IA
voorjaar 2014
Professionals
Vakblad voor Industriële Automatiserings Professionals Nederland
In dit nummer: ! ! ! ! ! ! ! !
Asterix en Obelix werken nu in Duitsland Hungry for Knowledge Data uitwisseling tussen verschillende geautomatiseerde systemen is wel mogelijk Nieuwe productielocatie in Apeldoorn De beginnende IA Professional Optimaal energieverbruik door energiebeheer op afstand Doorbraak voor agrarische voertuigen De meest succesvolle winterspelen ooit
Inhoudsopgave
Alle goede engineers welkom! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Als het engineeringshart maar klopt
Asterix en Obelix werken nu in Duitsland . . . . . . . . . . . . 4 Volledig geautomatiseerd verpakkingsproces
Op klus in het buitenland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Verhalen over inbedrijfnames in het verre buitenland
Agenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 De technische agenda
Colofon
IA
Professionals
Industriële Automatisering Professionals Jaargang 2, nummer 1, voorjaar 2014 Een uitgave van IA Professionals.nl Zweedsestraat 8A1-8A2 7418 BG Deventer T. (0)570 51 00 11
[email protected] www.iaprofessionals.nl Hoofdredacteur Maarten Bulsink
Feed Design Lab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Hungry for knowledge
Data uitwisselen tussen verschillende systemen . . . . . . 10 Eindelijk is dit wel mogelijk
De beginnende IA Professional. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Een interview met een IA stagiair
Nieuwe productielocatie in Apeldoorn. . . . . . . . . . . . . 14 Procesveranderingen en vervanging van oude machines
Optimaal energieverbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Door energiebeheer op afstand
Hybride aandrijfsysteem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Doorbraak voor agrarische voertuigen
Bezoek de beurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 De wereld van techniek en wetenschap
De meest succesvolle winterspelen ooit . . . . . . . . . . . . 21 Althans, voor Nederland
Tekstschrijver Dick Kalvenhaar Drukker Drukwerkdeal Aan dit nummer werkten mee Aram Malas, Marc Waarle & Alexander Lok Industriële Automatisering Professionals verschijnt vier maal per jaar in een oplage van 5000 stuks Advertentieverkoop Baye Loerts
[email protected] Abonnementen Bent u als programmeur, engineer of projectleider werkzaam in de industriële automatisering, meld u dan aan voor een gratis jaarabonnement. Vermeld uw beroep en het bedrijf waar u werkt. Bent u geen engineer, programmeur of projectleider in de industriële automatisering, dan betaalt u slechts 40 voor een jaarabonnement. Opgeven kan via www.iaprofessionals.nl. Reageren op artikelen of aanleveren informatie nieuwe producten Stuur een e-mail aan
[email protected]. Wij stellen uw reactie op prijs. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van IA Professionals.nl.
Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland
Alle goede engineers welkom! Waar heel Nederland in rep en roer was over de uitspraken van Wilders, is in de industriële automatisering voor elke goede techneut plaats. De achtergrond, de kleur of het geslacht van die engineer is volgens mij compleet irrelevant. Relevant is dat het engineeringshart klopt
Of bezoek ons op de WOTS. De WOTS
voor techniek. Daarin zijn we allemaal
(World of Technology & Science) is een
gelijk en zo wordt iedereen, hopelijk ook
samenvoeging van twee technologie
Een onafhankelijke groep engineers in de
in onze branche, behandeld. Alle goede
beurzen; HET instrument en Industrial
Industriële Automatisering. Hierbij valt te
engineers zijn welkom!
Automation & Drives. IA Professionals is
denken aan:
een trotse mediapartner van deze Gelukkig neemt het aantal
toonaangevende beurs op ons
aanmeldingen voor technische studies
vakgebied.
de laatste jaren langzaam toe. Deze trend moet echter, gezien de vergrijzing,
Verderop in ons magazine tref je meer
worden versneld. Vooral de instroom van
informatie over de WOTS aan. Wil je je
vrouwen in de techniek biedt nog veel
aanmelden voor deze beurs doe dit dan
potentieel.
via de link op onze linkedin groep of via onze site; www.iaprofessionals.nl.
IA Professionals Nederland:
Software Engineers (PLC / SCADA / Vision / MES / Robotica) Hardware Engineers (E / W) Projectleiders IA De doelstelling is om een platform te zijn voor de industriële automatisering waar: Engineers elkaar treffen Engineers kennis delen De IA word gepromoot
Wel zijn we op dit gebied de goede weg ingeslagen. Na veel initiatieven van de
Tot ziens op de WOTS! Onze dank gaat uit naar:
overheid, het bedrijfsleven en het onderwijs begint dit zijn vruchten af te werpen. In 2013 zijn er 19% meer
Maarten Bulsink
We bedanken MA-IT voor de tijd en resources die we gekregen hebben om
vrouwen ingestroomd dan in 2012.
deze groep te ontwikkelen. Zonder MA-IT
Hierdoor nam het aantal vrouwen in
was dit magazine nooit tot stand
technische studies toe van 15,7% in
gekomen.
2008 naar 20,6% in 2013.
Daarnaast willen we de bedrijven en mensen die het aan durfden om een
De IA Professionals groep denkt na over
bijdrage te leveren aan dit magazine zeer
mogelijkheden om jongeren
hartelijk bedanken. We hopen en denken
(basisschool +) enthousiast te maken
dat we jullie positief hebben kunnen
voor de techniek. Want de jeugd heeft
verrassen met dit magazine.
de toekomst. Mocht je hier nog ideeën over hebben of is er bij jullie op de zaak een interessant en (voor de leeftijd 11-14 jaar) begrijpelijk proces te bekijken, neem dan contact met ons op.
De redactie van
IA
Professionals
IA Professionals - #04 - p. 3
Asterix en Obelix werken nu in Duitsland Een volledig geautomatiseerd verpakkingsproces heeft de logistieke processen bij een CSi klant fundamenteel veranderd. Speciaal voor de klant werd een volautomatisch robotsysteem ontwikkeld. Dit is uniek in de kleinmetaalindustrie en niet alleen in deze branche. Het systeem, dat uit twee robots bestaat, neemt alle functies over die vroeger door meerdere inpakkers in loonarbeid moesten worden uitgevoerd. De kleinste van de twee robots neemt het pakket uit de transportbin, de andere stapelt het op de pallet. De beide nieuwe 'collega's' hebben de namen 'Asterix' en 'Obelix' gekregen. Stabiele stapel- en inpakpatronen
De expeditieleider: ” Robots komen in de
volgens de voorschriften van de klant
logistiek in vele vormen voor – maar ons verpakkingssysteem is een echte innovatie
Het idee om het verpakkingsproces te
Het ging niet om een zo eenvoudig
en uniek in de wereld! De installatie is
automatiseren ontstond enkele jaren
mogelijke installatie, maar om een speciaal
speciaal afgestemd op onze producten,
geleden, toen de logistieke afdeling voor
voor de klant ontworpen systeem, dat aan
ons proces en onze dozen. Het hart van het
het orderpicken een volledig geautomati-
de hoge eisen op het gebied van service
systeem, waarop alles berust –het
seerd systeem invoerde. Het verpakkings-
en kwaliteit voldoet. Nauwkeurige analyses
mathematische algoritme –, is speciaal
proces is echter zeer geavanceerd: een
van het verpakkingsproces toonden
voor ons ontwikkeld! Het garandeert, dat de
inpakker moet niet alleen het stabielste
bovendien aan dat de processen eerst
robot onze veelsoortige klantgerichte
stapelpatroon realiseren, maar de artikelen
vereenvoudigd moesten worden om ze
serviceprestaties levert: Autopack kan zeer
ook volgens de voorschriften van de klant
machinaal te kunnen uitvoeren.
uiteenlopende verpakkingsmaten naar
sorteren. De techniek is hiertoe in staat. Echter pas
wens van de klant op een pallet sorteren en stabiel stapelen” .
sinds de ontwikkeling van een speciaal en zeer complex verpakkingsalgoritme, dat exact aan de eisen van de klant is aangepast. Dit gedefinieerde proces zorgt ervoor dat de machine uit een groot aantal mogelijkheden de beste berekent. Aan de hand hiervan stapelen de robots 'Asterix' en 'Obelix' de producten op de gewenste wijze volautomatisch op de pallet.
CSi industries B.V. levert volledig geïntegreerde product handling en palletiseersystemen en heeft installaties geleverd over de hele wereld. Als turn-key leverancier levert CSi een compleet pakket, van het eerste advies en ontwerp tot de productie, assemblage, levering, installatie en inbedrijfstelling. CSi heeft een sterke marktpositie onder producenten van Fast Moving Consumer Goods, bij distributeurs en in de verpakkingsindustrie. www.CSiportal.com.
Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland
Het is een wezenlijk doel het proces zo eenvoudig en duidelijk mogelijk vorm te geven, zodat een robot het kan 'begrijpen'. De complexiteit moest dus zo beperkt mogelijk blijven, zonder daarbij afbreuk te doen aan de hoge kwaliteit van leveren van de klant, waarbij meerdere controleslagen zijn ingebouwd. Voorheen was het verpakkingsproces te kostbaar om machinaal te worden uitgevoerd. Uit de orderpick area kwam het materiaal in een transportbin of in open dozen naar de verpakker. Tegenwoordig worden de goederen al in de orderpick area in de juiste dozen geplaatst en worden deze gesloten per transportbin naar de robot gestuurd. Het wegen en de materiaalcontrole worden al eerder uitgevoerd. Onrechtmatigheden worden naar de rejectbaan gestuurd en verwerkt.
De overgang naar het geautomatiseerde systeem is tijdens lopende productie gerealiseerd. Het was een zogenaamde “openhartoperatie”, waarbij de klanten toch dagelijks op tijd en foutloos hun bestellingen hebben ontvangen
Key data: ! ! ! ! ! ! !
Branche: kleinmetaal Land: Duitsland Robot palletising Mixed palletising 2 productielijnen 2 sferische robots per lijn 450 verpakkingen per uur
Voordelen: ! ! ! ! ! !
Volledig geautomatiseerde distributieactiviteiten Efficiëntievoordeel Eenvoudig te bedienen 100% klantspecifiek systeem Foutreductie Kostenbesparing
Innovaties: ! Een nieuw, innovatief systeem voor mixed palletising ! Klantspecifieke software voor het bepalen van de volgorde van de packs en
het ideale stapelpatroon voor de mix van producten ! Camera-besturing voor de opname van de pakketten ! Robotgrijper kan de packs van drie zijden benaderen ! Webcam-overdracht van het proces “online” en “live”
Technische highlights: ! ! ! ! !
Volautomatisch mixed palletiseren ABB robots type IRB 4600 (Asterix) en IRB 6640 (Obelix) 3 softwaresystemen: Intelliware, Multimix, PLC-besturing Robot-/grijperbesturing Camera-/Vision systemen
IA Professionals - #04 - p. 5
Op klus in het buitenland Er wordt gezegd dat je Nederlanders overal tegen komt. Echter engineers in de industriële automatisering zitten op plekken waar je de gemiddelde Nederlander niet aantreft. Elke keer neemt een engineer je mee op zijn leukste reizen. Deze keer prototyping on the job. Begin 2012 kreeg ik een uitdagend karweitje
Ik had leuke encoders van het fabrikaat
In plaats van mooie rechthoekige signalen
aangeboden: een machine uit 1992
Heidenhain met 7200 impulsen per
met 90 graden fase-verschuiving (TTL A/B)
upgraden naar een nieuwe motion
omwenteling uitgezocht. Vanwege de
werden grillige impulsen met een variabele
besturing. Deze machine had ik, toen ik nog
grootte, moesten dat ringencoders worden.
faseverschuiving gemeten.
in loondienst bij een machinefabriek in
Maar de machinefabriek vond deze te duur
Duitsland werkte, zelf geconstrueerd.
en verkoos bandencoders die op een ring
Natuurlijk discussie met de leverancier van
Aangezien de problematiek van de
werden gezet van het merk Amosin. Met
de encoders. Hij was echter van mening dat
machine bekend was, was het risico goed in
passende opnemers met 14400 impulsen
de golfvorm niet alleen de oorzaak kon zijn.
te schatten.
per omwenteling. Kosten: de helft.
Dan moest het ook bij lagere toerentallen
In de datasheet van Bosch Rexroth werd
wel eens fout gaan.
Op de machine bevonden zich drie
een grensfre-quentie van 1MHz voor de
Daar had hij een punt natuurlijk. Inderdaad
servomotoren en twee spindelmotoren in
encoderingang aangegeven. Geen enkel
vreemd dat de spindelaandrijving altijd
master-slave opstelling. Motoren en aandrijf-
probleem dus.
uitschakelde bij 1050-1080 rpm.
servomotor om het gereedschap en een
Thuis werden de schema's voorbereid en de
Welke opnemers waren er geleverd?
1200kg wegende trommel met snijplaten
bestellingen gedaan. Eind juli werd de reis
14400 impulsen per omwenteling. Dat bleef
aan te drijven. En 2 servomotoren om de
naar de Ford fabriek in Valencia (Spanje)
bij 1200 rpm nog bijna een factor 4
sledes waarop dat gereedschap zit van en
gestart. Aangezien de zomervakantie bij
beneden de grensfrequentie.
naar het werkstuk te verplaatsen. (Werkstuk:
Ford begonnen was konden we meteen
Ehhhhh.... factor 4???? Idee!!!
krukassen voor de automobiel industrie).
aan de slag. De mechanische mensen
Het zal toch niet zo zijn dat Bosch Rexroth de
begonnen de overbodige motoren en
flanken van de TTL impulsen bedoelt in
De spindelmotoren drijven het werkstuk aan.
mechaniek te strippen en te vervangen. De
plaats van de frequentie?
Dit werkstuk zit opgespannen in twee grote
elektro mensen begonnen met de
klauwplaten (ca. 1000kg per stuk) die met
schakelkasten aan te passen.
versterkers van het fabrikaat Indramat. Eén
De drie weken zomervakantie voor Ford waren bijna voorbij en de productie begon
een toerental van 700-1200 omw./min ronddraaien. Bij krukdraaimachines wordt de
Na 10 dagen hard en zwaar werk kwam het
te roepen om de machine. Die doet het
krukas excentrisch opgespannen, zodat de
moment dat de hoofdschakelaar weer in de
echter nog niet. De paniek in ieders ogen is
krukken in het draaicentrum komen te
stand "I" ging. I/O test, de voorbereide
duidelijk zichtbaar. Mijn zweet ruikbaar en
liggen.
wijzigingen in de PLC (Allen Bradley -
dat kwam niet alleen door de temperatuur.
PLC5/40) en in de Rexroth besturing (MLC-
Het is intussen 23:00 en we besloten toch
Om nu deze krukas niet te twisten (vooral
L40) ge-upload. Communicatie tussen PLC
maar te gaan slapen. Bij Bosch Rexroth kun
tijdens het op- en aftoeren van de machine)
en MLC via Devicenet. Wauw, doet het
je nu toch niemand bereiken.
had men begin 90er jaren bedacht dat de
meteen. De eerste hobbel is genomen. Daags erna een telefoontje naar de
twee klauwplaten synchroon gehouden moesten worden met een zogenaamde koningsas.
De drie servomotoren in bedrijf gesteld. Ook
ontwikkelafdeling van Bosch Rexroth in Lohr
hier geen noemenswaardige problemen.
Am Main gepleegd.
Dan de spindel opstelling. Encoders werken, De wens van de klant was om deze
impulsen komen binnen. Motoren draaien,
De uiterst behulpzame heer aan de telefoon
koningsas uit te bouwen en de synchroon-
synchroon loop is goed tot zeer goed.
was al direct van mening dat een
loop te waarborgen via de aandrijvingen. In
Maximaal enkele seconden hoekafwijking
grensfrequentie van 1MHz wat aan de hoge
theorie moest dat met moderne digitale
tijdens op- en aftoeren bij 500 rpm.
kant was, maar hij zou contact opnemen
drives zonder problemen kunnen.
Nauwelijks slechter (nou ja slecht) bij 900
met de hardware mensen. Die wisten
Voordeel voor de klant was dan dat hij op
rpm
precies welke hardware gebruikt was en konden er maatgevend over vertellen.
de krukdraaimachines de hoekverdraaiing tussen twee in lijn liggende krukken
Dan maar meteen naar 1200 rpm.
Om 10:00 kwam het verlossende
eenvoudig zou kunnen aanpassen.
En dan gaat het mis. De aandrijfversterkers
telefoontje. De grensfrequentie van de
gaven de meest vreemde en onverwachte
ingang van de encoderkaart was niet 1MHz
Voorwaarde voor deze opstelling is natuurlijk
meldingen.Na een dag zoeken werd de
maar 250kHz. Men had zich vergist met de
een encoder op de aandrijfassen van beide
vorm van de encoder impulsen als verdacht
flanken van het TTL signaal.
spindels.
aangemerkt.
Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland
AGENDA
Niet leuk maar wel duidelijk. Dan maar bij de machinefabriek met spoed opnemers besteld met 9000 impulsen per omwenteling om tot een toerental van 1200 rpm te kunnen komen. Deze opnemers arriveerden enkele dagen later. Een kwartier na installatie van deze opnemers was de machine in productie en konden we douchen. De gespaarde kosten op de Heidenhain encoderringen waren echter meermaals verbruikt. Een duidelijk voorbeeld van duurkoop is zeker niet goedkoop! Wie
Wim Cranen
Leeftijd
57 jaar
Opleiding HTS Technische Informatica Werkt bij Eigen bedrijf WCCandM! Landen
NL, D, UK, VS, Spanje, Italië, Frankrijk, Hongarije, Tsjechië,
Blijf op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen met cursussen. De belangrijkste events op een rijtje;
behulp van beursbezoek, trainingen en
mei 13 t/m 15 mei 2014 Vakbeurs: Maritime Industr y producenten en constructeurs Voorheen de vakbeurs Construction & shipping. Voor voor de maritieme branche Locatie: Evenementenhal - Gorinchem 20 t/m 22 mei 2014 Vakbeurs: Technische Industriële Vakbeurs of uit te breiden De vakbeurs om het bestaande netwerk te onderhouden Locatie: Evenementenhal - Gorinchem
juni 3 t/m 5 juni itee Forums: PCIC Petroleum & Chemical Industr y Comm rvaringen op het gebied van praktijke De PCIC is het forum voor uitwisseling van Olie/Gas en de chemische industrie elektro- en instrumentatie technologie in de Locatie: Amsterdam
Mexico, China, India, Japan Favoriet
Spanje en Japan
Want
Shutdown werkzaamheden in Spanje zijn altijd in de zomer. De mensen in Japan zijn uiterst beleefd.
11 t/m 12 juni Vakbeurs: Vision, Robotica & Mechatronics ’s, voor de Benelux en De belangrijkste vakbeurs voor de genoemde thema Duitsland. ven Locatie: NH Conference Centre Koningshof - Veldho
Nooit meer naar??? Overal is wel iets. Neem het maar zoals het komt. Branches Automotive en machinebouw
september/oktober 2 t/m 4 september 2014 Vakbeurs: TIV Technisch Industriële Vakbeurs technische industrie Deze expositie biedt alles over de volle breedte van de berg Locatie: Evenementenhal - Harden 30 september t/m 3 oktober 2014 Vakbeurs: World of Technology & Science (Federatie Aandrijven en De FHI (Federatie van Technologiebranches) en de FEDA logie en wetenschap bij elkaar Automatiseren) brengen de werelden van techno Locatie: Jaarbeurs - Utrecht
meld onze je aan via linke din groe
p
Heeft u ook een punt voor de agenda? Stuur het naar
[email protected]
IA Professionals - #04 - p. 7
Feed Design Lab - Hungry for knowledge Feed Design Lab is het onderzoek- en opleidingscentrum voor de diervoederindustrie. Ruim 30 bedrijven uit Nederland, België en Duitsland zien het gezamenlijke belang en investeren als partner mee in het centrum, ondanks dat ze af en toe concurrenten van elkaar zijn. Ze hebben besloten te gaan samenwerken in het Feed Design Lab. Door te investeringen in het Feed Design Lab zijn ze in staat om mensen op te leiden, nieuwe producten te creëren en nieuwe productie methodes te ontwikkelen. Na veel voorwerk was het begin april dan
Door bijvoorbeeld het veevoer gezonder te
eindelijk zover, het Feed Design Lab is
maken worden de dieren gezonder.
Het Feed Design Lab zal daarnaast ook
geopend. Het heeft als missie het
Hierdoor kan het gebruik van antibiotica
dienen als trainingscentrum met de
Opleiding
bevorderen van open innovatie &
verminderd worden. Daarnaast is er veel
modernste technieken voor de productie
kennisdeling in de diervoerindustrie. Om zo
onderzoek gaande om op andere
van diervoerders. Hier kunnen docenten van
te komen tot een duurzame dierlijke
manieren eiwit te winnen. Dit kan
MBO, HBO en Universiteiten les geven in een
productieketen.
bijvoorbeeld uit algen of meelwormen.
echte fabriek. Dit om de jongeren nog meer
Algen zijn goed te telen en rijk aan eiwit en
te motiveren en te inspireren. Het doel
De stichting is het innovatie- en educatie-
omega 3 vetzuren. Er wordt dus gekeken of
hiervan is om meer goed opgeleide en
centrum in de keten “Farm-to-Fork” met de
er van algen een eiwitbron gemaakt kan
gemotiveerde mensen beschikbaar te
focus op:
worden.
krijgen voor de arbeidsmarkt.
! Gezondheid en dierenwelzijn ! Alternatieve grondstoffen ! Nieuwe technologie
De proeffabriek (Feed Design Lab)
! Efficiëntie en milieu
Als het gelukt is om van algen een eiwitbron te maken, is er nog geen veevoer. In de proeffabriek kan geëxperimenteerd worden
Onderzoek
met het ontwikkelen van nieuwe
Door middel van kennisdeling van het
grondstoffen voor diervoer. Hierdoor kan
bedrijfsleven, in de keten van grondstof tot
bekeken worden wat de beste productie
eindproduct, kennisinstellingen en de
methoden zijn en krijgt het varken straks ook
overheid, wordt getracht nieuwe voersoorten
voer dat hij lekker vindt.
en technologieën te ontwikkelen voor een duurzaam dierlijke eiwitketen.
Een onderzoek & educatiecentrum voor innovatie en verduurzaming van de diervoerindustrie. Feed & technologie bedrijven uit Nederland, België en Duitsland werken samen in een open innovatie netwerk. Feed Design Lab Stayerhofweg 25 F 5861 EJ Wanssum Industrieterreinnummer 6435 www.feeddesignlab.nl
Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland
Plotseling te veel werk aan de winkel? Geen ervaring met een specifiek systeem? Uitloop op een project of ziekte van een medewerker? Een Industrial So ware Engineer nodig met Mobile App kennis?
Wordt snel opgelost, My Automa on! Onze zeer ervaren mensen staan klaar om u bij te staan: PLC- en SCADA specialisten DCS en hybride DCS engineers MES, MIS & MOM ontwikkelaars Industrial Web / Mobile App programmeurs Hardware Engineers en Elektrotechnisch tekenaars nieuw Mechanical Engineers
Ontwikkeling in Kennis en Kunde Bij MY AUTOMATION is zelfontwikkeling een must! Doordat onze engineers con nu worden geschoold in zowel de hard- en de so skills, zijn ze voorbereid op het werken in teams aan uw mooie projecten.
Zweedsestraat 8A1-8A2 7418BG Deventer 0570 51 00 11
MA IT MY AUTOMATION
MA MECHANICA
www.ma-it.nl
[email protected]
www.ma-mechanica.nl
[email protected]
MY AUTOMATION
Data uitwisselen tussen verschillende systemen In industriële omgevingen is er niet altijd een standaard oplossing beschikbaar om data uit te wisselen tussen geautomatiseerde systemen. Bedrijven ervaren dit probleem vaak als een lastig en duur obstakel bij het realiseren van betere informatievoorziening binnen het bedrijf. Industriële automatiseringssystemen leveren
Data-overdracht dankzij verticale
een stroom aan gegevens die worden
integratie en dataconversie
gebruikt voor onder meer procesverbetering, operational excellence, kwaliteitscontrole, traceerbaarheid, voorraadbeheer, orderverwerking, onderhouds-management en storingsdiensten. Door deze gegevensstroom te koppelen aan bedrijfsinformatiesystemen is het voor bedrijven mogelijk om onder andere de volgende uitdagingen aan te pakken:
Ontwikkeling van de KH Information Server De Consultants van Koning & Hartman
Voor de koppeling van verschillende
hebben op basis van praktijkvraagstukken bij
bedrijfsinformatiesystemen is een verticale
klanten (voedingsmiddelen-,
integratie van de verschillende lagen in
farmaceutische industrie en nuts- bedrijven)
automatiseringspiramide (zie afbeelding),
een aantal conversie-modules ontwikkeld
gebaseerd op ISA 88 en ISA 95, noodzakelijk.
voor specifieke toepassingen. Dit is
De verschillende data-formats, structuren en protocollen van deze lagen zijn vaak afwijkend van elkaar. Om gegevens uit het
uitgemond in de KH Information Server (zie afbeelding 1). Deze wordt inmiddels bij een aantal klanten succesvol toegepast.
productieproces binnen de
De KH Information Server ondersteunt de verticale integratie van de automatiserings-
! Kosten besparen in het productieproces en
bedrijfsomgeving toch beschikbaar te
op onderhoud & beheer
maken, is daarom vaak dataconversie
piramide, door de schakel te zijn die data-
! Kosten besparen door het voorkomen van
noodzakelijk.
uitwisseling tussen verschillende systeem-
fouten, veroorzaakt door het handmatig
lagen faciliteert. Ongeacht het
overzetten van data
communicatieprotocol.
! Leveren van een constante product-
De KH Information Server software draait als
kwaliteit
een Windows-service op de achtergrond.
! Voldoen aan wet- en regelgeving en MVO
doelstellingen Voorbeelden uit de praktijk
! Bewaking en besturing op afstand van
geografisch afgelegen locaties
Bij een groot voedingsmiddelenbedrijf is de
! Het creëren van een leverancier
dataoverdracht van een SQL database naar
onafhankelijke en veilige IT-infrastructuur
een ERP systeem (SAP) gerealiseerd. Dit is
! Het uitlezen van gegevens uit legacy- en
opgelost met behulp van de KH Information
oudere systemen, die over het algemeen
De data-overdracht, die bijvoorbeeld nodig
lastig te koppelen zijn
Server, op basis van dataoverdracht van
is om gegevens van een SCADA systeem te
deze SQL database via B2MML naar het ERP
gebruiken in een ERP systeem, is vaak een
systeem. Het aantal geproduceerde
dure en technisch lastige uitdaging die om
producten, de verbruikte materialen en de
veel specialistische kennis vraagt.
rejects zijn hierdoor beschikbaar binnen de bedrijfsomgeving van de klant. De klant
Koning & Hartman levert oplossingen op het gebied van Telecom, Industrie en Infrastructuur. Met ruim 800 medewerkers is Koning & Hartman een uniek bedrijf. De medewerkers hebben dagelijks te maken met de nieuwste technologieën en werken samen met vooraanstaande partners en opdrachtgevers.
Informatie snel en veilig, op de juiste tijd
heeft op basis van deze informatie het
en plek beschikbaar
aantal rejects substantieel terug kunnen
Belangrijk zijn betrouwbaarheid van data-
dringen.
conversie, snelheid, capaciteit van data-
Bij een windmolenpark van een
overdracht, beschikbaarheid en veiligheid
energieleverancier is de informatie
van verbindingen en servers. Dit zorgt ervoor
voorziening vanuit meerdere windmolens
dat informatie op de juiste plek en op het
gecentraliseerd. Dit werd opgelost met
juiste moment beschikbaar is.
behulp van de KH Information Server, op
De software hiervoor moet ontwikkeld zijn op basis van open protocollen, zodat schaalbaarheid, traceerbaarheid, patch management en versiebeheer eenvoudig en gestandaardiseerd zijn.
basis van dataoverdracht van diverse legacy systemen naar een SQL database. De klant heeft hierdoor inzicht in energieopwekking, de draai-uren, de storingsmeldingen en het rendement van deze windmolens.
Verder zijn de inrichting van het onderhoud
koningenhartman.com t. 020 587 76 00
[email protected]
& beheer en training van gebruikers van groot belang. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het afsluiten van servicecontracten (SLA's).
Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland
is sinds kort wel mogelijk. Eindelijk! De KH Information Service De KH Information Service is een aanvulling op de KH Information Server en omvat het totale pakket van diensten zoals inventarisatie, advies en begeleiding, hardware en software voor de oplossing van data-acquisitie (met standaard- of maatwerkkoppelingen), database voorbereiding, database beheer en verschillende gebruikersmodules voor: rapportage, orderverwerking, receptenbeheer, analyse en storingsmelding en de daarbij behorende trainingen. De KH Information Service is bij uitstek geschikt om de genoemde uitdagingen succesvol te lijf te gaan. Naastliggend figuur is een schematische weergave van de mogelijkheden van de KH Information Service.
Afb 1. KH Information Server Afb 2. KH Information Service
De toegevoegde waarde van de KH Information Service voor bedrijven ! Een betaalbare 'lean and mean' oplossing
die eenvoudig schaalbaar is ! Door gegevens uit verschillende systemen
eenvoudig en overzichtelijk, vanuit één centrale database, beschikbaar te stellen aan gebruikers, ondersteunt het een bedrijf bij het realiseren van haar doelstellingen ! Door het centraal bijhouden, veiligstellen
en archiveren van data voor validatie en compliance, een bijdrage leveren aan het eenvoudiger voldoen aan wet- en regelgeving ! Kosten besparen door langere levensduur
en hogere beschikbaarheid van installaties door verbeterd asset-management en verkorte time-to-repair ! Ondersteunen van MVO en kosten
besparen door bijvoorbeeld gegevens over energie- en waterverbruik beschikbaar te stellen ! De mogelijkheid tot het creëren van een
omgeving waar productleveranciers niet meer bepalen welke applicaties aan elkaar gekoppeld moeten/kunnen worden ! De mogelijkheid tot het koppelen van
De KH Information Service wordt
Voor meer informatie over de
systemen op afgelegen locaties via het
gepresenteerd tijdens de Products &
mogelijkheden van de KH Information
internet, GPRS of SMS
Systems Dagen van Koning & Hartman op
Service, een inventarisatie of een Quick
dinsdag 20 mei 2014.
Scan kunt u contact met Koning & Hartman opnemen
IA Professionals - #04 - p. 11
De beginnende IA Professional Vijf maanden geleden interviewde IA Professionals Bart voorafgaand aan zijn stage bij LAN Handeling Systems. Aan het einde van zijn stage zochten we Bart weer op om samen met zijn begeleider Peter Mermans te bekijken hoe het met Bart tijdens zijn stage is vergaan. Peter Mermans, waarom stagiair(e)s
Hoeveel tijd voor begeleiding
Hoe is de koppeling met de PLC
voor LAN?
calculeer je in?
geregeld?
We zijn altijd opzoek naar talent. Er is wel een
Ongeveer een halve tot een hele dag per
Aangezien de PLC blokken al
ruim aanbod maar minder talent. De
week. En natuurlijk zijn er nog de verslagen
gestandaardiseerd waren voor zowel
neusjes van de zalm, die wil je natuurlijk als
van de stagiair(e)s waar we veel aandacht
Siemens als Allen Bradley lag de interface
bedrijf hebben. Als wij via stageplaatsen
aan besteden. Alles wat ze doen en
naar de HMI vast.
talent aantrekken en goed begeleiden is
onderzoeken moeten ze helder en
dat voor ons bedrijf een enorme boost. Het
overzichtelijk kunnen beschrijven.
is een investering die de moeite waard is. Zeker als ze hier in dienst komen.
Hoeveel heb je uiteindelijk gerealiseerd van je oorspronkelijke
Bart, je stage zit er nu bijna op. Hoe is
planning?
het gegaan?
De meeste modules van m'n lijst zitten nu in
Je wilt op niveau MBO en HBO
Het is prima bevallen. Ik had wel snel in de
de panels. Ik moet er nu nog 3. In totaal
stagiair(e)s actief benaderen. Hoe ga
gaten dat het werken in de praktijk
had ik er 25.
je dat doen?
wel veel meer verantwoordelijkheid met zich
Scholen hebben jaarlijks een aantal
meebrengt dan de projecten die je op
Wat heb je extra opgestoken van de
evenementen. Hier kun je je als bedrijf
school doet.
stage in vergelijking met school?
uitstekend en opvallend presenteren. Om
Op school werkte ik met Siemens, dit was
onze zichtbaarheid te vergroten zijn we nog
Wat was de opdracht?
een goede basis. Voor het Allen Bradley
aan het aftasten wat onze verdere
De opdracht die ik hier als stagiair heb
panel heb ik veel research moeten doen op
mogelijkheden hierin zijn, we denken hierbij
gekregen was het standaardiseren van de
Google, Internet en bestaande
bijvoorbeeld aan het geven van
functionaliteit van HMI schermen. Dit voor
documentatie bij LAN.
gastcolleges op hogescholen.
zowel Siemens als Allen Bradley panels.
Hoe komt LAN aan stagiair(e)s?
Hoe heb je 't aangepakt?
Wij zijn inmiddels behoorlijk ingebed in ons
Als eerste heb ik alle schermen en
netwerk, scholen, opleidingen en in
bijbehorende functies geanalyseerd. In
de media. Daar halen we onze stagiair(e)s
eerste instantie heb ik een totale planning
vandaan. Ik zit hier al 15 jaar en ken zo mijn
gemaakt, maar ik kwam er al snel achter
mensen. We zitten natuurlijk in de hoek
dat dat niet de ideale manier was.
Eindhoven, Den Bosch en Tilburg. Door de
Vervolgens heb ik alles opgedeeld in
grote concentratie van technische bedrijven
modules en de planning hierop aangepast.
is je netwerk belangrijk om aan goede stagiair(e)s te komen.
Heb je de schermen voor zowel Siemens als Allen Bradley gemaakt?
Let je dan ook op karakter en
Ja, eerst voor Siemens. Hier was ik al mee
instelling?
bekend. Daarna de vertalingen gemaakt
De stagiair(e) moet natuurlijk wel in de groep
naar Allen Bradley. De looks and feels
passen. Natuurlijk hou je rekening met
moeten hetzelfde zijn voor beide systemen,
karakters en gevoeligheden. Ook wat
maar onderhuids moet je bepaalde
zelfredzaamheid is belangrijk. Het is niet de
functionaliteit natuurlijk anders oplossen. Het
bedoeling om de stagiair(e) constant vooruit
ene pakket gaat anders om met b.v.
te moeten duwen. Dat houdt op een
faceplates dan het andere pakket. De
gegeven moment op.
uitdaging is de buitenkant zoveel mogelijk hetzelfde te houden, zodat het voor de
De stagiair(e) loopt vast, wat doe je
gebruiker niet uitmaakt of hij op een
dan als begeleider?
Siemens of een Allen Bradley panel werkt.
Je kijkt 't aan. Iedereen moet eigenlijk instaat zijn om zelf z'n oplossingen te vinden. Als het goed is zit dat al in je opleiding opgesloten.
Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland
Was je vanuit school goed voorbereid
Had je het gevoel dat je echt
op je stage?
opgenomen werd door het team?
Als je bij LAN binnenkomt wordt je meteen
In het begin zat ik op kantoor. Dat gaf me
verteld dat je nog veel te leren hebt. Wat je
de kans om de mensen beter te leren
niet weet ga je daar leren in de praktijk.
kennen. Ik werd snel in de groep
Daar krijg je volop de tijd voor.
opgenomen. Je hebt natuurlijk wel
Zijn er schoolvakken waarvan je nu
disciplines binnen het bedrijf die elkaar
zegt dat je ze in praktijk mist?
tijdens pauzes blijven opzoeken. Maar dat is
Ik ben gelukkig weinig wiskunde
begrijpelijk.
afwisselend te maken met verschillende
tegengekomen. Planning hebben we op school wel gehad, maar in de praktijk gaat
Heb je tijdens je stage wel eens een
het toch wel anders. Een planning op school
moment gehad van: oh hellup, wat
ervaar je als 'ja, het zal wel' maar op de
moet ik nou?
echte werkvloer is een planning van
Dat heb ik wel gehad met een bepaald
onschatbare waarde. Daar hangt alles van
scherm en met bepaalde software. Niks
af.
over te vinden waar dan ook, dan vraag je intern om hulp!
Hoe was het om 'hands-on' te werken in plaats vanuit de schoolbanken?
Heb jij tips voor komende stagiairs?
Het was zoals ik verwacht had. Op school
Maak heldere en duidelijke
hadden we al een aantal machines getest
overdrachtsdocumenten en zet ze op de
zoals die hier bij LAN staan. Alleen zonder
server voor diegenen die het na jou mogelijk
product. En dat is toch wel een behoorlijk
nodig hebben. Ik heb een werkbeschrijving
verschil.
gemaakt van hoe ik het heb aangepakt en
Toen was het moment daar, je mocht
kunnen anderen na mij verder
wat de filosofie was achter mijn aanpak. Zo
mee naar een IBS in Duitsland? Helemaal te gek. Een klant had een probleem met rvs-trays. De sensoren detecteerden de trays niet altijd, waardoor de lijn niet optimaal functioneerde. We hebben het probleem geanalyseerd en vervolgens opgelost.
In jouw functie zit je dan weer achter je bureau en vervolgens loop je met je laptop de werkvloer op. Dat trekt me vooral. Dat is wat mij betreft het leukste van het vak. En het grote verschil tussen b.v. een WTB'er en een IA-er. Bij mij op kantoor zat een jongen naast me. Hij had WTB gedaan maar nog nooit een machine aan het werk gezien. En ik wel!
IA Professionals - #04 - p. 13
Nieuwe productielocatie in Apeldoorn Door gewenste procesveranderingen en veroudering van bestaande productielijnen heeft VDL Weweler besloten om een geheel nieuwe productielocatie te bouwen in Apeldoorn. IA- Professionals sprak met Peter van Wilgen, die als hoofd automatisering nauw betrokken was bij de nieuwbouw.
Project start
De fabriek is opgezet volgens het principe:
Door aanwezige product- en proceskennis,
alles eruit wat niet noodzakelijk is en houd
was Weweler in staat om de nieuwe
het simpel. Dit zorgt voor minder storingen
productielijn zelf te ontwikkelen en
en overzichtelijkheid.
vervolgens de juiste leveranciers van de
Veiligheid
machines, software, etc. te selecteren.
Bij Weweler zijn ze er van doordrongen dat In de 2e helft van 2011 werd een 5
ze uiteindelijk zelf verantwoordelijk zijn voor
personen sterke projectgroep opgericht voor
de veiligheid op de eigen productielocatie.
het nieuwe bouwproject. Elk van de 5 leden
Vaak zie je dat elke machine in een lijn is
met zijn eigen expertise. Het eindproduct
Door het warm vormen van de veer (walsen
uitgerust met een lokale noodstopknop, die
was bekend, de productiestappen niet.
en buigen) direct aan het hardingsproces
alleen de betreffende machine in een
Uiteindelijk is gekozen voor een gedeeltelijk
(de veer wordt uitgehard in ovens) te
veilige situatie brengt. Dit levert vaak
nieuw productieproces.
koppelen, kan de warmte voor het
problemen op met de veiligheid en de CE
hardingsproces uit het vormproces gebruikt
certificering. Om dit te voorkomen is er
worden. Daardoor wordt een
gekozen voor 1 noodstopsysteem voor de
energiebesparing van 35% gerealiseerd en
gehele lijn. Hiermee is de veiligheid ook voor
de doorlooptijd flink gereduceerd.
het geheel gegarandeerd.
Peter was binnen de projectgroep de
Flexibiliteit
verantwoordelijke voor de handling en
Om het productieproces flexibel te houden
besturing van deze nieuwe productielijn.
is ervoor gekozen om meerdere robots op één track te plaatsen. De robots kunnen met
VDL Weweler ontwikkelt, produceert en verkoopt luchtveersystemen, asliften, paraboolveren en speciale assen voor producenten van trailers, trucks en bussen. In 1924 startte Weweler als groothandel in vervangingsonderdelen voor zware voertuigen. Vanaf 1948 ging het bedrijf zelf bladveren produceren en later ook luchtveringsystemen. Sinds 2001 is Weweler onderdeel van VDL Groep. Het bedrijf is de absolute top in kennis en engineering van geavanceerde luchtveringsystemen en is de enige verenfabrikant ter wereld met een eigen trailer veersysteem. VDL Weweler heeft 160 medewerkers en kent een marktaandeel van circa 40% in Europa, en wereldwijd circa 20%.
Engineering standaard
de werkstukken over de rails bewegen.
Voor de besturing werd een document
Productiestappen kunnen worden
opgesteld met als titel “engineering
overgeslagen door er langs te rijden. Dit kan
standard”. Peter meldt dat dit document
van pas komen als er voor sommige
ook indirect aangaf welke zaken niet
producten bepaalde bewerkingen niet
optimaal zijn bij de bestaande machines. In
nodig zijn. De voeding van de robots wordt
dit document zijn vele technische zaken
verzorgd door sleepcontacten. De remote
beschreven m.b.t. de constructie,
I/O en het profi-safe signaal communiceren
hydrauliek, kleuren, normen en
via een WIFI netwerk.
machinerichtlijn, maar ook over hoe de besturingssoftware eruit moest komen te zien. Zo is de software gemakkelijker te onderhouden en kunnen alle machines door middel van een centraal SCADA systeem worden bediend. Voor een goed overzicht op het productieproces is gekozen voor een centrale bediening vanuit de operatorruimte boven de productielijn. In de “engineering standard” stond ook beschreven hoe de interface naar het bovenliggende SCADA systeem eruit moest komen te zien.
www.vdlweweler.nl
Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland
Zelf in control Een grote verandering ten opzichte van voorgaande projecten was dat Weweler zelf de controle heeft behouden. De leveranciers werkten op regiebasis. Hierdoor was Weweler in staat om te allen tijde verbeteringen door te voeren. Dit is terug te zien in het uiteindelijke resultaat.
Het Proces Het proces is in drie delen op gedeeld: ! Walsen ! Harderij ! Koude nabewerking
Koude nabewerking
Walsen
Harderij
Staal wordt gebundeld aangevoerd. Het
Een robot neemt het werkstuk vanaf de
De koude nabewerking bestaat o.a. uit
staal is ongeveer 100mm breed, 50mm dik
buffertafel naar de draaioven. Hier wordt het
stralen en lakken. Faciliteiten voor deze
en + 1 meter lang. De robot depalletiseert
in 1 uur gelijkmatig opgewarmd en daarna
bewerkingen zullen later in 2014 ook in deze
het staal en legt het in de inductieve
weer afgekoeld. Voorheen gebeurde het
nieuwe fabriek worden opgebouwd.
opwarmunit. Daarna wordt het product
afkoelen in oliebaden. In het nieuwe proces
ontsinterd. De robot legt vervolgens het
is het de wens om het werkstuk af te koelen
Kennis behoud
product op de wals. Om dit aan beide
tot 300 graden. Dit is in olie niet mogelijk.
Om de fabriek goed draaiende te houden
kanten mogelijk te maken wordt het werkstuk
Daarom is ervoor gekozen om het werkstuk
wordt er geïnvesteerd in de opleiding en
te koelen in zoutbaden. Die kunnen de hoge
uitbreiding van de technische dienst. Zo kan
temperaturen goed aan en bijkomend
VDL Weweler ook in de toekomst zelfstandig
Het volgende station maakt de ogen aan
voordeel is dat de materiaalstructuur wordt
aanpassingen uitvoeren aan de eigen
de veer. De hiervoor gebruikte robot staat
verbeterd. Na afkoeling wordt het werkstuk
productielijnen
op een track waar in totaal 4 robots op
gepalletiseerd.
overgegeven aan de volgende robot.
bewegen. Deze zorgen voor het transport tussen de verschillende bewerkingsstations. Nadat het werkstuk is voorzien van gaten en de juiste curve, wordt het door middel van een visionsysteem gecontroleerd en op de buffertafel afgelegd.
Facts: ! ! ! ! ! ! !
1 x Siemens S7-400 CPU 7 x Siemens S7-300 CPU’s 15 x ABB Robot SCADA - Proficy iFix MES – Proficy PlantApps ProfiSAFE Stemmer Vision Systeem
IA Professionals - #04 - p. 15
Optimaal energieverbruik door beheer op afstand In Europa verhuurt Euro Pool System jaarlijks 650 miljoen kratten aan producenten, handelaren en retailers. Al die kratten worden na gebruik op verschillende locaties van vuil ontdaan en gewassen. Door het energieverbruik te optimaliseren wil Euro Pool System in Europa fors gaan besparen. In Venlo startte het bedrijf in 2012 met een proef “energiebeheer op afstand”. CimPro leverde de apparatuur waarmee het verbruik van alle afzonderlijke installaties in beeld wordt gebracht. De eerste resultaten zijn verrassend. “Aannames die in het verleden zijn gedaan, moeten bijgesteld worden”, zegt Ron Eeuwijk, manager Engineering and Development bij Euro Pool System. In een enorme hal van Euro Pool System op
Open systeem
een industrieterrein in Venlo, tegenover de
In een wandkast in de ruimte waarin de WKK
groenteveiling, worden gebruikte kratten
staat, worden de gegevens van alle meters
gewassen en gedroogd. Onafgebroken
verzameld door een T-BOX MS datacollector
passeren blauwe kratten op een lopende
van CimPro. Dit is het kloppend hart van de
band eerst de wasserij en daarna de
energiemonitoring. In de kast bevindt zich
drogerij.
een bonte verzameling aan rode, gele en
De schone kratten worden daarna
ieder kwartier informatie doorgestuurd aan
automatisch op een pallet gestapeld en
eSight.
blauwe draden. Via een internetkabel wordt
klaargemaakt voor transport. Op alle warmtegebruikers, elektrische hoofdgroepen
De programmering en inbedrijfname van de
en watermeters zijn meetinstrumenten
T-BOX MS werd gerealiseerd door CimPro. De
gemonteerd die ter plaatse het
beheersoftware is in dit geval van eSight,
energieverbruik weergeven. Al die gegevens
maar dit had elk ander pakket kunnen zijn.
worden via het net verstuurd en met behulp
Het open systeem van CimPro kan namelijk
van het energiebeheersysteem eSight
worden gebruikt in combinatie met
geanalyseerd.
verschillende energiebeheersystemen.
Ron Eeuwijk, manager Engineering and Developement
Op jaarbasis zou ons dat duizenden euro's extra aan gas kosten. Zo traceerden we ook een behoorlijke luchtlekkage in een machinedeel dat tot dus dusver onopgemerkt was gebleven. Het verhelpen
Fouten opsporen Ron Eeuwijk: “Dankzij de meetgegevens kwam ik erachter dat de warmtekrachtcentrale (WKK) veel te veel gas verbruikte. Volgens de handleiding van de centrale zou het gasverbruik veel minder moeten zijn en
hiervan bespaarde ons weer een aantal duizenden euro's per jaar aan elektriciteitsgebruik. Al bij een heel klein gaatje verbruikt een compressor aanzienlijk meer energie, terwijl een lekkage eenvoudig en snel te verhelpen is.”
dat zette me aan het denken. Toen we op zoek gingen naar de oorzaak hiervan,
Euro Pool System is Europa’s grootste logistieke dienstverlener van meermalig te gebruiken verpakkingen. De organisatie beschikt over 128 miljoen blauwe en groene kratten die jaarlijks meer dan 700 miljoen keer rouleren.
ontdekten we dat er na een revisie niet de juiste zuigers teruggeplaatst waren.
Euro Pool System heeft vestigingen in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje, het UK, Oostenrijk, Slowakije, Tsjechië, Hongarije en Polen.
www.europoolsystem.com
Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland
Slimmer inkopen
Monitoren kwaliteit
“Wij wisten al dat we destijds voor een WKK
Naast het gebruik als energiemonitoring-
gekozen hadden met een te grote
systeem zien wij ook steeds meer
capaciteit door van bepaalde aannames
mogelijkheden om onze installaties te
uit te gaan. Door het warmtegebruik van de
monitoren op kwaliteitsaspecten zoals de
wasinstallatie en tevens de warmtelevering
temperatuur van het waswater. Deze
van de WKK te monitoren kregen wij een
informatie is nu online beschikbaar en zo
goed inzicht in op welke momenten we
kan onze Safety, Health, Environment en
overcapaciteit hebben.
Quality afdeling beoordelen of de installatie binnen de normen presteert.
Uit de analyse blijkt dat er minder warmte nodig is om de wasbaden op de juiste
Energieverbruik per krat
temperatuur te krijgen. De kratten zijn
Eeuwijk: “Voor het eerst heeft Euro Pool
namelijk veel warmer als ze de wasserij
System nu ook een beeld van het
ingaan dan we vroeger dachten. Als een
energieverbruik per krat. Dit is echt nieuw
WKK zijn warmte niet kwijt kan, hapert de
voor ons bedrijf. De energiekosten maken
installatie. We moeten er dus altijd voor
een substantieel deel uit van onze
zorgen dat hij op volle kracht blijft draaien. In
productiekosten. Hier valt voor ons een hoop
de zomer blazen we de overtollige warmte
te winnen. Zeker omdat we verwachten dat
zelfs naar buiten. Doodzonde natuurlijk. Op
de energiekosten de komende jaren flink
andere locaties kunnen we met de kennis
zullen toenemen. Door in te zetten op een
die we nu hebben 'slimmer' een nieuwe
optimaal energieverbruik, kunnen we de
installatie inkopen”, vertelt Eeuwijk. “We zijn
kosten zo laag mogelijk houden. We gaan
ook aan het nadenken om deze overtollige
het systeem nu op meerdere locaties
warmte ergens anders opnieuw te
invoeren. Daardoor krijgen we nog veel
gebruiken”
meer inzicht in het energieverbruik. En daarmee zijn we klaar voor de toekomst”.
CimPro BV is leverancier van open besturingssystemen op afstand. CimPro levert hard- en software, consultancy, opleidingen, technische ondersteuning en aftersales. Voor de markt van energiebeheer op afstand biedt het bedrijf totaaloplossingen gebaseerd op draadloze en bekabelde energiesensoren en IP gebaseerde onderstations. Het beheerssysteem is gebaseerd op een database collector welke gegevens van verschillende locaties verzamelt en presenteert in gebruiksvriendelijke rapporten. CimPro heeft kantoren in Nederland en België. www.cimpro.com
IA Professionals - #04 - p. 17
Doorbraak voor agrarische voertuigen In de wereld van personenvervoer wordt al geruime tijd ingezet op alternatieven voor conventionele aandrijflijnen. Zeven ondernemende boeren uit Nederland vinden het tijd dat deze techniek ook toegepast gaat worden in agrarische voertuigen. DC netwerk
Ontwikkeling
Een derde mogelijkheid is dat de voorwielen
Elsto Drives & Controls heeft al ruim 6 jaar
Om de kosten beperkt te houden en de
bestuurbaar zijn en dat de achterwielen in
ervaring met het gebruik van de DC bus. De
betrouwbaarheid te vergroten is er gewerkt
'hondengang' gaan. In deze
DC-bus is bi-directioneel toe te passen,
met “Off the Shelf” componenten. Zo is een
laatstgenoemde stand is het makkelijker om
waardoor regeneratieve energie weer
dieselmotor met een vermogen van 130 kW
het voertuig in een modderige ondergrond
gebruikt kan worden. Ruim 1,5 jaar geleden
gekoppeld aan twee parallel geschakelde,
sneller te corrigeren. En de vierde optie is
kregen ze de vraag om mee te denken over
compacte permanent magneetmotoren
tenslotte om de voorwielen te besturen in
de ontwikkeling van een nieuw hybride
van elk 55kW van AEG-Lafert.
combinatie met een dubbele GPSontvanger (één ontvanger voor de
aandrijfsysteem. Door deze motoren oversynchroon te laten
voorwielen en één voor de achterwielen). Bij
Door de in het verleden opgedane kennis
draaien, gaan de motoren zich gedragen
deze laatstgenoemde optie worden alle
was dit een mooie uitdaging, die in
als generatoren en kan de energie die
wielen bestuurd met een
samenwerking met TNO Transport & Mobiliteit
daarbij vrijkomt met behulp van Active Cube
besturingsnauwkeurigheid van maar liefst 2
is aangegaan. Het resultaat, een hybride
frequentie-omvormers van Bonfiglioli worden
cm.
agrarisch voortuig, waarbij elk wiel door een
omgezet naar de DC-bus van 660V DC. Aan
aparte elektromotor wordt aangedreven.
deze DC-bus worden vervolgens de
Hierdoor kan ook de wens van een vrij
wielaandrijvingen, hulpaandrijvingen en de
nauwkeurig te positioneren. Het voertuig kan
batterijset gekoppeld.
daarbij zeer nauwkeurig een gekozen route
instelbare spoorbreedte vervuld worden. Dit
afleggen. Het voertuig kan dus over zijn
is één van de unieke eigenschappen van dit
eigen sporen rijden, wat er voor zorgt dat de
voertuig.
Wielaandrijving
Voor advies, engineering, productie, installatie en nazorg van complete aandrijf- en besturingsprojecten op maat is Elsto Drives & Controls dé partner bij uitstek. Elsto Drives legt zich toe op het ontwikkelen, produceren en verkopen van elektromechanische aandrijfsystemen. Daarnaast bouwen en ze wereldwijd in eigen huis ontwikkelde waterfiltratiesystemen.
Daarmee is het voertuig uitermate
grond minder verdicht wordt. Door de hoge
Voor de wielaandrijvingen, die gemonteerd
besturingsnauwkeurigheid kan er ook met
zijn op de vier wielen van het voertuig, is
hoge precisie mechanisch gewied worden.
ervoor gekozen om een 22 kW driefasen AC
Hierdoor zijn minder bestrijdingsmiddelen
asynchrone motor met vloeistofkoeling (een
nodig.
eigen ontwikkeling) te combineren met een Bonfiglioli Trasmital planetaire wielaandrijving. Op deze manier worden alle vier de wielen individueel aangedreven. Om het iets lagere rendement van een asynchrone motor te compenseren wordt gebruik gemaakt van veldversterking. Zo kan tot 5 km/uur (bij bijvoorbeeld het ploegen) toch continu een drievoudig motorkoppel worden gerealiseerd en kan 40 km/uur (met lager koppel) worden gereden op de openbare weg.
Elsto Controls is specialist in besturingsoplossingen, paneelbouw en servotechniek. Dagelijks bedenkt deze groep technologische hoogstandjes, als standaard oplossingen geen uitkomst bieden Ze maken deel uit van de Stokvis Group waar circa 300 mensen werkzaam zijn.
Wielbesturing Het voertuig kan op vier verschillende manieren worden bestuurd. Zo is het mogelijk om de achterwielen 'vast' te zetten of te laten zwenken en het voertuig uitsluitend te besturen met de voorwielen. Voor het maken van een zeer korte draaicirkel kunnen de voor- en achterwielen
www.elsto.eu
tegelijkertijd worden bestuurd.
Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland
Besturingstechniek Het complete aandrijfsysteem wordt elektronisch bestuurd vanuit een industriële PLC. Deze industriële PLC is door middel van een viertal CAN-bussen gekoppeld aan 10 gedistribueerde I/O-eilanden op het voertuig. Twee van de vier CAN-bussen, die gekoppeld zijn aan respectievelijk de wielbesturing en –aandrijving, werken met een hoge reactiesnelheid en een vertragingstijd van 1/1000 en de andere twee CAN-bussen hebben een vertragingstijd van een 1/10 seconde. Als het aandrijf- en besturingsysteem volledig is ingeschakeld dan is het stuursysteem te vergelijken met een normaal voertuig. Bij stilstand is het stuurwiel neutraal en zijn alle systemen volledig ontkoppeld. Voor
De specificaties op een rij: ! elektrische aandrijftrein met 4 x 22 kW nominaal en 4 x 44 kW maximaal
akkerbedrijf kan de gebruiker van het
! accu-pakket met een vermogen van 30 kWh
systeem in plaats van een stuurwiel ook
! range extender: zescilinder dieselmotor met 140 kW (185 pk)
kiezen voor een joy-stick besturing.
! vier aangedreven en gestuurde wielen ! elektronische besturing via CANbus, voorbereid voor master-slave en
auto-steering ! bi-directioneel DC-Bus ! drie posities voor hefinrichting en aftakas (PTO) ! de cabine is traploos verstelbaar over gehele frame lengte ! spoorbreedte 'on the fly' verstelbaar tussen 2,25 m en 3,25 m ! wielbasis 5.50 m ! laadvermogen frame 5 ton ! dankzij de super nauwkeurige GPS-rtk besturing rijdt de Multitooltrac altijd
over dezelfde rijpaden. Zo blijft de rest van het land goed voor het gewas. ! CO2-uitstootverlaging en 20% lager dieselverbruik
De Tractor (Multitooltrac)
Om de spoorbreedte van het voertuig te
De wielbasis van deze werktuigdrager
veranderen moet het voertuig rijden, als de
bedraagt circa 6 meter. Een bijzondere
wielen naar buiten c.q. naar binnen worden
uitdaging bij dit voertuig was behalve het
gestuurd.
aandrijfsysteem, ook de realisatie van de variabele spoorbreedte. De minimale
Door de verschuifbare cabine is het mogelijk
spoorbreedte bedraagt 2.30 meter en in
geworden om naast de gebruikelijke hef-
uitgeschoven positie bedraagt de
inrichting voor en achter op de tractor ook
spoorbreedte maximaal 3,40 meter.
de mogelijkheid om gebruik te maken van de hefinrichting tussen de voor en achter-
Met andere woorden voor de software kon
wielen. Hier kan het hoofdwerktuig geplaatst
niet eenvoudigweg worden uitgegaan van
worden. Door de cabine naar achter te
een enkelvoudige matrix, maar er moest
stellen heeft de bestuurder hier goed zicht
gewerkt worden met een meervoudige
op. Nek en rugklachten door het vele
matrix voor elke gewenste spoorbreedte.
achteromkijken zijn hierdoor verleden tijd.
IA Professionals - #04 - p. 19
vervolg van pagina 19
Tenslotte Bovengenoemde ontwikkeling is een ware
In de toekomst worden werkbreedtes tot 4
doorbraak op het gebied van aandrijf- en
meter ontwikkeld. Om in zo'n geval te
besturingstechniek voor industriële
voldoen aan de daarvoor geldende regels
voertuigen. Een eerste begin is nu gemaakt
van RDW is de positie van de cabine
met een agrarisch voertuig, maar er zijn nog
instelbaar.
veel meer mogelijkheden. Tijdens akkerbedrijf staat de cabine op de Zo leent dit systeem zich ook bij uitstek voor
achterste positie en op de openbare weg
voertuigen ten behoeve van grond-, weg-
staat de cabine in het midden van het
en waterbouw of voor interne logistieke
voertuig. Het verplaatsen van de cabine
voertuigsystemen en/of hijs-/hefsystemen. In
geschiedt met behulp van asynchrone
vergelijking met een conventionele
motoren en een frequentieregelaar uit de
dieselmotor kan met behulp van dit nieuwe
AgilE-serie. Beiden uit het assortiment van
systeem een 20% lager dieselverbruik en
Bonfiglioli.
dito CO2-uitstootverlaging worden gerealiseerd.
Elsto hoopt in de toekomst nog vele voertuigen in samenwerking met
In het geval van de werktuigdrager een 15%
Machinefabriek Boessenkool en Van Ham
hogere gewasopbrengst. Ondanks de
Organisatie & Advies te mogen leveren.
werkbreedte van 3,40 meter mag dit landbouwvoertuig de openbare weg op.
Ga ook naar de beurs! Bezoekersregistratie World of
Het conferentieprogramma bestaat uit
productie automatisering te visualiseren.
Technology & Science geopend
kwalitatief hoogwaardige seminars. Samen
In hal 10 staat het FEDA-collectief met 16
Sinds deze maand is de registratie voor een
met exposanten en externe sprekers worden
deelnemers waar bezoekers van World of
gratis beursbezoek aan World of Technology
in totaal ruim twintig seminars met actuele
Motion & Drives alles kunnen vinden op het
& Science geopend. De ruim 450
thema's aangeboden.
gebied van aandrijftechniek.
exposanten nodigen bezoekers van harte uit
In de World of Laboratory worden bezoekers
Bij World of Electronics wordt, net zoals bij HET
om deze technologiebeurs van maandag
diverse x-peditions aangeboden. Bezoekers
Instrument, een gratis elektronicagadget
30 september tot en met vrijdag 3 oktober
die zich hiervoor aanmelden voeren op de
aangeboden en kunnen bezoekers deze
in de Jaarbeurs Utrecht te bezoeken. Door
stands van de deelnemers analyses en tests
tijdens hun beursbezoek gratis verzamelen.
het samenvoegen van twee
uit en maken kans op het winnen van een
Gratis aanmelden voor deze projecten en
technologiebeurzen: HET Instrument en
prijs.
seminars kan via de bezoekersregistratielink
Industrial Automation & Drives is de vakbeurs
Op World of Automation staat het
op www.wots.nl
World of Technology & Science ontstaan en
Veldinstrumentatiepaviljoen waar acht
deze bestaat uit vier werelden: World of
exposanten intensief samenwerken om een
Automation, World of Laboratory, World of
grote diversiteit aan veldinstrumentatie te
Motion & Drives en World of Electronics. Elke
presenteren. In de hallen van World of
wereld biedt eigen seminars en
Automation kunnen bezoekers ook
World of Technology & Science 2014
beursprojecten aan zodat bezoekers zich op
deelnemen aan verschillende x-peditions
Datum: Dinsdag 30 september t/m vrijdag 3
hun eigen gebied kunnen laten informeren
waarbij de kennis in concrete stappen wordt
oktober
en inspireren op het gebied van
aangeboden. Het doel van deze
Locatie: Jaarbeurs Utrecht, hal 7 t/m 11
technologie.
kennisoverdracht is de verbetering in de
Meer info: www.wots.nl
Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland
De meest succesvolle winterspelen ooit! De Nederlandse schaatsers zijn nog nooit zo succesvol geweest op de Winterspelen als in Sochi. Is dit toeval? Het ontwerp en de bouw van de Adler Arena in Sochi werd geleid door de Nederlands ijsspecialist Bertus Butter. Tijdens zijn carrière is de heer Butter
Om het ijs in optimale conditie te brengen
Dick de Graaf van Hiflex sluit af met: “Als
betrokken bij de bouw van ijsbanen en
en te houden zijn 8 krachtige koelcompom-
langdurige Hiflex relatie heeft Boukens ICS
schaatsarena's van naam. Zoals het Thialf
pressoren ingezet die elk op hun beurt
een optimale technische installatie in de
stadion in Heerenveen, maar ook stadions in
geregeld worden door een 160kW Invertek
Adler Arena geplaatst en wij zijn allen zeer te
Kolomna (Rusland) en Astana (Kazachstan).
ODP-2 frequentieregelaar. 85 Inverek HVAC
spreken over de resultaten – vooral omdat
frequentieregelaars zijn ingezet voor het
we nu weten dat het Nederlandse
Nadat de heer Butter's bedrijf 'Butter en
controleren en regelen van de lucht binnen
schaatsteam prestaties heeft neergezet die
Energy' werd benaderd door de
het stadion.
er niet om liegen en waar wij als Nederlanders allemaal heel erg trots op
organisatoren van Sochi, heeft hij contact gezocht met Boukens Ice and Climate
Deze frequentieregelaars zijn speciaal
Solutions te Enkhuizen. Een Nederlands high
ontworpen voor dergelijke toepassingen. Het
performance ijsbaan-specialist voor het
geheel is zo opgezet dat er een scheiding
ontwerpen en bouwen van de Adler Arena.
wordt gemaakt tussen de lucht die zich
kunnen zijn.”
boven het ijs bevindt en de lucht die zich op Boukens ICS is één van de afnemende
de tribunes bevindt, door middel van een
systeem-integratoren van Hiflex
luchtgordijn. Hierdoor wordt de kwaliteit van
Automatiseringstechniek uit Ridderkerk. Hiflex,
het ijs niet beïnvloed door het publiek en
is gespecialiseerd in automatiserings-
worden optimale prestaties behaald door
techniek en is bij dit project betrokken door
de atleten.
het leveren van Invertek frequentieregelaars, Hitachi PLC's, Exor touch-bedienpanelen en
Invertek's Technical Manager Kees Beech
Reliance SCADA voor het regelen en
legt uit waarom de Optidrive HVAC de
besturen van de luchtbehandeling binnen
ideale keuze was voor de arena in Sochi:
de hal van het stadion en ook bij het
“Meestal worden airconditioning systemen in
produceren van het ijs.
gebouwen e.d. ontworpen voor een
Hiflex Automatiseringstechniek B.V. is uw partner op het gebied van de industriële en maritieme automatisering. Hiflex importeert een groot aantal producten van wereld naam en distribueert deze in Nederland.
maximale bezetting tijdens de piekuren. Dit Hiflex Directeur, Dick de Graaf, zegt:
betekent dat voor het merendeel van de tijd
“Boukens is al ruim 13 jaar een zeer
er overcapaciteit is en dergelijke systemen
gewaardeerde partner van Hiflex als het
door middel van een frequentieregelaar op
gaat om automatiseringscomponenten. Zij
lagere snelheden kunnen draaien. Dit geeft
benaderde Hiflex met een lijst van eisen
in vrijwel alle gevallen een aanzienlijke
voor de Adler Arena. Samen hebben we
besparing op de hoeveelheid energie en
een selectie van componenten gemaakt
daardoor reductie van kosten.
om het klimaat te waarborgen en optimale
Tevens beschikt Hiflex over deskundige technisch-adviseurs die graag met u meedenken, een 24-uurs servicedienst en een eigen trainingscentrum. www.hiflex.nl / www.hiflexonline.nl
condities te bieden aan de atleten.”
IA Professionals - #04 - p. 21
HET GRAS KAN ALTIJD GROENER! MA-IT is dé kennisleverancier voor de technische wereld. MA-IT is een snel groeiende organisatie waar ontwikkeling van nieuwe producten en diensten hoog in het vaandel staan. Daarnaast brengt MA-IT een zo groot mogelijke transparantie aan. Voor medewerker, klant en leverancier. MA-IT zoekt voor industriële automatiserings projecten in heel Nederland; Software Engineers IA Hardware Engineers IA MA-IT vraagt Gemotiveerde en betrokken mensen met een relevante, afgeronde HBO opleiding en ruime ervaring met systemen zoals Siemens S7, Mitsubishi, Allen-Bradley of AutoCAD E en E-Plan. MA-IT biedt Goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden, een leuke informele werkomgeving, goede opleidingsmogelijkheden, telefoon/laptop van de zaak, auto van de zaak, uitdagende projecten, maar vooral veel ruimte om te groeien. Meer weten, neem contact op met ons via 0570-510011 of
[email protected].
werk aan je
TECHNIEK .nl
De vacature site van en voor technici
Industriële Automatiseerders Nederland Ben je op zoek naar een product of een dienst in of voor de industriële automatisering? De onderstaande bedrijven werken mee aan het IA Professionals magazine en de site.
MA-IT B.V.
CSi
Kennis & Kunde in de industriële- en de kantoor automatisering
Product Handling Systemen Lissenveld 41
Zweedsestraat 8A1-8A2 7418 BG Deventer www.ma-it.nl
MA IT MY AUTOMATION
4941 VL Raamsdonksveer www.csiportal.com
Novotek
CimPro
Feed Design Lab
Productieverbetering Paardeweide 2 4824 EH Breda www.novotek.nl
Toeleverancier Smederijstraat 2
Onderzoeksinstituut Stayerhofweg 25 F 586 EJ Wansum www.feeddesignlab.nl
EPLAN
VDL Weweler
Koning & Hartman
Efficiëntie in Engineering Hengelder 56 6902 PA Zevenaar www.eplan.nl
Toeleverancier Ecofactorij 10 7325 WC Apeldoorn www.vdlweweler.nl
Technologiebedrijf Haarlerbergstraat 21e-23e 1101 CH Amsterdam www.koningenhartman.nl
Pilz Nederland
Elsto
Hiflex
Veilige automatisering Havenweg 22 4131 NM Vianen www.pilz.nl
Drives & Controls Loosterweg 7
Toeleverancier
2215 TL Voorhout www.elsto.eu
2984 CD Ridderkerk
4814 DB Breda www.cimpro.com
Wolweverstraat 22 www.hiflex.nl
IA Professionals is er voor jou! ontwikkelingen binnen de industriële
Ja, ik wil het magazine van de IA Professionals ontvangen
automatisering?
Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Het IA Professional magazine ontvang je als
Voornaam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wil je ook op de hoogte blijven van de
Een postzegel is NIET nodig
IA Engineer GRATIS op je deurmat. Ga naar de website van IA Professionals en meld je direct online aan. Of vul de antwoordkaart
Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Postcode / Plaats: . . . . . . / . . . . . . . . . . . . . . . .
in, knip hem uit en stuur hem portvrij aan ons op.
IA
Professionals
E-mail: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Je kunt uiteraard ook je collega deze kaart
Ik ben IA Engineer
geven, zodat ook hij / zij gratis dit magazine
Ik ben in een andere functie werkzaam,
ontvangt. namelijk als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Antwoordnummer 237 7400 VB Deventer