Nr28 | December 2011
De Nieuwsbrief
ACTEC Een beroep voor iedereen
Grote kwalen, grote middelen
V
olgens de media gaat het met alles slecht in Congo: steeds toenemende armoede, geweld in al zijn vormen, politiek bedrog, een afhankelijke economie. Het klopt dat het land zich 25 jaar lang in sociale, politieke en economische stagnatie bevindt omdat zijn bestuurders onbekwaam zijn om het te regeren in het belang van de bevolking. En hiervoor worden ze scherp veroordeeld, want de VN heeft Congo op de 187e plaats in de ontwikkelingsindex gezet, de laatste in de lijst… De uitdagingen zijn enorm, en dankzij de vrijgevigheid van de Belgen en de Europeanen kunnen ACTEC en onze Congolese partner CECFOR investeren in gezondheid en vorming, zodat er een betere toekomst wordt gebouwd voor dit grote land. In het zuiden van Kinshasa is Monkole, dat in 1991 nog een kleine medische hulppost was, uitgegroeid tot een referentieziekenhuis voor het hele gebied dat 6000.000 inwoners telt. Rondom Monkole richtte CECFOR een verpleegsterschool en een vormingscentrum voor artsen, laboranten en medisch en paramedisch personeel op. Heel Kinshasa doet er een beroep op.
- Oppervlakte : 2.344.860 km² - Bevolking : 71 miljoen - Levensverwachting : 48-50 jaar - Alfabetiseringsgraad : 67 % - BNI per inwoner (2010) : 300 USD
We zijn ervan overtuigd dat er een betere toekomst mogelijk is voor Congo. Dat is vooral afhankelijk van hun eigen inspanningen. Wij moeten de actoren vinden die de enorme belemmeringen van elke ontwikkelingsactie in Congo kunnen overwinnen en met hen samenwerken zodat hen dit lukt. In deze ACTEC-brief leest u meer over een geslaagd avontuur dat nog niet afgerond is… n
Association for Cultural, Technical and Educational Cooperation
Daniel Turiel, Directeur
Een nieuw labo ten dienste van het land
D Het huidige labo, dat te klein is, draait op volle toeren.
oor de bouw en de inrichting van deze nieuwe infrastructuur te steunen, steunt ACTEC een project waar de hele medische sector, de biologen, de verplegers, de laboranten, de onderzoekers en de patiënten in de DRC baat bij hebben. Wij spraken met Léon Tshilolo, medisch directeur van Monkole. Dokter, aan welke behoeften beantwoordt dit nieuwe labo?
Screening laboratorium hematologie
In Kinshasa en in de DR Congo vragen meer en meer zieken en artsen om een precieze diagnose, iets waarvoor heel weinig labo’s uitgerust zijn. Wij verhogen onze capaciteit om malaria, drepanocytose1, tuberculose, hiv, hartziekten, enz. te diagnosticeren. We stellen eveneens de diagnose van leukemieën.
en –biologen uit de universitaire ziekenhuizen en andere instituten opleiden. En op onderzoeksniveau? Wat malaria betreft hebben we goede samenwerkingsverbanden. Voor drepanocytose gaan we samenwerken met het Centre international de recherches médicales de Franceville in Gabon. Bovendien zijn er al studenten die het laboratorium van Monkole gebruiken voor hun scriptie of specialisatiewerk. Soortgelijke diensten zullen we doctorandi kunnen aanbieden. Het referentielaboratorium zal eveneens kwaliteitscontroles uitvoeren. n
Is het ook een opleidingslabo?
Apotheek van Monkole
Inderdaad, en we beginnen bij laboratoriumtechnici die actief zijn in de gezondheidscentra. Vaak wordt het dikke-druppelonderzoek, het belangrijkste onderzoek om malaria te diagnosticeren, niet correct uitgevoerd. Met onze praktische werken gaan we de situatie ter plaatse verbeteren. En we gaan ook studenten-laboranten
Genetische ziekte die wordt overgedragen door de vader en de moeder en die veel voorkomt bij volkeren afkomstig uit een tropisch en equatoriaal klimaat. De geografische verspreiding van drepanocytose komt overeen met die van malaria. In de DR Congo worden er naar schatting jaarlijks 50.000 kinderen geboren met deze ziekte. 1
www.monkole.cd
Léon Tshilolo
HIV : de overdracht van moeder op kind voorkomen
D
ankzij een aangepaste behandeling noteert het Centre Hospitalier Monkole uitzonderlijk positieve en bemoedigende resultaten. We interviewen dokter Adolphe Ndarabu Igulu, adjunct-directeur-generaal van het Centre Hospitalier Monkole. Dokter, welke resultaten behaalde u op dit vlak? Bij alle zwangere vrouwen met het hiv-virus die we in Monkole volgden, tonen de resultaten aan dat 94% van de kinderen geen hiv heeft aan het einde van 36 maanden follow-up. Dat is te danken aan de maatregelen die worden genomen bij elke hiv-positieve vrouw die zwanger wordt: het toedienen van antiretrovirale middelen en het nemen van bijzondere voorzorgen tijdens de bevalling om contact tussen het bloed van de moeder en dat van de baby te vermijden. Is dat voldoende om het slaagpercentage te verklaren? Nee. Deze resultaten worden be-
haald door koppels voor te lichten, door de man en de vrouw te betrekken vanaf de prenatale consultaties. De koppels bereiden zich voor om hun kind in goede omstandigheden te voeden, met kunstmelk van goede kwaliteit. Die aanpak heeft veel bijgedragen aan het percentage van 94% niet-geïnfecteerde kinderen. In Afrika wordt de overdrachtsgraad geschat op 20 à 30%. Dat vraagt ook om een opleiding van het medisch personeel… Ja, temeer omdat het om een lang proces gaat. Er moet persoonlijke begeleiding zijn voor vrouwen tijdens de prenatale consultaties, tijdens de bevalling en daarna. Sommigen hebben ons afgeraden om zowel de man als de vrouw te vormen tijdens de prenatale consultaties. Onthullen dat de vrouw seropositief is houdt immers een risico in, namelijk dat ze verstoten wordt door haar man. Onze ervaring toont aan dat het betrekken van de twee ouders uitstekende resultaten oplevert. n
Nieuwe financieel directeur financier van Monkole : van Paris tot Kinshasa Zijn naam: Achille Silué Zijn motivatie? “Ik wou Afrika laten profiteren van mijn ervaring die ik in een internationale omgeving heb opgedaan”, vertelt de nieuwe financieel directeur van het ziekenhuis. “Ik vond het belangrijk om terug te gaan naar mijn continent van herkomst, om familiale, professionele en persoonlijke redenen. Ik heb twee kinderen met drepanocytose, en Monkole is met dokter Léon Tshilolo een wereldwijde referentie op dit gebied. Ook op persoonlijk vlak wou ik terug naar de Afrikaanse realiteit.”
Patiënten… die blij zijn dat ze worden verzorgd in Monkole !
Het ISSI: een lange weg afgelegd!
S
inds zijn oprichting in 1997 heeft het Institut Supérieur en Sciences Infirmières 262 verpleegsters opgeleid: allemaal gediplomeerden waar de ziekenhuizen in Kinshasa om vechten. In enkele jaren tijd is het ISSI volgens het ministerie van gezondheid uitgegroeid tot de beste instelling voor verplegingswetenschappen in de DR Congo.
Carine Okienge
Dit biedt het ISSI aan: een programma van drie jaar waarbij multi-inzetbare
verpleegsters worden opgeleid op het niveau van het hoger onderwijs, volgens een systeem waarin theoretische met praktische cursussen elkaar afwisselen. Na de cursussen volgt een stage in het ziekenhuis, in een reële situatie, waarbij de studente ook gecoacht wordt door haar docente. Aan het einde van de stages krijgt het ISSI veel werkaanbiedingen voor zijn studentes: hun opleiding, organisatie- en toezichtvermogen worden erg gewaardeerd. n
Sandra Bandu
Oud-studentes van het ISSI getuigen Een beroep voor iedereen Raad van Bestuur Voorzitter Guy Caeymaex Afgevaardigd bestuurder Daniel Turiel Bestuurders Véronique de Béthune Bernard Michelet Reyerslaan, 207/6 B-1030 Brussel Telefoon Fax
02 735 10 31 02 736 03 77
Internet E-mail
www.actec-ong.org
[email protected]
BNP-Paribas-Fortis 001-1448300-69 IBAN BE71 0011 4483 0069 BIC GEBABEBB Elke gift vanaf 40 € is fiscaal aftrekbaar.
Olga Milo : sinds zes maanden ben ik verpleegster op de afdeling chirurgie in het Centre Hospitalier van Monkole. Het ISSI heeft me gevormd als persoon. Mijn opleiding komt
overal van pas: in mijn omgeving, thuis, … Het heeft me echt veranderd. Ik heb niet alleen geleerd om een zieke technische zorgen toe te dienen, ik zorg voor de hele persoon. Sandra Bandu : ik ben verpleegster in het Centre Médical de Kinshasa (CMK). Hier werk ik op de operatieafdeling. Aan het ISSI word je opgeleid met goed materiaal en achteraf kun je je overal redden. Door de technieken die je kent en de hygiënevoorschriften die je toepast word je snel opgemerkt. Afgestudeerd zijn aan het ISSI betekent altijd een pluspunt op je werkplek. n
www.bigben.be
ACTEC vzw
Carine Okienge : ik ben assistentverpleegster op de afdeling hemodialyse in het Ngaliema Center. De opleiding aan het ISSI heeft me erg geholpen: de cursussen, de begeleiding, de pedagogische follow-up. Je coach kan je oriënteren, boeken aanraden, je helpen bij je werkwijze door uit te leggen hoe je moet studeren, hoe je een handeling moet uitvoeren en hoe je de les kunt begrijpen.
Het nieuwe ziekenhuis van Monkole in aanbouw
Monkole … In 2011 : Meer dan 250 personeelsleden Ongeveer 45.000 consultaties Zo’n 4.000 ziekenhuisopnames 3 medisch-sociale hulpposten Een bezettingsgraad van meer dan 90% Vanaf 2012 : Een referentieziekenhuis voor een gebied met 600.000 inwoners Een capaciteit van 150 bedden Activiteiten : - Volksgezondheid - Chirurgie en algemene geneeskunde - Medische research en opleidingen 13.257 m2 verdeeld over 5 verdiepingen, met in het bijzonder : - Een kraamafdeling (meer dan 3.500 geboortes/jaar) - Een referentielaboratorium met 4 hoofddiensten : parasitologie, hematologie, biochimie/ moleculaire biologie, bacteriologie
Uniek in Kinshasa: Monkole zorgt voor de maaltijden en de was Odette Musau, verantwoordelijke voor de basisdiensten (maaltijden, was, onderhoud) legt uit : “In Kinshasa moet een patiënt zijn pyjama en zijn schone kleren meenemen wanneer hij wordt opgenomen in het ziekenhuis. Zijn familie zorgt voor zijn voeding en brengt hem zijn maaltijden. Zo verloopt het in alle ziekenhuizen in Kinshasa. Hier in Monkole zorgen we standaard voor drie maaltijden per dag. Wanneer een patiënt in Monkole wordt opgenomen, wordt zowel het linnengoed van het ziekenhuis als zijn persoonlijke linnengoed ter plaatse gewassen. Om een goede hygiëne in heel het ziekenhuis te waarborgen, hebben we besloten om de wasdienst hier te organiseren, wat uniek is in Kinshasa. n
Uitstekende zorgen tegen een verlaagde prijs Maman Gode woont in de gemeente Mont Ngafula en gaat sinds 2033 regelmatig naar de medisch-sociale hulppost Eliba, die dicht bij haar huis ligt. Mont Ngafula is een randgemeente van Kinshasa, waar alle gezondheidsvoorzieningen ontbraken voor de komst van Monkole. Maman Gode vertelt dankbaar : “Telkens wanneer ik hier kom, krijg ik een uitstekende verzorging tegen een verlaagde prijs. Hierdoor is het voor iedereen, zelfs de armsten, toegankelijk. In Eliba viel het warme ontvangst me op, iets wat ik erg waardeer. Hier krijg ik bij iedere visite een goede verzorging en mijn kinderen zijn altijd genezen. Tegen de mensen uit de buurt zeg ik altijd dat ze naar Eliba moeten gaan, want ze bieden er altijd een oplossing voor mijn probleem. Ik heb vertrouwen in het hele medische team, van de arts tot de verpleegsters. Op de hulppost word ik altijd warm ontvangen. Heel erg bedankt.” n
CEFA: een onmisbare speler geworden
H
et Centre de formation et d’appui sanitaire, dat in 2001 werd opgericht, is in minder dan tien jaar tijd uitgegroeid tot een veelgekozen instelling voor permanente en postuniversitaire opleiding in Kinshasa en, algemener, in de DR Congo. Naast en in samenwerking met het medisch centrum Monkole en het Institut Supérieur des Sciences Infirmières, organiseert het CEFA initiatieven in de vorm van opleidingen, onderzoek en sanitaire ondersteuning. De activiteiten van het CEFA zijn bestemd voor artsen, verplegers en verpleegsters, biologen, kinesisten, psychologen, laboratoriumtechnici, eindejaarsstudenten en, meer algemeen, voor iedereen die interesse heeft voor de gezondheidssector. Om te beantwoorden aan de behoefte aan opleidingen in talrijke domeinen, organiseert het CEFA modules die zijn aangepast aan haar doelpubliek, zowel qua vorm als qua inhoud. Zo worden de activiteiten, afhankelijk van het geval, aangeboden in de vorm van een lezing, een seminarium, een themaclub of laboratoriumpractica. Die practica zijn lessen die deel uitmaken van een universitaire cursus van instituten en hogescholen. Met haar programma voor laboratoriumpractica is het CEFA een geassocieerd onderwijscentrum geworden voor de opleiding van studenten, technici en verpleegkundigen in Kinshasa. n Het CEFA in het kort : Opgericht in 1994 10 opleidingsmodules per maand 5.000 gezondheidswerkers Een toegankelijke en drukbezochte infrastructuur: - Een collegezaal met 81 plaatsen - Een documentatie- en informatiecentrum - Een bibliotheek - Een vergaderzaal Een patiënte van Dr. Echarri: voor en na de operatie
Een opleiding in het CEFA
Een kind zijn benen teruggeven
D
ankzij een operatie die nauwelijks 300 euro kost, heeft dokter Echarri al honderden kinderen een nieuw leven gegeven. “In tien jaar tijd hebben we ongeveer 2.500 breuken behandeld, met een operatie of met gips. Klompvoeten komen ook vaak voor, net als slecht verzorgde klompvoeten, dysplasie of botaandoeningen“, vertelt de orthopediste van Monkole. De maximale bijdrage die de rechthebbenden moeten betalen, ligt tussen 30 en 50 dollar. Het resterende bedrag wordt betaald met schenkingen. Dankzij die bijdragen kunnen deze kinderen opnieuw hun benen of hun voeten gebruiken. Daarmee verandert u een leven! n
