jaren negentig, de mate van vrijheid van godsdienst in het land hebben gekleurd. Hoewel deze sekten merendeels weinig succesvol waren, vinden de autoriteiten het soms moeilijk om de grens te trekken tussen legitieme en illegale religieuze activiteiten. Hij zegt dat Rusland ernaar streeft om op eigen bodem zijn eigen vorm van de Islam te ontwikkelen, hoewel de grens tussen “een exotische religieuze gemeenschap en een actieve terroristische cel heel smal kan zijn.” Hij waarschuwt wel dat de grote groep werknemers in de dienstensector in Moskou en St. Petersburg, voornamelijk moslimmigranten uit Centraal-Azië, een “bron van moge-lijke etnische en religieuze onrust kunnen vormen.” Over de landen van Centraal-Azië merkt hij op dat velen vrezen dat de terugtrekking van de westerse militaire troepen uit Afghanistan kan leiden tot een verspreiding van de radicale Islam in deze regio. “Dit is een angstaanjagend vooruitzicht voor de autoritaire regimes in landen waar de Islam door de staat wordt gecontroleerd.” De leiders van deze Centraal-Aziatische staten hebben, zo schrijft hij, de gevolgen gezien van de “Arabische lente.” En hoewel deze bloedige revoluties niet zonder meer de beperkingen rechtvaardigen die de religieuze gemeenschappen opgelegd kregen, vormen zij daar wel een plausibele veklaring voor. De auteur dr. Austen Ivereigh merkt op dat in LatijnsAmerika, hoewel daar de helft van alle katholieken ter wereld wonen, een veel grotere verscheidenheid aan religieuze

overtuigingen en praktijken bestaat dan in het algemeen wordt gedacht. In Brazilië is meer dan 20% van de bevolking Evangelisch-Christelijk, terwijl in sommige CentraalAmerikaanse staten deze verhouding stijgt tot een derde. In Argentinië leven grote gemeenschappen Joden en Moslims en op de Engelssprekende Caraïbische eilanden zijn het de protestantse kerken die in de meerderheid zijn. Ook zijn er, bijvoorbeeld in Cuba en Brazilië, grote aantallen mensen die het spiritisme of Santería aanhangen. Hij legt uit dat de obstakels voor volledige vrijheid van godsdienst, waar die bestaan, meestal het gevolg zijn van officiële secularistische en atheïstische regimes, en over het algemeen in gelijke mate van toepassing zijn op alle religieuze groeperingen. De uitdaging voor de toekomst is volgens hem om de nog bestaande, wettelijke en onofficiële sancties op religieuze organisaties op te heffen en grotere acceptatie te verkrijgen van de regionale regeringen voor religieuze inspraak op nationaal niveau. Zoals uit verschillende van de casestudies in deze samenvatting duidelijk wordt, zijn er tekenen van hoop aan te wijzen, evenals redenen tot ernstige bezorgdheid. Wij laten voorbeelden zien van religieuze leiders die elkaar vriendschappelijk de hand reiken. En we vermelden hoe zelfs in de Arabische Golf, waaraan enkele staten liggen die zeer vijandig staan tegenover religieus pluralisme, een moslimkoning land heeft geschonken voor de bouw van een christelijke kathedraal. In Afrika laten we zien hoe christelijke leiders en een islamitische imam samenwerken om het geweld terug te dringen. Hoewel in dit rapport wordt gesproken over de onheilspellende toename van religieuze intolerantie in delen van West-Europa, is er ook duidelijk een tegengestelde tendens waarneembaar van leiders die zich aaneensluiten om vluchtelingen een warm onthaal te bieden. De duidelijke les die uit dit onderzoek moet worden getrokken, is dat de dringende oproep om het geweld jegens en de onderdrukking van religieuze minderheden te stoppen, in eerste instantie en vooral moet komen van de religieuze gemeenschappen zelf. Want hoewel dit rapport ook de aandacht vestigt op de vele door regeringen opgelegde wettelijke en grondwettelijke beperkingen van de vrijheid van godsdienst, is de harmonie en het wederzijds respect tussen de religieuze groeperingen een eerste voorwaarde voor verbetering. De noodzaak dat alle religieuze leiders hun preekgestoelte en de media aanwenden om luid en duidelijk te laten horen dat zij zich verzetten tegen alle geweld op religieuze gronden, en de noodzaak dat zij nogmaals hun steun toezeggen aan religieuze tolerantie, wordt in de huidige context steeds dringender. Peter Sefton-Williams Voorzitter redactiecomité Vrijheid van Godsdienst Rapport 2014

| 29


ALGEMENE STAAT VAN DE VRIJHEID VAN GODSDIENST

Land

Algemene staat van vervolging of discriminatie tegen een of meer geloofsgroepen

Verandering van situatie

Griekenland

GEMIDDELD

Verslechterd

Indonesië

GEMIDDELD

Verslechterd

Kazachstan

GEMIDDELD

Verslechterd

Kenia

GEMIDDELD

Verslechterd

Irak

HOOG

Sig. verslechterd

Koeweit

GEMIDDELD

Verslechterd

Libië

HOOG

Sig. verslechterd

Kirgizië

GEMIDDELD

Verslechterd

Nigeria

HOOG

Sig. verslechterd

Libanon

GEMIDDELD

Verslechterd

Pakistan

HOOG

Sig. verslechterd

Maleisië

GEMIDDELD

Verslechterd

Soedan

HOOG

Sig. verslechterd

Marokko

GEMIDDELD

Verslechterd

Syrië

HOOG

Sig. verslechterd

Tanzania

GEMIDDELD

Verslechterd

Azerbeidzjan

HOOG

Verslechterd

Tunesië

GEMIDDELD

Verslechterd

Birma (Myanmar)

HOOG

Turkmenistan

GEMIDDELD

Verslechterd

Verslechterd

Bahrein

GEMIDDELD

Geen verandering

Centraal Afrikaanse

HOOG

Algerije

GEMIDDELD

Geen verandering

Verslechterd

Comoren

GEMIDDELD

Geen verandering

China

HOOG

Verslechterd

Cyprus

GEMIDDELD

Geen verandering

Egypte

HOOG

Verslechterd

India

GEMIDDELD

Geen verandering

Oezbekistan

HOOG

Verslechterd

Israël

GEMIDDELD

Geen verandering

Afghanistan

HOOG

Geen verandering

Laos

GEMIDDELD

Geen verandering

Eritrea

HOOG

Geen verandering

Mauritanië

GEMIDDELD

Geen verandering

Malediven

HOOG

Geen verandering

Nepal

GEMIDDELD

Geen verandering

Noord-Korea

HOOG

Geen verandering

GEMIDDELD

Geen verandering

Saudi-Arabië

HOOG

Geen verandering

Palestijnse Gebieden

Somalië

HOOG

Geen verandering

Russische Federatie

GEMIDDELD

Geen verandering

Jemen

HOOG

Geen verandering

Sri Lanka

GEMIDDELD

Geen verandering

Iran

HOOG

Verbeterd

Tadzjikistan

GEMIDDELD

Geen verandering

Republiek

Mali

GEMIDDELD

Sig. verslechterd

Turkije

GEMIDDELD

Geen verandering

Angola

GEMIDDELD

Verslechterd

Vietnam

GEMIDDELD

Geen verandering

Bangladesh

GEMIDDELD

Verslechterd

Cuba

GEMIDDELD

Verbeterd

Wit-Rusland

GEMIDDELD

Verslechterd

Qatar

GEMIDDELD

Verbeterd

Brunei

GEMIDDELD

Verslechterd

GEMIDDELD

Verbeterd

Ethiopië

GEMIDDELD

Verslechterd

30 |

Verenigde Arabische Emiraten


Roemenië

GERING

Verslechterd

Filipijnen

GERING

Geen verandering

Hongarije

GERING

Verslechterd

Roemenië

GERING

Geen verandering

Bolivia

GERING

Verslechterd

Rwanda

GERING

Geen verandering

Canda

GERING

Verslechterd

Servië

GERING

Geen verandering

Denemarken

GERING

Verslechterd

Singapore

GERING

Geen verandering

Ecuador

GERING

Verslechterd

Slowakije

GERING

Geen verandering

Frankrijk

GERING

Verslechterd

Zuid-Afrika

GERING

Geen verandering

Georgië

GERING

Verslechterd

Thailand

GERING

Geen verandering

Duitsland

GERING

Verslechterd

Tuvalu

GERING

Geen verandering

Nederland

GERING

Verslechterd

Oeganda

GERING

Geen verandering

Peru

GERING

Verslechterd

Venezuela

GERING

Geen verandering

Zweden

GERING

Verslechterd

Zimbabwe

GERING

Verbeterd

Oekraïne

GERING

Verslechterd

Verenigd Koninkrijk

Australië

LAAG

Verslechterd

GERING

Verslechterd

Albanië

LAAG

Verslechterd

Uruguay

GERING

Verslechterd

Argentinië

LAAG

Verslechterd

Armenië

GERING

Geen verandering

België

LAAG

Verslechterd

Bhutan

GERING

Geen verandering

Kameroen

LAAG

Verslechterd

Bulgarije

GERING

Geen verandering

Ierland

LAAG

Verslechterd

Tsjaad

GERING

Geen verandering

Italië

LAAG

Verslechterd

Colombia

GERING

Geen verandering

Luxemburg

LAAG

Verslechterd

Democratische Republiek Congo

GERING

Polen

LAAG

Verslechterd

Geen verandering

Verenigde Staten

LAAG

Verslechterd

EquatoriaalGuinea

GERING

Geen verandering

Taiwan

LAAG

Verbeterd

Ivoorkust

GERING

Geen verandering

Jordanië

GERING

Geen verandering

Kosovo

GERING

Geen verandering

Macedonië

GERING

Geen verandering

Periode van verslag:

Madagaskar

GERING

Geen verandering

Oktober 2012 tot en met juni 2014

Mauritius

GERING

Geen verandering

Mexico

GERING

Geen verandering

Moldavië

GERING

Geen verandering

Mongolië

GERING

Geen verandering

Een totaal van 79 extra landen is geclassificeerd als laag zonder verandering in status. Bekijk voor een tabel met deze landen en de individuele landenrapporten het volledige rapport op: www. kerkinnood.nl/vrijheidvangodsdienst2014

Nieuw-Zeeland

GERING

Geen verandering

Nicaragua

GERING

Geen verandering

Niger

GERING

Geen verandering

Noorwegen

GERING

Geen verandering

Oman

GERING

Geen verandering

Palau

GERING

Geen verandering

Papua Nieuw Guinea

GERING

Geen verandering

VERKLARING

Bij de beoordeling van de mate van onderdrukking en vervolging van minderheden heeft Kerk in Nood veel factoren meegewogen. De hier aangegeven categorieën zijn gebaseerd op de uit om het even welke bron geconcludeerde waarschijnlijkheid van door godsdienst geïnspireerd geweld en/of intolerantie in een bepaald land. Kerk in Nood is zich ervan bewust dat de kwalitatieve aard van de ordening betekent dat een subjectief element in de analyse niet kon worden vermeden.

| 31


www.kerkinnood.nl/vrijheidvangodsdienst2014

Kerk in Nood steunt Christenen waar deze worden vervolgd, onderdrukt of in pastorale nood zijn. Kerk in Nood werd door de Nederlandse pater Werendfried van Straaten opgericht op Eerste Kerstdag in 1947 en werd in 2012 een pauselijke stichting van de Katholieke Kerk. Elk jaar financiert de organisatie meer dan 5000 projectverzoeken van bisschoppen en religieuze oversten in zo’n 140 landen. Projecten omvatten onder meer de opleiding van seminaristen, het drukken van Bijbels en religieuze literatuur - zoals de Kinderbijbel van Kerk in Nood waarvan meer dan 50 miljoen exemplaren zijn verspreid in 172 talen - steun aan priesters en geestelijken in moeilijke omstandigheden, het bouwen en herstellen van kerken en kapellen, uitzending van geestelijke radio- en televisieprogramma’s en hulp aan vluchtelingen.

Kerk in Nood België Abdij van Park 5 3001 Heverlee 073 613 08 20 | [email protected] | www.kerkinnood.nl 32 |

VRIJHEID VAN GODSDIENST

Recommend Documents