najaar 2013 Professionals Vakblad voor Industriële Automatiserings Professionals Nederland

IA

Professionals

najaar 2013

Vakblad voor Industriële Automatiserings Professionals Nederland

In dit nummer: ! ! ! ! !

Bolletje, van bakker naar operator 4D, wat kun je ermee? Productieproblemen voorkomen in de Outback De beginnende IA Professional De engineer 2020

Inhoudsopgave

Bodem bereikt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Genoeg kansen om er wat moois van te maken

Bolletje: van bakker naar operator . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Informatisering bracht revolutie en evolutie

Meer onveiligheid op het werk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Marcel Groeneveld over veiligheid

Agenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 De technische agenda

Colofon

IA

Professionals

Industriële Automatisering Professionals Jaargang 1, nummer 3, najaar 2013 is een uitgave van IA Professionals.nl Zweedsestraat 8A1-8A2 7418 BG Deventer T. (0)570 51 00 11 [email protected] www.iaprofessionals.nl Hoofdredacteur Maarten Bulsink

4D wat kun je ermee?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Na het succes van 3D...

Tips & Tricks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Met de focus op EPLAN Electric P8

Productieproblemen voorkomen in de outback . . . . . . 10 Over wolfram en vortex-koelmachines in Australië

De beginnende IA Professional. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Een interview met een IA stagiair

Wat is acceptabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Machineveiligheid a la carte

De grote IA enquête . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Uitslagen en uitreikingen

Engineering 2020 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 De Nederlandse engineer in 2020

Op klus in het buitenland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Verhalen over inbedrijfnames in het verre buitenland

Tekstschrijver Dick Kalvenhaar Drukker Drukwerkdeal Aan dit nummer werkten mee Aram Malas, Marc Waarle & Alexander Lok Industriële Automatisering Professionals verschijnt vier maal per jaar in een oplage van 5000 stuks Advertentieverkoop Baye Loerts [email protected] Abonnementen Bent u als programmeur, engineer of projectleider werkzaam in de industriële automatisering, meld u dan aan voor een gratis jaarabonnement. Vermeld uw beroep en het bedrijf waar u werkt. Bent u geen engineer, programmeur of projectleider in de industriële automatisering, dan betaalt u slechts 40 voor een jaarabonnement. Opgeven kan via www.iaprofessionals.nl. Reageren op artikelen of aanleveren informatie nieuwe producten Stuur een e-mail aan [email protected]. Wij stellen uw reactie op prijs. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van IA Professionals.nl.

Het magazine van de iaprofessionals.nl en de LinkedIn groep IA Professionals Nederland

Bodem bereikt? Opnieuw is een recessie in Nederland tot een einde gekomen. Het IMF verwacht voor 2014 een kleine groei. Het aantal huizen dat is verkocht, is in het derde kwartaal sterk gestegen ten opzichte van dezelfde periode van 2012. Daarnaast trekt de export weer aan. Ook het producenten- en consumentenvertrouwen lijken eindelijk de bodem te hebben bereikt.

Volop kansen voor IA bedrijven in Europa Het aantal faillissementen is aan het

IA Professionals Nederland:

afnemen. De bedrijven die de crises hebben

Een onafhankelijke groep engineers in de

overleefd krijgen te maken met nieuwe

Industriële Automatisering. Hierbij valt te

Kansen in Nederland

uitdagingen. In eerste instantie het aantrekken

denken aan:

Alleen al door de aantrekkende woningmarkt

van nieuw kapitaal om weer te investeren,

komt er behoorlijk veel werk op ons af. De

maar daarna komt het aloude probleem

verkochte huizen moeten natuurlijk worden

weer om de hoek; het aantrekken van

verbouwd. Ze worden geschilderd en er

gemotiveerde vakmensen. Lukt dat, dan

komen een nieuwe keuken, badkamer en

kunnen ze volop profiteren van het herstel van

Software Engineers (PLC / SCADA / Vision / MES / Robotica) Hardware Engineers (E / W) Projectleiders IA

meubels in. Deze producten worden voor een

de economie.

De doelstelling is om een platform te zijn

Kortom genoeg kansen de komende jaren

voor de industriële automatisering waar:

om er wat moois van te maken.

Engineers elkaar treffen Engineers kennis delen De IA word gepromoot

deel in Nederlandse productiebedrijven gemaakt. In productielijnen die grotendeels zijn geautomatiseerd. Met enige vertraging, zal er dus veel extra werk komen te liggen voor de IA bedrijven.

Wereldwijd nog meer kansen

Maarten Bulsink

Onze dank gaat uit naar:

Wereldwijd stijgen de salarissen. In China zijn

We bedanken MA-IT voor de tijd en

de lonen bijvoorbeeld de afgelopen 10 jaar

resources die we gekregen hebben om

met 700% gestegen. De verwachting is dat

deze groep te ontwikkelen. Zonder MA-IT

ze de komende jaren met 13% per jaar

was dit magazine nooit tot stand

blijven stijgen. Er zijn al bedrijven die de

gekomen.

productie terug verhuizen naar Europa. De voordelen van de goedkopere

Daarnaast willen we de bedrijven en

arbeidskrachten worden steeds kleiner.

mensen die het aan durfden om een

Daarnaast zorgen de lange transporttijden en

bijdrage te leveren aan dit magazine zeer

de hoge transportkosten voor extra kosten. En

hartelijk bedanken. We hopen en denken

ook in China is het moeilijk om gekwalificeerd

dat we jullie positief hebben kunnen

personeel te vinden.

verrassen met dit magazine.

Dit houdt in dat ook in China steeds meer

In het bijzonder danken we Novotek,

geautomatiseerd dient te worden om te

Bolletje, Eplan Nederland, André Fikkers,

kunnen concurreren met de rest van de

Pilz Nederland, Alex van Dam, Henk van de

wereld. Hierbij kunnen Automatiseerders uit

Water, Bart Verheijen en Johan van Eijk.

Europa een mooie rol vervullen. Naast een aantrekkende Europese vraag, zorgen de aantrekkende salarissen in andere werelddelen er voor dat er nieuwe markten ontstaan. De middenklasse in China kiest hierbij ook voor kwalitatieve producten uit Europa. Ook een land als Brazilië doet het op

De redactie van

IA

Professionals

dit gebied goed. Zelfs landen in Afrika beginnen een middenklasse te ontwikkelen.

IA Professionals - #03 - p. 3

Bolletje: van bakker naar operator Heel Nederland is er groot mee geworden: het beschuit, het knäckebröd, het roggebrood en de vele andere producten van Bolletje. Bolletje bestaat al meer dan 140 jaar en opereert al zo'n zestig jaar als sterk zelfstandig A-merk. Maar hiermee alleen wordt een bedrijf niet groot. Ook bij Bolletje waren het de mensen die het verschil gingen maken…. Initiatief vanuit Informatisering

Lange adem levert taaitaai pilot

ICT manager Harry Lentferink en zijn collega

We zijn vier jaar verder als de heren in

Jan Spijkerman, projectleider Business

samenwerking met een gespecialiseerd

Intelligence & MES, waren zo'n 15 jaar

adviesbureau een zgn. “harmonisatie

geleden verantwoordelijk voor de eerste

document” opstellen dat aangeeft hoe

initiatieven rond productie standaardisatie.

productielijnen zijn georganiseerd en wat de

Eind jaren 90 is op de afdeling 'Informatisering' (de formele naam voor de ICT-afdeling van Bolletje) architectuurdenken binnen de kantoorautomatisering al heel gewoon. Bij de productieafdelingen was men nog niet zover vertelt Harry: “Het was voor de mensen heel lastig om over de grenzen van de eigen afdeling heen te kijken en het grote geheel te zien”.

voordelen van standaardisatie van productielijnen kunnen zijn. Dit document vormt een prima basis voor het opstellen

De relatief kleine taaitaai productielijn wordt aangewezen als 'pilot station'. Samen met de integrator en Novotek wordt gekeken naar de beste manier om niet alleen de kwaliteit te verbeteren, maar tegelijk ook een betere grip te hebben op het voorraadbeheer, tracking-and-tracing te introduceren en minder uitval aan de productielijnen te realiseren.

van een demo-draaiboek. Na een korte en intensieve leverancierselectie wordt uiteindelijk gekozen voor de Proficy product suite van GE IP. De volgende stap is het opzetten van een pilot project samen met een gecertificeerde partner van Novotek.

Jan vult aan: “Daarbij stonden er toen veel ambachtslieden aan de lijnen die gewend waren de kwaliteit van de producten te borgen door de mix, de doorlooptijden en de temperaturen handmatig aan te passen aan allerlei omgevingsfactoren”.

Een Hollandse bakker met een warm hart die lekkere producten bakt voor iedereen en voor elk moment van de dag. Dit doen wij samen met ruim 500 medewerkers, verdeeld over onze bakkerijen in Almelo, Heerde en Amsterdam. Bolletje bestaat al meer dan 140 jaar en opereert al zo’n zestig jaar als sterk zelfstandig A-merk. www.bolletje.nl


Harry: “De gevonden oplossing bleek te doen wat het beloofde. Procentueel een vooruitgang, echter op het grote geheel waren de bedrijfsresultaten van de aangepaste taaitaai lijn niet zodanig dat van een enorme impact gesproken kon worden”. Er moest letterlijk nog meer water door de Rijn. In 2009 wordt de deegkamer geconfronteerd met kwaliteitsverschillen door inconsistente procesuitvoering. De verouderde installatie is aan vervanging toe en dit betekent het keerpunt.

Geen verlies in mensen De omschakeling vereiste een belangrijke omslag in denken: geen 'bakkers' langs de

Toegepaste modules Bij deze omschakeling is gekozen voor de volgende modules;

lijn, maar 'operators' die het proces in de gaten houden. Niet meer handmatig mixen en instellen, maar vertrouwen op de informatie die voortaan op het display van de productiemachine te zien is.

! ! ! !

Proficy HMI SCADA iFIX Proficy Batch Proficy Historian Proficy Plant Applications

Proficy is een merknaam van General Electric. Hieronder worden diverse automation solutions

“Onze medewerkers hebben tegen de

aangeboden. Meer informatie is te vinden op

verwachting in allen de switch naar het

www.ge-ip.com.

nieuwe systeem en de nieuwe werkwijze kunnen maken”, sluit Jan trots af. “De medewerkers die we voorheen hadden zijn

De deegkamer Banket wordt geheel nieuw

allemaal gebleven! Het behouden van je

ingericht en wanneer deze geheel stabiel

mensen, door er in te investeren mag

draait worden de resultaten pas echt

misschien wel één van de mooiste prestaties

zichtbaar. “Je kunt rustig stellen dat de

genoemd worden.”

Deegkamer Banket de fundering van het huis is. De medewerkers zijn nu actief bezig met de informatie die in de processen zit. Hierdoor worden de verbeteringen nog duidelijker zichtbaar”, aldus Harry.

Improving your performance Novotek is distributeur van standaard Industriële automatisering hard- en software oplossingen. Binnen een breed gebied van sectoren (van afvalwater tot petrochemische industrie) leggen we de focus op het verlagen van productiekosten, verhogen van de efficiency en het verhogen van de kwaliteit. Onze expertise ligt in de integratie van CONTROL, SCADA, MOMS en ERP door middel van een geïntegreerde planning, work- en dataflow. Bij Novotek werken in Europa 180 mensen. Bij de Nederlandse vestiging werken er 30. Paardeweide 2 4824 EH Breda Tel. +31 -76 587 10 10 Fax +31 -76 581 01 11 E-mail: [email protected] http://www.novotek.nl/


HET GRAS KAN ALTIJD GROENER! MA-IT is dé kennisleverancier voor de technische wereld. MA-IT is een snel groeiende organisatie waar ontwikkeling van nieuwe producten en diensten hoog in het vaandel staan. Daarnaast brengt MA-IT een zo groot mogelijke transparantie aan. Voor medewerker, klant en leverancier. MA-IT zoekt voor industriële automatiserings projecten in heel Nederland; Software Engineers IA Hardware Engineers IA MA-IT vraagt Gemotiveerde en betrokken mensen met een relevante, afgeronde HBO opleiding en ruime ervaring met systemen zoals Siemens S7, Mitsubishi, Allen-Bradley of AutoCAD E en E-Plan. MA-IT biedt Goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden, een leuke informele werkomgeving, goede opleidingsmogelijkheden, telefoon/laptop van de zaak, auto van de zaak, uitdagende projecten, maar vooral veel ruimte om te groeien. Meer weten, neem contact op met ons via 0570-510011 of [email protected].

werk aan je

TECHNIEK .nl

De vacature site van en voor technici

Meer onveiligheid op het werk Bedrijven geven steeds minder geld uit aan het opleiden van werknemers tot BHV'er. Minder werknemers krijgen een opleiding van hun werkgever. Bestaande basishulpverleners (BHV'ers) krijgen ook minder herhalingscursussen. Bedrijven investeren minder in BHV'ers door

AGENDA Blijf op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen met cursussen. De belangrijkste events op een rijtje;

behulp van beursbezoek, trainingen en

december 17 t/m 19 december 2013 fuels Vakbeurs: DETAF Duurzame energie technieken en agro wereld rgie bio-ene nale euregio de voor rs De vakbeu Locatie: Evenementenhal - Venray

voor de periode dat ze de opleiding volgen

19 december 2013 Seminar: Voedselveiligheid in industriële processen 852/204 Informatiemiddag over machineeisen m.b.t. de richtlijn

en vinden de opleidingen te kostbaar.

Locatie: Zevenaar

de crisis. Werkgevers willen hun werknemers waarschijnlijk niet missen op de werkvloer

Merkt u dat ook uw werkgever wil beknibbelen op de bedrijfsveiligheid breng de noodzaak van scholing dan onder de aandacht. Elke werkgever is verplicht

januari

bedrijfshulpverlening. Het begrip

14 januari 2014 Workshop: EPLAN Electric P8 Hands-on Workshop Electric P8. Inzicht krijgen in de specifieke functionaliteiten van EPLAN

bedrijfshulpverlening maakt plaats voor de

Locatie: EPLAN - Zevenaar

maatregelen te nemen op het gebied van

term basishulpverlening. Met de komst van

basishulpverlening geldt niet alleen voor

30 januari 2014 Congres: Industriële Veiligheid rondom Congres staat in het teken van de laatste ontwikkelingen explosieveiligheid en eid machineveiligheid, procesveiligheid, ontwerpveiligh aandacht veel ook binnen de industrie. Uiteraard is er tijdens het congres voor gedragsveiligheid.

bedrijven, fabrieken, winkels,

Locatie: DeFabrique - Utrecht

de nieuwe AMvB (Besluit BasisHulpVerlening) moet de veiligheid worden vergroot op alle plekken waar mensen samen komen. De nieuwe regelgeving m.b.t.

zorginstellingen, stationsgebouwen, kantoren, musea en bedrijfsverzamelgebouwen, maar bijvoorbeeld ook voor clubhuizen van sportverenigingen, vrijwilligersorganisaties, kerken, scoutingclubs en evenementen. Eén manier is om werknemers in 1 dag op

februari 4 t/m 6 februari 2014 Vakbeurs: Integrated Systems Europe (ISE) tion. Vakbeurs voor professional AV en electronic systems integra Locatie: RAI - Amsterdam

te leiden tot basishulpverlener (BHV'er). In kleine organisaties mag de werkgever zelf de rol van BHV'er vervullen. Het is erg

Heeft u ook een punt voor de agenda? Stuur hem aan

[email protected]

onverstandig de herhalingscursussen over te slaan. In geval van nood is het belangrijk dat een BHV'er een bepaalde routine heeft en zonder al te veel nadenken kan handelen. Helemaal niet investeren in bedrijfsveiligheid is een overtreding van de Arbowet, maar veel belangrijker, het kan gevaarlijke situaties op de werkvloer veroorzaken. Marcel Groeneveld Brandwacht Service Nederland B.V. www.bhv-opleider.nl


4D, wat kun je er mee? Ben je nog maar net bijgekomen van de mogelijkheden van een 3D thuis, loop je alweer achter. De eerste 4D printer is daar. Is 4D het nieuwe 3D? Allereerst, voor iedereen die een 3D printer nog niet in werking heeft gezien, even wat uitleg. Een 3D printer kan door het achter elkaar aanbrengen van kleine laagjes materiaal een groter object maken. Als materiaal kan kunststof worden gebruikt maar ook koolstoffen en metalen. Er is zelfs al van menselijk weefsel een hart geprint.

Wat hebben we hier nu aan? De mogelijkheden van 4D printen worden gelimiteerd door je eigen fantasie. De IKEA kast veroorzaakt nu nog wel eens een (buiten)echtelijke ruzie. Straks hoef je het

Het 3D en 4D printen kan in vele sectoren een enorme revolutie worden. De productie hoeft niet meer ver weg in lagelonenlanden te gebeuren maar wordt lokaal uitgeprint. Het op grote schaal inzetten van 4D pinten

bouwpakket van de kast alleen nog maar uit

zal nog wel even op zich laten wachten,

te pakken en in de juiste kamer neer te

maar het geeft een mooi inzicht in wat er in

Wat houdt 4D printen in?

leggen. Onder het genot van een kop koffie

de toekomst allemaal mogelijk wordt.

Als aan een 3D product de dimensie tijd

kun je rustig kijken hoe de kast zichzelf

wordt meegegeven spreken we van een 4D

opbouwt.

product. Om 4D printen mogelijk te maken,

Een ander nuttig idee is het printen van

maakt de 3D printer een werkstuk met

leidingen waarbij de diameter van de

Ach, er zijn nog wel ideeën hierover. Zo

meerdere materialen. De materialen

leiding wordt vergroot en verkleind. Hierdoor

vonden we onderstaande lijst op het

worden zo 'geprogrammeerd', dat ze na

wordt er vloeistof rond gepompt zonder

internet:

toevoeging van een externe invloed, zich

gebruik te maken van pompen.

naar een bepaalde vorm bewegen. Externe

Is 4D het einde?

0D = Een punt

invloeden zijn bijvoorbeeld licht, elektrische

Tevens zijn er mogelijkheden om

1D = Een lijn

spanning, temperatuur, water of

werkstukken, die op een moeilijk bereikbare

2D = Een vlak

zwaartekracht. Ook de snelheid en

plaats staan, te activeren. Het werkstuk wordt

3D = Een figuur met inhoud

eventueel een volgorde kan worden

gepositioneerd en vervolgens geactiveerd,

4D = Een 3D figuur met toevoeging van

'geprogrammeerd'.

waarna het werkstuk zichzelf opbouwt. Ook in de medische wereld zijn er talloze

Wat is de actuele stand?

toepassingen te bedenken. De, op atomair

Op dit moment is de wetenschap bezig om

zelfstandig door het lichaam bewegen.

niveau geprinte micro-engines, kunnen fysieke en biologische materialen zo te

Aangekomen bij de juiste plek wordt het

'programmeren' dat ze onder invloed van

getransporteerde medicijn vrij gezet.

externe bronnen van eigenschappen

Hierdoor worden medicijnen niet meer door

kunnen veranderen. Zo lukt het al om in een

het gehele lichaam verspreid maar gericht

laboratorium een streng te printen, die in het

ingezet.

water langzaam van vorm verandert. Op www.sjet.us/MIT_4D%20PRINTING.html tref je o.a. onderstaand voorbeeld aan.

tijd 5D = Een andere mogelijke dimensie gecreëerd door keuze en kans 6D = De mogelijkheid om te springen van één realiteit naar de andere 7D = Alle mogelijke voorstelbare werkelijkheden in dit universum 8D = Een ander universum met andere deeltjes veroorzaakt door de big bang 9D = De mogelijkheid om van één universum naar het andere te springen 10D = Een oneindige hoeveelheid universums

foto; een zichzelf vouwende kubus

11D = De mogelijkheid om te springen tussen alle universums en realiteiten 12D = Gelijk aan niets zijn


Tips & tricks Iedereen kent ze wel, die kleine weetjes die het leven een stuk gemakkelijker maken. Niet iedereen blijkt hiervan op de hoogte zijn. Heb je een leuke tip aarzel dan niet om deze door te sturen naar [email protected]. Relevante tips zullen in de volgende uitgave van het magazine geplaatst worden. Inzenders van die tips ontvangen de IA Professional(s) sweater. Deze keer: Tips & Tricks voor EPLAN Electric P8, met dank aan Henk van de Water. Groeperen

Structuurcode-overzicht

Klemmenstrook definitie

Het is mogelijk om allerlei

Het is zeer aan te bevelen bij het gebruik

Binnen EPLAN kunnen de klemmenstrook

elementen/objecten te groeperen.

van groepen en inbouwplaatsen binnen

definities op verschillende manieren

een project om een structuurcode overzicht

uitgevoerd worden. Ook de daarbij

te genereren. Dat maakt een project beter

behorende materialen, zoals de klemmen,

daarbij hun intelligentie. Het is handig om

te doorgronden, mede omdat er vaak met

tussenschotjes, eindklemmen, codering etc.

van groeperen gebruik te maken als je

coderingen en/of afkortingen gewerkt wordt.

kunnen bij de klemmenstrook definitie

Bij <projectgegevens>,

mogelijkheid is om de eigenschappen voor

aansluitingen, aarding en grafische

<structuurcodebeheer> kan de volgorde

alle klemmen bij de eerste klem mee te

objecten. Tijdens bijvoorbeeld het

van de groepen/plaatsen bepaald worden

geven of dit per klem op te geven.

verplaatsen, is het makkelijker om een

en tevens kunnen de niet gebruikte

De afzonderlijke elementen behouden

worden meegegeven. Een andere

bijvoorbeeld een apparatenkast hebt met een aantal losse elementen zoals apparaat

betreffende groep te selecteren in plaats

gegevens daar opgeruimd worden. Dit

Eén van de oplossingen is om de

van alle losse onderdelen.

laatste kun je het beste doen nadat het

klemmenstrook definities op een algemeen

gebruik van betreffende groepen

blad te verzamelen. Daar staat dan alles

gecontroleerd is. Binnen de velden kan

letterlijk op een rijtje, inclusief de

sneltoets G of met de werkbalk [tekening

gewoon CTRL C en CTRL V etc. gebruikt

functiebenamingen en de materialen.

bewerken].

worden.

Echter, de definities kunnen ook alleen in de

Groeperen kan door middel van de

navigator voorkomen. De elementen van gegroepeerde Ook bij de klemmen is het mogelijk om met

elementen kunnen afzonderlijk ge(de)selecteerd en bewerkt worden door

de navigator alle mogelijke waarden, typen,

de Shift-toets in te drukken. Het is ook

aantallen etc. te wijzigen en te kopiëren.

mogelijk om meerdere elementen te (de)selecteren door bij de shift-toets ook de Ctrl-toets in te drukken. Met behulp van dezelfde werkbalk kun je de groep ook weer opheffen. Let wel: bij het kopiëren van een element van een groep wordt het kopie-element

al s N e n o si

rland - T de

s ip

& Tric k s

A Profe I s

buiten de groep geplaatst.


Productieproblemen voorkomen in de ’Outback’ In Australië worden de regio's die ver van de bewoonde wereld liggen aangeduid met 'Outback'. 'Wolfram Camp Mine' is een mijn in Queensland waar wolfram en molybdeen ertsen worden gewonnen. Het bedrijf is een volle dochter van Deutsche Rohstoff AG. Wolfram Camp heeft een lange historie van mijnbouwactiviteiten die teruggaat tot de 19e eeuw en is nu één van de weinige operationele mijnen buiten China. Wolfram is een metaal dat, evenals

Gedurende de ontwikkeling riep Steinert

Werking van optische

zeldzame aardmetalen, door de EU-

GmbH de hulp in van Fiktech B.V. om de

sorteerinstallaties

Commissie als strategisch is geclassificeerd.

Röntgen-sectie te beschermen tegen de

Ongeveer 80% van de wereldproductie

extreme Australische omstandigheden:

De gebruikelijke werkwijze is als volgt: de

komt uit China, dat in 1999 exportquota

grote temperatuurverschillen en invloeden

materiaalstroom wordt via een

heeft geïntroduceerd. Wolfram kent veel

van stof en vocht. Fiktech ontwierp hiervoor

transportband gelijkmatig toegevoerd aan

toepassingen: van de punt van een

een systeem op basis van AFECO Vortex-

de optische sectie. Hier detecteren de

ballpoint en gebruik in lampen tot vele

koelers om de behuizing van de Röntgen-

passende sensoren/camera's exact die

hightech applicaties in moderne

sectie in overdruk te houden, de elektronica

delen die afgescheiden moeten worden.

elektronische producten en de medische

te koelen en condensvorming te

Het detectiesignaal wordt omgezet in een

technologieën. De meeste wolframertsen

voorkomen. De Wolfram Camp Mine

elektrische puls waarmee een

bevatten minder dan 1,5% WO3.

produceert nu ertsconcentraten van zeer

magneetventiel wordt bediend. Als dit

Ertsconcentraten worden echter

hoge kwaliteit, zonder gebruik te maken van

magneetventiel opent, genereert een

internationaal verhandeld met vereiste

water en met een minimum aan afval.

hogedruk luchtmes (spuitmond) een

concentraties van 65-75% WO3. Daarom

gerichte luchtstraal, waarmee het gewenste

moet een grote hoeveelheid

deel uit de materiaalstroom wordt geblazen.

ganggesteente worden afgescheiden van

Sorteerinstallaties - machine vision

Onderstaande foto geeft het verschil tussen

het gedolven erts. Dit was, tot enige jaren

Er zijn veel factoren die ten grondslag liggen

toevoerstroom (ruw erts) en het

geleden, een tijdrovende en nogal kostbare

aan de snelle opkomst van geautomati-

afgescheiden wolframconcentraat duidelijk

activiteit.

seerde sorteersystemen. Zoals: hergebruik

weer.

Steinert Elektromagnetbau GmbH uit Keulen ontwikkelde namelijk de ingenieuze XSS® Röntgen-sorteerinstallatie. Hiermee wordt het waardevolle Wolframconcentraat van de Wolfram Camp Mine afgescheiden van het ganggesteente, dat tot 85% (!) van de

van producten, beperking van afvalstromen, schaarste van grondstoffen, milieubewustzijn, toenemende arbeidskosten en technische ontwikkelingen op het gebied van detectie en (onder)scheiding van materialen uit een productstroom.

productiestroom uitmaakt. Het hart van de

100% digitale sorteerders vervangen

gehele installatie is de sectie waar m.b.v.

kostbaar handmatig werk. Bovendien

röntgenstraling en gevoelige camera's het

leveren ze nuttige statische gegevens op,

gewenste materiaal in het erts wordt

verlagen arbeidskosten, elimineren

gedetecteerd.

subjectieve kwaliteitsoordelen en vergroten de productveiligheid. Vandaar dat veel industriële bedrijven gebruik maken van optische sorteerders waarin technologieën zoals near-infrared (NIR, SWIR, ENIR), kleur sensoren (RGB, VIS, CMYK), metaaldetectie en röntgenstraling verwerkt zijn. Machine vision is de verzameling van technologieën en methoden om met op imaging-gebaseerde automatische inspectie en analyse uit te voeren. Dit gebeurt met high-end digitale sensorgebaseerde componenten die detecteren, ongewenste of gewenste voorwerpen verwijderen, maar ook verschillen in kleur, textuur, structuur, vorm of dichtheid opsporen.


Inherent aan het toepassingsgebied van deze hightech sorteerinstallaties is de vaak stoffige en/of natte omgeving waarin de delicate optomechanische componenten langdurig moeten functioneren. Dit houdt in dat men bijzondere aandacht besteedt aan de ontstoffing van het productieproces en bescherming van alle componenten, in het bijzonder de elektronische besturingen en schakelkasten. Doordat perslucht in ruime mate voorhanden is, ligt de keuze voor het toepassen van Vortex schakelkast koelers voor de hand.

Vortex schakelkast koelers

Energieverbruik / Kosten

Veel schakelkasten worden geplaatst in een

Iedere 'techneut' leert tijdens zijn of haar

'onvriendelijke' omgeving. Dit betekent dat

opleiding dat perslucht 'duur' is. Nu is de

gevoelige elektrische en andere

term 'duur' weliswaar een kwalificatie, maar

componenten (regelaars, PLC's,

ook een relatief begrip. Een investering dient

veldbussystemen etc.) bloot worden gesteld

altijd in het perspectief van kosten/baten te

aan stof, vocht en overmatige hitte. De

worden beoordeeld. Als een technisch

AFECO Vortex schakelkast koelers zijn

probleem niet opgelost kan worden met

voorzien van een RVS Vortex buis waarin

conventionele methoden, dan moet men

perslucht wordt omgezet in koellucht.

'out of the box denken’.

Hiermee voert u - de door elektrische componenten afgegeven - warmte af naar de omgeving. Oók stof en vocht worden uit de behuizing geweerd! De perslucht verdeelt zich in twee stromen: koud en warm. De koude lucht spoelt de warme

In dat licht beschouwd, is de aanschaf van een Vortex koeler vaak de juiste oplossing voor het beschermen van gevoelige elektronische en andere componenten (vaak IP20) binnen een behuizing.

lucht onder een lichte overdruk uit de

Men kan er vanuit gaan dat - bij een

schakelkast. Compacte Vortex koelsystemen

energieprijs van 16 Eurocent per kWh - een

worden in enkele minuten gemonteerd.

Nm3 perslucht 2,8 Eurocent kost. De prijs van

Vortex-koelmachines bestaan uit een T-buisje waarin tangentieel perslucht ingebracht wordt (bijv. op omgevingstemperatuur) en waaruit langs het ene uiteinde warme lucht (tot warmer dan 120°C) en langs het andere

enkeltarief grijze stroom is gemiddeld 24 eurocent per kWh, inclusief BTW (prijspeil 2009). De prijs van groene stroom is vergelijkbaar. De energiekosten bepalen 64% van de totale kosten van de perslucht.

uiteinde koude lucht (tot kouder dan –50°C ) het buisje verlaat. De inkomende lucht, bijvoorbeeld 7 bar(O), expandeert in de Vortex kamer en koelt af. Hierbij wordt een Vortex (stroming om een as als in een cycloon of tornado) gecreëerd in de richting van het ene uiteinde van het T-buisje. Deze luchtstroom bereikt een zeer hoog toerental (dus hoge snelheid), dat geleidelijk afneemt naar het uiteinde van het buisje, waarbij de luchtstroom terug opwarmt. Hiermee brengt men koele en droge lucht

Aan dit warmelucht uiteinde wordt een deel

(relatieve vochtigheid < 45%) in een

van de luchtstroom afgetapt. De overige

behuizing en houdt deze in een lichte

luchtstroom beweegt noodgedwongen

overdruk. De aanwezige lekkages via

naar het andere uiteinde van het buisje als

André Fikkers FIKTECH Goudreinette 15 NL - 6922 AE Duiven Tel.: 0031 - (0)316-285 264 www.fiktech.nl

FIKTECH

warteldoorvoeren en deurafdichtingen

een secundaire inwendige Vortex, waarbij

worden hiermee gecompenseerd.

warmte afgevoerd wordt naar de warme

FIKTECH is ruim 10 jaar

Stofinvloeden en extern binnendringend

luchtstroom (primaire Vortex) die er omheen

specialist in het oplossen van

vocht worden vermeden. Echter, door

stroomt. De inwendige stroom koelt aldus af.

specifieke (proces) technische

temperatuurswisselingen (onder meer door

Door in te spelen op het afgetapte debiet

vraagstukken, waarvoor de

het gebruik van een Airconditioning en/of

warme lucht, kan de gewenste koude lucht

kennis bij de eigen engineering-

dag/nacht cycli), kan alsnog condensatie

temperatuur ingesteld worden. Opmerking:

van vochtmoleculen in de behuizing

of onderhoudsafdeling van een

Vortex-koeling kan gebruikt worden voor

optreden. Vanwege de lage

plaatselijke koeling van machines of voor

bedrijf ontbreekt.

vochtigheidsgraad van de door de Vortex

andere specifieke toepassingen, daar waar

FIKTECH werkt voornamelijk voor

koeler geconditioneerde perslucht wordt ook

gecomprimeerde lucht beschikbaar is.

de (Petro)Chemie, Farmacie,

dit probleem voorkomen.

Voedingsmiddelenindustrie, Milieu en andere proces gerelateerde sectoren.


De beginnende IA Professional IA-Professionals Magazine heeft het plan op gevat om in de komende twee edities een stagiair techniek te volgen. Er worden twee interviews afgenomen: één vóór de stage en één na de stage. Zo brengen we in beeld wat de achtergronden zijn, wat de verwachtingen en hoe de stagiair er over denkt als de stage achter de rug is. Oké Bart, hoe oud ben je en welke

Even weer terug naar je opleiding, in welk

Zijn de faciliteiten die een werkgever je

vooropleiding heb je?

jaar zit je nu?

biedt, bijvoorbeeld om verder te leren en

Ik ben twintig. Ik heb eerst vijf jaar VWO

Ik zit nu in m'n derde jaar. Ik ben begonnen

ervaring op te doen, doorslaggevend om

gedaan in Tilburg. Daarna ben ik HAVO

met WTB, maar daarvan vond ik teveel

voor dat bedrijf te kiezen?

gaan doen omdat ik met wiskunde toch wel

delen niet interessant. Er zat teveel wiskunde

Ja natuurlijk. Ook het salaris, maar zeker ook

moeite had. Daarna heb ik het laatste jaar

in. Ik heb daarop de beslissing genomen

de mogelijkheden om me te ontwikkelen.

HAVO afgemaakt en ben ik naar Avans

over te gaan naar de IA kant. Alleen had ik

Hogeschool gegaan.

nog nooit één regel geprogrammeerd. De

Hoe ben je aan deze stageplaats

enige ervaring die ik had was het werken

gekomen? En hoe ging het verder?

Kun je je nog herinneren dat je echt voluit

met elektromotoren en frequentieregelaars.

Ik ken een projectleider bij het bedrijf waar ik

besloot om deze studie te gaan doen?

Nu kan ik zeggen dat die keuze me

stage zou gaan lopen. We moesten van te

In het eerste semester werktuigbouwkunde

uitstekend is bevallen. Na twee jaar hard

voren vanuit school een aantal bedrijven

hebben we een aantal praktijklessen gehad

werken heb ik m'n P gehaald.

in het EDU lab. Daar staan verschillende

bezoeken. In de buurt van Tilburg zijn niet zoveel van dit soort bedrijven. Dit leek mij

proefopstellingen. Dat zijn in het klein

Hoe bevalt IA ten opzichte van WTB?

nagebouwde machines/installaties. Hiervoor

Dat gaat goed, absoluut! Machines gaan

wel het complete plaatje. Niet alleen

moet dan een programma geschreven

bewegen. Je bent ook altijd aan of bij een

programmeren, maar alles. Ze maken niet

een interessant bedrijf. Niet al te groot maar

worden.

machine bezig. Ook in de opleiding en dat

alleen de software, maar ook hun eigen

Ik vond dat eigenlijk best leuk en interessant.

praktijkgerichte aan IA bevalt me zeer goed.

machines. Dat vind ik interessant.

De periode daarna werd het echt heel moeilijk en besloot ik niet verder te gaan! Ik

Je vindt het in beweging van zetten van

had er weinig plezier meer in. In het tweede

machines interessant. Wat zou voor jou

kwartaal van het eerste jaar heb ik de knoop

een alternatief zijn?

doorgehakt en heb ik gekozen voor IA. En ik

'Process' is mijn alternatief. De fabriek van

had er weer plezier in.

Heineken bijvoorbeeld. Die heeft een deel 'process' en een deel machinebesturing. Het

Je hebt gekozen voor techniek, niet de

'process' gedeelte is interessant omdat je

makkelijkste keuze!

hier met batchprocessen te maken krijgt. Dit

Ik wist al heel lang dat ik dat wilde.

brengt weer andere uitdagingen met zich mee dan een machinebesturing.

Mag je dat liefde voor techniek noemen? Nou…, ik vind het heel interessant. Zo zeg ik

Wat zijn voor jou, naast interesse, andere

het liever.

redenen om te kiezen voor techniek:

Ben je er goed in?

Voor mij is de belangrijkste reden dat er

(Voorzichtig lachje…) Ik ben geen

volop werk in deze sector is. Ik krijg daar via

wonderkind, laat ik het zo zeggen. Maar

school en van mensen uit het vak veel

door veel te doen en hard te werken leer je

positieve signalen over.

carrière maken of veel geld verdienen….

veel. Hoe zie jij als 'IA techneut in opleiding' je Je zegt net dat je al heel lang weet dat je

toekomst?

de techniek in wilde, waar komt dat

Ik kijk nu naar wat ik het leukste vind. Daarna

vandaan?

zie ik wel wat er verder op m'n pad komt. Ik

M'n vader is boer (IA-Professionals: daar

denk dat er niets is dat ik vijftig jaar wil doen.

wordt tegenwoordig ook veel

Ik wil me wel blijven ontwikkelen. Want het

geautomatiseerd!). Ik hou van auto's en

moet leuk en interessant blijven.

vanaf m'n veertiende werk ik bij een montagebedrijf. Dus ik denk dat het daar allemaal vandaan komt.


Hoe ga je hierin te werk?

ervaring genoeg om ons daarbij te helpen.

problemen om een plek te vinden?

Eerst wordt er een document opgesteld met

Uiteindelijk hebben we zelf de fabrikant van

Er zijn stageplekken genoeg. Maar, zoals

hierin de functionaliteit waaraan de blokken

de module gebeld voor de oplossing.

En je studiegenoten, hadden die nog

gezegd, in de buurt iets vinden is lastig. Een

moeten voldoen. Daarna worden de

paar klasgenoten van mij wonen rond Den

templates in de HMI software

Er zijn jonge mensen die veel willen

Bosch. In Veghel waren een hoop bedrijven

geprogrammeerd.

betekenen voor de volgende

waar ze terecht konden.

Hoe gaat zo'n eerste bezoek ter

generatie en een voorbeeld willen Wat denk je met je stage te kunnen?

zijn. Heb jij dat ook, dit soort

Ik zal in die twintig weken stage in ieder

idealisme?

oriëntering bij zo'n bedrijf? Heb je niet

geval veel programmeer-ervaring opdoen.

het gevoel dat je in de weg loopt?

Daar kan ik wat mee! Daar komt bij dat ik

Ik was al twee keer bij het bedrijf geweest in verband met een SCADA onderzoek voor school. Je kijkt eens wat rond en medewerkers van het bedrijf laten je dingen

een beter beeld krijg van hoe het binnen een automatiserings-bedrijf toegaat. Dat leer je op school niet echt. En misschien wel werken in het buitenland.

zien. Ik kreeg de indruk dat ze echt hun best

Daar ben ik totaal niet mee bezig. Ik moet eerst maar eens zorgen dat ik bij de beste duizend ga behoren. Ik denk eerlijk gezegd dat, wanneer je echt goed bent in je vak, je hogerop wilt. Ik wil, zoals ik er nu over denk, niet m'n leven lang programmeren. Ik wil doorgroeien.

deden om 100% medewerking te verlenen.

Wat verwacht je van de medewerking

Na een rondleiding kreeg ik een goed

op de werkvloer binnen het bedrijf?

Waarom wil je doorgroeien?

overzicht van wat er allemaal stond. Daarna

Want het kan soms lastig zijn om tijd

Projectleider lijkt me een mooie baan. Je

heb ik samen met iemand van het

vrij te maken voor een stagiair….

werkt met mensen en dat vind ik mooi. Na

personeel een afspraak gemaakt hoe ik het

Dat klopt. Ik hoop dat ik de kans krijg om

tien/vijftien jaar is de aardigheid in

traject zou vervolgen.

dingen uit te zoeken. Als je kijkt naar de

programmeren er voor mij wel af, denk ik.

gesprekken, die ik tot nu toe met het bedrijf

Wat houdt je stage-opdracht in?

heb gehad, ziet het er heel positief uit. Al

Maar is dat juist niet jammer dat je

Standaard maken van HMI. Alle machines

heel snel vertelden ze me dat ik als ik ergens

die ontwikkeld worden hebben dezelfde

mee zit ik gewoon moet vragen. Ze hadden

dan als ervaren programmeur

basisfuncties en werking. Er zijn

stagiaires meegemaakt die niets vroegen

mogelijkheden voor standaardisatie. Zoals

en daardoor vijf/zes weken waren blijven

voor de laders voor sterilisatietunnels die ze

steken, terwijl binnen een halve week het

daar maken.

antwoord gevonden had kunnen worden. Dus dat hangt wel van jezelf af.

Maar standaard HMI betekent dat:

verdwijnt? Hoe kijkt school daar tegenaan? Op school hebben we het daar niet specifiek over. Er worden je wel allerlei dingen verteld zo van: dat kun je later als je hogerop gaat wellicht gebruiken.

één panel WinCC-flex of verschillende

Dat betekent dus dat je heel goed

types?

met elkaar moet communiceren. Heb

Hogerop is misschien de verkeerde term.

Ook in Allen Bradley. Ik ga de indeling

je dat tijdens je opleiding

Maar wat ik ermee bedoel is een meer

maken voor de standaard modules die daar

meegekregen?

leidinggevende functie binnen de techniek.

aanwezig zijn. Een standaard conveyer krijgt

Nou, niet echt…(beetje twijfelend). Wanneer

Maar wat is hogerop?

een standaard softwareblok in de PLC en

wij met de projectleiding bij elkaar zaten en

In het volgende magazine lees je over de

een bijbehorende Control module op het

zij 't niet wisten dan moesten we het zelf

ervaringen van Bart na zijn stage.

HMI panel. Dus gewoon het compleet erin

maar uitzoeken en oplossen.

kunnen slepen.

Je gaat dus zelf op zoek naar oplossingen. Spreek je dan ook medewerkers aan? Ja. Een mooi voorbeeld daarvan is een project waar we niet uitkwamen. Een RFID (Radio-Frequency Identification) module. Er moesten flesjes met een vloeistof gevuld worden. Deze flesjes moesten voorzien worden van een label met een code. De module die dat moest doen kregen we niet aan de praat. De leraren die ons daarbij moesten hielpen hadden geen tijd en


Wat is acceptabel? Hoe ver moet je gaan met het veilig maken van een machine? Wat is nu acceptabel? Misschien is dit wel de meest gestelde vraag en ook de lastigste vraag om te beantwoorden. Het antwoord verschilt namelijk van geval tot geval en kan helaas niet in een keer worden samengevat of gegeven. Dit is aan de ene kant juist de kracht van het vakgebied machineveiligheid en aan de andere kant juist de moeilijkheid dat door iedereen die met dit vakgebied te maken heeft als lastig wordt ervaren. ALARP

In de geest van machineveiligheid

De Engelsen hebben er een term voor

Nee hoor geen personen, maar denken hoe

bedacht. As Low As Reasonably Practicable.

men de wet en regelgeving rondom

Zo laag als dat het praktisch mogelijk is.

machineveiligheid heeft bedacht. In het

Klinkt mooi, maar wat betekent dit nu in de

denken rondom machineveiligheid is het

praktijk? Het houdt in dat geen twee risico's

altijd van belang dat er wordt gezocht naar

hetzelfde zijn en dat tevens de oplossingen,

manieren om risico's zoveel mogelijk te

ook al lijken de risico's op elkaar, toch

elimineren en als dat niet lukt te beperken. Er

volkomen verschillend kunnen zijn. Niet

zijn grofweg drie stappen in

alleen kunnen, maar dus ook mogen.

machineveiligheid;

Lastig? In principe betekent dit dat elke oplossing een goede oplossing is, mits er rekening wordt gehouden met een aantal eisen.

1. Bron 2. collectieve maatregelen 3. organisatorische maatregelen Het mag duidelijk zijn dat bij een bestaande installatie over het algemeen de tweede stap wordt toegepast en bij het bouwen van een nieuwe machine kan er gemakkelijker aan de bron worden aangepakt. Een risico weg redeneren in de gebruiksaanwijzing is duidelijk niet in de geest van...

Het gedrag bepaalt deels de veiligheid. Op gedrag wordt verder niet ingegaan, dit is uiteraard belangrijk, maar in eerste instantie bepaalt de ontwerper de basisveiligheid van de machine. Gedrag valt immers onder de 3e stap van de reductievolgorde. Denk aan een auto, deze kan van alle toeters en bellen zijn voorzien, als de bestuurder besluit om met 140 km per uur door een woonwijk te rijden waar is dan de veiligheid?! Wanneer onveiligheid wordt weggenomen bij de bron (stap 1) wordt maximale veiligheid bereikt, echter let op het volgende: er ontstaat mogelijk een nieuw gevaar doordat de bron wordt weggenomen en mogelijk een ander soort gevaar geïntroduceerd wordt. Dit is overigens bij elke manier van reduceren een reëel punt. Dit kan altijd. Bijvoorbeeld we willen drukpers beveiligen omdat we bekneld kunnen raken met vingers, uitgaande dat er een lage kracht is en de

ALARP II Hoe weet iemand nu of de oplossing de 'beste' oplossing is? Helaas wordt dat pas bekend op het moment dat de machine wordt afgedankt aan het einde van de levenscyclus. Dan is bekend of er

Pilz is een toonaangevend, innovatief bedrijf in de automatiseringstechniek.

verwonding daardoor licht willen we dit voorzien van een snelsluitende deur. Nu kan het gebeuren dat de deur dusdanig snel is dat wanneer daar een vinger onder klem zit de vinger wordt gebroken. Wat bedoelt wordt als middel is nu erger dan de kwaal.

ongevallen zijn ontstaan tijdens het leven, of helemaal niet. Helaas is dat in veel gevallen niet alleen maar afhankelijk van de machine maar ook vaak van de gebruiker.

Als expert op het gebied van de veiligheid van mens, machine en omgeving biedt Pilz wereldwijd klantgerichte oplossingen voor alle industriële branches. Hiertoe behoren innovatieve producten en een uitgebreid dienstenpakket op het gebied van sensoren, besturingstechniek en aandrijftechniek. www.pilz.nl


ALARP houdt in dat het risico op een reële

Let echter wel op de eisen bij een nieuwe

manier wordt weggenomen in verhouding

machine, de Machinerichtlijn stelt voor een

tot kosten (hoeven niet disproportioneel te

aantal facetten vaste eisen op.

zijn ten opzichte van het gevaar), werkbaarheid (een slot op een machine

Belangrijk is dat die eisen worden

maakt de situatie nu eenmaal veilig) en de

meegenomen. Echter laat de richtlijn wel

hoogte van een risico (een laag risico kan

ruimte om te zoeken naar de juiste oplossing

misschien met waarschuwingen

voor de situatie. Door het vastleggen van de

gereduceerd en een hoog risico zal met

keuze waarbij gestart wordt met de

bijvoorbeeld een bronwijziging moeten

risicoanalyse ontstaat een gefundeerd

worden aangepakt.

besluit en degelijke bewijslast.

Conclusie Veiligheid begint bij de ontwerper, deze bepaalt door middel van afwegingen (werkbaarheid, hoogte risico en kosten) welke maatregel voor welk risico moet worden ingezet. Elke maatregel is in de basis dus de juiste op het moment dat deze drie facetten tegen elkaar worden afgewogen.

Martijn Drost, CMSE® Manager Consultancy Department Pilz Nederland

Pilz Nederland Havenweg 22 4131 NM Vianen Tel.: +31 347 320477 E-Mail: [email protected] www.pilz.nl www.werkenbijpilz.nl

De grote IA enquête In het voorgaande magazine vroegen we alle professionals om mee te werken aan de grote IA enquête. Hier is in ruime aantallen gehoor aan gegeven. Waarvoor nogmaals onze dank. De conclusies die we uit de data trekken, liegen er niet om. De engineers groeien langzaam weg Bij de deelnemers aan de enquête, lijkt de leeftijdsverdeling een daling weer te geven in het aantal jongere engineers. 79% is boven 35 jaar of ouder. Er lijken dus minder engineers van de opleiding af te komen.

I ÑÑŅPÒÓŇ 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55+ Total

Opleidingsnivo leeftijd Î ŐÕ ÑÒŇÒŌŊŒŌÒQŎ ÑŌen ÕÑÑŅ PÒÓŇ WO HBO MBO Totaal 1% 1% 1% 3% 1% 10% 8% 19% 3% 29% 6% 38% 2% 18% 10% 30% 1% 9% 1% 11% 8% 66% 26% 100%

Op zich zou deze daling geen probleem

Waardering Salaris Sec. arbeidsvoorwaarden Afwisseling Werksfeer Opleidingen en trainingen Groeimogelijkheid Uitdaging

baan hierin? hierin? In hoeverre voldoet je huidige baan Volledig Voldoende Een beetje 23% 51% 17% 15% 65% 17% 22% 51% 16% 31% 51% 13% 38% 49% 9% 16% 41% 33% 16% 31% 37% 29% 49% 17%

Bij huidige werkgever weinig groei

We concluderen

Op de vraag hoe belangrijk bepaalde

Door het ambitieniveau van de gemiddelde

zaken zijn en in hoeverre dit bij de huidige

HBO techneut, zal er in de toekomst een

werkgever te vinden is, blijken de helft van

nog grotere tekort aan technici gaan

de engineers de groei niet daar te zien

ontstaan.

liggen.

Technische kennis dreigt te verdwijnen,

hoeven te zijn, als alle bestaande engineers

omdat groei niet bij de huidige werkgever

lekker in de techniek blijven. Echter dit lijkt

plaats vindt. Opleidingen lijken niet

niet het geval.

Elektro engineer Mechanisch engineer Software engineer Inbedrijfsteller Groepsleider Projectleider Afdelingsmanager Bedrijfsleider Inkoper Verkoper Werkvoorbereider/calculator Anders

Helemaal niet 5% 1% 6% 2% 1% 7% 12% 1%

voldoende aan te sluiten bij de Toekomstige functiewens te behalen binnen:binnen: Toekomstige functiewens te behalen < 1 jr 1 tot 3 jr 3 tot 5 jr 6% 1% 0% 0% 0% 1% 6% 3% 1% 3% 0% 1% 5% 2% 7% 5% 9% 7% 3% 3% 10% 2% 3% 5% 0% 0% 0% 0% 0% 2% 1% 0% 2% 3% 9% 6%

werkzaamheden. 5 tot 10 jr 1% 0% 6% 2% 2% 10% 6% 2% 0% 3% 0% 0%

> 10 jr 0% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 2% 0% 0% 0% 2%

Bijna 70% van de ondervraagde engineers

Wat het geheel nog moeilijker maakt, is dat

Maarten Bulsink (r) reikt aan Hans Mangnus

geven aan dat ze binnen tien jaar willen

60% van de ondervraagden aangeeft dat

de door hem gewonnen iPad uit. Hans is uit

doorgroeien naar een management functie

de kennis die tijdens de studie is opgedaan,

de deelnemers van de enquête getrokken

en daarmee dus de techniek verlaten.

weinig tot nooit gebruikt wordt.

als winnaar.

De redenen om te kiezen voor een groei

Werkzaam branches: Werkzaam(of (ofgeweest) geweest) in in de branches: Machinebouw 67% Food / Beverage / Tobacco 52% System integrator 52% Water 42% Chemie 34% Detacheerder 30% Automotive 24% Olie / Gas 22% Energie 20% Pharma 19% Infra 16% Recycling 13% Agro 12% Leisure / Entertainment 6%

naar een andere functie zijn divers. Maar het salaris lijkt een minder grote rol te spelen dan nieuwe uitdagingen zoeken en meer invloed op projecten te krijgen.

DeDe reden te maken maken: redenom omfunctiestap functiestap te Ik ben elke keer weer toe aan nieuwe uitdagingen Ik denk meer bij te kunnen dragen in die functie Is een normale groei in mijn optiek Voor het salaris Binnen mijn huidige bedrijf is dit normaal Meer werk op een vaste locatie De omgeving verwacht het dat ik groei in functie Minder overwerk nodig in die functie

47% 40% 30% 12% 9% 9% 7% 3%


Engineering 2020 Hoe ziet de toekomst voor de Nederlandse engineer eruit in 2020? Vanuit het Haagse is er actie ondernomen om de techniek in Nederland aan te pakken. Dit zal zeker zijn impact hebben op de engineer van morgen. Techniekpact Recent is er met veel lawaai bekendheid gegeven aan het techniek pact. Een pact waarbij overheid, werkgevers en onderwijs ervoor zorgdragen dat het tekort aan technisch personeel teruggedrongen wordt en het onderwijs beter op de technische

in 2020 meer verantwoordelijkheid en

gaat recyclen. Zo zal het niet zijn in 2020.

bewustzijn vragen. Naast het kiezen van een

Kostenoverweging is de belangrijkste

product dat geschikt is voor de taak en

drijfveer achter een circulaire economie,

bovendien gebruiksvriendelijk is, zal een

lees: circulaire industrie. Een engineer is de

engineer ook een product kiezen waarvan

spil in deze ontwikkeling. Een simpele

hij weet dat het energiezuinig is en

redenering: met machines maak je

recyclebaar is.

machines. Wie ontwerpt die machines? De engineer.

markt aansluit. Jaarlijks is er nu een tekort aan 30.000 technisch opgeleide mensen.

Een toepassing: het Product paspoort

Een engineer die zich bewust is van deze

Dit geldt voor de gehele technische sector,

Een engineer hoeft dit waarschijnlijk niet

extra aspecten die in 2020 spelen is goud

van laag tot hoog opgeleiden. De huidige

alleen te bepalen. Collega's zullen

waard. Daarom terug naar het techniek

engineer zal voorlopig nog geen

ondersteuning geven. Ook van buiten de

pact. Schoolverlaters anno 2020 gaan hierin

concurrentie van schoolverlaters voelen.

organisatie zal men hiervoor de nodige tools

opgeleid worden. Een engineer die zich van

Positief nieuws: op de basisscholen komen

aanreiken. Zo is er een productpaspoort in

deze ontwikkelingen afzijdig houdt heeft een

kinderen al met techniek in aanraking. Dat is

ontwikkeling. Een aparte tag, die net als een

grote kans om op een ochtend wakker te

een pre om jongeren voor een baan als

persoonlijk paspoort, op het onderdeel wordt

worden en met het verkeerde been het bed

engineer te interesseren en motiveren. De

toegevoegd. Een engineer zal weten uit

uit te stappen.

praktijk zal uitwijzen of in 2020 het niveau van

welke grondstoffen het product bestaat, hoe

nieuwe engineers voldoet aan de standaard

hoog het energieverbruik is en de andere

die in dat jaar wordt gesteld. Technologieën

specifieke eigenschappen van het product .

staan immers nooit stil .

Daarnaast voegt hij zijn eigen data toe. Vergelijkbaar met de auto-industrie wordt

De keuze is aan de engineer Naast het onderwijs zijn er andere

een onderdeel gedurende zijn levensduur gescreend en wordt gedurende het gebruik van het product, data toegevoegd.

ontwikkelingen waarbij de overheid een dikke vinger in de pap heeft. Voor het eerst is

PartTracker, de toekomst is nu Om de Nederlandse industrie in de transitie naar een circulaire economie bij te staan zijn er diensten ontwikkeld om het vereenvoudigen van deze overgang te vergemakkelijken. Tot op heden zijn we praktisch in: het verhandelen van Overtollige voorraden, het vinden van uit-gefaseerde

Circulaire economie

en obsolete onderdelen, verkopen we

dat het huidige economische systeem, niet

De maatschappij wil geen maagdelijke

nieuwe artikelen met buy back opties en

voldoet aan de dag van morgen. “ De ver

grondstoffen meer gebruiken als de prijzen

laten we geselecteerde hoog kwalitatieve

van mijn bed show”? Nou nee, als je in 2020

wegens moeilijke delving en schaarste

reparatie bedrijven reparaties voor onze

pas je bed uitstapt, zou het wel eens zo

hoger zijn dan de grondstoffen die al in

klanten uitvoeren.

kunnen zijn dat je dit doet 'met het

omloop zijn.De aanwezige producten in ons

verkeerde been'. We veranderen de

kikkerlandje moeten gebruikt worden.

in het regeerakkoord van 2013 vastgelegd,

'verbruiks' economie naar een 'gebruik' economie. Van lineair naar circulair. In relatie tot de engineer betekent dit: we gaan van het standaard gebruik van

Nederland is souplesse binnen de industrie ! Het verschroten van ongebruikt en

overtollig materiaal wordt gezien als vloeken in de kerk ! Als je onderdelen niet laat repareren

producten naar methodes toe waarbij de

betekent een plaats aan de schandpaal

producten c.q. de onderdelen ingezet

en het inzetten van energievretende

worden die aan een bepaalde levensduur

Voor het goed laten draaien van de BV noodzakelijk. Alex van Dam PartTracker Zwarte Ring 142 1567JH Assendelft www.parttracker.nl

producten levert je een strafblad op

voldoen en daarnaast volledig gerecycled

! De duimschroeven worden aangedraaid

kunnen worden. De verandering is dat een

als er niet eerst een gereviseerd product

engineer een toevoeging binnen zijn

wordt ingezet.

takenpakket krijgt. Het bepalen van de juiste

Mogelijk dat er zelfs een complete

keuze van onderdelen voor het ontwerp zal

martelkamer wordt ingericht wanneer je niet


Op klus in het buitenland Er wordt gezegd dat je Nederlanders overal tegen komt. Echter engineers in de industriële automatisering zitten op plekken waar je de gemiddelde Nederlander niet aantreft. Elke keer neemt een engineer je mee op zijn leukste reizen. Deze keer beklemmende, ambtelijke papiermolens met zeer prettige gevolgen! Voordat je in het buitenland echt aan de slag kan, moet vaak veel papierwerk geregeld worden: visum, offshore trainingen, medische keuringen en ga zo maar door. Klopt iets niet, dan gaat de trip niet door. Dan zit je een paar dagen, soms weken langer in een hotel of compound. Of kom je zelfs het schip niet meer af. Maar het kan ook héél onverwacht een prettige wending krijgen.

Niet echt een straf natuurlijk. Na aan boord een aantal weken lange dagen te hebben gemaakt en op meerdere vlakken “droog” te hebben gestaan, was het voorstel om twee dagen in een resort door te brengen. Om heerlijk onder het genot van een koel biertje te genieten van zon, zee en strand. Een zeer prettig vooruitzicht. Om nog maar te zwijgen over het vrouwelijk schoon dat zich wellicht op of rond het strand zou bevinden.

Onderdeel van de klus was het mee overvaren van Rotterdam naar Galveston (Texas). Vooraf een paar keer gevraagd of daar geen visum voor nodig was, maar keer op keer werd ons verzekerd dat dit niet het geval was. Vlak voor vertrek brak toch een soort van paniek uit, want er bleek wel een ESTA (Electronic System Travel Authorization) document nodig. Dat kon gelukkig online en snel geregeld worden en we gingen allemaal met een gerust hart aan boord.

En zo gezegd zo gedaan. Na een wat lang verblijf bij de douane (te wijten aan administratieve rompslomp) en een korte trip konden we inchecken in het resort. Meteen daarna naar de bar om de koelkast wat lichter te maken . Daar raakten we overigens al gauw aan gewend. Ondanks het feit dat we ons niet in de meer toeristische hoofdstad Nassau bevonden, maar in het veel rustigere Freeport, was er ook 's avonds voldoende te beleven en was 'ons vermaken' allesbehalve een probleem. Het contrast met het werken aan boord kon dan ook bijna niet groter.

Gedurende de overtocht werd duidelijk dat we toch wel degelijk een visum nodig hadden en zaten we ineens met een probleem. Ongeveer twintig mensen die betrokken waren bij het testen en in bedrijf nemen van de installatie, hadden dit visum niet (ik incluis) en zouden in de VS dus niet aan wal mogen. En moest er een alternatief gezocht worden. Met een beetje omvaren bleken de Bahama's een prima alternatief!

morgen moesten we vroeg opstaan voor een taxirit van anderhalf uur, om vervolgens met een heli naar het schip terug te vliegen. Weer terug in New Orleans konden alle remmen los want het vliegtuig vertrok de volgende dag laat in de ochtend. In the “Big Easy” is jezelf vermaken zeer eenvoudig: één van de bekendste, zo niet beruchtste straten van New Orleans is Bourbon Street in het French Quarter. Deze straat is een aanéénschakeling van kroegen - veelal opgeluisterd door een live (cover) band - restaurants en stripclubs. Kortom, alles waar je een maand lang van af hebt moeten zien. Dus een uitstekende mogelijkheid om samen met collega's even los te gaan. Het gezegde 'Na gedane arbeid is het goed rusten' klopte helemaal!

Na twee dagen werd het weer tijd om naar huis te gaan (voor sommigen van ons maar beter ook..). Zeer verrassend vlogen we via Miami! Niemand begreep waarom we ineens wél de VS in konden (meer dan het vliegveld op Miami hebben we overigens niet gezien). Maar na zo'n geslaagd verblijf op de Bahama's was dat natuurlijk het laatste waar we ons zorgen over maakten. Dit was niet de eerste keer dat een bezoek aan het boorschip de gelegenheid gaf om me uitstekend te vermaken. Als Operational Support medewerker kwam ik na deze overtocht namelijk maandelijks in een '4 weken op 4 weken af' schema. En zowel de heen- als de terugreis bracht me een avond in New Orleans. Werd er op de vlucht vanaf het schip behoorlijk rustig aan gedaan, de volgende

Wie: Leeftijd: Opleiding: Werkt bij:

Johan van Eijk 44 jaar HBO AOT Utrecht GAIN

Heb jij ook leuke of minder leuke dingen meegemaakt op een project in het buitenland? Vertel het niet alleen aan ons, maar ook aan (toekomstige) collega's. Word je verhaal geplaatst, dan ontvang je een IA Professional(s) sweatshirt.


Industriële Automatiseerders Nederland Ben je op zoek naar een product of een dienst in of voor de industriële automatisering? De onderstaande bedrijven werken mee aan het IA Professionals magazine en de site.

MA-IT B.V.

HVL

Kennis & Kunde in de industriële- en de kantoor automatisering

Systemintegrator Limburglaan 38

Zweedsestraat 8A1-8A2 7418 BG Deventer www.ma-it.nl

MA IT MY AUTOMATION

5652 AA Eindhoven www.hvl.nl

Novotek

EKB

Topec

Productieverbetering Paardeweide 2 4824 EH Breda www.novotek.nl

System Integrator Rumpsterweg 16a 3981 AK Bunnik www.ekb.nl

Systemintegrator Ketelweg 28-30 3350 AG Papendrecht www.topec.nl

EPLAN

Kuipers

FIKTECH

Efficiëntie in Engineering Hengelder 56

Food Processing Machinery Productieweg 1 3481 MH Harmelen www.kuipers.nu

Ontstoffingstechniek & Productieoptimalisatie Goudreinette 15 6922 AE Duiven www.fiktech.nl

Pilz Nederland

Imtech Industry International

ABB

Veilige automatisering Havenweg 22 4131 NM Vianen www.pilz.nl

Technologisch partner Modem 30

Toeleverancier

7741 MJ Coevorden www.imtechindustryinternational.nl

3068 AX ROTTERDAM

6902 PA Zevenaar www.eplan.nl

George Hintzenweg 81 www.abb.nl

IA Professionals is er voor jou! ontwikkelingen binnen de industriële

Ja, ik wil het magazine van de IA Professionals ontvangen

automatisering?

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Het IA Professional magazine ontvang je als

Voornaam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wil je ook op de hoogte blijven van de

Een postzegel is NIET nodig

IA Engineer GRATIS op je deurmat. Ga naar de website van IA Professionals en meld je direct online aan. Of vul de antwoordkaart

Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Postcode / Plaats: . . . . . . / . . . . . . . . . . . . . . . .

in, knip hem uit en stuur hem portvrij aan ons op.

IA

Professionals

E-mail: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Je kunt uiteraard ook je collega deze kaart

Ik ben IA Engineer

geven, zodat ook hij / zij gratis dit magazine

Ik ben in een andere functie werkzaam,

ontvangt. namelijk als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Antwoordnummer 237 7400 VB Deventer

najaar 2013 Professionals Vakblad voor Industriële Automatiserings Professionals Nederland

Recommend Documents