Medische kennis in de praktijk De waarde van gezondheid en ziekte De (on-)betrouwbaarheid van informatie Het verschil tussen kennis en inzicht Het belang van communicatie De anamnese Het beleid Intake in de huisartspraktijk; de rol van de doktersassistente Het medisch model Voorlichting geven Samenvatting
13 13 13 15 15 16 17 18 19 20 21
Medische terminologie Casus Terminologie Medische basiskennis Woordjes leren; de kaartjesmethode Lijst Voorbeelden van het gebruik van medische terminologie Samenvatting
23 23 24 26 28 29
Lichamelijk en aanvullend onderzoek Het lichamelijk onderzoek Het aanvullend onderzoek De beperkingen van aanvullend onderzoek Bloed- en urineonderzoek in de huisartspraktijk Probleemgeorie¨nteerd onderzoek van bloed en urine Het zichtbaar maken van elektrische activiteit
44 44 53 53 55
BSL – ID 0000 – ALG_BK_1KMM – Inleiding medische kennis
35 43
57 68
Pre Press Zeist
29/03/2007 Pg. 005
6
Inleiding medische kennis
3.2.5 3.2.6
Beeldvormend onderzoek Overige vormen van aanvullend onderzoek Samenvatting
Aangeboren aandoeningen Casus Inleiding Genetische ziekte Autosomaal dominante overerving Autosomaal recessieve overerving X-recessief oftewel geslachtsgebonden overerving Chromosomale afwijkingen Multifactorie¨le aandoening Ziekte door omgevingsfactoren Genetisch onderzoek Vormen van prenatale diagnostiek De consequentie van prenatale diagnostiek De doktersassistente en aangeboren aandoeningen Samenvatting
73 73 74 74 75 77 79 79 81 82 85 86 87 87 90
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10
Leefgewoonten en verslaving Casus Inleiding Voeding Roken Alcohol Soft drugs Hard drugs Lichaamsbeweging Rust en slaap Contact en seksualiteit Samenvatting
91 91 92 92 93 95 97 98 98 99 1 00 1 00
6 6.1 6.2
Psychologie, psyche en lichaam Casus Psychische en somatische klachten en verschijnselen Psychisch en somatisch: e´e´n geheel Psychosomatiek, somatiseren, lichamelijke ziekte over het hoofd zien en somatische fixatie Psychosomatiek Somatiseren Lichamelijke ziekte over het hoofd zien
101 101
6.3 6.4 6.4.1 6.4.2 6.4.3
BSL – ID 0000 – ALG_BK_1KMM – Inleiding medische kennis
Pre Press Zeist
1 02 1 03 1 04 1 04 1 04 1 05
29/03/2007 Pg. 006
7
Inhoud
6.4.4 6.5 6.6
Somatische fixatie Gedachten, emoties en gedrag Stress en coping Samenvatting
1 05 1 06 1 07 1 12
7 7.1 7.2 7.3 7.3.1 7.3.2 7.3.3 7.3.4 7.3.5
Infectieziekten Casus Inleiding Ziekteverwekkers Bacterie¨n Virussen Schimmels en gisten Wormen Protozoa (amoeben) Samenvatting
1 13 1 13 1 13 1 14 1 14 121 1 27 1 28 1 28 1 32
8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.9
Allergie Casus Inleiding Wat is allergie? Allergische reacties Allergenen Een speciale groep: de contactallergenen Onderzoek bij allergie Maatregelen Allergie en de doktersassistente Samenvatting
Goedaardige gezwellen Casus Goedaardige gezwellen Voorbeelden van goedaardige gezwellen Het beleid bij goedaardige tumoren Samenvatting
1 47 1 47 1 48 1 49 1 52 1 54
10 10.1 10.2 10.3
Kwaadaardige gezwellen Casus Wat is kanker? Kanker in de beroepspraktijk van de doktersassistente Kanker; verschijnselen en diagnose Kanker; behandeling Prognose
1 55 1 55 1 56
10.4 10.5 10.6
BSL – ID 0000 – ALG_BK_1KMM – Inleiding medische kennis
1 58 1 59 1 59 161
Pre Press Zeist
29/03/2007 Pg. 007
8
Inleiding medische kennis
10.7
Voorbeelden van kanker Samenvatting
161 1 70
11 11.1 11.2 11.3 11.4
Auto-immuunziekten Casus Inleiding Auto-immuunziekten in het algemeen Auto-immuunziekten: voorbeelden Samenvatting
Geneesmiddelenkennis Casussen Inleiding Enkele belangrijke begrippen Bijwerkingen Het recept: inleiding De receptregels De duur van het voorschrift De Opiumwet De verkrijgbaarheid van geneesmiddelen Afkortingen op het recept De computer en de receptverwerking Voorschrijven op stofnaam Het herhaalrecept Samenvatting
Paramedische beroepen Casus Inleiding Fysiotherapeut Cesar en Mensendieck Die¨tist Ergotherapeut Logopedist Mondhygie¨nist Orthoptist Podotherapeut Samenvatting
20 1 20 1 202 202 204 205 206 206 207 208 209 210
14 14.1 14.2
Alternatieve geneeswijzen Casus Verschillen tussen reguliere en alternatieve geneeswijzen
21 1 21 1
BSL – ID 0000 – ALG_BK_1KMM – Inleiding medische kennis
Kindergeneeskunde Casus Speciale aandacht voor de kinderen Anamnese Lichamelijk onderzoek Ziekte bij kinderen ‘Huilbaby’ Definitie Mogelijke oorzaken Een huilbaby kan ziek zijn De aanpak Vlekjes bij kinderen: ‘kinderziekten’ Waterpokken De zesde ziekte (exanthema subitum) Roodvonk (scarlatina) De vijfde ziekte (erythema infectiosum) Cytomegalie Toxoplasmose Rodehond (rubella) Mazelen Ziekte (purpura) van Henoch-Scho¨nlein Auto-immuuntrombocytopenische purpura (vroeger idiopatische trombocytopenische purpura genoemd) Meningokokkensepsis Recidiverende buikpijn bij kinderen op de basisschool Groeipijn Samenvatting
Veroudering en geriatrie Casus Inleiding Veroudering Slaapproblemen Problemen met de huid Problemen met de ogen Problemen met het gehoor Problemen met de venen Problemen met het evenwicht
Problemen met de darmen Problemen met de gewrichten Problemen met de hersenen Problemen met de arterie¨n Problemen met het hart Problemen met de botten Problemen bij mannen: de prostaat Problemen bij vrouwen: het climacterium Problemen met de weerstand Geriatrie Samenvatting
Gezondheid en ziekte in andere culturen Over de grens Allochtonen Islam Gewoonten, gebruiken en opvattingen Sociaaleconomische omstandigheden Communicatie Verbale communicatie Non-verbale communicatie Verwachtingen Presentatie Ziekte en gezondheid Medische kennis Natuurwetenschap en de macht van de natuur Somatiseren en psychosomatiek Medicatie Rein en onrein Seksualiteit Speciale ziektebeelden Samenvatting
